JADZICE

JADZICE
Toksyny bakteryjne


Egzotoksyny:
- jad błoniczy
- jad tężcowy
- jad botulinowy
- jad erytrogenny
- choleragen
Endotoksyny
Cechy egzotoksyn








silne właściwości toksyczne
wywierają swoiste działanie farmakodynamiczne
ciepłochwiejne
działają po pewnym czasie
nie działają per os
są silnymi antygenami
można je łatwo pozbawić toksyczności
wytwarzane są z nielicznymi wyjątkami przez bakterie G(+)
Zachorowalność
92r
93r
94r
95r
96r
00r
01r
04
Błonica
1
10
2
2
9
1
0
0
Tężec
52
51
47
44
46
14
20
25
Jad kiełb. 165
143
110
118
107
72
66
53
Błonica
(Diphteria)
E:
G(+) Maczugowiec błonicy
(Corynebacterium diphteriae)

- gravis
- mitis
- intermedius
Źródło zakażenia

chory człowiek

ozdrowieniec

nosiciel

przedmioty, produkty spożywcze
Wrota zakażenia





błona śluzowa gardła
błona śluzowa nosa
błona śluzowa sromu
skóra
spojówki
Patogeneza

miejscowe (zwyrodnienie, martwica, odczyn zapalny
wysiękowo-włóknikowy)

odległe (hamowanie syntezy łańcuchów białkowych)
- mięsień sercowy (martwica rozpływna włókien mięśniowych)
- układ nerwowy (odwracalna segmentowa demielinizacja
włókien nerwowych)
- wątroba
- nadnercza
- nerki
- płuca
Podział kliniczny błonicy
błonica gardła
błonica krtani
błonica nosa
Błonica gardła
(angina diphteritica)




postać miejscowa
postać postępująca
postać toksyczna
postać hipertoksyczna
Klinika





gorączka ≤ 380
wymioty
ból gardła, naloty – „błony rzekome”
powiększenie okolicznych węzłów chłonnych
uszkodzenie m.sercowego
Powikłania




uszkodzenie mięśnia sercowego
uszkodzenie węzła przedsionkowo-komorowego
niedowłady i porażenia nn. obwodowych i czaszkowych
(m. 2 a 6 tygodniem choroby):
- podniebienia miękkiego
- n. krtaniowego
- mm. okoruchowych
- zwoju rzęskowego
- mm. twarzy, tułowia i szyi
- mm. oddechowych
zespół nerczycowy
Błonica krtani-dławiec-krup
(laryngitis crouposa diphteritica)






szczekający kaszel
chrypka → bezgłos
duszność
niepokój
sinica
zaburzenia oddechu
Błonica nosa
(diphteria nasi)





surowiczo-ropna wydzielina z nosa
nadżerki i strupki u wylotu nosa
obrzęk błony śluzowej z nalotami
bladość powłok
ogólne osłabienie
Rozpoznanie wstępne




w wywiadzie: brak szczepień p/ko błonicy lub
niepewna informacja o szczepieniach. Ostatnie
szczepienie > 10 lat
ciężki stan chorego, nieproporcjonalny do
stwierdzonych zmian
charakterystyczne zmiany miejscowe: naloty, obrzęk
węzłów chłonnych, niewspółmierność gorączki
w późniejszym okresie porażenia zwł. podniebienia
Diagnostyka
wymaz z gardła, migdałków, nosa – na
prep. bezpośredni i hodowlę na
wybiórczym podłożu
 PCR
 test cytotoksyczny na komórkach Vero
 test aglutynacji lateksowej

Różnicowanie
mononukleoza zakaźna
 angina (paciorkowcowa, pneumokokowa,
gronkowcowa)
 ropień migdałka
 wrzodziejące zmiany w agranulocytozie,
białaczce i kile
 dławiec rzekomy w przebiegu grypy, odry
 ciało obce w krtani

Leczenie




antytoksyna błonicza (najcz. końska met. Besredki)
20-60 tys.j. - błonica gardła
20-40 tys.j. - błonica krtani
10-20 tys.j. - błonica nosa
penicillina, erytromycyna, cefalosporyna
pielęgnacja chorego: żywienie pozajelitowe lub przez
zgłębnik, wysokie ułożenie
witaminy B, C, E
Profilaktyka
Profilaktyka
szczepienia wg kalendarza szczepień
 szczepienia przypominające co 10 lat
 osoby z bezpośredniego kontaktu z chorym:

- erytromycyna 40-50 mg/kg/dobę przez 7 dni
lub
- domięśniowo penicylina proc. 600 000-1 200 000j
Jedna z pierwszych butelek antytoksyny błoniczej
wyprodukowana przez United States Hygienic
Laboratory (obecnie National Institutes of
Health)
Tężec
(tetanus)
E:
beztlenowa G (+) laseczka tężca (Clostridium tetani)



Źródło zakażenia: ziemia zanieczyszczona
zarodnikami tężca
Wrota zakażenia: uszkodzona skóra i błony śluzowe
Patogeneza
Tetanospasmina
strefy subsynaptyczne
neuronów pośrednich rdzenia
hamowanie opóźnienia synaptycznego
stałe pobudzenie neuronów ruchowych
obniżenie progu pobudliwości mięśni
Objawy kliniczne

okres zwiastunów (aura tetanica)
- bóle głowy
- niepokój, drażliwość
- nadmierna potliwość
- parestezje
Objawy kliniczne
 okres prężeń
- szczękościsk (trismus), szyderczy uśmiech(risus sardonicus)
- prężenia mięśniowe
 karku
 tułowia
 brzucha
 kończyn dolnych
- brak zaburzeń świadomości
- prawidłowa temperatura ciała
- „taniec ciśnienia i tętna”
Powikłania




kompresyjne złamanie trzonów kręgów
zakrzepica żył głębokich
infekcyjne
niewydolność oddechowa i krążeniowa
Leczenie









hospitalizacja w ośrodku specjalistycznym
antytoksyna tężcowa (postępowanie bierne):
obcogatunkowa 40-60 tys.j. lub
ludzka 5 tys.j.
anatoksyna tężcowa (postępowanie czynne):
3x1ml co 3 dni oraz dawki przypominające za 1 i 6 m-cy
leki sedatywne: diazepam iv 10-20mg co 1-2 godz. lub midazolam
we wlewie 0,5µ/kg/minutę
intubacja
oddech kontrolowany
wyrównywanie zaburzeń wodno-elektrolitowych i RKZ
żywienie pozajelitowe
Penicillina kryst. lub Metronidazol
Zatrucie jadem kiełbasianym
(botulismus)

E: toksyna beztlenowej G(+) laseczki jadu
kiełbasianego (Clostridium botulinum)

Źródła zakażenia:
- przetwory produkcji domowej (weki)
- konserwy produkcji przemysłowej
Patogeneza
jad kiełbasiany
synapsa nerwowo-mięśniowa
blokowanie uwalniania acetylocholiny
wiotkie porażenia mięśni gładkich
Objawy kliniczne
objawy początkowe-nieswoiste
 objawy porażenne-zstępujące
- objawy oczne
- upośledzone wydzielanie śliny
- porażenie podniebienia
- osłabienie siły mięśni: szyi, karku, kk. górnych, grzbietu, kk.
dolnych
- porażenie mm. mimicznych twarzy
- porażenie perystaltyki
- atonia pęcherza moczowego
- porażenie mm. oddechowych
 brak zaburzeń świadomości
 prawidłowa temperatura ciała

Diagnostyka
symetryczne zstępujące porażenia wiotkie
z objawami porażenia opuszkowego
(diplopia, dyzartria, dysfonia i dysfagia)
 brak gorączki
 zachowana świadomość

Diagnostyka-cd
wykrycie toksyny w surowicy, kale,
wymiocinach, popłuczynach żołądkowych,
próbkach żywności
 próba biologiczna na myszach
 hodowla bakterii w war. beztlenowych
 testy immunoenzymatyczne ELISA
 badanie elektromiograficzne

Leczenie
płukanie żołądka, leki przeczyszczające, lewatywa
 antytoksyna botulinowa trójważna obcogatunkowa lub
ludzka (do 72 godz)
 antytoksyna monowalentna co 12-24 godz
 antybiotyk szerokowidmowy
 pielęgnacja chorego
- sztuczna wentylacja
- żywienie pozajelitowe
-cewnikowanie pęcherza
-wlewki doodbytnicze

Botox
Botox
Botox
Dziękuję 