Chrońmy Bioróżnorodność - Centralny Bank Pomysłów ZHP

y
m
ń
o
r
Ch
ć
ś
o
n
d
o
r
o
n
ż
ó
r
o
i
B
Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa
Zastosowana forma i prezentacja materiału, w tym informacji o produkcie
w żaden sposób nie oznacza wyrażenia jakiejkolwiek opinii przez Organizację
Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) odnośnie
statusu prawnego lub rozwoju jakiegokolwiek kraju, terytorium, miasta lub
obszaru, jego władz ani też odnośnie jego granic.
Wzmianki na temat konkretnych firm lub produktów, bez względu na to czy
zostały one opatentowane, nie oznaczają, że zostały one zatwierdzone i są zalecane przez FAO zamiast innych produktów o podobnym charakterze, które
nie zostały tutaj wymienione.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i rozpowszechnianie materiałów,
w tym informacji o produkcie, w celach edukacyjnych lub w innych
niekomercyjnych, jest dozwolone bez uprzedniej pisemnej zgody posiadaczy
praw autorskich pod warunkiem podania źródła.
Rozpowszechnianie materiałów w tym informacji o produkcie do odsprzedaży
lub w innych celach komercyjnych bez pisemnej zgody posiadaczy praw
autorskich jest zabronione.
Wnioski o taką zgodę należy kierować do:
Chief
Electronic Publishing Policy and Support Branch Communication Division FAO
Viale delle Terme di Caracalla, 00153 Rome, Italy lub drogą emailową na adres:
[email protected]
Tytuł oryginału: Biodiversity Challenge Badge
Tłumaczenie z angielskiego: Dorota Krogulewska
Współpraca: Aleksandra Dziabas, Grażyna Krogulewska
Redakcja: Emilia Kulczyk–Prus
Skład i łamanie: Sonia Róża Stach (Wydział Promocji GK ZHP)
COPYRIGHT © FAO, WAGGGS i CBD COPYRIGHT
© FOR THE POLISH EDITION – GŁÓWNA KWATERA ZHP
Copyright for the Polish edition
(c) 2012 Główna Kwatera Związku Harcerstwa Polskiego
spis treści
4
6
10
11
12
13
14
16
17
18
19
20
22
26
30
32
35
37
40
42
44
47
52
54
57
59
60
62
64
66
68
ents
C
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
Od 100 lat skauci otaczają opieką środowisko naturalne oraz życie, które ono
podtrzymuje, a także propagują jego ochronę i zachowanie. Inspiracją tych
działań jest szacunek dla natury, szacunek, którego niestety w wielu
przypadkach brak, co objawia się wzrastającym wymieraniem zwierząt, zwiększającym się wycinaniem drzew i rosnącą utratą siedlisk.
Teraz, bardziej niż kiedykolwiek, musimy kontynuować i przyspieszyć
skautową tradycję pozostawiania świata lepszym, niż go zastaliśmy. Młodzi
ludzie już teraz są przykładem jak chronić i utrzymać różnorodność biologiczną poprzez sadzenie drzew, wpływanie na władze państw poprzez
proekologiczne grupy nacisku, recykling odpadów oraz podnoszenie
świadomości społeczeństwa na temat zanieczyszczeń.
Mamy nadzieję, że niniejsza broszura będzie dla was pomocna, byście
kontynuowali ogromny wpływ, jaki macie na swoją przyszłość oraz trwałość
waszego społeczeńswa i środowiska naturalnego.
Margaret Treloar
Przewodnicząca Światowego Stowarzyszenia Przewodniczek i Skautek
wzmacniającą pracę
Przedstawiamy kolejną propozycję programową
przyrodę i stara się ją
je
szanu
rz
Harce
z 6 punktem Prawa Harcerskiego
w i harcerzy. Tym razem
zuchó
j
rozwó
ny
hstron
wszec
rającą
wspie
ć,
pozna
ności.
norod
propozycja dotyczy bioróż
w naszej organizacji. Może
Mogą z niej korzystać wszystkie grupy metodyczne
mowej przez
progra
wy
podsta
cji
ona być również wsparciem do realiza
rolę przewodnika
pełnić
aby
wana,
zbudo
tak
jest
Całość
ycieli.
naucz
d i drużyn realizujących
ułatwiającego i uatrakcyjniającego pracę groma
wykonywać indywidualnie
propozycję – z podziałem na zadania, które można
to jednak podział
jest
nie
–
em
zastęp
lub
żyną
dą/dru
czy też całą groma
wanków oraz celów
wycho
h
naszyc
ań
sztywny: w zależności od zainteresow
tkie one mogą być realizowszys
owego
drużyn
i
ę
drużyn
przez
ionych
postaw
wane zespołowo (jak również indywidualnie).
podejmowania działań jest
Dodatkowym wzmocnieniem motywującym do
Biodiversity challenge Badge
Odznaka.
m i adaptacją na grunt polMateriał, który wam udostępniamy jest tłumaczenie
GS, The Green Wave, oraz
WAGG
CBD,
FAO,
przez
o
ski materiału opracowaneg
YUNGA.
działania kształtujących
Zachęcam do sięgnięcia do proponowanych form
my naszego środowiska.
proble
na
zy
harcer
i
ek
harcer
w,
zuchó
wość
wrażli
hm. Emilia Kulczyk–Prus
członkini GK ZHP
4
// Z H P
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Bioróżnorodność jes
t podstawą zdrowy
ch ekosystemów,
składających się
na środowisko, w
którym żyjemy,
zapewniając czyste
powietrze, wodę or
az żyzną glebę, któ
dostarcza nam ży
ra
wność. Przez tysiąc
e lat ludzie wyho
dowali
nowe odmiany ro
ślin i rasy zwierząt
przy użyciu różnor
odności
życia wokół nich i
wciąż wiele z tych
roślin potrzebuje inn
ych
organizmów do sw
ojego prawidłoweg
o rozwoju - na przy
kła
d
pszczoły zapylają wi
ele drzew owocow
ych. Mam nadzieję,
że Propozycja Chro
ńmy Bioróżnorodno
ść rozwinie wasze
zainteresowanie cu
dami natury, zachęc
i do poszerzenia wi
edzy
oraz do podjęcia dz
iałań na rzecz ochr
ony środowiska na
tu
ralnego, które jest wokó
ł was.
Peter Holmgren
Dyrektor Wydziału ds
Klimatu, Energii i Dzie
rżawy Gruntów, Org
spraw Wyżywienia i
anizacja Narodów Zjed
Rolnictwa (skrót: FAO
noczonych do
)
naszym
życie. Bioróżnorodność jest
Bioróżnorodność to inaczej
ść życia jest zdumiewająca.
życiem. Różnorodność i złożono
tkiem
ć jest bardzo nieostrożna; sku
W najnowszej historii ludzkoś
ące.
ogiczną oraz korzyści z niej płyn
czego tracimy różnorodność biol
zie
rony lub niszczenia natury, będ
To, co robimy teraz na rzecz och
będziemy żyć w przyszłości.
kształtować świat, w którym
ą prz ed
łości bioróżnorodności stoj
Wyzwania dotyczące przysz
rami
-będącymi obywatelami i lide
dzisieszą młodzieżą oraz dziećmi
ch
oznania się i uświadamiania inny
w przyszłości. Zachęcam do zap
Chrońmy
ogicznej poprzez Propozycją
na temat różnorodności biol
Bioróżnorodność.
nie
ciekawość i wytrwałość ostatecz
To właśnie wasza kreatywność,
szłości.
zapewni życie w harmonii w przy
Ahmed Djoghlaf
Sekretarz Wykonawczy Konwencji
o różnorodności biologicznej
5
wstęp
C
C
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
Informacje
dla
drużynowych
Wprowadzenie
do bioróżnorodności
,,Bio” oznacza życie, „różnorodność” zaś - zbiór wielu
rzeczy, które nie są takie same, stąd bioróżnorodność
(inaczej różnorodność biologiczna) jest niezwykłym bogactwem różnorodnych organizmów żywych w przyrodzie,
a także obejmuje sposób, w jaki one wzajemnie na siebie
oddziaływują. Bioróżnorodność odnosi się do wszystkich
gatunków zwierząt, roślin i innych form życia, oraz różnorodności, która istnieje w każdym gatunku. Obejmuje ona również
różnorodność obecną w ekosystemach – innymi słowy zmiany, które widzimy w środowisku, w tym zmiany
krajobrazów, roślin i zwierząt w nim egzystujących, a także
różne sposoby, w których te części ekosystemów współdziałają
ze sobą. Bioróżnorodność jest niezwykle złożona i często
tłumaczy się ją jako różnorodność i zmienność genów,
gatunków i ekosystemów.
Biodiversity challenge Badge
Geny są jednostkami dziedziczności występującymi we
wszystkich komórkach. Zawierają one specjalne kody lub
instrukcje, które nadają organizmom różne cechy.
Różnorodność genetyczna występuje w obrębie gatunku,
a nawet w odmianach danego gatunku. Na przykład
w jednej odmianie pomidorów geny jednego osobnika
mogą spowodować zakwitnięcie wcześniej niż pozostałe
6
N
G
A
// Z H P
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
bądź wydanie bardziej czerwonych pomidorów.
To właśnie różnorodność genetyczna występująca na
poziomie indywidualnym sprawia, że każdy organizm jest
unikalny. W naturze bowiem nie ma dwóch żywych istot,
które byłyby dokładnie takie same.
Na świecie żyje niezliczony zbiór zwierząt, roślin, grzybów
oraz mikromikroorganizmów. Wszystkie rodzaje tych
organizmów nazywane są gatunkami. Gatunek to grupa
podobnych organizmów, które mogą krzyżować się ze sobą
i wydać zdrowe, płodne potomstwo. Chociaż możemy sobie
tego nie uświadamiać, widzimy różne gatunki w naszym
codziennym życiu, np. ludzi, kozy, drzewa czy komary.
Różnorodność gatunków jest najbardziej oczywistym typem
różnorodności biologicznej. Nasza planeta daje życie
milionom gatunków, z których wiele nie zostało jeszcze odkrytych!
Zwierzęta, rośliny a nawet mikroorganizmy żyją w społecznościach, tak jak ludzie. Miejsce, gdzie zamieszkują społeczności
roślin i zwierząt wraz z glebą oraz klimatem na danej
przestrzeni, tworzy ekosystem. Ekosystemy są często nazywane ,,środowiskiem naturalnym” lub „naturą”. Istnieje wiele
rodzajów ekosystemów na Ziemi. Ekosystemy mogą być małe
jak kałuże, lub duże jak pustynie, lasy, tereny podmokłe, góry,
morza, jeziora czy rzeki. Być może najważniejszszą
cechą różnorodności biologicznej jest to, że
wszystkie komponenty są ze sobą powiązane.
Na przykład, jeśli mysz zje chemicznie
zanieczyszczone nasiono, może przetrwać, ale
jeżeli jastrząb zje wiele myszy, które zjadły
takie nasiona, może onumrzeć z powodu
śmiertelnej dawki substancji chemicznej.
Zależności w różnorodności biologicznej
mogą być również korzystne: przywró-
7
cenie przybrzeżnych namorzynowych
ekosystemów
wstęp
B
zdjęcie: Ayhan Koyun
16 lat, Turcja
C
C
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
leśnych dostarcza ważnego środowiska ochronnego dla młodych ryb i innych gatunków morskich, poprawia połowy wzdłuż wybrzeża i chroni osiedla
ludzkie przed ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi.
Bioróżnorodność nie tylko istnieje, posiada również funkcje i cele. Ekosystemy
są źródłem, z którego korzystają i od którego zależą ludzie.
Zasoby i funkcje usługowe ekosystemów obejmują wszystkie bogactwa (zasoby)
naturalne i procesy odpowiedzialne za utrzymanie warunków niezbędnych
do życia na Ziemi.
Na przykład bioróżnorodność zapewnia nam pożywienie, oczyszcza powietrze,
którym oddychamy, filtruje wodę, którą pijemy, dostarcza surowców do
budowy naszych domów i zakładów pracy, jest częścią niezliczonych leków
i naturalnych środków leczniczych i wielu innych rzeczy. Pomaga
w regulacji poziomu wody i zapobieganiu powodziom. Rozkłada odpady
i zapewnia obieg substancji pokarmowych, istotnych dla upraw. Chroni nas
jako naturalne zabezpieczenie na przyszłość przed nieznanymi warunkami,
spowodowanymi przez zmiany klimatu lub inne wydarzenia. Na przykład
rodzime rośliny w niektórych krajach o umiarkowanym klimacie muszą
być odporne na gorące lata i mroźne zimy oraz mogą posiadać materiał
genetyczny, który z kolei może być wykorzystany do wydania płodów
rolnych zdolnych do przetrwania w klimacie o bardzo dużej rozpiętości
temperatur. Inną ważną funcją ekosystemu jest wartość kulturowa krajobrazów naturalnych dla życia ludności, przekonań religijnych
rekreacyjnych. Dla ludzi, takich jak: rolnicy, rybacy, biolodzy, czy osoby
żyjące z ekoturystyki, różnorodność biologiczna stanowi źródło utrzymania.
Znaczenie różnorodności biologicznej wykracza poza jej wartość dla człowieka
Biodiversity challenge Badge
jako istoty: wszystkie zwierzęta, ptaki, owady, rośliny, drobnoustroje, grzyby
i inne stworzenia, mają prawo do istnienia. Niestety, nie wszystko układa
się dobrze dla różnorodności biologicznej naszej planety: utrata różnorodności biologicznej ma miejsce na niespotykaną dotąd skalę. Jeżeli nie
podejmiemy działań, ryzykujemy zniszczenie bogatej różnorodności natury
na zawsze. Ale co można zrobić?
8
C
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Propozycja Chrońmy Bioróżnorodność może pomóc młodym ludziom
w odpowiedzi na to pytanie. Jej celem jest podniesienie świadomości
na temat problemu różnorodności biologicznej wśród dzieci i młodzieży
liderami zmian w społeczeństwie. Poprzez prowadzenie takiej działalności wasza gromada/drużyna zidentyfikuje i podejmie odpowiednie
działania w swojej społeczności, a więc zwiększy udział w ochronie,
Obrazek: Sin
e Hwang,
15 lat, Kore
a
konserwacji i poprawie zasobów naturalnych.
9
wstęp
oraz dostarczenieim wiedzy, która może pomóc im stać się aktywnymi
C
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Młodzież i bioróżnorodność
Wiele z obecnych i przyszłych wyzwań jest związanych z różnorodnością
biologiczną. Wiele z tych problemów musi być rozwiązywanych na poziomie
globalnym. Jest jednak wiele rzeczy, które mogą być zrobione przez jednostki
i grupy ludzi w ich społeczności. Czynności te zaczynają się wraz z uznaniem
i szacunkiem dla różnorodności biologicznej, a następnie podjęciem konkretnych działań.
Dzieci i młodzież chętnie biorą udział w kształtowaniu bardziej pozytywnej
przyszłości. Są kreatywni, wrażliwi i zdolni jako obywatele, których entuzjazm,
świeże podejście i bezgraniczna energia, wspiera innowacyjne rozwiązania
zarówno na poziomie lokalnym jak i międzynarodowym. Młodzi ludzie,
wykorzystujący wiedzę oraz nowe technologie, mają możliwości
przekonującego komunikowania. Zaangażowanie młodych ludzi w zakresie
różnorodności biologicznej ma kluczowe znaczenie dla znalezienia trwałych
Biodiversity challenge Badge
obrazek: Eva Bartoleschi, 8 lat, Włochy
rozwiązań dla wyzwań w zakresie bioróżnorodności naszego świata.
10
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Informacje na temat Odznaki
Odznaka Chrońmy Bioróżnorodność jest narzędziem utworzonym, aby
umożliwić drużynowym i nauczycielom wsparcie w nauce o bioróżnorodności
oraz w rozwóju projektów ukierunkowanych na działanie.
Zadania dostosowane do wieku wprowadzają pojęcie bioróżnorodności
i stymulują przyswajanie wiedzy poprzez naukę opartą na działaniu. Zachęcają
one uczestników do poznania świata przyrody w ich społeczności tak, aby
dowiedzieć się, dlaczego niektóre gatunki i siedliska walczą o przetrwanie.
Zachęcają też do zrozumienia powiązań między różnorodnością biologiczną
i samopoczuciem ludzi na całym świecie. Zadania w ramach Odznaki pomagają
młodym ludziom zdobyć wiedzę, umiejętności i wartości w celu ochrony,
zachowania i poprawy różnorodności biologicznej.
Odznaka została wspólnie opracowana przez Organizację Narodów
Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (Food and Agriculture
Organization of the United Nations - FAO), Sekretariat Konwencji o różnorodności biologicznej (Convention on Biological Diversity - CBD) i Światowe
Stowarzyszenie Przewodniczek i Skautek (World Association of Girl Guides and
Girl Scouts - WAGGGS), przy pomocy stowarzyszenia YUNGA i globalnej akcji
sadzenia drzew Zielona Fala (The Green Wave). Organizacje te stawiają czoło
wyzwaniom związanym z różnorodnością biologiczną oraz pomagają młodym
ludziom brać udział w ochronie, zachowaniu i poprawie różnorodności
biologicznej w swoich społecznościach.
Niniejsza odznaka jest drugą z serii odznak opracowanych przez YUNGA na zasadzie współdziałania. Inne odznaki, dotyczące między innymi zmian klimatu
i zapewnienia pożywienia (Climate Change Challenge Badge, Food Security
Challenge Badge), dostępne są na stronie internetowej www.yunga.org
11
wstęp
C
C
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
Propozycje zadań do wykonania
Propozycja jest podzielona na cztery części. Dla łatwiejszego odnajdywania zadań, użyto następującego systemu oznaczeń.
[ Część A ]
Nasze Powietrze
[ Część B ]
Nasza Woda
[ Część C ]
Nasza Ziemia
[ Część D ]
Nasz Świat
Aby zdobyć Odznakę, uczestnicy muszą wykonać dwa rodzaje zadań
z każdej kategorii. Pierwsze lub drugie zadanie, wymienione w każdej
kategorii, powinno być wykonane przez wszystkich, ponieważ zawiera
ogólny zarys tematyczny. Te obowiązkowe zadania najlepiej wykonywać
w grupie (gromadzie/drużynie lub zastępie). Następnie, osoby wykonujące
zadania, mogą samodzielnie wybrać z listy opcjonalnych zadań te, które
są dla nich najbardziej istotne i interesujące.
Odznaka, Chrońmy Bioróżnorodność, posiada wiele różnych rodzajów
zadań z myślą o młodzieży na całym świecie, otoczonych przez wiele
Biodiversity challenge Badge
różnych form różnorodności biologicznej, a także o różnych poziomiach
dostępu do zasobów i technologii.
12
// Z H P
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Dla kogo propozycja?
Aby pomóc sobie i swojej gromadzie/drużynie, wybierz najbardziej
odpowiednie zadanie. System oznaczeń wskazuje grupy metodyczne,
dla których dane zadanie jest najbardziej odpowiednie.
Obok każdego zadania widnieje poziom określający poziom
metodyczny, na przykład Poziom 1 2, informuje iż dane zadanie jest
odpowiednie dla zuchów i harcerzy. Należy pamiętać, że poziom
metodyczny jest tylko wskazówką.
Może się okazać, że zadanie wymienione na jednym poziomie
nadaje się do innej grupy metodycznej (wszystko zależy od zuchów
i harcerzy, których macie w swoich gromadach czy drużynach).
Poziom
1
6 do 10 lat
Zuchy dowiedzą się o różnych gatunkach
i ekosystemach w okolicy.
Poziom
2
10 do 13 lat
Harcerze dowiedzą się jak opisać różne
składniki różnorodności biologicznej
i ekosystemu oraz jak podać przykłady
w otoczeniu.
Poziom
3
13-16 lat
Harcerze starsi zrozumieją elementy
różnorodności biologicznej i działań podejmowanych na terenie regionu i kraju.
Poziom
16-20 lat
Wędrownicy bardziej szczegółowo zrozumieją
elementy różnorodności biologicznej, ekosystemu i działań podejmowanych na szczeblu
międzynarodowym.
13
wstęp
C
C
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Jak korzystać z popozycji
- wskazówki dla drużynowych
Krok 1
Zachęć gromadę/drużynę, aby dowiedziała się jak
Zalecamy aby zacząć od wprowadzenia pojęcia
różnorodności biologicznej wraz z zadaniem
D.01 z części Nasz Świat. Przed wykonywaniem
innych zadań należy upewnić się, że każdy
w grupie rozumie trzy poziomy różnorodności
biologicznej - geny, gatunki i ekosystemy oraz,
że są one ze sobą powiązane. Od tego miejsca
należy przenieść naukę na zewnątrz! Odwiedź
najbliższy ogród botaniczny, okoliczną bibliotekę lub
muzeum historii naturalnej, zaproś naukowca, aby porozmawiał z grupą, sprawdź informacje dostępne w internecie lub odkrywaj bioróżnorodność na zewnątrz.
Materiały na ten temat możesz znaleźć na stronach http://www.ekologia.pl/;
oraz http://www.przyroda.polska.pl/ .
Anglojęzyczne materiały takie jak młodzieżowy przewodnik po różnorodności biologicznej,
stronia internetowa kampanii The Green wave (greenwave.cbd.int) i inne, wymienione na
końcu tej broszury, mogą być dodatkowym źródłem informacji.
Krok
2
Pozwól aby szóstki i zastępy oraz ich poszczególni członkowie wybierali zadania,
które chcieliby wykonać. Istnieje kilka zadań, które każdy powinien wykonać,
ponieważ zapewniają one niezbędne podstawy i zrozumienie poszczególnych
Biodiversity challenge Badge
tematów. Poza tymi zadaniami uczestnicy zachęcani są, aby wybrać zadania, które
najlepiej pasują do ich potrzeb, zainteresowań i warunków kulturowych. Niektóre
zadania można wykonać samodzielnie, inne zaś w małych grupach. Jeśli masz
inne zadanie, które jest szczególnie odpowiednie dla danej drużyny, można
również uwzględnić je jako jedną z opcji do wyboru.
14
obrazek: Everest Shi, 16 lat, Kanada
najwięcej na temat różnorodności biologicznej.
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Krok 3
Przeznacz wystarczająco dużo czasu na wykonanie zadania dla gromady/drużyny,
zastępów. Kilka zadań, takich jak granie w grę różnorodności biologicznej lub
robienie masek zwierząt, może być wykonanych w ciągu godziny, podczas gdy
inne, jak obserwowanie procesu rozkładu lub uprawa działki o różnorodności biologicznej, wymagają zaangażowania na przestrzeni kilku tygodni. Najpierw podejmij
decyzję, w jaki sposób chcesz wykonać zadania (np. podczas zbiórki, na obozie lub
kolonii), a następnie wybierz odpowiednie zadania, możliwe do wykonania. Wspieraj
i prowadź zuchy i harcerzy przez cały czas zarazem upewniając się, że
wykonują swoje zadania samodzielnie na tyle, na ile jest to tylko możliwe. Wiele
zadań może być wykonywanych na kilka różnych sposobów. Zachęć ich do
myślenia i kreatywności podczas wykonywania zadań. Pamiętaj o instrumentach
metodycznych – takie działania warto wpisać w próby na gwiazdki, stopnie czy
sprawności, wskazać jako zadanie zespołowe dla zastępu, zdobyć znak służby
przyrodzie.
Krok 4
Czy uczestnicy przedstawiają wyniki wykonanych zadań reszcie drużyny? Czy zauważasz jakiekolwiek zmiany w ich postawie i zachowaniu? Zachęć ich do myślenia
na temat w jaki sposób przedmioty i działania w ich codziennym życiu wpływają na
różnorodność biologiczną. Omów ich obserwacje i wnioski i zastanówcie się w jaki
sposób mogą nadal stosować je w swoim życiu codziennym.
Krok 5
Zorganizuj uroczystość wręczenia nagród dla tych, którzy wykonali zadania
w ramach Odznaki. Zaproś rodzinę, przyjaciół, nauczycieli, dziennikarzy i władze
lokalne do udziału. Zachęć swoją gromadę/drużynę do kreatywności i
przedstawiania efektów swojej pracy innym. Nagródź ich certyfikatami i odznakami.
Anglojęzyczne Odznaki Chrońmy Bioróżnorodność (Biodiversity Challenge Badge)
można zamówić w sklepie internetowym WAGGGS: www.wagggs-shop.org
Krok 6
Podziel się swoimi doświadczeniami z organizacjami FAO, CBD, WAGGGS i ZHP!
Wyślij swoje historie, zdjęcia, rysunki, pomysły i sugestie: [email protected]
oraz [email protected].
Najciekawsze działania będą nagradzane.
15
ws tęp
C
C
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
Przykładowe zadania
Zadania w ramach propozycji Chrońmy Bioróżnorodność mogą być
wykonane na kolonii, obozie lub w ciągu kilku zbiórek. Każdy powinien
wykonać 2 zadania z każdej z 4 części (Nasze Powietrze, Nasza Woda,
Nasza Ziemia i Nasz Świat). Jedyne co musisz zrobić, to wybrać najbardziej
odpowiednie zadania dla gromady/drużyny. Pamiętaj, możesz także zaplanować inne zadania, nie musisz korzystać z tych zawartych w propozycji.
na obozie
Poniżej podane są przykłady zadań dla różnych grup metodycznych.
Zuchy (Poziom 1):
Mogą wykonać dwa zadania związane z poznawaniem bioróżnorodności
podczas wędrówki, takie jak zadanie A.02 (na stronie 21) i B.07 (na stronie
33). Wykonaj dwa zadania takie jak A.11 (na stronie 26) i C.10 (na stronie 44),
wykonaj dwa zadania z rękodzieła, takie jak B.01 (na stronie 31) i D.01 (na
stronie 53) i dwa zadania, takie jak C.01 (na stronie 41) i D.06 (na stronie 55)
przy ognisku obozowym.
Poniższe przykłady podają tylko oznakowania zadań dla
łatwiejszego odnalezienia.
Harcerze (Poziom 2)
Piesza wycieczka (A.02), Gry i zabawy (A.09, B.27, C.07, D.16), Rękodzieło
(B. 01, D.01), Zadania przy ognisku obozowym (C.01)
Harcerze Starsi (Poziom 3)
Piesza wycieczka (A.02), Gry i zabawy(B.02), Rękodzieło (D.01),
Zadania przy ognisku obozowym (B.24)
na zbiórkach
Biodiversity challenge Badge
Wędrownicy (Poziom 4)
Piesza wycieczka (A.02, A.11), Gry i zabawy (B.02), Rękodzieło (C.13, D.01),
Zadania przy ognisku obozowym (C.01, B.24, D.18)
Zuchy (Poziom 1):
Wycieczka na łono natury (A.01), Gry i eksperymenty (B.13, C.11, D.19),
Rękodzieło (A.06, B.01, D.01), Gość specjalny (C.01)
Harcerze (Poziom 2):
Wycieczka na łono natury (A.01, C.31), Gry i zabawy (A.07, B.05, C.12),
Rękodzieło (B.01, D.01), Gość specjalny (C.01, D.07)
Harcerze starsi (Poziom 3):
Wycieczka na łono natury (A.01), Gry i zabawy (A.17), Rękodzieło (D.01), Gość
specjalny (C.01, D.07, B.20)
Wędrownicy (Poziom 4):
Wycieczka na łono natury (A.01, B.02, C.09), Gry i zabawy (A.17, D.20),
Rękodzieło (C.13, D.01), Gość specjalny (C.01, B.20)
16
// Z H P
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
B ą d ź b e zp ie cz n y i
zd ro w y
//
Y
!
U
N
G
A
// Z H P
Poznawanie świata
przyrody to fantastyc
zny sposób na
poznanie natury, jed
nak należy podjąć pe
wne środki
ostrożności w celu
zapewnienia bezpiec
zeństwa. Przypomnij
o nich gromadzie/d
rużynie.
Za be zp ie cz si ę
>> Bądź ostrożny,
używając ostrych
przedmiotów i urzą
elektrycznych. Zuch
dzeń
y powinny korzysta
ć z pomocy dorosły
>> Nie należy patrz
ch.
eć bezpośrednio na
Słońce.
>> Nie należy prób
ować niczego co zn
aleźliśmy gdy nie
pewni, że nie jest
jesteśmy
to trujące.
>> Do pracy w og
rodzie należy zakła
dać rękawice gum
>> Po zakończeniu
owe.
zadania należy um
yć ręce.
>> Niektóre zadania
dają możliwość um
ieszczania zdjęć i
stronach interneto
filmów na
wych takich jak Yo
uT
ub
e. Przed zamieszcze
zdjęć lub filmów wi
niem
deo w Internecie,
należy uzyskać zg
osób będących na
odę wszystkich
zdjęciach lub filmac
h, a w przypadku dz
ich rodziców.
ieci, także
O ch ro na św ia ta
pr zy ro dy
>> Traktuj naturę
z szacunkiem.
>> Postępuj ostrożn
ie ze zwierzętami,
z którymi masz ko
podczas wykonywa
ntakt
nia zdań; w razie po
trzeby załóż ubran
ochronne. Traktuj
ia
zwierzęta łagodnie
. Upewnij się, że ma
iednią ilość pożywi
ją
odpowenia, wody i powietr
za. Kiedy skończys
zadanie, umieść je
z
sw
oje
z powrotem tam gd
zie je znalazłeś.
>> Nigdy nie zbier
aj gatunków chronio
nych. Przed zbieran
roślin lub zrywanie
iem
m kwiatów, poproś
o zgodę. Należy pa
aby zostawić co na
mi
ętać
jmniej jedną trzec
ią z tego co zostało
znalezione w środo
wisku naturalnym.
Jeśli to możliwe, na
nie zrywać nic i po
jlepiej
zostawić wszystko
tak
jak było przed znale
zieniem.
>> Podczas wykony
wania zadań, szczeg
ólnie tych na zewn
upewnij się, że nie
ątrz,
pozostawiasz żadn
yc
h
śladów.
>> O ile to możliwe
, postaraj się o rec
ykling lub powtórne
wykorzystanie mater
iałów użytych do
wykonania zadań.
17
ws tęp
C
C
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Dodatkowe informacje i materiały
Na końcu propozycji znajduje się wykaz przydatnych linków do materiałów dodatkowych oraz pomocy naukowych, które mogą pomóc w wykonaniu zadań
w ramach propozycji Chrońmy Bioróżnorodność (strony 62 do 67). Aby
otrzymywać powiadomienia o najnowszych dostępnych materiałach, można
nieodpłatnie dołączyć do listy e-mailowej (patrz ramka poniżej).
Niniejsza propozycja jest jednym z kilku wzajemnie uzupełniających się
materiałów dydaktycznych oraz zadań opracowanych przez organizacje
SIĘ
IEL I
DZ OIM CZE
O
P SW IAD
I
W
M
Ś A
DO NI
FAO, CBD, WAGGGS, YUNGA i inne. Będziemy wdzięczni za podzielenie się
waszymi doświadczeniami w jaki sposób wykonaliście zadania w ramach
propozycji Chrońmy Bioróżnorodność, a zwłaszcza nowatorskimi
pomysłami i zadaniami oraz zdjęciami zrobionymi podczas ich wykonywania. Prosimy o przesyłanie ich na adres emailowy:
[email protected] oraz [email protected]
Biodiversity challenge Badge
ANIE
KORZYST
LECA SIĘ
A
Z
A
Z
U
R
R
A
L
IE
AP
MP
UŻYCIE P B JEDNEGO EGZE
IEJSZYĆ Z
U
ABY ZMN EKTRONICZNEJ L
EL
Z WERSJI
Fathmath Shiyana, 16 lat, Malediwy
Lorna Atim Okeng, 20 lat, Uganda
Johann Siegfried Cumagun, 6 lat, Filipiny
18
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Ilustracje i projekt Odznaki
Ilustracje zawarte w broszurze zostały wybrane z ponad 3000
prac zgłoszonych na międzynarodowy konkurs plastyczny na
temat różnorodności biologicznej (the International Biodiversity Art Competition).
Ostateczny projekt Odznaki powstał z połączenia wielu różnych
prac.
Prace nadesłane na ten, jak i poprzednie konkursy są dostępne na
stronach:
www.yunga.org www.yunga.org/scans/gallery_en.asp
Odznaka Chrońmy Bioróżnorodność jest częścią serii odznak za
udział w akcjach zorganizowanych przez YUNGA.
Odznaki zostały lub będą utworzone w tematyce zmian klimatu,
lasów, ryb, głodu, i innej. www.fao.org/climatechange/
youth/63380/en oraz www.yunga.org
19
ws tęp
C
C
B
c BD d/ / / F / Af O
a /o/ /G / R g E r E e Ne W
n WA aV vE e / / / W/
W
A aG gG g G g S s / / Y/ yU uN n G g A a / / Z H P
Część A
Nasze
Powietrze
Biodiversity challenge Badge
20
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
G
A
// Z H P
1 2 3
Z A D A N IE
A.01
Przyjrzyj się różnorodności biologiczn
ej, która żyje nad
ziemią. Umieść duży kawałek papieru
lub prześcieradło pod
niską gałęzią. Potrząśnij nią. Przyjżyj
się, co odlatuje podczas
potrząsania. Zbadaj to, co spadło z gałęz
i, np.: liście, owady,
grzyby i rośliny. W jaki sposób istoty
te znalazły się na gałęzi?
Dlaczego istoty te żyją nad ziemią? Jak
istoty te współdziałają ze sobą w poszukiwaniu pożywien
ia i schronienia? Jakie
inne zwierzęta mogą odwiedzić gałąź
w poszukiwaniu żywności, schronienia, a nawet miejsca
lęgowego?
Omówcie wspólnie wyniki.
Poziom
N
1 2 3
Poznawaj różnorodność biologiczną, która żyje nad ziemią.
Z A D A N IE
A.02
Wybierz się na spacer po okolicy z lornetką, jeśli jest to
możliwe. Co widzisz tuż nad ziemią w krzakach? Co żyje
w połowie wysokości drzewa lub trawy? Co jest
na wierzchołkach drzew? Czy widzisz liście, owady, grzyby
i rośliny? Co jeszcze? Jak te stworzenia dostają się na
gałęzie? Dlaczego istoty te żyją ponad ziemią?
Jak te stworzenia współdziałają ze sobą w poszukiwaniu
pożywienia i schronienia? Jakie inne zwierzęta mogą
odwiedzić gałąź w poszukiwaniu żywności, schronienia,
a nawet miejsca lęgowego?
Przedyskutuj spostrzeżenia z gromadą/drużyną.
21
Nasze
Powietrze
A
Nasza
Woda
F
Nasza
Ziemia
Poziom
//
Nasz
Świat
D
Zadan ie do wyko nania w grupi e
(zastę pie, grom adzie /druż ynie, patro lu…)
B
Zadan ie do wyko nania w grupi e
(zastę pie, grom adzie /druż ynie, patro lu…)
C
C
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
W powietrzu
Poziom
1 2
Rozejrzyj się wokół domu, szkoły, ogródka lub parku. Co przemieszcza
się w powietrzu? Jakie metody wykorzystują zwierzęta do latania lub
Z A D A N IE
A.03
szybowania? W jaki sposób rośliny (ich nasiona i pyłki) przemieszczają się w powietrzu? Narysuj lub sfotografuj dwie cechy, które pozwalają zwierzętom i roślinom na przemieszczanie się w powietrzu.
Poziom
1 2
Jesienią i / lub wiosną, odwiedź park lub obszar z przyrodą chronioną
gdzie obserwowanie ptaków jest możliwe. Które z ptaków migrujących
Z A D A N IE
A.04
Poziom
1 2
mają tam postój? Spróbuj je zobaczyć i posłuchać wydawanych przez
nie dźwięków. Utwórz plakaty lub rysunki, bądź zrób zdjęcia.
Bioróżnorodność jest pełna zmian - pomyśl na przykład o gąsiennicy,
która najpierw porusza się czołgając i żeruje na liściach, a następnie
Z A D A N IE
A.05
zmienia się w motyla!
Poszukaj motyli i ciem w polu, lesie lub ogródku. Narysuj trzy typy
(lub gatunki), które mieszkają w pobliżu. W jakich miejscach je widziałeś
- na kwiatku, w pobliżu wody, blisko odchodów zwierzęcych, latające
pomiędzy koronami drzew,...? Jak były duże? W jakie kolory i wzory
były ich skrzydła? Czy łatwo czy trudo było je znaleźć (np. były zakamu-
Biodiversity challenge Badge
|
Ou r a i r
flowane)? Podziel się obserwacjami z zastępem, gromadą/drużyną.
Poziom
1 2 3
Wykonaj karmnik dla ptaków używając materiałów pochodzących
z recyklingu. Dowiedz się, jakie rodzaje żywności lubią różne gatunki
Z A D A N IE
A.06
ptaków (np. niektóre lubią owoce, inne nasiona). Wybierz żywność dla
ptaków, które występują na danym obszarze. Umieść karmnik
w miejscu, gdzie ptaki będą bezpieczne przed drapieżnikami. Zapisuj
liczbę i rodzaje ptaków, które odwiedziły karmnik przez dwa tygodnie.
www.rspb.org.uk/Images/recycled_bird_feeder_tcm9-207420.pdf
22
B
D
Poziom
//
F
A
O //
1 2 3
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Zasadź „bar nektarowy” dla głodnych pszczół, os i much. Załóż ogród
z mieszanką roślin kwiatowych i krzewów. Aby zapewnić stałą
Z A D A N IE
A.07
dostawę żywności dla owadzich gości, wybierz gatunki roślin, które
kwitną w różnych porach roku. Bar nektarowy najlepiej zasadzić
z dala od wejść do budynków i ruchliwych dróg.
Poziom
2
Nasze
Powietrze
C
Nasiona grzybów zwane są zarodniami i często są rozsiewane przez
wiatr. Każdy gatunek grzyba ma unikalny odcisk grzybni (tak jak
A.08
w przypadku odcisku palca). Zbierz trzy różne gatunki grzybów
i wykonaj odcisk grzybni każdego z nich. Więcej informacji na temat
wykonywania odcisków grzybni:
www.mushroomexpert.com/ spore_print.html lub www.rspb.org.uk/
Images/ sporeprint_tcm9-202043.pdf
Należy być bardzo ostrożnym, nie należy używać grzybów trujących
Nasza
Woda
Z A D A N IE
i najlepiej poprosić o pomoc eksperta. Nie zapomnij umyć rąk po
Nasz
Świat
D
alentin
enisa V
a Hum
unia
t, Rum
a, 10 la
Na sz
Z i e mi a
wykonaniu zadania.
23
B
Poziom
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
Owady mają wiele
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
żyć we wszelkiego
A.09
POOTER
i
modelina utrzymuje rurk
we właściwym miejscu
z
wciągnij powietrze prze
koniec tej rurki
dołek
chwytny
nakrywka z gęstej gazy
zatrzymuje owady
wewnątrz cylindra
przytrzymaj ten koniec
rurki nad owadem,
którego chcesz schwytać
Ou r a i r
|
Biodiversity challenge Badge
// Z H P
szczególnych cech
, które pozwalają im
rodzaju warunkach
w różnych
środowiskach na ca
Z A D A N IE
łym świecie. Złap ow
ady w dołek
chwytny, siatkę en
tomologiczną lub eks
haustor (specjalny
szklany cylinder słu
żący do zbierania dro
bnych owadów lub
skorupiaków; zbier
acz, zasysając powi
etrze przez rurkę,
wciąga obiekt do śro
dka pojemnika). Ut
wórz przewodnik
owadów opisujący
różne zebrane gatun
ki. Uwolnij zebrane
owady. Jeśli to mo
żliwe, zaproś specja
listę od owadów
(entomologa) do prz
yłączenia się. Porad
y jak zrobić
ekshaustor: www.am
entsoc.org/bug-club
/fun/experimentpooter.html oraz sia
tkę entomologiczn
ą: www.rspb.org.uk
/
Images/Make_a_sw
eep_net_tcm9-195
580.pdf.
2 3
A
NALEŻY PAMIĘTAĆ AB
Y CHRONIĆ SIEBIE,
ZWŁASZCZA PODCZA
S
KONT AK TU Z OW AD
AM I GR YZ ĄC YM I LU
B ŻĄ DL ĄC YM I!
24
Zadan ie do wyko nania w grupi e
(zastę pie, grom adzie /druż ynie, patro lu…)
C
B
D
//
F
A
O //
2 3
Poziom
Z A D A N IE
A.10
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Wiele zwierząt, w tym ssaki, ryby i motyle, migruje. Narysuj na mapie
świata szlaki migracyjne pięciu różnych gatunków ptaków lub
owadów. Jak daleko podróżują? Jak długo trwa migracja? Gdzie dane
zwierzę rozmnaża się, zatrzymuje na odpoczynek, żywi się i zimuje?
Nasze
Powietrze
C
Jak to się dzieje, że zwierzęta nie gubią się? Zrób listę możliwych zalet
i wad migracji. Dlaczego niektóre ptaki odlatują na zimę
A.11
!
2 3
Z A D A N IE
A.12
Dowiedz się, które gatunki nietoperzy żyją w twojej okolicy, jakie są
ich potrzeby siedliskowe i żywieniowe. Zrób pudełko na nietoperza
i umieść je w odpowiednim miejscu. Przez kilka tygodni obserwuj
pudełko wieczorem i w nocy aby zaobaczyć, czy nietoperze się tam
wprowadzą. Zapisz swoje obserwacje. Instrukcje budowy pudełka
znajdują się na stronie www.hww.ca/hww2.asp?id=323
lub na stronie Bat Conservation International (międzynarodowe towarzystwo ochrony nietoperzy) www.batcon.org
Nasz
Świat
Poziom
Nasza
Woda
Weź udział w społecznościowym
projekcie naukowym. Jest to proje
kt,
w którym ludzie, bez żadnych spec
jalnych szkoleń naukowych,
Z A D A N IE
w terenie zbierają dane, któr
e są wykorzystywane przez
naukowców. Birdlife International
prowadzi fantastyczny globalny
społecznościowy projekt naukowy
dotyczący ptaków, zwany ptaki
świata (WorldBirds). Na stronie inter
netowej zamieszczono instrukcje
w jaki sposób wziąźć udział w
projekcie, można również pobr
ać
przewodnik. www.worldbirds.o
rg
2 3
Nasza
Ziemia
Poziom
Zadan ie do wyko nania w grupi e
(zastę pie, grom adzie /druż ynie, patro lu…)
do cieplejszych miejsc? Dlaczego nie mogą one znaleźć pożywienia?
25
C
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Poziom
1 2 3
Z A D A N IE
A.13
Różne gatunki zwierząt mają różne strategie utrzymania ciepła
lub zimna (takie jak np. porost gęstej sierści na zimę i rzadszej
w lecie) oraz utrzymania suchej lub wilgotnej powierzchni ciała
(np. wodoodporne pióra lub zamieszkiwanie pod
rozkładającym się pniem drzewa). Sporządź listę niektórych
gatunków ptaków, ssaków, płazów, gadów, ryb i owadów.
Jakich strategii gatunki te używają? Zagraj w grę o zwierzętach
i ich strategiach (harcerze starsi mogą przygotować gry dla
harcerzy lub zuchów). Czy te strategie będą nadal skuteczne
wraz ze zmianą klimatu naszej planety? Dlaczego tak lub
dlaczego nie?
Poziom
1 2
3
ni a w gr up ie
Za da ni e do wy ko na
ży ni e, pa tro lu … )
ru
/d
zie
(za stę pie , gr om ad
Bioróżnorodność dla zdrowia naszej planety
Po śmierci, rośliny i zwierzęta dostarczają pożywienia maleńkim
stworzeniom, zwanym mikroorganizmami. Nawet jeśli mikroorganizmy
Z A D A N IE
A.14
są zbyt małe, aby je obserwować bezpośrednio, można zobaczyć ślady
ich obecności podczas produkcji biogazu. Umieść gnijącą materię
Biodiversity challenge Badge
|
Ou r a i r
organiczną, taką jak: resztki, odpady roślinne, części z owoców
i warzyw w plastikowej butelce. Umieść nienadmuchany balonik na
końcu szyjki butelki. Natępnie umieść butelkę w pobliżu źródeł ciepła
lub w słońcu. Co dzieje się z balonem w ciągu pięciu do dziesięciu
dni? Dlaczego tak się dzieje? Pomyśl, jak użyteczne są mikroorganizmy
w świecie, a co by było, gdyby ich nie było.
Aby uzyskać więcej pomysłów na otrzymanie biogazu odwiedź stronę:
www.pge.com/microsite/safety_esw_ngsw/ngsw/basics/
experiment2.html
26
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
Win
G
gC
A
han
Sofia Victoria Martinez, 9 lat, Argentyna
Hiu
N
// Z H P
, 17
, la
tC
hin
y
Nasze
Powietrze
B
Nasza
Woda
i
Poziom
1 2
3
Przejdź na dwutygodniową ,,dietę energetyczną’’. Utwórz plan
zmniejszenia zużycia energii w domu, podczas codziennego
A.15
podróżowania i w szkole. Wykonaj go. Jak dużo energii zostało
zaoszczędzone przy każdym działaniu? Jak, za pomocą zużywania
mniejszej ilości energii i zasobów, chronimy różnorodność biologiczną?
Zachęć znajomych i rodzinę, aby również włączyli się w wykonanie
twojego planu.
Poziom
1 2 3
Nasza
Ziemia
Z A D A N IE
Ze względu na zmiany klimatu, niektóre gatunki będą musiały przenieść
się w wyższe partie gór lub w kierunku biegunów aby pozostać w tym
Z A D A N IE
A.16
samym typie klimatu. Jakie gatunki w twojej okolicy mogą wymagać
przemieszczenia się w poszukiwaniu chłodniejszego klimatu lub bardziej
mokrych lub suchszych warunków? Jakie trudności mogą te gatunki
napotkać, jeśli będą musiały się przemieścić? Możesz narysować, jak,
twoim zdaniem, może wyglądać środowisko, gdy zabraknie tych gatunków lub przeprowadź na ten temat dyskusję (w zależnosci od grupy
metodycznej).
27
Nasz
Świat
C
C
B
D
//
2 3
Poziom
Z A D A N IE
A.17
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Narysuj mapę swojej społeczności, obejmującą zarówno elementy
naturalne, takie jak: lasy i rzeki oraz utworzone przez człowieka, takie
jak: budynki i drogi. Zidentyfikuj potencjalne źródła zanieczyszczeń na
mapie. Pamiętaj, że niektóre zanieczyszczenia pochodzą z jednego
źródła (np. rura odpływowa), podczas gdy inne pochodzą z wielu
mniejszych źródeł (np. spływ powierzchniowy). W jaki sposób
zanieczyszczenia wpływają na różnorodność biologiczną? Na swojej
mapie, narysuj strzałki łączące źródła zanieczyszczeń z różnorodnością
biologiczną, na którą mają one wpływ. Co można zrobić, aby
zminimalizować zanieczyszczenia? Podziel się obserwacjami z grupą
2 3
Poziom
Z A D A N IE
Biodiversity challenge Badge
|
Ou r a i r
A.18
Przedział
2 3
u, a żyżyją w powietrz
istotami, które
zy
ięd
m
ia
an
zczelarza.
Zbadaj powiąz
ki lub zaproś ps
y. Odwiedź pasie
am
yw
oż
sp
ą
ór
wnością kt
które rosną
ych i warzyw,
roślin jagodow
,
ów
oc
ow
tę
zapylane
Zrób lis
acu zabaw, i są
parku czy na pl
w
ły,
ko
sz
ół
ok
y te gatunki
w ogrodzie i w
pylaczami? Cz
i owadów są za
nk
tu
ga
e
ór
Kt
Jak zdrowe są
przez owady.
gatunki roślin?
ające owoców
yd
w
e
ni
e
iki
zapylają dz
Jakie są
twojej okolicy?
zapylających w
ów
ad
ow
je
populac
społeczności?
ących w twojej
owadów zapylaj
a
dl
ia
en
owadom
oż
gr
za
ić, aby pomóc
órą możesz zrob
kt
z,
ec
rz
ą
dn
je
Zidentyfikuj
.
potem zrób to
zapylającym...
Różnorodność biologiczna może przyczynić się do zmniejszenia
skutków zmian klimatycznych. Wykonaj oryginalny filmik lub plakat
Z A D A N IE
A.19
pokazujący, na przykład, jak drzewa pobierają i przechowują
dwutlenek węgla z powietrza. Prześlij swój filmik do serwisu
YouTube lub zaprezentuj wykonany przez ciebie plakat swojej
drużynie. Przed wysłaniem filmiku do publikacji uzyskaj na to zgodę
wszystkich osób w nim występujących.
28
ni a w gr up ie
Za da ni e do wy ko na
lu … )
zie /d ru ży ni e, pa tro
(za stę pie , gr om ad
(zastępem, drużyną, patrolem…).
B
D
//
F
A
O //
3
Poziom
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Handel emisjami (cap and trade) jest narzędziem do redukcji emisji
gazów cieplarnianych. Ma on również wpływ na bioróżnorodność.
Z A D A N IE
A.20
Dowiedz się więcej o handlu emisjami i związanymi z nim programami,
takimi jak redukcja emisji gazów cieplarnianych związanej
z wylesianiem i degradacją lasów (Reducing Emissions from Deforest-
Nasze
Powietrze
C
ation and Forest Degradation, REDD). Jakie programy są już wdrożone
w twojej społeczności? Na co mają one wpływ? Jaki jest wpływ handlu
emisjami na najuboższych tego świata? Przeprowadźcie na ten temat
dyskusję, kuźnicę…Więcej informacji na ten temat znajduje się
na stronie: www.forestsclimatechange.org/simplyredd1.html oraz
1 2
3
Wykonaj inne zadania.
Tomoe Ito
Nasza
Ziemia
Nasz
Świat
, 20 lat, Ja
ponia
Yae Chan
Park, 12
lat,Kore
a
Hana Rich
t, Filip
elle, 13 la
iny
Poziom
Nasza
Woda
storyofstuff.com/capandtrade
29
C
B
c BD d/ / / F / Af O
a /o/ /G / R g E r E e Ne W
n WA aV vE e / / / W/
W
A aG gG g G g S s / / Y/ yU uN n G g A a / / Z H P
Część B
Nasza
Woda
Należy wykonać zadanie B.01 lub B.02 oraz jedno
z pozostałych zadań do wyboru.
Cele zadań z części Nasza Woda:
>> Zapoznanie się z gatunkami i ekosystemami
Biodiversity challenge Badge
występującymi w okolicy, zależnymi od wody
>> Podjęcie działań w celu zwiększenia
świadomości lub ochrona różnorodności
biologicznej związanej z wodą
30
1 2
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
// Z H P
zbliżania się do stawów, jezior, plaż, morza i innych zbiorników
wodnych. Należy pamiętać o stosowaniu środków ostrożności
i wykonywać zadania pod odpowiednim nadzorem.
3
Z A D A N IE
B.01
Dowiedz się jak najwięcej
na temat lokalnej zlewni –
czyli
powierzchni gruntów, któr
a zbiera opady deszczu i śnie
gu oraz
odprowadza je do większeg
o zbiornika wodnego, takie
go jak bagno,
strumień, rzeka, jezioro, mor
ze lub wody gruntowe. Wyk
onaj model
zlewni używając gleby, kory
, kamieni, masy papierowej
lub materiałów pochodzących z recykling
u.
Nie zapomnij uwzględnić
wszystkich źródeł wody, w
tym
naturalnych strumieni i odp
ływów z gospodarstw lub
obszarów
przemysłowych. Jak rośliny
naziemne wpasowują się w
system
zlewni? Wyjaśnij, w jaki spos
ób aspekty związane ze spły
wem wód
oddziałują na florę lądową.
Jak zwierzęta wodne i lądo
we
wpasowują się w system zlew
ni?
Poziom
A
Niektóre zadania w tej części wymagają od uczestników
!
Poziom
O //
2 3
Dowiedz się jak najwięcej na temat lokalnej zlewni –
powierzchni gruntów, która gromadzi opady deszczu
Z A D A N IE
B.02
i śniegu i odprowadza je do większych zbiorników wodnych, takich jak bagno, strumień, rzeka, jezioro, morze lub
wody gruntowe. Zorganizuj wycieczkę po lokalnej zlewni.
Zaproś rodzinę, przyjaciół lub członków drużyny do
udziału w wycieczce. Wskaż wszystkie źródła wody, w tym
naturalne strumienie i ścieki z gospodarstw rolnych lub
obszarów przemysłowych. Wyjaśnij, jak rośliny funkcjonują
Nasze
Powietrze
A
Nasza
Woda
F
Nasza
Ziemia
//
w systemie zlewni. Wyjaśnij, jak zwierzęta wodne i lądowe
funkcjonują w systemie zlewni.
31
Nasz
Świat
D
patr olu… )
(zas tępi e, gro mad zie/ dru żyn ie,
B
patr olu… )
(zas tępi e, gro mad zie/ dru żyn ie,
C
C
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Chroń zlewnię
Poziom
Narysuj obrazek lub sfotografuj dwie rośliny: jedną żyjącą na lądzie,
1 2
i jedną żyjącą w wodzie. Oznacz różne części każdej rośliny
Z A D A N IE
np. kwiaty, łodygi, liście, chwytniki (służą przytwierdzaniu organiz-
B.03
mów do podłoża). Jakie są podobieństwa między nimi? Czym się
różnią?
Poziom
1 2
Zwierzęta żyjące w wodzie wykształciły różne cechy adaptacyjne
Z A D A N IE
B.04
(cechy, które pomagają w przetrwaniu i / lub w reprodukcji), aby
pomóc im poruszać się w ich otoczeniu. Porównaj różne zwierzęta
takie jak koral, zooplankton, ryby latające, tuńczyk, rekiny, foki, orki,
koniki morskie, manaty, meduzy i rozgwiazdy. W jaki sposób
zaadaptowały się do środowiska? W jaki sposób zwierzęta te poruszają
się? Jakie są przykłady ludzkich wynalazków, które naśladują ruch
zwierząt? Jeśli to możliwe, odwiedź akwarium, aby zobaczyć
stworzenia morskie na żywo. Podziel się swoimi spostrzeżeniami
Poziom
1 2 3
Z A D A N IE
Biodiversity challenge Badge |
O ur Wat er
B.05
iełkowy
k. Wymyśl teatrzyk kuk
Wykonaj kilka kukiełe
zrobić dla jej
wni i tego, co można
na temat znaczenia zle
się na zewnątrz,
onowania. Rozejrzyj
prawidłowego funkcj
kukiełki
dowisku, niech twoje
jak woda spływa w śro
w środowisku
ędzy wodą spływającą
wyjaśnią różnice pomi
ywającą
tok, parkingi, itp.), a spł
zabudowanym (rynsz
e podczas
ch. Obserwuj te różnic
w systemach naturalny
Zaproś rodzinę
a godzin po opadach.
opadów deszczu i kilk
ego.
ia teatrzyku kukiełkow
i przyjaciół do obejrzen
np. dla zuchów.
zrobić swój teatrzyk
Harcerze starsi mogą
32
Zad anie do wyk ona nia w gru pie
)
e, gro mad zie/ dru żyn ie, patr olu…
tępi
(zas
z gromadą, zastępem, drużyną.
Poziom
F
A
O //
2 3
Z A D A N IE
B.06
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Zorganizuj sprzątanie plaży lub weź w nim udział. Monitoruj
postęp sprzątania. Co można zrobić, aby obszar ten pozostał
czysty? Jeśli plaże w twojej okolicy są już czyste, idź
na plażę po burzy, a potem w innym terminie, po tym jak
plaża ,,oczyściła’’ się. Jakie zaszły zmiany w różnorodności
życia wzdłuż plaży i brzegu? Omów swoje spostrzeżenia
z drużyną. UWAŻAJ NA OSTRE LUB TOKSYCZNE
PRZEDMIOTY, UŻYWAJ ODPOWIEDNIEGO SPRZĘTU
OCHRONNEGO TAKIEGO JAK RĘKAWICZKI.
Poziom
1 2 3
Przyjrzyj się strumieniowi lub stawowi. Zbadaj formy życia które je
zamieszkują. Pobierz próbki wody i zbadaj je pod lupą lub mikrosko-
Z A D A N IE
B.07
Nasze
Ou r a i r
Powietrze
//
Woda
D
Nasza
Our
Wa ter
B
Zadanie do wykonania w grupie
(zastępie, gromadzie/drużynie, patrolu…)
C
pem. Zapisz swoje spostrzeżenia. Umieść wodę
i stworzenia z powrotem w strumieniu lub stawie. Różne gatunki
tolerują różne ilości zanieczyszczeń. (Jeśli to
możliwe, zwróć się do miejscowych
Nas z a
Z ie mi a
ekspertów z dziedziny fauny i flory
i zapytaj, które gatunki mogą
zamieszkiwać w źródłach czystej wody,
a które w źródłach zanieczyszczonych
na danym obszarze). W jakim stopniu
zanieczyszczony jest strumień lub staw
w twojej okolicy?
Poziom
1 2 3
Z A D A N IE
B.08
Zbuduj hibernakulum (legowisko zimowe, zimowisko) dla płazów. Nie
zapomnij, że płazy wymagają wilgoci, więc hibernaculum powinno
znajdować się w pobliżu wody. Obserwuj zwierzęta, które odwiedzą to
miejsce.
www.rspb.org.uk/advice/gardening/reptiles_amphibians/
hibernacula.asp
33
ONasz
u r Wo rl d
Świat
Ko Pik Sum, 17 lat, Honk Kong
B
Poziom
D
//
2 3
Z A D A N IE
B.09
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
Zbuduj staw, aby utworzyć nowe siedlisko dla owadów,
płazów, roślin i innych. Należy posadzić tylko rodzime
gatunki roślin. STAWY MOGĄ BYĆ WYLĘGARNIĄ DLA
KOMARÓW I INNYCH OWADÓW PRZENOSZĄCYCH
CHOROBY. JEŚLI JEST TO PROBLEM WYSTĘPUJĄCY NA
DANYM OBSZARZE, NALEŻY WPUŚCIĆ DO STAWU
GATUNKI RYB, KTÓRE ŻYWIĄ SIĘ LARWAMI OWADÓW.
2 3
Poziom
N
G
A
// Z H P
Zadanie do wykonania w grupie
(zastępie, gromadzie/drużynie, patrolu…)
C
Niektóre gatunki są ważne do oczyszczania wody, uzdatniając ją dla
innych gatunków żyjących w ekosystemie. Gatunki, które filtrują wodę,
Z A D A N IE
B.10
mogą usunąć bakterie, wirusy, metale ciężkie, toksyny i / lub
zanieczyszczenia. Porównaj metody oczyszczania, stosowane przez
różne gatunki, takie jak ostrygi, mchy i drzewa, do filtrowania wody.
Wykonaj swój własny filtr wody przy użyciu naturalnych lub wtórnych
surowców. Pomysły jak wykonać filtry znajdują się na stronie:
www.ewb.ca/en/whatwedo/canada/projects/hso/teachers/w4w/workshop.html lub library.thinkquest.org/04apr/00222/filter.htm
2 3
Yae Sung Park, 15 lat, Republika Korei
Poziom
Spotkaj się z samorządem lokalnym lub
instytucją odpowiedzialną za strumienie
Z A D A N IE
lub rzeki. Zasugeruj wykonanie oznaczeń,
zachęcających mieszkańców do ochrony
tych obszarów. Zgłoś się jako ochotnik
przy ich malowaniu oraz pomóż w ich
umieszczaniu.
34
Aulia Syaffitri, 15 lat, Indonezja
Biodiversity challenge Badge |
O ur W ater
B.11
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Myśl o konsekwencjach
Poziom
1 2
Wykonaj zbiornik na deszczówkę z czystego materiału pochodzącego
z recyklingu. Zrób listę wszystkich możliwych sposobów użycia zebranej
Z A D A N IE
Poziom
B.12
wody. Zużyj wodę na niektóre z przykładów ze swojej listy.
1 2
Zanieczyszczenie może zaszkodzić różnorodności biologicznej. Wykonaj
Nasze
Powietrze
B
eksperyment aby dowiedzieć się, jak wyciek ropy może uszkodzić ptasie
Z A D A N IE
B.13
pióra. Weź dwa pióra. Przy pomocy wacika nanieś na jedno pióro kilka
kropel oleju jadalnego, rowerowego lub smaru. Polej trochę wody na
wpłynąłby na ptaki? Przedyskutuj swoje obserwacje z grupą.
Poziom
1 2 3
Morze i życie na morzu pojawiają się w wielu ludowych opowieściach, powieściach, poezji, pieśniach i dziełach sztuki. Znajdź kilka
Z A D A N IE
B.14
Nasza
Woda
każde z piór. Co się dzieje? Jak myślisz, w jaki sposób wyciek oleju
przykładów. Jakie aspekty są prawdziwe, a które wymyślone? Jak
myślisz, skąd pochodzą wymyślone aspekty? Stwórz własną pracę
plastyczną na temat morza lub życia morskiego.
1 2 3
Z A D A N IE
Poziom
Różnorodność biologiczna w oceanach dostarcza ludziom cennego
pożywienia, w tym żywności pochodzenia roślinnego. Wykonaj plakat
B.15
lub rysunek, pokazujący wszystkie sposoby wykorzystania morskiej
2 3
Ekosystemy morskie mogą pomóc w ochronie regionów przybrzeż-
różnorodności biologicznej przez ludzi.
Nasza
Ziemia
Poziom
nych przed szkodami poburzowymi. Co stanie się z tymi regionami,
Z A D A N IE
B.16
jeśli ekosystemy morskie, które je chronią, zostaną zniszczone?
Wykonaj plakat, zrób przedstawienie lub użyj innego środka przekazu
by pokazać znaczenie ekosystemów morskich
Nasz
Świat
C
35
C
B
D
//
2 3
Poziom
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Dowiedz się w jaki sposób bakterie w wodzie morskiej i ssaki morskie
pomagają w zmniejszaniu ilości oraz usuwaniu odpadów
Z A D A N IE
B.17
Poziom
2 3
i zanieczyszczeń. Przedstaw drużynie wyniki swojej pracy.
Czy wiesz, że w przypadku świeżo złowionych ryb, lepiej jest kupić
niektóre gatunki w poszczególnych miesiącach? Gwarantuje to,
Z A D A N IE
B.18
że ryby te nie są złowione w czasie tarła. Przygotuj kalendarz,
pokazujący kiedy można spożywać poszczególne gatunki ryb.
Na każdy miesiąc narysuj obrazki przedstawiające gatunki ryb, które
mogą być spożywane bez szkody dla ich populacji.
Poziom
2 3
Odwiedź sklep spożywczy i sprawdź stoisko rybne i półki z puszkami
rybnymi. Zapisz marki produktów oraz gatunki ryb oznakowane
Z A D A N IE
B.19
znakiem wskazującym, że pochodzą one z połowu spełniającego
zasady zrównoważonego rybołówstwa, a więc przyjaznego ekosystemom i bezpiecznego dla populacji zwierząt (np. znak organizacji
Marine Stewardship Council - MSC). Wykonaj plakat zachęcający
do zakupu produktów ekologicznych oznakowany tym znakiem.
Poproś kierownika sklepu o pozwolenie umieszczenia plakatu
w sklepie.
Dowiedz się na czym polega uzdatnianie szarej wody (nieprzemysłowa
Poziom
3
B.20
woda ściekowa). Zaproś przedstawiciela z wydziału odpowiedzialnego
za wodę na spotkanie z grupą. Na czym polega uzdatnianie szarej
wody? Kiedy i gdzie ma ono zastosowanie? Jakie regulacje prawne
dotyczą uzdatniania szarej wody w twojej okolicy? Zaprojektuj system
uzdatniania szarej wody w domu lub szkole.
Przedstaw swoje spostrzeżenia i wnioski
znajomym, klasie lub drużynie.
in
Rob
aw,
ar-L
Bon
16 la
ł
t, W
y
och
Biodiversity challenge Badge |
O ur W ater
Z A D A N IE
36
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Wszystkie gatunki
potrzebują wody
Poziom
Odwiedź mokradło w pobliżu domu. Obserwuj różne gatunki ptaków,
1 2
które polują na pożywienie w wodzie. W jaki sposób polują - przez
Z A D A N IE
B.21
Nasze
Powietrze
B
brodzenie, nurkowanie z powietrza, przez pływanie po wodzie dzięki
błoniastym stopom? Jakiego kształtu i wielkości są ich dzioby? Jaki
kształt i wielkość mają ich nogi? Jakie cechy są najbardziej odpowiednie dla różnych sposobów zdobywania pożywienia? Narysuj trzy ptaki
i wskaż jak ich dzioby i nogi są dostosowane do ich sposobu zdoby-
Dowiedz się o niezwykłych modyfikacjach, jakie rośliny i zwierzęta
1 2
wykształciły, by przystosować się do środowiska, w którym woda jest
Z A D A N IE
B.22
trudna do znalezienia. Znajdź pięć przykładów roślin i pięć przykładów
zwierząt. Przedstaw te przykłady w gromadzie/drużynie.
Sahda
Seung
Min Ry
u, 9 lat,
t,
a, 10 la
Samiy
ezja
Indon
Naszal an d
Our
Ziemia
Poziom
Nasza
Woda
wania pokarmu.
Korea
Nasz
Świat
C
37
C
Poziom
B
D
//
F
1 2 3
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Zrób eksperyment w celu zbadania wpływu kwaśnego deszczu na
rośliny. Wyhoduj trzy rośliny w trzech oddzielnych doniczkach,
Z A D A N IE
B.23
w identycznych warunkach, z wyjątkiem podlewania. Podlewaj pierwszą roślinę 100% wody. Podlewaj drugą roślinę mieszanką składającą
się z 90% wody i 10% soku z cytryny lub octu. Podlewaj trzecią roślinę
mieszanką z 50% wody i 50% soku z cytryny lub octu. Co się dzieje?
Jak, twoim zdaniem, kwaśny deszcz wpływa na rośliny i drzewa?
Poziom
1 2 3
Z A D A N IE
B.24
Zorganizuj bal przebierańców. Poproś, aby
wszyscy uczestnicy
mieli na sobie maski przedstawiające zwier
zęta morskie. Poproś
każdego uczestnika o przygotowanie trzech
faktów na temat
wybranych gatunków. Zagraj w zabawy
o tematyce wodnej.
Biodiversity challenge Badge |
lat,
Atalanta Shi, 14
O ur W ater
Kanada
Harcerze starsi mogą przygotować i przep
rowadzić takie zabaw
dla zuchów lub harcerzy.
38
Zadanie do wykonania w grupie
(zastępie, gromadzie/drużynie, patrolu…)
Podziel się swoimi spostrzeżeniami z grupą.
D
Poziom
//
F
A
1 2
3
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Wypłyń łodzią. Obserwuj wszystkie rośliny (wodorosty) i zwierzęta
(ptaki, ryby, skorupiaki itp.) które widzisz, słyszysz i których zapach
Z A D A N IE
B.25
czujesz. Opisz pokrótce wyniki swoich obserwacji.
PAMIĘTAJ O PRZESTRZEGANIU ZASAD BEZPIECZEŃSTWA NA ŁÓDCE.
PRZESTRZEGAJ ZASAD BEZPIECZNEGO PRZEBYWANIA W POBLIŻU WODY
Nasze
Powietrze
B
I WYPŁYWAJ TYLKO POD ODPOWIEDNIM NADZOREM.
Poziom
1 2
3
Z A D A N IE
B.26
Udaj się na zwiedzanie sadzawek w skałach. Zbuduj podwodny
wziernik aby uzyskać widok z perspektywy oka ryby (lub kraba lub
skrzytwy lub ...).
Które gatunki żyją najbliżej, a które najdalej od brzegu? Jakie
specjalne cechy pozwalające im żyć w strefach pływów, posiadają
te gatunki? Podziel się swoimi wnioskami z gromadą lub drużyną.
www.rspb.org.uk/Images/rock_pooling_tcm9-193626.pdf
Poziom
2 3
Z A D A N IE
B.27
Nasza
Woda
Narysuj plażę oraz miejsca na niej, gdzie można znaleźć te gatunki.
Zbuduj kryjówkę (zakamuflowane schronienie, z którego będziesz
mógł obserwować zwierzęta bez zakłócania ich spokoju) w pobliżu
jeziora, stawu lub strumienia. Kryjówka skryje cię przed dziko żyjącymi
Poziom
2 3
Z A D A N IE
B.28
Udaj się nad zbiornik wodny co najmniej
raz o każdej porze
roku, zrób zdjęcia lub narysuj życie roślinne
i zwierzęce
w każdej z nich. Zapisz temperaturę i
opisz warunki
pogodowe. W jaki sposób warunki pór roku
wpływają na
życie roślin i zwierząt?
Poziom
1 2
3
Wykonaj inne zadania.
39
Nasz
Świat
gady i płazy, które przychodzą do wody.
Nasza
Ziemia
zwierzętami. Spędź dzień w kryjówce zapisując owady, ssaki, ptaki,
Zadanie do wykonania w grupie
(zastępie, gromadzie/drużynie, patrolu…)
C
C
B
c BD d/ / / F / Af O
a /o/ /G / R g E r E e Ne W
n WA aV vE e / / / W/
A aG gG g G g S s / / Y/ yU uN n G g A a / / Z H P
W
Część 3
Nasza
Ziemia
Należy wykonać pierwsze zadanie (C.01) i jedno
z pozostałych zadań do wyboru.
Cele zadań z części Nasza Ziemia:
Biodiversity challenge Badge
>> Zaznajomienie się i zrozumienie gatunków
lądowych i ekosystemów w twojej okolicy
>> Opisanie niektórych z zastosowań
bioróżnorodności
40
z osobą dorosłą) na temat roślin żywieniowych, które osoby
Z A D A N IE
C.01
te uprawiały i spożywały będąc dziećmi. Jak wówczas
przygotowane były pokarmy? Dlaczego uprawiano taką
roślinność żywieniową, a nie inną? Czy pożywienie spożywane
w przeszłości różni się od żywności uprawianej, gotowanej
i spożywanej obecnie? Dlaczego tak lub dlaczego nie? Jeśli
to możliwe, spróbuj przygotować posiłek według starych
przepisów. Podziel się obserwacjami ze znajomymi, gromadą/
drużyną lub zamieść je na stronie internetowej Bioversity International’s ‘Oral History Project’. Odwiedź stronę internetową:
diversityforlife.org / o-the-kampanii / activities / oralhistory.
41
Nasza
Woda
Nasze
Powietrze
Przeprowadź wywiad z dziadkami lub starszą osobą (lub nawet
Nasza
Ziemia
3
Nasz
Świat
Litwa
Martyna Gauronskytè, lat 12,
1 2
Zadanie do wykonania w grupie
(zastępie, gromadzie /drużynie, patrolu…)
Poziom
C
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Różnorodność biologiczna
w żywieniu
Poziom
1 2
Jakie składniki są niezbędne do zdrowego odżywiania? Dowiedz się,
w jaki sposób różnorodność biologiczna przyczynia się do prawidło-
Z A D A N IE
C.02
wego odżywiania, wyobrażając sobie, co byłoby, gdyby dostępny był
tylko jeden rodzaj owoców, jeden rodzaj warzyw i jeden rodzaj mięsa.
Podziel się swoimi obserwacjami z drużynowym, nauczycielem, lub
gromadą, drużyną.
Poziom
1 2
Wymyśl zadanie - grę na temat nasion i różnorodności biologicznej.
Możesz na przykład wymyślić grę, w której uczestnicy muszą połączyć
Z A D A N IE
C.03
prawdziwe ziarenka ryżu, kukurydzy, pszenicy i inne, z opisem lub
rysunkami roślin, z których pochodzą. Zagraj w grę ze ze swoją szóstką,
zastępem.
Poziom
1 2
Zapytaj rdzennych mieszkańców, rodziców, dziadków lub starszych
znajomych aby nauczyli cię, jak rozpoznać jadalne dzikie zioła
Z A D A N IE
C.04
i rośliny. Ułóż wiązankę przedstawiającą zióła i rośliny. Omów ich
zastosowanie. NIE ZRYWAJ ANI NIE JEDZ NIEZNANYCH ROŚLIN,
PONIEWAŻ NIEKTÓRE TRUJĄCE ROŚLINY SĄ BARDZO PODOBNE DO
NIETRUJĄCYCH.
Poziom
1 2
Idź na targ lub do sklepu. Poszukaj przykładów różnorodności
Biodiversity challenge Badge |
Ou r land
gatunków i różnorodności genetycznej. Są to dwa poziomy
Z A D A N IE
C.05
różnorodności biologicznej. (Trzeci poziom to różnorodność
ekosystemu.) Policz liczbę gatunków warzyw (takich jak: marchew,
ogórki, sałata). Znajdź gatunek, który ma kilka odmian, na przykład:
ziemniaki. Jest to przykład różnorodności genetycznej w obrębie gatunku. Ile jest tam odmian ziemniaków? W jaki sposób są do siebie
podobne? Czym się różnią? Jakie inne produkty żywnościowe mają
różne odmiany? Dlaczego ważna jest różnorodność genetyczna
w plonach roślin?
Podziel się wnioskami z gromadą, drużyną lub zastępem
42
D
Poziom
//
F
A
O //
1 2 3
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Przez pięć dni zapisuj co zjadłeś. Jak wiele różnych pokarmów
zjadłeś? Z jakich zwierząt i roślin pochodziło twoje pożywienie? Pod
Z A D A N IE
C.06
koniec tygodnia pomóż w przygotowaniu posiłku dla rodziny, który
oparty jest na różnorodności biologicznej. Podczas posiłku
porozmawiaj na temat różnorodności biologicznej znajdującej się
Nasze
Powietrze
B
w każdym naczyniu.
2 3
Dynamika: drapieżnik-ofiara jest ważna dla prawidłowego
funkcjonowania ekosystemu. Zagraj w grę, w przetrwanie w grupie.
C.07
Co się dzieje, gdy jeden gatunek wymiera? Jaką rolę odgrywają
choroby? Jaki wpływ mają ludzie? Jak zmiany klimatu wpływają na
przetrwanie zwierząt? Zasady gry w przetrwanie znajdują się na
stronie:
dragon.sleepdeprived.ca/games/wide_games/wide_games_15.htm
oraz www.snowleopard.org/catfactsclassroom/classroom/
Nasza
Woda
Z A D A N IE
resources.
Nasza
Ziemia
Poziom
Nasz
Świat
C
Kavanz Constant, 14 lat, Antigua i Barbuda
C
Poziom
B
D
//
2 3
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
Wybierz element żywności, która jest spożywana
w kilku krajach na całym świecie, taka jak: banany,
C.08
fasola, pomidory, kukurydza. Skąd ona pochodzi?
Filipiny
Z A D A N IE
Czy istnieją różne odmiany w różnych krajach?
Przyrządź potrawy według trzech różnych
przepisów z trzech różnych krajów. Poczęstuj
swoimi potrawami rodzinę i przyjaciół. W jaki
Tee Ryanna, 15 lat,
Jak posiłki przygotowywane są w tych miejscach?
sposób różnorodność biologiczna połączona jest z różnorodnością kulturową? Przedyskutuj swoje obserwacje podczas spożywania posiłku.
Poziom
2 3
W sklepie spożywczym znajdź pięć produktów, które są genetycznie
modyfikowane. Czy łatwo było je znaleźć? W jaki sposób różnią się
Z A D A N IE
C.09
one od swoich krewnych produktów, które nie są genetycznie zmodyfikowane? Jakie widzisz podobieństwa między nimi? Znajdź trzy argumenty za i trzy argumenty przeciw modyfikacji genetycznej żywności.
Przygotuj na ten temat debatę.
Nauka w ogrodzie
Poziom
1 2
Biodiversity challenge Badge |
O ur la nd
Z A D A N IE
Przyjrzyj się garści ziemi i opisz jej różnorodność biologiczną. Zbadaj
próbkę pod lupą lub mikroskopem. Narysuj stworzenia, które widzisz.
C.10
Poziom
1 2
Jak długo trwa rozkład materii organicznej? Wypełnij pudełko glebą.
Zakop dziesięć próbek (np. gazetę, ogryzek jabłka, folię aluminiową,
Z A D A N IE
C.11
szklaną butelkę, liść, torbę plastikową, opakowanie po cukierku,
sierść zwierzęcą) i oznacz położenie każdej z nich. Dodaj trochę
wody, aby ziemia była lekko wilgotna. Raz w tygodniu wykop każdą
próbkę i sprawdź stan jej rozkładu. Zapisuj swoje obserwacje przez
sześć do ośmiu tygodni. Jak długo, twoim zdaniem (w oparciu
44
// Z H P
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
o wyniki eksperymentu), trwa rozkład śmieci? Eksperyment ten
wykonaj w cieplejszych porach roku.
Poziom
mi, owocami, orzechami lub
Załóż ogródek z warzywami, zioła
/kwietnikiem w parku,
przyprawami. Opiekuj się zielnikiem
nie obserwuj, ile
Z A D A N IE ogródku dachowym, lub podwórkowym. Bacz
ólne rośliny potrzebują do
wody i światła słonecznego poszczeg
rzęta odwiedzają ogródek?
najlepszego rozwoju. Jakie zwie
iedzają? Jakie zwierzęta poDlaczego, twoim zdaniem, go odw
tów lub rozsiewaniu nasion?
magają roślinom w zapylaniu kwia
ą. Więcej informacji na temat
Omówcie swoje obserwacje z grup
go ogródka znajduje się na
zakładania i prowadzenia grupowe
0218e/a0218e00.HTM.
stronie: www.fao.org/docrep/009/a
1 2 3
C.12
Poziom
1 2
3
Nasze
Powietrze
D
Nasza
Our Wa ter
Woda
B
Zadanie do wykonania w grupie
(zastępie, gromadzie /drużynie, patrolu…)
Przed wynalezieniem sztucznych barwników chemicznych,
C.13
pochodzącymi z korzeni, orzechów, jagód, kwiatów lub innych
materiałów naturalnych. Wykonaj własne naturalne barwniki,
pochodzące z materiałów naturalnych, znalezionych w okolicy,
sklepie z warzywami lub na rynku. Ufarbuj podkoszulkę, apaszkę
Nasza
Ziemia
odzież i inne tkaniny, były barwione barwnikami naturalnymi,
Z A D A N IE
lub inny materiał. NALEŻY BYĆ BARDZO OSTROŻNYM I UNIKAĆ
WSZELKICH TRUJĄCYCH ROŚLIN.
www.pioneerthinking.com/naturaldyes.html
Poziom
1 2 3
Z A D A N IE
C.14
Dowiedz się jak najwięcej na temat kompostowania. Na czym ono
polega? Jakie stworzenia biorą udział w kompostowaniu? Co można
a czego nie można kompostować? Jakie są korzyści kompostowania?
Spróbuj kompostowania – w wermikompostowniku, kompostowniku
podwórkowym lub na polu kompostowym.
45
Nasz
Świat
C
C
Poziom
B
D
//
1 2 3
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Za pomocą eksperymentu z glebą dowiedz się, jakie gleby wolą rośliny.
W tym celu wykop dół o głębokości 50 cm. Następnie wypełnij jedną
Z A D A N IE
C.15
doniczkę glebą z górnej dwucentymetrowej warstwy. Drugą doniczkę
glebą z głębokości 15 cm od powierzchni. Trzecią doniczkę glebą
z 50 cm od powierzchni. Wyhoduj rośliny w każdej z doniczek..
Prowadź wykres wzrostu każdej rośliny przez okres 6 do 8 tygodni.
Z czego, twoim zdaniem, wnikają różnice we wzroście roślin?
Dlaczego erozja wierzchniej warstwy gleby jest problemem dla
rolników? Zaprezentuj swoje spostrzeżenia drużynowemu, nauczycielowi lub drużynie.
Poziom
1 2 3
Odwiedź trzy gospodarstwa rolne w okolicy, które używają różnych
Z A D A N IE
C.16
technik uprawy i / lub uprawiają różne produkty rolne. Na przykład,
możesz odwiedzić gospodarstwo nastawione na produkcję mleka,
ekologiczną uprawę warzyw lub konwencjonalne gospodarstwo,
w którym uprawia się zboże. Porozmawiaj z rolnikami na temat
wyzwań. Z jakimi wyzwaniami mają do czynienia i w jaki sposób
różnorodność biologiczna pomaga im stawić czoła tym wyzwaniom?
Poziom
2 3
Od tysięcy lat, różnorodność biologiczna jest źródłem naturalnych
Z A D A N IE
C.17
leków i środków zaradczych. Dowiedz się, które rośliny używane są
do celów leczniczych w twojej społeczności. NIE NALEŻY ZRYWAĆ
NIEZNANYCH ROŚLIN, PONIEWAŻ MOGĄ OKAZAĆ SIĘ TRUJĄCE,
Biodiversity challenge Badge |
Ou r land
MOŻE BYĆ TO INNA ODMIANA LUB NIEODPOWIEDNIA CZĘŚĆ
Poziom
2 3
Z A D A N IE
C.18
ROŚLINY
Znajdź pięć rzadkich odmian roślin, uprawianych lub rosnących w twojej społeczności. Jakie są ich szczególne cechy? Gdzie odmiany te są
uprawiane? W jaki sposób podobne są do popularnej odmiany swojego
gatunku, a czym się od niej różnią? Dowiedz się co można zrobić, aby
pomóc w ochronie tych rzadkich odmian roślin, a następnie postaraj się
to wykonać! Jeśli to możliwe, wykonaj zadanie w ramach wizyty
w gospodarstwie.
46
D
Poziom
//
F
A
O //
2 3
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Popatrz na metki na swojej odzieży. Zrób listę wszystkich materiałów,
znajdujących się w ubraniu. Podziel je na dwie kategorie - naturalne
Z A D A N IE
C.19
i syntetyczne. Jakie są cechy włókien naturalnych, a jakie włókien
syntetycznych? Gdzie rosną włókna naturalne? Które wytrzymają
dłużej – ubrania naturalne czy syntetyczne? Dlaczego producenci
Nasze
Powietrze
B
odzieży mieszają różne rodzaje włókien? Napisz krótkie sprawozdanie
lub zaprezentuj swoje obserwacje drużynowemu lub drużynie.
Poziom
2 3
Owady są wszędzie. Obserwacja ich zachowań jest doskonałym
sposobem, aby dowiedzieć się więcej na temat przyrody oraz w jaki
Z A D A N IE
C.20
sposób poszczególne części różnorodności biologicznej są ze sobą
Nasza
Woda
Chroń siedliska
powiązane. Znajdź kolonię mrówek i regularnie ją obserwuj w czasie
dwóch pór roku. Zaobserwuj, co mrówki niosą do mrowiska. Prześledź
i zmierz ich ścieżkę. Co dzieje się z mrówkami w mrowisku przed
lub po deszczu? Czy wszystkie mrówki w mrowisku mają takie same
Poziom
1 2
3
Z A D A N IE
C.21
Redukcja, ponowne użycie i recykling, są dobre dla różnorodności
biologicznej. Tona makulatury ratuje 17 drzew. Więcej recyklingu
oznacza ocalenie większej liczby siedlisk dla innych roślin i zwierząt.
Nasza
Ziemia
obowiązki?
Przyczyń się do powtórnego użycia papieru, wykonując własny arkusz.
Następnie użyj go aby wykonać własne rękodzieło. Możesz też
wykorzystać go do napisania listu. Nie zapomnij dodać, że użyty
papier jest domowej roboty!
Sposób wykonania i pomysły wykorzystania znajdują się na stronach:
www.pioneerthinking.com/makingpaper.html lub
www.wipapercouncil.org/makepaper.htm
Nasz
Świat
C
47
Poziom
B
D
1 2
//
F
3
Z A D A N IE
C.22
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
kimi trawami w spod Przejdź po polu porośniętym wyso
spaceru, przebierz się
niach o dużej czepności. Na końcu
czpiły się do ubrania. Jak
i przyjrzyj się nasionom, które przy
ólne nasiona znaleźć
duże są te nasiona? Czy poszczeg
iach? Jak myślisz, w jaki
można tylko na pewnych wysokośc
przyrodzie? Możesz
sposób nasiona te będą rozsiane w
różne rodzaje futer,
także wykonać to zadanie zakładając
przechodząc przez pole
naśladując różne zwierzęta, które
niektóre futra lepiej
zbierają i rozsiewają nasiona. Czy
niż inne? Podzielcie się
nadają się do rozsiewania nasion
.
obserwacjami z szóstką lub zastępem
Z POLE UPRAWNE,
JEŚLI BĘDZIESZ PRZECHODZIŁ PRZE
POZWOLENIE!
NAJPIERW POPROŚ WŁAŚCICIELA O
Poziom
1 2 3
Utwórz ogródek przyjazny różnorodności biologicznej, który oferuje
wiele domów dla różnych gatunków. Użyj surowców pochodzących
Z A D A N IE
C.23
można wykonać z powiązanych słomek z bambusa, domy dla ropuch
mogą być wykonane ze starego imbryka, do polowy wkopanego
O ur la nd
Biodiversity challenge Badge |
z recyklingu lub materiałów, które inaczej zostałyby wyrzucone. Ule
w ziemię. Użyj swojej wyobraźni! Obserwuj zwierzęta, które zamieszkają w twoim ogródku.
Poziom
1 2
3
Idź na spacer po lesie. Zapisz swoje wrażenia wzrokowe, słuchowe,
zapachowe i dotykowe. NIE NALEŻY NICZEGO ZJADAĆ NIEZNA-
Z A D A N IE
C.24
NYCH ROŚLIN, PONIEWAŻ MOŻE TO BYĆ TRUJĄCE Obserwuj leśną
przyrodę na różne sposoby. Na przykład, popatrz na ziemię, zajrzyj
pod leżący pień, zamknij oczy i posłuchaj, wykonaj odcisk
z kory, dotknij gleby aby sprawdzić jej strukturę, itp.
48
// Z H P
Zadanie do wykonania w grupie
(zastępie, gromadzie /drużynie, patrolu…)
C
B
D
at,
7l
1
o,
//
F A
u
ng
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
n
Ho
nH
ya
Wi
ng
Ch
an
, 17
lat
,H
on
gK
on
gu
Nasza
Woda
Hiu
Poziom
1 2
Idź na spacer po naturalnym obszarze, takim jak las lub park. Poszukaj
3
śladów zwierząt, takich jak: przerzedzone, uszkodzone liście lub kora,
Z A D A N IE
C.25
ślady łap lub kopyt, dziury w drzewach lub w ziemi, gniazda, sierść,
pióra i odchody. Zbadaj ślady zwierzęce (sierść, pióra, odchody, ślady).
Jeśli to możliwe, zaproś biologa aby ci towarzyszył. Omówcie swoje
1 2
3
Z A D A N IE
C.26
zwróć uwagę na
Wejdź na górę. Podczas wędrówki
ny widzisz na
życie roślinne i zwierzęce. Jakie zmia
się temperatura,
różnych wysokościach? Jak zmienia
nki znajdują się
wilgotność i wiatr? Czy te same gatu
Dlaczego tak lub
zarówno na górze i na dole góry?
trzeżenia.
dlaczego nie? Omówcie swoje spos
49
Nasz
Świat
Poziom
Nasza
Ziemia
spostrzeżenia.
Zadanie do wykonania w grupie
(zastępie, gromadzie/d rużynie, patrolu…)
Yu
A
o
gK
Nasze
Powietrze
C
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Doris
Lee, 1
4 lat,
Harsh Hera, 15 lat,
Indie
Kanad
a
C
Poziom
Zgromadź informacje na temat rzadkich gatunków drzew rodzimych
1 2 3
Z A D A N IE
C.27
Poziom
na danym obszarze. Dlaczego występują one rzadko? Które gatunki
zwierząt potrzebują tych gatunków drzew (żywność i schronienie)?
Wybierz jeden z tych gatunków i zasadź go w odpowiednim miejscu.
Pozbieraj nasiona i małe rośliny, (w tym korzenie) z rowu lub pobocza.
1 2 3
Z A D A N IE
C.28
Zasadź je w otwartym lub zamkniętym terrarium, tworząc miniaturowy
ekosystem. Zajmuj się nimi podczas wzrostu. Później umieść je w tym
samym miejscu, aby nie wprowadzać obcych gatunków na innym
Biodiversity challenge Badge |
Ou r land
obszarze. www.stormthecastle.com/terrarium/terrariums-for-kids.htm
Poziom
1 2
3
Z A D A N IE
C.29
Zajmij się obszarem naturalnym. Oczyść go. Zrób inwentaryzację roślin
i zwierząt tam żyjących. Opisz ich położenie względem siebie. Jak są
one od siebie uzależnione? Zaprezentuj swoje obserwacje szóstce,
gromadzie lub zastępowi słownie lub na zdjęciach.
50
B
D
//
F
A
O //
G
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
kraju i w twojej okolicy. Odwiedź jeden, jeśli to możliwe. Dowiedz się,
Z A D A N IE
C.30
jak można zaangażować się w działanie na rzecz banku nasion.
Znajdź drzewo w lesie lub na terenie rezerwatu przyrody i zakreśl
2 3
Poziom
E
Czym jest bank nasion? Dowiedz się, gdzie znajdują się banki nasion
2 3
Poziom
R
Nasze
Powietrze
C
teren o promieniu jednego metra wokół jego podstawy. Na kawałku
Z A D A N IE
C.31
papieru, narysuj wszystkie formy życia znajdujące się na tym
obszarze (np. trawy, mchy, porosty, owady, grzyby, żaby, itp.).
Spróbuj zidentyfikować nazwy gatunków. Jeśli to możliwe, zaproś
1 2
Wykonaj inne zadania
3
S
Sa
m
m
y
Xi
aw
u,
1
5
la
t,
Ka
na
da
Nasza
Ziemia
Da
ni
el
a
Ka
ra
iv
an
ov
a,
16
la
t,
Bu
łg
ar
ia
Poziom
Nasza
Woda
biologa lub przyrodnika aby pomogli w wykonaniu zadania.
Nasz
Świat
Mohamed Lassan Khaleel, 6 lat, Malediwy
51
C
B
c BD d/ / / F / Af O
a /o/ /G / R g E r E e Ne W
n WA aV vE e / / / W/
A aG gG g G g S s / / Y/ yU uN n G g A a / / Z H P
W
Część D
Nasz
Świat
Należy wykonać pierwsze zadanie w tej części
i jedno z pozostałych zadań do wyboru.
Cele zadań z części Nasz Świat:
>> Opisanie trzech elementów różnorodności biologicznej - genów, gatunków
i ekosystemów
Biodiversity challenge Badge
>> Umiejętność wymienienia niektórych
zagrożeń dla różnorodności biologicznej
>> Podjęcie działań w celu ochrony
różnorodności biologicznej i informowanie
o nich społeczeństwa
52
Poziom
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
zujący przykłady
kat lub filmik poka
Wykonaj kolaż, pla
nej odności biologicz
elementów różnor
Z A D A N IE wszystkich trzech
sie lub
prezentuj kolaż kla
ekosystemów. Za
i
w
kó
tun
ga
w,
genó
ia: następujące pytan
nie i odpowiedz na
gromadzie/druży
ane, są ze sobą powiąz
zególne elementy
w jaki sposób poszc
nia dla
- jakie są zagroże
ment jest ważny,
dlaczego każdy ele
świecie?
logicznej na całym
różnorodności bio
1 2
3
lat 20, Meksyk
Nasza
Woda
D.01
// Z H P
Nasze
Powietrze
//
nia w gru pie
Za da nie do wy ko na
pa tro lu… )
ie,
żyn
dru
,
pie
stę
(za
D
dez Gonzalez,
Nasza
Ziemia
Nasz
Świat
B
Justino Herman
C
53
C
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Zostań odkrywcą!
1
Wybierz zagrożony gatunek na danym obZ A D A N IE
D.02
szarze. Gdzie on żyje? Czym się żywi?
Jakie zwierzęta żywią się nim? Jakie są
jego zwyczaje? Dlaczego jest
zagrożony wyginięciem? Kto jest za to
odpowiedzialny? Napisz opowiadanie lub
przedstaw teatrzyk o tym, jak wyglądałoby
środowisko, gdyby był to gatunek wymarły.
Poziom
1 2
Posłuchajcie podcastów (podcast to forma internetowej publikacji
dźwiękowej lub filmowej) na temat ciekawych gatunków. Prześlij
Z A D A N IE
D.03
odpowiedzi na zadania, w tym nagranie, jak twoim zdaniem może
brzmieć strzykwa (w razie zagrożenia może ona wydalić swoje
narządy wewnętrzne, które potem szybko się regenerują).
www.education.eol.org/podcast
Poziom
1 2
Przeglądaj strony internetowe na temat bioróżnorodności, anglojęzyczne
przykłady to www.biodiversity911.org lub www.eol.org . Zagraj
Z A D A N IE
D.04
w dwie gry online. Na przykład zagraj w anglojęzyczną grę, w której należy
dopasować nazwę do gatunku www.eol.org/games/identify_the_image.
O ur W orld
Odwiedź jedną interaktywną mapę. Rozwiąż jeden quiz internetowy. Gry
znajdziesz także na stronie www.przyroda.polska.pl
Biodiversity challenge Badge
|
Po
ziom
1 2 3
Z A D A N IE
D.05
Wybierz trzy kraje, które chciałbyś kiedyś odwiedzić. Jakie typy ekosystemów
znajdują się w każdym z tych krajów? Jakie drzewo, kwiat, ptak i zwierzę
jest symbolem każdego kraju? Jakie są główne zagrożenia dla różnorodności biologicznej w poszczególnych krajach? Postaraj się znaleźć kilka
zdjęć, pokazujących przyrodę w tych krajach.
54
: Mihaela Bogatu, 18 lat, Rumunia
Poziom
D
//
F
1 2
Poziom
A
O //
3
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Poszukaj informacji na temat zagrożonych gatunków oraz na temat
tego, jaki bezpośredni i pośredni wpływ ma wybór konsumentów na
Z A D A N IE
D.06
te gatunki. Na przykład jedzenie zupy z płetw rekina ma bezpośredni
wpływ na liczbność tej populacji. Spożywanie dużej ilości mięsa może
pośrednio wpływać na zagrożone gatunki, żyjące w lasach
Nasze
Ou r a i r
Powietrze
B
deszczowych, ponieważ ich siedliska są niszczone poprzez tworzenie
pastwisk dla wypasu bydła. Wykonaj prezentację, animację, film lub
w twoim kraju, regionie lub na kontynencie.
1 2
Poziom
3
Dowiedz się, jak rdzenni mieszkańcy wykorzystywali różnorodność
biologiczną do przetrwania i ich kultur. Jeśli to możliwe, zaproś
Z A D A N IE
D.07
rdzennych mieszkańców, aby porozmawiali na temat różnorodności
biologicznej z grupą. Wskaż jeden przykład na każdym kontynencie,
pokazujący jak społeczności te wykorzystują różnorodność
Nasza
Our Wa ter
Woda
plakat pokazujący gatunki najbardziej zagrożone wyginięciem
biologiczną. Zaprezentuj swoje obserwacje i wnioski gromadzie lub
3
Różne grupy ludzi wykorzystują oraz chronią różnorodność
biologiczną na różne sposoby. Znajdź trzy przykłady na to, jak
Z A D A N IE
D.08
Poziom
1 2 3
różnorodność biologiczna jest wykorzystywana w różny sposób przez
mężczyzn i kobiety, lub przez mieszkańców miast i wsi.
Wybierz pokój i zidentyfikuj w nim przedmioty, które pochodzą
Ziemia
1 2
Poziom
Nasza
Our
l and
drużynie.
z różnorodności biologicznej, na przykład: drewniany stół był kiedyś
Z A D A N IE
dębem. Wykonaj kolaż pokazujący powiązania pomiędzy przedmio-
2 3
Przeprowadź wywiad z naukowcem na temat kwestii różnorodności
Z A D A N IE
tami w pokoju i ich bioróżnorodniościowym pochodzeniem.
biologicznej. Nagraj go, następnie zaprezentuj na zbiórce.
D.10
Świat
Poziom
D.09
ONasz
u r W o rld
C
55
C
Poziom
B
D
//
2 3 3
Z A D A N IE
D.11
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Czym jest tzw. „gorący punkt” w odniesieniu do różnorodności
biologicznej? Dlaczego, twoim zdaniem, one istnieją i gdzie na
świecie występują? Rozwiąż anglojęzyczny quiz na temat gorących
punktów bioróżnorodności, Biodiversity Hotspots Quiz, znajdujący
się na stronie: planetgreen.discovery.com/games-quizzes/biodiversity-hotspots-quiz.
Poziom
2 3
Wymyśl sposób wyjaśnienia różnorodności biologicznej i jej trzech
elementów przy użyciu co najmniej dwóch zmysłów. Na przykład,
Z A D A N IE
D.12
zrób wideo z obrazem i dźwiękiem, lub wymyśl zabawę, w której
uczestnicy dowiedzą się o różnorodności biologicznej poprzez smak
i dotyk. Wyjaśnij, czym jest różnorodność biologiczna drużynie
i udziel odpowiedzi na następujące pytania: - w jaki sposób jej
poszczególne elementy współdziałają ze sobą?, - dlaczego każdy
element jest ważny?, - jakie są zagrożenia dla różnorodności biologicznej na całym świecie?
Poziom
2 3
Z A D A N IE
D.13
Dowiedz się, na czym polega ochrona in situ i ex situ. Jakie są cele
i wyzwania każdego rodzaju ochrony? W jakich sytuacjach
zastosowałbyś którąś z nich? Znajdź kilka przykładów każdego
rodzaju ochrony na danym obszarze i / lub w kraju. Przedstaw
Poziom
3
Z A D A N IE
Ou r Worl d
D.14
ć na
Zbadaj, w jaki sposób fragmentacja siedlisk może wpływa
różnorodność genetyczną w obrębie gatunku. Przeprowadź
debatę w drużynie na temat istotnych przypadków w twojej
okolicy. Przypisz rolę każdemu uczestnikowi debaty (np.
burmistrza, biologa, rdzennego mieszkańca, zwierząt dotknię
Biodiversity challenge Badge
|
tych fragmentacją siedlisk, dewelopera, itp.).
Poziom
3
Z A D A N IE
D.15
arodowe w całości lub ich
Przeanalizuj traktaty międzyn
różnorodności biologicznej.
fragmenty odnoszące się do
oskami z drużyną.
Podziel się obserwacjami i wni
56
Zadan ia do wyko nania w grupi e
(druż ynie, zastę pie, patro lu)
swoje obserwacje i wnioski.
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
Bądź kreatywny!
znaczenie
Wymyślcie grę, która przybliży jej uczestnikom
Harcerze starsi
różnorodności biologicznej. Zagrajcie w nią.
Z A D A N IE
wadzić grę dla
i wędrownicy mogą zaproponowac i popro
żnorodności znajduje
zuchów lub harcerzy. Przykład gry o bioró
1 2
3
D.16
na stronie:
www.bgci.org/education/article/443
Poziom
1 2
3
// Z H P
Wykonaj pracę plastyczną z naturalnych materiałów. Zachęć innych.
aby również wykonali takie prace. Zorganizuj wystawę sztuki natu-
Z A D A N IE
D.17
1 2
3
podkreślając przesłanie ideologiczne wystawy.
Bioróżnorodność inspiruje modę: projektanci tworzą tkaniny imitujące
skóry zwierzęce, jubilerzy wykonują biżuterię, wykorzystując muszle,
Z A D A N IE
D.18
korę i inne materiały naturalne, firmy odzieżowe wykorzystują włókna
naturalne takie jak: bawełna, konopie, wełna czy jedwab.
Wykonaj sztukę odzieży lub biżuterii, przy wykorzystaniu lub z inspiracji
różnorodnością biologiczną. Wraz ze swoją gromadą/drużyną zorga-
57
Rainbow
Tse Tse
ari, 12 lat,
Rumunia
Lok Ya, 13
lat, Hong
Kong
nizuj pokaz mody ukazujący tematykę bioróżnorodności.
riela Bejin
Poziom
ralnej. Zaprezentuj na niej prace wraz z opisem użytych materiałów,
Ziemia
Poziom
A
Nasze
Ou r a i r
Powietrze
O //
Nasza
Our Wa ter
Woda
A
Nasza
Our
l and
F
Świat
//
ONasz
u r W or
o rld
ld
D
Zada nie do wyko nania w grup ie
(grom adzie /druż ynie, zastę pie, patro
lu)
B
Oana Gab
C
Poziom
B
D
//
F
1 2 3
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
Zwierzęta poruszają się w różny sposób. Weź udział
w zajęciach animal joga, na których wszystkie ćwiczenia
Z A D A N IE
D.19
naśladują ruchy zwierząt z całego świata. Ćwiczący na
zmianę pokazują ruchy zwierząt do naśladowania przez
pozostałych uczestników. Zorganizujcie takie zajęcia
w gromadzie/drużynie.
Poziom
2 3
Napisz skrypt radiowy na temat kwestii różnorodności biologicznej,
A
// Z H P
Zadanie do wykonania w grupie
(gromadzie/drużynie, zastępie, patrolu)
C
która jest ważna w danej społeczności. Zachęć lokalną radiostację
Z A D A N IE
D.20
Poziom
2 3
do nagrania i transmisji przygotowanego materiału. Możesz wystąpić
w audycji wraz z przyjaciółmi!
Aby uczynić życie łatwiejszym i przyjemniejszym, ludzie wynaleźli
narzędzia, urządzenia i nowe materiały. Wiele z tych rzeczy
Z A D A N IE
D.21
przypomina to, co widzimy w naturze. Co w naturze jest
odpowiednikiem: koparki, spadochronu, płetw, sonaru i papieru?
Podaj cztery inne przykłady ludzkich wynalazków, które zostały
Gwanghui Joe, 17
Biodiversity challenge Badge
|
lat, Republika Korei
O ur W orld
zainspirowane naturą.
58
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Troszcz się!
Poziom
1 2
3
Przygotuj krótki materiał na temat różnorodności biologicznej, nagraj
go i umieść w serwisie YouTube. Monitoruj, ile razy został on obej-
Z A D A N IE
D.22
rzany oraz komentarze na jego temat na stronie internetowej, przez
Nasze
Ou r a i r
Powietrze
B
okres jednego miesiąca. Zaprezentuj wyniki.
Przed publikacją w internecie, poproś o zgodę wszystkich biorących
Z A D A N IE
D.23
Z okazji Międzynarodowego Dnia Różnorodności Biologicznej
(22 maja) zorganizuj uroczystość mającą na celu zwiększenie
społecznej świadomości na temat znaczenia różnorodności
biologicznej. Możesz wykorzystać następujące formy
przekazu: plakaty, piosenki, wiersze, grafikę, koncerty, teatr,
sport, konkursy, zdjęcia, slogany, warsztaty, biuletyny, e-kartki,
testowanie smakiem, filmy, itp. Możesz również dołączyć do
innych podobnych imprez organizowanych w kraju. Po
więcej pomysłów, odwiedź stronę internetową cbd.int/idb.
Poziom
1 2
3
Z A D A N IE
D.24
Prowadź własny spis gatunków na podwórku, tzw. BioBlit*, korzystając
z pomysłów na stronie www.education.eol.org/bioblitz/activities.
Opublikuj swoje zdjęcia lub rysunki na stronie www.education.eol.org/
Ziemia
3
Nasza
Our Wa ter
Woda
1 2
Nasza
Our
l and
Poziom
Zadanie do wykonania w grupie
(gromadzie/drużynie, zastępie, patrolu)
udział w nagraniu oraz ich rodziców.
Poziom
2 3
Z A D A N IE
D.25
Zorganizuj i poprowadź warsztaty na temat środowiska naturalnego. Do udziału w nich zaproś rodzinę i znajomych.
59
Świat
* BioBlitz polega na tym, że w jednym, dobrze znanym, publicznie
dostępnym miejscu (park miejski, kąpielisko nad jeziorem lub morzem)
zbi-era się jak najwięcej biologów -taksonomów, którzy w czasie dwudziestu czterech godzin, mają za zadanie znalezienie i zidentyfikowanie jak
największej liczby gatunków zwierząt i roślin. Pierwszy Bioblitz w Polsce
zorganizował Komitet Badań Morza PAN w Sopocie, w maju 2008 r.
ONasz
u r W o rld
bioblitz/gallery.
Zadanie do wykonania w grupie
(gromadzie/drużynie, zastępie, patrolu)
C
C
Poziom
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Odwiedź trzy fora internetowe, na których młodzi ludzie wymieniają
2 3
informacje i wspierają działania na rzecz różnorodności biologicznej
Z A D A N IE
oziom
P
D.26
i ochrony środowiska. Dołącz do jednego z nich i przyczyń się
2 3
Zacznij blog na temat różnorodności biologicznej (internetowy
Z A D A N IE
D.27
do dyskusji.
dziennik, gdzie czytelnicy mogą komentować wpisy do dziennika)
lub pamiętnik. Wpisuj wskazówki na temat tego, co młodzi ludzie
mogą zrobić dla różnorodności biologicznej. Jeśli wolisz pracować
w trybie offline, zaprezentuj swój blog lub pamiętnik w gazetce
szkolnej lub szkolnej stacji radiowej.
Poziom
2 3
3
Z A D A N IE
D.28
Znajdź czasopismo zajmujące się środowiskiem naturalnym i przeczytaj
wszystkie artykuły o różnorodności biologicznej. Użyj jednego
z artykułów, jako punkt wyjścia do listu do redaktora. Wyślij list do czasopisma. Jeśli nie posiadasz dostępu do odpowiedniej prasy, możesz
w radio lub innych mediach.
Działaj!
Biodiversity challenge Badge
|
Ou r Worl d
Poziom
1 2
3
Z A D A N IE
D.29
Przyjrzyj się odpadkom w domu,
szkole lub w innym miejscu. Zrób
plan działania w celu zmniejszenia
ilości produkowanych odpadków
i nieprzekazywania ich na wysypisko śmieci. Wykonaj swój plan.
Pomysły znajdują się na stronie
internetowej:
www.globalfootprints.org/pdf/waste_num34.pdf
60
Dario Fernandez, 17 lat, Hiszpania
zmodyfikować to zadanie i odpowiedzieć na publikacje
B
D
//
F
A
1 2
Poziom
O //
3
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Nasze
Ou r a i r
Powietrze
C
Napisz do przedstawiciela rządu o problemie związanym
z różnorodnością biologiczną, który dotyczy ciebie. Nie zapomnij
Poziom
Z A D A N IE
D.30
o zaproponowaniu kilku rozwiązań tego problemu.
1 2
Zaangażuj się w ochronę różnorodności biologicznej. Przyłącz się do
3
organizacji ochrony przyrody. Odwiedź schronisko dla dzikich zwierząt
i zaoferuj pomoc przez pewien okres czasu. Opowiedz o swoim
wolontariacie, czym się interesujesz i jak twoje działania pomagają
Zachęć znajomych i grupę do udziału w akcji sadzenia drzew
3
Z A D A N IE
D.32
Poziom
2 3
D.33
2 3
stronie internetowej greenwave.cbd.int.
3
Z A D A N IE
Poziom
Zielona Fala (The Green Wave). Dowiedz się więcej na
3
Z A D A N IE
D.34
Zorganizuj i poprowadź zbiórkę pieniędzy na rzecz
różnorodności biologicznej.
Zostań organizatorem imprez edukacyjnych dla społeczności.
Zorganizuj imprezę podnosząc świadomość społeczną na temat
lokalnego problemu dotyczącego różnorodności biologicznej.
Miej konkretny cel. Wykonaj plakaty w celu nagłośnienia
Ziemia
1 2
(d
Poziom
ia w gr up ie
Za da ni a do w yk on an trolu)
ru ży ni e, za st ęp ie , pa
różnorodności biologicznej.
Nasza
Our Wa ter
Woda
D.31
Nasza
Our
l and
Z A D A N IE
(TV, radio i prasa) i poproś je o wsparcie. Zgromadź jak
najwięcej uczestników.
Poziom
1 2
3
Wykonaj inne zadania.
61
ONasz
u r W o rld
Świat
imprezy. Skontaktuj się z lokalnymi mediami
C
c BD d/ / / F / Af O
a /o/ /G / R g E r E e Ne W
n WA aV vE e / / / W/
B
ww
W
A aG gG g G g S s / / Y/ yU uN n G g A a / / Z H P
Materiały
i dodatkowe
informacje
Pomoce naukowe, uzupełniające za-
dania w ramach Odznaki, są dostępne
na stronie internetowej organizacji FAO
Children and Youth Climate Change:
www.fao.org/climatechange/youth/
60638/en
Specjalne materiały będą również
opracowywane dla zadań wymienionych w niniejszej broszurze i zostaną
umieszczone na stronie wymienionej
powyżej. Aby otrzymywać informacje
Biodiversity challenge Badge
o pojawieniu się nowych materiałów,
należy dokonać rejestracji i poprosić
o bezpłatny newsletter YUNGA,
wysyłając email na adres:
[email protected]
62
ww
B
D
/ / c FB Ad O/ // / fG a R o E / E/ Ng
rW e A e V n E W / /a W
v eA / G / GW Ga Sg /g/ gY s U / N/ Gy
uA n/ / gZ aH P
Aby Adraham, 12 lat, Katar
C
63
C
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
ww
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Przydatne strony
internetowe i publikacje
www.przyroda.polska.pl Jest to strona, na której można znaleźć wiele materiałów na temat przyrody polskiej.
www.forum.przyroda.org Forum dyskusyjne PRZYRODA to doskonałe miejsce do wymiany informacji, poszerzania wiedzy, rozwiązywania problemów
www.przyroda.org Znajdziesz tu najświeższe informacje przyrodnicze, ekologiczne oraz naukowe
z kraju i ze świata!
www.bioversityinternational.org zawiera wiele materiałów na temat różnorodności
biologicznej:
Na stronie internetowej BirdLife, dostępne są informacje na temat ptaków, ich siedlisk, globalnej różnorodności
biologicznej i przykłady projektów ich ochrony: www.birdlife.org
Strona internetowa Konwencji o Różnorodności Biologicznej, zawiera informacje na temat CBD
i bioróżnorodności oraz wiele zadań i mater-iałów dla młodzieży: www.cbd.int/youth
Encyclopedia of Life (encyklopedia życia) to internetowe źródło i baza danych wszystkich gatunków znanych nauce:
www.eol.org
Portal FAO CHILDREN AND YOUTH CLIMATE CHANGE zawiera, między innymi, zadania, materiały, imprezy,
konkursy i projekty związane z różnorodnością biologiczną, zmianami klimatycznymi i inne skiero-wane dla dzieci
i młodzieży: www.fao.org/climatechange/youth/en
Biodiversity challenge Badge
Strona internetowa THE GREEN WAVE zawiera dane na temat ekscytującego projektu dla młodych ludzi, dotyczącego różnorodności biologicznej. Ma wiele zasobów i opowieści o tym, jak młodzież na całym świecie dostrzega
chroni różnorodność biologiczną: www.greenwave.cbd.int
The ROYAL SOCIETY FOR THE PROTECTION OF BIRDS (Królewskie Towarzystwo Ochrony Ptaków
w Wielkiej Brytanii), propaguje doskonały program dla dzieci. Odwiedź stronę Explorers Wildlife, aby zapoznać się ze
znajdującym się tam bogactwem materiałów i zadań. Kilka zadań z akcji ochrony dzikiej przyrody było inspiracją do
zadań Odznaki: www.rspb.org.uk/youth
64
ww
C
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
David Suzuki i Kathy Vanderlinden. (2001). Eco-fun: great projects, experiments and
games for a greener Earth, czyli eko-zabawa: ciekawe projekty, eksperymenty i gry
dla bardziej ekologicznej Ziemi. Vancouver (B.C.): Greystone Books.
TUNZA jest projektem Programu Środowiskowego Organizacji Narodów
Zjednoczonych. Na stronie internetowej znajdują się informacje na temat
działań i kampanii młodzieżowych, jak również publikacje i materiały
multimedialne: www.unep.org/tunza
THE UNITED NATIONS CYBERSCHOOLBUS (CyberGimBus Organizacji Narodów
Zjednoczonych) jest to globalny projekt nauczania i uczenia się Organizacji
Narodów Zjednoczonych, który obejmuje takie tematy jak pokój, prawa człowieka, ochrona środowiska, zdrowia i oceanów: www.cyberschoolbus.un.org
STRONA WORLDBIRDS to dobre wprowadzenie do interesującego, globalnego
społecznego projektu naukowego, dotyczącego ptaków: www.worldbirds.org
STRONA WAGGGS zawiera wiele zasobów i informacji w zakresie ochrony środowiska, takich jak Odznaka Together we can change our world (razem możemy
zmienić nasz świat) o Milenijnych Celach Rozwoju: www.wagggsworld.org
WWF zawiera informacje, poczynając od podstawowych zagadnień
różnorodności biologicznej po złożoność gleby, zmian klimatycznych
i rybołówstwa: www.biodiversity911.org/default.html
i i zadania są dostępne na
Sprawdź, jakie inne odznak
A www.yunga.org
stronie internetowej YUNG
65
C
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Słowniczek
>> Adaptacja: szczególna cecha, która pomaga organizmowi w przeżyciu i / lub w rozmnażaniu.
>> Bioróżnorodność: różnorodność życia na Ziemi, na poziomach: genetycznym, gatunkowym
i ekosystemu oraz zależności między nimi. (tłum. ,,różnorodność biologiczna oznacza
zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów pochodzących, inter alia, z ekosystemów
lądowych, morskich i innych wodnych ekosystemów oraz zespołów ekologicznych, których
są one częścią. Dotyczy to różnorodności w obrębie gatunku, pomiędzy gatunkami oraz
ekosystemami’’, Konwencja o różnorodności biologicznej, sporządzona w Rio de Janeiro dnia
5 czerwca 1992 r. (Dz. U. z dnia 6 listopada 2002 r.), http://gmo.mos.gov.pl/BCH_Polska/
KRB.html).
>> Bogactwa naturalne: zasoby pochodzące z natury, które mogą zostać wykorzystane do produkcji czegoś innego; bogactwa naturalne, takie jak ziemia, powietrze, woda
i światło słoneczne są niezbędne do upraw rolniczych.
>> Ekosystem: wszystkie organizmy żywe i elementy nieożywione środowiska (podłoże, woda,
powietrze) oraz ich wzajemne oddziaływanie. Ekosystem jest samowystarczalny i jest
określany na podstawie typów organizmów w nim występujących oraz ich wzajemnego
oddziaływania (np. lasy, łąki, jeziora).
>> Fragmentacja: proces, w którym części siedliska oddzielają się od siebie
z powodu zmian w krajobrazie. Fragmentacja utrudnia swobodne przemieszczanie się
gatunków w obrębie siedliska i stanowi poważne wyzwanie dla gatunków wymagających znacznych obszarów.
>> Gady: węże, jaszczurki, krokodyle, żółwie itp. Niektóre z nich są naziemne (żyjące na lądzie),
inne żyją zarówno na lądzie jak i w wodzie, niektóre wyłącznie
w wodzie (np. żółwie słodkowodne). Większość z nich rozmnaża się poprzez jaja
ze skorupkami, składane i rozwijające się na lądzie.
>> Gatunek: Grupa podobnych do siebie organizmów, które są w stanie rozmnażać się
i produkują zdrowe, płodne potomstwo (czyli potomstwo, które jest w stanie wydać młode).
>> Gen: struktura chemiczna wewnątrz komórki, która określa pewne cechy organizmu i jest
przekazywana z rodziców na potomstwo.
>> Genetycznie zmodyfikowany: patrz żywy zmodyfikowany organizm (ang. GMO).
Biodiversity challenge Badge
>> Gorący punkt : (ang. hotspot) w odniesieniu do bioróżnorodności: obszar szczególnie bogaty
w życie roślinne i zwierzęce, poważnie zagrożony zniszczeniem. Zagrożenie różnorodności biologicznej następuje wtedy, gdy obszar posiadający co najmniej 1500 endemicznych gatunków
roślin naczyniowych (tłum. unikalnych dla danego miejsca albo regionu i szczególnie wrażliwych na zmiany środowiska) utraci co najmniej 70 procent swojego pierwotnego siedliska.
>> Mikroorganizm: stworzenie zbyt małe aby dostrzec je gołym okiem, można je oglądać jedynie
za pomocą mikroskopu. W ekosystemach mikroorganizmy pomagają w recyklingu składników
pokarmowych.
66
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
>> Ochrona in situ (łac. na miejscu): rośliny lub zwierzęta są chronione w ich naturalnych
siedliskach, zarówno poprzez ochronę i porządkowanie siedliska, jak i ochronę gatunków
przed chorobami, konkurentami i drapieżnikami.
łownicze
C
>> Ochrona ex situ: (łac. poza miejscem) - ochrona gatunku chronionego, roślinnego lub
zwierzęcego, realizowana przez przeniesienie go do innego miejsca, takiego jak ogród
zoologiczny lub botaniczny.
>> Ochrona przyrody: działania mające na celu utrzymanie równowagi w środowisku
naturalnym, w tym ziemi, wody, różnorodności biologicznej i energii.
>> Organizm: każda indywidualna forma życia, jak na przykład pająk, orzech lub człowiek.
>> Organizmy (żywe) zmodyfikowane genetycznie (ang. LMO): organizm wyhodowany za
pomocą nowoczesnych biotechnologii, poprzez pobranie pojedynczego genu z komórki
roślinnej, zwierzęcej lub bakteryjnej, a następnie połączenie go z inną komórką roślinną
lub zwierzęcą. LMO są powszechnie znane jako organizmy zmodyfikowane genetycznie
(ang. GMO).
>> Płazy: duża grupa zwierząt, które zwykle posiadają wilgotną skórę i najczęściej zamieszkują
w zbiornikach słodkowodnych lub w ich pobliżu - są to żaby, ropuchy, traszki i salaman-
dry. Większość z nich rozmnaża się składając jaja bez skorup, złożone lub rozwijające się
w wodzie bądź w wilgotnym środowisku.
>> Rdzenni mieszkańcy: każda grupa etniczna, zamieszkująca dany region geograficzny,
związana z nim od czasów prehistorycznych.
>> Różnorodność genetyczna: różnorodność i bogactwo genów w populacji lub gatunku.
>> Siedlisko: środowisko lokalne, w którym dany organizm zwykle występuje.
>> Zasoby i funkcje usługowe ekosystemów: korzyści, jakie środowiska, w tym ludzie,
otrzymują od ekosystemów. Występują cztery typy funkcji ekosystemów:
zaopatrzeniowe, regulacyjne, kulturowe i wspomagające.
>> Zlewnia: obszar lądowy przyjmujący opady deszczu i śniegu i odprowadzający je do
większego zbiornika wodnego, np. bagna, strumienia, rzeki, jeziora, morza lub wód
gruntowych. Zlewnia może być powierzchnią obejmującą kilka hektarów, a niekiedy
tysięcy kilo-metrów kwadratowych.
>> Zmiany klimatyczne: zmiany w klimacie ziemskim, zachodzące zarówno naturalnie jak
i spowodowane przez człowieka, np. gromadzenie się gazów cieplarnianych, takich
jak dwutlenek węgla, w atmosferze ziemskiej.
>> Znak szczególny: cecha charakterystyczna lub wyróżniająca, która identyfikuje dany organizm, jak kręcone włosy lub wysoki wzrost. W rolnictwie ważne cechy obejmują te,
które wpływają na wydajność plonów lub odporność na choroby. Niektóre cechy są
dziedziczne.
>> Zwierzę zapylające (zapylacz): zwierzę, które przenosi pyłki z jednego materiału siewnego
roślin do innego, nieświadomie pomagając roślinom w rozmnażaniu. Powszechnie znane
67
C
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
Twórcy propozycji:
Odznaka została sfinansowana przez Szwedzką Agencję Rozwoju
Międzynarodowego
Swedish International Development Agency (Sida). www.sida.se
Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO)
FAO prowadzi międzynarodowe wysiłki na rzecz pokonania głodu. Służąc zarówno
rozwiniętym jak i rozwijającym się krajom, FAO działa jako neutralne forum, na
którym wszystkie narody spotkają się jak równy z równym, aby negocjować umowy
i debatować na temat polityki. FAO jest również źródłem wiedzy i informacji,
pomagając państwom w modernizacji i poprawie praktyk stosowanych w zakresie
rolnictwa, leśnictwa i rybołówstwa i zapewnienia odpowiedniej żywności dla wszystkich. www.fao.org/climatechange/youth/en
Sekretariat Konwencji o Różnorodności Biologicznej (CBD)
Konwencja o Różnorodności Biologicznej weszła w życie 29 grudnia 1993 z celami na
rzecz ochrony bioróżnorodności, korzystania z niej w sposób zrównoważony i dzielenia
korzyści sprawiedliwie i równomiernie. Sekretariat CBD zarządza dyskusją na temat
polityki różnorodności biologicznej, ułatwia uczestnictwo krajów i grup w procesach
różnorodności biologicznej oraz wspiera realizację Konwencji. www.cbd.int/youth
WAGGGS - Światowe Stowarzyszenie Przewodniczek i Skautek (World Association
of Girl Guides and Girl Scouts)
WAGGGS jest globalnym ruchem zapewniającym nieformalną edukację, gdzie
dziewczęta i młode kobiety rozwijają umiejętności przywódcze i życiowe poprzez
samorozwój, wyzwania i przygodę. Przewodniczki i Skautki uczą się poprzez
działanie. Stowarzyszenie zrzesza Stowarzyszenia Przewodniczek i Skautek z 145
krajów sięgając 10 milionów członków na całym świecie.
.www.wagggsworld.org
Zielona Fala (ang. The Green Wave)
The Green Wave jest światową kampanią na rzecz edukacji dzieci i młodzieży
o różnorodności biologicznej. Główne skupia się na uroczystym corocznym sadzeniu
drzew o 10 rano czasu lokalnego w Międzynarodowym Dniu Różnorodności Biologicznej,
22 maja. Razem wzięte, wszystkie te uroczystości składają się na ,,zieloną falę’’, która
rozpoczyna się na dalekim wschodzie przechodząc w stronę zachodu wokół naszej
planety. www.greenwave.cbd.int
Youth and United Nations Global Alliance (YUNGA)
Stowarzyszenie YUNGA zostało utworzone, aby umożliwić dzieciom i młodzieży
zaangażowanie się i aktywne działanie. Wielu partnerów, w tym agend ONZ
i organizacji społecznych współpracuje w opracowywaniu inicjatyw, materiałów
edukacyjnych i możliwości dla dzieci i młodzieży. YUNGA umożliwia również
dzieciom i młodzieży uczestnictwo w podobnych akcjach ONZ takich jak Milenijne
Cele Rozwoju
(ang. Millennium Development Goals, skrót MDG), bezpieczeństwo żywności, zmiany
klimatu i różnorodność biologiczna. . www.yunga.org
Redakcja i adaptacja do działań na terenie kraju (zgodnie z metodykami oraz podstawą
programową na I, II, III i IV etapie nauczania Związek Harcerstwa Polskiego.
68
C
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P
twoj
Biodiversity challenge Badge
nota
69
C
B
D
//
F
A
O //
G
R
E
E
N
W
A
V
E
//
W
e
tki
70
A
G
G
G
S
//
Y
U
N
G
A
// Z H P