Stany spastyczne jelit i zespół jelita nadwrażliwego

advertisement
Stany spastyczne
jelit i zespół jelita
nadwrażliwego
Jak sobie
z nim radzić?
Konsultacja naukowa:
Prof. dr hab. med. Witold Bartnik
Projekty i rozwiązania zawarte w niniejszym opracowaniu stanowią wyłączną własność firmy Infomed CIM z o.o. z siedzibą w Warszawie (zwanej dalej Firmą) i mogą być
stosowane, adaptowane, powielane i udostępniane osobom trzecim wyłącznie na podstawie pisemnego zezwolenia Firmy z zastrzeżeniem wszelkich skutków prawnych.
Zespół jelita drażliwego oznacza zbiór objawów, które są związane
z nadmierną pobudliwością (drażliwością) jelit.
W ciągu ostatnich lat znacznie wzrosło zainteresowanie
zespołem jelita drażliwego. Badania epidemiologiczne
wykazują, że rozpowszechnienie tego schorzenia w społeczeństwie jest znaczne. Zespół jelita drażliwego jest
najczęstszą przyczyną dolegliwości i objawów ze strony jelit,
a także powodem większości konsultacji w gabinetach
gastroenterologicznych. Dzięki rosnącemu zainteresowaniu
naukowców wiemy coraz więcej na temat objawów i diagnostyki tego schorzenia. Mimo osiągnięć w zakresie
rozpoznawania i leczenia zespołu jelita drażliwego wciąż nie
ma ostatecznych i jednoznacznych opinii na temat przyczyn
powstawania choroby.
Z punktu widzenie pacjenta cierpiącego na objawy związane
z tą chorobą ważne jest poznanie i zrozumienie mechanizmów wywołujących dolegliwości. Dzięki temu można im
przeciwdziałać, stosując odpowiednią dietę, czy też w sposób świadomy niwelując skutki stresu. Jednym z warunków
powodzenia terapii jest dobra współpraca pacjenta z lekarzem oparta na wnikliwej analizie przyczyn choroby,
racjonalnym postępowaniu diagnostyczno-leczniczym oraz
przestrzeganiu zaleceń lekarskich.
Na szczęście uciążliwe objawy zespołu jelita drażliwego nie
powodują zagrożenia życia lub groźnych powikłań. Bezpieczeństwo pacjenta potwierdzają wyniki badań diagnostycznych. Najczęściej pełna diagnostyka ma miejsce na
początku leczenia i jej celem jest wykluczenie innych chorób,
które mogą dawać podobne objawy.
Celem niniejszej publikacji jest przedstawienie najważniejszych, praktycznych informacji o tej chorobie.
Zespół jelita drażliwego jest najczęstszą przyczyną dolegliwości i objawów ze strony jelit,
a także powodem większości
konsultacji w gabinetach gas­
tro­enterologicznych.
Kiedy należy podejrzewać
zespół jelita drażliwego?
Lekarze określają zespół jelita
drażliwego schorzeniem czynnościowym, gdyż podczas szczegółowych badań nie wykrywa
się zmian w jelitach.
Częste bóle brzucha, występujące zwłaszcza po jedzeniu
i ustępujące po wypróżnieniu, zaburzenia rytmu wypróżnień
z licznymi, luźnymi stolcami lub zaparciem, wzdęcie, gazy,
odczuwanie nagłej potrzeby oddania stolca mogą wskazywać
na zespół jelita drażliwego.
Przyczyny zespołu jelita drażliwego nie są w pełni poznane.
Jest to choroba przewlekła, która, z okresami zaostrzeń
i remisji, może trwać do końca życia. Lekarze określają
zespół jelita drażliwego schorzeniem czynnościowym,
gdyż podczas szczegółowych badań nie wykrywa się
zmian w jelitach. Zespół jelita drażliwego wywołuje znaczny
dyskomfort i cierpienie, ale nie powoduje trwałych szkód
w organizmie, nie prowadzi do stanów zapalnych
i krwawień z jelita, a także innych poważnych chorób, jak np.
nowotwór.
Choroba często przebiega łagodnie, ale u niektórych osób
bywa dokuczliwa. Może być powodem unikania kontaktów
towarzyskich, niechęci do podjęcia pracy, a także niechęci do
krótkich nawet podróży. Na szczęście większość ludzi, dzięki
stosowaniu odpowiedniej diety, umiejętnym radzeniu
sobie ze stresem i przyjmowaniu zalecanych przez lekarzy
preparatów, potrafi zapanować nad objawami choroby.
Co jest przyczyną zespołu
jelita drażliwego?
Jelito grube, które ma około 1,5 metra długości, łączy jelito
cienkie z odbytem. Jedną z funkcji jelta grubgo jest wchłanianie
wody i soli z treści docierającej z jelita cienkiego. Każdego dnia
dwa litry płynnej treści docierają do jelita grubego. Może ona
pozostawać tam przez kilka dni, do czasu aż większość płynów
i soli mineralnych zostanie wchło nięta do krwiobiegu. Potem,
pod wpływem ruchów perystaltycznych (robaczkowych),
następuje przesuwanie mas kałowych do końcowej części
jelita grubego, w której przebywają do momentu wydalenia na
zewnątrz. Ruchy jelita grubego powodują powolne przesuwanie
się treści pokarmowej w kierunku odbytnicy. Kilka razy dziennie
silny skurcz mięśni przemieszcza kał prosto do odbytnicy.
Niektóre takie skurcze zakończone są wypróżnieniem.
Lekarze nie znaleźli organicznej przyczyny zespołu jelita
drażliwego. Często wiąże się ona z zaburzeniami emocjonalnymi lub stresem. Chociaż stres może nasilać objawy,
Lekarze nie znaleźli organicznej
przyczyny zespołu jelita drażliwego. Często wiąże się ona
z zaburzeniami emocjonalnymi
lub stresem.
Przyczyny powstawania zespołu
jelita drażliwego nie są do końca
poznane, ale wiadomo, że ważną
rolę w powstawaniu tego schorzenia odgrywa nieprawidłowa
czułość zakończeń nerwowych
w jelicie grubym.
badania dowodzą, że inne czynniki są równie ważne. Wydaje
się, że jelito grube u osób z zespołem jelita drażliwego mocniej
odpowiada na bodźce niż u pozostałych ludzi.
Przyczyny powstawania zespołu jelita drażliwego nie są do
końca poznane, ale wiadomo, że ważną rolę w powstawaniu
tego schorzenia odgrywa nieprawidłowa czułość zakończeń
nerwowych w jelicie grubym. Układ nerwowy odbiera bodźce i steruje ruchem jelit. Termin jelito drażliwe oznacza, że
relatywnie małe bodźce wywołują niewspółmiernie dużą
reakcję jelita grubego. Pokarm, woda, gazy jelitowe mogą tak
silnie pobudzać jelito grube, że dochodzi do jego bolesnych
skurczów, przyśpieszenia pracy, a w konsekwencji do częstszych wypróżnień lub biegunki.
Kawa, czekolada, produkty mleczne, duże ilości alkoholu
i nikotyny są często przyczyną tych dolegliwości. Kofeina
u większości ludzi powoduje rozluźnienie stolca, ale jej
działanie u pacjentów z zespołem jelita drażliwego może być
silniej wyrażone. Badania dowiodły, że u kobiet dolegliwości
nasilają się w trakcie miesiączki i podczas zażywania środków
hormonalnych.
Notowanie objawów i poprzedzających je okoliczności
(np. spożywanie określonych pokarmów) w specjalnych
dzienniczkach ułatwia ustalenie bodźców wywołujących
objawy choroby. Jest to pomocne w ustaleniu właściwego
postępowania, które ma zmniejszyć lub całkowicie wyeliminować dolegliwości.
Jak działa układ trawienny?
Układ trawienny uczestniczy w trawieniu i wchłanianiu
pokarmów oraz wydalaniu resztek pokarmowych. Spożyty
i rozdrobniony w jamie ustnej pokarm trafia do przełyku,
a następnie do żołądka, gdzie odbywa się pierwszy etap
trawienia. Częściowo strawiony pokarm, już w postaci płynnej,
przesuwa się dalej z żołądka do dwunastnicy. W dwunastnicy
treść pokarmowa miesza się z żółcią produkowaną przez
wątrobę i enzymami wydzielanymi przez trzustkę. Wątroba
i trzustka to dwa bardzo ważne narządy, produkujące substancje niezbędne do prawidłowego trawienia. Dwunastnica
jest początkową częścią jelita cienkiego, w którym zachodzą
intensywne procesy wchłaniania substancji odżywczych.
Jelito cienkie łączy się z jelitem grubym, do którego trafiają
niestrawione resztki pokarmowe.
Wątroba i trzustka to dwa bardzo ważne narządy, produkujące substancje niezbędne do
prawidłowego trawienia.
WĄTROBA
produkuje żółć, która bierze udział
w trawieniu tłuszczów i ułatwia ich
wchłanianie
PĘCHERZYK ŻÓŁCIOWY
gromadzi żółć wyprodukowaną
w wątrobie, którą wydziela,
gdy w dwunastnicy znajdzie
się pokarm
JELITO CIENKIE
substancje odżywcze ulegają
wchłonięciu do krwiobiegu
JELITO GRUBE
niestrawione resztki pokarmowe
zostają częściowo pozbawione wody
i formują stolec
PRZEŁYK
łaczy jamę ustną i gardło z żołądkiem
ŻOŁĄDEK
- pokarmy stałe, rozdrobnione
w jamie ustnej, zostają upłynnione
i częściowo strawione
TRZUSTKA
produkuje wiele enzymów trawiennych, które
są wydzielane do dwunastnicy
DWUNASTNICA
płynna treść pokarmowa zostaje zmieszana
z żółcią i strawiona przez enzymy
produkowane przez trzustkę
ODBYTNICA
końcowa część jelita grubego – gromadzi masy
kałowe przed ich wydaleniem przez odbyt
Aby możliwe było prawidłowe
trawienie i wchłanianie, pokarm
musi się przesuwać przez
przewód pokarmowy w odpowiednim tempie.
Prawidłowa praca jelit
Biegunka
jelicie grubym odbywa się proces ostatecznego wchłaniania
wody i formowania mas kałowych, które opuszczają organizm
przez odbytnicę. Aby możliwe było prawidłowe trawienie
i wchłanianie, pokarm musi się przesuwać przez przewód
pokarmowy w odpowiednim tempie. Służą temu rytmiczne
ruchy skurczowe przełyku, żołądka i jelit. Narządy te posiadają
mięśnie i odpowiednie unerwienie sterujące. Pobudzenie
mięśniówki przewodu pokarmowego za pośrednictwem układu nerwowego prowadzi do rytmicznych skurczów jelit,
zwanych ruchami robaczkowymi.
Ruchy robaczkowe (perystaltyczne) jelit przesuwają papkowatą masę w kierunku jelita grubego i jego końcowej części
– odbytnicy. W jelicie grubym odbywa się wchłanianie wody
i formowanie mas kałowych. Organizm, za pomocą skurczu
jelit, usuwa masy kałowe wówczas, gdy są one prawidłowo
uformowane. Jeśli zostało zbyt dużo wody, stolce stają się
luźne, a jeśli zostało wchłonięte zbyt dużo wody, stolce są
twarde. Prawidłowo uformowany stolec nie powinien dawać
dolegliwości podczas wypróżnienia.
Biegunką nazywamy oddawanie luźnego lub wodnistego
stolca, częściej niż 3 razy na dobę. Biegunka jest też
spowodowana zbyt szybką pracą jelit. Szybkie ruchy
robaczkowe jelita grubego uniemożliwiają właściwe wchła-
nianie wody z mas kałowych, co powoduje powstawanie
luźnych lub wodnistych stolców. Przyśpieszone ruchy robaczkowe jelit i zwiększona objętość stolca (większa zawartość wody) wywołują potrzebę częstego wypróżniania się.
O zaparciu mówimy wówczas, gdy wypróżnienie występuje
rzadziej niż 3 razy w tygodniu. Zaparcie powstaje wtedy, gdy
masy kałowe przebywają w jelicie grubym zbyt długo i są
w związku z tym nadmiernie odwodnione (zbyt dużo wody
uległo wchłonięciu z jelit). Powstaje wówczas twardy, trudny
do wydalenia stolec. Wypróżnienie może być bolesne.
U osób z zaparciem częściej pojawiają się żylaki odbytu
(hemoroidy).
Kolkowe bóle brzucha są częstym objawem zespołu
jelita drażliwego. Osoby z tym schorzeniem częściej
i bardziej dotkliwie odczuwają bóle brzucha – być może
jest to związane z większą wrażliwością ich układu
nerwowego na różne bodźce. Powodem bólów brzucha
są nadmierna kurczliwość i stany spastyczne jelit. Silny
skurcz mięśniówki potrafi całkowicie zamknąć jelito, co
prowadzi do zatrzymania naturalnego ruchu mas kałowych
w kierunku odbytnicy. Gromadzące się przed przeszkodą gazy
i masy kałowe wywołują uczucie bolesnego napięcia
w brzuchu (wzdęcia) oraz kolkowe bóle brzucha.
Zaparcie
Bóle brzucha
Typowe objawy zespołu
jelita drażliwego to:
zaparcie, czyli trudności w oddawaniu stolca, który pojawia
się rzadziej niż 3 razy w tygodniu, jest twardej konsystencji
i powoduje ból podczas wypróżnienia
• rozlane, najczęściej kolkowe bóle brzucha ustępujące
po wypróżnieniu
• biegunka, czyli częste oddawanie luźnego stolca
(częściej niż 3 razy dziennie)
• zaparcie, czyli trudności w oddawaniu stolca, który
pojawia się rzadziej niż 3 razy w tygodniu, jest twardej
konsystencji i powoduje ból podczas wypróżnienia
• uczucie zalegania stolca w odbytnicy po wypróżnieniu
• wzdęcie i gazy
• stolce z domieszką śluzu
Wizyta u lekarza
W czasie rozmowy z lekarzem
należy szczegółowo opisać
swoje dolegliwości, ich związek ze stresem, przyjmowanymi posiłkami lub paleniem
papierosów.
Wizyta u lekarza pozwala ocenić objawy choroby
i wdrożyć odpowiednie postępowanie. Konieczne jest
przeprowadzenie badań laboratoryjnych. Ponadto lekarz
może zlecić badanie rentgenowskie lub endoskopowe
w celu stwierdzenia lub wykluczenia choroby organicznej. Wizyta u lekarza składa się ze szczegółowej
rozmowy (omawiane są dolegliwości) oraz badania
lekarskiego. Podczas badania lekarskiego powinno
być przeprowadzane palpacyjne badanie przez odbyt.
W czasie rozmowy z lekarzem należy szczegółowo opisać
swoje dolegliwości, ich związek ze stresem, przyjmowanymi
posiłkami lub paleniem papierosów.
Podczas badania lekarskiego
powinno być przeprowadzane
palpacyjne badanie przez odbyt.
Badania dodatkowe umożliwiające
rozpoznanie choroby
Badania dodatkowe mają na celu wykluczenie innych,
groźniejszych chorób jelita grubego. Oprócz badań krwi
przeprowadza się badanie próbek kału na obecność krwi,
która może być niewidoczna (tzw. krew utajona). W zespole
jelita drażliwego badania laboratoryjne zwykle nie wykazują
odchyleń od normy, a badanie kału nie wykazuje obecności
krwi utajonej. Dla rozpoznania ważne jest badanie obrazowe
- kolonoskopia.
W zespole jelita drażliwego badania laboratoryjne zwykle nie
wykazują odchyleń od normy,
a badanie kału nie wykazuje
obecności krwi utajonej.
Badanie, które umożliwia obejrzenie jelita grubego od wewnątrz za pomocą specjalnego aparatu optycznego lub
elektronicznego. Kolonoskop, bo tak nazywa się aparat jest
długą giętką rurką z silnym światłem i torem wizyjnym.
Kolonoskop jest delikatnie wprowadzany do jelita grubego
przez odbyt. Do badania jelito grube musi być odpowiednio
przygotowane, tak jak w przypadku badania radiologicznego
z kontrastem. Badanie kolonoskopowe jest wykonywane
w specjalistycznej pracowni przez lekarza gastrologa.
Kolonoskopia
Kolonoskop umożliwia dokładne obejrzenie wnętrza jelita
grubego, pobranie wycinków
z miejsc zmienionych chorobowo oraz wykonanie drobnych
zabiegów, np. usunięcia polipa.
W zespole jelita drażliwego nie
stwierdza się takich nieprawidłowości, jak owrzodzenie,
polipy, stan zapalny czy nowotwór w jelicie grubym.
obejrzenie wnętrza jelita grubego, pobranie wycinków
z miejsc zmienionych chorobowo oraz wykonanie drobnych
zabiegów, np. usunięcia polipa. Dzięki badaniu kolonoskopowemu można wykluczyć obecność raka lub polipów
jelita grubego oraz chorób zapalnych, takich jak wrzodziejące
zapalenie jelita grubego (colitis ulcerosa) i choroba Leśniowskiego-Crohna.
Rozpoznanie zespołu jelita drażliwego (po wykonaniu
wszystkich niezbędnych badań) pozwala na bezpieczne
leczenie. Wykluczenie cięższych i źle rokujących chorób,
w tym raka jelita grubego, przynosi ulgę i uspokaja zarówno
pacjenta, jak i lekarza prowadzącego.
Mimo dokuczliwych nierzadko objawów, zespół jelita drażliwego nie stanowi zagrożenia i nie wpływa na długość życia
pacjentów. Leczenie tego schorzenia opiera się na zrozumieniu
istoty choroby i ścisłej współpracy z lekarzem prowadzącym.
Co robić, aby zmniejszyć
dokuczliwe objawy?
Konieczna jest zmiana stylu życia, zwiększenie aktywności
fizycznej, umiejętne radzenie sobie ze stresem oraz właściwa
dieta. Zmiana stylu życia jest pierwszym i obowiązkowym
krokiem w leczeniu zespołu jelita drażliwego. Jeśli zalecenia
niefarmakologiczne są niewystarczające i objawy chorobowe
nadal się utrzymują, to lekarz może podjąć decyzję
o zastosowaniu leków. Czasami leki włączane są równocześnie z postępowaniem niefarmakologicznym, aby przyśpieszyć powrót pacjenta do zdrowia.
Czasami leki włączane są
równozcześnie z postępowaniem niefarmakologicznym, aby
przyśpieszyć powrót pacjenta
do zdrowia.
Czego należy unikać?
Dzięki obserwacji objawów i poprzedzających je okoliczności
(np. silne zdenerwowanie, określony posiłek itp.) można
ustalić, jakie czynniki wywołują dolegliwości. Właśnie tych
czynników należy się wystrzegać. W sytuacji, gdy trudno
jest ustalić konkretną przyczynę dolegliwości, należy unikać
czynników, które w świetle wiedzy medycznej prowadzą do
występowania objawów zespołu jelita drażliwego.
W sytuacji, gdy trudno jest
ustalić konkretną przyczynę
dolegliwości, należy unikać
czynników, które w świetle
wiedzy medycznej prowadzą do
występowania objawów zespołu jelita drażliwego.
Osoby cierpiące powinny unikać:
•
palenia tytoniu, ponieważ nikotyna wpływa pobudzająco na pracę jelita grubego
•
p icia kawy, mocnej herbaty i napojów typu cola oraz jedzenia czekolady, gdyż zawarta
w nich kofeina bądź też teina, podobnie jak nikotyna, zwiększają kurczliwość jelit powodując tym samym częstsze wypróżnienia i bolesne skurcze jelit
•
p icia alkoholu, który w każdej postaci może prowadzić do podrażnienia przewodu pokarmowego
•
s pożywania dużych ilości produktów mlecznych, ponieważ zespół jelita drażliwego może
przebiegać z nadwrażliwością na laktozę, czyli cukier mleczny
•
spożywania tłustych pokarmów
•
spożywania żywności konserwowanej
•
p rzyjmowania niektórych leków – należy poinformować leka-rza o wszystkich przyjmowanych dodatkowo lekach (również tych, które są dostępne bez recepty).
Dieta w zespole jelita drażliwego
W wielu przypadkach prawidłowa dieta zmniejsza objawy zespołu jelita drażliwego. Przed zmianą sposobu odżywiania,
należy zanotować, które potrawy powodują objawy i omówić swoje obserwacje z lekarzem. Można również szukać pomocy
u doświadczonego dietetyka, który udzieli porady w sprawie zmiany diety. Należy ograniczyć spożywanie produktów mlecznych,
które powodują pojawienie się symptomów. Bardziej wskazane i lepiej tolerowane są jogurty ze względu na zawartość
enzymu trawiącego cukier mleczny – laktozę. Z powodu obecności w mleku wielu składników niezbędnych do prawidłowego
funkcjonowania organizmu (np. wapnia), należy upewnić się, że nowa dieta będzie je także dostarczać.
Także obfite posiłki mogą być przyczyną bólów i biegunki u osób z zespołem jelita drażliwego. Objawy można ograniczyć przez
spożywanie mniejszych, ale częstszych posiłków. Może to pomóc szczególnie wtedy, gdy spożywane posiłki zawierają mało
tłuszczu i dużo węglowodanów.
Dieta osoby z zespołem jelita drażliwego powinna być wzbogacona produktami zawierającymi duże ilości błonnika. Błonnik
znajduje się w pokarmach pochodzenia roślinnego (włókna pokarmowe). Duże ilości błonnika są w ciemnym, gruboziarnistym
pieczywie, ziarnach zbóż, roślinach strączkowych, orzechach, warzywach i owocach. Oprócz dużej ilości błonnika należy
spożywać także dużą ilość płynów. Należy wypijać ponad 2 litry płynów dziennie, unikając przy tym kawy i mocnej herbaty.
Dieta bogata w błonnik oraz właściwa ilość płynów regulują objętość i konsystencję mas kałowych. Błonnik zwiększa objętość
mas kałowych i zatrzymuje w nich wodę, przez co ułatwia wypróżnianie się. Dieta z dużą zawartością błonnika powoduje też
umiarkowane rozszerzenie jelita grubego, co hamuje skurcze. Lekarze uznają, że dieta zawiera wystarczającą ilość błonnika
wtedy, gdy uzyskuje się miękki stolec i bezbolesne wypróżnienia.
Dieta z dużą ilością włóknika może początkowo powodować wzdęcie, które po kilku tygodniach mija. Nie u wszystkich pacjentów
z zespołem jelita drażliwego można stosować dietę bogatą w błonnik. Zdarza się, że zwiększa ona liczbę luźnych stolców
i wywołuje inne dolegliwości; dlatego przed radykalną zmianą diety wskazana jest konsultacja lekarska.
Należy ograniczyć spożywanie
produktów mlecznych, które
powodują pojawienie się symptomów. Bardziej wskazane
i lepiej tolerowane są jogurty ze
względu na zawartość enzymu
trawiącego cukier mleczny –
laktozę.
Lekarze uznają, że dieta zawiera wystarczającą ilość błonnika wtedy, gdy uzyskuje się
miękki stolec i bezbolesne wypróżnienia.
Proste sposoby na właściwą dietę to:
pożywanie produktów bogaS
tych w błonnik już od śniadania
(płatki owsiane, płatki kukurydziane, musli, pieczywo grubo
ziarniste)
• zamiana pieczywa białego na ciemne i gruboziarniste oraz
spożywanie pieczywa z ziarnami zbóż i sezamem
• spożywanie produktów bogatych w błonnik już od śniadania (płatki owsiane, płatki kukurydziane, musli, pieczywo grubo ziarniste)
• dodanie do pożywienia 2–4 stołowych łyżek otrąb dziennie
• codzienne wypijanie nie mniej niż 2 litrów (8 szklanek)
płynów, takich jak woda, soki, odtłuszczone mleko, herbata ziołowa
Jak radzić sobie z stresem?
Istnieją różne techniki relaksacyjne, które zmniejszają skutki
działania stresu.
Umiejętność właściwego radzenia sobie ze stresem jest
w życiu codziennym nieodzowna. Stres sprzyja rozwojowi
wielu schorzeń, a umiejętne ograniczenie jego niekorzystnych
skutków może nas uchronić nie tylko przed zespołem jelita
drażliwego, ale także przed nadciśnieniem tętniczym, chorobą
wrzodową, zaburzeniami snu i wieloma innymi schorzeniami
czynnościowymi. Istnieją różne techniki relaksacyjne, które
zmniejszają skutki działania stresu.
Oto kilka sposobów
na zmniejszenie stresu:
• regularna aktywność fizyczna, uprawianie sportów, które
są źródłem witalności i wpływają na pozytywne nastawienie
do życia
• twórcza aktywność, która zawsze była obiektem zainteresowania, np. malowanie, muzykowanie, pielęgnowanie
ogrodu
• zajęcie się swoim hobby, czy pogłębianie własnych zainteresowań
• spędzanie wolnego czasu w gronie przyjaciół
• rozmawianie o swoich problemach z najbliższymi
• w przypadku napadów silnego zdenerwowania, lęku, przerażenia – głębokie, powolne oddychanie, które może
uspokoić organizm. Powietrze należy wciągać głęboko
przez nos, tak aby brzuch wyraźnie się unosił. Po wykonaniu
głębokiego wdechu wypuszczamy powietrze bardzo powoli
przez usta, wąskim strumieniem, tak jak byśmy chcieli
zdmuchnąć świecę. Cykl powolne go oddychania należy
powtórzyć 5–7 razy.
W przypadku napadów silnego
zdenerwowania, lęku, przerażenia – głębokie, powolne oddychanie, które może uspokoić
organizm. Powietrze należy
wcią-gać głęboko przez nos,
tak aby brzuch wyraźnie się
unosił.
Więcej aktywności fizycznej
W większości przypadków aktywność fizyczna nie powinna
być jednak zbyt męcząca. Należy wybierać te sporty, czy też
ten rodzaj aktywności, które
oprócz ruchu oferują nam miłe
spędzenie czasu. Dlatego polecane są spacery, jazda na rowerze, gimnastyka, pływanie,
taniec.
Wybór optymalnego rodzaju aktywności fizycznej w dużej
mierze zależy od wieku i ogólnej sprawności pacjenta. U osób
młodych, bez dodatkowych schorzeń, nie ma specjalnych
ograniczeń dotyczących wyboru uprawianej dyscypliny.
Ważne jest, aby aktywność fizyczna była regularna i odpowiednio intensywna. Osoby żyjące w dużym napięciu,
mające zbyt małą aktywność fizyczną (siedząca praca,
poruszanie się głównie samochodem) mogą w doskonały
sposób zniwelować stres za pomocą intensywnych ćwiczeń
fizycznych.
Ćwiczenia te należy uprawiać nie rzadziej niż 3 razy w tygodniu. Wysiłek powinien trwać przynajmniej 30 minut
i przyspieszać tętno powyżej 130 uderzeń na minutę. Łatwo
to zapamiętać jako regułę: 3-30-130.
W większości przypadków aktywność fizyczna nie powinna
być jednak zbyt męcząca. Należy wybierać te sporty, czy
też ten rodzaj aktywności, które oprócz ruchu oferują nam
miłe spędzenie czasu. Dlatego polecane są spacery, jazda na
rowerze, gimnastyka, pływanie, taniec.
W grupie osób starszych lub z dodatkowymi schorzeniami
podjęcie regularnej aktywności fizycznej powinno być poprzedzone konsultacją lekarską.
Leczenie farmakologiczne
Jeśli postępowanie ogólne, czyli właściwa dieta, wypoczynek, regularna aktywność fizyczna i zmniejszenie skutków
stresu nie przynosi efektu, wówczas może zaistnieć potrzeba
przejściowego lub stałego przyjmowania leków. Leki mogą
być włączone od początku choroby, tak aby przyspieszyć
okres zdrowienia i zmniejszyć uciążliwe dolegliwości. Tak jak
wszystkie lekarstwa, preparaty stosowane w zespole jelita
drażliwego należy przyjmować ściśle wg wskazówek lekarza.
Stosowane leki powinny zmniejszyć dolegliwości, unormować rytm wypróżnień, zmniejszyć napięcie i ból odczuwane
w jamie brzusznej. Jeśli podczas leczenia występują objawy
niepożądane, należy o tym poinformować swojego lekarza.
W przypadku nieskuteczności stosowanego leczenia lekarz
może zalecić zmianę dawkowania leku lub podanie innego
preparatu. Najczęściej zalecane są leki wpływające na
czynność ruchową przewodu pokarmowego, takie jak:
trimebutyna i mebeweryna. Przy uporczywej biegunce
chorzy otrzymują leki hamujące perystaltykę jelit i zwalniające przesuwanie się treści przez jelita. Do takich leków
należy loperamid. W przypadku zaparcia lekarz może
zalecić środki przeczyszczające. W celu złagodzenia innych
objawów stosowane są leki zmniejszające skurcze mięśni
jelita grubego, środki uspokajające i przeciwdepresyjne.
PAMIĘTAJ!
Ważną rzeczą jest przestrzeganie wskazówek lekarza
podczas zażywania leków w zespole jelita drażliwego –
w szczególności środków przeczyszczających, które mogą
prowadzić do przyzwyczajenia.
Nie udowodniono powiązań
między zespołem jelita drażliwego a chorobą nowotworową i zapaleniami jelit.
U niektórych pacjentów,
cierpiących na zaawansowaną postać zespołu jelita
drażliwego, ból i biegunka
mogą utrudnić prowadzenie
normalnego trybu życia.
W tych przypadkach konieczna jest współpraca z lekarzem, dobór odpowiednich leków i diety.
Leki ziołowe. Zainteresowanie zastosowaniem leków ziołowych w leczeniu zespołu jelita nadwrażliwego wzrasta.
Mieszanki ziołowe (gorzki ubiorek, rumianek, wspomniany
olejek miętowy, kminek, korzeń lukrecji, melisa, zioła glistnika,
korzeń dzięglu, owoc ostu) łagodzą dolegliwości bólowe
w zaburzeniach czynnościowych przewodu pokarmowego.
Uważa się, że oddziałują na przewód pokarmowy poprzez
modyfikację układu serotoninergicznego.
Zespół jelita drażliwego nie
stwarza zagrożenia dla życia
pacjenta.
Kontakt
Dziękujemy za uwagę
Zapraszamy do współpracy!
Kontakt:
lek. med. Maciej Starachowski
[email protected]
Tel.: 508 115 480
Download