Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku

advertisement
Raport o stanie zdrowia
mieszkańców Miasta Gliwice
w 2009 roku
IBMed 2010
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Spis treści
Spis wykresów ........................................................................................................................3
Spis tabel ................................................................................................................................5
Wstęp .....................................................................................................................................6
1
Stan ludności oraz ruch naturalny ....................................................................................6
2
Struktura ludności wg wieku, płci i grup ekonomicznych ...............................................10
3
Oczekiwana długość życia ..............................................................................................12
4
Stan zdrowia na podstawie danych o umieralności ........................................................14
4.1
Zgony niemowląt ....................................................................................................14
4.2
Zgony wg płci i wieku..............................................................................................17
4.3
Zgony wg przyczyn..................................................................................................18
4.4
Współczynniki surowe umieralności .......................................................................21
4.5
Współczynniki standaryzowane umieralności .........................................................23
5 Stan zdrowia mieszkańców Gliwic będących pod opieką lekarza podstawowej opieki
zdrowotnej ...........................................................................................................................37
5.1 Stan zdrowia dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat będących pod opieką lekarza
podstawowej opieki zdrowotnej w Gliwicach ...................................................................37
5.2 Stan zdrowia osób w wieku 19 lat i więcej będących pod opieką lekarza
podstawowej opieki zdrowotnej w Gliwicach ...................................................................51
6
Struktura przyczyn hospitalizacji w Gliwicach wg płci i grup wiekowych ........................60
Podsumowanie i wnioski ......................................................................................................64
Materiały źródłowe ..............................................................................................................69
2
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Spis wykresów
Wykres 1. Ruch naturalny ludności w Gliwicach w latach 1995-2009 ................................................................. 7
Wykres 2. Przyrost naturalny na 1000 ludności w Gliwicach, woj. śląskim i Polsce w latach 1995-20009............. 8
Wykres 3. Współczynnik urodzeń żywych w Gliwicach, woj. śląskim i Polsce w latach 1995-2009 ....................... 9
Wykres 4. Urodzenia żywe według powiatów województwa śląskiego w 2009 r................................................ 9
Wykres 5. Piramida wieku dla Gliwic w 2009 roku ........................................................................................... 10
Wykres 6. Liczba kobiet i mężczyzn w Gliwicach w grupie wieku przed- po- i produkcyjnym w 2009 roku ......... 11
Wykres 7. Zmiana procentowego udziału liczby osób w wieku przed-, po- i produkcyjnego w Gliwicach w latach
2002-2009 ................................................................................................................................... 11
Wykres 8. Oczekiwana długość życia w podregionie gliwickim, woj. śląskim, Polsce i Unii Europejskiej w 2009
roku ............................................................................................................................................. 12
Wykres 9. Współczynnik umieralności niemowląt w Gliwicach, woj. śląskim, Polsce i Unii Europejskiej w latach
1995-2009 ................................................................................................................................... 14
Wykres 10. Umieralność niemowląt wg powiatów woj. śląskiego w 2009 roku ................................................ 15
Wykres 11. Struktura przyczyn zgonów niemowląt w Gliwicach w 2008 roku ................................................... 15
Wykres 12. Struktura zgonów niemowląt wg przyczyn w miastach województwa śląskiego w latach 2001-2008
.................................................................................................................................................... 16
Wykres 13. Zgony wg wieku i płci w Gliwicach w 2009 roku ............................................................................. 17
Wykres 14. Struktura zgonów kobiet w Gliwicach, woj. śląskim i Polsce w 2007 roku ....................................... 19
Wykres 15. Struktura zgonów mężczyzn w Gliwicach, woj. śląskim i Polsce w 2007 roku .................................. 19
Wykres 16. Surowy współczynnik umieralności ogólnej u mężczyzn w 2009 roku............................................. 21
Wykres 17. Surowy współczynnik umieralności ogólnej u kobiet w 2009 roku.................................................. 22
Wykres 18. Standaryzowany współczynnik umieralności ogólnej u mężczyzn w województwie śląskim w 2007
roku ............................................................................................................................................. 23
Wykres 19. Standaryzowany współczynnik umieralności ogólnej u kobiet w województwie śląskim w 2007 roku
.................................................................................................................................................... 24
Wykres 20. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu krążenia u mężczyzn w
województwie śląskim w 2007 roku ............................................................................................. 25
Wykres 21. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu krążenia u kobiet w
województwie śląskim w 2007 roku ............................................................................................. 26
Wykres 22. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu nowotworów u mężczyzn w województwie
śląskim w 2007 roku..................................................................................................................... 27
Wykres 23. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu nowotworów u kobiet w województwie
śląskim w 2007 roku..................................................................................................................... 28
Wykres 24. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu zewnętrznych przyczyn zgonów u mężczyzn
w województwie śląskim w 2007 roku .......................................................................................... 29
Wykres 25. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu zewnętrznych przyczyn zgonów u kobiet w
województwie śląskim w 2007 roku ............................................................................................. 30
Wykres 26. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu wypadków komunikacyjnych u mężczyzn w
województwie śląskim w 2007 roku ............................................................................................. 31
Wykres 27. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu wypadków komunikacyjnych u kobiet w
województwie śląskim w 2007 roku ............................................................................................. 32
Wykres 28. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu oddechowego u mężczyzn w
województwie śląskim w 2007 roku ............................................................................................. 33
Wykres 29. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu oddechowego u kobiet w
województwie śląskim w 2007 roku ............................................................................................. 34
Wykres 30. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu trawiennego u mężczyzn w
województwie śląskim w 2007 roku ............................................................................................. 35
Wykres 31. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu trawiennego u kobiet w
województwie śląskim w 2007 roku ............................................................................................. 36
Wykres 32. Zgłaszalność z powodu choroby nowotworowej wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy
POZ.............................................................................................................................................. 39
Wykres 33. Zgłaszalność z niedokrwistości wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ................. 40
Wykres 34. Zgłaszalność z powodu chorób tarczycy wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ ... 41
Wykres 35. Zgłaszalność z powodu cukrzycy wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ .............. 41
3
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Wykres 36. Zgłaszalność z powodu niedożywienia wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ ..... 42
Wykres 37. Zgłaszalność z powodu otyłości wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ ............... 43
Wykres 38. Zgłaszalność z powodu zaburzeń odżywiania wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ
.................................................................................................................................................... 44
Wykres 39. Zgłaszalność z powodu upośledzenia umysłowego wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u
lekarzy POZ .................................................................................................................................. 44
Wykres 40. Zgłaszalność z powodu padaczki wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ .............. 45
Wykres 41. Zgłaszalność z powodu dziecięcego porażenia mózgowego wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat
u lekarzy POZ ............................................................................................................................... 46
Wykres 42. Zgłaszalność z powodu choroby nadciśnieniowej wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy
POZ.............................................................................................................................................. 46
Wykres 43. Zgłaszalność z powodu chorób alergicznych wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ
.................................................................................................................................................... 47
Wykres 44. Zgłaszalność z powodu chorób alergicznych wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ
z podziałem na rodzaj alergii w 2009 roku .................................................................................... 48
Wykres 45. Zgłaszalność z powodu zniekształceń kręgosłupa wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy
POZ.............................................................................................................................................. 48
Wykres 46. Zgłaszalność z powodu chorób układu moczowego wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u
lekarzy POZ .................................................................................................................................. 49
Wykres 47. Zgłaszalność z powodu wad rozwojowych wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ 50
Wykres 48. Zgłaszalność z powodu wad rozwojowych wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ ze
względu na rodzaj wad w 2009 roku ............................................................................................. 50
Wykres 49. Zgłaszalność z powodu gruźlicy wśród osób w wieku 19 lat i więcej u lekarzy POZ ......................... 52
Wykres 50. Zgłaszalność z powodu choroby nowotworowej wśród osób w wieku 19 lat i więcej u lekarzy POZ 53
Wykres 51. Zgłaszalność z powodu chorób tarczycy wśród osób w wieku 19 lat i więcej u lekarzy POZ ............. 54
Wykres 52. Zgłaszalność z powodu niedokrwistości wśród osób w wieku 19 lat i więcej u lekarzy POZ ............. 55
Wykres 53. Zgłaszalność z powodu choroby obwodowego układu nerwowego wśród osób w wieku 19 lat i
więcej u lekarzy POZ .................................................................................................................... 56
Wykres 54. Zgłaszalność z powodu chorób układu krążenia wśród osób w wieku 19 lat i więcej u lekarzy POZ . 57
Wykres 55. Zgłaszalność z powodu przewlekłych chorób układu oddechowego wśród osób w wieku 19 lat i
więcej u lekarzy POZ .................................................................................................................... 58
Wykres 56. Zgłaszalność z powodu przewlekłych chorób układu trawiennego wśród osób w wieku 19 lat i więcej
u lekarzy POZ ............................................................................................................................... 59
Wykres 57. Wskaźnik hospitalizacji mieszkańców Gliwic wg płci w gliwickich szpitalach w latach 2001-2009 .... 60
Wykres 58. Struktura hospitalizacji mieszkańców Gliwic wg płci i wieku, leczonych w gliwickich szpitalach w
2009 roku .................................................................................................................................... 61
Wykres 59. Struktura hospitalizacji gliwickich kobiet, leczonych w gliwickich szpitalach wg przyczyn w 2009 r. 62
Wykres 60. Struktura hospitalizacji gliwickich mężczyzn, leczonych w gliwickich szpitalach wg przyczyn w 2009 r.
.................................................................................................................................................... 62
4
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Spis tabel
Tabela 1. Podstawowe dane demograficzne dla Gliwic w latach 1999-2009 ....................................................... 7
Tabela 2. Oczekiwana długość życia wg płci dla 0, 15, 30, 45, 60 i 65 lat w 2009 r............................................. 13
Tabela 3. Zgony wg przyczyn i płci w Gliwicach, woj. śląskim i Polsce w 2007 roku ........................................... 20
Tabela 4. Struktura rozpoznania schorzeń u dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat będących pod opieką lekarza
podstawowej opieki zdrowotnej w Gliwicach w 2009 roku ................................................................. 38
Tabela 5. Struktura rozpoznania schorzeń u osób w wieku 19 lat i więcej będących pod opieką lekarza
podstawowej opieki zdrowotnej w Gliwicach w 2009 roku ................................................................. 51
Tabela 6. Struktura hospitalizacji mieszkańców Gliwic wg płci, wieku i przyczyn w gliwickich szpitalach w 2009
roku .................................................................................................................................................. 63
5
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Wstęp
Analiza stanu zdrowia populacji z jednej strony ma służyć jako punkt odniesienia do
podejmowania nowych działań w dziedzinie ochrony zdrowia, ale z drugiej strony stanowi próbę
podsumowania działań już zrealizowanych. Stała ocena wskaźników zdrowotnych w rzeczywistości
ma na celu ocenę funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej.
Stan zdrowia populacji może zostać określony na podstawie oceny pozytywnych
i negatywnych mierników zdrowia. Mierniki pozytywne określają sprawność i prawidłowość
funkcjonowania poszczególnych narządów i całego ustroju (np. EKG serca, poziom cukru we krwi itd.)
oraz kondycję społeczeństwa np. liczebność urodzeń żywych. Do oceny stanu zdrowia całej populacji
najczęściej używa się mierników negatywnych stanu zdrowia, często ze względu na brak danych
dotyczących mierników pozytywnych. W takiej ocenie poszukujemy uszczerbków na zdrowiu
i posługujemy się zasadą, że im więcej występuje chorób, urazów oraz ich następstw (inwalidztwo
i zgony), tym gorszy stan zdrowia danej zbiorowości.
Badanie umieralności było najwcześniej stosowaną metodą oceny stanu zdrowia. Obecnie
w Polsce przyjmuje się, że jedynym w pełni funkcjonującym systemem jest rejestr przyczyn zgonu.
Współczynniki takie jak chorobowość, zapadalność czy śmiertelność nie dają pełnego obrazu sytuacji,
ponieważ dotyczą jedynie zarejestrowanych incydentów zdrowotnych.
1
Stan ludności oraz ruch naturalny
W dniu 31.12.2009 liczba ludności Gliwic wynosiła 196.167, w tym liczba kobiet - 101.791
a liczba mężczyzn - 94.376. Współczynnik feminizacji, czyli liczba kobiet przypadająca na 100
mężczyzn wyniosła 108 (w województwie śląskim i w Polsce – 107). Ludność Gliwic stanowiła prawie
40% ludności podregionu gliwickiego i 4% ludności województwa śląskiego. Na przestrzeni ostatnich
10 lat liczba ludności w Gliwicach zmalała o 5%.
Polska pod względem liczby ludności zajmuje 32 miejsce na świecie i 6 w Unii Europejskiej.
Gęstość zaludnienia wynosząca 122/km2 plasuje Polskę w grupie krajów średnio zaludnionych. Na wsi
współczynnik ten jest niższy (ok. 51/km2), a w miastach wyższy (ok. 1.088/km2). W Gliwicach gęstość
zaludnienia w 2009 roku była wyższa od tej średniej – 1.465 osób/ km2 oraz była wyższa od gęstości
zaludnienia w podregionie gliwickim – 567/ km2 i w województwie śląskim – 376/1 km2.
6
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Tabela 1. Podstawowe dane demograficzne dla Gliwic w latach 1999-2009
Ludność
ogółem, w
tym:
mężczyźni
kobiety
Współczynnik
feminizacji
Urodzenia
żywe
Zgony
Zgony
niemowląt
Przyrost
naturalny
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
206552
205092
204175
202604
201586
200361
199451
198499
197393
196669
196167
100155
106397
99 474
105618
99 017
105158
97 956
104648
97 472
104114
96 747
103614
96 213
103238
95 710
102789
95 178
102215
94 718
101951
94 376
101791
106
106
106
107
107
107
107
107
107
108
108
1 516
1 528
1 569
1 406
1 470
1 529
1 573
1 749
1 709
1 902
1 835
1 919
1 898
1 850
1 810
1 816
1 831
1 868
1 793
1 923
1 980
1 891
22
11
12
12
10
15
13
11
8
8
18
-403
-370
-281
-404
-346
-302
-295
-44
-214
-78
-56
Źródło: opracowanie własne na podstawie Głównego Urzędu Statystycznego.
W latach 1995 – 2009 zaobserwować można w Gliwicach liczebną przewagę zgonów nad
urodzeniami żywymi. Owa przewaga zgonów w ostatnich latach zaczęła się zmniejszać i liczba
zgonów i urodzeń niemal się zrównoważyły. W 2009 roku było 1.835 urodzeń żywych i 1.891 zgonów.
Jednak przyrost naturalny kolejny raz osiągnął wartość poniżej zera -56.
2 500
2 000
1 500
1 000
500
urodzenia żywe
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
0
1995
w liczbach bezwględnych
Wykres 1. Ruch naturalny ludności w Gliwicach w latach 1995-2009
zgony
Źródło: opracowanie własne na podstawie Głównego Urzędu Statystycznego.
Przyrost naturalny w przeliczeniu na liczbę mieszkańców wyniósł -0,3/1.000, co oznacza, że
przeciętnie na każde 1.000 ludności ubyło w Gliwicach 0,3 osoby. W województwie śląskim przyrost
naturalny osiągnął minimalnie wyższą wartość -0,2/1.000 ludności. Średnia wartość przyrostu
naturalnego w Polsce wyniosła 0,9/1.000 ludności. W latach 1995-2009 można zanotować tendencje
spadkowe i wzrostowe w całym rozpatrywanym okresie.
7
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Największy spadek przyrostu naturalnego zaobserwować można pod koniec lat 90-tych. Od
nowego tysiąclecia, a dokładnie od lat 2002-2003 przyrost naturalny ponownie osiągał wyższą
wartość. W porównaniu z rokiem 1995 w Gliwicach przyrost naturalny spadł o 0,6, a najniższy
przyrost naturalny zanotowano w 1999 i 2002 roku (-0,2/1.000 ludności).
Wykres 2. Przyrost naturalny na 1000 ludności w Gliwicach, woj. śląskim i Polsce w latach 1995-20009
1,5
1,0
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
-0,5
1996
0,0
1995
na 1.000 ludności
0,5
-1,0
-1,5
-2,0
-2,5
Polska
woj. śląskie
Gliwice
Źródło: opracowanie własne na podstawie Głównego Urzędu Statystycznego.
Analogiczne do przyrostu naturalnego zmiany na przestrzeni 1995-2009 roku zaobserwować
można w zmianach współczynnika urodzeń żywych.
Urodzenia żywe to jedna z dwóch obok zgonów determinanta przyrostu naturalnego i jak
widać na wykresie poniżej to nie zmiany w liczbie urodzeń żywych tak silnie kształtowały przyrost
naturalny a liczba zgonów. Współczynnik urodzeń żywych w obserwowanym okresie początkowo
notował spadek, po czym od 2002 roku ponowny wzrost wartości. W Gliwicach współczynnik urodzeń
żywych był najniższy i wyniósł w 2009 roku 9,5/1.000 ludności, w woj. śląskim – 10,3/1.000 ludności
a w Polsce – 10,9/1.000 ludności (Wykres 3).
Biorąc pod uwagę terytorialne zróżnicowanie współczynnika urodzeń żywych
w województwie śląskim, najwięcej urodzeń było w powiatach: pszczyńskim – 13,3/1.000, Żorach
– 12,3/1.000 i powiecie bieruńsko – lędzińskim – 12,2/1.000. Najmniej urodzeń było w powiecie
raciborskim – 8,6/1.000, w Sosnowcu – 9,0/1.000 i powiecie zawierciańskim – 9,3/1.000 (Wykres 4).
8
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Wykres 3. Współczynnik urodzeń żywych w Gliwicach, woj. śląskim i Polsce w latach 1995-2009
12
na 1.000 ludności
10
8
6
4
2
Polska
woj. śląskie
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
0
Gliwice
Źródło: opracowanie własne na podstawie Głównego Urzędu Statystycznego.
Wykres 4. Urodzenia żywe według powiatów województwa śląskiego w 2009 r.
Polska
10,9
Gliwice
9,5
woj. śląskie
10,3
Źródło: www.zdrowiepolakow.pl na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego.
9
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
2
Struktura ludności wg wieku, płci i grup ekonomicznych
W ogólnej liczbie 196.167 ludności Gliwic na koniec 2009 r. kobiety stanowiły 52% ogółu. Na
100 mężczyzn przypadało 108 kobiet.
Współczynnik feminizacji w Gliwicach zmieniał się w zależności od wieku – w starszych
grupach wieku zdecydowanie przeważały kobiety. Liczebna przewaga mężczyzn dotyczyła jedynie
grup wieku od 0-4 do 25-29 włącznie, 35-39 i 40-44, przy czym różnica między płciami w tych grupach
nie była znaczna. Największe różnice we współczynnikach feminizacji przypadają na grupę wieku 85
i więcej (260 kobiet na 100 mężczyzn) i 80-84 (198 kobiet na 100 mężczyzn). Zaistniałe różnice można
tłumaczyć tzw. nadumieralnością mężczyzn (wyższa umieralność mężczyzn niż kobiet).
Najliczniejszą grupą wieku wśród mężczyzn była grupa wieku 20-24 lata, która stanowiła 9,2%
ogółu mężczyzn, a wśród kobiet grupa wieku 50-54, stanowiąca 8,6% wszystkich kobiet.
Wykres 5. Piramida wieku dla Gliwic w 2009 roku
85+
80-84
75-79
70-74
65-69
60-64
55-59
50-54
45-49
40-44
35-39
30-34
25-29
20-24
15-19
10-14
5-9
0-4
nadwyżka mężczyzn nad
liczbą kobiet
10000
8000
6000
4000
2000
nadwyżka kobiet nad
liczbą mężczyzn
0
0
mężczyźni
2000
4000
6000
8000 10000
kobiety
Źródło: opracowanie własne na podstawie Głównego Urzędu Statystycznego.
Przewagę liczby kobiet nad liczbą mężczyzn można zaobserwować również w podziale
ludności na trzy grupy ekonomiczne (wiek przedprodukcyjny, wiek produkcyjny i wiek
poprodukcyjny), która pogłębiona jest przez fakt wcześniejszego przechodzenia przez kobiety w wiek
emerytalny.
W 2009 roku w wieku przedprodukcyjnym było 30.534 osób (15,6%), w wieku produkcyjnym
– 130.007 (66,3%), a w wieku poprodukcyjnym – 35.626 osób (18,1%). Uwzględniając podział na płeć
16,6% mężczyzn było w wieku przedprodukcyjnym, 71,1% w wieku produkcyjnym i 12,3% w wieku
10
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
poprodukcyjnym; w przypadku kobiet 14,6% było w wieku przedprodukcyjnym, 61,8% w wieku
produkcyjnym, a 23,6% w wieku poprodukcyjnym.
Wykres 6. Liczba kobiet i mężczyzn w Gliwicach w grupie wieku przed- po- i produkcyjnym w 2009 roku
w liczbach bezwględnych
80 000
70 000
62 899
67 108
60 000
50 000
40 000
30 000
20 000
24 006
14 886 15 648
11 620
10 000
0
wiek
przedprodukcyjny
wiek produkcyjny
kobiety
wiek poprodukcyjny
mężczyźni
Źródło: opracowanie własne na podstawie Głównego Urzędu Statystycznego.
W ostatnich latach obserwowany był stopniowy wzrost liczby osób w wieku emerytalnym
przy równoczesnym spadku osób w wieku przedprodukcyjnym. W 2002 roku udział osób w grupie
wieku poprodukcyjnego wynosił 15,2%, a w 2009 roku 18,2%. W przypadku osób w wieku
przedprodukcyjnym udział tej grupy w 2002 wynosił 19,1%, a w 2009 roku – 15,6%. Liczba osób
w wieku produkcyjnym wyniosła 66,3% w 2009 roku i była większa w porównaniu z rokiem 2002.
Wykres 7. Zmiana procentowego udziału liczby osób w wieku przed-, po- i produkcyjnego w Gliwicach w latach 20022009
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
15,2
15,6
16,0
16,4
16,8
17,1
17,6
18,2
65,7
66,3
66,5
66,8
66,8
66,8
66,6
66,3
19,1
18,2
17,5
16,8
16,4
16,0
15,8
15,6
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
wiek przedprodukcyjny
wiek produkcyjny
wiek poprodukcyjny
Źródło: opracowanie własne na podstawie Głównego Urzędu Statystycznego.
11
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
3
Oczekiwana długość życia
Oczekiwana długość życia to jeden z podstawowych wskaźników oceny stanu zdrowia
społeczeństwa, świadczący o stanie zdrowia całej populacji, jakości opieki zdrowotnej czy warunków
życia społeczności. Oczekiwana długość życia w momencie urodzenia jest to liczba lat, jaką może
przeżyć nowo narodzone dziecko przy założeniu, że prawdopodobieństwo zgonu w każdym roku jego
życia nie zmieni się i będzie równe temu, jakie określono dla momentu urodzenia. Przy konstrukcji
tego wskaźnika niezbędne są tabele trwania życia. Oczekiwaną długość życia można obliczyć nie tylko
dla momentu urodzenia, ale dla każdego wieku. Między oczekiwaną długością życia kobiet i mężczyzn
występuje zazwyczaj zawsze różnica z korzyścią dla kobiet, co jest wynikiem zjawiska
nadumieralności mężczyzn.
Oczekiwana długość życia u mężczyzn w miastach podregionu gliwickiego, wynosząca 72,1 lat
była wyższa od wskaźników wojewódzkich (71,0 lat) i ogólnopolskich (71,5 lat), ale niższa od
wskaźników europejskich (76,3 lat).
W przypadku kobiet oczekiwana długość życia w miastach podregionu gliwickiego wyniosła
79,1 lat i osiągnęła taką samą wartość jak w województwie śląskim, ale niższą od Polski (80,1 lat)
i Unii Europejskiej (82,3 lat).
Pomiędzy mężczyznami a kobietami różnica przeżycia w miastach podregionu gliwickiego
wyniosła 7 lat i była ona niższa od różnicy między płciami w województwie śląskim (8,1 lat) i Polsce
(8,6 lat), ale wyższa niż w Unii Europejskiej (6 lat).
Wykres 8. Oczekiwana długość życia w podregionie gliwickim, woj. śląskim, Polsce i Unii Europejskiej w 2009 roku
podregion gliwicki (miasta)
72,1
79,1
woj. śląskie
71,0
79,1
Polska
71,5
80,1
mężczyźni
kobiety
76,3
82,3
Unia Europejska
0
20
40
60
80
100
lata życia
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego i Światowej Organizacji Zdrowia; dane
dla Unii Europejskiej pochodzą z roku 2008.
12
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Na terenie Europy występuje duże zróżnicowanie w oczekiwanej długości życia. Mimo
pozytywnych zmian w ostatnich latach Polska nadal wypada niekorzystnie na tle czołówki krajów
europejskich. Wiek dożywania mężczyzn jest krótszy o ok. 8 lat, kobiet o 4-5 lata. Najdłużej żyją
mieszkańcy Europy Zachodniej oraz krajów skandynawskich, a w krajach Europy Wschodniej
mieszkańcy żyją do nawet kilkunastu lat krócej. Mężczyźni najdłużej żyją w Islandii i Lichtensteinie
(80 lat w 2008 r.), a najkrócej w Rosji – 61,8 lat (2008 r.). Wśród kobiet najdłużej żyją mieszkanki
Lichtensteinu (85,4 w 2008 r.), Francji (84,9 w 2008 r.), Szwajcarii (84,6 w 2008 r.), Hiszpanii (84,3
w 2008 r.) i Włoch (84,2 w 2007 r.). Najkrócej w Europie żyją Mołdawianki, Rosjanki i Ukrainki
– poniżej 75 lat. Najmniejszą różnicę pomiędzy płciami odnotowano w Islandii, w 2008 roku wyniosła
ona 3,3 lat. Poza kontynentem europejskim najdłużej żyją mieszkańcy Japonii i Australii (mężczyźni do
79 lat), a kobiety najdłużej żyją w Japonii – 86 lat.
Oczekiwaną długość życia można obliczyć nie tylko dla momentu urodzenia, ale dla każdego
wieku, aby móc oszacować ile będzie jeszcze żyła przeciętnie osoba w określonym wieku. Im osoba
jest starsza tym oczekiwana długość życia się wydłuża. Przykładowo oczekiwana długość życia dla
kobiet w momencie urodzenia w miastach podregionu gliwickiego wyniosła 79,1 lat, ale już kobieta
w wieku 65 lat ma szansę przeżyć w sumie 83,7 lat (65 lat + 18,7 lat).
Dla miast podregionu gliwickiego oczekiwana długość życia wynosiła dla kolejnych lat dla
mężczyzn: dla lat 15 – 58,0, dla 30 – 43,6, dla 45 – 29,7, dla 60 – 18,3 i dla 65 – 15,4; dla kobiet
wynosiła kolejno: dla lat 15 – 64,8, dla 30 – 50,1, dla 45 – 35,7, dla 60 – 22,6 a dla 65 – 18,7. Poniższa
tabela przedstawia poszczególne wskaźniki również dla województwa śląskiego, Polski i Unii
Europejskiej, a różnice w poszczególnych przypadkach są mniej lub bardziej widoczne.
Tabela 2. Oczekiwana długość życia wg płci dla 0, 15, 30, 45, 60 i 65 lat w 2009 r.
mężczyźni
kobiety
w wieku lat
Podregion gliwicki (miasta)
Woj. śląskie
Polska
Unia Europejska
0
72,1
71,0
71,5
76,3
15
58,0
56,8
57,1
61,8
30
43,6
42,4
42,9
b.d.
45
29,7
28,8
29,3
33,3
60
18,3
17,6
17,9
b.d.
65
15,4
14,5
14,7
17,1
0
79,1
79,1
80,1
82,3
15
64,8
64,7
65,6
67,8
30
50,1
49,9
50,9
b.d.
45
35,7
35,5
36,4
38,5
60
22,6
22,5
23,2
b.d.
65
18,7
18,5
19,1
20,6
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego i Światowej Organizacji Zdrowia;
dane dla Unii Europejskiej pochodzą z roku 2008.
13
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
4
Stan zdrowia na podstawie danych o umieralności
4.1 Zgony niemowląt
Współczynnik umieralności niemowląt jest jednym z podstawowych i najbardziej
powszechnie stosowanych mierników stanu zdrowia danej populacji. Na jego wysokość mają wpływ
głównie czynniki genetyczne, ale również jakość opieki zdrowotnej nad matką i dzieckiem po
porodzie. Dlatego zmniejszenie wartości współczynnika umieralności niemowląt świadczy o poprawie
stanu zdrowia każdego społeczeństwa (największe różnice występują między krajami rozwiniętymi
a rozwijającymi się).
Umieralność niemowląt, wyrażana współczynnikiem, jest to iloraz liczby zgonów niemowląt
w danym czasie do liczby urodzeń żywych w tym samym czasie (w przeliczeniu na 1000). Większa
umieralność niemowląt może być spowodowana większą liczbą zgonów, albo/i mniejszą liczbą
urodzeń żywych.
Umieralność niemowląt od wielu lat notuje tendencje spadkowe. W przypadku woj. śląskiego
Polski i Unii Europejskiej utrzymywał się stały spadek liczby zgonów niemowląt, natomiast
w Gliwicach w latach 1995 – 2009 obserwowano na zmianę gwałtowne wzrosty i spadki. Największy
wzrost był w 1997 roku (z 9,1 do 16 zgonów na 1.000 urodzeń żywych), kolejny wzrost zanotowano
w 2009 roku (z 4,2/1.000 w 2008 r. do 9,8/1.000 w 2009 r.). Współczynnik umieralności niemowląt
był tym samym wyższy od współczynników wojewódzkich, ogólnopolskich i europejskich. W 2009
roku umieralność niemowląt w woj. śląskim była na poziomie 7,2/1.000 urodzeń żywych, w Polsce
– 5,6/1.000 urodzeń żywych. W 2008 r. w krajach Unii Europejskiej według Światowej Organizacji
Zdrowia umieralność niemowląt wynosiła 4,4/1.000 urodzeń żywych.
Wykres 9. Współczynnik umieralności niemowląt w Gliwicach, woj. śląskim, Polsce i Unii Europejskiej w latach 1995-2009
na 1.000 urodzeń żywych
18
16
14
12
10
8
6
4
2
Unia Europejska
Polska
woj. śląskie
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
0
Gliwice
W województwie śląskim najmniejszą umieralnością niemowląt charakteryzowały się Tychy
- 2,1/1.000, powiat rybnicki – 3,7/1.000 urodzeń i powiat lubliniecki – 3,9/1.000 urodzeń. Najwyższą
umieralność niemowląt zanotowano w powiecie mikołowskim – 14,1/1.000 urodzeń, powiecie
raciborskim – 11,6/1.000 urodzeń, Zabrzu – 10,5/1.000 urodzeń i Gliwicach – 9,8/1.000 urodzeń.
14
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Wykres 10. Umieralność niemowląt wg powiatów woj. śląskiego w 2009 roku
Polska
5,6
Gliwice
9,8
woj. śląskie
7,2
Źródło: www.zdrowiepolakow.pl na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego.
Liczba zgonów niemowląt w 2008 roku wyniosła 8, a w 2009 roku wzrosła ponad dwukrotnie
do 18. Wg danych udostępnionych przez Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach główną przyczyną
zgonów w 2008 roku były stany rozpoczynające się w okresie okołoporodowym (75%). Kolejne
przyczyny to zewnętrzne przyczyny zgonów (12,5%) i choroby zakaźne i inwazyjne (12,5%).
Wykres 11. Struktura przyczyn zgonów niemowląt w Gliwicach w 2008 roku
Choroby zakaźne
i inwazyjne
12,5
Zewnętrzne
przyczyny zgonu
12,5
Stany
rozpoczynające
się w okresie
okołoporodowym
75
Źródło: opracowanie własne na podstawie Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
15
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Na przestrzeni lat 2001-2008 podobnie jak w przypadku Gliwic, ogólnie we wszystkich
miastach województwa śląskiego główną przyczyną zgonów niemowląt były stany rozpoczynające się
w okresie okołoporodowym, które stanowiły 57,8% wszystkich zgonów niemowląt w 2008 roku.
Drugą dominującą przyczyną zgonów były wady rozwojowe wrodzone, stanowiące 21,3% zgonów
w 2008 roku.
Wykres 12. Struktura zgonów niemowląt wg przyczyn w miastach województwa śląskiego w latach 2001-2008
100%
Pozostałe
90%
Zew. przyczyny zachorowania
i zgonu
80%
70%
Objawy i stany niedokładnie
określone
60%
Wady rozwojowe wrodzone
50%
40%
Niektóre stany powstające w
okresie okołoporodowym
30%
Choroby układu oddechowego
20%
10%
Choroby układu krążenia
0%
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Choroby zakaźne i pasożytnicze
Źródło: opracowanie własne na podstawie Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
16
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
4.2 Zgony wg płci i wieku
W 2009 roku ogółem w Gliwicach zmarło 1.891 osób, z czego 901 kobiet i 990 mężczyzn.
W Gliwicach mamy do czynienia ze zjawiskiem „nadumieralności mężczyzn”, to znaczy, że natężenie
zgonów u mężczyzn jest wyższe niż u kobiet w określonych grupach wieku. Poniższy wykres
przedstawia zgony w 5-letnich grupach wieku, w zależności od płci. Przewaga odsetka zgonów
mężczyzn nad kobietami utrzymywała się od grupy wiekowej 0 lat (zgony niemowląt) do 75-79
włącznie. W tej grupie wiekowej zmarło poza tym najwięcej mężczyzn – 13,5%. W grupie wieku 80-84
lat i 85 lat i więcej sytuacja była odwrotna, zmarło więcej kobiet w stosunku do mężczyzn (80-84:
kobiety – 20,6%, mężczyźni – 10%; 85 lat i więcej: kobiety – 28,3%, mężczyźni – 9,5%). Jest to
konsekwencja zjawiska nadumieralności mężczyzn w młodszych grupach wiekowych (do 75-79
włącznie).
Wykres 13. Zgony wg wieku i płci w Gliwicach w 2009 roku
85 i więcej
80-84
75-79
70-74
65-69
60-64
55-59
50-54
45-49
40-44
35-39
30-34
25-29
20-24
15-19
10-14
5-9
1-4
0
kobiety
męzczyźni
0
50
100
150
200
250
300
liczba zgonów
Źródło: opracowanie własne na podstawie Głównego Urzędu Statystycznego.
17
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
4.3 Zgony wg przyczyn
Od kilku już lat główną przyczyną zgonów w Gliwicach ale również w województwie śląskim
i Polsce były choroby układu krążenia (Wykres 14, Wykres 15).
W 2007 roku choroby układu krążenia stanowiły u kobiet 44,9% zgonów i 36,4% u mężczyzn.
Wyższe odsetki zgonów odnotowano w województwie śląskim (u kobiet: 52,2%, u mężczyzn: 41,0%)
i w Polsce (u kobiet: 51,8%, u mężczyzn 39,9%).
Drugą, co do częstości przyczyną zgonów były nowotwory. W Gliwicach w 2007 roku na
nowotwory zmarło 31,9% kobiet i 30,4% mężczyzn. Odsetki te były odpowiednio wyższe niż
w województwie śląskim i w Polsce. W województwie śląskim na nowotwory zmarło 24,7% kobiet
i 27,1% mężczyzn, w Polsce – 24,0% kobiet i 26,6% mężczyzn. Z powyższego wynika, że w Gliwicach
w porównaniu z województwem śląskim i Polską, więcej osób umierało z powodu nowotworów
złośliwych.
Wśród pozostałych przyczyn zgonów różnice terytorialne (Gliwice, woj. śląskie, Polska) były
nieznaczne. W Gliwicach 5,1% umarła na choroby układu oddechowego, 4,5% z powodu tzw.
objawów, cech chorobowych oraz nieprawidłowych wyników badań laboratoryjnych i klinicznych,
4,2% kobiet zmarło na choroby układu trawiennego, 2,8% z powodu zaburzeń wydzielania
wewnętrznego, stanu odżywiania i przemiany, 2,2% na zewnętrzne przyczyny zgonów i 4,4%
z pozostałych przyczyn. W przypadku mężczyzn 8,4% zmarło z powodu tzw. objawów, cech
chorobowych oraz nieprawidłowych wyników badań laboratoryjnych i klinicznych, 7,5% ogółu
mężczyzn z powodu zewnętrznych przyczyn zachorowania, 5,2% z powodu chorób układu
oddechowego 5,0% – chorób układu trawiennego, 1,9% z powodu zaburzeń wydzielania
wewnętrznego, stanu odżywiania i przemiany i 5,2% z pozostałych przyczyn. Szczegółowo strukturę
zgonów w Gliwicach, woj. śląskim i w Polsce przedstawia Tabela 3.
18
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Wykres 14. Struktura zgonów kobiet w Gliwicach, woj. śląskim i Polsce w 2007 roku
44,9
Choroby układu krążenia
Nowotwory
24,7
24,0
52,2
51,8
31,9
5,1
4,4
4,4
Choroby układu oddechowego
Objawy, cechy chorobowe oraz nieprawidłowe
wyniki badań klinicznych
4,5
3,4
5,9
4,2
4,9
4,0
Choroby układu trawiennego
Zaburzenia wydzielania wewnętrzego, stanu
odżywienia i przemiany
2,8
2,6
2,2
2,2
3,6
3,3
Zew. przyczyny zachowania i zgonu
4,4
4,3
4,4
Inne
0
10
20
30
40
50
60
%
Gliwice
woj. śląskie
Polska
Źródło: opracowanie własne na podstawie Głównego Urzędu Statystycznego.
Wykres 15. Struktura zgonów mężczyzn w Gliwicach, woj. śląskim i Polsce w 2007 roku
36,4
Choroby układu krążenia
Nowotwory
27,1
26,6
4,8
Zew. przyczyny zachowania i zgonu
Choroby układu oddechowego
Choroby układu trawiennego
1,9
1,5
1,5
5,2
5,1
4,7
Inne
0
5
10
15
20
25
30
%
Gliwice
30,4
8,4
7,3
7,5
8,8
9,4
5,2
5,7
5,8
5,0
6,0
4,8
Objawy, cechy chorobowe oraz nieprawidłowe…
Zaburzenia wydzielania wewnętrzego, stanu…
41,0
39,9
woj. śląskie
Polska
Źródło: opracowanie własne na podstawie Głównego Urzędu Statystycznego.
19
35
40
45
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Tabela 3. Zgony wg przyczyn i płci w Gliwicach, woj. śląskim i Polsce w 2007 roku
ICD-10
A00-B99
C00-D48
D50-D89
E00-E90
F00-F99
G00-G99
I00-I99
J00-J99
K00-K92
L00-L98
M00-M99
N00-N99
O00-O99
P00-P96
Q00-Q99
R00-R99
V01-Y98
Przyczyna zgonu
Gliwice
Niektóre choroby zakaźne i pasożytnicze
Nowotwory
Choroby krwi i narządów krwiotwórczych
oraz niektóre choroby przemiany materii
Zaburzenia wydzielania wewnętrznego,
stanu odżywienia i przemiany materii
Zaburzenia psychiczne i zaburzenia
zachowania
Choroby układu nerwowego
Choroby układu krążenia
Choroby układu oddechowego
Choroby układu trawiennego
Choroby skóry i tkanki podskórnej
Choroby układu kostno-mięśniowego i
tkanki łącznej
Choroby układu moczowo-płciowego
Ciąża, poród i połóg
Niektóre stany rozpoczynające się w okresie
okołoporodowym
Wady rozwojowe, zniekształcenia, aberracje
chromosomowe
Objawy, cechy chorobowe oraz
nieprawidłowe wyniki badań klinicznych
Zewnętrzne przyczyny zachowania i zgonu
Razem
kobiety
liczba
%
6
0,64
299
31,91
mężczyźni
liczba
%
6
0,61
300
30,43
Polska
kobiety
liczba
%
855
0,49
41964 23,98
mężczyźni
liczba
%
1419
0,70
53845 26,63
4
0,43
0
0,00
33
0,15
30
0,12
285
0,16
203
0,10
26
2,77
19
1,93
568
2,55
375
1,47
3825
2,19
2933
1,45
7
0,75
11
1,12
59
0,26
251
0,99
325
0,19
1831
0,91
12
421
48
39
0
1,28
44,93
5,12
4,16
0,00
15
359
51
49
0
1,52
36,41
5,17
4,97
0,00
334
11634
981
1082
1
1,50
52,25
4,41
4,86
0,00
341
10451
1461
1530
2
1,34
41,03
5,74
6,01
0,01
2562
90589
7644
6975
19
1,46
51,77
4,37
3,99
0,01
2319
80783
11778
9780
24
1,15
39,95
5,82
4,84
0,01
0
0,00
0
0,00
23
0,10
10
0,04
370
0,21
152
0,08
8
0
0,85
0,00
15
0
1,52
0,00
252
2
1,13
0,01
258
0
1,01
0,00
2331
11
1,33
0,01
2297
0
1,14
0,00
4
0,43
2
0,20
59
0,26
88
0,35
526
0,30
693
0,34
0
0,00
2
0,20
67
0,30
55
0,22
477
0,27
564
0,28
42
4,48
83
8,42
746
3,35
1231
4,83
10408
5,95
14685
7,26
21
937
2,24
100
74
986
7,51
100
807
22267
3,62
100
2232
25469
8,76
100
5824
174990
3,33
100
18927
202233
9,36
100
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego.
20
woj. śląskie
kobiety
mężczyźni
liczba
%
liczba
%
120
0,54
255
1,00
5499 24,70 6899 27,09
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
4.4 Współczynniki surowe umieralności
Surowe współczynniki umieralności ogólnej w przeliczeniu na 100 tysięcy mieszkańców
w latach 1999 – 2009 przedstawia Wykres 16 i Wykres 17.
Współczynniki umieralności ogólnej u mężczyzn w Gliwicach, woj. śląskim i w Polsce w latach
1999-2009 charakteryzowały się niewielką tendencją wzrostową, przy czym najniższe wartości (poza
rokiem 2008) zaobserwować można było w Gliwicach. W 2009 roku surowy współczynnik
umieralności ogólnej u mężczyzn wyniósł w Gliwicach 1.049/100 tys., w województwie śląskim
– 1.153/100 tys., w Polsce – 1.106/100 tys. (Wykres 16).
Wykres 16. Surowy współczynnik umieralności ogólnej u mężczyzn w 2009 roku
1400
1200
wsp./100 tys.
1000
800
600
400
200
Polska
woj. śląskie
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
0
Gliwice
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego
U kobiet trend umieralności ogólnej w latach 1999-2009 przybrał bardziej dynamiczny
charakter. Do 2002 roku obserwowano spadek umieralności, po czym wzrost do 2009 roku włącznie.
Surowe współczynniki umieralności ogólnej u kobiet w 2009 roku wynosiły kolejno: w Gliwicach
885/100 tys., w województwie śląskim – 948/100 tys., w Polsce – 918/100 tys.
Surowe współczynniki umieralności ogólnej nie uwzględniają różnic w strukturze wiekowej
pomiędzy płciami czy regionami (w przeciwieństwie do współczynników standaryzowanych), stąd nie
można z ich wielkości wyciągać jednoznacznych wniosków o stanie zdrowia społeczeństwa.
21
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Wykres 17. Surowy współczynnik umieralności ogólnej u kobiet w 2009 roku
1000
wsp./100 tys.
950
900
850
800
750
700
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Polska
woj. śląskie
Gliwice
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego
22
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
4.5 Współczynniki standaryzowane umieralności
Standaryzowane współczynniki umieralności są wskaźnikami, które zostały skorygowane
o wpływ struktury wieku na umieralność, podstawowego parametru niezdrowotnego, który może ją
modyfikować. Współczynniki standaryzowane są porównywalne terytorialnie i pomiędzy
płciami. Poniższej standaryzacji dokonano w oparciu o populację europejską.
Standaryzowany współczynnik umieralności ogólnej dla mężczyzn był niższy w Gliwicach od
wojewódzkiego i ogólnopolskiego; dla kobiet współczynnik ten był niższy od wojewódzkiego ale
wyższy od ogólnopolskiego.
W 2007 roku standaryzowany współczynnik umieralności ogólnej dla mężczyzn w Gliwicach
wynosił 976/100 tys. w województwie śląskim – 1.134/100 tys. a w Polsce – 1.154/100 tys.
Współczynnik umieralności ogólnej w Unii Europejskiej wyniósł dla mężczyzn 832/100 tys.
Wśród wszystkich powiatów województwa śląskiego najwyższe wartości współczynnika
umieralności ogólnej u mężczyzn zanotowano w powiatach: w Chorzowie – 1.369/100 tys.,
Świętochłowicach – 1.352/100 tys. Rudzie Śląskiej – 1.346/100 tys. i powiecie będzińskim
– 1.337/100 tys. Najniższa umieralność mężczyzn miała miejsce w Zabrzu – 968/100 tys. i Gliwicach
– 976/100 tys. (Wykres 18).
Wykres 18. Standaryzowany współczynnik umieralności ogólnej u mężczyzn w województwie śląskim w 2007 roku
Polska
1.154
Gliwice
976
woj. śląskie
1.134
Źródło: www.zdrowiepolakow.pl na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego.
23
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Standaryzowany współczynnik umieralności ogólnej u kobiet w 2007 roku wyniósł
w Gliwicach 603/100 tys. w województwie śląskim – 634/100 tys. a w Polsce – 591/100 tys.
Współczynnik umieralności ogólnej w Unii Europejskiej wyniósł dla kobiet 500/100 tys.
Wśród wszystkich powiatów województwa śląskiego najwyższe wartości współczynnika
umieralności ogólnej u kobiet zanotowano w powiatach: w Rudzie Śląskiej – 784/100 tys.,
Siemianowicach Śląskich – 767/100 tys., Chorzowie – 756/100 tys. i Świętochłowicach – 741/100 tys.
(Wykres 19). Najniższe wartości współczynnika umieralności ogólnej u kobiet zaobserwować można
było w Jastrzębiu-Zdroju – 557/100 tys., powiecie bielskim – 568/100 tys., powiecie tarnogórskim
– 568/100 tys., Żorach – 572/100 tys. czy powiecie żywieckim – 573/100 tys. (Wykres 19).
Wykres 19. Standaryzowany współczynnik umieralności ogólnej u kobiet w województwie śląskim w 2007 roku
Polska
591
Gliwice
603
woj. śląskie
634
Źródło: www.zdrowiepolakow.pl na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego.
24
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Na standaryzowany współczynnik umieralności ogólnej, u kobiet i mężczyzn osobno, składają
się współczynniki umieralności z powodu poszczególnych chorób. Poniżej zaprezentowano
współczynniki umieralności z powodu chorób układu krążenia (w tym współczynniki dotyczące
głównych chorób układu krążenia), współczynniki umieralności z powodu nowotworów (w tym
współczynniki umieralności dotyczące tych narządów, w strukturach których rozwijają się głównie
nowotwory), następnie współczynniki umieralności z powodu zewnętrznych przyczyn zachorowania
i zgonu (w tym z powodu wypadków komunikacyjnych), a także współczynniki umieralności z powodu
chorób układu oddechowego i chorób układu trawiennego.
Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu krążenia (ChUK)
u mężczyzn w Gliwicach był niższy w porównaniu z województwem śląskim i Polską i wynosił kolejno:
w Gliwicach 365/100 tys., w województwie śląskim 492/100 tys. i w Polsce – 464/100 tys.
Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu krążenia u mężczyzn w Unii
Europejskiej wynosił 310/100 tys. w 2007 roku.
Z analizy standaryzowanych współczynników umieralności z powodu ChUK wynika, że główną
przyczyną zgonów u mężczyzn były choroby niedokrwienne serca – 176,7/100 tys., inne choroby
serca – 74,6/100 tys., choroby naczyń mózgowych – 65,5/100 tys. i zawał serca – 62,4/100 tys.
Wśród wszystkich powiatów województwa śląskiego najwyższe wartości współczynnika
umieralności z powodu chorób układu krążenia u mężczyzn zanotowano w powiatach: żywieckim
– 637/100 tys. w Świętochłowicach – 636/100 tys., w powiecie pszczyńskim – 595/100 tys.
i będzińskim – 595/100 tys., najniższe zaś w Zabrzu – 341/100 tys. i w Gliwicach – 365/100 tys.
(Wykres 20).
Wykres 20. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu krążenia u mężczyzn w województwie
śląskim w 2007 roku
Polska
464
Gliwice
365
woj. śląskie
492
Źródło: www.zdrowiepolakow.pl na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego.
25
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu krążenia (ChUK)
u kobiet w Gliwicach był niższy w porównaniu z województwem śląskim i Polską i wynosił kolejno:
w Gliwicach 241/100 tys., w województwie śląskim 308/100 tys. i w Polsce – 279/100 tys.
Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu krążenia u kobiet w Unii
Europejskiej wynosił 203/100 tys. w 2007 roku.
Z analizy standaryzowanych współczynników umieralności z powodu ChUK wynika, że główną
przyczyną zgonów u kobiet były: choroby niedokrwienne serca – 112,9/100 tys., choroby naczyń
mózgowych – 51,6/100 tys., inne choroby serca 39,2/100 tys. i zawał serca 26,6/100 tys.
Wśród wszystkich powiatów województwa śląskiego najwyższe wartości współczynnika
umieralności z powodu chorób układu krążenia u kobiet zanotowano w powiatach: Siemianowicach
Śląskich – 377/100 tys., Świętochłowicach – 374/100 tys. i Rudzie Śląskiej – 369/100 tys., najniższe
zaś w Jastrzębiu-Zdroju – 209/100 tys., Zabrzu – 223/100 tys., Żorach – 229/100 tys. i Gliwicach
– 242/100 tys. (Wykres 21).
Wykres 21. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu krążenia u kobiet w województwie
śląskim w 2007 roku
Polska
279
Gliwice
241
woj. śląskie
308
Źródło: www.zdrowiepolakow.pl na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego.
26
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu nowotworów u mężczyzn w Gliwicach
był najniższy w zestawieniu z województwem śląskim i Polską i wynosił kolejno: w Gliwicach 287/100
tys., w województwie śląskim 300/100 tys. i w Polsce – 295/100 tys. Standaryzowany współczynnik
umieralności z powodu nowotworów u mężczyzn w Unii Europejskiej wynosił 234/100 tys. w 2007
roku.
Z analizy standaryzowanych współczynników umieralności z powodu nowotworów wynika, że
główną przyczyną zgonów u mężczyzn w Gliwicach były nowotwory złośliwe tchawicy, oskrzela i płuca
- 70,2/100 tys., nowotwory narządów trawiennych - 66,7/100 tys., nowotwory złośliwe układu
moczowego - 30,3/100 tys. i nowotwory złośliwe gruczołu krokowego - 23,6/100 tys.
Wśród wszystkich powiatów województwa śląskiego najwyższe wartości współczynnika
umieralności z powodu nowotworów u mężczyzn zanotowano w powiatach: w Mysłowicach
– 375/100 tys., Siemianowicach Śląskich – 371/100 tys. i Jaworznie – 369/100 tys., a najniższe
w powiecie mikołowskim – 240/100 tys., Zabrzu – 255/100 tys. i powiecie bielskim – 263/100 tys.
(Wykres 22).
Wykres 22. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu nowotworów u mężczyzn w województwie śląskim w
2007 roku
Polska
295
Gliwice
287
woj. śląskie
300
Źródło: www.zdrowiepolakow.pl na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego.
27
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu nowotworów u kobiet w Gliwicach był
najwyższy w zestawieniu z województwem śląskim i Polską i wynosił kolejno: w Gliwicach 211/100
tys., w województwie śląskim 167/100 tys. i w Polsce – 157/100 tys.
Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu nowotworów u kobiet w Unii
Europejskiej wynosił 133/100 tys. w 2007 roku.
Z analizy standaryzowanych współczynników wynika że na tak wysoką umieralność z powodu
nowotworów u kobiet w Gliwicach złożyły się m.in. nowotwory narządów trawiennych (wsp. stand.
51,2/100 tys.), nowotwór złośliwy sutka (wsp. stand. – 34,7/100 tys.), nowotwór złośliwy tchawicy,
oskrzela i płuca – (wsp. stand. – 34,1/100 tys.), czy nowotwór złośliwy szyjki macicy (wsp. stand.
– 12,6/100 tys.)
Wśród wszystkich powiatów województwa śląskiego najwyższe wartości współczynnika
umieralności z powodu nowotworów u kobiet zanotowano w powiatach: w Mysłowicach – 236/100
tys., Siemianowicach Śląskich – 226/100 tys. i w Gliwicach – 211/100 tys., najniższe zaś w Tychach
– 131/100 tys., Piekarach Śląskich – 132/100 tys. i powiecie myszkowskim – 135/100 tys.
(Wykres 23).
Wykres 23. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu nowotworów u kobiet w województwie śląskim w
2007 roku
Polska
157
Gliwice
211
woj. śląskie
167
Źródło: www.zdrowiepolakow.pl na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego.
28
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu zewnętrznych przyczyn zachorowania
i zgonów u mężczyzn w Gliwicach był najniższy w porównaniu z województwem śląskim i Polską
i wynosił kolejno: w Gliwicach 70,2/100 tys., w województwie śląskim 94,4/100 tys. i w Polsce
– 98,9/100 tys. Standaryzowany współczynnik umieralności z zewnętrznych przyczyn zachorowania
i zgonu u mężczyzn w Unii Europejskiej wynosił 61/100 tys. w 2007 roku.
Wśród wszystkich powiatów województwa śląskiego najwyższe wartości współczynnika
umieralności z powodu zewnętrznych przyczyn zachorowania i zgonów u mężczyzn zanotowano
w powiatach: w Świętochłowicach – 148/100 tys., powiecie kłobuckim – 144/100 tys., powiecie
częstochowskim – 129/100 tys. czy powiecie myszkowskim – 125/100 tys. Wymienione powiaty
i kilka innych posiadały jednocześnie znacznie wyższe współczynniki w porównaniu ze
współczynnikami wojewódzkimi i ogólnopolskimi. Najniższą umieralność z powodu zewnętrznych
przyczyn zachorowania i zgonu zanotowano w 2007 roku w powiatach: raciborskim – 39/100 tys.,
w Jastrzębiu-Zdroju – 62/100 tys., Tychach – 68/100 tys. i w Gliwicach – 70,2/100 tys. (Wykres 24).
Wykres 24. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu zewnętrznych przyczyn zgonów u mężczyzn w
województwie śląskim w 2007 roku
Polska
98,9
Gliwice
70,2
woj. śląskie
94,4
Źródło: www.zdrowiepolakow.pl na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego.
29
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu zewnętrznych przyczyn zachorowania
i zgonów u kobiet był podobnie jak u mężczyzn najniższy w Gliwicach w porównaniu
z województwem śląskim i Polską i wynosił kolejno: w Gliwicach 16/100 tys., w województwie
śląskim 26,3/100 tys. i w Polsce – 23,5/100 tys. Standaryzowany współczynnik umieralności
z zewnętrznych przyczyn zachorowania i zgonu u kobiet w Unii Europejskiej wynosił 21/100 tys.
w 2007 roku.
Wśród wszystkich powiatów województwa śląskiego najwyższe wartości współczynnika
umieralności z powodu zewnętrznych przyczyn zachorowania i zgonów u kobiet zanotowano
w powiatach: w Świętochłowicach – 45/100 tys., Sosnowcu – 43/100 tys., Bytomiu – 40/100 tys.,
w powiecie rybnickim – 40/100 tys. i w Mysłowicach – 39/100 tys., a najniższe w powiecie
lublinieckim – 16/100 tys., w Gliwicach – 16/100 tys., powiecie bieruńsko-lędzińskim – 16/100 tys.
i powiecie bielskim - 17/100 tys. (Wykres 25).
Wykres 25. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu zewnętrznych przyczyn zgonów u kobiet w
województwie śląskim w 2007 roku
Polska
23,5
Gliwice
16
woj. śląskie
26,3
Źródło: www.zdrowiepolakow.pl na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego.
30
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu wypadków komunikacyjnych,
zawierający się we współczynniku umieralności z powodu zewnętrznych przyczyn zachorowania
i zgonu, osiągnął w Gliwicach u mężczyzn tę samą wartość co w przypadku województwa śląskiego
(po 19,5/100 tys.). W Polsce więcej osób zmarło z powodu wypadków komunikacyjnych;
standaryzowany współczynnik umieralności wyniósł 23,6/100 tys.
Wśród wszystkich powiatów województwa śląskiego najwyższe wartości współczynnika
umieralności z powodu wypadków komunikacyjnych u mężczyzn zanotowano w powiatach:
kłobuckim – 54/100 tys., lublinieckim – 42/100 tys. i myszkowskim – 37/100 tys., najniższe zaś
w powiecie raciborskim – 4,8/100 tys., Zabrzu – 5,3/100 tys. i w Świętochłowicach – 7,3/100 tys.
(Wykres 26).
Wykres 26. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu wypadków komunikacyjnych u mężczyzn w
województwie śląskim w 2007 roku
Polska
23,6
Gliwice
19,5
woj. śląskie
19,5
Źródło: www.zdrowiepolakow.pl na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego.
31
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
W przypadku kobiet współczynnik umieralności z powodu wypadków komunikacyjnych
osiągnął zdecydowanie niższe wartości w porównaniu do mężczyzn i wynosił kolejno: w Gliwicach
3,13/100 tys., w województwie śląskim 4,95/100 tys. i w Polsce – 6,37/100 tys.
Wśród wszystkich powiatów województwa śląskiego najwyższe wartości współczynnika
umieralności z powodu wypadków komunikacyjnych u kobiet zanotowano w powiatach: rybnickim
– 15/100 tys., bieruńsko-lędzińskim – 10/100 tys., będzińskim – 9,6/100 tys. i w Sosnowcu – 9,6/100
tys. W Piekarach Śląskich i powiecie kłobuckim nie odnotowano zgonów z powodu wypadków
komunikacyjnych u kobiet (Wykres 27).
Wykres 27. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu wypadków komunikacyjnych u kobiet w
województwie śląskim w 2007 roku
Polska
6,37
Gliwice
3,13
woj. śląskie
4,95
Źródło: www.zdrowiepolakow.pl na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego.
32
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Spośród pozostałych przyczyn zgonów na uwagę zasługują również zgony z powodu chorób
układu oddechowego i zgony z powodu chorób układu trawiennego.
Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu oddechowego
u mężczyzn w Gliwicach był najniższy w porównaniu z województwem śląskim i Polską i wynosił
kolejno: w Gliwicach 51,3/100 tys., w województwie śląskim 69,6/100 tys. i w Polsce – 67,1/100 tys.
Wśród wszystkich powiatów województwa śląskiego najwyższe wartości współczynnika
umieralności z powodu chorób układu oddechowego u mężczyzn zanotowano w powiatach:
Chorzowie – 103/100 tys., Dąbrowie Górniczej – 103/100 tys., Siemianowicach Śląskich – 96/100
tys., powiecie częstochowskim – 95/100 tys. i powiecie gliwickim – 95/100 tys. najniższą zaś
w powiecie pszczyńskim – 27/100 tys., powiecie żywieckim – 29/100 tys., powiecie bielskim – 35/100
tys. czy w Bielsko-Białej – 39/100 tys. (Wykres 28).
Wykres 28. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu oddechowego u mężczyzn w
województwie śląskim w 2007 roku
Polska
67,1
Gliwice
51,3
woj. śląskie
69,6
Źródło: www.zdrowiepolakow.pl na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego.
33
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu oddechowego u kobiet
w Gliwicach był najwyższy w porównaniu z województwem śląskim i Polską i wynosił kolejno:
w Gliwicach 27,1/100 tys., w województwie śląskim 26,7/100 tys. i w Polsce – 24,6/100 tys.
Wśród wszystkich powiatów województwa śląskiego najwyższe wartości współczynnika
umieralności z powodu chorób układu oddechowego u kobiet zanotowano w powiatach: rybnickim
– 61/100 tys., Chorzowie – 43/100 tys., powiecie cieszyńskim – 38/100 tys., czy powiecie
zawierciańskim – 35/100 tys. Najniższe wartości współczynnika umieralności z powodu chorób
układu oddechowego u kobiet zanotowano w 2007 roku w powiecie pszczyńskim – 13/100 tys.,
częstochowskim – 17/100 tys. i w Zabrzu – 18/100 tys. (Wykres 29).
Wykres 29. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu oddechowego u kobiet w
województwie śląskim w 2007 roku
Polska
24,6
Gliwice
27,1
woj. śląskie
26,7
Źródło: www.zdrowiepolakow.pl na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego.
34
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu trawiennego
u mężczyzn w Gliwicach był najniższy w porównaniu z województwem śląskim i Polską i wynosił
kolejno: w Gliwicach 48/100 tys., w województwie śląskim 66/100 tys. i w Polsce – 53,1/100 tys.
Wśród wszystkich powiatów województwa śląskiego najwyższe wartości współczynnika
umieralności z powodu chorób układu trawiennego u mężczyzn zanotowano w powiatach:
w Chorzowie – 126/100 tys., Żorach – 101/100 tys., powiecie będzińskim – 95/100 tys.,
Siemianowicach Śląskich – 95/100 tys. i Rudzie Śląskiej – 96/100 tys., najniższe zaś w powiecie
pszczyńskim – 30/100 tys., kłobuckim – 34/100 tys., bielskim – 39/100 tys. (Wykres 30).
Wykres 30. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu trawiennego u mężczyzn w
województwie śląskim w 2007 roku
Polska
53,1
Gliwice
48
woj. śląskie
66
Źródło: www.zdrowiepolakow.pl na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego.
35
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu trawiennego u kobiet
w Gliwicach (25,7/100 tys.) był nieznacznie wyższy niż w Polsce (25/100 tys.), ale niższy
w porównaniu z województwem śląskim (32,9/100 tys.)
Wśród wszystkich powiatów województwa śląskiego najwyższe wartości współczynnika
umieralności z powodu chorób układu trawiennego u kobiet zanotowano w powiatach: w Rudzie
Śląskiej – 70/100 tys., Siemianowicach Śląskich – 56/100 tys. i Chorzowie – 54/100 tys., najniższe zaś
w powiecie cieszyńskim – 17/100 tys., lublinieckim – 19/100 tys. i Bielsko-Białej – 20/100 tys.
(Wykres 31).
Wykres 31. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu trawiennego u kobiet w województwie
śląskim w 2007 roku
Polska
25
Gliwice
25,7
woj. śląskie
32,9
Źródło: www.zdrowiepolakow.pl na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego.
36
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
5
Stan zdrowia mieszkańców Gliwic będących pod opieką lekarza
podstawowej opieki zdrowotnej
W przypadku analizy stanu zdrowia mieszkańców Gliwic objętych opieką lekarza podstawowej
opieki zdrowotnej należy mieć na uwadze, że zaprezentowane wskaźniki zgłaszalności obejmują
jedynie te incydenty zdrowotne, które zarejestrowane są przez zakontraktowane placówki opieki
zdrowotnej (nie obejmują prywatnych jednostek ochrony zdrowia). Poza tym pacjenci z opisywanymi
schorzeniami leczeni są również przez lekarzy specjalistów (u lekarzy POZ najczęściej następuje
rozpoznanie choroby). Dlatego w przyszłości analizie można poddać również świadczenia udzielane w
ramach specjalistycznej opieki ambulatoryjnej. Należy pamiętać, że jedynie współczynniki
umieralności dają w pełni wiarygodne dane dotyczące skali poszczególnych chorób w społeczeństwie.
Zapadalność opisana w niniejszym Raporcie wyrażona jest przez wskaźniki zgłaszalności. Wysokość
wskaźników zgłaszalności zależna jest od wizyty pacjenta z problemem zdrowotnym i odnotowania
jej przez lekarza w dokumentacji medycznej.
5.1
Stan zdrowia dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat będących pod opieką lekarza podstawowej
opieki zdrowotnej w Gliwicach
W Gliwicach w 2009 roku do najczęstszych problemów zdrowotnych wśród dzieci i młodzieży
w wieku 0-18 lat, leczonych przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), należały alergie
– 686,7/10 tys., zaburzenia refrakcji i akomodacji oka – 547,1/10 tys., zniekształcenia kręgosłupa
– 492,8/10 tys., pacjenci z innymi schorzeniami wymagający opieki czynnej – 278,3/10 tys.,
zaburzenia rozwoju – 183,8/10 tys. oraz otyłość – 182,7/10 tys.
Zaburzenia odżywiania i nowotwory należały do grupy schorzeń najrzadziej leczonych
w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej (odpowiednio 6,5/10 tys. i 7,6/10 tys.).
Wśród innych schorzeń rozpoznanych przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej u dzieci
i młodzieży wyróżnić można: wady rozwojowe – 97,9/10 tys., niedokrwistość - 80,8/10 tys., choroby
układu moczowego – 69,2/10 tys., choroby tarczycy – 39,7/10 tys., padaczka – 39,4/10 tys.,
upośledzenie umysłowe – 39,1/10 tys., choroba nadciśnieniowa – 32,6/10 tys., trwałe uszkodzenia
narządu ruchu – 32,1/10 tys., dziecięce porażenie mózgowe – 22,2/10 tys., niedożywienie – 17,7/10
tys. oraz cukrzyca 14,9/10 tys.
W 2009 roku najwyższy przyrost nowych rozpoznań odnotowano dla schorzeń takich jak:
alergie – 117,4/10 tys., zniekształcenia kręgosłupa – 51,0/10 tys., zaburzenia refrakcji i akomodacji
oka – 41,7/10 tys., niedokrwistość – 27,7/10 tys., otyłość – 26,6/10 tys., zaburzenia rozwoju
– 25,5/10 tys., pacjenci z innymi schorzeniami wymagający opieki czynnej – 21,6/10 tys. oraz wady
rozwojowe – 17,1/10 tys. (Tabela 4).
37
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Tabela 4. Struktura rozpoznania schorzeń u dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat będących pod opieką lekarza
podstawowej opieki zdrowotnej w Gliwicach w 2009 roku
Rozpoznanie
Alergie
Zaburzenia refrakcji i akomodacji oka
Zniekształcenia kręgosłupa
Pacjenci z innymi schorzeniami wymagający opieki
czynnej
Zaburzenia rozwoju
Otyłość
Wady rozwojowe
Niedokrwistość
Choroby układu moczowego
Choroby tarczycy
Padaczka
Upośledzenie umysłowe
Choroba nadciśnieniowa
Trwałe uszkodzenia narządu ruchu
Dziecięce porażenie mózgowie
Niedożywienie
Cukrzyca
Nowotwory
Zaburzenia odżywiania
Razem osoby, u
których stwierdzono
schorzenia ogółem
(na 10 tys.)
w tym osoby, u których
stwierdzono
schorzenia po raz
pierwszy w okresie
sprawozdawczym
(na 10 tys.)
686,7
547,1
492,8
117,4
41,7
51,0
278,3
21,6
183,8
182,7
97,9
80,8
69,2
39,7
39,4
39,1
32,6
32,1
22,2
17,7
14,9
7,6
6,5
25,5
26,6
17,1
27,7
7,6
4,2
5,6
2,0
5,9
0,6
0,6
3,6
2,2
2,5
0,8
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ z powodu choroby nowotworowej u dzieci i młodzieży
w wieku 0-18 lat od 2004 do 2009 roku wykazywały stały trend rosnący i były wyższe dla
województwa śląskiego niż dla Gliwic.
W województwie śląskim w 2004 roku zgłaszalność z powodu choroby nowotworowej była
na poziomie 4,5/10 tys. a w 2009 roku na poziomie 8,2/10 tys. W Gliwicach, po początkowym
wzroście wskaźnika zgłaszalności z powodu choroby nowotworowej z 4,1/10 tys. w 2004 roku do
6,1/10 tys. w 2005 roku, w kolejnych latach obserwowano niewielki spadek do 5,2/10 tys. w 2008
roku, natomiast w 2009 roku wskaźnik ten ponownie wzrósł do wartości 7,6./10 tys. (Wykres 32).
38
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Wykres 32. Zgłaszalność z powodu choroby nowotworowej wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ
9
8,2
7,6
8
wsp. na 10 tys.
7
7,0
6
6,1
5
5,1
4
5,8
5,7
6,4
5,1
5,2
4,5
4,1
3
2
1
0
2004
2005
2006
Gliwice
2007
2008
2009
woj. śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ z powodu niedokrwistości u dzieci i młodzieży
w wieku 0-18 lat od 2004 do 2009 roku wykazywały trend rosnący i były wyższe dla województwa
śląskiego niż dla Gliwic.
W województwie śląskim w 2004 roku zgłaszalność z powodu niedokrwistości była na
poziomie 53,6/10 tys. a w 2009 roku na poziomie 88,4/10 tys.
W Gliwicach, po początkowym niewielkim spadku wskaźnika zgłaszalności z powodu
niedokrwistości z 56,6/10 tys. w 2004 roku do 51,2/10 tys. w 2006 roku, w kolejnym roku (2007)
wskaźnik ten wzrósł do wartości 72,4/10 tys., by następnie spaść do wartości 62,1/10 tys. w 2008
roku i wzrosnąć ponownie do 80,8/10 tys. w 2009 roku. Pomimo obserwowanej nieregularności
w przebiegu trendu (spadki, wzrosty) można jednakże zauważyć tendencję wzrostową w zakresie
korzystania z podstawowej opieki zdrowotnej dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat cierpiących na
niedokrwistość (Wykres 33).
39
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Wykres 33. Zgłaszalność z niedokrwistości wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ
90
80
wsp. na 10 tys.
70
60
50
68,4
63,9
56,6
53,6
76,8
72,4
79,8
88,4
80,8
62,1
54,5
51,2
40
30
20
10
0
2004
2005
2006
Gliwice
2007
2008
2009
woj. śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ z powodu chorób tarczycy u dzieci i młodzieży
w wieku 0-18 lat od 2004 do 2009 roku wykazywały trend rosnący i były wyższe dla woj. śląskiego niż
dla Gliwic.
W województwie śląskim w 2004 roku zgłaszalność z powodu chorób tarczycy była na
poziomie 24,0/10 tys. a 2009 roku na poziomie 38,6/10 tys.
W Gliwicach, po początkowym niewielkim wzroście wskaźnika zgłaszalności z powodu chorób
tarczycy z 10,8/10 tys. w 2004 roku do 14,9/10 tys. w 2005 roku, w kolejnym roku (2006) nastąpił
spadek do wartości 10,7/10 tys. W 2007 roku ponownie obserwowano wzrost wskaźnika do 29,4/10
tys., a następnie spadek do wartości 12,7/10 tys. w 2008 roku. W 2009 roku ponownie nastąpił
wzrost wskaźnika do wartości 393,7/10 tys.
Pomimo obserwowanej nieregularności w przebiegu trendu (spadki, wzrosty) można
jednakże zauważyć tendencję wzrostową w zakresie korzystania z podstawowej opieki zdrowotnej
dzieci i młodzieży z chorobami tarczycy (Wykres 34).
40
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Wykres 34. Zgłaszalność z powodu chorób tarczycy wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ
39,7
38,6
40
35
34,5
wsp. na 10 tys.
30
25
24,0
27,7
25,2
31,2
29,4
20
15
10
14,9
10,8
12,7
10,7
5
0
2004
2005
2006
Gliwice
2007
2008
2009
woj. śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ z powodu cukrzycy u dzieci i młodzieży w wieku 0-18
lat od 2004 do 2009 roku wykazywały trend rosnący i były wyższe dla województwa śląskiego niż dla
Gliwic.
W województwie śląskim w 2004 roku zgłaszalność z powodu cukrzycy była na poziomie
10,0/10 tys. a w 2009 r. na poziomie 16,6/10 tys.
W Gliwicach w 2004 r. zgłaszalność z powodu cukrzycy była na poziomie 6,5/10 tys. a w 2009
roku na poziomie 14,9/10 tys. (Wykres 35).
Wykres 35. Zgłaszalność z powodu cukrzycy wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ
18
16
15,2
wsp. na 10 tys.
14
13,7
12,4
12
10
10,0
11,1
9,6
10,0
8
6
16,6
14,9
10,8
7,6
6,5
4
2
0
2004
2005
2006
Gliwice
2007
2008
2009
woj. śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
41
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Dla województwa śląskiego wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ z powodu niedożywienia
u dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat od 2004 do 2009 roku wykazywały trend malejący i były
znacznie wyższe niż dla Gliwic.
W województwie śląskim od 2004 roku wskaźniki zgłaszalności z powodu niedożywienia
rosły do wartości 54,0/10 tys. w 2006 roku, by następnie maleć do wartości 42,5/10 tys. w 2009
roku.
W Gliwicach, w latach 2004-2006 wskaźnik zgłaszalności z powodu niedożywienia utrzymywał
się na podobnym poziomie (odpowiednio 18,7/10 tys., 20,4/10 tys. i 17,5/10 tys.), następnie wzrósł
do poziomu 38,6/10 tys. w 2007 roku by ponownie zmaleć do 16,6/10 tys. w 2008 roku. W 2009 roku
utrzymywał się już na poziomie podobnym tj. 17,7/10 tys. co w roku wcześniejszym.
Pomimo obserwowanej nieregularności w przebiegu trendu (spadki, wzrosty) można
stwierdzić, że poziom korzystania z podstawowej opieki zdrowotnej dzieci i młodzieży powodu
niedożywienia utrzymuje się na podobnym poziomie przez ostatnie kilka lat (Wykres 36).
wsp. na 10 tys.
Wykres 36. Zgłaszalność z powodu niedożywienia wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ
60
55
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
54,0
52,1
51,9
45,3
48,9
42,5
38,6
18,7
2004
20,4
2005
17,5
2006
Gliwice
16,6
2007
2008
17,7
2009
woj. śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
42
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ z powodu otyłości u dzieci i młodzieży w wieku 0-18
lat od 2004 do 2009 roku wykazywały trend rosnący zarówno dla województwa śląskiego jak i Gliwic.
W województwie śląskim w 2004 roku zgłaszalność z powodu otyłości była na poziomie
106,1/10 tys. a w 2009 roku na poziomie 151,0/10 tys.
W Gliwicach, po początkowym wzroście wskaźnika zgłaszalności z powodu otyłości z 89,9/10
tys. w 2004 roku do 145,2/10 tys. w 2005 roku, w 2006 roku nastąpił spadek do wartości 86,2/10 tys.
a następnie ponowny wzrost do 172,8/10 tys. w 2007 roku i do 182,7/10 tys. w 2009 roku.
Pomimo obserwowanej nieregularności w przebiegu trendu (spadki, wzrosty) można
jednakże zauważyć tendencję wzrostową w zakresie korzystania z podstawowej opieki zdrowotnej
dzieci i młodzieży z otyłością (Wykres 37).
wsp. na 10 tys.
Wykres 37. Zgłaszalność z powodu otyłości wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ
200
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0
172,8
145,2
142,5
146,5
143,2
151,0
126,5
123,8
106,1
89,9
2004
182,7
86,2
2005
2006
Gliwice
2007
2008
2009
woj. śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ z powodu zaburzeń odżywiania u dzieci i młodzieży
w wieku 0-18 lat (w tym anoreksja i bulimia) od 2004 do 2009 roku wykazywały początkowo trend
rosnący, poczym trend malejący zarówno dla województwa śląskiego jak i Gliwic.
W województwie śląskim w 2004 roku zgłaszalność z powodu zaburzeń odżywiania była na
poziomie 39,4/10 tys. a w 2009 roku na poziomie 3,2/10 tys. (ponad 10-krotny spadek wartości).
W Gliwicach, po początkowym wzroście wskaźnika zgłaszalności z powodu zaburzeń
odżywiania z 23,0/10 tys. w 2004 roku do 44,6/10 tys. w 2007 roku, w 2008 roku nastąpił spadek do
wartości 6,5/10 tys. a następnie wskaźnik pozostał niemal na niezmienionym poziomie (6,6/10 tys.)
w 2009 roku (Wykres 38).
43
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
wsp. na 10 tys.
Wykres 38. Zgłaszalność z powodu zaburzeń odżywiania wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
44,6
39,4
38,9
34,6
37,4
32,3
32,4
23,0
6,6
4,5
2004
2005
2006
Gliwice
2007
2008
6,5
3,2
2009
woj. śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ z powodu upośledzenia umysłowego u dzieci
i młodzieży w wieku 0-18 lat od 2004 do 2009 roku wykazywały niewielki trend rosnący dla
województwa śląskiego i trend malejący dla Gliwic.
W województwie śląskim w 2004 roku zgłaszalność z powodu upośledzenia umysłowego była
na poziomie 30,7/10 tys. a w 2009 roku na 37,7/10 tys.
W Gliwicach, po początkowym spadku wskaźnika zgłaszalności z powodu upośledzenia
umysłowego z 52,7/10 tys. w 2005 roku do 33,2/10 tys. w 2006 roku, w 2007 roku nastąpił wzrost do
wartości 49,4/10 tys. a następnie ponowny spadek do 37,8/10 tys. w 2008 roku i wzrost do 39,1/10
tys. w 2009 roku (Wykres 39).
wsp. na 10 tys.
Wykres 39. Zgłaszalność z powodu upośledzenia umysłowego wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ
60
55
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
53,0
30,7
2004
52,7
49,4
35,3
33,2
34,1
2005
2006
Gliwice
39,0
2007
37,8
37,1
2008
39,1
37,7
2009
woj. śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
44
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ z powodu padaczki u dzieci i młodzieży w wieku 0-18
lat od 2004 do 2009 roku wykazywały trend rosnący i były wyższe dla województwa śląskiego niż dla
Gliwic.
W woj. śląskim w 2004 roku zgłaszalność z powodu padaczki była na poziomie 29,1/100 tys.
a 2009 roku na poziomie 40,2/10 tys.
W Gliwicach pomimo obserwowanej nieregularności w przebiegu trendu (niewielkie spadki,
wzrosty) można zauważyć tendencję wzrostową w zakresie korzystania z podstawowej opieki
zdrowotnej dzieci i młodzieży cierpiących na padaczkę. W 2004 roku zgłaszalność z powodu padaczki
była na poziomie 23,7/10 tys. a w 2009 roku na poziomie 39,4/10 tys. (Wykres 40).
Wykres 40. Zgłaszalność z powodu padaczki wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ
45
40
37,9
37,5
wsp. na 10 tys.
35
30
25
34,1
33,6
29,1
38,1
35,3
40,2
39,4
28,7
23,7
23,5
20
15
10
5
0
2004
2005
2006
Gliwice
2007
2008
2009
woj. śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ z powodu dziecięcego porażenia mózgowego u dzieci
i młodzieży w wieku 0-18 lat od 2004 do 2009 roku wykazywały trend rosnący i były wyższe dla
województwa śląskiego niż dla Gliwic.
W woj. śląskim w 2004 r. zgłaszalność z powodu dziecięcego porażenia mózgowego była na
poziomie 17,8/10 tys. a 2009 roku na poziomie 20,4/10 tys.
W Gliwicach pomimo obserwowanej nieregularności w przebiegu trendu (niewielkie spadki,
wzrosty) można zauważyć tendencję wzrostową w zakresie korzystania z podstawowej opieki
zdrowotnej dzieci i młodzieży z powodu dziecięcego porażenia mózgowego. W 2004 roku
zgłaszalność z tego powodu była na poziomie 16,1/10 tys. a 2009 roku na poziomie 22,2/10 tys.
(Wykres 41).
45
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
wsp. na 10 tys.
Wykres 41. Zgłaszalność z powodu dziecięcego porażenia mózgowego wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy
POZ
24
22
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
21,0
17,8
16,1
2004
18,7
18,5
20,5
18,4
15,6
2005
22,2
20,4
20,1
15,2
2006
Gliwice
2007
2008
2009
woj. śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ z powodu choroby nadciśnieniowej u dzieci
i młodzieży w wieku 0- 18 lat od 2004 do 2009 roku wykazywały trend rosnący i były niższe dla
województwa śląskiego niż dla Gliwic.
W województwie śląskim w 2004 roku zgłaszalność z powodu choroby nadciśnieniowej była
na poziomie 14,9/10 tys. a 2009 roku na poziomie 30,2/10 tys.
W Gliwicach w 2004 roku zgłaszalność z powodu choroby nadciśnieniowej była na poziomie
17,0/10 tys. a w 2009 roku na poziomie 30,2/10 tys. (Wykres 42).
Wykres 42. Zgłaszalność z powodu choroby nadciśnieniowej wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ
35
wsp. na 10 tys.
25
23,2
20,2
21,9
20
15
32,6
30,2
31,1
30
17,0
14,9
18,0
22,9
26,0
25,1
10
5
0
2004
2005
2006
Gliwice
2007
2008
2009
woj. śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
46
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ z powodu chorób alergicznych u dzieci i młodzieży
w wieku 0- 18 lat od 2004 do 2009 roku wykazywały trend rosnący i były niższe dla województwa
śląskiego niż dla Gliwic.
W województwie śląskim w 2004 roku zgłaszalność z powodu chorób alergicznych była na
poziomie 334/10 tys. a w 2009 roku na poziomie 511/10 tys.
W Gliwicach w 2004 roku zgłaszalność z powodu chorób alergicznych była na poziomie
604/10 tys. i po okresach spadków i wzrostów osiągnęła wartość w 2009 roku na poziomie 687/10
tys. (Wykres 43).
Wykres 43. Zgłaszalność z powodu chorób alergicznych wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ
800
700
wsp. na 10 tys.
600
687
604
608
596
500
400
300
446
405
391
454
551
470
511
334
200
100
0
2004
2005
2006
Gliwice
2007
2008
2009
woj. śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Biorąc pod uwagę rodzaj alergii najwyższe wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ miały
miejsce w przypadku astmy, które odpowiednio w 2009 roku wynosiły: dla Gliwic – 384,5/10 tys.
a dla województwa śląskiego - 264,0/10 tys.. Wskaźnik zgłaszalności z powodu alergii skórnych
wynosił w Gliwicach 191,4/10 tys. i 132,3/100 tys. w województwie śląskim, a z powodu alergii
pokarmowych 110,9/10 tys. w Gliwicach i 114,5/10 tys. w województwie śląskim (Wykres 44).
47
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Wykres 44. Zgłaszalność z powodu chorób alergicznych wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ z
podziałem na rodzaj alergii w 2009 roku
800
700
600
500
400
300
200
100
0
191,4
132,3
110,9
114,5
384,5
264,0
Gliwice
woj. śląskie
astma
pokarmowe
skórne
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ z powodu zniekształceń kręgosłupa u dzieci
i młodzieży w wieku 0-18 lat od 2004 do 2009 roku w przypadku Gliwic zmiany występowały skokowo
(na zmianę wzrosty i spadki) a w przypadku województwa śląskiego najpierw miał miejsce nieznaczny
wzrost po czym nieznaczny spadek wskaźnika. Wskażniki zgłaszalności z powodu zniekształceń
kręgosłupa były niższe w Gliwicach niż w województwie śląskim.
W województwie śląskim w 2004 roku zgłaszalność z powodu zniekształceń kręgosłupa była
na poziomie 512/10 tys. a w 2009 roku na poziomie 573/10 tys.
W Gliwicach w 2004 roku zgłaszalność z powodu zniekształceń kręgosłupa była na poziomie
350/10 tys. i po okresach spadków i wzrostów osiągnęła w 2009 roku wartość na poziomie 493/10
tys. (Wykres 45).
wsp. na 10 tys.
Wykres 45. Zgłaszalność z powodu zniekształceń kręgosłupa wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ
650
600
550
500
450
400
350
300
250
200
150
100
50
0
512
586
579
514
573
350
324
2005
598
493
350
2004
609
548
2006
Gliwice
2007
2008
2009
woj. śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
48
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ z powodu chorób układu moczowego u dzieci
i młodzieży w wieku 0-18 lat od 2004 do 2009 roku wykazywały trend rosnący w przypadku
województwa śląskiego. W przypadku Gliwic zmiany wskaźnika zgłaszalności występowały skokowo.
Wskaźniki były wyższe dla województwa śląskiego niż dla Gliwic.
W województwie śląskim w 2004 roku zgłaszalność z powodu chorób układu moczowego była
na poziomie 63,3/10 tys. a w 2009 roku na poziomie 76,7/10 tys.
W Gliwicach w 2004 roku zgłaszalność z powodu chorób układu moczowego była na
poziomie 77,5/10 tys. i po okresach spadków i wzrostów osiągnęła w 2009 roku wartość na poziomie
69,2/10 tys. (Wykres 46).
Wykres 46. Zgłaszalność z powodu chorób układu moczowego wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ
90
80
77,5
wsp. na 10 tys.
70
60
71,7
71,1
70,0
74,5
69,9
76,8
63,3
52,0
50
76,7
69,2
46,6
40
30
20
10
0
2004
2005
2006
Gliwice
2007
2008
2009
woj. śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ z powodu wad rozwojowych u dzieci i młodzieży
w wieku 0-18 lat od 2004 do 2009 roku wykazywały trend rosnący w przypadku województwa
śląskiego i Gliwic i były niższe dla Gliwic niż dla województwa śląskiego.
W województwie śląskim w 2004 roku zgłaszalność z powodu wad rozwojowych była na
poziomie 85/10 tys. a w 2009 roku na poziomie 96/10 tys.
W Gliwicach w 2004 roku zgłaszalność z powodu wad rozwojowych była na poziomie 83/10
tys. i po okresach spadków i wzrostów osiągnęła w 2009 roku wartość na poziomie 98/10 tys.
(Wykres 47).
49
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Wykres 47. Zgłaszalność z powodu wad rozwojowych wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ
120
wsp. na 10 tys.
100
80
85
83
96
86
86
60
98
96
94
92
91
64
59
40
20
0
2004
2005
2006
Gliwice
2007
2008
2009
woj. śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Biorąc pod uwagę rodzaj wad rozwojowych najwyższe wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ
miały miejsce w przypadku wad rozwojowych układu krążenia, które odpowiednio w 2009 roku
wynosiły: dla Gliwic – 41,1/10 tys. a dla województwa śląskiego – 45,4/10 tys.. W przypadku Gliwic
wskaźniki zgłaszalności z powodu wad rozwojowych narządów płciowych były znacznie wyższe niż
w przypadku województwa śląskiego, odpowiednio 24,5/10 tys. dla Gliwic i 9,9/10 tys. dla
województwa śląskiego. W pozostałych przypadkach wielkości wskaźników były na porównywalnym
poziomie (Wykres 48).
Wykres 48. Zgłaszalność z powodu wad rozwojowych wśród dzieci i młodzieży w wieku 0-18 lat u lekarzy POZ ze względu
na rodzaj wad w 2009 roku
120
100
80
16,1
24,5
10,1
9,9
60
40
inne
7,9
9,9
narządów płciowych
41,1
45,4
14,6
14,2
Gliwice
woj. śląskie
20
0
aberracje
chromosomowe
ukł. krążenia
ukł. nerwowego
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
50
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
5.2
Stan zdrowia osób w wieku 19 lat i więcej będących pod opieką lekarza podstawowej opieki
zdrowotnej w Gliwicach
W Gliwicach w 2009 roku do najczęstszych problemów zdrowotnych wśród dorosłych osób
leczonych przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej należały choroby układu krążenia
– 1414,9/10 tys., cukrzyca – 384,2/10 tys., przewlekłe choroby układu trawiennego – 350,8/10 tys.
oraz choroby układu mięśniowo-kostnego i tkanki łącznej – 350,5/10 tys.
Gruźlica należała do grupy schorzeń najrzadziej leczonych w zakresie podstawowej opieki
zdrowotnej - 9,8/10 tys.
Podstawową opieką zdrowotną obejmowano także dorosłych ze schorzeniami takimi jak:
choroby obwodowego układu nerwowego – 293,7/10 tys., przewlekły nieżyt oskrzeli, dychawica
oskrzelowa – 202,5/10 tys., choroby tarczycy – 171,7/10 tys., niedokrwistość – 108,4/10 tys.,
nowotwory – 101,2/10 tys. oraz pacjenci z innymi schorzeniami wymagający opieki czynnej 100,2/10
tys.
W 2009 r. najwyższy przyrost nowych rozpoznań odnotowano dla schorzeń takich jak
choroby układu krążenia – 119,6/10 tys., cukrzyca – 37,2/10 tys., choroby układu mięśniowokostnego i tkanki łącznej – 30,8/10 tys., przewlekłe choroby układu trawiennego – 29,4/10 tys. oraz
przewlekły nieżyt oskrzeli, dychawica oskrzelowa – 23,0/10 tys. (Tabela 5).
Tabela 5. Struktura rozpoznania schorzeń u osób w wieku 19 lat i więcej będących pod opieką lekarza podstawowej
opieki zdrowotnej w Gliwicach w 2009 roku
Rozpoznanie
Choroby układu krążenia
Cukrzyca
Przewlekłe choroby układu trawiennego
Choroby układu mięśniowo-kostnego i tkanki łącznej
Choroby obwodowego układu nerwowego
Przewlekły nieżyt oskrzeli, dychawica oskrzelowa
Choroby tarczycy
Niedokrwistość
Nowotwory
Pacjenci z innymi schorzeniami wymagający opieki
czynnej
Gruźlica
Razem osoby, u
których stwierdzono
schorzenia ogółem (na
10 tys.)
w tym osoby, u których
stwierdzono
schorzenia po raz
pierwszy w okresie
sprawozdawczym
(na 10 tys.)
1414,9
384,2
350,8
350,5
293,7
202,5
171,7
108,4
101,2
119,6
37,2
29,4
30,8
19,0
23,0
12,9
13,3
12,6
100,2
16,6
9,8
2,6
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
51
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ z powodu gruźlicy wśród w wieku 19 lat i więcej w od
2001 do 2009 roku wykazywały niewielki trend rosnący dla województwa śląskiego.
W województwie śląskim w 2001 roku zgłaszalność z powodu gruźlicy była na poziomie 4,8
tys./10 tys. a 2009 roku na poziomie 5,6/10 tys. Wskaźniki te są niższe dla woj. śląskiego niż dla
Gliwic, szczególnie od 2006 r. obserwowany jest odwrotny kierunek trendów, w Gliwicach rosnący
a w woj. śląski nieznacznie malejący. W Gliwicach
W Gliwicach przebieg trendu ma chociaż ma charakter skokowy tym niemniej utrzymywana
jest tendencja rosnąca. W 2001 zgłaszalność z powodu gruźlicy była na poziomie 7,2/10 tys. i po
okresach spadków i wzrostów osiągnęła w 2009 roku wartość na poziomie 9,8/10 tys. (Wykres 49).
wsp. na 10 tys.
Wykres 49. Zgłaszalność z powodu gruźlicy wśród osób w wieku 19 lat i więcej u lekarzy POZ
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
9,8
9,3
7,9
7,2
4,8
2001
8,7
4,9
4,3
2002
5,6
5,0
4,5
2003
2004
Gliwice
7,9
5,6
2005
6,3
6,0
2006
6,3
2007
5,9
2008
5,6
2009
woj. śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ z powodu choroby nowotworowej wśród w wieku
19 lat i więcej od 2001 do 2009 roku wykazywały trend rosnący i były niższe dla województwa
śląskiego niż dla Gliwic.
W województwie śląskim w 2001 roku zgłaszalność z powodu choroby nowotworowej była
na poziomie 31,7/10 tys. a w 2009 roku na poziomie 87,8/10 tys.
W Gliwicach w 2001 roku zgłaszalność z powodu choroby nowotworowej była na poziomie
34,0/10 tys. i po okresach spadków i wzrostów osiągnęła wartość w 2009 roku na poziomie 101,2/10
tys. (Wykres 50).
52
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
wsp. na 10 tys.
Wykres 50. Zgłaszalność z powodu choroby nowotworowej wśród osób w wieku 19 lat i więcej u lekarzy POZ
110
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
101,2
77,8
68,6
34,0
31,7
2001
43,2
41,8
2002
47,0
46,4
2003
53,1
2004
Gliwice
59,7
2005
69,8
64,8
2006
80,5
73,7
2007
87,8
77,6
2008
2009
woj. śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ z powodu chorób tarczycy wśród w wieku 19 lat
i więcej od 2001 do 2009 roku wykazywały trend rosnący i były niższe dla województwa śląskiego niż
dla Gliwic.
W województwie śląskim w 2001 roku zgłaszalność z powodu chorób nowotworowych była
na poziomie 50,5/10 tys. a w 2009 roku na poziomie 139,5/10 tys.
W Gliwicach przebieg trendu ma chociaż ma charakter skokowy tym niemniej utrzymywana
jest znaczna tendencja rosnąca. W 2001 zgłaszalność z powodu chorób nowotworowych była na
poziomie 42,8/10 tys. i po okresach spadków i wzrostów osiągnęła w 2009 roku wartość na poziomie
171,7/10 tys. (Wykres 51).
53
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Wykres 51. Zgłaszalność z powodu chorób tarczycy wśród osób w wieku 19 lat i więcej u lekarzy POZ
180
171,7
160
wsp. na 10 tys.
140
131,9
120
100
92,4
80
68,5
60
50,5
40
42,8
133,6
104,4
104,2
100,3
131,0 125,3
117,6 122,5
139,5
76,2
63,1
50,1
20
0
2001
2002
2003
2004
Gliwice
2005
2006
2007
2008
2009
woj. śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ z powodu niedokrwistości wśród w wieku 19 lat
i więcej od 2001 do 2009 roku wykazywały trend rosnący i były znacznie niższe dla województwa
śląskiego niż dla Gliwic.
W województwie śląskim w 2001 roku zgłaszalność z powodu niedokrwistości była na
poziomie 23,4/10 tys. a w 2009 roku na poziomie 71,6/10 tys.
W Gliwicach przebieg trendu ma chociaż ma charakter skokowy tym niemniej utrzymywana
jest znaczna tendencja rosnąca. W 2001 zgłaszalność z powodu niedokrwistości była na poziomie
29,3/10 tys. i po okresach spadków i wzrostów osiągnęła w 2009 roku wartość na poziomie 108,4/10
tys. (Wykres 52).
54
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Wykres 52. Zgłaszalność z powodu niedokrwistości wśród osób w wieku 19 lat i więcej u lekarzy POZ
110
108,4
100
95,2
90
wsp. na 10 tys.
80
71,5
70
60
56,3
50
49,5
40
30
20
29,3
23,4
31,3
29,7
36,4
35,7
50,9
49,7
58,3
63,3
61,2
71,6
42,3
10
0
2001
2002
2003
2004
Gliwice
2005
2006
2007
2008
2009
woj. śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ z powodu chorób obwodowego układu nerwowego
wśród w wieku 19 lat i więcej od 2001 do 2009 roku wykazywały trend rosnący zarówno dla
województwa śląskiego jak i dla Gliwic.
W województwie śląskim w 2001 roku zgłaszalność z powodu chorób obwodowego układu
nerwowego była na poziomie 102/10 tys. a w 2009 roku na poziomie 267/10 tys.
W Gliwicach przebieg trendu ma chociaż ma charakter skokowy tym niemniej utrzymywana
jest znaczna tendencja rosnąca. W 2001 zgłaszalność z powodu chorób obwodowego układu
nerwowego była na poziomie 77/10 tys. i po okresach spadków i wzrostów osiągnęła w 2009 roku
wartość na poziomie 294/10 tys. (Wykres 53).
55
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Wykres 53. Zgłaszalność z powodu choroby obwodowego układu nerwowego wśród osób w wieku 19 lat i więcej u
lekarzy POZ
300
wsp. na 10 tys
.
250
232
200
190
150
100
150
102
77
99
241
205
217
234
198
177
161
252
294
267
188
109
50
0
2001
2002
2003
2004
Gliwice
2005
2006
2007
2008
2009
woj. śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ z powodu chorób układu krążenia wśród w wieku 19
lat i więcej od 2001 do 2009 roku wykazywały trend rosnący zarówno dla województwa śląskiego jak
i dla Gliwic.
W województwie śląskim w 2001 roku zgłaszalność z powodu chorób nowotworowych była
na poziomie 704/10 tys. a w 2009 roku na poziomie 1415/10 tys.
W Gliwicach w 2001 zgłaszalność z powodu chorób obwodowego układu nerwowego była na
poziomie 797/10 tys. w 2009 roku była na tym samym poziomie w woj. śląskim – 1415/10 tys.
(Wykres 54).
56
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Wykres 54. Zgłaszalność z powodu chorób układu krążenia wśród osób w wieku 19 lat i więcej u lekarzy POZ
1600
1400
wsp. na 10 tys.
1200
1038
948
1000
800
600
797
704
1000
997
1100
1065
1187
1102
1179
1255
1087
916
1278
1415
1415
1020
400
200
0
2001
2002
2003
2004
Gliwice
2005
2006
2007
2008
2009
woj. śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ z powodu przewlekłych chorób układu oddechowego
wśród w wieku 19 lat i więcej od 2001 do 2009 roku wykazywały trend rosnący i były wyższe dla
województwa śląskiego niż dla Gliwic.
W województwie śląskim w 2001 roku zgłaszalność z powodu przewlekłych chorób układu
oddechowego była na poziomie 97/10 tys. a w 2009 roku na poziomie 206/10 tys.
W Gliwicach w 2001 zgłaszalność z powodu przewlekłych chorób układu oddechowego była
na poziomie 70/10 tys. a w 2009 roku wartość ta była prawie trzykrotnie wyższa i wynosiła 203/10
tys. (Wykres 55).
57
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
wsp. na 10 tys.
Wykres 55. Zgłaszalność z powodu przewlekłych chorób układu oddechowego wśród osób w wieku 19 lat i więcej u
lekarzy POZ
220
200
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0
128
97
70
2001
78
2002
159
153
141
176
178
180
173
195
193
197
206
203
144
89
2003
2004
Gliwice
2005
2006
2007
2008
2009
Śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Wskaźniki zgłaszalności do lekarza POZ z powodu przewlekłych chorób układu trawiennego
wśród w wieku 19 lat i więcej od 2001 do 2009 roku wykazywały trend zarówno dla województwa
śląskiego jak i dla Gliwic.
W województwie śląskim w 2001 roku zgłaszalność z powodu przewlekłych chorób układu
trawiennego była na poziomie 121/10 tys. a w 2009 roku na poziomie 346/10 tys.
W Gliwicach w 2001 zgłaszalność z powodu przewlekłych chorób układu trawiennego była na
poziomie 101/10 tys. i po okresach spadków i wzrostów osiągnęła w 2009 roku wartość 351/10 tys.
(Wykres 56).
58
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Wykres 56. Zgłaszalność z powodu przewlekłych chorób układu trawiennego wśród osób w wieku 19 lat i więcej u lekarzy
POZ
360
320
299
wsp. na 10 tys.
280
271
240
240
200
160
120
80
188
149
121
260
267
243
211
208
307
289
351
346
202
137
101
40
0
2001
2002
2003
2004
Gliwice
2005
2006
2007
2008
2009
Śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
59
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
6
Struktura przyczyn hospitalizacji w Gliwicach wg płci i grup wiekowych
Poniższa analiza hospitalizacji została sporządzona w oparciu o materiały nadesłane przez
Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach. Analiza hospitalizacji wg płci, grup wiekowych i przyczyn
dotyczy wyłącznie mieszkańców Gliwic leczonych w gliwickich szpitalach. Gdyby analizie poddano
wszystkich leczonych pacjentów na terenie miasta Gliwice mogłoby dojść do znacznego zawyżenia
wyników, ponieważ w gliwickich szpitalach leczeni są mieszkańcy Gliwic i mieszkańcy sąsiednich
powiatów.
Dane dotyczące hospitalizacji (poza wskaźnikiem hospitalizacji ogółem dla wszystkich grup
wiekowych) zostały zaprezentowane w postaci liczb bezwzględnych i odsetków, ponieważ pojawił się
problem z wyliczeniem współczynników (niejednorodne grupy wiekowe wg Głównego Urzędu
Statystycznego i wg danych nadesłanych przez Śląski Urząd Wojewódzki).
W 2009 roku w gliwickich szpitalach hospitalizowanych było łącznie 19.339 osób, z czego
11.147 kobiet (57,6%) i 8.192 mężczyzn (42,4%). W latach 2001 – 2009 zaobserwować można
nieznaczne zmiany w wysokości wskaźnika hospitalizacji na 10 tys. mieszkańców zarówno u kobiet jak
i u mężczyzn W 2009 roku nastąpił nieznaczny spadek hospitalizacji w porównaniu z rokiem 2008
(Wykres 57).
Wykres 57. Wskaźnik hospitalizacji mieszkańców Gliwic wg płci w gliwickich szpitalach w latach 2001-2009
1400
1200
wsk./10 tys.
1000
800
600
400
200
0
2001
2002
2003
2004
męźczyźni
2005
2006
2007
2008
2009
kobiety
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Biorąc pod uwagę wiek hospitalizowanych mieszkańców Gliwic, najwięcej osób leczyło się
w wieku 19-65 lat, odpowiednio 47,1% mężczyzn i 55,4% kobiet. Kolejną grupą wiekową była
najstarsza grupa wieku, tj. 66 lat i powyżej, odpowiednio 32,5% mężczyzn i 31,1% kobiet. Osoby
w wieku 0-18 lat stanowiły wśród mężczyzn 20,4% i 13,4% kobiet (Wykres 58).
60
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Wykres 58. Struktura hospitalizacji mieszkańców Gliwic wg płci i wieku, leczonych w gliwickich szpitalach w 2009 roku
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
32,5
31,1
47,1
55,4
20,4
13,4
mężczyźni
0-18
kobiety
19-65
66 i powyżej
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Strukturę hospitalizacji wg najczęstszych przyczyn u kobiet i mężczyzn przedstawia Wykres 59
i Wykres 60. Tabela 6 prezentuje dodatkowo hospitalizację w podziale na grupy wiekowe.
Najczęstszą przyczyną hospitalizacji mieszkańców Gliwic, co ma również swoje
odzwierciedlenie w głównych przyczynach zgonów, były choroby układu krążenia.
U kobiet choroby układu krążenia stanowiły 16,1% hospitalizacji w gliwickich szpitalach
i dotyczyły w 72% najstarszej grupy wiekowej (66 lat i więcej). Drugą przyczyną hospitalizacji, z racji
płci, była w 15% ciąża, poród i połóg, która z kolei występowała najczęściej w grupie wiekowej 19-65
lat (w 93%). Trzecią przyczyną hospitalizacji były czynniki wpływające na stan zdrowia, które
obejmowały 14% populacji gliwickich kobiet (w 55% hospitalizacje te dotyczyły grupy wiekowej 19-65
lat). Na uwagę zasługuje fakt, że hospitalizacje z powodu nowotworów, kiedy to nowotwory są
w Gliwicach drugą przyczyną zgonów, są na 5 miejscu wśród struktury hospitalizacji i obejmowały
8,8% populacji kobiet. Być może mieszkanki Gliwic poszukiwały w tym wypadku pomocy poza
granicami swojego powiatu (Wykres 59).
61
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Wykres 59. Struktura hospitalizacji gliwickich kobiet, leczonych w gliwickich szpitalach wg przyczyn w 2009 r.
choroby układu krążenia
ciąża, poród i połóg
16,1
15,0
14,0
czynniki wpływające na stan zdrowia
choroby układu moczowo-płciowego
nowotwory
choroby układu trawiennego
urazy, zatrucia i inne określone skutki
12,0
8,8
7,1
5,5
inne
choroby układu oddechowego
objawy, cechy chorobowe
choroby układu nerwowego
choroby oka i przydatków oka
3,9
3,6
3,2
3,1
3,0
2,5
zab. wydz. wew., stanu odżyw. i przem. materii
ch. układu kostno-staw., mięś. i tkanki łącznej
2,0
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Wśród mężczyzn w 2009 roku choroby układu krążenia były w 18,9% przyczyną hospitalizacji
w gliwickich szpitalach (w tym w 55% dotyczył najstarszej grupy wiekowej). Kolejnymi przyczynami
hospitalizacji były: czynniki wpływające na stan zdrowia w 16,6%, urazy, zatrucia i inne określone
skutki w 10,3%, nowotwory w 10% czy choroby układu trawiennego w 9,7% (Wykres 60).
Wykres 60. Struktura hospitalizacji gliwickich mężczyzn, leczonych w gliwickich szpitalach wg przyczyn w 2009 r.
choroby układu krążenia
czynniki wpływające na stan zdrowia
urazy, zatrucia i inne określone skutki
nowotwory
choroby układu trawiennego
choroby układu moczowo-płciowego
choroby układu oddechowego
objawy, cechy chorobowe
inne
choroby układu nerwowego
zab. wydz. wew., stanu odżyw. i przem. materii
choroby oka i przydatków oka
ch. układu kostno-staw., mięś. i tkanki łącznej
niektóre stany rozp. w okresie okołoporodowym
18,9
16,6
10,3
10,0
9,7
6,5
6,5
4,7
4,4
4,0
2,7
2,4
1,9
1,8
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
62
20
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Tabela 6. Struktura hospitalizacji mieszkańców Gliwic wg płci, wieku i przyczyn w gliwickich szpitalach w 2009 roku
mężczyźni
Przyczyna hospitalizacji (kod ICD-10)
Niektóre choroby zakaźne i pasożytnicze (A00-B99)
Nowotwory (C00-D48)
Choroby krwi i narządów krwiotwórczych (D50-D89)
Zaburzenia wydzielania wewnętrznego, stanu
odżywiania i przemiany meterii (E00-E90)
Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania (F00F99)
Choroby układu nerwowego (G00-G99)
Choroby oka i przydatków oka (H00-H59)
Choroby ucha i wyrostka sutkowatego (H60-H95)
Choroby układu krążenia (I00-I99)
Choroby układu oddechowego (J00-J99)
Choroby układu trawiennego (K00-K93)
Choroby skóry i tkanki podskórnej (L00-L99)
Choroby układu kostno-stawowego, mięśniowego i
tkanki łącznej (M00-M99)
Choroby układu moczowo-płciowego (N00-N99)
Ciąża, poród i połóg (O00-O99)
Niektóre stany rozpoczynające się w okresie
okołoporodowym (P00-P96)
Wady rozwojowe wrodzone, zniekształcenia (Q00Q99)
Objawy, cechy chorobowe (R00-R99)
Urazy, zatrucia i inne określone skutki (S00-T98)
Czynniki wpływające na stan zdrowia (Z00-Z99)
Razem
Ogółem
0-18
19-65
66 i
powyżej
106
816
44
91
26
8
9
403
14
6
387
22
brak
daty
urodz.
0
0
0
Ogółem
0-18
19-65
66 i
powyżej
88
983
69
83
18
8
3
630
25
2
335
36
brak
daty
urodz.
0
0
0
218
31
120
67
0
282
33
147
102
0
12
8
2
2
0
13
2
0
11
0
328
195
28
1546
529
788
117
25
2
10
17
212
160
67
222
49
15
674
203
426
37
81
144
3
855
114
202
13
0
0
0
0
0
0
0
348
337
40
1792
399
795
76
20
0
11
2
148
158
31
216
57
21
504
160
357
24
112
280
8
1286
91
279
21
0
0
0
0
0
1
0
156
33
88
35
0
228
32
126
70
0
531
0
102
0
294
0
135
0
0
0
1339
1667
48
111
1092
1556
199
0
0
0
150
150
0
0
0
118
118
0
0
0
49
37
10
2
0
34
18
11
5
0
385
837
1357
8192
68
226
399
1672
198
511
581
3856
119
98
377
2662
0
2
0
2
362
618
1559
11147
81
179
397
1498
185
218
844
6176
96
221
318
3472
0
0
0
1
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
63
kobiety
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Podsumowanie i wnioski
Podstawą do podejmowania wszelkich działań w zakresie ochrony zdrowia jest wnikliwa
analiza wskaźników charakteryzujących sytuację zdrowotną. Stan zdrowia mieszkańców Gliwic
w ocenie porównawczej ze średnią wojewódzką jest znacznie lepszy, a w porównaniu ze średnią
ogólnopolską - zależy od wskaźników. Analizowane wskaźniki zdrowotne, wypadają gorzej
w porównaniu ze wskaźnikami europejskimi, przejętymi jako pewnego rodzaju standard. W oparciu
o niniejszy Raport można wysunąć następujące wnioski:

Przyrost naturalny w przeliczeniu na liczbę mieszkańców wyniósł w Gliwicach -0,3/1.000, co
oznacza, że przeciętnie na każde 1.000 ludności ubyło 0,3 osoby. W województwie śląskim
przyrost naturalny osiągnął minimalnie wyższą wartość -0,2/1.000 ludności. Średnia wartość
przyrostu naturalnego w Polsce wyniosła 0,9/1.000 ludności. W latach 1995-2009 można
zanotować tendencje spadkowe i wzrostowe w całym rozpatrywanym okresie, niemniej
jednak sytuacja ciągle się poprawia.

W porównaniu z województwem i Polską w Gliwicach współczynnik urodzeń żywych był
najniższy i wyniósł w 2009 roku 9,5/1.000 ludności (w woj. śląskim – 10,3/1.000 ludności
a w Polsce – 10,9/1.000 ludności).

W ostatnich latach obserwowany był stopniowy wzrost liczby osób w wieku emerytalnym
przy równoczesnym spadku osób w wieku przedprodukcyjnym. W 2002 roku udział osób
w grupie wieku poprodukcyjnego wynosił 15,2%, a w 2009 roku 18,2%. W przypadku osób
w wieku przedprodukcyjnym udział tej grupy w 2002 wynosił 19,1%, a w 2009 roku – 15,6%.
Liczba osób w wieku produkcyjnym wyniosła 66,3% w 2009 roku i była większa w porównaniu
z rokiem 2002. Starzenie się populacji Gliwic powoduje konieczność dokonania zmian
w organizacji opieki zdrowotnej, z uwzględnieniem świadczeń charakterystycznych dla wieku
podeszłego. W związku z następującymi zmianami w strukturze wieku mieszkańców można
również oczekiwać wzrostu zapadalności na choroby układu krążenia i nowotwory złośliwe,
co wymaga zwiększenia środków na działania profilaktyczne, wczesną diagnostykę i leczenie.

Oczekiwana długość życia u mężczyzn w miastach podregionu gliwickiego, wynosząca 72,1 lat
była wyższa od wskaźników wojewódzkich (71,0 lat) i ogólnopolskich (71,5 lat), ale niższa od
wskaźników europejskich (76,3 lat). W przypadku kobiet oczekiwana długość życia
w miastach podregionu gliwickiego wyniosła 79,1 lat i osiągnęła taką samą wartość jak
w województwie śląskim, ale niższą od Polski (80,1 lat) i Unii Europejskiej (82,3 lat).
Pomiędzy mężczyznami a kobietami różnica przeżycia w miastach podregionu gliwickiego
wyniosła 7 lat i była ona niższa od różnicy między płciami w województwie śląskim (8,1 lat)
i Polsce (8,6 lat), ale wyższa niż w Unii Europejskiej (6 lat).
64
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku

Współczynnik umieralności niemowląt w Gliwicach, wynoszący w 2009 roku 9,8/1.000
urodzeń żywych był wyższy od współczynników wojewódzkich, ogólnopolskich i europejskich.
W 2009 roku umieralność niemowląt w woj. śląskim była na poziomie 7,2/1.000 urodzeń
żywych, w Polsce – 5,6/1.000 urodzeń żywych. W 2008 r. w krajach Unii Europejskiej według
Światowej Organizacji Zdrowia umieralność niemowląt wynosiła 4,4/1.000 urodzeń żywych.
Biorąc pod uwagę wysoką jak na warunki europejskie umieralność niemowląt, należy zwrócić
uwagę na konieczność zwiększenia intensywności opieki nad dzieckiem w ciągu pierwszego
roku życia (stany rozpoczynające się w okresie okołoporodowym były w 2008 roku 75%
przyczyną zgonów niemowląt, przy czym współczynnik umieralności niemowląt był wówczas
na poziomie 4,2/1.000).

Główną przyczyną zgonów w Gliwicach, woj. śląskim i Polsce były choroby układu krążenia.
W 2007 roku choroby układu krążenia stanowiły w Gliwicach u kobiet 44,9% zgonów i 36,4%
u mężczyzn. Wyższe odsetki zgonów odnotowano w województwie śląskim (u kobiet: 52,2%,
u mężczyzn: 41,0%) i w Polsce (u kobiet: 51,8%, u mężczyzn 39,9%). Drugą, co do częstości
przyczyną zgonów były nowotwory. W Gliwicach w 2007 roku na nowotwory zmarło 31,9%
kobiet i 30,4% mężczyzn. Odsetki te były odpowiednio wyższe niż w województwie śląskim
i w Polsce. W województwie śląskim na nowotwory zmarło 24,7% kobiet i 27,1% mężczyzn,
w Polsce – 24,0% kobiet i 26,6% mężczyzn. Z powyższego wynika, że w Gliwicach
w porównaniu z województwem śląskim i Polską, więcej osób umierało z powodu
nowotworów złośliwych.

W Gliwicach mamy do czynienia ze zjawiskiem „nadumieralności mężczyzn”, co oznacza, że
natężenie zgonów mężczyzn jest wyższe niż u kobiet w określonych grupach wieku.
Nadumieralność mężczyzn najbardziej zauważalna jest w grupie wiekowej 75-79 lat. Wysokie
odsetki zgonów kobiet w najstarszych grupach wiekowych świadczą o tym, że żyją one dłużej
w stosunku do mężczyzn, co ma swoje odzwierciedlenie w wyższych wskaźnikach
oczekiwanej długości życia. Dlatego działania w dziedzinie zapobiegania chorobom układu
krążenia i nowotworowym powinny koncentrować się również na problemach związanych
z chorobowością mężczyzn.

W 2009 roku surowy współczynnik umieralności ogólnej u mężczyzn wyniósł w Gliwicach
1.049/100 tys., w województwie śląskim – 1.153/100 tys., w Polsce – 1.106/100 tys. Surowe
współczynniki umieralności ogólnej u kobiet w 2009 roku wynosiły kolejno: w Gliwicach
885/100 tys., w województwie śląskim – 948/100 tys., w Polsce – 918/100 tys.
Standaryzowane współczynniki umieralności ogólnej są bardziej porównywalne terytorialnie
i pomiędzy płciami. W 2007 roku standaryzowany współczynnik umieralności ogólnej dla
mężczyzn w Gliwicach wynosił 976/100 tys. w województwie śląskim – 1.134/100 tys.,
w Polsce – 1.154/100 tys. a w Unii Europejskiej – 832/100 tys. Standaryzowany współczynnik
umieralności ogólnej u kobiet w 2007 roku wyniósł w Gliwicach 603/100 tys.
w województwie śląskim – 634/100 tys., w Polsce – 591/100 tys., a w Unii Europejskiej
– 500/100 tys.
65
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku

Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu krążenia (ChUK)
u mężczyzn w Gliwicach był niższy w porównaniu z województwem śląskim i Polską i wynosił
kolejno: w Gliwicach 365/100 tys., w województwie śląskim 492/100 tys., w Polsce 464/100
tys. ale był wyższy niż w Unii Europejskiej (310/100 tys.). Z analizy standaryzowanych
współczynników umieralności z powodu ChUK wynika, że główną przyczyną zgonów
u mężczyzn były choroby niedokrwienne serca – 176,7/100 tys., inne choroby serca
– 74,6/100 tys., choroby naczyń mózgowych – 65,5/100 tys. i zawał serca – 62,4/100 tys.

Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu krążenia (ChUK)
u kobiet w Gliwicach był niższy w porównaniu z województwem śląskim i Polską i wynosił
kolejno: w Gliwicach 241/100 tys., w województwie śląskim 308/100 tys. i w Polsce
– 279/100 tys., ale był wyższy niż w Unii Europejskiej (203/100 tys.). Z analizy
standaryzowanych współczynników umieralności z powodu ChUK wynika, że główną
przyczyną zgonów u kobiet były: choroby niedokrwienne serca – 112,9/100 tys., choroby
naczyń mózgowych – 51,6/100 tys., inne choroby serca 39,2/100 tys. i zawał serca 26,6/100
tys.

Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu nowotworów u mężczyzn w Gliwicach
był najniższy w zestawieniu z województwem śląskim i Polską i wynosił kolejno: w Gliwicach
287/100 tys., w województwie śląskim 300/100 tys. i w Polsce – 295/100 tys., ale był wyższy
niż w Unii Europejskiej (234/100 tys.). Z analizy standaryzowanych współczynników
umieralności z powodu nowotworów wynika, że główną przyczyną zgonów u mężczyzn były
nowotwory złośliwe tchawicy, oskrzela i płuca - 70,2/100 tys., nowotwory narządów
trawiennych - 66,7/100 tys., nowotwory złośliwe układu moczowego - 30,3/100 tys.
i nowotwory złośliwe gruczołu krokowego - 23,6/100 tys.

Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu nowotworów u kobiet w Gliwicach był
najwyższy w zestawieniu z województwem śląskim, Polską i Unią Europejską i wynosił
kolejno: w Gliwicach 211/100 tys., w województwie śląskim 167/100 tys., w Polsce
– 157/100 tys. i w Unii Europejskiej 133/100 tys.. Z analizy standaryzowanych
współczynników wynika że na tak wysoką umieralność z powodu nowotworów u kobiet
złożyły się m.in. nowotwory narządów trawiennych (wsp. stand. 51,2/100 tys.), nowotwór
złośliwy sutka (wsp. stand. – 34,7/100 tys.), nowotwór złośliwy tchawicy, oskrzela i płuca
(wsp. stand. – 34,1/100 tys.), czy nowotwór złośliwy szyjki macicy (wsp. stand. – 12,6/100
tys.).

Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu zewnętrznych przyczyn zachorowania
i zgonów u mężczyzn w Gliwicach był niższy w porównaniu z województwem śląskim
i Polską i wynosił kolejno: w Gliwicach 70,2/100 tys., w województwie śląskim 94,4/100 tys.
i w Polsce – 98,9/100 tys., ale był wyższy od współczynnika w Unii Europejskiej – 61/100 tys.
Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu zewnętrznych przyczyn zachorowania
i zgonów u kobiet był u mężczyzn najniższy w Gliwicach w porównaniu z województwem
śląskim, Polską i Unią Europejską i wynosił kolejno: w Gliwicach 16/100 tys., w województwie
śląskim 26,3/100 tys., w Polsce – 23,5/100 tys., w Unii Europejskiej – 21/100 tys.
66
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku

Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu wypadków komunikacyjnych,
zawierający się we współczynniku umieralności z powodu zewnętrznych przyczyn
zachorowania i zgonu, osiągnął w Gliwicach u mężczyzn tę samą wartość co w przypadku
województwa śląskiego (po 19,5/100 tys.). W Polsce więcej osób zmarło z powodu
wypadków komunikacyjnych; standaryzowany współczynnik umieralności wyniósł 23,6/100
tys. W przypadku kobiet współczynnik umieralności z powodu wypadków komunikacyjnych
osiągnął zdecydowanie niższe wartości w porównaniu do mężczyzn i wynosił kolejno:
w Gliwicach 3,13/100 tys., w województwie śląskim 4,95/100 tys. i w Polsce – 6,37/100 tys.

Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu oddechowego
u mężczyzn w Gliwicach był najniższy w porównaniu z województwem śląskim i Polską
i wynosił kolejno: w Gliwicach 51,3/100 tys., w województwie śląskim 69,6/100 tys.
i w Polsce – 67,1/100 tys. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób
układu oddechowego u kobiet w Gliwicach był najwyższy w porównaniu z województwem
śląskim i Polską i wynosił kolejno: w Gliwicach 27,1/100 tys., w województwie śląskim
26,7/100 tys. i w Polsce – 24,6/100 tys.

Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu trawiennego
u mężczyzn w Gliwicach był najniższy w porównaniu z województwem śląskim i Polską
i wynosił kolejno: w Gliwicach 48/100 tys., w województwie śląskim 66/100 tys. i w Polsce
53,1/100 tys. Standaryzowany współczynnik umieralności z powodu chorób układu
trawiennego u kobiet w Gliwicach (25,7/100 tys.) był nieznacznie wyższy niż w Polsce
(25,7/100 tys.), ale niższy w porównaniu z województwem śląskim (32,9/100 tys.).

W Gliwicach w 2009 roku do najczęstszych problemów zdrowotnych wśród dzieci i młodzieży
w wieku 0-18 lat, leczonych przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), należały
alergie – 686,7/10 tys., zaburzenia refrakcji i akomodacji oka – 547,1/10 tys., zniekształcenia
kręgosłupa – 492,8/10 tys., pacjenci z innymi schorzeniami wymagający opieki czynnej
– 278,3/10 tys., zaburzenia rozwoju – 183,8/10 tys. oraz otyłość – 182,7/10 tys.
Zaburzenia odżywiania i nowotwory należały do grupy schorzeń najrzadziej leczonych
w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej (odpowiednio 6,5/10 tys. i 7,6/10 tys.).

W Gliwicach w 2009 roku do najczęstszych problemów zdrowotnych wśród dorosłych osób
leczonych przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej należały choroby układu krążenia
– 1414,9/10 tys., cukrzyca – 384,2/10 tys., przewlekłe choroby układu trawiennego
– 350,8/10 tys. oraz choroby układu mięśniowo-kostnego i tkanki łącznej – 350,5/10 tys.

W 2009 roku w gliwickich szpitalach hospitalizowanych było łącznie 19.339 osób, z czego
11.147 kobiet (57,6%) i 8.192 mężczyzn (42,4%). W latach 2001 – 2009 zaobserwować można
nieznaczne zmiany w wysokości wskaźnika hospitalizacji na 10 tys. mieszkańców zarówno
u kobiet jak i u mężczyzn W 2009 roku nastąpił nieznaczny spadek hospitalizacji
w porównaniu z rokiem 2008. Na wysokość hospitalizacji wpływ ma wysokość kontraktów
z Narodowym Funduszem Zdrowia.
67
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku

Biorąc pod uwagę wiek hospitalizowanych mieszkańców Gliwic, najwięcej osób leczyło się
w wieku 19-65 lat, odpowiednio 47,1% mężczyzn i 55,4% kobiet. Kolejną grupą wiekową
była najstarsza grupa wieku, tj. 66 lat i powyżej, odpowiednio 32,5% mężczyzn i 31,1%
kobiet. Osoby w wieku 0-18 lat stanowiły wśród mężczyzn 20,4% i 13,4% kobiet.

Najczęstszą przyczyną hospitalizacji mieszkańców Gliwic, co ma również swoje
odzwierciedlenie w głównych przyczynach zgonów, były choroby układu krążenia.
U kobiet choroby układu krążenia stanowiły 16,1% hospitalizacji w gliwickich szpitalach
i dotyczyły w 72% najstarszej grupy wiekowej (66 lat i więcej). Drugą przyczyną hospitalizacji,
z racji płci, była w 15% ciąża, poród i połóg, która z kolei występowała najczęściej w grupie
wiekowej 19-65 lat (w 93%). Trzecią przyczyną hospitalizacji były czynniki wpływające na stan
zdrowia, które obejmowały 14% populacji gliwickich kobiet (w 55% hospitalizacje
te dotyczyły grupy wiekowej 19-65 lat). Wśród mężczyzn w 2009 roku choroby układu
krążenia były w 18,9% przyczyną hospitalizacji w gliwickich szpitalach (w tym w 55% dotyczył
najstarszej grupy wiekowej). Kolejnymi przyczynami hospitalizacji były: czynniki wpływające
na stan zdrowia w 16,6%, urazy, zatrucia i inne określone skutki w 10,3%, nowotwory w 10%
czy choroby układu trawiennego w 9,7%. Należy pamiętać, że zaprezentowana struktura
hospitalizacji może być zaniżona z uwagi na fakt, że obejmuje swoim zakresem wyłącznie
gliwickie szpitale, a mieszkańcy Gliwic mogą się leczyć również w placówkach poza granicami
miasta.
68
Raport o stanie zdrowia mieszkańców Miasta Gliwice w 2009 roku
Materiały źródłowe

www.stat.gov.pl – Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny,

www.zdrowiepolakow.pl – standaryzowane współczynniki umieralności ogólnej i z powodu
poszczególnych chorób wg płci w 2007 roku (wyliczone na podstawie danych Głównego
Urzędu Statystycznego),

www.euro.who.int - baza Światowej Organizacji Zdrowia HFA-DB WHO, 2010,

materiały nadesłane przez Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach dotyczących:
» struktury przyczyn zgonów niemowląt w Gliwicach w 2008 roku,
» stanu zdrowia osób poniżej 18 roku życia będących pod opieką lekarza podstawowej
opieki zdrowotnej w latach 2004-2009,
» stanu zdrowia osób powyżej 18 roku życia będących pod opieką lekarza podstawowej
opieki zdrowotnej w latach 2001-2009,
» struktury hospitalizacji mieszkańców Gliwic w gliwickich szpitalach w latach 20012009.
69
Download