Sposób i urządzenie do określania składu mineralnego skał.
advertisement
POLSKA RZECZPOSPOLITA LUDOWA 105496 OPIS PATENTOWY CZYTŁLNIA Patent dodatkowy Urrędo Patentowego do patentu nr Zgłoszono: 30.12.76 (P. 194960) Int. Cl.2 G01N 33/24 Pierwszeństwo: URZĄD Zgłoszenie ogłoszono: 03.07.78 PATENTOWY Opis patentowy opublikowano: 15.01.1980 PRL Twórca wynalazku: Maciej Pawlikowski Uprawniony z patentu: Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków (Polska) Sposób i urządzenie do określania składu mineralnego skał 2 nie do określania składu mineralnego skał, znaj¬ oderwaną od calizny skalnej w znany sposób, poddaje się wygładzeniu i prasowaniu, po czym dujące zastosowanie tnie się ją na odcinki, które skleja się zgodnie z Przedmiotem wynalazku jest sposób i urządze¬ zwłaszcza do badania skał kolejnością zalegania w profilu uzyskując taśmę bez końca. Otrzymaną taśmę poddaje się z kolei osadowych. Znany sposób określania składu mineralnego skał za pomocą badań rentgenowskich, polega na tym, że z badanej skały pobiera się punktowo próbkę, którą po utarciu na drobny proszek umieszcza się w specjalnym pojemniczku na go- . niometrze aparatury rentgenowskiej i poddaje napromieniowaniu. Następnie na podstawie wy¬ liczonych odległości międzypłaszczyznowych z re¬ fleksów, uzyskanych na dyfraktogramie i porów¬ naniu ich z (Jawnymi wzorcowymi, dla poszcze¬ gólnych minerałów, zawartymi w tablicach W. I. Michiejewa dokonuje się identyfikacji składników mineralnych wchodzących w analizie rentgenowskiej, oznaczając jakościowo i półilościowo w sposób ciągły lub punktowo je¬ den lub równocześnie kilka wybranych składni¬ ków mineralnych w badanym profilu geologicz¬ 10 Urządzenie do określania składu skał według wynalazku, stanowi 15 skład analizowanej Wadę znanego sposobu stanowi to, że nie za¬ pewnia, on uzyskania pełnego rozpoznania składu 20 mineralnego badanego profilu geologicznego, z uwagi na możliwość pominięcia, w czasie prowa¬ dzenia badań metodą punktową, koncentracji mi¬ składająca się z podstawy, na której umieszczone są rolki napędzane przez znane przekładnie sil¬ nikiem elektrycznym, przy czym przystawka za¬ mocowana jest za głowicą goniometru, którego ramię jest wyposażone w jeden lub kilka licz- Celem wynalazku jest opracowanie ciągłego spo¬ sobu określania składu mineralnego skał w ba¬ szczeniu geologicznym. Sposób, według wynalazku, polega na tym, że naklejoną na taśmę cienką warstewkę skały, ciągły jeden względnie kilka minerałów równocześnie, jak również kilka refleksów tego samego mine¬ rału uzyskuje się dane o wzajemnym rozmie¬ punktami. profilu Zaletę wynalazku stanowi możliwość szybkiego oznaczania i prześledzenia rozmieszczenia skład¬ ników mineralnych w całym badanym profilu geologicznym. Ponadto, dzięki temu, że analizie rentgenowskiej poddawać można w sposób neralnych, mogących występować pomiędzy tymi 105 496 mineralnego przystawka, ^ników Geigera — Mullera. skały. danym nym. 30 minerałów względem siebie, co ma istotne znaczenie przy określaniu genezy bada¬ nego profilu geologicznego. Urządzenie, według wynalazku jest przedsta- 105 496 3 wionę schematycznie na rysunku w widoku zmian ilościowych danego minerału w badanym profilu geologicznym. Równoczesny pomiar większej ilości refleksów tego samego T lub kilku minerałów możliwy jest dzięki wyposażeniu goniometru w dodatkową z góry. Urządzenie stanowi przystawka 1, składa¬ jąca się z podstawy 2, na której umieszczone są dwie rolki 3, napędzane przez przekładnie zębatą 4 silnikiem elektrycznym 5. Przystawka 1 zamo¬ cowaną jest za głowicą 6 goniometru 7, którego ramię jest wyposażone w licznik Geigera —Mul¬ ilość liczników Geigera — Mullera, odpowiadają¬ cą ilości badanych refleksów. lera. Zastrzeżenia patentowe W celu określenia składu mineralnego skał wy¬ stępujących żądany w badanym fragment skały profilu geologicznym, wyrównuje się, a na¬ 1. Sposób określania składu mineralnego zo pomocą analizy rentgenowskiej, . znamienny tym, że naklejoną na taśmę cienką warstewkę skały, oderwaną w znany sposób od calizny skalnej, stępnie spryskuje specjalnym klejem, po czym do powierzchni ściany przykłada się bandaż, który również pokrywa się klejem. Po wyschnięciu kleju zrywa się bandaż wraz z cienką warstewką poddaje się wygładzeniu i prasowaniu, czym tnie się wyrównaniu i prasowaniu, z kolejnością zalegania w profilu, uzyskując taśmę bez końca, którą z kolei poddaje się na¬ promieniowaniu, oznaczając jakościowo i pół- po czym tnie się ją na odcinki, które skleja się zgodnie z kolej¬ nością zalegania warstw w profilu, uzyskując taśmę bez końca. Następnie otrzymaną taśmę 8 zakłada się na przystawkę sieciowych w sposób ciągły lub punktowo jeden 2. Urządzenie do określania składu mineralne¬ go skał, współdziałające z aparaturą rentgenow¬ 25 ską, znamienne tym, że stanowi je przystawka (1), składająca się z podstawy (2), na której umie¬ szczone są rolki (3), napędzane przez znane prze¬ kładanie (4) silnikiem elektrycznym (5), przy minerału i wpada do licznika Geigera — Mullera, gdzie rejestruje się jej intensywność. Obserwując zmiany inten¬ sywności refleksu możemy zorientować się do ilościowo, które skleja się zgodnie lub równocześnie * kilka wybranych składników mineralnych w badanym profilu geologicznym. 1 i głowicę 6 gonio¬ metru 7, zaś ramię goniometru 7 z licznikiem Geigera — Mullera nastawia się na wybrany re¬ fleks określonego minerału. Z kolei uruchamia się lampę rentgenowską 9 i włącza przesuw rolek 3 napędzanych przekładnią zębatą 4 silnikiem elek¬ trycznym 5. Wychodząca z lampy 9 wiązka pro¬ mieniowania rentgenowskiego 10 ulega ugięciu na płaszczyznach 20 się ją na odcinki, po skały. Następnie powierzchnię warstewki poddaje czym przystawka (1) zamocowana jest za głowicą 30 (6) goniometru (7), którego ramię wyposażone jest w jeden lub kilka liczników Geigera — Mul¬ lera. PZGraf. Koszalin D-1114 105 egz. A-4 Cena 45 zł
