DATY KLASA I

DATY KLASA I
Lp.
DATA
1
ok. 5 – 4 mln lat temu
(ewolucja hominidów
oddzieliła się od
ewolucji małp)
2
ok. IX tys. p.n.e.
(11 tys. lat temu)
ok. 3500 r. p.n.e.
(poł. IV tys. p.n.e.)
2920 r. p.n.e.
(pocz. III tys. p.n.e.)
1750 r. p.n.e.
II poł. XIII w. p.n.e.
3
4
5
6
7
X w. p.n.e.
VIII w. p.n.e.
8
9
10
776 r. p.n.e.
753 r. p.n.e.
VII w. p.n.e.
VI w. p.n.e.
11
12
13
510 r. p.n.e.
508-507 p.n.e.
509 r. p.n.e.
V w. p.n.e.
14
15
490 r. p.n.e.
480 r. p.n.e.
16
338 r. p.n.e.
333 r. p.n.e.
17
331 r. p.n.e.
323 p.n.e. – 30 p.n.e.
216 r. p.n.e.
146 r. p.n.e.
18
73 – 71 r. p.n.e.
WYDARZENIE
PREHISTORIA – okres od powstania Ziemi aż do czasów historycznych
Prahistoria – najdłuższy okres dziejów ludzkości – od pojawienia się na
Ziemi pierwszych człowiekowatych (hominidów) do powstania pisma
• ok. 7 mln lat temu pojawiły się pierwsze hominidy
• ok. 2,5 mln lat temu rozpoczął się paleolit (starsza epoka kamienia)
• ok. 135 tys. lat temu w Afryce pojawił się homo sapiens (człowiek myślący)
• ok. 40 tys. lat temu homo sapiens dotarł do Europy
Początek neolitu (młodszej epoki kamienia)
• rewolucja neolityczna (rozpoczęła się na obszarze tzw. Żyznego Półksiężyca)
Początek cywilizacji starożytnej Mezopotamii
• początek starożytności: wynalazek pisma, powstanie pierwszych państw
Początek Egiptu
• zjednoczenie Górnego i Dolnego Egiptu przez Menesa (Narmera)
Kodeks Hammurabiego (XVIII w. p.n.e.)
Ukształtowanie się podstaw judaizmu
• rozpoczęła się historia narodu Izraela: w krainie Kanaan nad Morzem
Śródziemnym osiedliły się koczownicze plemiona Izraelitów, z których część
przybyła z Egiptu pod wodzą Mojżesza
Panowanie Salomona w Izraelu
Koniec Wieków Ciemnych w historii Grecji (Grecy przejęli od Fenicjan alfabet
i uzupełnili go o samogłoski)
Pierwsze odnotowane igrzyska olimpijskie w Grecji
Legendarna data założenia Rzymu
Przemiany ustrojowo-społeczne w Sparcie
• działalność prawodawcy spartańskiego Likurga (VIII w. p.n.e.)
• zmilitaryzowanie państwa po wojnach meseńskich
Niewola babilońska narodu żydowskiego
• Persja stała się potęgą na Bliskim Wschodzie
Ateńczycy obalili tyranię
• narodziny demokracji w Atenach po reformach Klejstenesa
Koniec monarchii w Rzymie, początek republiki
Rozwój demokracji w Atenach pod rządami Peryklesa
(„Ateny peryklejskie”)
• okres klasyczny w historii Grecji V – IV w. p.n.e.
Bitwa grecko-perska pod Maratonem (zwycięstwo Greków)
• Bitwa grecko-perska pod Termopilami (porażka Spartan)
• Bitwa grecko-perska pod Salaminą (wygrana Greków)
Bitwa pod Cheroneą (Grecja została podporządkowana Macedonii)
Aleksander Macedoński „rozsupłał” węzeł gordyjski
• bitwa pod Issos (Aleksander Wielki pokonał Persów)
Bitwa pod Gaugamelą (Aleksander Wielki pokonał Persów)
Epoka hellenistyczna (aleksandryjska) – od śmierci Aleksandra Macedońskiego
do czasów podboju Egiptu przez Rzym
Bitwa pod Kannami (wódz kartagiński Hannibal pokonał Rzymian)
• dwukrotnie słabsza armia Hannibala okrążyła i pokonała wojska rzymskie
Koniec wojen punickich (Rzymianie zdobyli Kartaginę)
• Grecja stała się rzymską prowincją o nazwie Achaja
Powstanie niewolników pod wodzą Spartakusa
• zakończyło się klęską niewolników
19
20
44 r. p.n.e.
27 r. p.n.e.
21
22
I poł. I w. n.e.
ok. 4 r. p.n.e. – 33 r.
I – III w.
23
63 r.
64 r.
66 – 70 r.
24
303 r.
25
313 r.
26
380 r.
27
395 r.
28
395 – 1453
29
455 r.
476 r.
30
31
496 r.
622 r.
VII – VIII w.
32
732 r.
755 r.
33
800 r.
34
843 r.
35
962 r.
36
37
38
39
40
41
42
43
960 – 1138
960 – 992
966 r.
972 r.
992 – 1025
1025 r.
997 r.
1000 r.
Zabójstwo Juliusza Cezara
Koniec republiki, początek cesarstwa w Rzymie
• senat rzymski przyznał Oktawianowi tytuł augusta (panującego z woli bogów)
Początek chrześcijaństwa
• narodziny i działalność Jezusa
Rozprzestrzenianie się chrześcijaństwa
• w wyniku działalności św. Pawła, św. Piotra, św. Jana Ewangelisty i innych
apostołów, chrześcijaństwo znajdowało wyznawców poza Palestyną: w Egipcie,
Azji Mniejszej, Syrii, Grecji, Italii, także w Rzymie
Rzymianie zajęli Palestynę (stała się prowincją zwaną Syrią)
Początek prześladowań chrześcijan
• cesarz Neron oskarżył chrześcijan o podpalenie Rzymu
Powstanie Żydów przeciwko rzymskiemu panowaniu zakończone zburzeniem
Świątyni w Jerozolimie
Ostatnia fala prześladowań chrześcijan za cesarza Dioklecjana
• nakaz zniszczenia świątyń chrześcijańskich i świętych ksiąg
Edykt mediolański – zaprowadzał wolność wyznania w cesarstwie rzymskim
(zakaz prześladowania chrześcijan); podpisali go Konstantyn Wielki (cesarz
zachodniej części Rzymu) i Licyniusz (cesarz wschodniej części Rzymu)
Edykt tesaloński – cesarz Teodozjusz Wielki uczynił chrześcijaństwo religią
państwową
Podział imperium rzymskiego przez cesarza Teodozjusza Wielkiego
• powstało cesarstwo zachodnie ze stolicą w Rzymie i cesarstwo wschodnie ze
stolicą w Konstantynopolu
Bizancjum (cesarstwo wschodniorzymskie)
• największy zasięg terytorialny i rozwój kulturalny Bizancjum pod rządami
cesarza Justyniana Wielkiego w VI w.; w 1453 r. podbite przez Turków
Germańscy Wandalowie zniszczyli Rzym
Upadek cesarstwa zachodniorzymskiego
• data cezura: koniec starożytności, początek średniowiecza
Król Chlodwig (twórca potęgi Franków) przyjął chrzest
Ucieczka Mahometa z Mekki do Medyny
Podboje Arabów pod wodzą kalifów
• największy impet miały podboje Arabów za panowania tzw. kalifów
patriarchalnych /prawowiernych (określenie dotyczące czterech pierwszych
kalifów, panujących w latach 632 – 661)
Bitwa pod Poitiers (Karol Młot, wódz Franków pokonał Arabów)
Powstanie Państwa Kościelnego we Włoszech
• przetrwało do 1870 r. (do zjednoczenia Włoch)
Koronacja Karola Wielkiego na cesarza (restauracja = odnowienie
cesarstwa rzymskiego)
Traktat w Verdun (podział imperium Karola Wielkiego)
• państwo podzielono między: Lotara, Karola Łysego i Ludwika Niemieckiego
Koronacja Ottona I na cesarza (I Rzesza Niemiecka 962 – 1806)
• połączenie godności cesarza rzymskiego z tronem niemieckim
POLSKA PIERWSZYCH PIASTÓW
Panowanie Mieszka I
Chrzest Mieszka I
Bitwa pod Cedynią (zwycięstwo Mieszka I nad niemieckim margrabią Hodonem)
Panowanie Bolesława Chrobrego
Koronacja Bolesława Chrobrego (Gniezno)
Śmierć biskupa praskiego Wojciecha podczas misji chrystianizacyjnej w Prusach
Zjazd w Gnieźnie
• cesarz niemiecki Otton III przybył do Bolesława Chrobrego
• pierwsza idea zjednoczenia Europy
1018 r.
44
45
1025 – 1034
1031 – 1032
46
1034 – 1058
47
1054 r.
1054 r.
48
1058 – 1079
49
1077 r.
1079 – 1102
1095 r.
50
1096 r.
1102 – 1107
51
52
53
1107 – 1138
1138 r.
1122 r.
54
1138 – 1320
1215 r.
1264 r.
55
1226 r.
1241 r.
56
1295 r.
57
58
1300 r.
1306 – 1333
1308 – 1309
59
1320 r.
60
1320 – 1321
61
1326 – 1332
1331 r.
62
1333 – 1370
Pokój w Budziszynie po wojnach polsko-niemieckich
• przyłączenie przez Bolesława Chrobrego Grodów Czerwieńskich do Polski
Panowanie Mieszka II (z wyłączeniem lat 1031 – 1032)
Panowanie Bezpryma (brata Mieszka II)
• książę Bezprym odesłał polskie insygnia koronacyjne do Niemiec w 1031 r.
Panowanie Kazimierza Odnowiciela
• 1034 – 1039 władca przebywał na wygnaniu
• 1038 r. – najazd księcia czeskiego Brzetysława I na Polskę (złupił Gniezno
i wywiózł relikwie św. Wojciecha oraz przyłączył do Czech Małopolskę i Śląsk)
• 1039 r. – Powrót Kazimierza Odnowiciela do Polski (Kraków – główną
siedzibą książęcą)
Rozłam chrześcijaństwa na kościół prawosławny i katolicki
(wielka schizma wschodnia)
Cesarz niemiecki Henryk III zadecydował, że Śląsk ma zostać przy Polsce,
w zamian czescy władcy mieli przez 50 lat otrzymywać wysokie odszkodowanie
w złocie (trybut)
Panowanie Bolesława Szczodrego (Śmiałego)
1076 r. – koronacja Bolesława Śmiałego
1079 r. – konflikt króla Bolesława z biskupem krakowskim Stanisławem
Ukorzenie się cesarza Henryka IV przed papieżem Grzegorzem VII w Canossie
Panowanie Władysława Hermana
Synod w Clermont – papież Urban II wezwał wiernych do odzyskania Ziemi
Świętej zdobytej przez Turków
Pierwsza wyprawa krzyżowa (krucjata)
Zbigniew (pierworodny syn Władysława Hermana) księciem Wielkopolski,
Mazowsza i Kujaw
Panowanie Bolesława Krzywoustego
Testament (ustawa sukcesyjna) Bolesława Krzywoustego
Konkordat w Wormacji (Niemcy)
• ugoda pomiędzy władzą świecką (cesarstwem) a duchowną (papiestwem)
ROZBICIE DZIELNICOWE W POLSCE
Król angielski Jan bez Ziemi ogłosił Wielką Kartę Swobód (jeden
z najsłynniejszych w historii przywilejów: król zobowiązał się nie nakładać
nowych podatków bez zgody rady królewskiej i przestrzegać praworządności)
W Anglii zwołano pierwszy w historii parlament
(w 1302 r. we Francji zwołano Stany Generalne)
Sprowadzenie Krzyżaków do Polski przez Konrada Mazowieckiego
Bitwa pod Legnicą (śmierć księcia Henryka II Pobożnego)
• klęska sprzymierzonych wojsk chrześcijańskich z Tatarami
Koronacja Przemysła II na króla Polski (Gniezno) – pierwsza próba zjednoczenia
Polski (od ostatniej koronacji Bolesława Szczodrego minęło 219 lat)
Koronacja władcy czeskiego Wacława II na króla Polski (Gniezno)
Panowanie Władysława Łokietka
Wojna z Krzyżakami
• w 1308 r. Krzyżacy zajęli Pomorze Gdańskie
Koronacja Władysława Łokietka (Kraków)
• symbol odrodzenia Polski po okresie rozbicia dzielnicowego
Proces przed sądem papieskim w Inowrocławiu
• nakaz zwrotu Polsce Pomorza Gdańskiego i wypłaty odszkodowania przez
Krzyżaków (niewykonany)
Wojna polsko-krzyżacka
• bitwa pod Płowcami (zwycięstwo polskie nad Krzyżakami pod wodzą
Władysława Łokietka; niekorzystny dla Polski rozejm – utrata ziemi
dobrzyńskiej i Kujaw)
PANOWANIE KAZIMIERZA WIELKIEGO (koniec dynastii Piastów)
63
1339 r.
64
1343 r.
1348 r.
1340 – 1366
65
1364 r.
66
1374 r.
67
68
69
70
1384 r.
1385 r.
1386 r.
1386 – 1572
1409 – 1411
15.07.1410 r.
1411 r.
1440 r.
71
1450 r.
72
1453 r.
73
74
1447 – 1492
1454 – 1466
75
1466 r.
Proces przed sądem papieskim w Warszawie
• nakaz zwrotu Polsce Kujaw i ziemi dobrzyńskiej, uznanie praw Polski do
Pomorza Gdańskiego (niewykonany)
Wieczysty pokój z Krzyżakami w Kaliszu (za Kazimierza Wielkiego)
• Polska odzyskała Kujawy i ziemię dobrzyńską, Krzyżacy zatrzymali Pomorze
jako „wieczystą jałmużnę” króla Polski – przez następne 60 lat pomiędzy Polską
a Krzyżakami nie było wojen
Pokój polsko-czeski w Namysłowie
• Kazimierz Wielki uznał przyłączenie Śląska do Czech w zamian za zrzeczenie
się roszczeń do korony polskiej przez króla czeskiego
Kampanie wojenne Kazimierza Wielkiego na wschodzie
• do Polski przyłączono Ruś z Haliczem, Lwowem i Kamieńcem Podolskim
Założenie Akademii Krakowskiej przez Kazimierza Wielkiego
• zjazd monarchów europejskich w Krakowie i uczta u Wierzynka
Przywilej dla szlachty w Koszycach
• Ludwik Węgierski w zamian za wyrażenie przez szlachtę zgody na koronację
jego córki Jadwigi na króla Polski, zmniejszył podatek płacony przez szlachtę
z 12 do 2 groszy z łanu chłopskiego i zobowiązał się, że nie będzie pobierał
nadzwyczajnych podatków; był to pierwszy w Polsce przywilej generalny, czyli
dotyczący całej szlachty
Koronacja Jadwigi na króla Polski (Kraków)
Unia polsko – litewska w Krewie
Chrzest i koronacja Władysława Jagiełły (Kraków)
POLSKA JAGIELLONÓW
Wielka wojna z Zakonem Krzyżackim
• bitwa pod Grunwaldem
I pokój polsko-krzyżacki w Toruniu
• Polska odzyskała jedynie ziemię dobrzyńską, a Litwa czasowo Żmudź
• Krzyżacy musieli zapłacić Polsce wysokie odszkodowanie wojenne
• Pomorze Gdańskie pozostało w rękach Krzyżaków
• państwo krzyżackie nie wróciło już do dawnej świetności
Król Polski Władysław III Warneńczyk został królem Węgier
• unia polsko – węgierska
• 1444 r. – bitwa pod Warną (śmierć króla Władysława III w walce z Turkami)
Wynalezienie ruchomej czcionki przez Jana Gutenberga
• data cezura: koniec średniowiecza, początek nowożytności
Upadek Konstantynopola (zdobyty przez Turków)
• data cezura: koniec średniowiecza, początek nowożytności
Panowanie Kazimierza Jagiellończyka
Wojna trzynastoletnia z Krzyżakami
• 1454 r. – Związek Pruski (powstały w 1440 r. jako konfederacja szlachty
i miast pruskich skierowana przeciw Krzyżakom) zwrócił się do króla
Kazimierza Jagiellończyka o przyłączenie Prus do Polski (inkorporacja Prus)
II pokój polsko-krzyżacki w Toruniu
• Polska odzyskała Pomorze Gdańskie (po 158 latach), ziemię chełmińską
i michałowską; przyłączono też do Polski Żuławy z Malborkiem, Elbląg
i Warmię (całość tych ziem otrzymała nazwę Prus Królewskich)
• Prusy Krzyżackie (reszta państwa zakonnego) ze stolicą w Królewcu zostały
lennem Polski; po II pokoju toruńskim Polska stała się najsilniejszym państwem
w Europie Środkowej
Na ocenę celującą: 100 dat (łącznie z datami na szarym tle)
Na ocenę bardzo dobrą: 75 dat (z wyłączeniem dat na szarym tle)
Na ocenę dobrą: 50 dat (30 dat zapisanych czerwoną czcionką i 20 dat pogrubioną czarną czcionką)
Na ocenę dostateczną: 30 dat zapisanych czerwoną czcionką
Na ocenę dopuszczającą: 20 wybranych dat zapisanych czerwoną czcionką