Regiony_fizycznogeog..

Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej
Portalu www.szkolnictwo.pl
Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie
w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie
i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania
w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.
REGIONY FIZYCZNOGEOGRAFICZNE
POLSKI
Justyna Drop
Region fizycznogeograficzny
Region fizycznogeograficzny – to umownie wydzielony względnie jednorodny obszar
odróżniający się od obszarów sąsiednich charakterystycznymi cechami środowiska
przyrodniczego.
Podział obszaru na regiony nazywamy regionalizacją. Można go przeprowadzić następującymi
sposobami:
 Przez podział obszaru na mniejsze jednostki, wydzielone na podstawie założonych celów,
 Przez łączenie niewielkich jednostek w większe, względnie jednorodne, a wyraźnie różniące
się od poprzednich.
 Regiony fizycznogeograficzne wydziela się na podstawie analizy kilku elementów środowiska,
z których największe znaczenie ma budowa geologiczna i rzeźba terenu
 Granice regionów to najczęściej strefy, w których stopniowo zanikają charakterystyczne cechy
jednego regionu, a pojawiają się cechy drugiego regionu.
 W Polskiej regionalizacji stosuje się opracowanie fizycznogeograficzne J. Kondrackiego.
Głównym jej założeniem było zróżnicowanie budowy geologicznej i związanej z nią rzeźby
terenu. Podział regionalny Polski nawiązuje do podziału Europy i stanowi jego integralną
część.
Jednostki podziału fizycznogeograficznego
Według uniwersalnej
klasyfikacji dziesiętnej
Międzynarodowej Federacji
Dokumentacyjnej (FDI)
wyróżniono:
 obszary
fizycznogeograficzne
 podobszary
 prowincje
 podprowincje
 makroregiony
 mezoregiony
Na terenie Polski wyróżniono:
1) 2 obszary fizycznogeograficzne (Europa Zachodnia,
Europa Wschodnia),
2) 3 podobszary (Pozaalpejska Europa Środkowa, Karpaty,
Podkarpacie i kotliny wewnętrzne, Niż
Wschodnioeuropejski),
3) 7 prowincji (np.: Niż Środkowoeuropejski, Masyw Czeski,
Wyżyna Małopolska, Wyżyny Ukraińskie),
4) 18 podprowincji (np.: Pobrzeża Południowobałtyckie,
Niziny Środkowopolskie, Podkarpacie Północne, Polesie),
5) 56 makroregionów (np.: Pobrzeże Szczecińskie, Wał
Trzebnicki, Wyżyna Śląska, Beskidy Zachodnie),
6) 318 mezoregionów (np.: Mierzeja Wiślana, Pojezierze
Iławskie, Płaskowyż Nałęczowski, Gorce).
 mikroregiony
W regionalizacji fizycznogeograficznej Polski zastosowano układ dziesiętny zgodny z FDI.
Jednostki regionalne oznaczono tak, że pierwsza cyfra oznacza podobszar, druga-prowincję, trzeciapodprowincję, czwarta(po kropce)- makroregion, piąta – mezoregion, np.
3 Pozaalpejska Europa Środkowa - podobszar
33 Masyw Czeski - prowincja
332 Sudety i Przedgórze Sudeckie - podprowincja
332.1 Przedgórze Sudeckie - makroregion
331.11 Wzgórza Strzegomskie - mezoregion
Polska-regiony fizycznogeograficzne
Pozaalpejska Europa Środkowa
Wyżyny Polskie
Masyw Czeski
Niziny
Środkowoeuropejskie
Karpaty, Podkarpacie i
Nizina Panońska
Karpaty Zachodnie z
Podkarpaciem
Karpaty Wschodnie
Niż Wschodnioeuropejski
Niziny
Wschodniobałtycko białoruskie
Wyżyny Ukraińskie
Granice państw
Granice podobszarów
Granice prowincji
Granice podprowincji
Granica pomiędzy
głównymi jednostkami
fizycznogeograficznymiobszarem Europy
Zachodniej i Europy
Wschodniej
POBRZEŻA POŁUDNIOWOBAŁTYCKIE
Region Pobrzeży Południowobałtyckich (313)
należy do megaregionu: Pozaalpejska Europa
Środkowa i prowincji :Niż Środkowoeuropejski.
Rozciąga się szerokim na kilka - kilkunaście
kilometrów pasem wzdłuż południowych wybrzeży
Bałtyku. Biegnie od Wyspy Uznam aż po Zalew
Wiślany.
Nadmorskie krajobrazy tego pasa dzielą się na:
wydmowy, deltowy, jeziorno-bagienny, i klifowy
(nadmorskie urwiska). Poza krajobrazami
nadmorskimi region obejmuje również, pocięte siecią
pradolin, równiny morenowe, położone poniżej 100
m n.p.m., z nielicznymi wzgórzami.
Klimat kształtują masy napływające znad M.
Bałtyckiego i Oceanu Atlantyckiego. Zimy są
łagodne, lata niezbyt upalne. Średnie roczne sumy
opadów wahają się od 600-700 mm.
Wśród gleb przewagę mają bielice, g. bagienne i
brunatne, jedynie na Żuławach występują żyzne
mady
W zbiorowiskach roślinnych dominują lasy
sosnowe oraz roślinność torfowiskowa i bagienna.
Pobrzeża Południowobałtyckie zajmują w granicach
Polski 19 tys. km2 i dzielą się na trzy makroregiony:
Pobrzeże Szczecińskie, Pobrzeże Koszalińskie i
Pobrzeże Gdańskie.
POJEZIERZA POŁUDNIOWOBAŁTYCKIE
Pojezierza Południowobałtyckie (314-316) – należy do megaregionu:
Pozaalpejska Europa Środkowa i prowincji :Niż Środkowoeuropejski.
Pojezierza w północnej Polsce; rozciągają się od Pobrzeży
Południowobałtyckich na północy po Niziny Środkowopolskie na południu,
od Odry na zachodzie po Pasłękę na wschodzie;
Krajobraz młodoglacjalny z dużą liczbą jezior.
Do największych należą: Jeziorak, Gopło, Koronowskie, Wdzydze,
Charzykowskie.
Dominuje tu pagórkowata rzeźba wysoczyzn morenowych, porozcinanych
dolinami licznych rzek. Na południowych krańcach regionu wyraźnie rysują
się w rzeźbie urozmaicone powierzchnie żwirowo-piaszczystych sandrów.
Na glinach morenowych powstały gleby brunatne, a na piaskach sandrowych
– bielice.
Równiny sandrowe i pola wydmowe porastają bory sosnowe. Roślinność
naturalna to bory mieszane i buczyny.
Najwyższymi wzniesieniami są wzgórza moreny czołowej: Wieżyca (329 m
n.p.m).
Klimat Pojezierzy Polskich, ze względu na znaczną rozciągłość tej krainy z
zachodu na wschód jest zróżnicowany. Na Pojezierzu Wielkopolskim i
Kaszubskim klimat posiada cechy morskie,
Pojezierza te zajmują 77 tys.km2, tj.25 % powierzchni Polski. W obrębie
podprowincji wydzielono makroregiony: Pojezierza Zachodniopomorskie,
Pojezierza Wschodniopomorskie, Pojezierza Południowopomorskie ,
Dolina Dolnej Wisły, Pojezierze Iławskie, Pojezierze ChełmińskoDobrzyńskie, Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka, Pojezierze
Wielkopolsko-Kujawskie, Pradolina Warciańsko-Odrzańska, Pojezierze
Leszczyńskie, Wzniesienia Zielonogórskie
Jezioro Jeziorak
Wieżyca
NIZINY ŚRODKOWOPOLSKIE
Niziny Środkowopolskie (318) należy do megaregionu:
Pozaalpejska Europa Środkowa i prowincji :Niż
Środkowoeuropejski,
Rozciąga się między Pojezierzami Południowobałtyckimi a
Przedgórzem Sudeckim i Wyżynami Polskimi.
Region stanowi głównie system bezjeziornych równin erozyjnodenudacyjnych o wysokościach 100-200 (maksymalnie 250) m
n.p.m. Są to najczęściej wzniesienia moren czołowych,
przykładem jest Wał Trzebnicki, ciągnący się ok. 200 km.
Przeważają gleby bielicowe, płowe i brunatne. Na południe od
Wrocławia i Sochaczewa występują czarne ziemie, a w dolinach
dużych rzek-mady.
W zachodniej części występuje klimat o cechach oceanicznych,
a we wschodniej - o cechach kontynentalnych. Średnia roczna
suma opadów jest niewielka i wynosi 450-600 mm.
Największe kompleksy leśne to m.in: Bory Dolnośląskie,
Puszcza Kampinoska oraz Puszcza Białowieska
Niziny Środkowopolskie dzielą się na 8 makroregionów:
Nizina Południowowielkopolska , Obniżenie MilickoGłogowskie, Wał Trzebnicki, Nizina Śląska, Nizina
Północnomazowiecka, Nizina Środkowomazowiecka,
Wzniesienia Południowomazowieckie, Nizina
Południowopodlaska
SUDETY I PRZEDGÓRZE SUDECKIE
Sudety (332) należy do megaregionu: Pozaalpejska
Europa Środkowa i prowincji Masyw Czeski,
Sudety to góry o zróżnicowanej budowie geologicznej.
Można w nich wyróżnić m.in. Prekambryjskie utwory
krystaliczne, rozległe intruzje granitowe wieku
paleozoicznego czy płytowo zalegające piaskowce
kredowe i permskie melafiry.
Rzeźba Sudetów jest bardzo urozmaicona. Pasmo
górskie zostało rozcięte dużymi kotlinami: Kłodzką oraz
Jeleniogórską.
Przedgórze Sudeckie jest obszarem równinnym i
falistym, urozmaiconym wzniesieniami zbudowanymi ze
starych skał krystalicznych: granitów, gabra (Wzgórza
Strzegomskie, Wzgórza Strzelińskie, Masyw Ślęży).
W Sudetach występują gleby górskie; jedynie w kotlinach
i dolinach większych rzek powstały gleby brunatne i mady.
Na Przedgórzu Sudeckim występują gleby lepsze niż w
Sudetach, głównie g. brunatne i płowe.
Roślinność w Sudetach tworzy wyraźne piętra. Ich granice
znajdują się znacznie niżej niż w Karpatach.
Duże powierzchnie porastają monokultury świerkowe.
Klimat typowo górski - chłodny i wilgotny.
W obrębie tej prowincji wydzielono:
Sudety Zachodnie, Sudety Środkowe, Sudety
Wschodnie, Przedgórze Sudeckie, Przedgórze
Zachodniosudeckie
Sudety Środkowe - Wzgórza Włodzickie,
Góry Bardzkie, Góry Sowie
Śnieżka – najwyższy szczyt 1602 m n.p.m
WYŻYNA ŚLĄSKO-KRAKOWSKA
Wyżyna Śląsko-Krakowska
(Zachodniomałopolska) (341) należy do
megaregionu: Pozaalpejska Europa Środkowa i
prowincji Wyżyny Polskie
Leży w północno-zachodniej części Małopolski i
zajmuje obszar 7.535 km².
Zbudowana jest z osadów paleozoicznych i
mezozoicznych; charakteryzuje ją zróżnicowana
budowa terenu. Wyżyna obniża się ku północy a
starsze formacje geologiczne pokryte są miejscami
osadami plejstoceńskimi. Pod względem
ukształtowania powierzchni szczególnie silnie jest
urozmaicona wschodnia część wyżyny – Wyżyna
Krakowsko –Częstochowska o krajobrazie
krasowym.
Gleby to najczęściej bielice, gleby płowe i rędziny.
Klimat cechują stosunkowo duże opady ( 700-800
mm), średnia roczna temp powietrza wynosi 10oC.
Ze względu na znaczne różnice w budowie
geologicznej wyróżniono 3 makroregiony: Wyżynę
Śląską, Wyżynę Woźnicko-Wieluńską i Wyżynę
Krakowsko - Częstochowską
Wyżyna Krakowsko –Częstochowska,
ruiny zamku w Ogrodzieńcu
Góra Św. Anny
WYŻYNA MAŁOPOLSKA
Wyżyna Małopolska (342) należy do megaregionu:
Pozaalpejska Europa Środkowa i prowincji Wyżyny
Polskie
Jest to region bardzo zróżnicowany pod względem
budowy geologicznej i rzeźby terenu. Składa się z
wyniesień i obniżeń zbudowanych ze skał kredowych,
jurajskich i trzeciorzędowych. W części południowej
znajdują się wapienie będące efektem transgresji
morskiej, na których zalega znacznej miąższości warstwa
lessowa. Tutaj też zachodzą zjawiska krasowe. Północną
część pokrywają utwory czwartorzędowe (piaski i gliny).
Na całym obszarze dominują wysokości 200-300 m
n.p.m., jedynie w obrębie Gór Świętokrzyskich
kulminacje przekraczają 600 m (Pasmo Łysicy – 612 m).
Gleby są żyzne, głównie czarnoziemy, g. brunatne i
rędziny.
Naturalna roślinność została przekształcona przez
człowieka, obecnie dominują grądy i dąbrowy,
Klimat Wyżyny Małopolskiej jest zróżnicowany, nieco
chłodniejszy i wilgotniejszy w obrębie Gór
Świętokrzyskich. Przy średniej rocznej temperaturze
regionu 7,5°C, Opady dochodzą do 800 mm w Górach
Świętokrzyskich, spadając do 550 mm w Niecce
Nidziańskiej.
Wyżyna Małopolska dzieli się na 3 makroregiony:
Wyżynę Przedborską, Wyżynę Kielecką i Nieckę
Nidziańską
Góry Świętokrzyskie – Wyżyna Kielecka
Wyżyna Miechowska – Niecka Nidziańska
WYŻYNA LUBELSKO - LWOWSKA
Wyżyna Lubelsko-Lwowska (343)- należy do
megaregionu: Pozaalpejska Europa Środkowa i
prowincji Wyżyny Polskie,
Wyżyna Lubelsko-Lwowska zajmuje 9,4 tys km2 (3%
powierzchni Polski).
Jest niecką zbudowaną z warstw kredowych, ale
podniesioną przez metakarpackie ruchy tektoniczne od
200 do prawie 400 m n.p.m. w części południowowschodniej i obciętą uskokami ku zapadlisku
podkarpackiemu. Wyżyna jest pochylona ku północy i
rozczłonkowana erozyjnie na łagodne garby. Ponadto
cechą charakterystyczną wyżyny jest występowanie
płatów lessu.
Równina Bełżycka – Wyżyna Lubelska
Na lessie rozwinęły się czarnoziemy. Pozostałe gleby
to bielice, rędziny i g. brunatne,
Klimat ma cechy kontynentalne: opady ok. 600 mm
oraz znaczną roczną amplitudę temperatury powietrza
przekraczającą 22oC.
Wyżynę kiedyś porastały grądy, dąbrowy i bory
mieszane, obecnie bory sosnowe oraz kępy lasów
jodłowych i bukowych
Ze względu na ukształtowanie powierzchni wyróżnia
się dwa makroregiony: Wyżynę Lubelską i Roztocze
Roztocze
PÓŁNOCNE PODKARPACIE
Podkarpacie Północne (512) należy do megaregionu:
Region Karpacki i Prowincji Karpaty Zachodnie z
Podkarpaciem Zachodnim i Północnym,
Północne Podkarpacie zajmuje obszar o powierzchni 16 tys.
km2 (tj. 5% terytorium Polski). Jednostka ta położona jest w
środkowej części Polski, granicząc z Karpatami Zachodnimi
od strony południowej, a od północy z Wyżynami Polskimi.
Jest zapadliskiem tektonicznym wypełnionym osadami
mioceńskimi. W plejstocenie obszar ten pokryty był
lądolodem, który pozostawił piaski, iły i gliny morenowe.
Karpackie dopływy Wisły rozcięły te osady tworząc między
dolinami płaskowyże. Na obszarach pokrytych piaskami
powstały wydmy śródlądowe.
Kotlina Sandomierska
Na Podkarpaciu dominują gleby bielicowe, brunatne i płowe.
U podnóża Karpat wystepują czarnoziemy, w dolinach rzek
wystepują mady.
Panuje tu łagodny klimat ze średnią temperaturą powietrza
w styczniu -4 stopnie i 19 stopni w lipcu oraz opadami 600800 mm. Z zachodu na wschód wzrasta kontynentalizm
klimatu. Kiedyś tereny te porastały puszcze, dziś
pozostałościami są: Puszcza: Sandomierska, Niepołomicka i
Solska;znaczną powierzchnię zajmują łąki. Podprowincja
dzieli się na 4 makroregiony: Kotlinę Ostrawską, Kotlinę
Oświęcimską, Bramę Krakowską i Kotlinę
Sandomierską.
Puszcza Sandomierska
ZEWNĘTRZE KARPATY ZACHODNIE
Zewnętrzne Karpaty Zachodnie (513) należy do megaregionu:
Region Karpacki i Prowincji Karpaty Zachodnie,
Zewnętrzne Karpaty Zachodnie zajmują w granicach Polski obszar o
powierzchni 16 tys. km2 (5 % terytorium kraju). Położone są na
zachodnim łuku Karpat, granicząc z Kotlinami Podkarpackimi od
północy, a Karpatami Wewnętrznymi od południa
Region zbudowany jest z naprzemianległych łupków, piaskowców i
zlepieńców zwanych fliszem karpackim. Składa się z pasma Pogórzy
mających postać licznych, zaokrąglonych, często spłaszczonych garbów
oddzielonych głębokimi dolinami rzek o wysokościach od 250 do 400
m n.p.m. oraz pasma Beskidów o rzeźbie gór średnich oraz
zaokrąglonych grzbietach i wysokościach przekraczających na obszarze
Beskidu Żywieckiego 1500 m n.p.m. (Babia Góra – 1725 m i Pilsko –
1557 m).
Barania Góra – Beskidy Zachodnie
Wyróżniamy tutaj od jednego do pięciu pięter krajobrazowych ze
średnią temperaturą roczną obniżającą się w raz z wysokością w
granicach od -2°C w rejonie Babiej Góry do +8°C na obszarze Pogórzy.
Roczna suma opadów wynosi od 800-1300 mm. W części zachodniej
występują znaczne wpływy oceanu, a we wschodniej przewaga
kontynentu, z czym związane są dłuższe zimy.
Flora Karpat Zewnętrznych reprezentowana jest przez bory mieszane i
grądy, a w Beskidach przeważają bory świerkowe
W granicach Polski Zewnętrzne Karpaty Zachodnie dzielą się na kilka
makroregionów: Pogórze Zachodniobeskidzkie, Beskidy Zachodnie,
Pogórze Środkowobeskidzkie, Beskidy Środkowe (inaczej Beskid
Niski).
Beskidy Środkowe
CENTRALNE KARPATY ZACHODNIE
Centralne Karpaty Zachodnie (514-515) należy do megaregionu:
Region Karpacki i Prowincji Karpaty Zachodnie,
Centralne Karpaty Zachodnie obejmują powierzchnię około 1,1 tys.
km2 co stanowi 0,3% terytorium kraju i 7% całego obszaru położonego
w znacznej części w granicach Słowacji. Od strony północnej sąsiadują
z różniącymi się od nich pod względem budowy i wysokości n.p.m.
Zewnętrznymi Karpatami Zachodnimi.
Region składa się z łańcuchów górskich zbudowanych ze skał
magmowych i metamorficznych oraz zalegających na nich pokrywach
ze skał osadowych z przewagą wapieni, a także oddzielających je
kotlin pokrytych fliszem podhalańskim (łupki ilaste wraz z
piaskowcami i mułowcami)
Rzeźba terenu jest silnie urozmaicona. W Tatrach Wysokich dominuje
krajobraz wysokogórski a w Tatrach Zachodnich rzeźba krasowa
Zakopane i Tatry
Przez Centralne Karpaty Zachodnie przebiega europejski dział wód
oddzielający zlewisko Morza Bałtyckiego od zlewiska Morza
Czarnego.
Występują tutaj wyraźne piętra klimatyczne cechujące się spadkiem
temperatury i wzrostem ilości opadów wraz z wysokością. Lata są
ciepłe, a zimy chłodne.
Najintensywniejsze opady przypadają na miesiące letnie (czerwiec i
lipiec) – do 1500 mm w Tatrach. Powszechne jest występowanie
ciepłego i porywistego wiatru „halnego” opadającego ze szczytów Tatr
ku dolinom oraz „morza mgieł” W Tatrach panuje najsurowszy klimat
Polski.
Wystepują tu gleby górskie, rędziny i mady
Obniżenia Orawsko-Podhalańskiego i Łańcucha Tatrzańskiego.
Rysy
WSCHODNIE PODKARPACIE

Wschodnie Podkarpacie (521) należy do megaregionu: Region Karpacki i Prowincji:
Karpaty Wschodnie,

Wschodnie Podkarpacie to region prawie w całości położony na Ukrainie i tylko mały
fragment makroregionu Płaskowyżu Sańsko-Dniestrzańskiego na południe od Przemyśla, o
powierzchni niespełna 0,1 tys. km2, leży w granicach Polski. Jest to część dorzecza Wiaru,
prawego dopływu Sanu.

Jest to mały fragment całego regionu, położony nad dolnym Wiarem i ograniczony od zachodu
progiem Pogórza Przemyskiego. Prowincja ta oddziela od siebie Kotlinę Sandomierską i
Kotlinę Górnego Dniestru. Powierzchnia tej wysoczyzny pokryta jest lessem. W plejstocenie,
w okresie zlodowacenia południowopolskiego, przelewały się tędy z zachodu na wschód wody
pochodzące z topniejącego lądolodu i spływające z Karpat, których naturalny odpływ na
północy został zatrzymany przez zlodowacenie. Przez region ten przebiega bałtyckoczarnomorski dział wodny. Północną granicę tego regionu stanowi dopływ Sanu – Wiszenia,
natomiast wschodnią dolina Wereszycy – dopływu Dniestru.

Region Wschodniego Podkarpacia jest krainą rolniczą, gęsto zaludnioną.
BESKIDY WSCHODNIE
Beskidy Wschodnie (522) należą do Megaregionu: Region
Karpacki, Prowincji: Karpaty Wschodnie i Podprowincjai
Zewnętrzne Karpaty Wschodnie,
Beskidy Wschodnie są przedłużeniem Zewnętrznych Karpat
Zachodnich i pierwszym członem Zewnętrznych Karpat
Wschodnich
Cechą tej części Karpat jest brak progu podgórskiego i
bezpośredni kontakt gór z Podkarpaciem Wschodnim,
zanurzanie się zewnętrznych fałdów fliszu pod osady
mioceńskie oraz objęcie ruchami fałdowymi osadów
neogeńskich. Budowa geologiczna ma swoje odbicie w
podziale Beskidów Wschodnich na dwa podłużne pasy
krajobrazowe: zewnętrzny, niższy, nazywany Beskidami
Lesistymi i wewnętrzny, wyższy, nazywany Beskidami
Połonińskimi.
W granicach Polski znajduje się część makroregionu
Beskidów Lesistych, w którego skład wchodzą Bieszczady
Zachodnie i Góry Sanocko- Turczańskie. Łączna ich
powierzchnia to 2,5 tys. km2 (0,8% terytorium Polski)
Przeważają słabe gleby górskie.
Zaznacza się tu znaczny kontynentalizm klimatu. Lata są
krótsze jak w Karpatach Zachodnich a zimy dłuższe.
Wystepują piętra roślinne: podgórskie do 600 m n.p.m,
dolnoreglowe do 1200 m n.p.m, i bezleśne subalpejskie
(połoniny). Brakuje piętra górnoreglowego z lasami
świerkowymi i kosodrzewiny
Halicz
POBRZEŻA WSCHODNIOBAŁTYCKIE
Pobrzeża Wschodniobałtyckie (841) należą do
Megaregionu: Niż Wschodnioeuropejski i
Prowincji: Niż Wschodniobałtycko-Białoruski,
Pobrzeża Wschodniobałtyckie rozciągają się od
Zatoki Gdańskiej po Zatokę Fińską. Na terenie
Polski region ten zajmuje obszar około 2,7 tys. km2
(ok. 0,8% terytorium kraju).
Dominuje tu krajobraz polodowcowy o
urozmaiconej rzeźbie,
Region ten w odróżnieniu od sąsiadujących z nim od
południa Pojezierzy Mazurskich jest prawie zupełnie
pozbawiona jezior i ma dobrze rozwinięty system
dolin. Charakterystyczną cechą tego obszaru jest
również mała liczba moren czołowych.
Przeważają gleby bielicowe i brunatne,
Klimat jest kształtowany przez morskie masy
powietrza. Zimy trwają dłużej i są mroźniejsze jak
na Pobrzeżach Południowobałtyckich,
Roślinność tworzą rzadkie bory mieszane,
W granicach Polski znajduje się tylko południowa
część Niziny Staropruskiej
Równina Sępopolska-część Niziny Staropruskiej
Wzniesienia Górowskie
POJEZIERZA WSCHODNIOBAŁTYCKIE
Pojezierza Wschodniobałtyckie (842) należą do
megaregionu Niż Wschodnioeuropejski i prowincji Niż
Wschodniobałtycko-Białoruski,
Region Pojezierza Wschodniobałtyckie jest przedłużeniem
Pobrzeży Południowobałyckich. Podobnie jak Pobrzeża
Wschodniobałtyckie jest zaliczony do Europy Wschodniej, ze
względu na położenie w obrębie odrębnej struktury
geologicznej jaką jest platforma wschodnioeuropejska i
odmienności klimatycznej i roślinnej.
Rysem charakterystycznym regionu jest rzeźba
młodoglacjalna ukształtowana w wyniku północnopolskiego
najmłodszego zlodowacenia w Polsce. Rzeźba terenu jest
pagórkowata, liczne są wielkopromienne pagóry morenowe
rozdzielone szerokimi obniżeniami często wypełnionymi
jeziorami. Typowe formy rzeźby to ciągi moren, którym
towarzyszą rozległe równiny sandrowe. Kulminacje
przekraczają 150-200 m n.p.m., a w kilku miejscach ponad
300 metrów (Szeska Góra – 309 m, Tatarska Góra – 301 m).
Fragment Pojezierza Mazurskiego
Przeważają gleby brunatne i płowe,
Region jest znacznie zalesiony, lasy mają charakter wybitnie
kontynentalny, a obecność roślin typowych dla tundry
świadczy o przewadze klimatu kontynentalnego. Natomiast
w zachodniej części podprowincji panuje klimat oceaniczny ,
W granicach Polski znajdują się: Pojezierze Mazurskie i
południowo – zachodnia część Pojezierza Litewskiego
Szeskie Wzgórza
WYSOCZYZNY PODLASKO - BIAŁORUSKIE
Wysoczyzny Podlasko-Białoruskie (843) należą do
megaregionu Niż Wschodnioeuropejski i prowincji
Niż Wschodniobałtycko-Białoruski,
Wysoczyzny Podlasko - Białoruskie znajdują się w
zasięgu zlodowacenia warciańskiego i tworzą pas od
środkowego Bugu po okolice białoruskiego Mińska. W
części wschodniej pas wysoczyzn przekracza 300m. Całą
prowincję cechuje brak jezior i występowanie rozległych,
zabagnionych obniżeń.
Kontynentalne cechy klimatu regionu charakteryzują się
długimi i mroźnymi zimami oraz wysokimi
temperaturami w okresie letnim. Średnie sumy opadów
w roku wahają się w granicach 550 mm.
Na terytorium Polski znajduje się tylko jeden
makroregion, Nizina Północnopodlaska, który zajmuje
powierzchnię 16 tys. km2. We wschodniej części krainę
tą wyróżniają wysoczyzny o falistym charakterze rzeźby
przechodzące w ciąg pagórków morenowych, kemów i
ozów w części zachodniej. Są porozcinane licznymi
dolinami rzecznymi. Wysokości wysoczyzn dochodzą
do 238 m n.p.m. we Wzgórzach Sokólskich.
Szczególną wartość przyrodniczą posiada roślinność
torfowo-bagienna zajmująca rozległą strefę obszarów
zabagnionych wzdłuż Biebrzy oraz kompleks leśny
Puszczy Białowieskiej.
Dolina Biebrzy
Puszcza Białowieska
POLESIE
Polesie (845) należy do megaregionu Niż
Wschodnioeuropejski i prowincji Niż
Wschodniobałtycko-Białoruski,
Region ten charakteryzuje się pod względem
krajobrazowym równinnością, małym
nachyleniem powierzchni i zabagnieniem.
Polesie zaczyna się na terytorium Polski i
rozszerza się w kierunku wschodnim, sięgając
poza Dniepr. Zachodnia część regionu
znajduje się w dorzeczu Bugu-Wisły.
Gleby reprezentowane są przez bielice, gleby
bagienne i mady,
Poleski Park Narodowy
Klimat cechuje suche i ciepłe lato oraz długie
i chłodne zimy,
Przeważają łąki powstałe na zmeliorowanych
terenach, roślinność naturalną tworzą resztki
borów mieszanych i lasów liściastych typu
grądów
W granicach Polski znajdują się części dwóch
makroregionów: Polesia Zachodniego i
Polesia Wołyńskiego, łącznej powierzchni 6,8
tys. km2 (ok. 2% terytorium Polski).
Polesie Zachodnie
WYŻYNA WOŁYŃSKO PODOLSKA
Wyżyna Wołyńsko-Podolska (851) – należy
do Megaregionu: Niż Wschodnioeuropejski i
Prowincji: Wyżyny Ukraińskie,
Wyżyna Wołyńska tworzy szeroki płaskowyż
okryty glinami, piaskami i lessami. U podnóża
krawędzi oddzielającej ją od Wyżyny
Podolskiej występują liczne podmokłości i
bagniska. Region ten ma powierzchnię
pagórkowatą o wysokościach dochodzących do
409 m n.p.m., porozcinaną licznymi dolinami
rzek (Bug, Styr, Horyń, Słucz) i wąwozami na
garby i grzędy.
Kotlina Hrubieszowska
Klimat regionu jest umiarkowany ciepły, pod
wpływem klimatu kontynentalnego. Suche i
ciepłe lata oraz długie mroźne zimy,
Roślinność naturalną tworzą lasy liściaste typu
grądów oraz zbiorowiska roślinności zielnej
W granicach Polski znajduje się tylko niewielki
fragment podprowincji – Wyżyny Wołyńskiej
Grzęda Sokalska