Temat: Idea jednoczenia Europy do 1939 r

Temat: Idea jednoczenia Europy do 1939 r.
1. Grecko – rzymskie korzenie jedności Europy
- Europa w ramach imperium rzymskiego: wspólne prawo, wspólnota
cywilizacyjna, porządek pokojowy ( „PAX Romana”)
2. Uniwersalistyczne idee średniowiecznej Europy
a. religijna wspólnota bazą jednoczenia kontynentu: „Christianitas”=
„Europea” , zamiast Imperium Romanum Imperium Christianum
b. święty Augustyn /V wiek/ w dziele „ O państwie bożym” – utopijna
koncepcja chrześcijańskiego imperium pod zwierzchnictwem papieża
c. panowanie Karola Wielkiego /768-814/ próba realizowania
augstynowskiej koncepcji „państwa bożego” na ziemi. Pierwsze
zjednoczenie Europy zachodniej
d. próba odnowienia cesarstwa rzymskiego przez Ottona III /983 – 1002/
jako świeckiego namiestnika boga na ziemi, na czele związku ludów
chrześcijańskich
e. uniwersalizm teokratyczny świętego Tomasza z Akwinu / 1225 – 74/. W
Traktacie „O władzy monarchów” propozycja podporządkowania władców
świeckich zwierzchnictwu papieża
f. koncepcja Pierre Dubois /1260 – 1320/ doradcy króla Francji Filipa IV
Pięknego utworzenia konfederacji państw chrześcijańskich. Miała ona
posiadać przywódcę i międzynarodowy trybunał rozjemczy.Za najważniejsze
państwo Europejskie Dubois uważał Francję, negował zwierzchnictwo
papieża nad władzą świecką.
3. Rozwój idei integracyjnych od XV do końca XVIII wieku
a. propozycja króla czeskiego Jerzego z Podiebradu / 1458 – 71/ utworzenia
związku chrześcijańskich władców europejskich zwanego Ligą Pokoju, król
proponował członkom równy status niezależnie od wielkości państw.
Przywódcą Ligi miał być król Francji. Koncepcja równości państw godziła w
pozycję cesarza i papieża. Czeski król przewidywał istnienie
ponadpaństwowych organów władzy oraz ogólnoeuropejskiego aparatu
administracyjnego
b. „ Wielki Plan” króla Francji Henryka IV /1589 – 1610/ projekt utworzenia
związku 15 chrześcijańskich państw europejskich niezależnie od podziałów
religijnych wynikających z reformacji. Plan nie obejmował Rosji i Turcji.
Cel związku to wolność handlu i bezpieczeństwo zewnętrzne. Władza
związku to Rada Europy złożona z delegatów państw członkowskich. Miała
powstać wspólna armia w liczbie 320 tysięcy żołnierzy.
c. koncepcja powszechnego związku wszystkich panujących Europy czyli
Unii Europejskiej Charlesa de Saint Pierre /1658 -1743/ . W projekcie
uwzględniono Rosję. Monarchowie mieli cedować swoje uprawnienia na
Senat Europejski, reprezentujący wszystkie państwa kontynentu. Role rządu
europejskiego maiła spełniać specjalna Komisja złożona z pięciu senatorów.
Unia miała zapewnić bezpieczeństwo i wolność handlu,
4. Idee integracyjne od rewolucji francuskiej do I wojny światowej
a. próba siłowego zjednoczenia Europy przez Napoleona Bonaparte /17991815/
b. powstanie pierwszego paneuropejskiego związku – Świętego Przymierza
1815 istotą przymierza była równowaga sił strzeżona przez związek
monarchów
c. koncepcje jednoczenia narodów europy księcia Adama Czartoryskiego
/1770- 1861/.
- Liga Europejska pod przewodem cara Aleksandra I
- Liga Europejska pod przewodem Wielkiej Brytanii.
Liga miała być unią państw z organami ponadnarodowymi: Najwyższą Radą,
Senatem i Kongresem. Unia miała umożliwić przywrócenie wolności
narodom zniewolonym / Polakom, Grekom, Włochom i Belgom/ poprzez
nowe wyznaczenie granic
d. projekt Konstytucji dla Europy Wojciecha Jastrzębowskiego /1799- 1882/
Europa miała tworzyć federację z parlamentem na czele, wszystkie narody
miały mieć równe prawa. Konstytucja Jastrzębowskiego to pierwowzór dla
późniejszych projektów konstytucji europejskich
5. Projekty integracyjne w latach 1919 – 1939
a. Unia paneuropejska Richarda Coudenhove- Kalergi /1894 – 1972/
szczegóły projektu zawiera książka pod tytułem „ Paneuropa” 1923 i „
Manifest paneuropejski” 1924.
Paneuropa miała objąć obszar między ZSRR, Atlantykiem i Morzem
Śródziemnym ponadto miała obejmować kolonie krajów europejskich
należących do paneuropy, miała być państwem związkowym z własną
konstytucją. Zjednoczona Europa miała być zdolna Edo przeciwstawienia się
Panameryce, imperium brytyjskiemu, ZSRR i Azji / Chiny, Japonia/.
b. Projekt Stanów Zjednoczonych Europy Aristide Brianda / 1862- 1932/
Autor postulował utworzenie federacji z poszanowaniem suwerenności
państw członkowskich. Federacja miała funkcjonować w ramach Ligi
Narodów. Organem kierowniczym organizacji miała być konferencja
europejska złożona z przedstawicieli wszystkich rządów. Brand proponował
utworzenie komisji politycznej jako organu wykonawczego oraz sekretariatu
o spraw administracyjnych. Wspólna polityka miała obejmować stosunki
międzynarodowe, kulturę, finanse, komunikacje, prace, komunikacje,
higienę, administracje