Najpiękniejsze miasta

advertisement
Najpiękniejsze
miasta
Jerozolima
•
Jerozolima– największe miasto
Izraela, stolica administracyjna
Dystryktu Jerozolimy i stolica
państwa Izraela (Jerozolima jest
stolicą według izraelskiego prawa
<Podstawowe Prawo
Jerozolimy>). Znajduje się tutaj
oficjalna siedziba prezydenta,
większość urzędów
państwowych, sąd najwyższy,
parlament i inne.
•
Organizacja Narodów
Zjednoczonych i większość
państw nie uznają Jerozolimy
jako stolicy Izraela, pozostawiając
tą kwestię sporną do wyjaśnienia
podczas przyszłych negocjacji
izraelsko-palestyńskich.
Autonomia Palestyńska planuje
utworzenie we Wschodniej
Jerozolimie stolicy swojego
państwa. Większość państw
utrzymuje swoje ambasady w Tel
Awiwie.
Jest to największe miasto w kraju pod
względem powierzchni (123 km²) i ludności
(733 300 mieszkańców). Leży wśród gór
Judei, rozciągających się pomiędzy Morzem
Śródziemnym a Morzem Martwym. Miasto
posiada długowiekową historię i stanowi
centralny punkt dla Judaizmu,
Chrześcijaństwa i Islamu.
*
Jerozolima
Współczesne miasto powstało wokół
Starego Miasta. Nowoczesne
żydowskie dzielnice rozciągają się w
kierunku zachodnim, w stronę
aglomeracji Gusz Dan, natomiast
dzielnice arabskie rozciągają się po
stronie wschodniej (Wschodnia
Jerozolima) w kierunku Ramallah i
Betlejem.
W Jerozolimie występują ciepłe i bezdeszczowe lata, oraz z powodu
wysokości nad poziomem morza stosunkowo chłodne zimy. Wschodnia
Jerozolima znajduje się na krawędzi Pustyni Judzkiej. Dzielnice położone w
głębokich dolinach są naturalnymi obszarami zieleni. Na zachód od miasta
rozciąga się obszar leśny. Przy głównych drogach założono parki. Wokół
Starego Miasta wybudowano promenady.
Widok miasta, na pierwszym planie
Wzgórze Świątynne
Hotele
Zgodnie z opisem biblijnym, król Dawid panował do 970 p.n.e., a
następnie na tronie zasiadł jego syn Salomon, który wybudował Świątynię
na Górze Moria w mieście. Świątynia Salomona (później nazywana
Pierwszą Świątynią) odgrywała decydującą rolę w historii Izraela jako
miejsce przechowywania Arki Przymierza. Miasto stało się centrum
religijnym, kulturowym, politycznym, gospodarczym i militarnym Izraela.
Po śmierci króla Salomona nastąpił rozłam Królestwa Izraela na dwa
odrębne Królestwa Izraela i Judy. Jerozolima została stolicą Królestwa
Judy.
Jerozolima to miejsce w którym przenikają się kultury Zachodu ze
Wschodem. Silne arabskie wpływy tworzą specyficzną egzotyczną
atmosferę. Jerozolima jest znana na świecie przede wszystkim ze
względu na swoje religijne znaczenie, jest również siedzibą wielu
instytucji kulturalnych. Najważniejszym jest Muzeum Izraela, jest
głównym muzeum prezentującym sztukę w Jerozolimie. Przyciąga
gości, z czego świata. Zajmuje powierzchnie 20 akrów i obejmuje kilka
budynków z ekspozycjami.
W Sanktuarium Zwojów
prezentowane są
dokumenty znad Morza
Martwego. Skrzydło
młodzieżowe, w którym
realizuje się szeroki
program edukacyjny,
odwiedza każdego roku
100 tys. dzieci. Posiada
ogród rzeźby.
Sanktuarium Zwojów
Jedną z czołowych orkiestr
grających w mieście jest
Orkiestra Symfoniczna
Jerozolimy, która funkcjonuje
od lat 40. XX wieku.
Występowała ona w wielu
miastach całego świata,
wliczając w to Wiedeń,
Frankfurt i Nowy Jork.
Najbliższe otoczenie Starego
Miasta jest centrum kulturalnym
Jerozolimy, w którym znajdują
się Teatr Chana oraz Kino
Jerozolimy. Palestyński Teatr
Narodowy, założony w 1984,
działa we Wschodniej
Jerozolimie i przedstawia
sztukę arabską.
Budynek Teatru
Ogrody
botaniczne
Z innych obiektów na uwagę
zasługuje biblijne ZOO, w
którym zgromadzono
zwierzęta wspominane w
Biblii. ZOO znajduje się w
południowej części miasta i
jest finansowane przez
rodzinę Tisch.
Góra Oliwna wznosi się na wschód od Jerozolimy, przesłania sobą widok na góry
Moabu i na Pustynię Judzką. Od Jerozolimy oddziela ją Dolina Cedronu. Góra
Oliwna jest najbardziej na południe wysuniętym cyplem Wzgórz Beniamina, z
którymi łączy się poprzez Górę Skopus. Nazwa Góra Oliwna jest uzasadniona
tradycją. Rosły na niej niegdyś liczne gaje oliwne.
O jednym takim gaju wspominają Ewangelie (zob. Mt 26,36 i par.; J 18,1).
W Jerozolimie swoją siedzibę ma kilka uczelni, z Uniwersytetem Hebrajskim
(założony w 1925) na czele. W zarządzie szkoły zasiadali intelektualiści o
żydowskich korzeniach, tacy jak Albert Einstein i Zygmunt Freud. Kilku
laureatów Nagrody Nobla jest absolwentami tego uniwersytetu, ostatni z
nich to: Avram Hershko, David Gross i Daniel Kahneman. Uniwersytet
mieści w swoich murach Bibliotekę Narodową, która zawiera ponad 5 mln
książek. Biblioteka jest jednym z największych na świecie strażników
książek na temat narodu żydowskiego.
Uniwersytet posiada trzy kampusy: na Górze Skopus, w osiedlu Giv'at
Ram i medyczny kampus przy Szpitalu Hadassah Ein Kerem.
Szpital Hadassah Ein Kerem
Uniwersytet Hebrajski
Instytut Yad Vashem przyznaje tytuł "Sprawiedliwy Wśród Narodów
Świata". Znajduje się tu narodowy pomnik ofiar Holocaustu oraz
największa na świecie biblioteka z informacjami o Holocauście
(około 100 000 książek i artykułów). Kompleks Instytutu obejmuje
nowoczesne muzeum przedstawiające historię ludobójstwa
narodu żydowskiego, prezentujące także eksponaty z historii
poszczególnych rodzin i jednostek. Jeden z pomników upamiętnia
1,5 mln żydowskich dzieci, które zginęły z rąk nazistów. Instytut
jest placówką muzealną, kulturalną, oświatową i badawczą
Dolina zniszczonych gmin żydowskich
Jerozolima odgrywa ważną rolę dla trzech wielkich religii
monoteistycznych: judaizmu, chrześcijaństwa i islamu oraz kilku
mniejszych grup religijnych. Rocznik statystyczny z 2000 roku
wymienia w mieście: 1204 synagogi, 158 kościołów i 73 meczety. Co
jakiś czas dochodzi do różnych tarć i kontrowersji, zwłaszcza wokół
Wzgórza Świątynnego.
Chrześcijaństwo szanuje Jerozolimę nie
tylko za wielką rolę jaką odegrało to
miasto w Starym Testamencie, lecz także
za jego znaczenie w życiu Jezusa
Chrystusa. Zgodnie z biblijnymi opisami,
Jezus został zaniesiony do Jerozolimy
wkrótce po urodzeniu, a późniejsze jego
życie bardzo często przeplatało się ze
Świątynią Jerozolimską. Przypuszczalne
miejsce ostatniej wieczerzy Jezusa
znajdowało się na Górze Syjon, w
budynku w którym mieści się grobowiec
króla Dawida.
Brama Damasceńska, główne wejście do
muzułmańskiej dzielnicy w Jerozolimie.
Według ortodoksyjnie pojmowanych zasad islamu, takie manekiny z ludzką
twarzą to bluźnierstwo. Sklepik z chustami przy Drodze Krzyżowej.
. Centralny dworzec autobusowy
jest równocześnie dworcem
międzynarodowym. Blisko 100
linii autobusowych rozjeżdża się
stąd po całym mieście,
dzielnicach podmiejskich i
Izraelu. Arabskie autobusy
utrzymują komunikację z
terenami Autonomii
Palestyńskiej.
Centralny dworzec autobusowy
Przez centrum miasta przebiega główna droga Talpiot-Atarot, która mniej więcej
dzieli Jerozolimę na część wschodnią i zachodnią.
Trakty komunikacyjne łączą poszczególne dzielnice z głównymi drogami i
autostradą.
Najbardziej popularnymi sportami w Jerozolimie są piłka nożna i
koszykówka. W Jerozolimie jest jeden z najpopularniejszych
klubów Izraela, Beitar Jerozolima. Wśród kibiców drużyny znajduje
się kilku byłych i obecnych wpływowych polityków, którzy często
są obecni na meczach. Drugą drużyną piłkarską jest Hapoel
Jerozolima. Prowadzą one rozgrywki na stadionie Teddy Kollek. Z
koszykówki jest tutaj klub Hapoel Jerusalem B.C.
W Jerozolimie jest
także Centrum Tenisowe z
kortami na otwartym powietrzu.
stadion Teddy Kollek
Kort tenisowy
Nazaret
Nazaret jest nieformalną stolicą
izraelskich Arabów, którzy
stanowią zdecydowaną
większość w mieście. W
Ewangeliach Nazaret zostało
przedstawione jako miejsce
dorastania Jezusa Chrystusa, w
związku z czym stało się
miejscem pielgrzymek
chrześcijan.
Nazaret jest największym miastem i
stolicą administracyjną Dystryktu
Północnego w Izraelu.
Miasto jest położone w naturalnej
niecce położonej na wysokości 320
mn.p.m. na stokach wzgórz pięciu
wzgórz (Nebi Sa'in, Romane, Kufze,
Rajme i Mount Sheikh), które od
północy ograniczają Dolinę Ezdrelon.
Leży 25 km od Morza Galilejskiego i 9
km na zachód od Góry Tabor. Jego
stale rozwijająca się ku wschodowi
dzielnica żydowska zamieszkana
przez emigrantów nosi nazwę
Nazaret Illit (tzn. górna).
*
Nazaret
Klimat Nazaretu został sklasyfikowany jako
śródziemnomorski-pustynny. Położenie w górzystej
okolicy powoduje, że najprzyjemniejszą porą roku jest
wiosna i jesień, ze średnimi temperaturami około 20°C.
Latem temperatury dochodzą do 40°C, chociaż
najczęściej wahają się około 30-35°C. Jednak zimą
temperatury spadają nawet do 0°C, chociaż najczęściej
jest około 5°C. Przeważają wiatry północno-wschodnie i
zachodnie, średnio wilgotne. Deszcze rozpoczynają się
w październiku i osiągają swoje maksimum w styczniu.
W ostatnich latach wyłożono znaczne sumy na renowację uliczek i domów
Nazaretu, dzięki czemu to typowo arabskie miasteczko zyskało wiele uroku. Wśród
labiryntu wąskich uliczek znajduje się arabski Stary Rynek wokół którego znajdują
się najważniejsze religijne zabytki miasta. Najważniejszym chrześcijańskim
kościołem jest Kościół Zwiastowania. Według tradycji katolickiej, stoi on w miejscu
w którym archanioł Gabriel zwiastował Marii narodzenie Jezusa (Ewangelia
Łukasza 1:26-31). Cerkiew prawosławna Św. Gabriela znajduje się w miejscu
alternatywnego zwiastowania narodzin Jezusa. Kościół melchicki posiada kościół
wybudowany w miejscu, w którym prawdopodobnie stała synagoga, w której
nauczał Jezus. Kościół Św. Józefa stoi w tradycyjnej lokalizacji warsztatu Józefa,
ojca Jezusa. Kościół Mensa Christi upamiętnia miejsce w którym według tradycji
Jezus spotał się z apostołami po swoim zmartwychwstaniu. Na wzgórzu górujacym
nad miastem wznosi się Bazylika Zmartywchwstania Jezusa, wzniesiona na
polecenie Salezjan.
Bazylika Zwiastowania w
Nazarecie
Minaret Białego Meczetu w
Nazarecie.
Z obiektów muzułmańskich
znajdujących się w Nazarecie
najważniejszym jest Biały Meczet
(al-Abiad). Został on wzniesiony w
1808 i miał symbolizować nową
erę pokoju pomiędzy
mniejszościami narodowymi
żyjącymi w Nazarecie. Meczet
Pokoju (al-Salam) jest pierwszym
współczesnie wybudowanym
meczetem w mieście. Do 1960
jedynym meczetem w Nazarecie
był Meczet Biały. Meczet alSheikh Amer został wybudowany
w bezpośrednim sąsiedztwie
Bazyliki Zwiastowania i klasztoru
żeńskiego. Szejk Amer był
bratankiem słynnego Saladyna,
który pokonał Krzyżowców.
Meczet Nabi Sa’in wzniesiono w
najwyższym punkcie Nazaretu.
Jest to wspaniałe miejsce do
podziwiania panoramy Doliny
Jezreel.
Zgodnie z danymi Izraelskiego
Centrum Danych
Statystycznych w 2006 roku w
mieście żyło 64,8 tys.
mieszkańców, z czego 75%
Arabowie.
Populacja miasta pod względem
wieku (dane z 2006):
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Wiek (w latach)
0-4
5-9
10-14
15-19
20-29
30-44
45-59
ponad 60
Procent populacji w %
12,0%
12,9%
10,8%
9,2%
15,4%
19,4%
12,0%
8,1%
Panorama Nazaretu
Jedno z osiedli
Nazaretu
Sport
Tutejsza drużyna piłkarska Maccabi Akhi Nazareth
F.C. gra w II lidze krajowej. Rozgrywki prowadzi na
stadionie Ilut, który może pomieścić 5 tys. widzów.
Klub został założony w 1967 i jest jednym z
ważniejszych arabskich klubów sportowych
działających w Izraelu.
Nazaret Illit- nazwa miasta w języku hebrajskim oznacza Górne Nazaret, i
odnosi się do pobliskiego starego miasta Nazaret, które w większości jest
zamieszkane przez ludność arabską.
Urząd miejski
Nazaret Illit
Nazaret Illit funkcjonuje jako ważne centrum przemysłowe, handlowe i biznesowe dla
całego regionu. Przemysł jest sercem i płucem miasta, dając zatrudnienie dla połowy
mieszkańców. Funkcjonuje tutaj pięć stref przemysłowych (A, B, C, Har Yona i Ziporit),
które ciągle się rozrastają. W krótkim czasie powstało tutaj ponad 100 zakładów
przemysłowych. Produkuje się tutaj wyroby elektroniczne, artykuły spożywcze, marmur,
buty, metale, tkaniny i inne materiały, koncern Elite, włókiennicze Klil Yofi,
motoryzacyjne jeepów Sofa, zbrojeniowe La'or, systemów klimatyzacji Acclimatic, i
wiele innych.
Bardzo ważną dziedziną lokalnej gospodarki jest turystyka. Nazaret Illit
charakteryzuje się wspaniałymi krajobrazami i świeżym górskim
powietrzem. Korzystnie ulokowane punkty widokowe pozwalają
podziwiać piękno Doliny Jezreel, góry Tabor i Dolnej Galilei.
Dodatkowym atutem jest bliskość starego miasta Nazaret, które
przyciąga wielu turystów i chrześcijańskich pielgrzymów. Nazaret Illit
zainwestowało wiele pieniędzy w stworzenie bogatej infrastruktury
turystycznej, która oferuje liczne wycieczki, przejażdżki na osłach,
wycieczki samochodami terenowymi, możliwość obserwowania dzikich
ptaków i wiele innych.
Kościół górny
Kościół dolny z Grotą Zwiastowania
Hotel Nazaret Costa Teguise
Tel Awiw
Tel Awiw-Jafa – miasto położone w
Izraelu. Leży na równinie Szaron nad
Morzem Śródziemnym, w zespole miejskim
Gusz Dan.
Chociaż ogłoszoną przez Izrael stolicą jest
Jerozolima, jednak ONZ nie uznaje
przynależności jej zachodniej części do
Izraela. Z tego powodu większość
ambasad mieści się w Tel Awiwie. W latach
1949 - 1995 Polska i niektóre inne państwa
uznawały Tel Awiw za stolicę Izraela.
Tel Awiw jest stolicą Dystryktu Tel Awiwu.
Jest drugim co do wielkości miastem w
Izraelu i jednym z największych centrów
technologicznych w państwie.
Tel Awiw jest położony na wybrzeżu
Morza Śródziemnego w obszarze
metropolitalnym Gusz Dan. Miasto
powstało na północ od historycznego
portu morskiego Jaffy, na nadmorskich
wydmach i stosunkowo mało żyznych
gruntach. Cały ten obszar został
wyrównany i nie ma żadnych
wzniesień, a jedynymi
charakterystycznymi cechami
geograficznymi są linia brzegowa oraz
ujście rzeki Jarkon.
*
Tel Awiw-Jaffa
Z powodu rozwoju Tel Awiwu i
aglomeracji Gusz Dan, nie
istnieją wyraźne granice
pomiędzy Tel Awiwem a Jaffą,
oraz pozostałymi dzielnicami
miasta. Tel Awiw jest położony
w odległości 60 km na
północny-zachód od Jerozolimy
i 90 km na południe od Hajfy.
Graniczy od północy z Herzliją,
z północnego-wschodu z Ramat
Hasharon, od wschodu z Ramat
Gan i Giv'atayim, od południa z
Holon i Bat Yam.
Tel Awiw ma klimat śródziemnomorski, który charakteryzuje się
gorącymi i wilgotnymi latami oraz chłodnymi i deszczowymi
zimami. Wiosna rozpoczyna się w marcu, a w drugiej połowie
maja rozpoczyna się lato. Średnia temperatura latem wynosi 26
°C, a zimą 12 °C. Opady śniegu są rzadkością w Tel Awiwie, ale
zdarza się spadek temperatury do 5 °C. Największe opady
deszczu występują pomiędzy październikiem a kwietniem. Suma
rocznych opadów atmosferycznych wynosi 530 mm.
Temperatura w kolejnych miesiącach roku (w °C) - średnia
pomiarów z lat 1981-2000:
•
•
•
Od 1880 do portowego miasta Jaffa licznie napływali żydowscy imigranci z Europy.
Byli to w większości Aszkenazyjczycy, którzy zostali pobudzeni do Pierwszej Aliji
ideami Syjonizmu. Ci nowi imigranci pragnęli osiedlić się w Ziemi Izraela i zająć się
uprawą roli. Z tego powodu wielu z nich osiedliło się na nadmorskich wydmach
położonych na północ od Jaffy. W ten sposób powstało osiedle Neve Tzedek (lata
1887-1896), którego powstanie jest uznawane za początki współczesnego miasta
Tel Awiw.
Gdy w 1904 rozpoczęła się Druga Alija, grupa żydowskich imigrantów postanowiła
w 1906 założyć nową podmiejską dzielnicę na peryferiach Jaffy. Celem było
zbudowanie "w zdrowym środowisku żydowskiego centrum miejskiego, które
powstałoby zgodnie z planami, estetyką i współczesną higieną". W 1908 zakupiono
5 ha wydm na północny-wschód od Jaffy, na których powstało osiedle
mieszkaniowe Ahuzat Bayit. 11 kwietnia 1909 powstało drugie osiedle Nahalat
Binyamin. W ciągu roku założono główne ulice, wybudowano sieć wodociągową
oraz 66 domów. Przydzielono także działkę budowlaną dla nowego budynku liceum
hebrajskiego w Herzlija, które zostało założone w 1906 w Jaffie. 21 maja 1910 dla
nowego osiedla przyjeto oficjalnie nazwę Tel Awiw.
Nowa osada bardzo szybko się rozrastała i w 1914 Tel Awiw zajmował już ponad
100 ha, na których istniało kilka nowych osiedli mieszkaniowych. Pomyślny rozwój
został przerwany w kwietniu 1917, gdy władze tureckie wydaliły Żydów z Jaffy.
Założenie Tel Awiwu.
•
•
•
Brytyjskie władze usiłowały utrzymywać w Palestynie spokój, jednakże bardzo szybko zaczęły
narastać tarcia polityczne pomiędzy Żydami a Arabami. 1 maja 1921 arabski tłum zaatakował
żydowskich mieszkańców w Jaffie. Podczas tych rozruchów zginęło 47 Żydów i 48 Arabów, a
rannych zostało 146 Żydów i 73 Arabów. Zamieszki te sprawiły, że wielu Żydów opuściło
wówczas Jaffę i przeprowadziło się do Tel Awiwu, którego populacja wzrosła z 2 000 w 1920 do
34 000 w 1925].
W 1925 Patrick Geddes stworzył generalny plan rozbudowy miasta, oparty na strukturze
nowoczesnych tras komunikacyjnych i zielonych bulwarów. Plan przyjęła w 1925 Rada Miejska
pod przewodnictwem Meira Dizengoffa. Korzystny rozwój miasta trwał do 1926. W latach 19271930 Tel Awiw ucierpiał z powodu światowego kryzys gospodarczego. Jednocześnie rodziło się
życie kulturalne, pobudzone do rozwoju przez powstanie w 1931 teatrów Habima i Ohel. W
1934 Tel Awiw otrzymał prawa miejskie.
Populacja miasta dramatycznie wzrosła podczas Piątej Aliji, gdy wielu Żydów uciekało z Europy
po dojściu nazistów do władzy w Niemczech. Wielu z nich osiedliło się w Tel Awiwie,
zwiększając jego populację do 150 000 w 1937 (w porównaniu w Jaffie żyło wówczas 69 000
mieszkańców). Strajk arabskich dokerów w Jaffie, a następnie arabskie rozruchy 1936-1939 w
Palestynie, doprowadziły do wybudowania w 1938 nowego portu morskiego i portu lotniczego w
Tel Awiwie. W ten sposób Tel Awiw zyskał niezależność od pobliskiej Jaffy. Miasto rozwiajało się
jako samodzielne centrum handlowo-biznesowe.
29 listopada 1947 roku Zgromadzenie Ogólne Organizacji
Narodów Zjednoczonych przyjęło Rezolucję nr 181 w sprawie
podziału Palestyny. W myśl tej Rezolucji, Tel Awiw (230 tys.
mieszkańców) miał wejść do państwa żydowskiego, natomiast
Jaffa (101 tys. mieszkańców) do państwa arabskiego. Jednakże
Arabowie odrzucili plan ONZ i wywołali wojnę domową.
Żydowscy osadnicy.
• 14 maja 1948 w Tel Awiwie ogłoszono Deklarację Niepodległości
Państwa Izraela. Podczas wojny izraelsko-arabskiej 1948 przez
osiem miesięcy (od maja do grudnia 1948) Tel Awiw był oficjalną
stolicą Izraela.
• W kwietniu 1949 nastąpiło połączenie Tel Awiwu z Jaffą w jedną
aglomerację, do której włączono także opuszczone podczas
wojny arabskie wioski al-Shaykh Muwannis, Jammasin i Sumail.
Powierzchnia Tel Awiwu wzrosła wówczas do 42 km².
• Kiedy w 1980 ogłoszono Jerozolimę stolicą Izraela, większość
ambasad pozostała w Tel Awiwie.
Tel Awiw.
Białe miasto Tel- Awiw
W lipcu 2003 miejska zabudowa Tel Awiwu, pochodząca z lat 1930-1950,
została umieszczona na Liście światowego dziedzictwa UNESCO.
Wczesna zabudowa miejska Tel Awiwu składała się w większości z
niewielkich domów z czerwonymi dachówkami, wzniesionych w stylu
Wschodniej Europy. W pierwszej dzielnicy, Neve Tzedek, budowano dwupiętrowe budynki z piaskowca. W latach 20. XX wieku w architekturze
modne stały się wpływy orientalne, charakteryzujące się łukami, kopułami
i ozdobnymi motywami. W 1925 Patrick Geddes przygotował generalny
plan zabudowy miejskiej, który przewidywał stworzenie nowoczesnego
"miasta ogrodu". Wzdłuż bulwarów i publicznych parków zaczęto
wówczas budować dwu- i trzy-piętrowe budynki. Gdy po 1931 w Tel
Awiwie licznie osiedlili się imigranci z Niemiec, w architekturze miejskiej
pojawił się styl Bauhausu. Obecnie w mieście znajduje się ponad 5 000
budynków, wybudowanych w stylu Bauhaus.
Białe Miasto Tel-Awiwa
Lista światowego dziedzictwa UNESCO
Większość budynków w mieście
posiada biały kolor, dlatego Tel Awiw bywa
nazywany "białym miastem". Stanowią one
dziedzictwo narodowe Izraela.
Styl architektury określił charakter
współczesnego miasta Tel Awiw. Większość
z tych budynków wybudowano z betonu i
podczas lata panuje w nich wysoka
temperatura. Z tego powodu mieszkańcy
miasta wychodzą na ulice wieczorami,
odpoczywają w licznych parkach i
kawiarenkach na świeżym powietrzu. Ta
tradycja utrzymuje się do dzisiaj.
Duża ilość zabytków znajduje się w
najstarszej dzielnicy Tel Awiwu, którą od
1949 jest sąsiednia Jaffa - starożytny port
morski z długoletnią historią. Największą
atrakcją turystyczną Jaffy jest XII-wieczny
meczet Mahamoudia. Tuż przy nim znajduje
się fontanna wybudowana dla pielgrzymów
oraz zupełnie niearabska wieża zegarowa,
wzniesiona w 1906 na cześć tureckiego
sułtana Abd-ul-Hamida II. Jednak
najcenniejszym zabytkiem Jaffy jest jeden z
najstarszych portów morskich na świecie.
Zgodnie z danymi
Izraelskiego Centrum Danych
Statystycznych w 2006 roku w
mieście żyło 384,4 tys.
mieszkańców, w tym 96,1%
Żydów i 3,9% Arabów (w tym
3% muzułmanów i 0,9%
chrześcijan). Ocenia się, że w
mieście żyje około 50 tys.
niezarejestrowanych
zagranicznych robotników.
Populacja miasta pod względem wieku:
Wiek (w latach)
Procent populacji w %
0-4
7,3%
5-9
5,6%
10-14
4,5%
15-19
4,6%
20-29
17,9%
30-44
25,8%
45-59
15,6%
ponad 60
18,7%
Pod względem podziału religijnego w Tel Awiwie mieszka 93% żydów,
1% muzułmanów i 1% chrześcijan. Pozostałe 5% nie są klasyfikowane.
Tel Awiw jest miastem świeckim, jednak pomimo to, posiada około sto
synagog, z których najważniejszą wydaje się Wielka Synagoga
(wybudowana w 1926. Tak duża ilość synagog wynika z przepisów
religijnych judaizmu, wymagających bliskiego położenia bożnicy od miejsca
zamieszkania. Z innych obiektów sakralnych należy wymienić słynny
meczet Hassan Bek (wybudowany w 1916 na nadbrzeżu). Większość
społeczności muzułmańskiej i chrześcijańskiej mieszka w Jaffie. W
ostatnich latach zaczęła rosnąć liczba kościołów, które muszą zaspokoić
potrzeby religijne dyplomatów oraz zagranicznych robotników.
O liberalnej naturze miasta świadczą liczne kluby o orientacji LGBT
(skrót określający społeczność lesbijek, gejów, biseksualistów oraz osób
transgenderycznych i transseksualnych). W Tel Awiwie odbywa się co roku
Parada Równości, na którą przyjeżdża ponad 80 tys. ludzi.
Wielka Synagoga w Tel Awiwie - widok z
lat 30. XX wieku.
Przez centrum Tel Awiwu przechodzi autostrada nr 20 (Ayalon Highway), która
rozpoczyna się w Riszon Le-Cijon na południu i kończy w Rishpon na północy. Jej
zasadniczą rolą jest zapewnienie szybkiego połączenia z autostradami nr 4
(Aszkelon-Tel Awiw-Petah Tikwa-Hajfa), nr 2 (Tel Awiw-Natanja-Hajfa), nr 5 (Tel
Awiw-Petah Tikwa-Ariel) oraz nr 1 (Tel Awiw-Jerozolima). W ten sposób autostrada
Ayalon pełni podstawową funkcję komunikacyjną w Izraelu. Każdego dnia przejeżdża
przez nią ponad 750 tys. samochodów. Ciekawostką jest, że nazwa autostrady
pochodzi od rzeki Ayalon, gdyż znaczna część głównego odcinka autostrady biegnie
wzdłuż tej rzeki (po obu jej stronach). Autostradą nr 1 dojeżdża się do
międzynarodowego lotniska imienia Ben Guriona i Jerozolimy.
Wzdłuż autostrady Ayalon biegnie linia kolejowa Israel Railways z czterema
dworcami: Tel Awiw University, Tel Awiw Merkaz (główna stacja kolejowa miasta), Tel
Awiw Hashalom (przy centrum handlowym Azrieli Center) oraz Tel Awiw HaHagana
(przy głównym dworcu autobusowym w mieście). Przez stacje kolejowe przechodzi
średnio 1 mln ludzi miesięcznie.
W mieście trwa budowa metra, którego pierwsza linia ma być ukończona przed
2012 rokiem. Pierwsza linia metra będzie miała długość 22 km (w tym 10 km pod
ziemią) z 33 przystankami (10 pod ziemią) i połączy Bat Yam, Jaffę, centrum Tel
Awiwu z Bnei Brak i Petah Tikwa.
W północnej części miasta znajduje się krajowy port lotniczy Sde Dov.
Tel Awiw jest położony nad Morzem Śródziemnym i
posiada plaże o długości ponad 8 km, które słyną z drobnego,
białego piasku. Liczne muzea, centra kultury i rozrywki
powodują, że miasto każdego roku odwiedza ponad 2 miliony
turystów. 44 hotele posiada 5 800 pokojów gościnnych.
Dodatkowo w pobliskich miastach aglomeracji Gusz Dan
znajduje się wiele innych hoteli.
Sport
W Tel Awiwie znajduje się
stadion Bloomfield, na
którym mecze rozgrywają
drużyny Ligat ha'al Hapoel Tel Awiw, Maccabi
Tel Awiw oraz Bnei Yehuda
Tel Awiw.
Działalność naukowa
skupia się na Uniwersytecie
Tel Awiwu, który jest
największą uczelnią w
Izraelu. Został on utworzony
w 1956 i obecnie uczy się w
nim 29 tys. studentów. W
1963 wybudowano nową
siedzibę uniwersytetu w
dzielnicy Ramat Aviv. Jest to
znany na całym świecie
ośrodek naukowy, słynący
przede wszystkim z rozwoju
fizyki, informatyki oraz chemii.
Uniwersytet Tel Awiwu
Miasto nocą
Odkąd Tel Awiw został wybudowany na nadmorskich wydmach było
wiadomo, że rolnictwo nie może być źródłem dochodów jego mieszkańców.
Handel za pośrednictwem portu musiał prowadzić ciężką walkę z
konkurencyjnymi i większymi portami morskimi w Hajfie i Aszdod. W ten
sposób, Tel Awiw zaczął stopniowo rozwijać się jako centrum badań
naukowych i technicznych. W 1974 Intel otworzył tutaj swój pierwszy
zagraniczny ośrodek badań i rozwoju (w 1990 był to najnowocześniejszy
ośrodek koncernu na świecie).
Działalność gospodarcza prowadzona w Tel Awiwie daje 15%
krajowego zatrudnienia i przynosi około 17% PKB.
Gospodarka Tel Awiwu swój największy wzrost przeżyła w minionym
dziesięcioleciu. Takie czasopisma jak Newsweek i The Economist
przedstawiają miasto jako dobrze prosperujący ośrodek techniczny i
"miniaturowe Los Angeles". Wielu informatyków, którzy przyjechali do
Izraela z ZSRR żyje i pracuje w Tel Awiwie. Całą aglomerację Gusz Dan
określa się mianem Krzemowej Wadi (nazwa "Krzemowa" od Dolina
Krzemowa, "Wadi" od dolina pustynna).
Tel Awiw jest ważnym ośrodkiem kultury w Izraelu. Osiemnaście z 35
najważniejszych izraelskich ośrodków kultury znajduje się w mieście, wliczając w to pięć z
dziewięciu dużych teatrów. Odbywa się tutaj 55% wszystkich przedstawień w kraju[. Tel
Aviv Performing Arts Center jest siedzibą Opery Izraelskiej (w której w latach 1962-1965
występował Plácido Domingo) i Cameri Theater. Największym teatrem miasta jest
Audytorium Fredrica R. Manna (Heichal Hatarbut), które ma widownię na 3 tys. osób.
Wśród licznych teatrów najsłynniejszym jest Izraelski Teatr Narodowy Teatr Habima, a
obok niego: Gesher Theater w Jaffie oraz Beit Lessin Theater.
W licznych miejskich kinach można oglądać premiery izraelskich oraz
międzynarodowych filmów. Tel Awiw jest gospodarzem kilku festiwali filmowych, w tym
Festiwalu Animacji, Komików i Karykatur, Festiwalu Filmu Studenckiego, Festiwalu Filmu i
Video i innych.
Wśród licznych muzeów i galerii sztuki należy wymienić: Muzeum Ziemi Izraela
(założone w 1953) słynące z wystaw historycznych i eksponatów archeologii. Znajduje się
ono w dzielnicy Ramat Aviv. Muzeum Sztuki Tel Awiwu (założone w 1932) jest
największym muzeum sztuki w Izraelu. W kampusie Uniwersytetu znajduje się Muzeum
Żydowskiej Diaspory (utworzone w 1978) - Beit Hatefutsot. Batey Haosef Museum jest
muzeum prezentującym historię izraelskiej armii. W pobliżu Uniwersytetu znajduje się
Muzeum Palmach z unikalnymi prezentacjami multimedialnymi. W Muzeum Historii Tel
Awiwu można oglądać Salę Niepodległości, w której w 1948 proklamowano niepodległość
państwa Izrael.
Tel Awiw posiada kilka dzielnic, z których
najstarszą jest Jaffa (starożytne miasto portowe). Na jej
obrzeżach powstawały kolejne dzielnice nowego
miasta Tel Awiw, które w 1949 wchłonęło także Jaffę.
Najstarszą żydowską dzielnicą jest Neve Tzedek. Tuż
obok, w południowej części miasta jest dzielnica
Florentin. W północnej części miasta znajduje się
dzielnica Ramat Aviv, w której wybudowano nową
siedzibę uniwersytetu oraz liczne luksusowe
apartamenty. Obecnie ta dzielnica jest rozbudowywana
i planuje się wchłonięcie nadbrzeży z portem lotniczym
Sde Dov. Prawdopodobnie dalszy rozwój miasta będzie
skierowany właśnie w kierunku północnym.
Panorama Tel Awiwu od strony Jafy
Download