c. Obowiązki i kwalifikacje pracowników PKD

01-16/OF-01/05
Załącznik nr 1
Szczegółowe Materiały Informacyjne do zadania pn.
Punkty konsultacyjno – diagnostyczne (PKD), wykonujące anonimowo i bezpłatnie
badania wykrywające zakażenia HIV
PRZEDMIOT KONKURSU OFERT na PKD
-
-
-
-
wykonywanie anonimowych i bezpłatnych badań wykrywających zakażenia HIV, oferowanych
wszystkim osobom o ryzykownych zachowaniach chcącym przeprowadzić badanie w sposób
dyskretny, bez podawania danych personalnych. Pozwala to między innymi na wykrywanie wczesnych
zakażeń HIV, prowadzące do przerwania dalszej transmisji tych zakażeń. Umożliwia to także wczesne
objęcie opieką medyczną i swoistą terapią osób zakażonych, co w konsekwencji również ma znaczenie
przeciwepidemiczne,
prowadzenie profesjonalnego poradnictwa, mającego ważne znaczenie edukacyjne, polegające między
innymi na uświadamianiu wszystkim zgłaszającym się do PKD ich ryzykownych zachowań i
możliwości zmiany tych zachowań na inne zmniejszające lub eliminujące ryzyko zakażenia. Może to
również obniżyć częstotliwość zakażeń HIV w populacji,
gromadzenie
danych
epidemiologicznych
o
drogach
szerzenia
się
zakażeń
HIV
w Polsce, w oparciu o informacje uzyskane od osób poddających się testowaniu. Pozwala to na
opracowywanie skutecznych programów profilaktycznych mających na celu ograniczenie możliwości
szerzenia się zakażeń HIV,
przeprowadzenie dodatkowych anonimowych i bezpłatnych porad i badań w okresie dwóch tygodni
związanych z kampanią.
WYMAGANIA
a. warunki lokalowo-techniczne
Punkty konsultacyjno – diagnostyczne powstają w oparciu o bazę lokalową istniejących zakładów opieki
zdrowotnej, zgodne z wymogami zawartymi w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 19 listopada 1999 r. z
późniejszymi zmianami, w sprawie wymagań jakimi powinny odpowiadać pod względem fachowym i
sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (Dz.U. 92.74.366).
Zalecane jest usytuowanie punktów w centrum miasta, w miejscu łatwo dostępnym, z dobrą komunikacją
miejską. Przy wejściu do budynku ZOZ-u, w którym mieści się PKD konieczne jest umieszczenie wyraźnej
tablicy o następującej treści:
PUNKT KONSULTACYJNO – DIAGNOSTYCZNY
badania anonimowe i bezpłatne
czynny w dniach ................................................
w godzinach od ................. do ..................
Dla PKD wymagane są co najmniej dwa pomieszczenia z poczekalnią tj. jedno dla doradcy
i drugie jako tzw. – PUNKT POBRAŃ KRWI. W przypadku jednoczesnej (w tym samym czasie godzinowo)
pracy dwóch lub więcej doradców konieczna jest odpowiednio większa ilość pomieszczeń (jedno dla każdego
doradcy). Dla dwóch doradców pracujących jednocześnie wystarczający jest punkt pobrań krwi z jedną
pielęgniarką.
Pomieszczenia PKD muszą mieć zapewniony dostęp do światła dziennego i wietrzenie naturalne.
Wielkość pomieszczeń dla doradcy nie powinna być w zasadzie mniejsza niż 15m2, a dla pielęgniarki nie
mniejsza niż 12m2. W pokoju, w którym mieści się PUNKT POBRAŃ KRWI podłoga powinna być wykonana z
materiałów gładkich, łatwo zmywalnych i odpornych na działania środków dezynfekujących. Pomieszczenie to
musi być wyposażone w umywalkę z ciepłą i zimną wodą.
Dla potrzeb pacjentów i pracowników PKD muszą być zapewnione toalety.
Poczekalnia może być wspólna z innymi pacjentami ZOZ-u.
b. Wyposażenie pomieszczeń
Pomieszczenie dla doradcy musi być wyposażone w stolik lub biurko, co najmniej 3 krzesła
i wieszak na wierzchnie okrycia.
Zalecane jest zadbanie o stworzenie w pokoju klimatu przyjaznego pacjentowi.
Pomieszczenie dla pielęgniarki, w którym mieści się punkt pobrań krwi powinno być zaopatrzone w łatwo
zmywalny stolik i co najmniej 2 krzesła, a ponadto:
- w szafkę z materiałami niezbędnymi w punkcie pobrań krwi jak: jednorazowe strzykawki i igły,
sterylne probówki (preferowane jest używanie do pobrań systemu zamkniętego np. próżniowego),
rękawiczki lateksowe, sterylne gaziki, środki do dezynfekcji skóry itd.
- zestaw p/wstrząsowy,
01-16/OF-01/05
Załącznik nr 1
- stolik z pojemnikami na zużyty sprzęt,
- worki plastikowe lub wiadro przeznaczone do gromadzenia wszelkiego rodzaju odpadów.
PKD zobowiązany jest do stosowania zasad utylizacji zużytego sprzętu w sposób zgodny z obowiązującymi
przepisami.
c. Obowiązki i kwalifikacje pracowników PKD
Wszyscy pracownicy PKD mają obowiązek zachowania w tajemnicy wszelkich wiadomości
o pacjencie uzyskanych w trakcie pracy w PKD, zgodnie z ustawą o zawodzie lekarza, ustawą o zawodzie
pielęgniarki i ustawą o zakładach opieki zdrowotnej.
W PKD wymagane jest zatrudnienie co najmniej dwóch doradców, z których jeden musi być lekarzem. Doradcą
może być lekarz lub psycholog (wyjątkowo absolwent innej uczelni) posiadający certyfikat doradcy Krajowego
Centrum ds. AIDS upoważniający do prowadzenia poradnictwa.
Oprócz doradcy, PKD zatrudnia pielęgniarkę(ki) do punktu pobrań krwi, koordynatora pracy PKD (funkcję tę
może pełnić jeden z doradców), księgową i innych pracowników administracyjnych na określoną, niezbędną dla
danego PKD, ilość godzin.
d. Organizacja pracy w PKD
- w zależności od potrzeb, PKD winien być czynny 1 lub 2 razy w tygodniu, w ściśle
określonych
dniach i godzinach, z zapewnieniem możliwości uzyskania porady w godzinach popołudniowych,
- poradnictwo w PKD mogą prowadzić wyłącznie lekarze i mgr psychologii (wyjątkowo absolwenci
innych uczelni), posiadający certyfikat doradcy wydany przez Krajowe Centrum ds. AIDS po
specjalistycznym szkoleniu,
- skierowanie na badania wykrywające zakażenia HIV i wydanie pacjentowi wyniku połączone jest
zawsze z profesjonalnym poradnictwem przed i po teście,
- porady bez testu nie powinny w zasadzie przekraczać 10% wszystkich porad,
- krew do badań w kierunku HIV pobierana jest od pacjentów, skierowanych przez doradców, przez
pielęgniarkę w punkcie pobrań krwi PKD i po odpowiednim oznakowaniu przekazywana, zgodnie z
ustalonymi w PKD zasadami, do laboratorium współpracującego z PKD, wraz ze starannie
wypełnionym skierowaniem na badanie (załącznik do umowy),
- wyniki badań, zarówno dodatnie jak i ujemne przekazywane są z laboratorium do doradcy, który
skierował pacjenta na badanie. Doradca ten jest zobowiązany do wręczenia pacjentowi wyniku badania
i przeprowadzenia z nim rozmowy po teście. Nie przewiduje się wydawania bezpośrednio z
laboratorium wyników badań pacjentom. Nie przewiduje się wykonywania badań i wydawania
wyników na nazwisko pacjenta,
- doradcy zobowiązani są do prowadzenia jednolitej dla wszystkich PKD w Polsce dokumentacji i
sprawozdawczości wg wzorów opracowanych przez Krajowe Centrum ds. AIDS (załącznik do umowy)
- z indywidualnej, anonimowej dokumentacji pacjentów, PKD sporządza kwartalne sprawozdanie i
przesyła je do Krajowego Centrum ds. AIDS w nieprzekraczalnym terminie 10 dni po upływie każdego
kwartału.
e. Współpraca z laboratorium wykonującym testy przesiewowe
Laboratorium wykonujące testy przesiewowe, współpracujące stale z PKD powinno:
- znajdować się stosunkowo blisko (optymalnie w tym samym budynku),
- pracować na testach serologicznych spełniających uznane międzynarodowe normy czułości i swoistości
(atest FDA i/lub Paul Ehrlich Institut i/lub Unii Europejskiej),
- mieć zapewniony serwis aparatury oraz doradztwo medyczne.
Testy nie spełniające tych warunków nie mogą być stosowane.
Wskazany jest udział laboratorium w międzynarodowym programie kontroli jakości np. labquality. Preferowane
są laboratoria posiadające rekomendację Krajowego Centrum ds. AIDS, które spełniają wszystkie wyżej podane
wymogi.
Badania wykrywające zakażenia HIV winny być wykonane w laboratorium zgodnie z procedurą ustaloną w
„Postępowaniu zapobiegawczym i diagnostycznym w przypadku zakażenia HIV i zachorowania na AIDS –
obowiązujące standardy postępowania dla pracowników medycznych” (wydanie IV, KC ds. AIDS, Warszawa,
2002) z jednego pobrania krwi podzielonego na dwie próbki surowicy. Z jednej wykonuje się test przesiewowy a
– w przypadku wyniku dodatniego – z drugiej próbki surowicy powtórnie test przesiewowy
i test potwierdzenia. Wyniki dodatnie i ujemne uznaje się za ostateczne. Wyniki nieokreślone wymagają
kolejnych pobrań krwi i badań najwcześniej po upływie dwóch tygodni.
Niedopuszczalne jest wydawanie wyników dodatnich w testach przesiewowych bez uzyskania wyniku
dodatniego w teście potwierdzenia.
01-16/OF-01/05
Załącznik nr 1
W przypadku dwukrotnego wyniku dodatniego w teście przesiewowym laboratorium współpracujące z PKD
zobowiązane jest przekazać próbę krwi do laboratorium wykonującego testy potwierdzenia.
Koszt jednego badania przesiewowego w laboratorium współpracującym z PKD nie może przekroczyć 20 zł.
Koszty badań testami potwierdzenia pokrywa Krajowe Centrum ds. AIDS w laboratorium specjalistycznym
Katedry i Kliniki Chorób Zakaźnych AM we Wrocławiu przy ul. Koszarowej 5, budynek C (kierownik
laboratorium – dr Małgorzata Zalewska tel. 0/71 326-13-25 wew. 138, 140) lub we wskazanych przez Krajowe
centrum ds. AIDS miejscach.
Przy przesyłaniu próbki krwi na test potwierdzenia, laboratorium wykonujące test przesiewowy powinien
przekazać następujące informacje o wynikach dwóch wykonanych badaniach przesiewowych:
- nazwę użytego testu,
- producenta,
- datę badania,
- uzyskane wyniki,
- odczyty prób badanych,
- wartości punktów odcięcia.
f. zasady finansowania
Krajowe Centrum ds. AIDS będzie dofinansowywać punkty (PKD), na podstawie przedstawionej kalkulacji
zgodnej z zalecanym taryfikatorem. Kalkulacja winna być określona na podstawie ubiegłorocznych przyjęć
pacjentów (dla punktów istniejących w ubiegłych latach), ewentualnie w oparciu o przyjęty średni czas porady
pacjenta: średnio pół godziny na pacjenta przed i po teście. Przewidywana liczba pacjentów winna być określona
w oparciu o lokalną ocenę potrzeb przyjęć na podstawie szacunków własnych lub w oparciu o doniesienia
literatury specjalistycznej.
g. kontrola i monitorowanie programu
1. Sprawozdanie kwartalne zawierające m.in. liczbę przyjętych pacjentów z podziałem na wiek i płeć, w
odniesieniu do osób z wynikiem dodatnim i ujemnym.
2. Ankieta anonimowa, nieobligatoryjna, wypełniana przez pacjenta przed poradą. Pozwala ona
scharakteryzować osoby zgłaszające się do PKD, pod względem wykształcenia, statusu rodzinnego,
majątkowego i itp.
3. Ankieta anonimowa oceniająca sposób i jakość obsługi pacjenta
4. Dokumentacja, którą wypełnia doradca w oparciu o rozmowę z pacjentem. Pozwala ona na analizę
ryzykownych zachowań mogących prowadzić do zakażeń HIV.
Całość dokumentacji i sprawozdawczość PKD prowadzona jest anonimowo i po przeanalizowaniu może być
wykorzystana do celów statystycznych oraz do podjęcia dalszych działań profilaktycznych.
KRTYERIA OCENY OFERTY
a. efektywność ekonomiczna (mały nakład KC ds. AIDS, duża liczba osób przebadanych/
przeprowadzanych testów)
b. doświadczenie kadry (certyfikaty i przygotowanie zawodowe) i organizacji
c. podstawa ubiegania się o dotacje (lokal, wyposażenie, laboratorium, lokalne uwarunkowania i
epidemiologia)
PRZEWIDYWANE EFEKTY PROGRAMU
a. ograniczenie częstości zakażeń dzięki edukacji w ramach poradnictwa,
b. zwiększenie wykrywalności osób z zakażonych wirusem HIV w środowisku lokalnym,
c. wydłużenie życia w dobrej jakości poprzez wczesne wykrycie zakażenia u osób zgłaszających się do
punktu.