Historia pisma (*)
advertisement
Historia pisma Dzieje pisma tak naprawdę nie liczą więcej niż 5 – 6 tysięcy lat. Jeżeli porównamy jego wiek z 500 tysiącami lat istnienia mowy ludzkiej, trzeba przyznać, że wynalazek pisma jest stosunkowo niedawny i nie bardzo rozpowszechniony, ponieważ prawie połowa współczesnych mieszkańców Ziemi wciąż nie potrafi Od najdawniejszych czasów człowiek chciał na różne sposoby utrwalić treści, które uznał za godne zachowania. Najstarszym sposobem jest przekaz ustny. Forma ta była obecna przez długi okres i miała ogromne znaczenie nawet w kulturach, które znały i posługiwały się W formie ustnej przekazywana była też biblia. ETAPY ROZWOJU PISMA: I - znaki symboliczne II - pismo obrazkowe (piktograficzne) III - pismo wyrazowe (ideograficzno – fonetyczne) IV - pismo sylabowe V - pismo alfabetyczne ZNAKI SYMBOLICZNE Plemię Tawade z Nowej Gwinei wbija 3 dzidy na ścieżce, co znaczy: Jeszcze krok, a zginiesz! W krajach słowiańskich rolnicy i kupcy posługiwali się w rachunkach kijami, na których nacinali karby. Oznaczały one np. liczbę worków zboża, ilość koni. Plemiona indiańskie Huronów i Irokezów posługiwały się pismem muszelkowym (były to różnokolorowe muszle nanizane na sznury) zwanym ,,wampum". PISMO OBRAZKOWE Powstało ono jeszcze w epoce prehistorycznej i przetrwało do dziś np. u Eskimosów, i niektórych plemion indiańskich. To z niego wywodzi się egipskie pismo hieroglificzne oraz pismo chińskie Pismo obrazkowe z reguły jest mniej lub więcej zrozumiałe dla każdego, jednak nie jest ono precyzyjne ponieważ jeden obrazek może posiadać kilka znaczeń A oto współczesna wersja pisma obrazkowego: PISMO WYRAZOWE – IDEOGRAFICZNO-FONETYCZNE Określony język posiadał kilkaset ideogramów, którymi ) nazywano kilka tysięcy rzeczy i pojęć. Do pism ideograficznofonetycznych należy pismo chińskie, pismo Majów i Azteków oraz pismo klinowe. Słońce jako rzecz Ciepło jako pojęcie Przykład pisma ideograficznego do dziś obecny jest w Chinach Słowo czou znaczy: okręt, pożar, pierze (puch), gadatliwość — i dlatego napisane literami słowo nie jest jednoznacznie. Dlatego trzeba oznaczyć je graficznie. Tak więc narysowany żagielek, znaczy czou – okręt. JeżeIi zaś obok żagielka jest płomień, słowo to Czou = puch Czou = pożar Czou = gadatliwość Czou = okręt Pismo Klinowe Zostało stworzone przez Sumerów. Najstarsze znane zabytki pisma klinowego pochodzą z końca IV tysiąclecia p.n.e. W pierwotnej postaci klinowe pismo sumeryjskie było pismem obrazkowym, z czasem obrazki-znaki zaczęły oznaczać również sylaby. Swój kształt „klinu” zawdzięcza materiałom pisarskim: ukośnie zakończona trzcina i wilgotne gliniane tabliczki, które po zapisaniu suszono, a następnie wypalano Typ pisma, zwany „klinowym", okazał się bardzo trafny, ostatnia znana nam wiadomość zanotowana za pomocą tego pisma pochodzi prawdopodobnie z 75 r. n. e. Pismo klinowe było w użyciu przez ok. 3000 lat, a zatem o kilka wieków dłużej niż nasz własny alfabet. Pierwsze inskrypcje klinowe powstały oczywiście w języku sumeryjskim, ale później przejęto ów rodzaj pisma dla potrzeb różnych języków Bliskiego Wschodu. (Dzięki Litery greckie zapisane pismem klinowym. PISMO MAJÓW Majowie pisali używając znaków wyrażającymi nie tylko dźwięki, ale przede wszystkim pojęcia (jak rysunki w rebusach). Z chwilą gdy poszło w niepamięć znaczenie tych obrazków, pismo Majów stało się szyfrem prawie niemożliwym do odczytania, tym bardziej, że po wielu wiekach znaki, ulegając licznym przemianom, przestały być podobne do przedmiotów, które pierwotnie wyobrażały. Ewoluowało ono powoli od zapisu hieroglificznego, poprzez zapis sylabiczny w kierunku zapisu głoskowego. Przez długi czas za majański odpowiednik Kamienia z Rosetty uważano zapiski biskupa Diego de Landy, który w swoim dziele Relacion de las cosas de Yucatan podał zestaw znaków uważany przezeń błędnie za alfabet Majów. Dziś wiadomo że notatki de Landy były w dużej mierze błędne. Mimo tego pismo hieroglificzne stosowane przez Majów udało się w dużej części rozszyfrować. Majowie mieli bogate pismo hieroglificzne, którego znaki przedstawiały między innymi: przedmioty, zwierzęta, bogów. Prostsze znaki służyły do wyrażania przysłówków i przyimków. Ustawiając je odpowiednio, pisarze zapisywali krótkie zdania. Zapisywali oni ruchy gwiazd, ważne daty, imiona bogów, przepowiednie kapłanów. W ich tekstach można przeczytać o sojuszach, wojnach, małżeństwach między rodami PISMO EGIPSKIE Najwiekszą tajemnicę zawsze stanowiły dla uczonych hieroglify egipskie, mimo że niektóre z nich wydawały się być bardzo czytelne, obrazowały bowiem życie w starożytnym Egipcie. W rozszyfrowaniu tego pisma wcale nie było takie łatwe. Z pomocą przyszedł uczonym przypadek. W roku 1798 Napoleon Bonaparte, wylądował w Egipcie, a w roku 1799 wojska jego okopywały się pod miastem Rozette, znaleziono płytę kamienną z dwujęzycznym napisem: starogreckim i egipskim, przy czym tekst egipski był wyryty dwoma rodzajami pisma hieroglificznego. Wydawało się, że wystarczy porównać oba te teksty, aby wreszcie rozwikłać tajemnicę hieroglifów egipskich. Niestety dopiero w 23 lata później w roku 1822 udało się to francuzowi J. Kamień z Rosetty Do wynaIezienia właściwego alfabetu przyczynili się Hyksosi, plemię semickie, które przed około czterema tysiącami lat. Opanowali oni dolinę Nilu, Hyksosi zastając tam wysoko rozwiniętą kulturę i już dość dobrze wykształcone pismo. Egipcjanie poząnormalnymi znakami pisma obrazkowego używali 25 znaków pisarskich symbolizujących litery. Hyksosi uprościli je i przyjęli tylko 21 znaków. Znak zbliżony do odwróconej litery A znaczył po semicku alef, czyli Potomkowie Hyksosów - Fenicjanie — naród kupców i żeglarzy, mający liczne kolonie na Morzu Śródziemnym i Czarnym rozpowszechnili znajomość alfabetu w całym ówczesnym świecie antycznym. Nąjpierw trafił on na Cypr, Kretę i Peloponez, następnie do Grecji właściwej, a stamtąd do Rzymu. Ewolucji uległa także sama technika pisania. Egipcjanie pisali od prawej strony ku lewej. Grecy, którzy początkowo przyjęli ten system, z czasem wprowadzili w nim pewne zmiany: pisali mianowicie tzw. bustrofedonem, pierwszy wiersz od prawej strony do lewej, drugi od lewej OTO PRZYKŁAD TEGO YDETW INO ILASIP KAJ A JA SAMA OSOBIŚCIE ĘNECO ĄNDAŁ O ĘZSORP Podobnie jak w architekturze – także w rodzajach pism pojawiają się style. W XI – XII wieku pojawiło się pismo gotyckie... … pismo arabskie Przygotowała: Agacia Wawrzoszek
