Etyczne aspekty podejmowania decyzji

Etyczne aspekty podejmowania decyzji.doc
(56 KB) Pobierz
Etyczne aspekty ludzkiego działania

Dotychczasowe doświadczenia ludzkości niejednokrotnie
mówią nam o tym, że ilekroć człowiek w swym postępowaniu
odchyla się za bardzo od podstawowych norm moralnych
(Dekalog), to spotyka go skromnie mówiąc niepowodzenie. W
naszej historii najwyraźniej o tym mówią doświadczenia
faszyzmu i komunizmu. Prawa te dotyczą także działalności
pielęgniarskiej.

Pod pojęciem decyzji rozumiemy określony rodzaj
postępowania jaki człowiek podejmuje dla wyboru, z wielu
możliwości, właściwego dla danej sytuacji celu działania i
sposobów jego realizacji (I. Wrońska) lub „ decyzja jest to
poczucie decydenta, że proces decydowania został zakończony i
wskutek tego on już wie, jak ma działać, a więc nie tylko czego
chce w danej sytuacji (chwili) lecz w przybliżeniu także jak to
zamierza osiągnąć. Każdy nawet najwyższy przydział każdego
działania składa się z ciągu decyzji podejmowanych przez
podmiot działający (Zieleniewski. Organizacja zespołów
ludzkich. Warszawa 1972).

W działalności pielęgniarskiej wyróżniamy
pielęgniarskie w następujących obszarach:
decyzje
w procesie pielęgnowania,
w kierowaniu zespołami ludzkimi,
we wskaźnikach zatrudnienia pielęgniarek,
w pracy administracyjnej, samorządowej, polityce i nauce
pielęgniarskiej, w nauczaniu i wychowaniu.

Podejmowanie decyzji pielęgniarskich w procesie
pielęgnowania odbywa się w oparciu o właściwe schematy
postępowania (standardy i procedury), które stanowią jedynie
uogólnione wzorce postępowania. W każdym indywidualnym
przypadku schematy te są weryfikowane po przez decyzje
indywidualne pielęgniarki. Proces decyzyjny pielęgniarki
składa się z czterech etapów:
1. rozpoznania stanu zdrowia pacjenta bądź środowiska,
2. planowania opieki nad pacjentem,
3. wykonywania tegoż planu po przez odpowiednie
działania pielęgniarki i aktywności pacjenta,
4. ocena wyników podjętych działań.
 W każdym z tych etapów mogą wystąpić dylematy natury
moralnej (np. brak właściwego rozeznania, zły plan,
zaniechanie niektórych działań, nieprawidłowa ocena
wynikająca z braku wiedzy).
W opiece nad chorymi wyróżniamy: decyzje samodzielne i
decyzje niesamodzielne czyli wykonawstwo.
 Zasady współdziałania pielęgniarek w aktach moralnie złych w
etyce chrześcijańskiej
T. Ślipko wyróżnia:
1. działania zmierzające do zniszczenia życia (podejście
materialistyczne),
2. podejście spirytualistyczne czyli duchowe wyrażające
etykę czci dla życia).
3. działania zmierzające do pogorszenia stanu zdrowotnego.
Ten sam autor wymienia:
1. akty wewnętrznie i zewnętrznie dobre
2. akty wewnętrznie i zewnętrznie złe,
3. akty będące kombinacją wyżej wymienionych,
4. akty obojętne.
 W etyce chrześcijańskiej pozbawienie życia zarówno z pobudek
niskich jak również w imię czyjegoś dobra – określa się jako
akty wewnętrznie złe. Natomiast w etyce protestanckiej
pozbawienie życia w imię miłości bliźniego (eutanazja) jest
dopuszczalne. Według T. Ślipko - akty, które powodują szkody
na zdrowiu – w etyce chrześcijańskiej – określa się pod
względem etycznym jako wewnętrznie obojętne, ale złe z
powodów zewnętrznych. W odniesieniu do decyzji
pielęgniarskich „świadome i dobrowolne współdziałanie w
aktach złych wewnętrznie określa się współdziałaniem
formalnym”, w odróżnieniu od działania bezpośredniego np.
podanie śmiercionośnego leku na żądanie. Współdziałanie
pośrednie – występuje wtedy, kiedy pielęgniarka nie uczestniczy
bezpośrednio w wykonywaniu aktu, a jedynie przygotowuje np.
narzędzia, materiały e.t.c.

We współczesnym pielęgniarstwie zauważamy dylematy
etyczne występujące w następujących obszarach ludzkiego
życia i aktywności zawodowej pielęgniarek:
etyki ludzkiego życia (bioetyka), nienaruszalności
ludzkiego życia,
2. bios (życie) – sytuacje krytyczne, graniczne, ingerencja w
proces życia (początek, trwanie, śmierć),
3. problemy ekologiczne (ekologia płytka i głęboka) w
świadomości moralnej, etyka czci dla życia.
4. granic inżynierii genetycznej (eugenika pozytywna czyli
ulepszająca, eugenika negatywna czyli terapeutyczna,
klonowanie czyli przeszczepienie jądra dowolnej komórki
jednego organizmu do komórki jajowej innego organizmu
tego samego gatunku, in vitro czyli sztuczne zapłodnienie
pozaustrojowe, sztuczna inseminacja). Nie wszystkie wyżej
1.
wymienione problemy etyczne podziela etyka niezależna
od religii np. in vitro, eugenika terapeutyczna.

Prawo odmowy uczestniczenia przy niektórych zabiegach,
badaniach
bądź
eksperymentach
medycznych
dane
pielęgniarkom przez ustawę o zawodach pielęgniarki i położnej
w zasadzie powinno niwelować powyższe dylematy.
 F. Fukujama – członek Rady Etycznej przy prezydencie U.S.A.
wymienia
następujące
konsekwencje
rewolucji
biotechnologicznej:
 Niektóre wytwory biotechnologii stwarzają zagrożenie dla
ludzkości np. bakterie odporne na działanie antybiotyków,
nowe wirusy, czy genetycznie zmodyfikowana żywność. Jednak
znając je – możemy sobie z tym poradzić,
 Czasami techniki medyczne proponują dłuższe życie za cenę
obniżenia lub utraty sprawności umysłowej,
zagrożenie na przyszłość stwarza neurofarmakologia (np.
prozac, ritalin), które wpływają na samoocenę i koncentrację,
 Dalszy rozwój w badaniach nad komórkami macierzystymi
pozwoli odtworzyć każdą tkankę naszego ciała i wydłużyć
średnią długość życia ponad 100 lat. Ewentualne skutki
negatywne tego to: utwardzenie myśli, myślenie nieelastyczne,
utrata atrakcyjności seksualnej, walka międzypokoleniowa o
dostęp do pracy, po przejściu na emeryturę – opieka nad
rodzicami,
nierówność genetyczna, gdyż ludzie zamożni mogą poddawać
zarodki badaniom przed ich implantacją w macicy. Co wówczas
stanie się z prawami człowieka? Co powinniśmy wobec tego
zrobić? Fukujama uważa, że powinniśmy użyć władzy
państwowej, aby regulować biotechnologie oraz stworzyć
instytucje ekspertów, które będą orzekać, co jest dobre a co jest
złe.
 Dokumenty Rady Europy
Komitet Ministrów Rady Europy powołał w 1985 roku
Europejski Komitet Bioetyki, którego celem jest rozwijanie
współpracy międzynarodowej w sprawach etyczno – prawnych
jakie niesie postęp w medycynie.
Dokumenty Rady Europy określają dwie podstawowe zasady:
każde badanie medyczne i procedura w zakresie diagnostyki i
terapii
powinny
szanować
podstawowe
prawa
człowieka: godność osoby ludzkiej i przestrzegać obowiązujące
przepisy prawa oraz zasady etyki a mianowicie:
1. Każde badanie wymaga jasnej i dobrowolnej zgody.
2. Celem badania może być tylko ratowanie zdrowia lub
życia ludzkiego.
3. Wszelkie badania medyczne winny spełniać wymogi
naukowe, a prowadzić je mogą wyłącznie osoby o
wysokich kwalifikacjach zawodowych.
4. Nie powinny być poddawane badaniom naukowym
osoby pozbawione wolności lub kobiety w ciąży i
dzieci, za wyjątkiem tych przypadków gdzie korzyść
dla życia i zdrowia jest oczywista.
5. Badania medyczne nie powinny być źródłem korzyści
finansowych.
6. Badania medyczne powinny podlegać nadzorowi,
kontroli i rzetelnym ocenom.

Najnowszym dokumentem, który całościowo reguluje
powyższe zagadnienia jest Konwencja o ochronie praw człowieka
i godności osoby ludzkiej wobec zastosowań biologii i medycyny,
konwencja o prawach człowieka i biomedycynie (przyjęta przez
Komitet Ministrów w dniu 19 listopada 1996 roku).
 W podsumowaniu należy wymienić (za I. Wrońską), że
podstawowe zasady etyczne takie jak: zasada dobroczynności i
niekrzywdzenia,
zasada
sprawiedliwości,
zasada
odpowiedzialności pozostają nadal podstawowymi zasadami
etycznymi w pielęgniarstwie.
Literatura:
1. Etyka w pracy pielęgniarskiej. Podręcznik dla pielęgniarskich studiów
licencjackich. Red. I. Wrońska, J. Mariański. Lublin 2002 s. 179 - 202.
2. P.H. Dunn. Etyka dla lekarzy, pielęgniarek i pacjentów. Tarnów 1997.
3. T. Ślipko. Granice życia. Dylematy współczesnej bioetyki. Kraków 1994.
4. T. Ślipko: Zarys etyki szczegółowej. t.1, 2. Kraków 2005.
5.
F. Fukujama. Koniec człowieka. Konsekwencja rewolucji
biotechnologicznej. Kraków 2004.
6. K. Wojtyła. Osoba i czyn. Kraków 1969.
7. E. Kowalczewska. Dylematy etyczne pielęgniarek dotyczące pobierania
narządów do przeszczepów. Ad vocem. s. 18 – 20.
Plik z chomika:
kobietapelnamarzen
Inne pliki z tego folderu:



zasady etyczne zawodu piel.doc (60 KB)
Aksiologia pielegniarstwa.doc (55 KB)
Człowiek jako podmiot morlności.doc (50 KB)
 Deontologia pielęgniarska.doc (56 KB)
 Egzystencjalizm.doc (27 KB)
Inne foldery tego chomika:


Anatomia
Anestezjologia



Zgłoś jeśli naruszono regulamin





Strona główna
Aktualności
Kontakt
Dział Pomocy
Opinie


Regulamin serwisu
Polityka prywatności
Copyright © 2012 Chomikuj.pl
Biochemia
Chirurgia
Fizjologia