demografia ¶ci±ga - Demografia - justynamatyjak

demografia ¶ci±ga.doc
(89 KB) Pobierz
I WYKŁAD
Społeczny aspekt demografii
DEMOGRAFIA – demus – lud, graphieja – opis.
DEMOGRAFIA – nauka o prawidłowościach ludności w konkretnych warunkach gospodarczych, społecznych badanego terytorium.
DEMOGRAFIA – zajmuje się statystyczno – analitycznym opisem stanu i struktury ludności oraz badaniem i oceną zmian wynikających z dotychczasowego i przewidywanego ruchu
naturalnego i wędrówkowego.
Przedmiotem demografii jest POPULACJA.
Cechy populacji:
POPULACJA – ogół mieszkańców określonego terytorium / ludność zamieszkująca określoną jednostkę terytorialną w określonym czasie np. państwo, województwo, region, miasto
Podstawowe jednostki badanych zbiorowości:
- człowiek- rodzina
- gospodarstwo domowe.
TRZON DEMOGRAFII:
1. stan i zmiany w liczbie ludności
2. struktura ludności
( podział ludności na jakąś cechę np. wiek)
3. ruch naturalny ludności( urodzenia, zgony)
4. ruch wędrówkowy ludności ( emigracja, imigracja)
5. reprodukcja ludności ( odtwarzanie struktury ludności)
Cel demografii:
1. zachowanie demograficzne = mechanizmy biologiczne + mechanizmy społeczne
dwoisty charakter zjawisk ludnościowych
2. ustalenie prawidłowości zjawisk ludnościowych w określonych warunkach historycznych
METODY DEMOGRAFII:
- syntetyczne – charakterystyki liczbowe właściwe badaniom zjawisk masowych( dane statystyczne)
- modele ilościowe –
( tablice umieralności)
- demograficzne źródła danych:
* spisy ludności
* badania reprezentacyjne
* ewidencja ruchu naturalnego i
* powszechny rejestr wędrówkowego ludności
SUBDYSCSYPLINY DEMOGRAFII:
1. demografia formalna
( matematyczna, demometria) – nauka o metodach pomiaru i produkcji procesów demograficznych za pomocą wyspecjalizowanego aparatu matematyczno – statystycznego.
2. demografia opisowa – naukowy opis struktur i procesów demograficznych, analiza realnych struktur i procesów ludnościowych w kontekście historycznym lub polityczny,
przestrzennym, społeczno– ekonomicznym i kulturowym.
SUBDYSCYPLINY SZCZEGÓŁOWE:
- demografia analityczna
- d. ekonomiczna i społeczna
- d. historyczna
- d. jakościowa
- d. opisowa
- d. porównawcza
- d. potencjalna
- d. teoretyczna
Interdyscyplinarny charakter demografii:
Statystyka,ekonomia,socjologia
Psychologia,antropologia
Etnologia,genetyka ekologia.
POPULACJA:
- stan
- struktura
- dynamika.
STAN LUDNOŚCI- liczba osób zamieszkujących dane terytorium w określonym momencie:

ludności de facto

ludności de iwre
3 kategorie ludności wg NSP z 2002 r.
1. ludność stała – zameldowana na pobyt stały w określonej jednostce terytorialnej – obecni i nieobecni podczas spisu bez względu na miejsce przebywania i długość nieobecności.
2. ludność faktycznie zameldowana – ludność stała, obecna podczas spisu lub nieobecna dłużej niż 2 m-ce oraz osoby przebywające powyżej 2 m-ce lecz nie zameldowane na
pobyt stały
3. rezydenci – stali mieszkańcy oraz inne osoby przebywające w określonej jednostce terytorialnej co najmniej 12 m – cy.
STRUKTURA LUDNOŚCI- to podział całej ludności na grupy ze względu na określone kryteria ilościowe np. wiek, liczba osób w gospodarstwie, płeć, rasę, stan cywilny, zawód.
Największe znaczenie ma struktura według płci i wieku.
DYNAMIKA LUDNOŚCI – zmienność w czasie liczby ludności, wyrażona za pomocą miar względnych
( miar natężenia) odnoszonych do jednakowych na ogół corocznych przedziałów czasu:

współczynnik przyrostu naturalnego

współczynnik przyrostu rzeczywistego
Na dynamikę ludności wpływają 3 czynniki:
- rozrodczość
- umieralność
- ruch wędrówkowy
SALDO ZMIAN LUDNOŚCIOWYCH = RZECZYWISTY PRZYROST LUDNOŚCI – SUMA PRZYROSTU NATURALNEGO I PRZYROSTU WĘDRÓWKOWEGO.
Przyrost naturalny – różnice między liczbą urodzeń liczbą zgonów w danej populacji w określonej jednostce czasu.
Przyrost wędrówkowy – różnica między liczbą imigrantów a liczbą emigrantów w danej populacji w określonej jednostce czasu.
JEDNOSTKI ELEMENTARNE POPULACJI:
1. człowiek
2. rodzina – zbiór osób które są połączone więzami reprodukcji biologicznej usankcjonowanymi przez prawo lub normy zwyczajowe.
Typy rodzin:
 nuklearna – rodzina prosta, elementarna, dwupokoleniowa
 spisowa – współzamieszkanie
3. gospodarstwo domowe – zbiorowość wszystkich osób żyjących we wspólnym mieszkaniu i wspólnie się utrzymujących
Typy gospodarstw domowych:

rodzinne i nierodzinne

jednoosobowe, wieloosobowe
CECHY POPULACJI:
1.
płeć – zbiór cech
biologicznych organizmu człowieka warunkującym jego zdolności do prokreacji ( rozrodu)
– w demografii – założenie o stałości tej cechy ż do śmierci,
- ma znaczenie dla rozrodczości, małżeńskości, umieralności.
2. Wiek – czas jaki upłynął od momentu porodu osobnika do momentu obserwacji, podana na ogół w latach:
- tzw. wiek chronologiczny – zmieni się nieustannie liczbowo.
- nie ma maksymalnej długości życia
3.Stan cywilny- cecha
różnicująca członków populacji, dojrzałych do prokreacji, wyodrębniona zwykle na podstawie kryteriów prawnych:
– określa rodzaj
związku jaki łączy osobnika dorosłego danej płci z innym osobnikiem płci przeciwnej
4. Przynależność do
kohorty – cechy członków populacji, którzy doświadczyli określonego zdarzenia inicjującego proces ludnościowy w tej samej jednostce czasu np. roku kalendarzowym np.
rozpoczęcie życia w określonej jednostce czasu.
Źródła danych w demografii:
- spis ludności
- badania reprezentacyjne
- ewidencja ruchu naturalnego i wędrówkowego
- powszechny rejestr ludności.
II WYKŁAD
Spisy ludności:
- powszechny spis imienny –pełne badanie statystyczne w którym każdą osobę spisuje się oddzielnie
- powszechny spis sumaryczny - spisywanie osób zamieszkujących mieszkanie lub stanowiących jedno gospodarstwo domowe.
- spis próbny – ma miejsce przed NSP, służy weryfikacji narzędzia badawczego.
- mikrospis ( spis reprezentacyjny) – odbywa się między spisami powszechnym na wybranej grupie osób – badanie reprezentacyjne.
- spis kontrolny – służy weryfikacji danych uzyskanych w NSP.
-spis ewidencyjny – spis z ewidencji bieżącej ludności.
Narodowy spis powszechny ludności i mieszkań- to pełne badanie statystyczne, ustalające stan liczebny i strukturę ludności w określonym momencie na określonym terytorium.
Odbywa się co ok. 10 lat na ogół w latach zakończonych na 0. NSP to spis z natury.
Cechy NSP:
Powszechność ,-centralizacja,bezpośredniość
Imienność, jednoczesność, regularność i kompatybilność ( moment krytyczny spisu 21.05 godz. 24:00) -tajemnica spisowa, łączność i rozłączność
Tajność, statystyczne ujęcie czynników
O co pytamy:
1. cechy geograficzne – miejsce zamieszkania,miejsce zamieszkania na rok przed spisem.
2. cechy demograficzne – płeć, wiek, stan cywilny, kraj/miejsce urodzenia, obywatelstwo
3. cechy ekonomiczne – gdzie pracujemy, bieżąca aktywność ekonomiczna, czas przepracowany, zawód wykonywany, rodzaj działalności zakładu pracy,, miejsce pracy, status 4.
Cechy dot. wykształcenia – poziom wykształcenia
5. Cechy dot. gosp.dom. i rodziny – pozycja osoby w gospodarstwie domowym i w rodzinie, wielkość rodziny, liczba dzieci wg wieku, liczba osób aktywnych zawodowo w rodzinie,
typ i wielkość gosp.dom.
Badania reprezentacyjne
- prowadzone na reprezentacyjnej grupie, wycinku populacji
- wyniki badań są uogólniane na całą populację np. badania opinii publicznej, badania preferencji i postaw społeczeństwa
Ewidencja ruchu naturalnego i wędrówkowego
- opiera się na prawno – administracyjnym obowiązku obywatela i instytucji państwowych zakresie rejestrowania zdarzeń demograficznych
- dane dotyczące ruchu naturalnego i wędrówkowego czerpane SA ewidencji prowadzonej przez różne instytucje np. USC
( urodzenia, małżeństwa), U.M/U.G (migracje), Sądy ( rozwody).
Powszechny rejestr ludności
- PESEL- powszechny elektroniczny system ewidencji ludności.
Składa się z 11 cyfr:
1-6 data urodzenia
7-10 numer serii z oznaczeniem płci
10 płeć/parzysta kobieta, nieparzysta mężczyzna
11 cyfra kontrolna
Struktura ludności wg płci
- podział populacji ze względu na płeć
- struktura ludności w/g płci wpływa na ruch naturalny ludności:
* wpływa na reprodukcję ludności
* na zawieranie małżeństw
* wpływ na urodzenia
* wpływ na zgony.
Mierniki pozwalające badać strukturę
1. współczynnik feminizacji
( Wf), C - constans
- I typu – udział kobiet w ogólnej liczbie ludności
- II typu – stosunek liczby kobiet do liczby mężczyzn w danej populacji
2. współczynnik maskulinizacji
- I typu – udział mężczyzn w ogólnej liczbie ludności
- II typu – stosunek liczby mężczyzn do liczby kobiet w danej populacji.
Tendencje
- rodzi się więcej mężczyzn niż kobiet
- umieralność kobiet jest mniejsza niż umieralność mężczyzn
- liczba kobiet wyrównuje się w wieku ok. 45-50 lat, tylko w nielicznych państwach przeważają mężczyźni np. Turcja, Chiny, Indie, Albania.
Struktura ludność wg wieku
_ podział ludności ze względu na wiek
chronologiczny, biologiczny)
- wpływ na ruch naturalny ludności
- przykładowe klasyfikacje:
* grupy jednoroczne
* grupy pięcioletnie
* grupy biologiczne ( 0-14, 15-59. 60+)
* grupy ekonomiczne ( 0-17,18-64, 65+)
Starzenie się ludności
- starzenie się ludności – wzrost liczby osób w wieku 60+ w ogólnej liczbie ludności
- starość: chronologiczna, biologiczna, prawna, ekonomiczna.
- udział osób w wieku 60+ w ogólnej liczbie ludności:
* poniżej 8 % - młodość demograficzna
* 8-10 % - przedpole starzenia się
* 10-12 % - starzenie się właściwe
* 12 % + - starość demograficzna.
Modele struktur ( piramida ludności) wg płci i wieku
- model progresywny ( rozwojowy)
- model zastojowy ( stacjonarny)
- model regresywny
Model progresywny
( rozwojowy) CECHY:
- społeczeństwo młode
- rosnąca z roku na rok liczba urodzeń
- stały wzrost liczby ludności
- eksplozja demograficzna
- wymieranie pokoleń starych
- wysoki przyrost naturalny
- niska mediana wieku
Model zastojowy
( stacjonarny) CECHY:
- liczba urodzeń zbliżona do zgonów
- wysoka liczba urodzeń i zgonów
- każdy rocznik jest równy liczbie kolejnemu
-niski przyrost naturalny
- stabilność struktury społeczeństwa –pewność procesów prognozowania mediana wieku wyższa niż w modelu progresywnym
Regresja CECHY:
- depopulacja
-populacja starych
- liczba zgonów mniejsza od liczby urodzeń
- niska liczba urodzeń
- wysoka mediana wieku
- przyrost naturalny bliski 0 lub ujemny.
III WYKŁAD
Ruch naturalny i ruch wędrówkowy ludności
Ruch naturalny ludności to:
- urodzenia, - małżeństwa, - rozwody, - zgony
URODZENIA:
a) rodność – natężenie urodzeń żywych w populacji, mierzone za pomocą współczynnika urodzeń
Wu = Ut / Lt . c
Wu – współczynnik urodzeń
Ut – liczba urodzeń żywych w czasie
Lt – średnia liczba ludności w czasie
c- constans
- płodność- natężenie urodzeń żywych w odniesieniu do wybranych grup ludności np. do kobiet:
* płodność naturalna – płodność małżeńska wynikająca z braku stosowania jakichkolwiek metod zapobiegania lub przerwania ciąży
* niepłodność – niemożność urodzenia dziecka
* - wiek rozrodczy – wiek prokreacji, reprodukcji dla kobiet 15 – 49 lat.
* niepłodność poporodowa – obejmuje okres połogu 1,5 – 2 m-ce po porodzie * płodność zrealizowana- rzeczywista/ ile dzieci urodziło się, związane z urodzeniami żywymi
- URODZENIA ZYWE – całkowite wydalenie, wydobycie z ustroju matki noworodka, niezależnie od czasu trwania ciąży, gdy noworodek wykazuje jakiekolwiek oznaki życia
( oddychanie, czynność serca
skurcz mięśni szkieletowych, tętnice + tętnienie pępowiny)i waży co najmniej 500 g.
- URODZENIA MARTWE – zgon płodu, który nastąpił przed wydaleniem lub wydobyciem z ustroju matki niezależnie o czasu trwania ciąży
- Ogólny współczynnik płodności + = 1 rok
Wp = Ut / kt ( 15 – 49) . c
Wp – współczynnik płodności
Ut – liczba urodzeń żywych w czasie t
Kt ( 15-49) – średnia liczba kobiet w wieku 15-49 lat w czasie t
C – constans.
- Współczynnik dzietności
( TFR) – średnia liczba dzieci, które urodziłaby kobieta w ciągu całego okresu rozrodczego, zakładając że intensywność urodzeń pozostałaby niezmieniona, na poziomie badanego
roku ( od 2,1 – 2,15)
- Współczynnik reprodukcji brutto – liczba córek urodzonych przeciętnie przez kobietę w wieku rozrodczym, przy założeniu, że kobieta będzie rodzić z częstotliwością
charakterystyczną dla danego
roku.
- współczynnik reprodukcji netto – liczba córek urodzonych przeciętnie przez kobietę w wieku rozrodczym, które dożyją wieku matki.
b) zgony
ZGON – stały zanik wszelkich przejawów życia w dowolnym momencie po urodzeniu.
- umieralność – natężenie zgonów w danej populacji związane z cechami demograficznymi, i społeczno–ekonomicznymi ludności mierzony za pomocą współczynnika zgonów.
Wz = Zt / Lt . C
Wz – współczynnik zgonów
Zt – liczba zgonów w czasie t
Lt – średnia liczba ludności w czasie t
C – constans
- przeciętne dalsze trwanie życia – średnia liczba lat, jaką ma jeszcze do przeżycia osoba w określonym wieku, przy założeniu stałego poziomu umieralności, dla którego
opracowano tablice trwania życia.
- Główne przyczyny zgonów:
* choroby układu krążenia
* nowotwory złośliwe
* wypadki, zatrucia, urazy.
- umieralność niemowląt strumień zgonów w populacji dzieci do 1 roku życia mierzony za pomocą współczynnika zgonów niemowląt.
Wzn = Znt / Lużt . C
Wzn = Znt / 1000 Użt . C
Wzn – współczynnik zgonów niemowląt
Znt – liczba zgonów niemowląt w czasie t
Lużt – liczba urodzeń żywych w czasie t
C – constans
- umieralność noworodka –
strumień zgonów dzieci do 28 dnia życia w populacji
- zgony okołoporodowe –
strumień zgonów w populacji dzieci do 1 tyg. życia
- główne przyczyny zgonów niemowląt:
* choroby w okresie okołoporodowym
* wrodzone wady rozwojowe
* stan z całkowitym lub częściowym niedotlenieniem
- współczynnik przyrostu naturalnego – stosunek różnicy między liczbą urodzeń i liczbą zgonów w danym okresie do liczby ludności w tym czasie.
- współczynnik dynamiki demograficznej- liczba urodzeń do liczby zgonów w danym okresie.
c) Małżeństwa, rozwody
- zawieranie małżeństwa – akt utworzenia rodziny M i K m.in. w celu prokreacji oraz wychowania potomstwa we wspólnym gosp. domowym.
- rozwód – rozwiązanie związku małżeńskiego przez sąd w formie przypisanej prawem.
- ogólny współczynnik zawierania małżeństw
Wm = Mt / Lt . C
Wm – współcz. Zawieranych małżeństw
Mt – liczba małżeństw zawartych w czasie t
Lt – liczba ludności w czasie t
C - constans
- współczynnik małżeńskości
Wm = Mt / Lt18+ . C
powyżej 18 lat
-współczynnik rozwodów
Wr = Rt / Mt . C
Rt – liczba rozwodów w czasie
d) Ruch wędrówkowy ludności – MIGRACJE
Migracje ( wędrówki) ludności – całokształt przesunięć prowadzących do stałej lub okresowej zmiany miejsca zamieszkania osób.
- migracjologia – zbiorcza dyscyplina naukowa zajmująca się ruchem wędrówkowym
Klasyfikacje migracji:
...
Plik z chomika:
justynamatyjak
Inne pliki z tego folderu:

demografia ¶ci±ga.doc (89 KB)
 wykład3.doc (40 KB)
Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin







Strona główna
Aktualności
Kontakt
Dla Mediów
Dział Pomocy
Opinie
Program partnerski




Regulamin serwisu
Polityka prywatności
Ochrona praw autorskich
Platforma wydawców
Copyright © 2012 Chomikuj.pl
 Analiza ekonomiczna
Analiza strategicznna przedsiębiortwa
 Badania w organizacji
 Filozofia
 Marketing