program nauczania dla zawodu
advertisement
Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK ELEKTRYK 311303 O STRUKTURZE PRZEDMIOTOWEJ TYP SZKOŁY: TECHNIKUM RODZAJ PROGRAMU: LINIOWY Warszawa 2012 Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Autorzy: mgr inż. Agnieszka Ambrożejczyk-Langer, mgr inż. Maria Krogulec-Sobowiec, mgr Zbigniew Zalas, mgr inż. Mariusz Zyngier Recenzenci: mgr inż. Tomasz Madej, mgr inż. Robert Wanic Lider grupy branżowej: mgr Sławomir Duch Lider zadania „Opracowanie przykładowych zmodernizowanych programów nauczania dla zawodów”: mgr inż. Joanna Ksieniewicz Koordynator merytoryczny projektu: mgr inż. Maria Suliga Menadżer projektów systemowych realizowanych przez KOWEZiU: mgr Agnieszka Pfeiffer Redakcja i skład: zespół Addvalue Dorota Burzec Publikacja powstała w ramach projektu systemowego „Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego” w ramach Działania 3.3. Poprawa jakości kształcenia, Poddziałanie 3.3.3. Modernizacja treści i metod kształcenia, Priorytet III, Program Operacyjny KAPITAŁ LUDZKI. Projekt realizowany przez Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie. © Copyright by Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej Warszawa 2012 Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej 02-637 Warszawa ul. Spartańska 1B www.koweziu.edu.pl Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 2 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego SPIS TREŚCI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. PODSTAWY PRAWNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO..................................................................................................................................... 5 OGÓLNE CELE I ZADANIA KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO ............................................................................................................................... 5 INFORMACJA O ZAWODZIE TECHNIK ELEKTRYK............................................................................................................................................. 6 UZASADNIENIE POTRZEBY KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK ELEKTRYK ................................................................................................... 7 POWIĄZANIA ZAWODU TECHNIK ELEKTRYK Z INNYMI ZAWODAMI ............................................................................................................... 8 CELE SZCZEGÓŁOWE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK ELEKTRYK ............................................................................................................ 9 PRZEDMIOTY ROZSZERZONE W TECHNIKUM................................................................................................................................................. 9 KORELACJA PROGRAMU NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK ELEKTRYK Z PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO .............. 10 PLAN NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK ELEKTRYK .................................................................................................................................. 11 PROGRAMY NAUCZANIA DLA POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓW ............................................................................................................... 15 1. Elektrotechnika i elektronika .......................................................................................................................................................................... 15 2. Maszyny i urządzenia elektryczne .................................................................................................................................................................. 36 3. Instalacje elektryczne ..................................................................................................................................................................................... 59 4. Działalność gospodarcza w branży elektrycznej ............................................................................................................................................. 78 5. Język obcy w branży elektrycznej ................................................................................................................................................................... 82 6. Pomiary w elektrotechnice i elektronice ........................................................................................................................................................ 85 7. Montaż maszyn i urządzeń elektrycznych ...................................................................................................................................................... 95 8. Montaż instalacji elektrycznych ................................................................................................................................................................... 109 9. Obsługa maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych ................................................................................................................................... 120 Praktyki zawodowe .................................................................................................................................................................................................. 143 ZAŁĄCZNIKI ..................................................................................................................................................................................................... 148 Załącznik 1. EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK ELEKTRYK ZAPISANE W ROZPORZĄDZENIU W SPRAWIE PODSTAWY PROGRAMOWEJ KSZTAŁCENIA W ZAWODACH 148 Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 3 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Załącznik 2. POGRUPOWANE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK ELEKTRYK ........................................................................................................................ 154 Załącznik 3. USZCZEGÓŁOWIONE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK ELEKTRYK .................................................................................................................. 165 : Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 4 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1. PODSTAWY PRAWNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO Program nauczania dla zawodu technik elektryk opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) ze szczególnym uwzględnieniem ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r, Nr 205, poz. 1206), rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012 r., poz. 7), rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. z 2012 r., poz. 184), rozporządzenie z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 204), rozporządzenie MEN z dnia 15 grudnia 2012 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626), rozporządzenie MEN z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz. U. 2012 r., poz. 752), rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.), rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1487), rozporządzenie MEN z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.), rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci. 2. OGÓLNE CELE I ZADANIA KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO Celem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczospołecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 5 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie powyższych celów ogólnych kształcenia zawodowego. 3. INFORMACJA O ZAWODZIE TECHNIK ELEKTRYK Zawód technik elektryk przypisany jest do obszaru elektryczno-elektronicznego. Praca technika elektryka wiąże się z dużą odpowiedzialnością, ponieważ czynności wykonywane przez elektryka zapewniają bezpieczeństwo osobom korzystającym z sieci energetycznych lub maszyn i urządzeń elektrycznych. Technik elektryk przygotowany jest do projektowania, wykonywania, diagnozowania stanu, dokonywania napraw instalacji elektrycznej oraz maszyn i urządzeń zasilanych prądem elektrycznym. Do typowych zadań i czynności wykonywanych przez technika elektryka należą: projektowanie instalacji i sieci elektrycznych, montaż i naprawa instalacji elektrycznej i elektronicznej, instalowanie i obsługiwanie maszyn i urządzeń elektrycznych oraz układów energoelektronicznych, wykonywanie przeglądów technicznych instalacji, maszyn i urządzeń elektrycznych, lokalizowanie uszkodzeń, dokonywanie napraw, konserwacja instalacji, maszyn i urządzeń elektrycznych, diagnozowanie stanu izolacji urządzeń i maszyn elektrycznych, konserwacja i naprawa linii napowietrznych i kablowych, konserwacja i naprawa układów automatyki, wykonywanie przyłączeń urządzeń elektrycznych(m.in. oświetlenie, ogrzewanie elektryczne), prace elektroinstalatorskie, prace montażowe i eksploatacyjne w układach automatyki, zabezpieczeń, sygnalizacji i pomiarów, eksploatacja urządzeń ochrony odgromowej i środków ochrony przepięciowej w obiektach budowlanych i sieciach elektroenergetycznych, prowadzenie prac zgodnie z dokumentacją techniczną, Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 6 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego prowadzenie nadzoru nad funkcjonowaniem sieci, naprawa i przezwajanie silników elektrycznych, naprawa uszkodzonych elementów w rozdzielniach energii elektrycznej, elektromechanika samochodowa, organizowanie i wykonywanie prac w zakładach energetycznych, elektrowniach i sieciach elektroenergetycznych. 4. UZASADNIENIE POTRZEBY KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK ELEKTRYK Zawód technik elektryk jest zawodem atrakcyjnym i poszukiwanym na rynku pracy. Celem kształcenia ucznia w zawodzie technik elektryk jest przygotowanie absolwenta mobilnego na rynku pracy. Osoba posiadająca kwalifikacje przypisane do zawodu wyposażona jest w aktualną wiedzę i umiejętności zawodowe, ale także świadomość i potrzebę ciągłego doskonalenia się i pozyskiwania nowych uprawnień. Technik elektryk może znaleźć zatrudnienie: w elektrowniach, zakładach energetycznych, kopalniach, hutach, na kolei, w firmach naprawiających sprzęt elektryczny, w biurach projektowych jako projektant okablowania strukturalnego (sieci komputerowych i sieci elektrycznych), projektant systemów zasilania awaryjnego, w firmach handlowych zajmujących się sprzedażą osprzętu elektrycznego, w firmach projektujących i montujących instalacje alarmowe, prowadząc własną działalność gospodarczo-usługową (np. naprawa sprzętu gospodarstwa domowego, usługi elektroinstalacyjne). Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 7 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 5. POWIĄZANIA ZAWODU TECHNIK ELEKTRYK Z INNYMI ZAWODAMI Podział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Wspólne kwalifikacje mają zawody kształcone na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej i technikum, np.: dla zawodu technik elektryk wyodrębniono następujące kwalifikacje: E.7. Montaż i konserwacja maszyn i urządzeń elektrycznych E.8. Montaż i konserwacja instalacji elektrycznych E.24. Eksploatacja maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych Kwalifikacja E.7., jest jedną z dwóch kwalifikacji w zawodzie elektryk, podstawową (jedyną) w zawodzie elektromechanik i stanowi podbudowę kształcenia w zawodzie technik elektryk. Technik elektryk ma kwalifikacje właściwe dla zawodu, które są nadbudową do kwalifikacji bazowej E.7. i są to kwalifikacje E.8. i E.24. Inną grupą wspólnych efektów dotyczących obszaru zawodowego są efekty stanowiące podbudowę kształcenia w zawodach określone kodem PKZ.(E.a), PKZ(E.c). PKZ.(E.a) występuje w zawodach: monter sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, monter mechatronik, monter-elektronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, elektromechanik, elektryk, technik telekomunikacji, technik teleinformatyk, technik elektronik, technik awionik, technik mechatronik, technik elektryk, technik elektroniki i informatyki medycznej, mechanik pojazdów samochodowych, technik pojazdów samochodowych, technik automatyk sterowania ruchem kolejowym, technik elektroenergetyk transportu szynowego. Kwalifikacja E.7. Montaż i konserwacja maszyn i urządzeń elektrycznych E.8. Montaż i konserwacja instalacji elektrycznych E.24. Eksploatacja maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych Symbol zawodu 741201 741103 311303 741103 311303 311303 Zawód Elektromechanik Elektryk Technik elektryk Elektryk Technik elektryk Technik elektryk Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 8 Elementy wspólne PKZ(E.a) PKZ(E.a) OMZ PKZ(E.a) PKZ(E.c) Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 6. CELE SZCZEGÓŁOWE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK ELEKTRYK Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik elektryk powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) montowania i uruchamiania maszyn, urządzeń elektrycznych na podstawie dokumentacji technicznej; 2) wykonywania i uruchamiania instalacji elektrycznych na podstawie dokumentacji technicznej; 3) lokalizowania i usuwania uszkodzeń maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; 4) oceniania stanu technicznego maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych po montażu i naprawie; 5) montowania i naprawiania układów sterowania, regulacji i zabezpieczeń maszyn i urządzeń elektrycznych; 6) dobierania, montowania i sprawdzania działania środków ochrony przeciwporażeniowej. Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik elektryk: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (BHP, PDG, JOZ, KPS, OMZ); efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru elektryczno-elektronicznego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów PKZ(E.a) i PKZ(E.c); efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie E.7. Montaż i konserwacja maszyn i urządzeń elektrycznych; E.8. Montaż i konserwacja instalacji elektrycznych; E.24. Eksploatacja maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych. 7. PRZEDMIOTY ROZSZERZONE W TECHNIKUM W programie nauczania dla zawodu technik elektryk uwzględniono przedmioty ogólnokształcące: matematyka i fizyka, których nauka odbywać się będzie na poziomie rozszerzonym. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 9 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 8. KORELACJA PROGRAMU NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK ELEKTRYK Z PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO Program nauczania dla zawodu technik elektryk uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. Program uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu technik elektryk uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów, jak: matematyka, a także podstawy przedsiębiorczości i edukacja dla bezpieczeństwa. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 10 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9. PLAN NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK ELEKTRYK Zgodnie z rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w technikum minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1470 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 735 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 735 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik elektryk minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: 450 godz. na kształcenie w ramach kwalifikacji E.7. Montaż i konserwacja maszyn i urządzeń elektrycznych 350 godz. na kształcenie w ramach kwalifikacji E.8. Montaż i konserwacja instalacji elektrycznych 200 godz. na kształcenie w ramach kwalifikacji E.24. Eksploatacja maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych 400 godz. na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru elektryczno-elektronicznego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 11 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Tabela. Plan nauczania dla zawodu technik elektryk Klasa Kształcenie zawodowe teoretyczne 1 Elektrotechnika i elektronika 2 Maszyny i urządzenia elektryczne 3 Instalacje elektryczne 4 5 4 2 2 2 4 3 2 3 2 Działalność gospodarcza w branży elektrycznej Język obcy w branży elektrycznej Łączna liczba godzin Kształcenie zawodowe praktyczne ** 6 Pomiary w elektrotechnice i elektronice 7 Montaż maszyn i urządzeń elektrycznych 8 Montaż instalacji elektrycznych 9 Obsługa maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych I 2 6 3 2 5 1 3 1 1 9 1 4 4 9 7 1 12 3 3 3 3 3 4 3 4 4 4 4 II IV II I II III I II Obowiązkowe zajęcia edukacyjne II I Lp. I 5 4 3 5 Liczba godzin tygodniowo w czteroletnim okresie nauczania* Liczba godzin w czteroletnim okresie nauczania* 6 9 8 180 270 240 1 1 25 30 30 750 6 9 6 4 180 270 180 120 0 Łączna liczba godzin 6 6 7 11 8 7 5 0 25 750 Łączna liczba godzin kształcenia zawodowego 10 10 16 18 20 16 10 0 50 1500 Praktyki zawodowe 4 tyg. * do celów obliczeniowych przyjęto 30 tygodni w ciągu jednego roku szkolnego; **zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy. EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY PIERWSZĄ KWALIFIKACJĘ (E.7.) ODBYWA SIĘ POD KONIEC PIERWSZEGO SEMESTRU KLASY TRZECIEJ. EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY DRUGĄ KWALIFIKACJĘ (E.8.) ODBYWA SIĘ POD KONIEC KLASY TRZECIEJ. EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY TRZECIĄ KWALIFIKACJĘ (E.24.) ODBYWA SIĘ POD KONIEC PIERWSZEGO SEMESTRU KLASY CZWARTEJ. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 12 160 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Tabela. Wykaz przedmiotów i działów programowych dla zawodu technik elektryk Nazwa obowiązkowych zajęć edukacyjnych Nazwa działu programowego 1. Elektrotechnika i elektronika (180) 1.1. Wprowadzenie do elektrotechniki i elektroniki 1.2. Technologia i materiałoznawstwo elektryczne i elektroniczne 1.3. Przyrządy i metody pomiarowe 1.4. Obwody prądu stałego 1.5. Obwody prądu zmiennego 1.6. Elektroniczne elementy bierne i elementy półprzewodnikowe 1.7. Bezpieczeństwo i higiena pracy przy pracach z układami elektrycznymi i elektronicznymi 1.8. Układy analogowe 1.9. Układy cyfrowe 2.1. Wprowadzenie do maszyn i urządzeń elektrycznych 2.2. Transformatory 2.3. Maszyny prądu zmiennego i napęd elektryczny 2.4 Maszyny prądu stałego i napęd elektryczny 2.5. Urządzenia elektryczne 2.6. Eksploatacja maszyn i urządzeń elektrycznych 3.1. Przewody w instalacjach elektrycznych 3.2. Sprzęt i osprzęt w instalacjach elektrycznych 3.3. Oświetlenie elektryczne 3.4. Budowa i rodzaje instalacji elektrycznych 3.5. Eksploatacja instalacji elektrycznych 2. Maszyny i urządzenia elektryczne (270) 3. Instalacje elektryczne (240) 4. Działalność gospodarcza w branży elektrycznej (30) 5. Język obcy w branży elektrycznej (30) 6. Pomiary w elektrotechnice i elektronice (180) 4. Działalność gospodarcza w branży elektrycznej 5. Język obcy w branży elektrycznej 6.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy przy pomiarach elektrycznych 6.2. Pomiary wielkości elektrycznych 6.3. Pomiary elementów, układów i urządzeń elektronicznych Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 13 Liczba godzin przeznaczona na dział 10 15 15 30 30 20 10 25 25 10 25 90 40 70 45 20 60 40 60 60 30 30 10 120 50 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Nazwa obowiązkowych zajęć edukacyjnych Nazwa działu programowego 7. Montaż maszyn i urządzeń elektrycznych (270) 8. Montaż instalacji elektrycznych (180) 9. Obsługa maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych (120) Praktyki zawodowe 7.1. Montaż i badanie transformatorów 7.2. Montaż i badanie maszyn elektrycznych prądu stałego i zmiennego 7.3. Montaż i badanie urządzeń elektrycznych 8.1. Montaż elementów instalacji elektrycznych 8.2. Konserwacja i naprawa instalacji elektrycznych 9.1. Zabezpieczenia maszyn urządzeń elektrycznych i instalacji elektrycznych 9.2. Ochrona przeciwporażeniowa maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych 9.3. Ocenianie stanu technicznego i usuwanie uszkodzeń maszyn i urządzeń elektrycznych 9.4. Ocenianie stanu technicznego i usuwanie uszkodzeń instalacji elektrycznych Praktyki zawodowe Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 14 Liczba godzin przeznaczona na dział 20 130 120 100 80 20 30 40 30 160 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 10. PROGRAMY NAUCZANIA DLA POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓW W programie nauczania dla zawodu technik elektryk zastosowano taksonomię celów ABC B. Niemierko. 1. Elektrotechnika i elektronika 1.1. Wprowadzenie do elektrotechniki i elektroniki 1.2. Technologia i materiałoznawstwo elektryczne i elektroniczne 1.3. Przyrządy i metody pomiarowe 1.4. Obwody prądu stałego 1.5. Obwody prądu zmiennego 1.6. Elektroniczne elementy bierne i elementy półprzewodnikowe 1.7. Bezpieczeństwo i higiena pracy przy pracach z układami elektrycznymi i elektronicznymi 1.8. Układy analogowe 1.9. Układy cyfrowe 1.1. Wprowadzenie do elektrotechniki i elektroniki Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: PKZ(E.a)(1)1 zastosować podstawowe pojęcia związane z prądem elektrycznym; Poziom wymagań programowych P Kategoria taksonomiczna C PKZ(E.a)(1)2 posłużyć się wielkościami fizycznymi stosowanymi w elektrotechnice; P C PKZ(E.a)(1)4 posłużyć się pojęciami dotyczącymi elementów obwodu elektrycznego; P C PKZ(E.a)(2)1 określić zjawiska zachodzące w polu elektrycznym; P C PKZ(E.a)(2)2 wyjaśnić zjawiska zawiązane z prądem stałym; P B PKZ(E.a)(2)3 wyjaśnić zjawiska zawiązane z prądem zmiennym; P B Materiał nauczania Wielkości fizyczne i jednostki w elektrotechnice. Pole elektryczne (elektryzowanie się ciał, przenikalność elektryczna, natężenie pola, potencjał i napięcie, przewodnik w polu elektrycznym, pojemność elektryczna, kondensatory). Pole magnetyczne (indukcja i strumień magnetyczny, natężenie pola magnetycznego, magnesowanie materiałów, indukcja elektromagnetyczna, indukcyjność własna i wzajemna, prądy wirowe). Prąd elektryczny (prawo Ohma, moc, energia, prąd w różnych środowiskach). Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 15 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.1. Wprowadzenie do elektrotechniki i elektroniki KPS (4)1 przejawić gotowość do ciągłego uczenia się; P C KPS (6)1 zanalizować posiadaną wiedzę; P C KPS (10)2 podjąć role w zespole; P C Źródła energii elektrycznej. Planowane zadania (ćwiczenia) Opisz zjawisko magnesowania materiałów. Na którym rysunku jest przedstawione poprawne oznaczenie „namagnesowania” biegunów rdzeni? Swoją odpowiedź uzasadnij. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w sali dydaktycznej wyposażonej w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym, tablicę multimedialną, przyrządy pomiarowe oraz elementy elektryczne i elektroniczne. . Środki dydaktyczne zestawy ćwiczeń i zadań, instrukcje do ćwiczeń, komputerowe programy demonstracyjne i symulacyjne, czasopisma branżowe, katalogi, schematy ideowe i montażowe. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody przewodniego tekstu. Celowym jest również zastosowanie innych metod aktywizujących uczniów do działania, np. dyskusji dydaktycznej, metody ćwiczeń. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 16 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.1. Wprowadzenie do elektrotechniki i elektroniki Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: − zbiorowa praca jednolita (praca z całą klasą, praca w grupach), − zbiorowa praca zróżnicowana. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Metody sprawdzania efektów kształcenia: testy wielokrotnego wyboru, odpowiedzi ustne. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 17 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.2. Technologia i materiałoznawstwo elektryczne i elektroniczne Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: PKZ(E.a)(1)5 rozpoznać materiały stosowane w elektrotechnice i elektronice; PKZ(E.a)(6)1 rozpoznać elementy oraz układy elektryczne na podstawie symbolu graficznego i parametrów; PKZ(E.a)(6)2 rozpoznać elementy oraz układy elektryczne na podstawie wyglądu i oznaczeń; PKZ(E.a)(6)3 rozpoznać elementy oraz układy elektryczne na podstawie symbolu i parametrów; Poziom wymagań programowych P Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania A P A P A P A PKZ(E.a)(8)1 rozróżnić parametry elementów elektrycznych; P B KPS (4)1 przejawić gotowość do ciągłego uczenia się; P C KPS (6)1 zanalizować posiadaną wiedzę; P C KPS (10)2 podjąć role w zespole; P C Materiały stosowane w elektrotechnice i elektronice, (właściwości, produkcja). Dokumentacja techniczna urządzeń (schematy ideowe i montażowe). Montaż urządzeń elektrycznych i elektronicznych (płytki drukowane, połączenia elektryczne, złącza, sposoby montażu, lutowanie). Elementy w elektrotechnice (oznaczenia), montaż mechaniczny (obudowy, radiatory, połączenia mechaniczne). Proces produkcyjny (dokumentacja, organizacja, kontrola jakości). Komputerowe wspomaganie projektowania. Planowane zadania (ćwiczenia) Określanie wartości rezystancji z kodów paskowych rezystora Określ wartość rezystancji 5 przygotowanych przez nauczyciela rezystorów, która jest zapisana w postaci kodu kreskowego. Możesz posłużyć się tabelą kodów kreskowych. Jeżeli chcesz otrzymać ocenę celujący, zadanie to wykonaj, nie posługując się tabelą kodów kreskowych. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w sali dydaktycznej wyposażonej w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym, tablicę multimedialną, przyrządy pomiarowe oraz elementy elektryczne i elektroniczne. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 18 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.2. Technologia i materiałoznawstwo elektryczne i elektroniczne Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń i zadań, instrukcje do ćwiczeń, komputerowe programy demonstracyjne i symulacyjne, czasopisma branżowe, katalogi, schematy ideowe i montażowe. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody przewodniego tekstu. Celowym jest również zastosowanie innych metod aktywizujących uczniów do działania, np. dyskusji dydaktycznej, metody ćwiczeń. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: zbiorowa praca jednolita (praca z całą klasą, praca w grupach), zbiorowa praca zróżnicowana. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Metody sprawdzania efektów kształcenia: testy wielokrotnego wyboru, odpowiedzi ustne. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. 1.3. Przyrządy i metody pomiarowe Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: PKZ(E.a)(14)2 dobrać przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych; PKZ(E.a)(14)3 dobrać metodę do pomiaru parametrów układów elektronicznych; PKZ(E.a)(14)5 narysować schemat układu pomiarowego; PKZ(E.a)(14)4 dobrać przyrządy do pomiaru parametrów układów elektronicznych; PKZ(E.c)(2)1 wyjaśnić pojęcie skali logarytmicznej; PKZ(E.c)(2)2 zastosować zasady wykonania wykresów w skali logarytmicznej; PKZ(E.c)(2)3 narysować wykresy w skali logarytmicznej; Poziom wymagań programowych P P P P P P P Kategoria taksonomiczna C C C C B C C Materiał nauczania Analiza wyników pomiarów (klasa dokładności, błędy pomiaru). Mierniki analogowe. Mierniki cyfrowe. Generatory pomiarowe. Oscyloskopy. Przetworniki pomiarowe (A/C i C/A). Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 19 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.3. Przyrządy i metody pomiarowe PKZ(E.c)(6)1 określić metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych; PKZ(E.c)(6)2 określić metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektronicznych; PKZ(E.c)(6)3 zanalizować metody i wskazania przyrządów w pomiarach parametrów układów elektrycznych; PKZ(E.c)(6)4 zanalizować metody i wskazania przyrządów w pomiarach parametrów układów elektronicznych; PKZ(E.c)(6)5 zastosować metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych; PKZ(E.c)(6)6 zastosować metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektronicznych; PKZ(E.c)(7)3 określić poprawność pracy układów elektrycznych na podstawie wyników pomiarów; PKZ(E.c)(7)4 określić poprawność pracy układów elektronicznych na podstawie wyników pomiarów; PKZ(E.c)(7)3 określić poprawność pracy układów elektrycznych na podstawie wyników pomiarów; PKZ(E.c)(9)1 wskazać programy komputerowe wspomagające badanie układów elektrycznych; PKZ(E.c) (9)2 wskazać programy komputerowe wspomagające badanie układów elektronicznych; PKZ(E.c)(9)3 określić przydatność programów komputerowych wspomagających badanie układów elektrycznych; PKZ(E.c) (9)4 określić przydatność programów komputerowych wspomagających badanie układów elektronicznych; PKZ(E.c)(9)5 obsłużyć programy komputerowe wspomagające badanie układów elektrycznych; PKZ(E.c) (9)6 obsłużyć programy komputerowe wspomagające badanie układów elektronicznych; KPS (8)1 podjąć samodzielne decyzje; P KPS (8)2 ocenić ryzyko podejmowanych działań; P C P D P C PP C PP B PP C P C PP C PP C Systemy pomiarowe. Komputerowe wspomaganie procesu pomiarów i analizy wyników pomiarów. C P D Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 20 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.3. Przyrządy i metody pomiarowe KPS (8)3 określić skutki podejmowanych decyzji. P C Planowane zadania (ćwiczenia) Posługiwanie się generatorem sygnału Na podstawie instrukcji obsługi generatora funkcyjnego przedstaw jego budowę i zastosowanie. Odczytaj ustawione wartości częstotliwości i napięcia na generatorze sygnału przedstawionym na rysunku poniżej. Odpowiedź swoją uzasadnij.. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w sali dydaktycznej wyposażonej w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym, tablicę multimedialną, przyrządy pomiarowe oraz elementy elektryczne i elektroniczne. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń i zadań, instrukcje do ćwiczeń, instrukcje obsługi przyrządów pomiarowych, komputerowe programy demonstracyjne i symulacyjne, czasopisma branżowe, katalogi, schematy ideowe i montażowe. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody przewodniego tekstu. Celowym jest również zastosowanie innych metod aktywizujących uczniów do działania, np. dyskusji dydaktycznej, metody ćwiczeń. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: − zbiorowa praca jednolita (praca z całą klasą, praca w grupach), − zbiorowa praca zróżnicowana. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Metody sprawdzania efektów kształcenia: testy wielokrotnego wyboru, odpowiedzi ustne, obserwacja pracy w zespołach podczas rozwiązywania zadań otwartych wg karty obserwacji,. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 21 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.3. Przyrządy i metody pomiarowe – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. 1.4. Obwody prądu stałego Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna PKZ(E.a)(1)3 uzasadnić warunki przepływu prądu elektrycznego w obwodzie elektrycznym; PKZ(E.a)(2)4 zanalizować zjawiska związane z prądem stałym; P D P D PKZ(E.a)(5)1 obliczyć wartości wielkości elektrycznych w obwodach elektrycznych z zastosowaniem podstawowych praw elektrotechniki; PKZ(E.a)(5)3 oszacować wartości wielkości elektrycznych w obwodach elektrycznych z zastosowaniem podstawowych prawa elektrotechniki; PKZ(E.a)(5)5 przeliczyć jednostki fizyczne stosując wielokrotności i podwielokrotności systemu SI; PKZ(E.a)(7)1 zastosować symbole graficzne na schematach ideowych i montażowych układów elektrycznych;, PKZ(E.a)(7)3 narysować schematy ideowe układów elektrycznych; KPS (8)1 podjąć samodzielne decyzje; KPS (8)2 ocenić ryzyko podejmowanych działań; KPS (8)3 określić skutki podejmowanych decyzji. P C P D P C P C P C Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: P P P Materiał nauczania Elementy obwodu. Prawo Ohma. Prawa Kirchhoffa. Obwody nierozgałęzione. Obwody rozgałęzione. Obliczanie obwodów (metoda przekształcania, metoda praw Kirchhoffa, metoda superpozycji, metoda prądów oczkowych, potencjałów węzłowych). Obwody nieliniowe. C D C Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 22 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.4. Obwody prądu stałego Planowane zadania (ćwiczenia) Analizowanie obwodu prądu stałego Podejmij decyzję, jakie należy podać wartości sygnałów na wejście „a” i „b”, aby zaświeciła się żarówka. Możliwe wartości sygnałów na wejściu wejścia "a” lub "b”:: 0 V lub +5 V, – 5 V, + 12 V, – 12 V. Swoją odpowiedź uzasadnij. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w sali dydaktycznej wyposażonej w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym, tablicę multimedialną, przyrządy pomiarowe oraz elementy elektryczne i elektroniczne. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń i zadań, instrukcje do ćwiczeń, instrukcje obsługi przyrządów pomiarowych, komputerowe programy demonstracyjne i symulacyjne, czasopisma branżowe, katalogi, schematy ideowe i montażowe. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody przewodniego tekstu. Celowym jest również zastosowanie innych metod aktywizujących uczniów do działania, np. dyskusji dydaktycznej, metody ćwiczeń. . Formy organizacyjne Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 23 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.4. Obwody prądu stałego Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: zbiorowa praca jednolita (praca z całą klasą, praca w grupach), zbiorowa praca zróżnicowana. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Metody sprawdzania efektów kształcenia: testy wielokrotnego wyboru, odpowiedzi ustne. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. 1.5. Obwody prądu zmiennego Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P D P P P B D C P C P C P C P C P C PKZ(E.a)(1)3 uzasadnić warunki przepływu prądu elektrycznego w obwodzie elektrycznym; PKZ(E.a)(2)3 wyjaśnić zjawiska zawiązane z prądem zmiennym; PKZ(E.a)(2)5 zanalizować zjawiska zawiązane z prądem zmiennym; PKZ(E.a.)(3)2 obliczyć wartości wielkości w obwodach prądu zmiennego; PKZ(E.a)(3)1 zastosować wielkości fizyczne i jednostki używane w obwodach prądu zmiennego; PKZ(E.a)(3)2 opisać wielkości fizyczne związane z prądem zmiennym; PKZ(E.a)(3)3 przeliczyć wielkości fizyczne i ich jednostki związane z prądem zmiennym; PKZ(E.a)(4)1 określić wielkości charakteryzujące przebiegi sinusoidalne typu y = A sin(ωt+φ); PKZ(E.a)(4)2 obliczyć wielkości charakteryzujące przebiegi sinusoidalne typu y = A sin(ωt+φ); Materiał nauczania Przebiegi sinusoidalne (powstawanie, wielkości, przesunięcie fazowe, analiza). Analiza obwodów z elementami RLC (szeregowe połączenie elementów RL RC, RLC, równoległe połączenie elementów RL, RC, RLC. Liczby zespolone – pojęcie, podstawowe działania, obliczanie obwodów prądu sinusoidalnego metodą liczb zespolonych. Moc w obwodach prądu sinusoidalnie zmiennego. Rezonans w obwodach elektrycznych. Metody obliczania obwodów rozgałęzionych. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 24 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.5. Obwody prądu zmiennego PKZ(E.a)(4)3scharakteryzować wielkości opisujące przebiegi sinusoidalne typu y = A sin(ωt+φ); PKZ(E.c)(1)1 wyjaśnić pojęcie liczb zespolonych; PKZ(E.c)(1)2 zastosować metody wykonywania działań matematycznych na liczbach zespolonych; PKZ(E.c)(1)3 zastosować liczby zespolone przy obliczeniach parametrów obwodów prądu przemiennego; KPS (5)1 określić sposoby radzenia sobie ze stresem; P C PP B PP C PP C P C KPS (6)1 zanalizować posiadaną wiedzę; P D KPS (8)3 określić skutki podejmowanych decyzji; P C Obwody elektryczne ze sprzężeniami magnetycznymi (transformatory). Układy trójfazowe (układy symetryczne i niesymetryczne, moc w układach trójfazowych). Obwody nieliniowe prądu zmiennego, Stany nieustalone w obwodach liniowych (dwójniki szeregowe RL, RC i RLC). Planowane zadania (ćwiczenia) Obliczanie częstotliwości napięcia zasilającego Wyjaśnij, jak zmienia się indukcyjność cewki wraz ze wzrostem częstotliwości. Uszereguj poniższe obwody od najwyższej do najniższej częstotliwości napięcia zasilającego. Obwód A Obwód B Obwód C Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w sali dydaktycznej wyposażonej w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym, tablicę multimedialną, przyrządy pomiarowe oraz elementy elektryczne i elektroniczne. Środki dydaktyczne Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 25 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.5. Obwody prądu zmiennego Zestawy ćwiczeń i zadań, instrukcje do ćwiczeń, instrukcje obsługi przyrządów pomiarowych, komputerowe programy demonstracyjne i symulacyjne, czasopisma branżowe, katalogi, schematy ideowe i montażowe. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem tekstu przewodniego, dyskusji dydaktycznej, metody ćwiczeń. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: zbiorowa praca jednolita (praca z całą klasą, praca w grupach), zbiorowa praca zróżnicowana. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Metody sprawdzania efektów kształcenia: testy wielokrotnego wyboru, odpowiedzi ustne, projekty, itd. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. 1.6. Elektroniczne elementy bierne i elementy półprzewodnikowe Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P B P B P P P P B B B D P C PKZ(E.a)(6)3 rozpoznać elementy oraz układy elektroniczne na podstawie symbolu graficznego i parametrów; PKZ(E.a)(6)4 rozpoznać elementy oraz układy elektryczne i elektroniczne na podstawie wyglądu i oznaczeń; PKZ(E.a)(8)1 rozróżnić parametry elementów elektrycznych; PKZ(E.a)(8)2 rozróżnić parametry elementów elektronicznych; PKZ(E.a)(17)1 wskazać dokumentację techniczną, katalogi i instrukcje obsługi; PKZ(E.a)(17)2 zanalizować treści dokumentacji technicznej, katalogów i instrukcji obsługi; PKZ(E.a)(17)3 zastosować treści znajdujące się w dokumentacji technicznej, katalogach i Materiał nauczania Materiały półprzewodnikowe. Klasyfikacja elementów i układów elektronicznych. Rezystory i potencjometry. Kondensatory. Cewki indukcyjne. Warystory. Termistory. Diody. Tranzystory bipolarne i unipolarne. Półprzewodnikowe elementy przełączające: diaki Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 26 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.6. Elektroniczne elementy bierne i elementy półprzewodnikowe instrukcjach obsługi; PKZ(E.a)(17)4 wnioskować na podstawie dokumentacji technicznej, katalogów i instrukcji obsługi; PKZ(E.a)(17)1 wskazać dokumentację techniczną, katalogi i instrukcje obsługi; PKZ(E.c)(4)1 scharakteryzować warunki eksploatacyjne elementów układów elektrycznych; PKZ(E.c)(4)2 scharakteryzować warunki eksploatacyjne elementów układów elektronicznych; KPS (5)1 określić sposoby radzenia sobie ze stresem; KPS (6)1 zanalizować posiadaną wiedzę; KPS (8)3 określić skutki podejmowanych decyzji. P D P P A C P C P C P D P C triaki i tyrystory. Elementy optoelektronicze: fotodiody, fotorezystory, footranzystory, diody LED, transoptory. Dokumentacja techniczna. Katalogi. Instrukcje obsługi. Planowane zadania (ćwiczenia) Analizowanie działania diody prostowniczej Narysuj charakterystykę I = f (U) diody prostowniczej. I na jej podstawie wyjaśnij działanie tej diody. Dokonaj analizy obwodu przedstawionego poniżej i podejmij decyzję, które z łączników należy zamknąć, aby prąd płynął przez rezystor R. Odpowiedź swoją uzasadnij. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w sali dydaktycznej wyposażonej w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym, tablicę multimedialną, przyrządy pomiarowe oraz elementy elektryczne i elektroniczne. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 27 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.6. Elektroniczne elementy bierne i elementy półprzewodnikowe Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń i zadań, instrukcje do ćwiczeń, instrukcje obsługi, komputerowe programy demonstracyjne i symulacyjne, czasopisma branżowe, katalogi, dokumentacje techniczne, schematy ideowe i montażowe. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody przewodniego tekstu. Celowym jest również zastosowanie innych metod aktywizujących uczniów do działania, np. dyskusji dydaktycznej, metody ćwiczeń. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: − zbiorowa praca jednolita (praca z całą klasą, praca w grupach), − zbiorowa praca zróżnicowana. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Metody sprawdzania efektów kształcenia: testy wielokrotnego wyboru, odpowiedzi ustne. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia. − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia − Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 28 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.7. Bezpieczeństwo i higiena pracy przy pracach z układami elektrycznymi i elektronicznymi Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P B P C P C P P P B C C PP C PP C PP C PP C PP B P C P C PP C BHP (1)1 rozróżnić pojęcia: zagrożeń szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych występujących w procesach pracy z maszynami, urządzeniami i instalacjami elektrycznymi; BHP (1)2 określić pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; BHP (1)3 zastosować pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; BHP (1)4 wyjaśnić zasady ochrony przeciwpożarowej na stanowisku pracy BHP (1)5 dobrać środki gaśnicze; BHP (1)6 określić zasady ergonomii w pracy z maszynami, urządzeniami i instalacjami elektrycznymi; BHP (2)1 określić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; BHP (2)2 określić zadania instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; BHP (2)3 określić uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; BHP (2)4 scharakteryzować zakres kompetencji instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; BHP (2)5 rozróżnić instytucje działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; BHP (3)1 określić prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; BHP (3)2 określić prawa i obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; BHP (3)3 określić konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania praw i obowiązków pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; Materiał nauczania Czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne występujące w procesach pracy z układami elektrycznymi i elektronicznymi. Przepisy związane z ochroną przeciwpożarową w procesach pracy z układami elektrycznymi i elektronicznymi. Przepisy związane z ochroną środowiska w procesach pracy z układami elektrycznymi i elektronicznymi. Instytucje i służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce, Prawna ochrona pracy. Prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w procesach pracy z układami elektrycznymi i elektronicznymi. Prawa i obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w procesach pracy z układami elektrycznymi i elektronicznymi. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 29 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.7. Bezpieczeństwo i higiena pracy przy pracach z układami elektrycznymi i elektronicznymi KPS (5)1 określić sposoby radzenia sobie ze stresem; P C KPS (6)1 zanalizować posiadaną wiedzę; P D KPS (8)3 określić skutki podejmowanych decyzji. P C Planowane zadania (ćwiczenia) Porównywanie obowiązków pracownika na stanowisku technika elektryka w różnych zakładach pracy Mając do dyspozycji kilka ofert pracy w zawodzie technik elektryk, opis zawodu technik elektryk oraz Kodeks Pracy, porównaj obowiązki pracownika na stanowisku technika elektryka w różnych zakładach pracy. Określ czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne występujące na tym stanowisku pracy w rozpatrywanych zakładach pracy. Zaproponuj sposoby zabezpieczenia się przed nimi, stosując przepisy BHP. Zadanie wykonujesz w 2-osobowym zespole. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w sali dydaktyczne wyposażonej w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, czasopisma branżowe,, Przepisy BHP, Kodeks Pracy, opisy zawodów. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody przewodniego tekstu. Celowym jest również zastosowanie innych metod aktywizujących uczniów do działania, np. dyskusji dydaktycznej, metody ćwiczeń. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w formie pracy w grupach. Dominującą metodą kształcenia powinna być metoda tekstu przewodniego, która ułatwi uczniom samodzielne zbieranie i analizowanie informacji, oraz metoda przypadku. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Metody sprawdzania efektów kształcenia: obserwacja pracy w grupach wg karty obserwacji, projekt edukacyjny, odpowiedzi ustne. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 30 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.8. Układy analogowe Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P C P D P A P C P P C B P D P P P B C D P C P C P C P C P D P D PP D PKZ(E.a)(5)2 obliczyć wartości wielkości elektrycznych w układach elektronicznych z zastosowaniem podstawowych praw elektrotechniki; PKZ(E.a)(5)4 oszacować wartości wielkości elektrycznych w układach elektronicznych z zastosowaniem podstawowych praw elektrotechniki; PKZ(E.a)(6)5 nazwać układy elektryczne; PKZ(E.a)(7)2 zastosować zasady tworzenia schematów ideowych i montażowych układów elektrycznych; PKZ(E.a)(7)5 narysować schematy montażowe układów elektrycznych; PKZ(E.a)(8)3 rozróżnić parametry układów elektrycznych; PKZ(E.a)(12)1 zanalizować dokumentację techniczną pod względem funkcji elementów i układów elektrycznych; PKZ(E.a)(14)1 wskazać metodę do pomiaru parametrów układów elektrycznych; PKZ(E.c)(3)1 określić parametry elementów oraz układów elektrycznych; PKZ(E.c)(3)2 zinterpretować parametry elementów oraz układów elektrycznych; PKZ(E.c)(4)3 zanalizować przydatność elementów oraz układów elektrycznych do określonych warunków eksploatacyjnych; PKZ(E.c)(4)5 zastosować elementy oraz układy elektryczne do określonych warunków eksploatacyjnych; PKZ(E.c)(5)1 określić parametry elementów i podzespołów wpływające na pracę układów elektrycznych; PKZ(E.c)(5)2 określić parametry elementów i podzespołów wpływające na pracę układów elektronicznych; PKZ(E.c)(5)3 zanalizować wpływ parametrów elementów i podzespołów na pracę układów elektrycznych; PKZ(E.c)(5)4 zanalizować wpływ parametrów elementów i podzespołów na pracę układów elektronicznych; PKZ(E.c)(5)5 przewidzieć skutki zmiany parametrów poszczególnych elementów Materiał nauczania Filtry (klasyfikacja filtrów, parametry filtrów). Filtry dolnoprzepustowe, filtry górnoprzepustowe, filtry pasmowe, filtry zaporowe. Układy prostownicze. Stabilizatory. Układy zasilające. Zasady tworzenia schematów ideowych i montażowych układów elektrycznych i elektronicznych. Dokumentacja techniczna i jej części składowe, Określanie parametrów elementów oraz układów elektrycznych. Metody pomiarów układów elektrycznych. Wiadomości wstępne o wzmacniaczach (sprzężenie zwrotne, parametry wzmacniaczy, charakterystyki wzmacniaczy). Podstawowe układy wzmacniające (wzmacniacze m.cz., wzmacniacze wielostopniowe, wzmacniacze mocy, wzmacniacze szerokopasmowe, wzmacniacze selektywne, wzmacniacze różnicowe, wzmacniacz operacyjny). Analogowe układy scalone. Generatory: przebiegów sinusoidalnych, LC, RC, kwarcowe, przebiegów niesinusoidalnych, przebiegów liniowych. Przerzutniki bistabilne, przerzutniki monostabilne, przerzutniki astabilne. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 31 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.8. Układy analogowe i podzespołów w pracy układów elektrycznych; PKZ(E.c)(5)6 przewidzieć skutki zmiany parametrów poszczególnych elementów i P D podzespołów na pracę układów elektronicznych; PKZ(E.c)(7)1 zanalizować przebieg pracy układów elektrycznych na podstawie P D schematów ideowych; PKZ(E.c)(7)2 zanalizować przebieg pracy układów elektronicznych na podstawie P D schematów ideowych; KPS (6)1 zanalizować posiadaną wiedzę; P D KPS (8)3 określić skutki podejmowanych decyzji; P C KPS (10)2 podjąć role w zespole. P C Planowane zadania (ćwiczenia) Rozróżnianie filtrów oraz określanie ich funkcji Określ typ otrzymanego filtra (RLC) oraz omów jego charakterystykę częstotliwościową. Zadanie wykonujesz w dwuosobowym zespole. Środki dydaktyczne Różne konfiguracje filtrów. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w sali dydaktycznej wyposażonej w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym, tablicę multimedialną, przyrządy pomiarowe oraz elementy elektryczne i elektroniczne. . Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń i zadań, instrukcje do ćwiczeń, komputerowe programy demonstracyjne i symulacyjne, czasopisma branżowe, katalogi, dokumentacje techniczne, instrukcje obsługi, schematy ideowe i montażowe. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody przewodniego tekstu. Celowym jest również zastosowanie innych metod aktywizujących motywujących uczniów do działania, np. dyskusji dydaktycznej, metody ćwiczeń. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: zbiorowa praca jednolita (praca z całą klasą, praca w grupach), zbiorowa praca zróżnicowana. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Metody sprawdzania efektów kształcenia: testy wielokrotnego wyboru, odpowiedzi ustne. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 32 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.8. Układy analogowe Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia. − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia − Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. 1.9. Układy cyfrowe Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: PKZ(E.a)(6)6 nazwać układy elektroniczne; PKZ(E.a)(7)4 narysować schematy ideowe układów elektronicznych; PKZ(E.a)(7)6 narysować schematy montażowe układów elektronicznych; PKZ(E.a)(7)7 zastosować symbole graficzne na schematach ideowych i montażowych układów elektronicznych; PKZ(E.a)(7)8 zastosować zasady tworzenia schematów ideowych i montażowych układów elektronicznych; PKZ(E.a)(8)4 rozróżnić parametry układów elektronicznych; PKZ(E.a)(12)2 zanalizować dokumentację techniczną pod względem funkcji elementów i układów elektronicznych; PKZ(E.c)(3)3 określić parametry elementów oraz układów elektronicznych; PKZ(E.c)(3)4 zinterpretować parametry elementów oraz układów elektronicznych; PKZ(E.c)(5)2 określić parametry elementów i podzespołów wpływające na pracę układów elektronicznych; PKZ(E.c)(5)4 zanalizować wpływ parametry elementów i podzespołów na pracę układów elektronicznych; PKZ(E.c)(5)6 przewidzieć skutki zmiany parametrów poszczególnych elementów i podzespołów w pracy układów elektronicznych; KPS (6)1 zanalizować posiadaną wiedzę; Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P P P A C C P B P D P P C D P C PP D PP D P Materiał nauczania Klasyfikacja układów cyfrowych. Arytmetyka cyfrowa. Algebra Boole’a. Układy kombinacyjne. Parametry układów cyfrowych. Technika TTL. Układy sprzęgające i wyjściowe mocy. Układy transmisji sygnałów. Układy uzależnień czasowych. Przerzutniki monostabilne. Przerzutniki astabilne. Konwertery kodów. Pamięci półprzewodnikowe. Przetworniki A/C oraz C/A. D Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 33 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.9. Układy cyfrowe KPS (8)3 określić skutki podejmowanych decyzji; KPS (10)2 podjąć role w zespole. P C P C Planowane zadania (ćwiczenia) Analizowanie pracy układów cyfrowych Dokonaj analizy pracy poniższych układów cyfrowych. Który z układów realizuje funkcję opisaną w tablicy prawdy? Swoją odpowiedź uzasadnij. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w sali dydaktycznej wyposażonej w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym, tablicę multimedialną, podstawowe przyrządy pomiarowe oraz elementy elektryczne i elektroniczne. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 34 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.9. Układy cyfrowe Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń i zadań, instrukcje do ćwiczeń, komputerowe programy demonstracyjne i symulacyjne, czasopisma branżowe, katalogi, schematy ideowe i montażowe. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody przewodniego tekstu. Celowym jest również zastosowanie innych metod aktywizujących uczniów do działania, np. dyskusji dydaktycznej, metody ćwiczeń. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: zbiorowa praca jednolita (praca z całą klasą, praca w grupach), zbiorowa praca zróżnicowana. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Metody sprawdzania efektów kształcenia: testy wielokrotnego wyboru, odpowiedzi ustne. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 35 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2. Maszyny i urządzenia elektryczne 2.1. Wprowadzenie do maszyn i urządzeń elektrycznych – 2.2. Transformatory 2.3. Maszyny prądu zmiennego i napęd elektryczny 2.4. Maszyny prądu stałego i napęd elektryczny 2.5. Urządzenia elektryczne 2.6. Eksploatacja maszyn i urządzeń elektrycznych 2.1. Wprowadzenie do maszyn i urządzeń elektrycznych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna E.7.1.(1)1 wymienić rodzaje maszyn i urządzeń elektrycznych; E.7.1.(1)2 rozróżnić maszyny elektryczne ze względu na napięcie zasilania, budowę, stopień ochrony i zastosowanie; E.7.1.(1)3 rozróżnić urządzenia elektryczne ze względu na napięcie zasilania, budowę, stopień ochrony i zastosowanie; E.7.1.(1)4 scharakteryzować rodzaje maszyn elektrycznych ze względu na napięcie zasilania, budowę, stopień ochrony i zastosowanie; E.7.1.(1)5 scharakteryzować rodzaje urządzeń elektrycznych ze względu na napięcie zasilania, budowę, stopień ochrony i zastosowanie; E.7.1.(1)6 określić stopień ochrony maszyn i urządzeń elektrycznych; E.7.1.(1)7 dokonać klasyfikacji maszyn elektrycznych według określonych kryteriów; P P A B P B P C P C P P C C E.7.1.(1)8 dokonać klasyfikacji urządzeń elektrycznych według określonych kryteriów; P C E.7.1.(5)1 wymienić materiały stosowane w elektrotechnice; E.7.1.(5)2 rozpoznać materiały konstrukcyjne stosowane do budowy maszyn i urządzeń elektrycznych; P P A A Materiał nauczania klasyfikacja maszyn elektrycznych. zjawiska fizyczne występujące w maszynach elektrycznych. podział maszyn ze względu na rodzaj przetwarzanej energii. odwracalność pracy maszyn elektrycznych. elementy maszyn elektrycznych. straty mocy i sprawność. tabliczki znamionowe maszyn elektrycznych. zagadnienia cieplne. chłodzenie maszyn elektrycznych. rodzaje pracy maszyn elektrycznych. rodzaje ochrony maszyn elektrycznych. rodzaje budowy maszyn elektrycznych oznaczenia maszyn elektrycznych. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 36 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.1. Wprowadzenie do maszyn i urządzeń elektrycznych E.7.1.(5)3 wyjaśnić zastosowanie materiałów konstrukcyjnych w maszynach i urządzeniach elektrycznych; E.7.1.(5)4 rozróżnić powłoki ochronne i wyjaśnić cel ich stosowania; E.7.1.(5)5 rozróżnić materiały przewodzące (przewodowe i oporowe); E.7.1.(5)6 rozróżnić materiały elektroizolacyjne; E.7.1.(5)7 wyjaśnić zastosowanie materiałów przewodzących i elektroizolacyjnych; E.7.1.(5)8 zdefiniować materiały magnetycznie miękkie i twarde; E.7.1.(5)9 rozpoznać właściwości mechaniczne, elektryczne i magnetyczne materiałów stosowanych w maszynach i urządzeniach elektrycznych; E.7.1.(7)1 rozpoznać rodzaj przewodu elektrycznego po jego wyglądzie i oznaczeniu literowo-cyfrowym; E.7.1.(7)2 rozpoznać rodzaj kabla elektrycznego po jego wyglądzie i oznaczeniu literowo-cyfrowym; KPS (4)1 przejawić gotowość do ciągłego uczenia się; P B P P P P P P B B B B A A P A P A P C KPS (6)1 zanalizować posiadaną wiedzę; P D KPS (10)2 podjąć role w zespole. P C materiały stosowane do budowy maszyn elektrycznych. materiały magnetyczne. materiały przewodzące. materiały elektroizolacyjne. materiały konstrukcyjne. przewody i kable elektryczne. przewody nawojowe. Planowane zadania (ćwiczenia) WebQuest typu zadanie analityczne Waszym zadaniem jest zrozumienie związków i zależności pomiędzy różnymi materiałami a ich zastosowaniem w budowie maszyn i urządzeń elektrycznych. W tym celu będziecie grupą konstruktorów, poszukujących optymalnych materiałów do budowy maszyn i urządzeń elektrycznych potrzebnych człowiekowi XXI wieku. Do Waszej dyspozycji jest lista materiałów źródłowych opracowanych przez nauczyciela, z których powinniście skorzystać podczas tworzenia WebQuestu. Wasz WebQuest opublikujcie w Internecie, korzystając z dowolnego narzędzia do pisania blogów. Będzie on oceniony przez nauczyciela i inne zespoły uczniowskie z klasy w formie postów. Szczegółowa instrukcja dotycząca przebiegu pracy nad WebQuestem znajduje się na stronie internetowej szkoły w zakładce „Tworzymy WebQuesty”. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w sali dydaktycznej wyposażonej w normy elektryczne i rozporządzenia ministrów właściwych, eksponaty maszyn i urządzeń elektrycznych, katalogi maszyn i urządzeń elektrycznych oraz materiałów stosowanych w elektrotechnice w wersji papierowej i elektronicznej, prezentacje multimedialne, plansze na temat maszyn i urządzeń elektrycznych. Sala dydaktyczna powinna być wyposażona także w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym. Dodatkowym wyposażeniem sali dydaktycznej może być: tablica interaktywna i wizualizer. Uczniowie powinni korzystać z komputera z dostępem do Internetu. Zalecana jest przede wszystkim praca uczniów w małych zespołach, która sprzyja kształtowaniu kompetencji personalnych i społecznych. Wskazana jest także współpraca z Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 37 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.1. Wprowadzenie do maszyn i urządzeń elektrycznych producentami maszyn i urządzeń elektrycznych oraz pracownikami naukowymi uczelni technicznych zajmującymi się materiałoznawstwem elektrycznym. Środki dydaktyczne Zestawy zadań i ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, katalogi maszyn i urządzeń elektrycznych oraz materiałów stosowanych do ich budowy, modele, tablice i plansze poglądowe, filmy dydaktyczne i prezentacje multimedialne przedstawiające maszyny i urządzenia elektryczne. Czasopisma branżowe, publikacje SEP, normy ISO i PN. Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń: teksty przewodnie, zestawy zadań indywidualnych i zespołowych, katalogi, normy, poradniki w wersji papierowej i elektronicznej tabliczki znamionowe maszyn i urządzeń elektrycznych instrukcje do tworzenia WebQuestów Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się, aby podczas realizacji działu programowego stosować przede wszystkim aktywizujące metody kształcenia, takie jak: metoda przewodniego tekstu, metoda projektów, WebQuest i ćwiczeń z normami i katalogami, ponieważ dzięki nim uczeń w sposób najbardziej zbliżony do warunków rzeczywistych poznaje przyszłe zadania zawodowe. Projekt opracowywany przez uczniów metodą projektów polega na kompleksowym przedstawieniu danego zagadnienia, poprzez zbieranie informacji na dany temat z różnych wiarygodnych źródeł, jego realizację praktyczną oraz zaprezentowaniu efektów swojej pracy – produktu projektu. WebQuest stawia przed uczniami zadania, które pozwalają im wykorzystać wyobraźnię oraz zastosować umiejętność rozwiązywania problemów głównie z wykorzystaniem zasobów Internetu. Uczniowie muszą zastosować kreatywne myślenie oraz umiejętność rozwiązywania problemów, aby znaleźć rozwiązania stawianych problemów. Metoda przewodniego tekstu kształtuje u uczniów zaradność w samodzielnym rozwiązywaniu problemów, a także umiejętność korzystania z różnorodnych źródeł informacji i gotowości do przystosowania się do zmieniających się technologii i warunków pracy. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: zbiorowa praca jednolita (praca z całą klasą, praca w grupach), zbiorowa praca zróżnicowana. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie osiągnięć ucznia powinno odbywać się przez cały czas realizacji na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno dostarczyć informacji dotyczących zakresu i stopnia realizacji celów kształcenia działu programowego . Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie: ustnych sprawdzianów poziomu wiedzy i umiejętności, pisemnych sprawdzianów i testów osiągnięć szkolnych, ukierunkowanej obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. produktu projektu i jego prezentacji, opublikowanego w Internecie WebQuestu. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 38 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.1. Wprowadzenie do maszyn i urządzeń elektrycznych Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń i dokonując oceny jego pracy należy zwrócić uwagę na: umiejętność radzenia sobie w sytuacjami zbliżonych do rzeczywistych zadań zawodowych, umiejętność pracy w zespole, korzystanie z różnych źródeł informacji (norm, katalogów, dokumentacji technicznej – w tym w języku obcym i z wykorzystaniem technologii informacyjnej). Wskazane jest, aby uczniowie dokonywali także samooceny własnej pracy i kolegów w zespołu wg zaproponowanych przez nauczyciela arkuszy samooceny i oceny oraz sprawdzianów postępów. Po zakończeniu realizacji działu programowego proponuje się zastosowanie testu dydaktycznego dwupoziomowego. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda-fałsz). Podsumowaniem osiągnięć uczniów w tym dziale może być projekt prezentowany w zespole klasowym lub WebQuest związany tematycznie z zagadnieniami działu. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. 2.2. Transformatory Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna KPS (4)1 przejawić gotowość do ciągłego uczenia się; KPS (6)1 zanalizować posiadaną wiedzę; P P C D KPS (10)2 podjąć role w zespole; P C E.7.1.(2)3 określić parametry techniczne transformatorów; P C E.7.1.(3)3 rozróżnić parametry elementów i podzespołów transformatorów; P B E.7.1.(4)3 rozpoznać transformatory i ich elementy; P A E.7.1.(6)3 rozpoznać układy zasilania, sterowania i zabezpieczenia transformatorów P A Materiał nauczania Klasyfikacja transformatorów. Zasada działania transformatora. Elementy budowy transformatora. Chłodzenie transformatorów. Parametry transformatorów. Schemat zastępczy transformatora. Stany pracy transformatorów. Stany nieustalone. Transformatory trójfazowe. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 39 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.2. Transformatory oraz ich elementy; E.7.1.(8)3 określić przeznaczenie transformatorów; P C E.7.1.(9)3 1 określić funkcje elementów i podzespołów stosowanych w transformatorach; E.7.1.(10)3 odczytać rysunki oraz schematy transformatorów; P C P C E.7.1.(10)7 sporządzić rysunki oraz schematy transformatorów; P C E.7.2.(1)3 rozpoznać części zamienne transformatorów; P A Budowa transformatorów trójfazowych. Układy i grupy połączeń. Praca równoległa transformatorów. Regulacja napięcia w transformatorze. Straty mocy i sprawność transformatorów. Transformatory specjalne. Transformatory małej mocy. Projektowanie transformatorów. Typowe uszkodzenia transformatorów. Części zamienne transformatorów. Planowane zadania 1 .Zadaniem waszej grupy jest opisanie warunków pracy równoległej transformatorów. Do dyspozycji macie materiały udostępnione przez nauczyciela. Efekty waszej pracy będą prezentowane na forum klasy. Prezentacja będzie podlegała ocenie. 2. Wasza grupa otrzymała polecenie opracowania portfolio transformatorów. W portfolio możecie umieszczać różnorodne materiały pozyskane z różnych źródeł, a także własne prace na ten temat. Mogą to być następujące materiały: notatki i artykuły prasowe dotyczące analizowanego zagadnienia, różnego rodzaju graficzne przedstawienia związane z transformatorami, materiały ilustracyjne: np. reklamy, rysunki(zarówno wycięte z gazety, jak i narysowane przez samego ucznia), notatki z przeczytanych artykułów i książek, informacje, opinie i wypowiedzi osób umieszczone w Internecie w różnej formie (strony www, blogi, chat’y, kluby dyskusyjne), zawsze z podaniem źródła, fragmenty aktów prawnych i norm dotyczących analizowanego zagadnienia bibliografia zawierającą spis wszystkich źródeł (w tym także ustnych i w formie elektronicznej) wykorzystanych w portfolio, fotografie transformatorów i ich zastosowania wykonane przez ucznia (lub grupę uczniów) w wersji papierowej lub elektronicznej Pamiętajcie, aby każdy z zamieszczonych materiałów opatrzyć własnym krótkim komentarzem, dlaczego został on przez Was wybrany do portfolio. Efekty swojej pracy będziecie prezentowali na forum klasy. Zawartość portolio i jego prezentacja będą podlegały ocenie wg kryteriów podanych Wam w przedmiotowym systemie oceniania. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w sali dydaktycznej wyposażonej w normy elektryczne i rozporządzenia ministrów właściwych, eksponaty transformatorów, katalogi transformatorów w wersji papierowej i elektronicznej, prezentacje multimedialne, plansze na temat transformatorów. Sala dydaktyczna powinna być wyposażona także w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym, oraz stanowisko do demonstracji działania wybranych transformatorów. Dodatkowym wyposażeniem sali dydaktycznej może być: tablica interaktywna i wizualizer. Uczniowie powinni korzystać z komputera z dostępem do Internetu. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 40 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.2. Transformatory Zalecana jest przede wszystkim praca uczniów w małych zespołach, która sprzyja kształtowaniu kompetencji personalnych i społecznych. Wskazana jest także współpraca z pracodawcami prowadzącymi eksploatację transformatorów. Środki dydaktyczne Zestawy zadań i ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, katalogi transformatorów, modele, tablice i plansze poglądowe, filmy dydaktyczne i prezentacje multimedialne przedstawiające transformatorów. Czasopisma branżowe, publikacje SEP, normy ISO i PN. Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń: zestawy zadań indywidualnych i zespołowych, katalogi, normy, poradniki w wersji papierowej i elektronicznej schematy ideowe transformatorów przykłady instrukcji obsługi transformatorów przykłady protokołów odbiorczych oraz okresowych transformatorów Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się, aby podczas realizacji działu programowego stosować przede wszystkim aktywizujące metody kształcenia, takie jak: metoda projektów, portfolio, metody przypadków i ćwiczeń z normami i katalogami, ponieważ dzięki nim uczeń w sposób najbardziej zbliżony do warunków rzeczywistych poznaje przyszłe zadania zawodowe. Projekt opracowywany przez uczniów metodą projektów polega na kompleksowym przedstawieniu danego zagadnienia, poprzez zbieranie informacji na dany temat z różnych wiarygodnych źródeł, jego realizację praktyczną oraz zaprezentowaniu efektów swojej pracy – produktu projektu. Poprzez wykorzystanie metody przypadków procesie nauczania – uczenia się uczeń poznaje prawdziwe zdarzenia i/lub problemy (które mogą wystąpić w rzeczywistości), a są ściśle związane z zagadnieniem eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych . Dzięki temu uczy się na przykładach i doświadczeniach innych. Stosowanie portfolio w kształceniu zawodowym zwiększa poczucie odpowiedzialności uczniów za własną naukę i uczy ich organizacji pracy oraz świadomego zbierania i gromadzenia materiałów przydatnych w nauce. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: zbiorowa praca jednolita (praca z całą klasą, praca w grupach), zbiorowa praca zróżnicowana. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie osiągnięć ucznia powinno odbywać się przez cały czas realizacji na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno dostarczyć informacji dotyczących zakresu i stopnia realizacji celów kształcenia działu programowego . Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie: ustnych sprawdzianów poziomu wiedzy i umiejętności, pisemnych sprawdzianów i testów osiągnięć szkolnych, Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 41 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.2. Transformatory ukierunkowanej obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. produktu projektu i jego prezentacji, portfolia. Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń i dokonując oceny jego pracy, należy zwrócić uwagę na: umiejętność radzenia sobie w sytuacjami zbliżonych do rzeczywistych zadań zawodowych, umiejętność pracy w zespole, korzystanie z różnych źródeł informacji (norm, katalogów, dokumentacji technicznej – w tym w języku obcym i z wykorzystaniem technologii informacyjnej). Wskazane jest, aby uczniowie dokonywali także samooceny własnej pracy i kolegów w zespołu wg zaproponowanych przez nauczyciela arkuszy samooceny i oceny oraz sprawdzianów postępów. Po zakończeniu realizacji działu programowego proponuje się zastosowanie testu dydaktycznego dwupoziomowego. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda-fałsz). Podsumowaniem osiągnięć uczniów w tym dziale może być projekt prezentowany w zespole klasowym lub portfolio związane tematycznie z zagadnieniami działu. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 42 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.3. Maszyny prądu zmiennego i napęd elektryczny Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Poziom wymagań programowych P P Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania B P A E.7.1.(6)2 rozpoznać układy zasilania, sterowania i zabezpieczenia maszyn elektrycznych prądu zmiennego oraz ich elementy; E.7.1.(8)2 określić przeznaczenie maszyn elektrycznych prądu zmiennego; P A P C E.7.1.(9)2 określić funkcje elementów i podzespołów stosowanych w maszynach prądu zmiennego; E.7.1.(10)2 odczytać rysunki oraz schematy maszyn elektrycznych prądu zmiennego; P C PP D E.7.1.(10)6 sporządzić rysunki oraz schematy maszyn elektrycznych prądu przemiennego; E.7.2.(1)2 rozpoznać części zamienne maszyn elektrycznych prądu zmiennego; KPS (1)1 zastosować zasady kultury osobistej; P C P P A C KPS (2)1 zaproponować możliwości rozwiązywania problemów; KPS (4)1 przejawić gotowość do ciągłego uczenia się; P P C C KPS (4)2 przejawić chęć doskonalenia się; P C E.7.1.(2)2 określić parametry techniczne maszyn elektrycznych prądu zmiennego; E.7.1.(3)2 rozróżnić parametry elementów i podzespołów maszyn elektrycznych prądu zmiennego; E.7.1.(4)2 rozpoznać maszyny elektryczne prądu zmiennego i ich elementy; C Pole magnetyczne w maszynach elektrycznych. Siła elektromotoryczna indukowana w maszynie prądu zmiennego. Uzwojenia maszyn bezkomutatorowych prądu zmiennego. Klasyfikacja maszyn indukcyjnych. Zastosowanie maszyn indukcyjnych. Zasada działania silnika indukcyjnego. Budowa maszyn indukcyjnych. Schemat zastępczy maszyny indukcyjnej. Moment elektromagnetyczny maszyny indukcyjnej. Praca maszyny indukcyjnej. Bilans mocy i sprawność. Praca silnikowa maszyny indukcyjnej. Rozruch i nastawianie prędkości silnika indukcyjnego. Praca prądnicowa maszyny indukcyjnej. Praca hamulcowa maszyny elektrycznej. Specjalne przypadki pracy maszyny indukcyjnej. Maszyny indukcyjne o budowie specjalnej. Badania i pomiary maszyn indukcyjnych Podział maszyn komutatorowych prądu przemiennego. Silniki komutatorowe jednofazowe. Silniki komutatorowe wielofazowe Klasyfikacja maszyn synchronicznych. Zasada działania prądnicy synchronicznej. Uzwojenia maszyn synchronicznych. Budowa maszyn synchronicznych. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 43 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.3. Maszyny prądu zmiennego i napęd elektryczny Oddziaływanie twornika w maszynach synchronicznych. Moment elektromagnetyczny maszyny synchronicznej. Schemat zastępczy maszyny synchronicznej. Praca samotna prądnicy synchronicznej. Praca równoległa prądnic synchronicznych. Silnik synchroniczny. Wzbudzenie maszyn synchronicznych Straty mocy i sprawność Maszyny synchroniczne o budowie specjalnej. Części zamienne maszyn elektrycznych prądu zmiennego. Układ napędowy i jego elementy, Elementy sterujące i regulacyjne. Układy sterowania w napędzie elektrycznym. Napęd przy użyciu silników elektrycznych. Wał elektryczny. Sprzęgła elektromagnetyczne. Układy napędowe z silnikami prądu zmiennego. Tyrystorowe układy napędowe. Półprzewodnikowe przyrządy mocy Układy scalone mocy. Prostowniki niesterowane i sterowane. Przekształtniki nawrotne. – Przekształtniki dużej mocy. Falowniki. Energoelektroniczne łączniki jednofazowe i trójfazowe prądu przemiennego. Jednofazowe i trójfazowe sterowniki prądu przemiennego. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 44 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.3. Maszyny prądu zmiennego i napęd elektryczny Bezpośrednie i pośrednie przekształtniki częstotliwości. Typowe uszkodzenia maszyn elektrycznych prądu zmiennego. Planowane zadania 1. Zadaniem waszej grupy jest przygotowanie prezentacji dotyczącej sposobów regulacji prędkości obrotowej silnika indukcyjnego. Do dyspozycji macie materiały wskazane przez nauczyciela oraz model silnika indukcyjnego. Efekty waszej pracy będziecie prezentować na forum klasy. Prezentacja będzie podlegała ocenie. 2. Otrzymałeś polecenie wykonania schematu zastępczego maszyny indukcyjnej przy idealnym biegu jałowym. Wyjaśnij oznaczenia na sporządzonym schemacie. Efekty twojej pracy będą podlegały ocenie. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w sali dydaktycznej wyposażonej w normy elektryczne i rozporządzenia ministrów właściwych, eksponaty maszyn prądu zmiennego i elementy ich sterowania, katalogi maszyn elektrycznych prądu zmiennego oraz prostowników i przekształtników w wersji papierowej i elektronicznej, prezentacje multimedialne, plansze na temat maszyn prądu zmiennego i napędu elektrycznego. Sala dydaktyczna powinna być wyposażona także w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym, oraz stanowisko do demonstracji działania wybranych maszyn elektrycznych prądu stałego. Dodatkowym wyposażeniem sali dydaktycznej może być: tablica interaktywna i wizualizer. Uczniowie powinni korzystać z komputera z dostępem do Internetu. Zalecana jest przede wszystkim praca uczniów w małych zespołach, która sprzyja kształtowaniu kompetencji personalnych i społecznych. Wskazana jest także współpraca z pracodawcami prowadzącymi eksploatację maszyn elektrycznych prądu zmiennego. Środki dydaktyczne Zestawy zadań i ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, katalogi maszyn elektrycznych prądu zmiennego, modele, tablice i plansze poglądowe, filmy dydaktyczne i prezentacje multimedialne przedstawiające maszyny elektryczne prądu zmiennego i napęd elektryczny. Czasopisma branżowe, publikacje SEP, normy ISO i PN. Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń: teksty przewodnie, zestawy zadań indywidualnych i zespołowych, katalogi, normy, poradniki w wersji papierowej i elektronicznej schematy ideowe maszyn elektrycznych prądu zmiennego przykłady instrukcji obsługi maszyn elektrycznych prądu zmiennego i napędu. Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się, aby podczas realizacji działu programowego stosować przede wszystkim aktywizujące metody kształcenia, takie jak: metoda przewodniego tekstu, metoda projektów, metoda Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 45 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.3. Maszyny prądu zmiennego i napęd elektryczny przypadków i ćwiczeń z normami i katalogami, ponieważ dzięki nim uczeń w sposób najbardziej zbliżony do warunków rzeczywistych poznaje przyszłe zadania zawodowe. Projekt opracowywany przez uczniów metodą projektów polega na kompleksowym przedstawieniu danego zagadnienia, poprzez zbieranie informacji na dany temat z różnych wiarygodnych źródeł, jego realizację praktyczną oraz zaprezentowaniu efektów swojej pracy – produktu projektu. Poprzez wykorzystanie metody przypadków procesie nauczania – uczenia się uczeń poznaje prawdziwe zdarzenia i/lub problemy (które mogą wystąpić w rzeczywistości), a są ściśle związane z zagadnieniem eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych. Metoda przewodniego tekstu kształtuje u uczniów zaradność w samodzielnym rozwiązywaniu problemów, a także umiejętność korzystania z różnorodnych źródeł informacji i gotowości do przystosowania się do zmieniających się technologii i warunków pracy. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: zbiorowa praca jednolita (praca z całą klasą, praca w grupach), zbiorowa praca zróżnicowana. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie osiągnięć ucznia powinno odbywać się przez cały czas realizacji na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno dostarczyć informacji dotyczących zakresu i stopnia realizacji celów kształcenia działu programowego . Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie: ustnych sprawdzianów poziomu wiedzy i umiejętności, pisemnych sprawdzianów i testów osiągnięć szkolnych, ukierunkowanej obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń, produktu projektu i jego prezentacji. Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń i dokonując oceny jego pracy, należy zwrócić uwagę na: umiejętność radzenia sobie w sytuacjami zbliżonych do rzeczywistych zadań zawodowych, umiejętność pracy w zespole, korzystanie z różnych źródeł informacji (norm, katalogów, dokumentacji technicznej – w tym w języku obcym i z wykorzystaniem technologii informacyjnej). Wskazane jest, aby uczniowie dokonywali także samooceny własnej pracy i kolegów w zespołu wg zaproponowanych przez nauczyciela arkuszy samooceny i oceny oraz sprawdzianów postępów. Po zakończeniu realizacji działu programowego proponuje się zastosowanie testu dydaktycznego dwupoziomowego. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda-fałsz). Podsumowaniem osiągnięć uczniów w tym dziale może być projekt prezentowany w zespole klasowym. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 46 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.3. Maszyny prądu zmiennego i napęd elektryczny możliwości i preferencji. 2.5. Maszyny prądu stałego i napęd elektryczny Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Poziom wymagań programowych P P Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania C B P A E.7.1.(10)1 odczytać rysunki oraz schematy maszyn elektrycznych prądu stałego E.7.1.(10)5 sporządzić rysunki oraz schematy maszyn elektrycznych prądu stałego; P P C C E.7.1.(6)1 rozpoznać układy zasilania, sterowania i zabezpieczenia maszyn elektrycznych prądu stałego oraz ich elementy; E.7.1.(8)1 określić przeznaczenie maszyn elektrycznych prądu stałego; P A P C E.7.1.(9)1 określić funkcje elementów i podzespołów stosowanych w maszynach prądu stałego; E.7.2.(1)1 rozpoznać części zamienne maszyn elektrycznych prądu stałego; P C P A KPS (4)1 przejawić gotowość do ciągłego uczenia się; P C KPS (4)2 przejawić chęć doskonalenia się; P C E.7.1.(2)1 określić parametry techniczne maszyn elektrycznych prądu stałego; E.7.1.(3)1 rozróżnić parametry elementów i podzespołów maszyn elektrycznych prądu stałego; E.7.1.(4)1 rozpoznać maszyny elektryczne prądu stałego i ich elementy; Klasyfikacja maszyn komutatorowych. Zasada działania maszyn komutatorowych prądu stałego. Budowa maszyn komutatorowych prądu stałego. Uzwojenia tworników maszyn komutatorowych prądu stałego. Siła elektromotoryczna indukowana w uzwojeniu. twornika maszyn komutatorowych prądu stałego. Oddziaływanie twornika w maszynie prądu stałego. Komutacja w maszynach prądu stałego. Rodzaje pracy maszyn komutatorowych prądu stałego. Rodzaje wzbudzenia maszyn komutatorowych prądu stałego. Praca prądnicowa maszyn komutatorowych prądu stałego. Praca silnikowa prądnicowa maszyn komutatorowych prądu stałego. Straty mocy i sprawność prądnicowa maszyn komutatorowych prądu stałego. Maszyny specjalne prądu stałego. Typowe uszkodzenia maszyn prądu stałego. Układy zasilania, sterowania i zabezpieczenia Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 47 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.5. Maszyny prądu stałego i napęd elektryczny maszyn elektrycznych prądu stałego. Układy napędowe z silnikami prądu stałego. Serwomechanizmy. Przekształtniki prądu stałego. Energoelektroniczne łączniki prądu stałego. Części zamienne maszyn elektrycznych prądu stałego. Planowane zadania Praca grupach dwuosobowych. Zadaniem pierwszego ucznia jest wykonanie rysunku przedstawiającego uzwojenie pętlicowe proste. Zadaniem drugiego ucznia jest wykonanie rysunku przedstawiającego uzwojenie faliste proste. Na wykonanych rysunkach uczniowie zaznaczają parametry uzwojeń: poskok tylny, poskok przedni, poskok całkowity. Wykonaną pracę porównują z otrzymanym wzorcem i wzajemnie dokonują oceny prawidłowości wykonania zadania. Otrzymałeś polecenie narysowania na wykresie i=f(t) rodzajów komutacji. Dokonaj interpretacji wykresu, uwzględniając przyczynę takiego przebiegu prądu. Efekty swojej pracy przedstawisz na forum klasy. Twoja prezentacja będzie podlegała ocenie. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w sali dydaktycznej wyposażonej w normy elektryczne i rozporządzenia ministrów właściwych, eksponaty maszyn elektrycznych prądu stałego elementy oraz układy ich sterowania, katalogi maszyn elektrycznych prądu stałego i w wersji papierowej i elektronicznej, prezentacje multimedialne, plansze na temat maszyn elektrycznych prądu stałego oraz napędu elektrycznego. Sala dydaktyczna powinna być wyposażona także w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym, oraz stanowisko do demonstracji działania wybranych maszyn elektrycznych prądu stałego. Dodatkowym wyposażeniem sali dydaktycznej może być: tablica interaktywna i wizualizer. Uczniowie powinni korzystać z komputera z dostępem do Internetu. Zalecana jest przede wszystkim praca uczniów w małych zespołach, która sprzyja kształtowaniu kompetencji personalnych i społecznych. Wskazana jest także współpraca z pracodawcami prowadzącymi eksploatację maszyn elektrycznych prądu stałego. Środki dydaktyczne Zestawy zadań i ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, katalogi maszyn elektrycznych prądu stałego, modele, tablice i plansze poglądowe, filmy dydaktyczne i prezentacje multimedialne przedstawiające maszyny elektryczne prądu stałego. Czasopisma branżowe, publikacje SEP, normy ISO i PN. Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń: teksty przewodnie, zestawy zadań indywidualnych i zespołowych, katalogi, normy, poradniki w wersji papierowej i elektronicznej Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 48 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.5. Maszyny prądu stałego i napęd elektryczny schematy ideowe maszyn elektrycznych prądu stałego przykłady instrukcji obsługi maszyn elektrycznych prądu stałego i napędu Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się, aby podczas realizacji działu programowego stosować przede wszystkim aktywizujące metody kształcenia, takie jak: metoda przewodniego tekstu, metoda projektów, metoda przypadków i ćwiczeń z normami i katalogami, ponieważ dzięki nim uczeń w sposób najbardziej zbliżony do warunków rzeczywistych poznaje przyszłe zadania zawodowe. Projekt opracowywany przez uczniów metodą projektów polega na kompleksowym przedstawieniu danego zagadnienia, poprzez zbieranie informacji na dany temat z różnych wiarygodnych źródeł, jego realizację praktyczną oraz zaprezentowaniu efektów swojej pracy – produktu projektu. Poprzez wykorzystanie metody przypadków procesie nauczania – uczenia się uczeń poznaje prawdziwe zdarzenia i/lub problemy (które mogą wystąpić w rzeczywistości), a są ściśle związane z zagadnieniem eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych. Metoda przewodniego tekstu kształtuje zaradność w samodzielnym rozwiązywaniu problemów, a także umiejętność korzystania z różnorodnych źródeł informacji i gotowości do przystosowania się do zmieniających się technologii i warunków pracy. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: zbiorowa praca jednolita (praca z całą klasą, praca w grupach), zbiorowa praca zróżnicowana. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie osiągnięć ucznia powinno odbywać się przez cały czas realizacji na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno dostarczyć informacji dotyczących zakresu i stopnia realizacji celów kształcenia działu programowego . Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie: ustnych sprawdzianów poziomu wiedzy i umiejętności, pisemnych sprawdzianów i testów osiągnięć szkolnych, ukierunkowanej obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. produktu projektu i jego prezentacji, portfolia. Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń i dokonując oceny jego pracy należy zwrócić uwagę na: umiejętność radzenia sobie w sytuacjami zbliżonych do rzeczywistych zadań zawodowych, umiejętność pracy w zespole, korzystanie z różnych źródeł informacji (norm, katalogów, dokumentacji technicznej – w tym w języku obcym i z wykorzystaniem technologii informacyjnej). Wskazane jest, aby uczniowie dokonywali także samooceny własnej pracy i kolegów w zespołu wg zaproponowanych przez nauczyciela arkuszy samooceny i oceny oraz sprawdzianów postępów. Po zakończeniu realizacji działu programowego proponuje się zastosowanie testu dydaktycznego dwupoziomowego. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką) lub Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 49 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.5. Maszyny prądu stałego i napęd elektryczny zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda-fałsz). Podsumowaniem osiągnięć uczniów w tym dziale może być projekt prezentowany w zespole klasowym lub portfolio związane tematycznie z zagadnieniami działu. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. 2.7. Urządzenia elektryczne Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: KPS (3)1 zaplanować przedsięwzięcia; KPS (3)2 zrealizować zadania; Poziom wymagań programowych P P Kategoria taksonomiczna C C KPS (3)3 zanalizować osiągnięcia swoich działań; P C E.7.1.(2)4 określić parametry techniczne urządzeń elektrycznych; P C E.7.1.(3)4 rozróżnić parametry elementów i podzespołów urządzeń elektrycznych; P B E.7.1.(4)4 rozpoznać urządzenia elektryczne i ich elementy; P A E.7.1.(6)4 rozpoznać układy zasilania, sterowania i zabezpieczenia urządzeń elektrycznych oraz ich elementy; E.7.1.(8)4 określić przeznaczenie urządzeń elektrycznych; E.7.1.(9)4 określić funkcje elementów i podzespołów stosowanych w urządzeniach elektrycznych; E.7.1.(10)4 odczytać rysunki oraz schematy urządzeń elektrycznych; P A P P C C P C Materiał nauczania Sposoby przemiany energii elektrycznej w cieplną. Metody grzejne. Materiały grzejne, izolacyjne i ogniotrwałe. Elementy grzejne. Sposoby regulacji temperatury. Grzejnictwo elektryczne oporowe w AGD. Grzejnictwo elektryczne oporowe przemysłowe. Łukowe urządzenia grzejne. Elektrodowe urządzenia grzejne. Indukcyjne urządzenia grzejne. Pojemnościowe urządzenia grzejne. Promiennikowe urządzenia grzejne. Ogrzewanie podłogowe. Ogrzewanie schodów i podjazdów. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 50 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.7. Urządzenia elektryczne E.7.1.(10)8 sporządzić rysunki oraz schematy urządzeń elektrycznych; P C E.7.2.(1)4 rozpoznać części zamienne urządzeń elektrycznych; P A Klimatyzatory. Czynniki chłodnicze. Chłodnictwo absorpcyjne i sprężarkowe. Parametry techniczne urządzeń elektrycznych. Układy zasilania, sterowania i zabezpieczenia urządzeń elektrycznych. Dokumentacja techniczna urządzeń elektrycznych. Części zamienne urządzeń elektrycznych. Klasyfikacja stacji i rozdzielnic elektroenergetycznych. Przyczyny, rodzaje i skutki zwarć. Sposoby gaszenia łuku elektrycznego. Wysokonapięciowe urządzenia rozdzielcze. Elementy wysokonapięciowych urządzeń rozdzielczych. Układy połączeń obwodów głównych. Rozwiązania konstrukcyjne stacji. Dobór urządzeń obwodów głównych. Potrzeby własne. Obwody pomocnicze. Zabezpieczenia w elektroenergetyce. Kompensacja mocy biernej. Poprawa współczynnika mocy cosφ Automatyka elektroenergetyczna – System elektroenergetyczny. Sposoby wytwarzania energii elektrycznej. Elektrownie cieplne konwencjonalne. Elektrownie wodne. Elektrownie jądrowe. Elektrownie wiatrowe. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 51 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.7. Urządzenia elektryczne Panele fotowoltaiczne Współpraca elektrowni w systemie elektroenergetycznym. Planowane zadania Opracowanie portfolio urządzeń grzejnych Wasza grupa otrzymała polecenie opracowania portfolio urządzeń grzejnych. W portfolio możecie umieszczać różnorodne materiały pozyskane z różnych źródeł, a także własne prace na ten temat. Mogą to być następujące materiały: notatki i artykuły prasowe dotyczące analizowanego zagadnienia, różnego rodzaju graficzne przedstawienia związane z urządzeniami grzejnymi, (np. tabele i wykresy ukazujące zapotrzebowanie na dane urządzenie grzejne). materiały ilustracyjne: np. reklamy, rysunki(zarówno wycięte z gazety, jak i narysowane przez samego ucznia), notatki z przeczytanych artykułów i książek, informacje, opinie i wypowiedzi osób umieszczone w Internecie w różnej formie (strony www, blogi, chat’y, kluby dyskusyjne), zawsze z podaniem źródła, fragmenty aktów prawnych i norm dotyczących analizowanego zagadnienia bibliografia zawierającą spis wszystkich źródeł (w tym także ustnych i w formie elektronicznej) wykorzystanych w portfolio, fotografie urządzeń grzejnych i ich zastosowania wykonane przez ucznia (lub grupę uczniów) w wersji papierowej lub elektronicznej. Pamiętajcie, aby każdy z zamieszczonych materiałów opatrzyć własnym krótkim komentarzem, dlaczego został on przez was wybrany do portfolio. Efekty swojej pracy będziecie prezentowali na forum klasy. Zawartość portolio i jego prezentacja będą podlegały ocenie wg kryteriów podanych Wam w przedmiotowym systemie oceniania. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w sali dydaktycznej wyposażonej w normy elektryczne i rozporządzenia ministrów właściwych, eksponaty urządzeń elektrycznych, katalogi urządzeń elektrycznych w wersji papierowej i elektronicznej, prezentacje multimedialne, plansze na temat urządzeń elektrycznych. Sala dydaktyczna powinna być wyposażona także w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym, oraz stanowisko do demonstracji działania wybranych urządzeń elektrycznych. Dodatkowym wyposażeniem sali dydaktycznej może być: tablica interaktywna i wizualizer. Uczniowie powinni korzystać z komputera z dostępem do Internetu. Zalecana jest przede wszystkim praca uczniów w małych zespołach, która sprzyja kształtowaniu kompetencji personalnych i społecznych. Wskazana jest także współpraca z pracodawcami prowadzącymi eksploatację urządzeń elektrycznych. Środki dydaktyczne Zestawy zadań i ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, katalogi urządzeń elektrycznych, modele, tablice i plansze poglądowe, filmy dydaktyczne i prezentacje multimedialne przedstawiające urządzenia elektryczne. Czasopisma branżowe, publikacje SEP, normy ISO i PN. Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń: Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 52 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.7. Urządzenia elektryczne zestawy zadań indywidualnych i zespołowych, katalogi, normy, poradniki w wersji papierowej i elektronicznej schematy ideowe urządzeń elektrycznych przykłady instrukcji obsługi urządzeń elektrycznych Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się, aby podczas realizacji działu programowego stosować przede wszystkim aktywizujące metody kształcenia, takie jak: metoda projektów, portfolio, metody przypadków i ćwiczeń z normami i katalogami, ponieważ dzięki nim uczeń w sposób najbardziej zbliżony do warunków rzeczywistych poznaje przyszłe zadania zawodowe. Projekt opracowywany przez uczniów metodą projektów polega na kompleksowym przedstawieniu danego zagadnienia, poprzez zbieranie informacji na dany temat z różnych wiarygodnych źródeł, jego realizację praktyczną oraz zaprezentowaniu efektów swojej pracy – produktu projektu. Poprzez wykorzystanie metody przypadków procesie nauczania – uczenia się uczeń poznaje prawdziwe zdarzenia i/lub problemy (które mogą wystąpić w rzeczywistości), a są ściśle związane z zagadnieniem eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych . Dzięki temu uczy się na przykładach i doświadczeniach innych. Stosowanie portfolio w kształceniu zawodowym zwiększa poczucie odpowiedzialności uczniów za własną naukę i uczy ich organizacji pracy oraz świadomego zbierania i gromadzenia materiałów przydatnych w nauce, Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: zbiorowa praca jednolita (praca z całą klasą, praca w grupach), zbiorowa praca zróżnicowana. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie osiągnięć ucznia powinno odbywać się przez cały czas realizacji na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno dostarczyć informacji dotyczących zakresu i stopnia realizacji celów kształcenia działu programowego . Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie: ustnych sprawdzianów poziomu wiedzy i umiejętności, pisemnych sprawdzianów i testów osiągnięć szkolnych, ukierunkowanej obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń, produktu projektu i jego prezentacji, portfolia. Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń i dokonując oceny jego pracy, należy zwrócić uwagę na: umiejętność radzenia sobie w sytuacjami zbliżonych do rzeczywistych zadań zawodowych, umiejętność pracy w zespole, korzystanie z różnych źródeł informacji (norm, katalogów, dokumentacji technicznej – w tym w języku obcym i z wykorzystaniem technologii informacyjnej). Wskazane jest, aby uczniowie dokonywali także samooceny własnej pracy i kolegów w zespołu wg zaproponowanych przez nauczyciela arkuszy samooceny i oceny oraz sprawdzianów postępów. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 53 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.7. Urządzenia elektryczne Po zakończeniu realizacji działu programowego proponuje się zastosowanie testu dydaktycznego dwupoziomowego. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda-fałsz). Podsumowaniem osiągnięć uczniów w tym dziale może być projekt prezentowany w zespole klasowym lub portfolio związane tematycznie z zagadnieniami działu. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 54 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.8. Eksploatacja maszyn i urządzeń elektrycznych Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna E.24.1.(1)1 wymienić wymagania eksploatacyjne maszyn elektrycznych; E.24.1.(1)2 wymienić wymagania eksploatacyjne urządzeń elektrycznych; E.24.1.(1)3 rozróżnić wymagania eksploatacyjne maszyn elektrycznych; P P P A A C E.24.1.(1)4 rozróżnić wymagania eksploatacyjne urządzeń elektrycznych; P B E.24.1.(1)5 scharakteryzować wymagania eksploatacyjne maszyn elektrycznych; P C E.24.1.(1)6 scharakteryzować wymagania eksploatacyjne urządzeń elektrycznych; E.24.1.(3)3 sklasyfikować mierniki do przeprowadzania pomiarów parametrów maszyn elektrycznych; E.24.1.(3)4 sklasyfikować mierniki do przeprowadzania pomiarów parametrów urządzeń elektrycznych; E.24.1.(4)1 określić wpływ parametrów elementów i podzespołów na pracę maszyn elektrycznych; E.24.1.(4)2 określić wpływ parametrów elementów i podzespołów na pracę urządzeń elektrycznych; E.24.1.(5)1 określić zasady lokalizacji uszkodzeń i sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów maszyn elektrycznych; E.24.1.(5)2 określić zasady lokalizacji uszkodzeń i sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów urządzeń elektrycznych; E.24.1.(5)3 określić sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów maszyn elektrycznych; E.24.1.(5)4 określić sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów urządzeń elektrycznych; E.24.1.(6)3 rozpoznać części zamienne maszyn elektrycznych; P P C C P C P C P C P C P C P C P C P A E.24.1.(6)4 rozpoznać części zamienne urządzeń elektrycznych; P A Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Materiał nauczania Przepisy dotyczące eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych. Zasady stosowania zabezpieczeń maszyn i urządzeń elektrycznych. Zasady eksploatacji transformatorów. Uszkodzenia transformatorów. Zasady eksploatacji silników elektrycznych. Uszkodzenia silników elektrycznych. Wpływ parametrów elementów i podzespołów na pracę maszyn elektrycznych. Mierniki do przeprowadzania pomiarów parametrów maszyn i urządzeń elektrycznych. Ocena stanu technicznego maszyn elektrycznych. Zasady eksploatacji urządzeń energoelektronicznych. Uszkodzenia urządzeń energoelektronicznych. Zasady eksploatacji urządzeń grzejnych. Uszkodzenia urządzeń grzejnych. Zasady eksploatacji chłodziarek i klimatyzatorów. Uszkodzenia chłodziarek i klimatyzatorów. Wpływ parametrów elementów i podzespołów na pracę urządzeń elektrycznych. Ocena stanu technicznego urządzeń elektrycznych. Obowiązki służb eksploatacyjnych. Zabezpieczenia maszyn i urządzeń elektrycznych. Środki ochrony przeciwporażeniowej. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 55 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.8. Eksploatacja maszyn i urządzeń elektrycznych E.24.1.(7)1 określić rodzaje zabezpieczeń maszyn elektrycznych; P C E.24.1.(7)2 określić rodzaje zabezpieczeń urządzeń elektrycznych; P C E.24.1.(7)3 rozpoznać zabezpieczenia maszyn elektrycznych; P A E.24.1.(7)4 rozpoznać zabezpieczenia urządzeń elektrycznych; P A E.24.1.(8)1 określić rodzaj środków ochrony przeciwporażeniowej; P C E.24.1.(8)2 rozpoznać rodzaj środków ochrony przeciwporażeniowej; P A E.24.1.(10)1 określić kryteria oceny stanu technicznego maszyn elektrycznych; P C E.24.1.(10)2 określić kryteria oceny stanu technicznego urządzeń elektrycznych; P C KPS (2)1 zaproponować możliwości rozwiązywania problemów; P C KPS (2)2 zainicjować realizacje celów; P C KPS (2)3 zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami; P D KPS (2)4 zastosować innowacyjne rozwiązania problemów; PP D OMZ (1)1 rozpoznać zadanie do wykonania; P C OMZ (1)2 dokonać dekompozycji zadania na podzadania; P C OMZ (1)3 oszacować czas realizacji zadań i podzadań; P C OMZ (2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole; P C OMZ (2)2 rozdzielić podzadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu. P C Instrukcje eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych. Planowane zadania W zespole kilkuosobowym opracujcie projekt na temat eksploatacji transformatorów i ich uszkodzeń. Ocenie będzie podlegać: opis projektu, produkt projektu, sprawozdanie z wykonania projektu oraz prezentacja publiczna projektu. Szczegółowe kryteria oceny projektu zostały podane w przedmiotowym systemie oceniania. Czas wykonania: 3 tygodnie. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w sali dydaktycznej wyposażonej w normy elektryczne i rozporządzenia ministrów właściwych, eksponaty maszyn i urządzeń elektrycznych, Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 56 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.8. Eksploatacja maszyn i urządzeń elektrycznych katalogi maszyn i urządzeń elektrycznych w wersji papierowej i elektronicznej, prezentacje multimedialne, plansze na temat eksploatacji maszyn i urządzeń. Sala dydaktyczna powinna być wyposażona także w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym. Uczniowie powinni korzystać z komputera z dostępem do Internetu. Zalecana jest przede wszystkim praca uczniów w małych zespołach ze zmiennymi rolami w zespole, aby każdy z uczniów mógł kształtować swoje umiejętności i postawy przewidziane w efektach wspólnych dla wszystkich kształcących się na poziomie technika – „Organizacji pracy małych zespołów”. Wskazana jest współpraca z pracodawcami branży elektrycznej prowadzącymi pomiary eksploatacyjne maszyn i urządzeń elektrycznych. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, katalogi maszyn i urządzeń elektrycznych, modele, tablice i plansze poglądowe, filmy dydaktyczne i prezentacje multimedialne związane z eksploatacją maszyn i urządzeń elektrycznych. Czasopisma branżowe, publikacje SEP, katalogi maszyn i urządzeń elektrycznych, normy ISO i PN. Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń: opisy przypadków zestawy zadań indywidualnych i zespołowych katalogi, normy, poradniki w wersji papierowej i elektronicznej instrukcje obsługi przyrządów pomiarowych do lokalizacji uszkodzeń maszyn i urządzeń elektrycznych schematy ideowe maszyn i urządzeń elektrycznych przykłady instrukcji eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych przykłady protokołów odbiorczych oraz okresowych maszyn i urządzeń elektrycznych Zalecane metody dydaktyczne Dominującymi metodami powinny być metody aktywizujące i motywujące ucznia do pracy, takie jak: metoda projektów i metoda przypadków, ponieważ dzięki nim uczeń w sposób najbardziej zbliżony do warunków rzeczywistych poznaje przyszłe zadania zawodowe. Projekt opracowywany przez uczniów metodą projektów polega na kompleksowym przedstawieniu danego zagadnienia, poprzez zbieranie informacji na dany temat z różnych wiarygodnych źródeł, jego realizację praktyczną oraz zaprezentowaniu efektów swojej pracy – produktu projektu. Poprzez wykorzystanie metody przypadków procesie nauczania – uczenia się uczeń poznaje prawdziwe zdarzenia i/lub problemy (które mogą wystąpić w rzeczywistości), a są ściśle związane z zagadnieniem eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych . Dzięki temu uczy się na przykładach i doświadczeniach innych. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: zbiorowa praca jednolita (praca z całą klasą, praca w grupach), zbiorowa praca zróżnicowana. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie osiągnięć ucznia powinno odbywać się przez cały czas realizacji na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno dostarczyć informacji dotyczących zakresu i stopnia realizacji celów kształcenia działu programowego . Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 57 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.8. Eksploatacja maszyn i urządzeń elektrycznych Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie: ustnych sprawdzianów poziomu wiedzy i umiejętności, pisemnych sprawdzianów i testów osiągnięć szkolnych, ukierunkowanej obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. produktu projektu, prezentacji projektu. Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń i dokonując oceny jego pracy należy zwrócić uwagę na: umiejętność radzenia sobie w sytuacjami zbliżonych do rzeczywistych zadań zawodowych, umiejętność pracy w zespole, korzystanie z różnych źródeł informacji (norm, katalogów, dokumentacji technicznej – w tym w języku obcym i z wykorzystaniem technologii informacyjnej). Wskazane jest, aby uczniowie dokonywali także samooceny własnej pracy i kolegów w zespołu wg zaproponowanych przez nauczyciela arkuszy samooceny i oceny oraz sprawdzianów postępów. Po zakończeniu realizacji działu programowego proponuje się zastosowanie testu dydaktycznego dwupoziomowego. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda-fałsz). Podsumowaniem osiągnięć uczniów w tym dziale może być projekt prezentowany w zespole klasowym. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 58 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 3. Instalacje elektryczne 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. Przewody w instalacjach elektrycznych Sprzęt i osprzęt w instalacjach elektrycznych Oświetlenie elektryczne Budowa i rodzaje instalacji elektrycznych Eksploatacja instalacji elektrycznych 3.1. Przewody w instalacjach elektrycznych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P A P P P P P P P P P P P P P P P A B C B C C C C C C C C C C C P C E.8.1(1)1 rozpoznać rodzaj przewodu po jego wyglądzie i oznaczeniu literowocyfrowym; E.8.1(1)2 wymienić rodzaje przewodów elektrycznych; E.8.1(1)3 wskazać miejsce oznaczenia przewodów elektrycznych; E.8.1(1)4 odczytać oznaczenia na przewodach elektrycznych; E.8.1(1)5 wyjaśnić budowę przewodów stosowanych w instalacjach elektrycznych; KPS (2)1 zaproponować możliwości rozwiązywania problemów; KPS (2)2 zainicjować realizację celów; KPS (2)3 zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami; KPS (2)4 zastosować innowacyjne rozwiązania problemów; KPS (3)1 zaplanować przedsięwzięcia; KPS (3)2 zrealizować zadania; KPS (3)3 zanalizować osiągnięcia swoich działań; KPS (3)4 rozwiązać problemy; KPS (10)1 udoskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; KPS (10)2 podjąć role w zespole; OMZ (2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole; OMZ (2)2 rozdzielić podzadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu; Materiał nauczania Rodzaje przewodów elektrycznych. Budowa, oznaczenie i zastosowanie przewodów w instalacjach mieszkalnych i przemysłowych do 1 kV. Budowa, oznaczenie i zastosowanie przewodów w instalacjach powyżej 1 kV. Przewody specjalne. Przewody do zastosowania w instalacjach inteligentnych. Wielkości znamionowe przewodów elektrycznych. Cieplne i dynamiczne działanie prądu w przewodach. Obciążalność przewodów elektrycznych. Sposoby łączenia przewodów elektrycznych. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 59 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 3.1. Przewody w instalacjach elektrycznych OMZ (3)1 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; P OMZ (3)2 nadzorować jakość i terminowość realizowanych zadań; P OMZ (4)1 skontrolować jakość wykonywanych czynności; P OMZ (4)2 porównać jakość wykonywanych czynności z założeniami i wymaganiami P dokumentacji; Planowane zadania Analizowanie wyboru rodzaju przewodu ze względu na zastosowanie Posługując się katalogami przewodów elektrycznych, wybierz rodzaje przewodów, które można będzie zastosować propozycje uzasadnij. o Instalacja elektryczna na stacji paliw płynnych STATOIL o Instalacja elektryczna w młynie zbożowym o instalacja alarmowa w zakładzie jubilerskim o Instalacja elektryczna na pływalni o Instalacja elektryczna w szkole o Instalacja elektryczna w budynku mieszkalnym wielokondygnacyjnym (wieżowcu) o Instalacja elektryczna w hipermarkecie o Instalacja elektryczna w hucie szkła o Instalacja elektryczna w domku jednorodzinnym o Instalacja monitoringu na parkingu samochodowym o Instalacja elektryczna przeciwpożarowa w hotelu sieci Qubus Uczniowie pracują w 3-4-osobowych grupach. W celu wykonania zadania uczniowie powinni: zapoznać się z normami dotyczącymi warunków zapewnienia bezpieczeństwa w różnych rodzajach budynków zapoznać się z wymaganiami odnośnie przewodów w instalacji elektrycznej w poszczególnych budynkach, dokonać analizy poszczególnych rodzajów przewodów w katalogach zaproponować rodzaj przewodów dla poszczególnych budynków uzasadnić wybór danego rodzaju przewodu ocenić jakość wykonanej pracy C C C C w instalacjach elektrycznych w podanych poniżej warunkach. Swoje Środki dydaktyczne Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, (Dz.U.02.75.690, zm. z 2009 r., Dz.U. Nr 56, poz. 461), normy elektryczne, katalogi przewodów elektrycznych. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 60 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 3.1. Przewody w instalacjach elektrycznych Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w sali dydaktycznej wyposażonej w normy elektryczne i rozporządzenia ministrów właściwych, eksponaty przewodów elektrycznych stosowanych w instalacjach elektrycznych, katalogi przewodów elektrycznych w wersji papierowej i elektronicznej, prezentacje multimedialne, plansze na temat doboru przewodów elektrycznych do rodzaju pomieszczenia, stanowisko komputerowe podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym. Sala dydaktyczna powinna być wyposażona w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym. Uczniowie powinni korzystać z komputera z dostępem do Internetu. Zalecana jest przede wszystkim praca uczniów w małych zespołach ze zmiennymi rolami w zespole, aby każdy z uczniów mógł kształtować swoje umiejętności i postawy przewidziane w efektach wspólnych dla wszystkich kształcących się na poziomie technika – „Organizacji pracy małych zespołów”. Wskazana jest współpraca z pracodawcami branży elektroinstalacyjnej w zakresie projektowania instalacji elektrycznych. Środki dydaktyczne Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń: − instrukcje i teksty przewodnie, − zestawy zadań indywidualnych i zespołowych − katalogi, normy, poradniki w wersji papierowej i elektronicznej − instrukcje eksploatacji instalacji elektrycznych − protokoły odbiorcze i okresowe instalacji elektrycznych Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się, aby podczas realizacji działu programowego stosować przede wszystkim aktywizujące metody kształcenia, takie jak: przewodniego tekstu, metody przypadków i ćwiczeń z normami i katalogami, ponieważ dzięki nim uczeń w sposób najbardziej zbliżony do warunków rzeczywistych poznaje przyszłe zadania zawodowe. Metoda przewodniego tekstu sprzyja uczeniu zaradności w samodzielnym rozwiązywaniu problemów, umiejętności korzystania z różnorodnych źródeł informacji i gotowości do przystosowania się do zmieniających się technologii i warunków pracy. Poprzez wykorzystanie metody przypadków procesie nauczania – uczenia się uczeń poznaje prawdziwe zdarzenia i/lub problemy (które mogą wystąpić w rzeczywistości), a są ściśle związane z zagadnieniem przewodów w instalacjach elektrycznych . Dzięki temu uczy się na przykładach i doświadczeniach innych. Proponuje się również zastosować pogadankę i dyskusję dydaktyczną z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej oraz tablicy multimedialnej. Wskazane jest, aby zastosować także metodę WebQuestu, dzięki której uczniowie będą rozwiązywali problemy zawodowe z wykorzystaniem zasobów internetowych. Formy organizacyjne Zajęcia odbywają się w zespole klasowym do 25 osób. Uczniowie powinni pracować przeważnie w małych zespołach, np. w parach lub grupach 34-osobowych. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie: ustnych sprawdzianów poziomu wiedzy i umiejętności, Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 61 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 3.1. Przewody w instalacjach elektrycznych pisemnych sprawdzianów i testów osiągnięć szkolnych, ukierunkowanej obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń i dokonując oceny jego pracy należy zwrócić uwagę na: umiejętność radzenia sobie w sytuacjami zbliżonymi do rzeczywistych zadań zawodowych, umiejętność pracy w zespole, korzystanie z różnych źródeł informacji (norm, katalogów, dokumentacji technicznej – w tym w języku obcym i z wykorzystaniem technologii informacyjnej). Wskazane jest, aby uczniowie dokonywali także samooceny własnej pracy i kolegów w zespołu wg zaproponowanych przez nauczyciela arkuszy samooceny i oceny oraz sprawdzianów postępów. Po zakończeniu realizacji działu programowego proponuje się zastosowanie testu dydaktycznego dwupoziomowego. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda-fałsz). Podsumowaniem osiągnięć uczniów w tym dziale może być projekt lub WebQuest, prezentowany w zespole klasowym. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 62 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 3.2. Sprzęt i osprzęt w instalacjach elektrycznych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P A P A A E.8.1(2)1 rozpoznać łączniki na schematach oraz na podstawie wyglądu zewnętrznego i oznaczeń na nich stosowanych; E.8.1(2)2 wymienić różnice w budowie łączników; E.8.1(2)3 rozpoznać rury, rozgałęźniki, złączki i puszki instalacyjne po ich wyglądzie zewnętrznym i oznaczeniach na nich stosowanych; E.8.1(4)4 rozróżnić parametry techniczne sprzętu instalacyjnego; P Materiał nauczania P B E.8.1(4)6 scharakteryzować parametry techniczne sprzętu instalacyjnego; P C KPS (2)1 zaproponować możliwości rozwiązywania problemów; KPS (2)2 zainicjować realizację celów; KPS (2)3 zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami; KPS (2)4 zastosować innowacyjne rozwiązania problemów; KPS (3)1 zaplanować przedsięwzięcia; KPS (3)2 zrealizować zadania; KPS (3)3 zanalizować osiągnięcia swoich działań; KPS (3)4 rozwiązać problemy; KPS (10)1 udoskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; KPS (10)2 podjąć role w zespole; OMZ (2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole; P P P P P P P P P P P C C C C C C C C C C C OMZ (2)2 rozdzielić podzadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu; P C OMZ (3)1 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; OMZ (3)2 nadzorować jakość i terminowość realizowanych zadań; OMZ (4)1 skontrolować jakość wykonywanych czynności; OMZ (4)2 porównać jakość wykonywanych czynności z założeniami i wymogami dokumentacji P P P C C C P C Pojęcia podstawowe dotyczące łączników niskiego napięcia. Parametry łączników nn. Łuk elektryczny i jego gaszenie. Rodzaje, budowa, schematy połączeń i zastosowanie łączników instalacyjnych ręcznych. Gniazda wtyczkowe i wtyczki. Łączniki drążkowe i warstwowe . Rodzaje, budowa i zastosowanie łączników automatycznych. Wyłączniki instalacyjne nadprądowe. Wyłączniki różnicowoprądowe. Ochronniki przepięć klasy C i D. Styczniki. Bezpieczniki. Łączniki stosowane w układach sterowniczych i sygnalizacyjnych. Łączniki bezstykowe. Łączniki nn w urządzeniach dźwigowych. Rodzaje i przeznaczenie rur, rozgałęźników, złączek i puszek instalacyjnych. Korytka. Rury ochronne do przewodów stalowe i PCW. Rury elektroinstalacyjne sztywne i giętkie, np. typu peszel. Złączki i puszki instalacyjne. Planowane zadania Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 63 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 3.2. Sprzęt i osprzęt w instalacjach elektrycznych Porównanie budowy, zasady działania i zastosowania styczników, wyłączników różnicowoprądowych oraz łączników bezstykowych Porównaj budowę, zasadę działania i zastosowanie styczników, wyłączników różnicowoprądowych oraz łączników bezstykowych. Podaj przykłady ich zastosowania. Uczniowie pracują w 3-4osobowych grupach. W celu wykonania ćwiczenia uczniowie powinni: zapoznać się z budową, zasadą działania styczników, wyłączników różnicowoprądowych oraz łączników bezstykowych, na podstawie katalogów dokonać analizy zastosowania styczników, wyłączników różnicowoprądowych oraz łączników bezstykowych, sformułować cechy wspólne i różnice styczników, wyłączników różnicowoprądowych oraz łączników bezstykowych, przedstawić w postaci tabeli cechy wspólne i różnice styczników, wyłączników różnicowoprądowych oraz łączników bezstykowych, wykonać prezentację w programie Power Point podsumowującą powyższe rezultaty pracy zespołu, ocenić jakość wykonanej pracy. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni wyposażonej w normy elektryczne, eksponaty łączników niskiego napięcia, dokumentacje techniczne łączników niskiego napięcia, prezentacje multimedialne, plansze na temat łączników niskiego napięcia, schematy ideowe instalacji elektrycznych, stanowisko komputerowe podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym. Sala lekcyjna powinna być wyposażona w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym. Uczniowie powinni korzystać z komputera z dostępem do Internetu. Zalecana jest przede wszystkim praca uczniów w małych zespołach ze zmiennymi rolami w zespole, aby każdy z uczniów mógł kształtować swoje umiejętności i postawy przewidziane w efektach wspólnych dla wszystkich kształcących się na poziomie technika – „Organizacji pracy małych zespołów”. Wskazana jest współpraca z pracodawcami branży elektroinstalacyjnej w zakresie projektowania instalacji elektrycznych. Środki dydaktyczne Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń: − instrukcje i teksty przewodnie, − opisy przypadków, − prezentacje multimedialne, plansze na temat łączników niskiego napięcia, − zestawy zadań indywidualnych i zespołowych, − katalogi, normy, poradniki w wersji papierowej i elektronicznej, − dokumentacje techniczne łączników niskiego napięcia, − schematy ideowe instalacji elektrycznych. − Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się, aby podczas realizacji działu programowego stosować przede wszystkim aktywizujące metody kształcenia, takie jak: przewodniego tekstu, metody przypadków i ćwiczeń z normami i katalogami, ponieważ dzięki nim uczeń w sposób najbardziej zbliżony do warunków rzeczywistych poznaje przyszłe zadania zawodowe. Metoda przewodniego tekstu sprzyja uczeniu Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 64 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 3.2. Sprzęt i osprzęt w instalacjach elektrycznych zaradności w samodzielnym rozwiązywaniu problemów, umiejętności korzystania z różnorodnych źródeł informacji i gotowości do przystosowania się do zmieniających się technologii i warunków pracy. Poprzez wykorzystanie metody przypadków procesie nauczania – uczenia się uczeń poznaje prawdziwe zdarzenia i/lub problemy (które mogą wystąpić w rzeczywistości), a są ściśle związane z zagadnieniem sprzętu i osprzętu w instalacjach elektrycznych . Dzięki temu uczy się na przykładach i doświadczeniach innych. Proponuje się również zastosować pogadankę i dyskusję dydaktyczną z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej oraz tablicy multimedialnej. Wskazane jest, aby zastosować także metodę WebQuestu, dzięki której uczniowie będą rozwiązywali problemy zawodowe z wykorzystaniem zasobów internetowych. Formy organizacyjne Zajęcia odbywają się w zespole klasowym do 25 osób. Uczniowie powinni pracować przeważnie w małych zespołach, np. w parach lub zespołach 3-4-osobowych. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie osiągnięć ucznia powinno odbywać się przez cały czas realizacji na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno dostarczyć informacji dotyczących zakresu i stopnia realizacji celów kształcenia działu programowego. Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie: − ustnych sprawdzianów poziomu wiedzy i umiejętności, − pisemnych sprawdzianów i testów osiągnięć szkolnych, − ukierunkowanej obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Proponuje się sprawdzanie umiejętności praktycznych przez obserwację czynności wykonywanych podczas realizacji ćwiczeń. Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń i dokonując oceny jego pracy należy zwrócić uwagę na: − umiejętność radzenia sobie w sytuacjami zbliżonymi do rzeczywistych zadań zawodowych, − umiejętność pracy w zespole, − korzystanie z różnych źródeł informacji (norm, katalogów, dokumentacji technicznej – w tym w języku obcym i z wykorzystaniem technologii informacyjnej). Wskazane jest, aby uczniowie dokonywali także samooceny własnej pracy i kolegów w zespołu wg zaproponowanych przez nauczyciela arkuszy samooceny i oceny oraz sprawdzianów postępów. Po zakończeniu realizacji działu programowego proponuje się zastosowanie testu dydaktycznego dwupoziomowego. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda-fałsz). Podsumowaniem osiągnięć uczniów w tym dziale może być projekt lub WebQuest, prezentowany w zespole klasowym. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 65 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 3.3. Oświetlenie elektryczne Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Poziom wymagań programowych E.8.1(3)1 rozpoznać źródła światła na eksponatach, fotografiach oraz na rysunkach; E.8.1(3)2 rozpoznać oprawy oświetleniowe na eksponatach, fotografiach oraz na rysunkach; E.8.1(2)3 rozpoznać rury, rozgałęźniki, złączki i puszki instalacyjne po ich wyglądzie zewnętrznym i oznaczeniach na nich stosowanych; E.8.1(3)3 wymienić rodzaje źródeł światła; E.8.1(3)4 wymienić rodzaje opraw oświetleniowych; KPS (2)1 zaproponować możliwości rozwiązywania problemów; KPS (2)2 zainicjować realizację celów; KPS (2)3 zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami; KPS (2)4 zastosować innowacyjne rozwiązania problemów; KPS (3)1 zaplanować przedsięwzięcia; KPS (3)2 zrealizować zadania; KPS (3)3 zanalizować osiągnięcia swoich działań; KPS (3)4 rozwiązać problemy; KPS (10)1 udoskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; KPS (10)2 podjąć role w zespole; OMZ (2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole; OMZ (2)2 rozdzielić podzadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu; P P P Kategoria taksonomiczna A A A P P P P P P P P P P P P P A A C C C C C C C C C C C P C Materiał nauczania Podstawowe wielkości świetlne. Rodzaje źródeł światła. Lampy żarowe i halogenowe. Lampy fluorescencyjne i wyładowcze. Świetlówki kompaktowe. Lampy LED. Klasy oświetlenia wnętrz. Rodzaje oświetlenia. Zasady oświetlania wnętrz i oświetlenia zewnętrznego. Oświetlenie pomieszczeń mieszkalnych, użyteczności publicznej, przemysłowych, usługowych. Oświetlenie ogrodu. Oświetlenie awaryjne. Prawidłowe oświetlenie miejsca pracy. Przeznaczenie, budowa i klasyfikacja opraw oświetleniowych. Parametry świetlne opraw. Oprawy do oświetlenia sufitowego, naściennego i podłogowego. Metody obliczania natężenia oświetlenia. OMZ (3)1 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; P C OMZ (3)2 nadzorować jakość i terminowość realizowanych zadań; P C OMZ (4)1 skontrolować jakość wykonywanych czynności; P C OMZ (4)2 porównać jakość wykonywanych czynności z założeniami i wymogami P C dokumentacji; Planowane zadania (ćwiczenia) Dobieranie źródeł światła i opraw do zadanych warunków pracy Na podstawie katalogów dokonaj analizy parametrów źródeł światła oraz opraw, a następnie zaproponuj rodzaj oświetlenia, źródła światła i oprawy do oświetlenia jednokondygnacyjnego Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 66 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 3.3. Oświetlenie elektryczne domu mieszkalnego o powierzchni 140m2. Dom ten składa się z pomieszczeń: kuchni, łazienki, WC, 4 pokoi (salonu, sypialni, pokoju dziennego, pokoju dziecinnego), przedpokoju, garderoby i piwnicy. Naszkicuj plan domu i nanieś na niego założone przez ciebie wymiary. Uczniowie pracują w 3-4-osobowych zespołach. W celu wykonania projektu uczniowie powinni: zapoznać się z przykładami planów budynków i pomieszczeń, naszkicować plan domu wraz z założonymi wymiarami, dokonać analizy pomieszczeń pod względem warunków środowiskowych, dokonać analizy katalogów źródeł światła oraz opraw oświetleniowych, zaproponować rodzaj oświetlenia, źródła światła i oprawy oświetleniowe do poszczególnych pomieszczeń w dwóch wersjach, wybrać wersję optymalną rodzaju oświetlenia, źródeł światła i opraw oświetleniowych do poszczególnych pomieszczeń, ocenić jakość wykonanej pracy, zaprezentować efekty pracy zespołu. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w sali dydaktycznej wyposażonej w normy elektryczne, przykłady planów budynków i pomieszczeń, schematy ideowe i montażowe instalacji elektrycznych, prezentacje multimedialne, plansze na temat instalacji elektrycznych, stanowisko komputerowe podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym. Sala dydaktyczna powinna być wyposażona w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym. Uczniowie powinni korzystać z komputera z dostępem do Internetu. Zalecana jest przede wszystkim praca uczniów w małych zespołach ze zmiennymi rolami w zespole, aby każdy z uczniów mógł kształtować swoje umiejętności i postawy przewidziane w efektach wspólnych dla wszystkich kształcących się na poziomie technika – . Wskazana jest współpraca z pracodawcami branży elektroinstalacyjnej w zakresie projektowania instalacji elektrycznych. Środki dydaktyczne Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń: instrukcje i teksty przewodnie, opisy przypadków, prezentacje multimedialne, plansze na temat oświetlenia elektrycznego, zestawy zadań indywidualnych i zespołowych, katalogi, normy, poradniki w wersji papierowej i elektronicznej, schematy ideowe instalacji elektrycznych, przykłady planów budynków i pomieszczeń. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 67 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 3.3. Oświetlenie elektryczne Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się, aby podczas realizacji działu programowego stosować przede wszystkim aktywizujące metody kształcenia takie jak: metoda przewodniego tekstu, metoda przypadków, metoda projektów i ćwiczeń z dokumentacją techniczną i katalogami, ponieważ dzięki nim uczeń w sposób najbardziej zbliżony do warunków rzeczywistych poznaje przyszłe zadania zawodowe. Metoda przewodniego tekstu sprzyja uczeniu zaradności w samodzielnym rozwiązywaniu problemów, umiejętności korzystania z różnorodnych źródeł informacji i gotowości do przystosowania się do zmieniających się technologii i warunków pracy. Poprzez wykorzystanie metody przypadków procesie nauczania – uczenia się uczeń poznaje prawdziwe zdarzenia i/lub problemy (które mogą wystąpić w rzeczywistości), a są ściśle związane z zagadnieniem oświetlenia elektrycznego . Dzięki temu uczy się na przykładach i doświadczeniach innych. Projekt opracowywany metodą projektów polega kompleksowym opracowaniu tematu zagadnienia, poprzez zbieranie informacji na dany temat, jego realizacje i prezentację Proponuje się również zastosować pogadankę i dyskusję dydaktyczną z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej oraz tablicy multimedialnej. Wskazane jest, aby zastosować także metodę WebQuestu, dzięki której uczniowie będą rozwiązywali problemy zawodowe z wykorzystaniem zasobów internetowych. Formy organizacyjne Zajęcia odbywają się w zespole klasowym do 25 osób. Uczniowie powinni pracować przeważnie w małych zespołach, np. 3-4-osobowych. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie osiągnięć ucznia powinno odbywać się przez cały czas realizacji na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno dostarczyć informacji dotyczących zakresu i stopnia realizacji celów kształcenia działu programowego Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie: ustnych sprawdzianów poziomu wiedzy i umiejętności, pisemnych sprawdzianów i testów osiągnięć szkolnych, ukierunkowanej obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń i dokonując oceny jego pracy należy zwrócić uwagę na: umiejętność radzenia sobie w sytuacjami zbliżonymi do rzeczywistych zadań zawodowych, umiejętność pracy w zespole, korzystanie z różnych źródeł informacji (norm, katalogów, dokumentacji technicznej – w tym w języku obcym i z wykorzystaniem technologii informacyjnej). Planując z uczniami pracę metodą projektów należy opracować kryteria oceny projektu uwzględniając nie tylko ocenę produktu projektu lecz także proces dojścia do wykonania produktu i jego prezentację publiczną. Do każdego projektu powinien być opracowany arkusz oceny produktu projektu i arkusz oceny prezentacji projektu. Przykładowe arkusze oceny i prezentacji projektu: Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 68 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 3.3. Oświetlenie elektryczne Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 69dwupoziomowego. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką) lub Po zakończeniu realizacji działu programowego proponuje się zastosowanie testu dydaktycznego zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda-fałsz). Podsumowaniem osiągnięć uczniów w tym dziale może być projekt lub WebQuest, prezentowany w zespole klasowym. Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 3.3. Oświetlenie elektryczne Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. 3.4. Budowa i rodzaje instalacji elektrycznych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P A P B P C P C P B P A PP D P PP PP C C C P C P C P C E.8.1(4)1 zdefiniować parametry techniczne instalacji elektrycznych i sprzętu instalacyjnego; E.8.1(4)2 rozróżnić parametry techniczne instalacji elektrycznych i sprzętu instalacyjnego; E.8.1(4)3 scharakteryzować parametry techniczne instalacji elektrycznych i sprzętu instalacyjnego; E.8.1(5)6 zastosować zasady wykonywania instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych i przemysłowych; E.8.1(6)1 objaśnić różnicę między złączem, przyłączem i wewnętrzną linią zasilającą; E.8.1(6)2 rozpoznać rodzaj instalacji, typ przewodów i osprzęt instalacyjny na podstawie dokumentacji technicznej instalacji; E.8.1(6)3 dokonać analizy schematów montażowych różnych rodzajów instalacji elektrycznych; E.8.1(6)4 zaprojektować instalację elektryczną wraz z oświetleniem; E.8.1(6)5 zaprojektować układy oświetleniowe; E.8.1(6)6 zaprojektować układy oświetlenia awaryjnego; E.8.1(6)7 dokonać zestawienia materiałów potrzebnych do wykonania instalacji elektrycznych; E.8.1(5)1 sklasyfikować instalacje elektryczne ze względu na ich przeznaczenie oraz sposób wykonania; E.8.1(5)2 scharakteryzować rodzaje instalacji elektrycznych; Materiał nauczania Parametry techniczne sprzętu instalacyjnego. Parametry techniczne instalacji elektrycznych. Pomiar rezystancji izolacji w instalacji 1-fazowej i 3fazowej. Części składowe instalacji wg norm: przyłącze, złącze, wewnętrzne linie zasilające, rozdzielnica główna. Elektroenergetyczna sieć rozdzielcza do 1 kV i powyżej 1 kV. Instalacje odbiorcze. Rodzaje instalacji elektrycznych w zależności od rodzaju odbiorników elektrycznych, obiektów budowlanych, czasu użytkowania. Układy sieci i instalacji elektrycznych: układ TN, układ TT, układ IT. Rodzaje instalacji elektrycznych niskiego napięcia w zakładach przemysłowych. Rodzaje instalacji elektrycznych w budownictwie mieszkaniowym i budynkach użyteczności publicznej. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 70 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 3.4. Budowa i rodzaje instalacji elektrycznych E.8.1(5)4 scharakteryzować zasady wykonywania instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych i przemysłowych; E.8.1(5)4 dobrać rodzaj instalacji dla określonego pomieszczenia; KPS (2)1 zaproponować możliwości rozwiązywania problemów; KPS (2)2 zainicjować realizację celów; KPS (2)3 zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami; KPS (2)4 zastosować innowacyjne rozwiązania problemów; KPS (3)1 zaplanować przedsięwzięcia; KPS (3)2 zrealizować zadania; KPS (3)3 zanalizować osiągnięcia swoich działań; KPS (3)4 rozwiązać problemy; KPS (10)1 udoskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; KPS (10)2 podjąć role w zespole; OMZ (2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole; OMZ (2)2 rozdzielić podzadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu; P C P C P P P P P P P P P P P C C C C C C C C C C C P C Rodzaje i sposoby montażu instalacji elektrycznych. Przykłady dokumentacji technicznej instalacji elektrycznych. Zastosowanie rysunku technicznego elektrycznego do tworzenia planów i schematów montażowych instalacji elektrycznych. Zasady projektowania instalacji elektrycznych: oświetleniowych i gniazd wtykowych. Zestawienie materiałów potrzebnych do wykonania instalacji elektrycznych. Koszty materiałowe wykonania instalacji elektrycznych. OMZ (3)1 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; P C OMZ (3)2 nadzorować jakość i terminowość realizowanych zadań; P C OMZ (4)1 skontrolować jakość wykonywanych czynności; P C OMZ (4)2 porównać jakość wykonywanych czynności z założeniami i wymogami P C dokumentacji; Planowane zadania (ćwiczenia) Projektowanie instalacji oświetlenia awaryjnego i ewakuacyjnego hali widowiskowej Zaprojektuj instalację oświetlenia awaryjnego i ewakuacyjnego hali widowiskowej o wymiarach 80 m x 40 m x 6 m. Uczniowie pracują w 3-4-osobowych zespołach. W celu wykonania zadania uczniowie powinni: zapoznać się z przepisami dotyczącymi oświetlenia awaryjnego i ewakuacyjnego w budynkach użyteczności publicznej, zapoznać się z przykładami schematów ideowych i montażowych instalacji oświetlenia awaryjnego oraz ewakuacyjnego pomieszczeń, dokonać analizy katalogów przewodów, źródeł światła, opraw oświetleniowych, modułów oświetlenia awaryjnego, narysować schemat ideowy instalacji oświetlenia awaryjnego i ewakuacyjnego hali widowiskowej, narysować schemat montażowy instalacji oświetlenia awaryjnego i ewakuacyjnego hali widowiskowej, Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 71 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 3.4. Budowa i rodzaje instalacji elektrycznych zaproponować przewody, lampy oświetlenia awaryjnego i oprawy, zaproponować system zasilania oświetlenia awaryjnego i ewakuacyjnego hali widowiskowej, ocenić jakość wykonanej pracy. zaprezentować efekty pracy zespołu. Do wykonania projektu wykorzystaj: przygotowane przez nauczyciela przepisy dotyczące oświetlenia awaryjnego i ewakuacyjnego w budynkach użyteczności publicznej, instrukcje eksploatacji wybranych maszyn i urządzeń elektrycznych, przykłady schematów ideowych i montażowych instalacji oświetlenia awaryjnego oraz ewakuacyjnego pomieszczeń, tekst przewodni, katalogów przewodów, źródeł światła, opraw oświetleniowych, modułów oświetlenia awaryjnego, komputer z dostępem do Internetu, drukarka Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w sali dydaktycznej wyposażonej w dokumentacje techniczną maszyn i urządzeń elektrycznych, normy elektryczne, schematy ideowe i montażowe instalacji elektrycznych, prezentacje multimedialne, plansze na temat instalacji elektrycznych, stanowisko komputerowe podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym. Sala dydaktyczna powinna być wyposażona w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym. Uczniowie powinni korzystać z komputera z dostępem do Internetu. Zalecana jest przede wszystkim praca uczniów w małych zespołach ze zmiennymi rolami w zespole, aby każdy z uczniów mógł kształtować swoje umiejętności i postawy przewidziane w efektach wspólnych dla wszystkich kształcących się na poziomie technika – „Organizacji pracy małych zespołów”. Wskazana jest współpraca z pracodawcami branży elektroinstalacyjnej w zakresie projektowania instalacji elektrycznych. Środki dydaktyczne Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń: instrukcje i teksty przewodnie, zestawy zadań indywidualnych i zespołowych, katalogi, normy, poradniki w wersji papierowej i elektronicznej, instrukcje obsługi przyrządów pomiarowych do lokalizacji uszkodzeń w instalacjach elektrycznych, schematy ideowe instalacji elektrycznych, instrukcje eksploatacji instalacji elektrycznych, protokoły odbiorcze i okresowe instalacji elektrycznych. Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się, aby podczas realizacji działu programowego stosować przede wszystkim aktywizujące metody kształcenia, takie jak: metoda przewodniego tekstu, metoda przypadków, metoda projektów oraz ćwiczeń praktycznych z dokumentacją techniczną i katalogami, ponieważ dzięki nim uczeń w sposób najbardziej zbliżony do warunków rzeczywistych poznaje przyszłe zadania zawodowe. Metoda przewodniego tekstu sprzyja uczeniu zaradności w samodzielnym rozwiązywaniu problemów, umiejętności korzystania z różnorodnych źródeł informacji i gotowości do Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 72 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 3.4. Budowa i rodzaje instalacji elektrycznych przystosowania się do zmieniających się technologii i warunków pracy. Poprzez wykorzystanie metody przypadków procesie nauczania – uczenia się uczeń poznaje prawdziwe zdarzenia i/lub problemy (które mogą wystąpić w rzeczywistości), a są ściśle związane z zagadnieniem budowy instalacji elektrycznych . Dzięki temu uczy się na przykładach i doświadczeniach innych. Projekt opracowywany metodą projektów polega kompleksowym opracowaniu tematu zagadnienia, poprzez zbieranie informacji na dany temat, jego realizacje i prezentację. Proponuje się również zastosować pogadankę z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej oraz tablicy multimedialnej. Wskazane jest, aby zastosować także metodę WebQuestu, dzięki której uczniowie będą rozwiązywali problemy zawodowe z wykorzystaniem zasobów internetowych. Formy organizacyjne Zajęcia odbywają się w zespole klasowym do 25 osób. Uczniowie powinni pracować przeważnie w małych zespołach, np. w parach lub zespołach 3-4-osobowych. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie osiągnięć ucznia powinno odbywać się przez cały czas realizacji na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno dostarczyć informacji dotyczących zakresu i stopnia realizacji celów kształcenia działu programowego. Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie: ustnych sprawdzianów poziomu wiedzy i umiejętności, pisemnych sprawdzianów i testów osiągnięć szkolnych, ukierunkowanej obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Proponuje się sprawdzanie umiejętności praktycznych przez obserwację czynności wykonywanych podczas realizacji ćwiczeń. Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń i dokonując oceny jego pracy należy zwrócić uwagę na: umiejętność radzenia sobie w sytuacjami zbliżonymi do rzeczywistych zadań zawodowych, umiejętność pracy w zespole, korzystanie z różnych źródeł informacji (norm, katalogów, dokumentacji technicznej – w tym w języku obcym i z wykorzystaniem technologii informacyjnej). Wskazane jest, aby uczniowie dokonywali także samooceny własnej pracy i kolegów w zespołu wg zaproponowanych przez nauczyciela arkuszy samooceny i oceny oraz sprawdzianów postępów. Po zakończeniu realizacji działu programowego proponuje się zastosowanie testu dydaktycznego dwupoziomowego. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda-fałsz). Podsumowaniem osiągnięć uczniów w tym dziale może być projekt lub WebQuest, prezentowany w zespole klasowym. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 73 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 3.5. Eksploatacja instalacji elektrycznych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: E.24.2.(1)1 wymienić wymagania eksploatacyjne instalacji elektrycznych; E.24.2.(1)2 rozróżnić wymagania eksploatacyjne instalacji elektrycznych; E.24.2.(1)3 scharakteryzować wymagania eksploatacyjne instalacji elektrycznych; E.24.2.(1)4 zastosować wymagania eksploatacyjne instalacji elektrycznych; E.24.2.(5)2 zanalizować wpływ parametrów przewodów i sprzętu instalacyjnego na pracę instalacji elektrycznych; KPS (2)1 zaproponować możliwości rozwiązywania problemów; KPS (2)2 zainicjować realizację celów; KPS (2)3 zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami; KPS (2)4 zastosować innowacyjne rozwiązania problemów; KPS (3)1 zaplanować przedsięwzięcia; KPS (3)2 zrealizować zadania; KPS (3)3 zanalizować osiągnięcia swoich działań; KPS (3)4 rozwiązać problemy; KPS (10)1 udoskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; KPS (10)2 podjąć role w zespole; OMZ (2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole; OMZ (2)2 rozdzielić podzadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu; Poziom wymagań programowych P P P P OMZ (3)1 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; OMZ (3)2 nadzorować jakość i terminowość realizowanych zadań; OMZ (4)1 skontrolować jakość wykonywanych czynności; OMZ (4)2 porównać jakość wykonywanych czynności z założeniami i wymogami dokumentacji; Kategoria taksonomiczna A B C C P D P P P P P P P P P P P C C C C C C C C C C C P C P P P P C C C C Materiał nauczania Rodzaje środków ochrony przeciwporażeniowej. Środki ochrony podstawowej. Ochrona przez samoczynne wyłączanie zasilania w układach TN, TT i IT. Ochrona przez zastosowanie: urządzeń II klasy ochronności lub o izolacji równoważnej, środowiska nieprzewodzącego, separacji elektrycznej, nieuziemionych połączeń wyrównawczych. Rodzaje i budowa uziomów. Warunki, które powinny spełniać układy uziemiające z ziemią. Materiały do budowy uziomów. Ochrona odgromowa obiektów budowlanych wg norm europejskich i polskich. Wymagania ogólne ochrony odgromowej. Uszkodzenia fizyczne obiektów budowlanych i zagrożenie życia. Przepisy dotyczące eksploatacji instalacji elektrycznych. Zakłócenia w instalacjach elektrycznych. Zasady eksploatacji instalacji elektrycznych. Wymagania eksploatacyjne w zależności od rodzaju instalacji i środowiska. Oględziny i przegląd instalacji elektrycznych. Czynności eksploatacyjne zgodne z instrukcją eksploatacji. Eksploatacja urządzeń elektrycznych w pomieszczeniach zagrożonych wybuchem. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 74 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 3.5. Eksploatacja instalacji elektrycznych Warunki przyjmowania instalacji i urządzeń elektrycznych do eksploatacji. Eksploatacja instalacji i urządzeń elektrycznych powyżej 1 kV. Planowane zadania (ćwiczenia) Projektowanie instrukcji eksploatacji instalacji elektrycznej dla zakładu mechaniki pojazdów (z wykorzystaniem przykładowego wzoru instrukcji eksploatacji) Zaprojektuj instrukcję eksploatacji instalacji elektrycznej dla zakładu mechaniki pojazdów. Skorzystaj z dostępnych wzorów i przykładów w tym zakresie. Uczniowie pracują w dwuosobowych grupach. W celu wykonania ćwiczenia uczniowie powinni: zapoznać się z przepisami dotyczącymi eksploatacji instalacji elektrycznej zaproponować budowę i części składowe instalacji elektrycznej w zakładzie mechaniki pojazdów dokonać analizy dostępnych wzorów i przykładów instrukcji eksploatacji instalacji elektrycznej zapoznać się z wymaganiami eksploatacyjnymi zaproponowanych odbiorników elektrycznych sformułować instrukcję eksploatacji zaproponowanej instalacji elektrycznej w zakładzie mechaniki pojazdów z uwzględnieniem obowiązujących przepisów ocenić jakość wykonanego zadania Do wykonania projektu niezbędne będą: przygotowane przez nauczyciela przepisy dotyczące eksploatacji instalacji elektrycznej, instrukcje eksploatacji wybranych maszyn i urządzeń elektrycznych, przykłady i wzory instrukcji eksploatacji instalacji elektrycznej, tekst przewodni, komputer z dostępem do Internetu, drukarka Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w sali dydaktycznej wyposażonej w dokumentacje techniczną maszyn i urządzeń elektrycznych, normy elektryczne, schematy ideowe i montażowe instalacji elektrycznych, prezentacje multimedialne, plansze na temat instalacji elektrycznych, stanowisko komputerowe podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym. Sala dydaktyczna powinna być wyposażona w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym. Uczniowie powinni korzystać z komputera z dostępem do Internetu. Zalecana jest przede wszystkim praca uczniów w małych zespołach ze zmiennymi rolami w zespole, aby każdy z uczniów mógł kształtować swoje umiejętności i postawy przewidziane w efektach wspólnych dla wszystkich kształcących się na poziomie technika – „Organizacji pracy małych zespołów”. Wskazana jest współpraca z pracodawcami branży elektroinstalacyjnej w zakresie pomiarów eksploatacyjnych instalacji elektrycznych. Środki dydaktyczne Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń: − instrukcje i teksty przewodnie, − zestawy zadań indywidualnych i zespołowych, − katalogi, normy, poradniki w wersji papierowej i elektronicznej − instrukcje obsługi przyrządów pomiarowych do lokalizacji uszkodzeń w instalacjach elektrycznych Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 75 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 3.5. Eksploatacja instalacji elektrycznych − − − schematy ideowe instalacji elektrycznych instrukcje eksploatacji instalacji elektrycznych protokoły odbiorcze i okresowe instalacji elektrycznych Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się, aby podczas realizacji działu programowego stosować przede wszystkim aktywizujące metody kształcenia: przewodniego tekstu, metody przypadków, metodę projektów i ćwiczeń praktycznych z dokumentacją techniczną, normami i katalogami, ponieważ dzięki nim uczeń w sposób najbardziej zbliżony do warunków rzeczywistych poznaje przyszłe zadania zawodowe. Metoda przewodniego tekstu sprzyja uczeniu zaradności w samodzielnym rozwiązywaniu problemów, umiejętności korzystania z różnorodnych źródeł informacji i gotowości do przystosowania się do zmieniających się technologii i warunków pracy. Poprzez wykorzystanie metody przypadków procesie nauczania – uczenia się uczeń poznaje prawdziwe zdarzenia i/lub problemy (które mogą wystąpić w rzeczywistości), a są ściśle związane z zagadnieniem eksploatacji instalacji elektrycznych . Dzięki temu uczy się na przykładach i doświadczeniach innych. Projekt opracowywany metodą projektów polega kompleksowym opracowaniu tematu zagadnienia, poprzez zbieranie informacji na dany temat, jego realizacje i prezentację. Proponuje się również zastosować pogadankę z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej oraz tablicy multimedialnej. Formy organizacyjne Zajęcia odbywają się w zespole klasowym do 25 osób. Uczniowie powinni pracować przeważnie w małych zespołach, np. w parach lub zespołach 3-4-osobowych. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie osiągnięć ucznia powinno odbywać się przez cały czas realizacji na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno dostarczyć informacji dotyczących zakresu i stopnia realizacji celów kształcenia działu programowego . Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie: − ustnych sprawdzianów poziomu wiedzy i umiejętności, − pisemnych sprawdzianów i testów osiągnięć szkolnych, − ukierunkowanej obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń i dokonując oceny jego pracy należy zwrócić uwagę na: − umiejętność radzenia sobie w sytuacjami zbliżonych do rzeczywistych zadań zawodowych, − umiejętność pracy w zespole, − korzystanie z różnych źródeł informacji (norm, katalogów, dokumentacji technicznej, – w tym w języku obcym i z wykorzystaniem technologii informacyjnej). Wskazane jest, aby uczniowie dokonywali także samooceny własnej pracy i kolegów w zespołu wg zaproponowanych przez nauczyciela arkuszy samooceny i oceny oraz sprawdzianów postępów. Po zakończeniu realizacji działu programowego proponuje się zastosowanie testu dydaktycznego dwupoziomowego. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda-fałsz). Podsumowaniem osiągnięć uczniów w tym dziale może być projekt lub WebQuest, prezentowany w zespole klasowym. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 76 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 3.5. Eksploatacja instalacji elektrycznych Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 77 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 4. Działalność gospodarcza w branży elektrycznej 4.1. Działalność gospodarcza w branży elektrycznej 4.1. Działalność gospodarcza w branży elektrycznej Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna PDG(1)1 określić działania mechanizmów rynkowych właściwych dla branży elektrycznej; P B PDG(1)2 rozróżnić podmioty gospodarcze funkcjonujące w branży elektrycznej; P B P A P B P B P B P B P B P B P B Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: PDG(2)1 przeanalizować przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych, przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego; PDG(2)2 określić skutki nieprzestrzegania przepisów prawa pracy, przepisów prawa o ochronie danych osobowych oraz przepisów prawa podatkowego i prawa autorskiego; PDG(3)1 zastosować przepisy prawa dotyczące podejmowania działalności gospodarczej w branży elektrycznej; PDG(3)2 określić przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej w branży elektrycznej; PDG(4)1 dokonać klasyfikacji przedsiębiorstw i instytucji występujących w branży elektrycznej; PDG(4)2 wyjaśnić powiązania między przedsiębiorstwami, instytucjami funkcjonującymi w branży elektrycznej; PDG(5)1 wskazać czynniki wpływające na działania związane z funkcjonowaniem przedsiębiorstw w branży elektrycznej; PDG(5)2 przeanalizować działania prowadzone przez przedsiębiorstwa konkurencyjne; PDG(6)1 zaplanować współpracę z innymi przedsiębiorstwami z branży elektrycznej; P B PDG(6)2 zorganizować współpracę w ramach wspólnych przedsięwzięć z innymi przedsiębiorstwami z branży elektrycznej; P B Materiał nauczania Podstawy formalno- – prawne działalności gospodarczej: podstawy działalności gospodarczej, planowanie określonej działalności gospodarczej, formy organizacyjno-prawne działalności przedsiębiorstwa, pozyskiwanie kapitału, rejestrowanie firmy, dokumentacja dotycząca podejmowania działalności gospodarczej, opodatkowanie działalności gospodarczej, zasady systemu wynagrodzeń pracowników, obowiązki pracodawcy dotyczące ubezpieczeń społecznych, ubezpieczenia gospodarcze, zasady prowadzenia działalności biurowej. Prowadzenie przedsiębiorstwa branży elektrycznej: badanie rynku w zakresie popytu na usługi branży elektrycznej, reklama usług w branży elektrycznej, Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 78 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 4.1. Działalność gospodarcza w branży elektrycznej PDG(7)1 wyznaczyć kolejne etapy czynności mających na celu ustanowienie działalności gospodarczej w branży elektrycznej; PDG(7)2 skonstruować spójny i realistyczny biznesplan dla działalności gospodarczej w branży elektrycznej; PDG(7)3 sporządzić dokumenty niezbędne do uruchomienia działalności gospodarczej w branży elektrycznej; PDG(7)4 sporządzić dokumenty niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej w branży elektrycznej; P B P B P D P D PDG(8)1 wykonać czynności związane prowadzeniem korespondencji w różnej formie; P D PDG(8)2 sporządzić pisma związane z prowadzeniem działalności gospodarczej; P C PDG(9)1 posługiwać się urządzeniami biurowymi; P C PDG(9)2 korzystać z programów komputerowych wspomagających prowadzenie działalności gospodarczej; P C PDG(10)1 opracować plan marketingowy dla prowadzonej działalności gospodarczej; P C PDG(10)2 dobrać instrumenty marketingowe do prowadzonych działań; PDG(10)3 podjąć współpracę z przedsiębiorstwami funkcjonującymi w branży marketingowej; PDG(11)1 dokonać analizy kosztów i przychodów prowadzonej działalności gospodarczej; PDG(11)2 ocenić efektywność działań w zakresie kosztów i przychodów prowadzonej działalności gospodarczej PDG(11)3 wskazać możliwości optymalizacji kosztów i przychodów prowadzonej działalności gospodarczej; OMZ (1)2 dokonać dekompozycji zadania na podzadania; OMZ (1)3 oszacować czas realizacji zadań i podzadań; P C P C P B P C P C P C P C OMZ (2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole; P D OMZ (2)2 rozdzielić podzadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu; P D OMZ (3)1 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; P C marketing w branży usług elektrycznych, koszty i przychody w działalności małej firmy elektrycznej, źródła przychodów i kosztów w firmie branży elektrycznej, zasady współpracy przedsiębiorstwa branży elektrycznej z innymi firmami. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 79 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 4.1. Działalność gospodarcza w branży elektrycznej OMZ (3)2 nadzorować jakość i terminowość realizowanych zadań; P B OMZ (4)1 skontrolować jakość wykonywanych czynności; P D P D P D P D P B P B P B P B OMZ (4)2 porównać jakość wykonywanych czynności z założeniami i wymogami dokumentacji; OMZ (5)1 zanalizować organizację pracy w miejscu pracy; OMZ (5)2 zaproponować zmiany w organizacji pracy mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy; OMZ (5)3 dobrać metody wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; OMZ (5)4 dobrać narzędzia i przyrządy pomiarowe wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; KPS (3)1 zaplanować przedsięwzięcia; KPS (3)2 zrealizować zadania; KPS (3)3 zanalizować osiągnięcia swoich działań; KPS (3)4 rozwiązać problemy; KPS (5)1 określić sposoby radzenia sobie ze stresem; KPS (5)2 zastosować techniki relaksacyjne; KPS (8)1 podjąć samodzielne decyzje; KPS (8)2 ocenić ryzyko podejmowanych działań; KPS (8)3 określić skutki podejmowanych decyzji; KPS (9)1 określić swoje postulaty; KPS (9)2 określić techniki mediacji; KPS (9)3 ustalić korzystne warunki porozumień; KPS (10)1 udoskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 80 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 4.1. Działalność gospodarcza w branży elektrycznej KPS (10)2 podjąć role w zespole; Planowane zadania (ćwiczenia) Zadaniem uczniów będzie opracowanie procedury postępowania przy rejestrowaniu firmy usługowej z branży elektrycznej. Uczniowie pracują w dwuosobowych grupach. Uczniowie opracowują projekt działań związanych z rejestracją firmy, w którym określają etapy rejestracji firmy, instytucje, do których muszą się zwrócić, oraz dokumenty, jakie należy przygotować. Oceną wykonania zadania jest uzyskana przez uczniów ocena projektu. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział programowy „Działalność gospodarcza w branży elektrycznej” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia. Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do funkcjonowania na rynku pracy jako, przedsiębiorcy. Powinny być kształtowane umiejętności analizowania przepisów prawa, a także postawy odpowiedzialności za działanie niezgodne z przepisami prawa. Środki dydaktyczne Komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów), urządzenia multimedialne, zestawy ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów. W pracowni w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zbiory przepisów prawa w zakresie działalności gospodarczej i prawa pracy, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące marketingu. Zalecane metody dydaktyczne Dominującą metodą kształcenia powinna być tekstu przewodniego, która ułatwi uczniom samodzielne zbieranie i analizowanie informacji dotyczących zakładania własnej działalności, oraz metoda projektu. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w formie pracy w grupach i indywidualnie. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów należy dokonać przez ocenę wykonanego projektu. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia. dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 81 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 5. Język obcy w branży elektrycznej 5.1. Język obcy w branży elektrycznej 5.1. Język obcy w branży elektrycznej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P C P P C C P D PP D PP C P C P C P D P C P P D D P B P C JOZ(1)1 udzielić ogólnych informacji o osobach, miejscach, przedmiotach związanych z wykonywanym zawodem; JOZ(1)2 zastosować nazwy maszyn, urządzeń i narzędzi w branży elektrycznej; JOZ(1)3 posłużyć się terminologią związaną z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy; JOZ(1)4 posłużyć się terminologią ogólnotechniczną w branży w branży elektrycznej; JOZ(1)5 porozumieć się z uczestnikami procesu pracy wykorzystując słownictwo ogólne i strategie kompensacyjne; JOZ(2)1 zrozumieć i zastosować się do ustnie wypowiedzianych informacji dotyczących obowiązków i oczekiwań pracodawcy; JOZ(2)2 zrozumieć i zastosować ustnie wypowiedziane zasady związane z obsługą maszyn i urządzeń w branży elektrycznej; JOZ(2)3 określić kontekst wypowiedzi dotyczących wykonywania czynności zawodowych; JOZ(3)1 zinterpretować polecenia pisemne dotyczące wykonywania czynności zawodowych; JOZ(3)2 odczytać i przeanalizować podane w sposób pisemny instrukcje obsługi maszyn i urządzeń; JOZ(3)3 rozpoznać związki pomiędzy poszczególnymi częściami tekstu; JOZ(3)4 przełożyć język instrukcji na czynności wykonywania zadań zawodowych; JOZ(4)1 prowadzić korespondencję formalną, nieformalną i mailową; Materiał nauczania JOZ(4)2 zabrać głos w dyskusji i argumentować własne poglądy dotyczące wykonywania zawodu; Bezpieczeństwo i higiena pracy. Montowanie i uruchamianie maszyn, urządzeń elektrycznych na podstawie dokumentacji technicznej. Wykonywanie i uruchamianie instalacji elektrycznych na podstawie dokumentacji technicznej. Lokalizowanie i usuwanie uszkodzeń maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych. Ocenianie stanu technicznego maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych po montażu i naprawie. Montowanie i naprawianie układów sterowania, regulacji i zabezpieczeń maszyn i urządzeń elektrycznych. Dobieranie, montowanie i sprawdzanie działania środków ochrony przeciwporażeniowej. Działalność gospodarcza w branży elektrycznej. Aktywne formy poszukiwania pracy. Uwaga: Szczegółowy zakres tematyczny, zgodny z tabelą efektów Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 82 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 5.1. Język obcy w branży elektrycznej JOZ(4)3 wyrazić swoje opinie i pomysły związane z wykonywaną pracą; JOZ(4)4 prowadzić rozmowę z przełożonym i podwładnym w zakresie wykonywania zadań zawodowych; JOZ(5)1 skorzystać ze słowników jedno i dwujęzycznych ogólnych i branżowych; JOZ(5)2 odszukać w prasie, literaturze fachowej i na stronach internetowych potrzebne informacje związane z wykonywaniem zawodu; JOZ(5)3 przekazać w języku polskim główne myśli lub wybrane informacje z tekstu w języku obcym; JOZ(5)4 zrozumieć informacje dotyczące wykonywanego zawodu usłyszane w mediach obcojęzycznych; KPS (6)1 zanalizować posiadaną wiedzę; P B P C PP D P D P C P C P D KPS (10)1 udoskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; P C KPS (10)2 podjąć role w zespole; P C OMZ (6) komunikuje się ze współpracownikami. P C kształcenia dla zawodu Planowane zadania (ćwiczenia) Poprowadź dialog z prowadzącym zajęcia dotyczący doboru nowych energooszczędnych źródeł światła do zastosowania w sali, w której przebywasz w danym momencie. Skorzystaj z katalogów producenta i porównaj parametry dotychczas używanych z innymi możliwymi do zastosowania. Podejmij decyzję o wyborze konkretnego typu. Podsumowanie zadania: Twoją pracę ocenia bezpośrednio prowadzący nauczyciel (w razie potrzeby analizuje błędy i dokonuje niezbędnej korekty). Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia. Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia, przygotowują ucznia do prowadzenia komunikacji w języku obcym z zakresie zadań zawodowych technika elektryka. Środki dydaktyczne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni językowej z dostępem do Internetu, projektorem multimedialnym i sprzętem pozwalającym na nagrywanie i odtwarzanie dźwięków. W pracowni językowej powinny znajdować się: obcojęzyczne Instrukcje zakładowe, instrukcje poszczególnych urządzeń, czasopisma branżowe, katalogi, schematy ideowe i montażowe, zakładowe przepisy BHP. Zalecane metody dydaktyczne Zajęcia powinny być prowadzone z zastosowaniem metod aktywizujących. Formy prowadzenie zajęć: konwersacje, analiza tekstów (dokumentacji technicznej). Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 83 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 5.1. Język obcy w branży elektrycznej Formy organizacyjne Zajęcia lekcyjne powinny być prowadzone w pracowni szkolnej, w grupach o maksymalnej liczbie 16 osób. Podczas wykonywania zadań uczniowie powinni pracować indywidualnie lub w parach. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Metody sprawdzania efektów kształcenia: test wielokrotnego wyboru, ocena konwersacji. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 84 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 6. Pomiary w elektrotechnice i elektronice 6.1. Zasady bhp w zakresie pomiarów elektrycznych 6.2. Pomiary wielkości elektrycznych 6.3. Pomiary elektronicznych układów analogowych i cyfrowych 6.1. Zasady bhp w zakresie pomiarów elektrycznych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania BHP (4)1 określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w Zagrożenia wynikające z działania prądu na organizm środowisku pracy związanym z wykonywaniem pomiarów parametrów układów P C ludzki. elektrycznych i elektronicznych; Pierwsza pomoc. BHP (4)5 scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych Zasady podczas pomiarów elektrycznych czynników w środowisku pracy związanym z wykonywaniem pomiarów parametrów P C i elektronicznych: układów elektrycznych i elektronicznych; zasady BHP w zakresie montażu układów BHP (5)1 określić czynniki szkodliwe występujące podczas wykonywania pomiarów elektronicznych P C parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; zasady BHP w zakresie wykonywania połączeń w BHP (5)5 przewidzieć sytuacje i okoliczności mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia i układach elektronicznych życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem pomiarów P D zagrożenia wynikające z działania prądu na organizm parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; ludzki BHP (6)1 wskazać skutki działania prądu elektrycznego na organizm człowieka; P B zasady BHP w zakresie wykonywania pomiarów w BHP (6)5 scharakteryzować skutki oddziaływania prądu elektrycznego na organizm układów elektronicznych. P C człowieka; Zasady udzielania pierwszej pomocy. BHP(10)1 udzielić pierwszej pomocy porażonemu prądem elektrycznym; P C KPS (1)1 zastosować zasady kultury osobistej; P C KPS (1)2 zastosować zasady etyki zawodowej; P C KPS (5)1 określić sposoby radzenia sobie ze stresem; P C KPS (5)2 zastosować techniki relaksacyjne; P C Planowane zadania (ćwiczenia) W trakcie pracy z autotransformatorem nastąpił samoczynny zapłon urządzenia i dwóch uczniów wykonujących ćwiczenie zostało poparzonych (twarz, ręce, szyja). Dodatkowo jeden z nich został porażony prądem elektrycznym. Określ, jakie działania należy podjąć w celu udzielenia pierwszej pomocy osobom poszkodowanym. Uczniowie pracują w dwuosobowych grupach. W celu wykonania ćwiczenia określają zakres i kolejność czynności składających się na udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 85 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 6.1. Zasady bhp w zakresie pomiarów elektrycznych Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni elektrotechniki i elektroniki. Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz podmiotach stanowiących potencjalne miejsca zatrudnienia absolwentów szkół kształcących w zawodzie. Środki dydaktyczne Pracownia elektrotechniki i elektroniki, wyposażona w: stanowiska pomiarowe, zawierające stoły laboratoryjne (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) zasilane napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zabezpieczone ochroną przeciwporażeniową oraz wyposażone w wyłączniki awaryjne i wyłącznik awaryjny centralny; zasilacze stabilizowane napięcia stałego, autotransformatory, generatory funkcyjne; przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe, oscyloskopy; zestawy elementów elektrycznych i elektronicznych, przewody i kable elektryczne; trenażery z układami elektrycznymi i elektronicznymi przystosowane do pomiarów; stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym symulację pracy układów elektrycznych i elektronicznych; Pracownia powinna być wyposażona w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym. W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zbiory przepisów prawa w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące zagrożeń dla zdrowia występujących w pracy z układami i urządzeniami elektrycznymi. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, mapy myśli, dyskusji dydaktycznej. Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Formy organizacyjne Z uwagi na bezpieczeństwo uczniów (praca pod napięciem) oraz spodziewane efekty kształcenia, zajęcia nie mogą odbywać się w grupach powyżej 16 osób. Podczas wykonywania ćwiczenia, uczniowie powinni pracować w dwuosobowych lub trzy osobowych zespołach. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Metody sprawdzania efektów kształcenia: testy wielokrotnego wyboru, odpowiedzi ustne, sprawozdania z wykonanych ćwiczeń. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 86 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 6.2. Pomiary wielkości elektrycznych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: BHP(7)1 przygotować stanowisko pracy do wykonywania pomiarów parametrów układów elektrycznych i elektronicznych, zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(7)5 zastosować zasady bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania pomiarów parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; BHP(9)1 zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w zakresie wykonywania pomiarów parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania P C P C P C PKZ(E.a)(13)2 zanalizować schematy ideowe i montażowe w zakresie połączeń elementów i układów elektrycznych oraz elektronicznych; P D PKZ(E.a)(13)3 zastosować zasady wykonania połączeń elementów i układów elektrycznych oraz elektronicznych na podstawie schematów ideowych i montażowych; P C PKZ(E.a)(14)1 wskazać metodę do pomiaru parametrów układów elektrycznych; PKZ(E.a)(14)2 dobrać przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych; PKZ(E.a)(14)5 narysować schemat układu pomiarowego; P P P B C C PKZ(E.a)(15)1 dobrać zakresy pomiarowe stosowanych przyrządów do pomiarów wielkości elektrycznych elementów i układów elektrycznych; P C P C P C P P C C PKZ(E.a)(16)3 narysować wykres uwzględniający wyskalowanie osi i podanie legendy; P C PKZ(E.a)(17)1 wskazać dokumentację techniczną, katalogi i instrukcje obsługi; P B PKZ(E.a)(15)2 odczytać wyniki pomiarów wielkości elektrycznych elementów i układów elektrycznych; PKZ(E.a)(15)3 oszacować dokładność pomiarów wielkości elektrycznych elementów i układów elektrycznych; PKZ(E.a)(16)1 skonstruować tabelę z nazwaniem kolumn i wierszy; PKZ(E.a)(16)2 zapisać wyniki pomiarów w tabeli; Technika wykonywania pomiarów. Opracowanie wyników ćwiczeń. Narzędzia pomiarowe i ich własności. Rodzaje elektrycznych przyrządów pomiarowych: oznaczenia i symbole mierników, pomocniczy sprzęt pomiarowy, zakres pomiarowy miernika, klasa dokładności rozszerzanie zakresu pomiarowego miernika, włączanie mierników w obwód elektryczny, szacowanie wartości wielkości mierzonej, obliczanie wartości wielkości mierzonej w zależności od wskazań parametrów miernika, odczytywanie wskazań miernika cyfrowego, dokładność pomiarów, błędy pomiarowe. Bezpośrednie pomiary napięcia stałego. Pomiary napięcia z zastosowaniem dzielnika napięcia. Nastawianie i odczytywanie żądanych wartości napięcia. – Pomiary bezpośrednie i pośrednie prądu stałego. Nastawianie i odczytywanie żądanych wartości natężenia prądu. Badanie źródeł prądu stałego. Badanie połączenia rezystorów. Sprawdzenie podstawowych praw elektrotechniki. Pomiary rezystancji: pomiar rezystancji metodą bezpośrednią, pomiary rezystancji metodami technicznymi, Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 87 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 6.2. Pomiary wielkości elektrycznych PKZ(E.a)(17)2 zanalizować treści dokumentacji technicznej, katalogów i instrukcji obsługi; P D PKZ(E.a)(17)3 zastosować treści znajdujące się w dokumentacji technicznej;katalogach i instrukcjach obsługi P C PKZ(E.a)(17)4 wnioskować na podstawie dokumentacji technicznej, katalogów i instrukcji obsługi PP D PKZ(E.c)(4)5 zastosować elementy oraz układy elektryczne do określonych warunków eksploatacyjnych PP C PKZ(E.c)(4)6 zastosować elementy oraz układy elektroniczne do określonych warunków eksploatacyjnych P C PKZ(E.c)(6)5 zastosować metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych P C P C P C PKZ(E.c)(6)6 zastosować metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektronicznych PKZ(E.c)(7)3 określić poprawność pracy układów elektrycznych na podstawie wyników pomiarów PKZ(E.c)(7)4 określić poprawność pracy układów elektronicznych na podstawie wyników pomiarów; PKZ(E.c)(8)1 wybrać rodzaj dokumentacji sporządzanej z wykonywanych prac; PKZ(E.c)(8)2 wyjaśnić zasady sporządzania dokumentacji z wykonywanych prac; PKZ(E.c)(8)3 zastosować zasady sporządzania dokumentacji z wykonywanych prac; OMZ (1)1 rozpoznać zadanie do wykonania; OMZ (1)2 dokonać dekompozycji zadania na podzadania; OMZ (6)1 słuchać argumentów i wyjaśnień podwładnych; OMZ (6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach z podwładnymi; KPS (1)2 zastosować zasady etyki zawodowej; KPS (3)3 zanalizować osiągnięcia swoich działań; KPS (10)1 udoskonalić swoje umiejętności komunikacyjne. P C P P P P P P P P P P C B C C C C C C C C pomiary rezystancji metodami porównawczymi, pomiary rezystancji metodami mostkowymi. Pomiary mocy w obwodach prądu stałego. Badanie wpływu napięcia na prąd – wykonanie wykresu I=f(U) elementów liniowych i nieliniowych. Rregulacja i pomiar napięcia przemiennego. Regulacja i pomiar prądu przemiennego. Pomiary indukcyjności własnej metodą techniczną, rezonansową i innymi. Pomiar pojemności metodą techniczną, rezonansową i innymi. Pomiary mocy w obwodach jednofazowych prądu przemiennego. Badanie obwodów RLC szeregowych. Rezonans napięć. Badanie obwodów RLC równoległych. Rezonans prądów. Badanie obwodów trójfazowych połączonych w gwiazdę i trójkąt. Pomiary mocy czynnej w obwodach trójfazowych. Pomiary mocy biernej w obwodach trójfazowych. Pomiary za pomocą oscyloskopu. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 88 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 6.2. Pomiary wielkości elektrycznych Planowane zadania (ćwiczenia) Pomiary rezystancji różnymi metodami Wykonaj pomiar rezystancji metodami określonymi w temacie ćwiczenia oraz dokonaj analizy wyników pomiaru. Uczniowie pracują w dwuosobowych grupach. W celu wykonania ćwiczenia uczniowie powinni: zgromadzić potrzebne przyrządy i elementy elektryczne, zapisać oznaczenia wybranych przyrządów, połączyć układy pomiarowe zgodnie ze schematem pomiarowym, wybrać tryby pracy mierników, wykonać pomiary rezystancji każdą z kolejnych metod odczytać wartość rezystancji z kodu kreskowego porównać wyniki pomiarów z wartością odczytaną z kodu kreskowego oraz obliczyć błędy każdego z pomiarów i sformułować wnioski, sporządzić sprawozdanie z przeprowadzonego ćwiczenia pomiaru. Do wykonania zadania wykorzystaj rezystory o różnych wartościach rezystancji, zasilacz napięcia stałego, rezystory dekadowe, mierniki uniwersalne 2 szt. przewody, katalogi elementów elektronicznych. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni elektrotechniki i elektroniki. Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz podmiotach stanowiących potencjalne miejsca zatrudnienia absolwentów szkół kształcących w zawodzie. Środki dydaktyczne Pracownia elektrotechniki i elektroniki, wyposażona w: stanowiska pomiarowe, zawierające stoły laboratoryjne (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) zasilane napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zabezpieczone ochroną przeciwporażeniową oraz wyposażone w wyłączniki awaryjne i wyłącznik awaryjny centralny; zasilacze stabilizowane napięcia stałego, autotransformatory, generatory funkcyjne; przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe, oscyloskopy; zestawy elementów elektrycznych i elektronicznych, przewody i kable elektryczne; trenażery z układami elektrycznymi i elektronicznymi przystosowane do pomiarów; stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym symulację pracy układów elektrycznych i elektronicznych; Pracownia powinna być wyposażona w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym. W pracowni w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zbiory przepisów prawa w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące zagrożeń dla zdrowia występujących w pracy z układami i urządzeniami elektrycznymi. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 89 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 6.2. Pomiary wielkości elektrycznych Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, które pozwolą na osiągnięcie efektów kształcenia przygotowujący ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika elektryka. Zajęcia należy prowadzić metodą ćwiczeń praktycznych. Formy organizacyjne Z uwagi na bezpieczeństwo uczniów (praca pod napięciem) oraz spodziewane efekty kształcenia, zajęcia nie mogą odbywać się w grupach powyżej 16 osób. Podczas wykonywania ćwiczenia, uczniowie powinni pracować w dwuosobowych lub trzyosobowych zespołach. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów należy dokonać przez oceny cząstkowe z: realizacji ćwiczenia, zaliczenia (w formie pisemnej lub ustnej), sprawozdania z wykonanego ćwiczenia. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. 6.3. Pomiary elektronicznych układów analogowych i cyfrowych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: BHP(7)1 przygotować stanowisko pracy do wykonywania pomiarów parametrów układów elektrycznych i elektronicznych, zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(7)5 zastosować zasady bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania pomiarów parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; BHP(9)1 zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w zakresie wykonywania pomiarów parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.a)(13)1 odczytać schemat ideowy i montażowy układów elektrycznych oraz elektronicznych; Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania P C P C P C P C Pomiary elektronicznych układów analogowych: pomiary parametrów warystora i termistora pomiary parametrów diod półprzewodnikowych pomiary parametrów półprzewodnikowych elementów przełączających pomiary parametrów elementów optoelektronicznych pomiary parametrów tranzystorów bipolarnych i unipolarnych pomiary w układach prostowniczych pomiary w układach powielaczy napięcia Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 90 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 6.3. Pomiary elektronicznych układów analogowych i cyfrowych PKZ(E.a)(13)2 zanalizować schematy ideowe i montażowe w zakresie połączeń elementów i układów elektrycznych oraz elektronicznych; PKZ(E.a)(13)3 zastosować zasady wykonania połączeń elementów i układów elektrycznych oraz elektronicznych na podstawie schematów ideowych i montażowych; PKZ(E.a)(14)3 dobrać metodę do pomiaru parametrów układów elektronicznych; PKZ(E.a)(14)4 dobrać przyrządy do pomiaru parametrów układów elektronicznych; PKZ(E.a)(15)4 dobrać zakresy pomiarowe stosowanych przyrządów do pomiarów wielkości elektrycznych elementów i układów elektronicznych; PKZ(E.a)(15)5 odczytać wyniki pomiarów wielkości elektrycznych elementów i układów elektronicznych; PKZ(E.a)(15)6 oszacować dokładność pomiarów wielkości elektrycznych elementów i układów elektronicznych; PKZ(E.a)(17)1 wskazać dokumentację techniczną, katalogi i instrukcje obsługi; PKZ(E.a)(17)2 zanalizować treści dokumentacji technicznej, katalogów i instrukcji obsługi; PKZ(E.a)(17)3 zastosować treści znajdujące się w dokumentacji technicznej, katalogach i instrukcjach obsługi; PKZ(E.a)(17)4 wyciągnąć wnioski na podstawie dokumentacji technicznej, katalogów i instrukcji obsługi; PKZ(E.a)(18)1 wskazać programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań zawodowych; PKZ(E.a)(18)2 wykorzystać programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań zawodowych; PKZ(E.c)(4)5 zastosować elementy oraz układy elektryczne do określonych warunków eksploatacyjnych; PKZ(E.c)(4)6 zastosować elementy oraz układy elektroniczne do określonych warunków eksploatacyjnych; PKZ(E.c)(6)5 zastosować metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych; PKZ(E.c)(6)6 zastosować metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów P D P C P C P C P C P C P C P B P D P C PP D P B P C P C P C P C P C pomiary w układach stabilizatorów pomiary w układach kształtujących przebiegi elektryczne pomiary w układach zasilaczy pomiary w układach wzmacniaczy pomiary w układach ze wzmacniaczem operacyjnym pomiary w układach filtrów częstotliwościowych pomiary w układach generatorów. Pomiary elektronicznych układów cyfrowych: badanie bramek logicznych badanie układów kombinacyjnych badanie konwerterów kodów badanie multiplekserów badanie demultiplekserów badanie przerzutników badanie liczników asynchronicznych badanie liczników synchronicznych badanie rejestrów badanie scalonych układów cyfrowych. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 91 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 6.3. Pomiary elektronicznych układów analogowych i cyfrowych elektronicznych; PKZ(E.c)(7)2 określić poprawność pracy układów elektrycznych i elektronicznych na podstawie wyników pomiarów; PKZ(E.c)(8)3 zastosować zasady sporządzania dokumentacji z wykonywanych prac; KPS (1)1 zastosować zasady kultury osobistej; KPS (3)2 zrealizować zadania; KPS (10)2 podjąć role w zespole; OMZ (1)3 oszacować czas realizacji zadań i podzadań; OMZ (6)4 zastosować w komunikacji ze współpracownikami nowoczesne środki techniczne; Planowane zadania (ćwiczenia) Badanie bramek logicznych Zadaniem uczniów jest napisanie tablic prawdy do przedstawionych układów bramek logicznych. P C P C P P P P C C C C P C Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 92 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 6.3. Pomiary elektronicznych układów analogowych i cyfrowych Uczniowie pracują w dwuosobowych grupach. W celu wykonania ćwiczenia uczniowie powinni: korzystając z katalogu, wybrać układy scalone zawierające bramki, które są widoczne na schemacie zgromadzić potrzebną elementy i przyrządy zmontować układ na podstawie schematu zbadać działanie układu: zadając na wejścia odpowiednie wartości sygnałów, odczytać stan sygnału wyjściowego sporządzić tabele prawdy dla każdego z układów obliczyć teoretycznie wartości sygnałów na wyjściu układu i porównać z wynikami otrzymanymi w trakcie pomiaru sformułować wnioski i sporządzić sprawozdanie z ćwiczenia. Przed załączeniem napięcia zasilania układ musi sprawdzić prowadzący zajęcia. Do wykonania ćwiczenia wykorzystaj układy cyfrowe, zasilacz napięcia stałego, multimetr uniwersalny, stanowisko do łączenia układów cyfrowych, katalogi elementów i układów elektronicznych Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w pracowni elektrotechniki i elektroniki w której znajdują się katalogi elementów i układów elektronicznych, literatura fachowa, prezentacje multimedialne z zakresu badania układów analogowych i cyfrowych. . Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz podmiotach stanowiących potencjalne miejsca zatrudnienia absolwentów szkół kształcących w zawodzie. Środki dydaktyczne Pracownia elektrotechniki i elektroniki, wyposażona w: stanowiska pomiarowe, zawierające stoły laboratoryjne (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) zasilane napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zabezpieczone ochroną przeciwporażeniową oraz wyposażone w wyłączniki awaryjne i wyłącznik awaryjny centralny; zasilacze stabilizowane napięcia stałego, autotransformatory, generatory funkcyjne; przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe, oscyloskopy; zestawy elementów elektrycznych i elektronicznych, przewody i kable elektryczne; trenażery z układami elektrycznymi i elektronicznymi przystosowane do pomiarów; stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym symulację pracy układów elektrycznych i elektronicznych; Pracownia powinna być wyposażona w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym. W pracowni w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zbiory przepisów prawa w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące zagrożeń dla zdrowia występujących w pracy z układami i urządzeniami elektrycznymi. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, które pozwolą na osiągnięcie efektów kształcenia przygotowujący ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika elektryka. Zajęcia należy prowadzić metodą ćwiczeń praktycznych. Formy organizacyjne Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 93 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 6.3. Pomiary elektronicznych układów analogowych i cyfrowych Z uwagi na bezpieczeństwo uczniów (praca pod napięciem) oraz spodziewane efekty kształcenia, zajęcia nie mogą odbywać się w grupach powyżej 16 osób. Podczas wykonywania ćwiczenia, uczniowie powinni pracować w dwuosobowych lub trzy osobowych zespołach. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów należy dokonać przez oceny cząstkowe z: realizacji ćwiczenia, zaliczenia (w formie pisemnej lub ustnej), sprawozdania z wykonanego ćwiczenia. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 94 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 7. Montaż maszyn i urządzeń elektrycznych 7.1. 7.2. 7.3. 7.4. Montaż i badanie transformatorów Montaż i badanie maszyn elektrycznych prądu stałego i zmiennego Montaż i badanie urządzeń elektrycznych Montaż i badanie urządzeń grzejnych i chłodniczych 7.1. Montaż i badanie transformatorów Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P P C C P C P C P C P C P D P P P D C C P D P P P C D C P C PKZ(E.a)(9)1 odczytać rysunek techniczny podczas prac montażowych; PKZ(E.a)(9)2 zastosować rysunek techniczny do prac montażowych; PKZ(E.a)(10)1 dobrać narzędzia i przyrządy pomiarowe wykorzystywane do prac z zakresu montażu mechanicznego elementów i urządzeń elektrycznych; PKZ(E.a)(10)3 wykonać prace z zakresu montażu mechanicznego elementów i urządzeń elektrycznych; PKZ(E.a)(11)1 zastosować zasady wykonywania prac z zakresu obróbki ręcznej; PKZ(E.a)(11)2 zastosować narzędzia podczas wykonywania prac z zakresu obróbki ręcznej; PKZ(E.a)(11)3 przewidzieć skutki niewłaściwego użytkowania narzędzi podczas prac z zakresu obróbki ręcznej; E.7.1.(10)3 odczytać rysunki oraz schematy transformatorów; E.7.1.(10)7 sporządzić rysunki oraz schematy transformatorów; E.7.1.(11)3 dobrać narzędzia do montażu transformatorów; E.7.1.(14)3 sprawdzić zgodność wykonanych prac związanych z montażem i badaniem transformatorów z dokumentacją; E.7.1.(15)3 wykonać pomiary parametrów transformatorów; E.7.2.(2)3 zlokalizować uszkodzenia transformatorów; E.7.2.(3)3 określić zasady konserwacji transformatorów E.7.2.(4)3 zaplanować czynności niezbędne podczas demontażu i montażu transformatorów; Materiał nauczania Zasady BHP przy obróbce ręcznej. Podstawowe pomiary warsztatowe. Ścinanie, przecinanie i wycinanie. Cięcie nożycami. Gięcie, prostowanie. Przecinanie metali piłką ręczną. Piłowanie płaszczyzn. Wiercenie. Zasady BHP w zakresie wykonywania montażu i badania transformatorów. Udzielanie pierwszej pomocy porażonym prądem. Stany pracy transformatora: jałowy, obciążenia i zwarcia. Zwarcie pomiarowe i awaryjne. Straty mocy i sprawność transformatora. Regulacja napięcia w transformatorze. Autotransformator. Transformatory trójfazowe: układy pracy i grupy połączeń. Praca przy obciążeniu symetrycznym Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 95 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 7.1. Montaż i badanie transformatorów E.7.2.(6)3 wymienić zużyte lub uszkodzone elementy i podzespoły transformatorów; E.7.2.(7)3 wymienić uszkodzone elementy układów sterowania i zabezpieczeń transformatorów; E.7.2.(8)3 sprawdzić poprawność wykonanego montażu układów sterowania transformatorów na podstawie dokumentacji; E.7.2.(9)3 przeprowadzić oględziny i konserwację transformatorów; E.7.2.(10)3 przeprowadzić próby działania transformatorów po montażu i konserwacji; BHP (4)2 określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z montażem i konserwacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (4)3 określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z badaniem maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(7)3 przygotować stanowisko pracy do badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(7)4 przygotować stanowisko pracy do wykonywania napraw maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(7)6 zastosować zasady bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(7)7 zastosować zasady bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; OMZ (2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole; OMZ (2)2 rozdzielić podzadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu; P C P C P C P C P C P C P C P C P C P C P i niesymetrycznym. Praca równoległa transformatorów. Montaż układów pracy transformatora. Analiza pracy transformatora. Lokalizacja uszkodzeń transformatora. Demontaż i montaż transformatora. C KPS (4)1 przejawić gotowość do ciągłego uczenia się; KPS (6)1 zanalizować posiadaną wiedzę. Planowane zadania (ćwiczenia) Przeprowadzanie próby zwarcia transformatora jednofazowego P C P C P P C C Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 96 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 7.1. Montaż i badanie transformatorów Uzwojenie wtórne (zwykle uzwojenie niskiego napięcia) zwieramy krótkim przewodem o dużym przekroju, a do uzwojenia pierwotnego doprowadzamy napięcie z autotransformatora. Napięcie to regulujemy tak, aby prąd zmieniał się w granicach (0,2...1,2)Izn. Jeden z pomiarów należy wykonać dla prądu znamionowego. Wyniki pomiarów i obliczeń zestawić w tabelce: Pomiary Obliczenia Lp. U1z I1z Rz Zz Xz R Z Uz uz z z kw Pz V A dz W/dz W V % 1 2 3 Na podstawie pomiarów i obliczeń wykreślić charakterystyki zwarcia pomiarowego: I1z=f(U1z); Pz=f(U1z); cosz=f(U1z). Uczniowie pracują w grupach dwuosobowych. Dysponujesz: transformator 1 fazowy, autotransformator, mierniki uniwersalne 2 sztuki, watomierz prądu zmiennego, przewody. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz podmiotach stanowiących potencjalne miejsca zatrudnienia absolwentów szkół kształcących w zawodzie. Środki dydaktyczne Zajęcia obywają się w pracowni montażu i eksploatacji maszyn oraz urządzeń elektrycznych, wyposażonej w: stanowiska do obróbki ręcznej metali i tworzyw sztucznych (jedno stanowisko dla jednego ucznia); przyrządy do pomiaru wielkości geometrycznych; stanowiska montażowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) zasilane napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zabezpieczone ochroną przeciwporażeniową oraz wyposażone w wyłączniki awaryjne i wyłącznik awaryjny centralny, przystosowane do demontażu i montażu: podzespołów, maszyn, urządzeń elektrycznych, układów sterowania, regulacji i zabezpieczeń; autotransformatory; przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe, mierniki rezystancji izolacji, mierniki prędkości obrotowej; maszyny i urządzenia elektryczne przystosowane do pomiarów; układy elektronicznego sterowania maszynami i urządzeniami elektrycznymi (jedno stanowisko dla dwóch uczniów); stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym symulację montażu i eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 97 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 7.1. Montaż i badanie transformatorów Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, komputerowe programy demonstracyjne i symulacyjne czasopisma branżowe, katalogi, schematy ideowe i montażowe, Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, które pozwolą na osiągnięcie efektów kształcenia przygotowujący ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika elektryka. Zajęcia należy prowadzić metodą ćwiczeń praktycznych. Formy organizacyjne Z uwagi na bezpieczeństwo uczniów (praca pod napięciem) oraz spodziewane efekty kształcenia, zajęcia nie mogą odbywać się w grupach powyżej 16 osób. Podczas wykonywania ćwiczenia, uczniowie powinni pracować w dwuosobowych lub trzy osobowych zespołach. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Metody sprawdzania efektów kształcenia: test praktyczny, ocena z realizacji powierzonego zadania, ocena wykonanego sprawozdania. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. – Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. 7.2. Montaż i badanie maszyn elektrycznych prądu stałego i zmiennego Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna PKZ(E.a)(9)1 odczytać rysunek techniczny podczas prac montażowych; PKZ(E.a)(9)2 zastosować rysunek techniczny do prac montażowych; E.7.1.(10)1 odczytać rysunki oraz schematy maszyn elektrycznych prądu stałego; E.7.1.(10)2 odczytać rysunki oraz schematy maszyn elektrycznych prądu zmiennego; E.7.1.(10)5 sporządzić rysunki oraz schematy maszyn elektrycznych prądu stałego; E.7.1.(10)6 sporządzić rysunki oraz schematy maszyn elektrycznych prądu przemiennego; E.7.1.(11)1 dobrać narzędzia do montażu maszyn elektrycznych prądu stałego; P P P P P C C C C C P C P C E.7.1.(11)2 dobrać narzędzia do montażu maszyn elektrycznych prądu zmiennego; P C Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Materiał nauczania Zagrożenia wynikające z działania prądu na organizm ludzki. Zasady BHP w zakresie wykonywania pomiarów w zakresie badan maszyn elektrycznych. Udzielanie pierwszej pomocy porażonym prądem. Maszyny prądu stałego: Prądnice prądu stałego: układy połączeń, charakterystyki, właściwości ruchowe, porównanie prądnic prądu stałego. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 98 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 7.2. Montaż i badanie maszyn elektrycznych prądu stałego i zmiennego E.7.1.(13)1 dokonać montażu układów zasilania, sterowania, regulacji oraz zabezpieczenia maszyn prądu stałego na podstawie dokumentacji; E.7.1.(13)2 dokonać montażu układów zasilania, sterowania, regulacji oraz zabezpieczenia maszyn prądu zmiennego na podstawie dokumentacji; E.7.1.(14)1 sprawdzić zgodność wykonanych prac związanych z montażem i badaniem maszyn elektrycznych prądu stałego z dokumentacją; E.7.1.(14)2 sprawdzić zgodność wykonanych prac związanych z montażem i badaniem maszyn elektrycznych prądu zmiennego z dokumentacją; E.7.1.(15)1 wykonać pomiary parametrów maszyn elektrycznych prądu stałego; P C P C P C P C P C E.7.1.(15)2 wykonać pomiary parametrów maszyn elektrycznych prądu zmiennego; P C E.7.2.(2)1 zlokalizować uszkodzenia maszyn elektrycznych prądu stałego; P E.7.2.(2)2 zlokalizować uszkodzenia maszyn elektrycznych prądu zmiennego; P D E.7.2.(3)1 określić zasady konserwacji maszyn elektrycznych prądu stałego; P C E.7.2.(3)2 określić zasady konserwacji maszyn elektrycznych prądu zmiennego; P C P C P C P C P C P C P C P C P C E.7.2.(4)1 zaplanować czynności niezbędne podczas demontażu i montażu maszyn elektrycznych prądu stałego; E.7.2.(4)2 zaplanować czynności niezbędne podczas demontażu i montażu maszyn elektrycznych prądu zmiennego; E.7.2.(5)1 dobrać przyrządy do pomiarów napięcia zasilania, rezystancji uzwojeń i rezystancji izolacji; E.7.2.(5)2 podłączyć przyrządy do pomiarów napięcia zasilania, rezystancji uzwojeń i rezystancji izolacji zgodnie z ich instrukcją obsługi; E.7.2.(5)3 dokonać pomiaru napięcia zasilania, rezystancji uzwojeń i rezystancji izolacji; D E.7.2.(5)4 odczytać wyniki pomiarów napięcia zasilania, rezystancji uzwojeń i rezystancji izolacji; E.7.2.(6)1 wymienić zużyte lub uszkodzone elementy i podzespoły maszyn elektrycznych prądu stałego; E.7.2.(6)2 wymienić zużyte lub uszkodzone elementy i podzespoły maszyn Silniki prądu stałego: układy połączeń i charakterystyki, rozruch i regulacja prędkości. Maszyny specjalne prądu stałego: Podstawowe uszkodzenia maszyn prądu stałego. Maszyny indukcyjne: Analiza pracy maszyny indukcyjnej: praca. Praca silnikowa maszyny indukcyjnej: stan jałowy, zwarcia i obciążenia, praca stabilna i niestabilna silnika, charakterystyki ruchowe, rozruch silników indukcyjnych, zmiana kierunku wirowania i regulacja prędkości, hamowanie. Podstawowe uszkodzenia silników indukcyjnych. Silniki indukcyjne specjalne i maszyny indukcyjne o specjalnych zastosowaniach. Mikrosilniki indukcyjne. Podstawowe uszkodzenia maszyn indukcyjnych. Maszyny synchroniczne: Analiza pracy i właściwości ruchowych maszyn synchronicznych: Silnik synchroniczny: właściwości ruchowe silnika synchronicznego, charakterystyki, rozruch. Maszyny synchroniczne specjalne:. Uszkodzenia maszyn synchronicznych. – Maszyny komutatorowe prądu przemiennego: silniki komutatorowe jednofazowe, silnik szeregowy, bocznikowy, repulsyjny. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 99 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 7.2. Montaż i badanie maszyn elektrycznych prądu stałego i zmiennego elektrycznych prądu zmiennego; E.7.2.(7)1 wymienić uszkodzone elementy układów sterowania i zabezpieczeń maszyn elektrycznych prądu stałego; E.7.2.(7)2 wymienić uszkodzone elementy układów sterowania i zabezpieczeń maszyn elektrycznych prądu zmiennego; E.7.2.(8)1 sprawdzić poprawność wykonanego montażu układów sterowania maszyn elektrycznych prądu stałego na podstawie dokumentacji; E.7.2.(8)2 sprawdzić poprawność wykonanego montażu układów sterowania maszyn elektrycznych prądu zmiennego na podstawie dokumentacji; E.7.2.(9)1 przeprowadzić oględziny i konserwację maszyn elektrycznych prądu stałego; E.7.2.(9)2 przeprowadzić oględziny i konserwację maszyn elektrycznych prądu zmiennego; E.7.2.(10)1 przeprowadzić próby działania maszyn elektrycznych prądu stałego po montażu i konserwacji; E.7.2.(10)2 przeprowadzić próby działania maszyn elektrycznych prądu zmiennego po montażu i konserwacji; BHP (4)1 określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z wykonywaniem pomiarów parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; BHP (4)4 określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (4)7 scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z badaniem maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (6)2 wskazać skutki działania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas wykonywania prac z zakresu montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (6)3 wskazać skutki działania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas wykonywania prac z zakresu badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(7)3 przygotować stanowisko pracy do badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; P C P C P C P C P C P C P C P C P C P C P C P B P B P C Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 100 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 7.2. Montaż i badanie maszyn elektrycznych prądu stałego i zmiennego BHP(7)4 przygotować stanowisko pracy do wykonywania napraw maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami P C bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(7)6 zastosować zasady bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony P C środowiska podczas montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(7)7 zastosować zasady bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony P C środowiska podczas badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; OMZ (4)1 skontrolować jakość wykonywanych czynności; P C OMZ (5)1 zanalizować organizację pracy w miejscu pracy; P C OMZ (6)3 zastosować właściwe formy komunikacji interpersonalnych; P C KPS (1)1 zastosować zasady kultury osobistej; P C KPS (2)1 zaproponować możliwości rozwiązywania problemów. P C Planowane zadania (ćwiczenia) Badanie silnika obcowzbudnego 1. Dane znamionowe Należy zapoznać się z tabliczką znamionową badanego silnika i maszyny obcowzbudnej pracującej w układzie jako hamulec elektryczny. Dane znamionowe umieścić w sprawozdaniu. 1. Silnik obcowzbudny Typ silnika... Moc znamionowa Pn=..., napięcie znamionowe Un=..., prąd znamionowy twornika In=..., znamionowa prędkość obrotowa nn=..., prąd wzbudzenia znamionowy Imn=... 2. Prądnica obcowzbudna Typ prądnicy ... Moc znamionowa Pn=..., napięcie znamionowe Un=..., prąd znamionowy twornika In=..., znamionowa prędkość obrotowa nn=..., prąd wzbudzenia znamionowy Imn=... Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 101 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 7.2. Montaż i badanie maszyn elektrycznych prądu stałego i zmiennego Schemat układu połączeń Oznaczenia: M – silnik G – prądnica (hamulec) A1 – amperomierz do pomiaru prądu twornika silnika A2 – amperomierz do pomiaru prądu wzbudzenia silnika A3 – amperomierz do pomiaru prądu wzbudzenia prądnicy A4 – amperomierz do pomiaru prądu twornika prądnicy V1 – woltomierz do pomiaru napięcia na zaciskach silnika V2 – woltomierz do pomiaru napięcia na zaciskach prądnicy Rm1 – opornik do regulacji prądu wzbudzenia silnika Rm2 – opornik do regulacji prądu wzbudzenia prądnicy Rd – opornik dodatkowy w obwodzie twornika silnika DMM – zespół tyrystorowy do napędu silników prądu stałego F – falownik stanowiący obciążenie prądnicy (praca hamulcowa). Wykonywanie pomiarów. Po zapoznaniu się z układem i sprawdzeniu połączeń należy: − położenie wyłączników w1 i w3 ustawić przed załączeniem napięcia, wyłącznik w2 pozostawić otwarty, − sprawdzić czy pokrętła regulacyjne napięcia zasilającego i obciążenia są ustawione w pozycji,,min'', − opornik Rm1 ustawić w położeniu minimalnej rezystancji, Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 102 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 7.2. Montaż i badanie maszyn elektrycznych prądu stałego i zmiennego − opornik Rm2 ustawić w położeniu maksymalnej rezystancji, − załączyć do układu napięcie przemienne poprzez zamknięcie wyłącznika na tablicy zasilającej (powoduje to zasilenie mierników cyfrowych, włączenie zasilania układów sterujących zespołu napędowego DMM i falownika oraz zasilenie obwodów wzbudzenia silnika i prądnicy), − załączyć zasilanie układu DMM poprzez stycznik dokonać rozruchu silnika poprzez regulację napięcia zasilającego silnik od 0 do wartości znamionowej, − opornikiem Rm1 wyregulować prąd wzbudzenia silnika do wartości znamionowej, wykonać pomiary dla stanu jałowego silnika, zamknąć wyłącznik w 2 (poprzez stycznik) i obciążyć układ silnik – prądnica regulując pokrętłem obciążenia falownika. Uwaga. Prąd w obwodzie wzbudzenia prądnicy należy regulować opornikiem R m2 tak, aby napięcie na zaciskach prądnicy nie przekraczało 1, 2 napięcia znam. prądnicy. 2. Charakterystyka zewnętrzna n=f(It) i charakterystyka momentu obrotowego Mu=f(It) przy U=Un=const i Rm=const Pomiary wykonujemy w układzie, którego schemat został podany w p. 1. Um=230V Wyłącznik w1 zamknąć a w3 pozostawić otwarty. Należy wykonać rozruch silnika i pomiary zachowując kolejność czynności podaną wyżej (1), przy ustawionej znamionowej wartości prądu wzbudzenia silnika. Obciążyć układ tak, aby prąd w obwodzie twornika silnika zmieniał się w granicach od I to do 1,2Itn. Wyniki pomiarów i obliczeń zanotować. Lp. n obr/min Ut V It A Im A P1s W Up V Itp A P2p W P1p=P2s W Mu Nm hs - 1. 2. 3. 4. 5. gdzie: P1s=UtIt+UmIm – moc pobierana przez silnik, P2p=UpIp – moc oddawana przez prądnicę, P1p P2s P1s P2p 2 – moc oddawana przez silnik do prądnicy. Dla zbliżonych parametrów maszyn przyjęto równy rozdział strat mocy na silnik i prądnicę. Mu s P2s P2s 60 – moment użyteczny na wale silnika, 2n P2s – sprawność silnika. P1s Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 103 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 7.2. Montaż i badanie maszyn elektrycznych prądu stałego i zmiennego Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz podmiotach stanowiących potencjalne miejsca zatrudnienia absolwentów szkół kształcących w zawodzie. Środki dydaktyczne Zajęcia obywają się w pracowni montażu i eksploatacji maszyn oraz urządzeń elektrycznych, wyposażonej w: stanowiska do obróbki ręcznej metali i tworzyw sztucznych (jedno stanowisko dla jednego ucznia); przyrządy do pomiaru wielkości geometrycznych; stanowiska montażowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) zasilane napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zabezpieczone ochroną przeciwporażeniową oraz wyposażone w wyłączniki awaryjne i wyłącznik awaryjny centralny, przystosowane do demontażu i montażu: podzespołów, maszyn, urządzeń elektrycznych, układów sterowania, regulacji i zabezpieczeń; autotransformatory; przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe, mierniki rezystancji izolacji, mierniki prędkości obrotowej; maszyny i urządzenia elektryczne przystosowane do pomiarów; układy elektronicznego sterowania maszynami i urządzeniami elektrycznymi (jedno stanowisko dla dwóch uczniów); stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym symulację montażu i eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych; Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, komputerowe programy demonstracyjne i symulacyjne czasopisma branżowe, katalogi, schematy ideowe i montażowe. Zalecane metody dydaktyczne Zajęcia należy prowadzić metodą ćwiczeń praktycznych. Formy organizacyjne Z uwagi na bezpieczeństwo uczniów (praca pod napięciem) oraz spodziewane efekty kształcenia, zajęcia nie mogą odbywać się w grupach powyżej 16 osób. Podczas wykonywania ćwiczenia, uczniowie powinni pracować w dwuosobowych lub trzy osobowych zespołach. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Metody sprawdzania efektów kształcenia: test praktyczny, ocena z realizacji powierzonego zadania, ocena wykonanego sprawozdania. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia. – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 104 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 7.3. Montaż i badanie urządzeń elektrycznych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: PKZ(E.a)(9)1 odczytać rysunek techniczny podczas prac montażowych; PKZ(E.a)(9)2 zastosować rysunek techniczny do prac montażowych; PKZ(E.a)(10)2 dobrać narzędzia i przyrządy pomiarowe wykorzystywane do prac z zakresu montażu mechanicznego elementów i urządzeń elektronicznych; PKZ(E.a)(10)4 wykonać prace z zakresu montażu mechanicznego elementów i urządzeń elektronicznych; E.7.1.(10)4 odczytać rysunki oraz schematy urządzeń elektrycznych; E.7.1.(10)8 sporządzić rysunki oraz schematy urządzeń elektrycznych; E.7.1.(11)4 dobrać narzędzia do montażu urządzeń elektrycznych; E.7.1.(13)4 dokonać montażu układów zasilania, sterowania, regulacji oraz zabezpieczenia urządzeń elektrycznych na podstawie dokumentacji; E.7.1.(14)4 sprawdzić zgodność wykonanych prac związanych z montażem i badaniem urządzeń elektrycznych z dokumentacją; E.7.1.(15)4 wykonać pomiary parametrów urządzeń elektrycznych; E.7.2.(3)4 określać zasady konserwacji urządzeń elektrycznych; E.7.2.(2)4 zlokalizować uszkodzenia urządzeń elektrycznych; E.7.2.(4)4 zaplanować czynności niezbędne podczas demontażu i montażu urządzeń elektrycznych; E.7.2.(6)4 wymienić zużyte lub uszkodzone elementy i podzespoły urządzeń elektrycznych; E.7.2.(7)4 wymienić uszkodzone elementy układów sterowania i zabezpieczeń urządzeń elektrycznych; E.7.2.(8)4 sprawdzić poprawność wykonanego montażu układów sterowania urządzeń elektrycznych na podstawie dokumentacji; E.7.2.(9)4 przeprowadzić oględziny i konserwację urządzeń elektrycznych; Poziom wymagań programowych P P E.7.2.(10)4 przeprowadzić próby działania urządzeń elektrycznych po montażu i konserwacji; BHP(7)3 przygotować stanowisko pracy do badania maszyn, urządzeń i instalacji Kategoria taksonomiczna C C Materiał nauczania P C P C P P P C C C P C P D P P P C C C P C P C P C P D P C P C P C Zagrożenia wynikające z działania prądu na organizm ludzki. Zasady BHP w zakresie wykonywania pomiarów w zakresie badań maszyn elektrycznych. Udzielanie pierwszej pomocy porażonym prądem. Półprzewodnikowe przyrządy mocy. Prostowniki niesterowane i sterowane. Komutacja. Przekształtniki nawrotne. Przekształtniki dużej mocy. Energoelektroniczne łączniki jednofazowe i trójfazowe prądu przemiennego. Falowniki zasilane ze źródła napięcia stałego oraz ze źródła prądu stałego. . Przekształtniki rezonansowe. Energoelektroniczne łączniki prądu stałego a bezpośrednie i pośrednie przekształtniki prądu stałego. Zabezpieczenia przed przepięciami, przeciążeniami i zwarciami. Obwody odciążające. Zabezpieczania tyrystorów przed nadmierną stromością napięciową i prądową. Zabezpieczenia cieplne. Napęd energoelektroniczny. Przekształtniki stosowane w urządzeniach powszechnego użytku. Przekształtniki używane do nagrzewania indukcyjnego. Przekształtniki spawalnicze. Statyczne przerywacze prądu stałego. Bezprzerwowe systemy zasilania. Układ napędowy z silnikami prądu stałego Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 105 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 7.3. Montaż i badanie urządzeń elektrycznych elektrycznych zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska BHP(7)4 przygotować stanowisko pracy do wykonywania napraw maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska BHP(7)6 zastosować zasady bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych BHP(7)7 zastosować zasady bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych BHP(8)2 dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych BHP(8)3 dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych BHP(8)6 zastosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania montażu maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych BHP(8)7 zastosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych BHP(9)2 zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w zakresie wykonywania montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(9)3 zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w zakresie badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(10)2 udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia podczas wykonywania montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(10)3 udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia podczas badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; OMZ (5)1 zanalizować organizację pracy w miejscu pracy; OMZ (5)2 zaproponować zmiany w organizacji pracy mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy; P C P C P C P C P C P C P C P C P C P C P C P C P C (jednokierunkowy układ napędowy. Nawrotny układ napędowy. Podstawowe kryteria regulacji układów napędowych. Sposoby nastawy regulatorów. Sprawność układu napędowego). Układ napędowy z rozrusznikiem energoelektronicznym. Układ napędowy zasilany z falownika prądu i z falownika napięcia. Układy napędowe o sterowaniu zewnętrznym i wewnętrznym. Układy napędowe z bezpośrednimi przemiennikami częstotliwości. Elementy sterowania i regulacji. Zabezpieczenia układów napędowych. Elementy pomiarowe wielkości regulowanych. Zasady BHP w zakresie wykonywania montażu i badania urządzeń grzejnych i chłodniczych. Udzielanie pierwszej pomocy porażonym prądem. Urządzenia elektrotermiczne przemysłowe. Urządzenia grzejne nieprzemysłowe. Regulacja temperatury w urządzeniach grzejnych. Urządzenia chłodnicze. Regulacja temperatury w urządzeniach Energooszczędne urządzenia grzejne. Klimatyzacja. Automatyzacja w ogrzewnictwie i klimatyzacji. Wentylacja i klimatyzacja przemysłowa. Sprzęt AGD. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 106 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 7.3. Montaż i badanie urządzeń elektrycznych KPS (4)1 przejawić gotowość do ciągłego uczenia się; KPS (4)2 przejawić chęć doskonalenia się; KPS (6)1 zanalizować posiadaną wiedzę. Planowane zadania (ćwiczenia) Badanie 1-fazowego regulatora tyrystorowego napięcia przemiennego P P P C C C Dobierz przyrządy pomiarowe do schematu. Podłącz układ regulatora napięcia do obciążenia o charakterze rezystancyjnym, włącz przyrządy pomiarowe i uruchom układ. Wyznacz i narysuj charakterystyki prądu płynącego przez odbiornik (R) w zależności od wartości kąta zapłonu. Wykonaj te same czynności przy obciążeniu rezystancyjno – indukcyjnym. Dokonaj analizy otrzymanych charakterystyk. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz podmiotach stanowiących potencjalne miejsca zatrudnienia absolwentów szkół kształcących w zawodzie. Środki dydaktyczne Zajęcia obywają się w pracowni montażu i eksploatacji maszyn oraz urządzeń elektrycznych, wyposażonej w: stanowiska do obróbki ręcznej metali i tworzyw sztucznych (jedno stanowisko dla jednego ucznia); przyrządy do pomiaru wielkości geometrycznych; stanowiska montażowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) zasilane napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zabezpieczone ochroną przeciwporażeniową oraz wyposażone w wyłączniki awaryjne i wyłącznik awaryjny centralny, przystosowane do demontażu i montażu: podzespołów, maszyn, urządzeń elektrycznych, układów sterowania, regulacji i zabezpieczeń; autotransformatory; przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe, mierniki rezystancji izolacji, mierniki prędkości obrotowej; maszyny i urządzenia elektryczne przystosowane do pomiarów; układy elektronicznego sterowania maszynami i urządzeniami elektrycznymi (jedno stanowisko dla dwóch uczniów); stanowiska Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 107 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 7.3. Montaż i badanie urządzeń elektrycznych komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym symulację montażu i eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych. Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, komputerowe programy demonstracyjne i symulacyjne czasopisma branżowe, katalogi, schematy ideowe i montażowe. Zalecane metody dydaktyczne Zajęcia należy prowadzić metodą ćwiczeń praktycznych. Formy organizacyjne Z uwagi na bezpieczeństwo uczniów (praca pod napięciem) oraz spodziewane efekty kształcenia, zajęcia nie mogą odbywać się w grupach powyżej 16 osób. Podczas wykonywania ćwiczenia, uczniowie powinni pracować w dwuosobowych lub trzyosobowych zespołach. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Metody sprawdzania efektów kształcenia: test praktyczny, ocena z realizacji powierzonego zadania, ocena wykonanego sprawozdania. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 108 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 8. Montaż instalacji elektrycznych 8.1. Montaż elementów instalacji elektrycznych 8.2. Konserwacja i naprawa instalacji elektrycznych 8.1. Montaż elementów instalacji elektrycznych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P C Materiał nauczania BHP(4)2 określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z montażem i konserwacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(4)3 określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z badaniem maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(4)6 scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z montażem i konserwacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(4)7 scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z badaniem maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(5)2 określić czynniki szkodliwe występujące podczas wykonywania prac w zakresie montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(5)3 określić czynniki szkodliwe występujące podczas wykonywania prac w zakresie badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(5)6 przewidzieć sytuacje i okoliczności mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(5)7 przewidzieć sytuacje i okoliczności mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z badaniem maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(6)2 wskazać skutki działania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas wykonywania prac z zakresu montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; P C P C P C P C P C P D P D P B Zagrożenia wynikające z wykonywania prac z zakresu montażu instalacji elektrycznych. Zasady BHP obowiązujące przy wykonywaniu prac z zakresu montażu podzespołów instalacji elektrycznych. Zagrożenia wynikające wykonywania pomiarów parametrów instalacji elektrycznych. Zasady BHP w zakresie wykonywania pomiarów instalacji elektrycznych. Zagrożenia wynikające z wykonywania napraw instalacji elektrycznych. Zasady BHP w zakresie wykonywania napraw instalacji elektrycznych. Zasady BHP w zakresie wykonywania prac konserwacyjnych instalacji elektrycznych. Udzielanie pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach podczas montażu i konserwacji instalacji elektrycznych. Zasady wykonywania montażu instalacji elektrycznych: montaż mechaniczny i wykonywanie połączeń elektrycznych. Dobieranie narzędzi do montażu instalacji elektrycznych i zasady ich zastosowania. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 109 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 8.1. Montaż elementów instalacji elektrycznych BHP(6)3 wskazać skutki działania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas wykonywania prac z zakresu badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(6)6 scharakteryzować skutki działania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas wykonywania prac z zakresu montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(6)7 scharakteryzować skutki działania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas wykonywania prac z zakresu badania maszyn, urządzeń; i instalacji elektrycznych BHP(7)2 przygotować stanowisko pracy do montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych, zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska BHP(7)3 przygotować stanowisko pracy do badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska BHP(7)4 przygotować stanowisko pracy do wykonywania napraw maszyn i urządzeń elektrycznych zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska BHP(7)6 zastosować zasady bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych BHP(7)7 zastosować zasady bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych BHP(8)2 dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(8)3 dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(8)6 zastosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania montażu maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(8)7 zastosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(9)2 zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w zakresie wykonywania P B P C P C P C P C P C P C P C P C P C P C P C P C Zasady posługiwania się dokumentacją techniczna podczas montażu instalacji elektrycznych: czytanie i tworzenie schematów ideowych i montażowych instalacji elektrycznych. Wykaz działań związanych z montowaniem instalacji elektrycznych. Wykonywanie wtynkowej instalacji elektrycznej. Wykonywanie podtynkowej instalacji elektrycznej w rurach. Wykonywanie instalacji elektrycznej przewodami kabelkowymi. Układanie przewodów w rurach stalowych. Układanie przewodów w rurach winidurowych. Wykonywanie instalacji elektrycznej w listwach elektroinstalacyjnych podłogowych i przyściennych. Wykonywanie podłogowej instalacji elektrycznej. Wykonanie elektrycznych instalacji przemysłowych. Wykonanie instalacji specjalnych. Dobieranie i montowanie osprzętu w instalacjach elektrycznych. Dobieranie i montowanie zabezpieczeń w instalacjach elektrycznych. Montaż mechaniczny rozdzielnic niskiego napięcia. Wykonywanie połączeń elektrycznych w rozdzielnicach niskiego napięcia. Zasady sprawdzania działania instalacji elektrycznej po wykonanym montażu. Mierniki do wykonywania pomiarów parametrów instalacji elektrycznych i zabezpieczeń. Badania odbiorcze instalacji elektrycznych. Obcojęzyczne instrukcje do wykonania prac Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 110 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 8.1. Montaż elementów instalacji elektrycznych montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(9)3 zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w zakresie badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(10)2 udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia podczas wykonywania montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(10)3 udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia podczas badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; E.8.1(5)6 zastosować zasady wykonywania instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych i przemysłowych; E.8.1(7)1 wyznaczyć trasę przewodów i miejsca na sprzęt instalacyjny na podstawie dokumentacji technicznej; E.8.1(7)2 zamocować sprzęt instalacyjny i oprawy oświetleniowe na różnych podłożach; P C P C P C P C P C P C P C P B p C P P P C C C E.8.1(9)3 połączyć podzespoły elektryczne według schematu ideowego i montażowego; P C E.8.1(10)1 dokonać analizy montażu instalacji elektrycznej; PP D E.8.1(10)2 porównać wykonaną instalację elektryczną z jej schematem; P C E.8.1(10)3 dokonać ewentualnych poprawek w wykonanej instalacji elektrycznej; P C E.8.1(7)3 ułożyć przewody zgodnie z dokumentacją; E.8.1(8)1 rozróżnić narzędzia do wykonywania różnych rodzajów instalacji elektrycznych; E.8.1(8)2 sklasyfikować narzędzia i elektronarzędzia do wykonywania różnych rodzajów instalacji elektrycznych; E.8.1(8)3 zastosować narzędzia i elektronarzędzia do wykonywania różnych rodzajów instalacji elektrycznych; E.8.1(9)1 wyodrębnić poszczególne obwody instalacji; E.8.1(9)2 dobrać narzędzia do wykonywania połączeń między podzespołami elektrycznymi; montażowych. Materiały informacyjne i reklamowe z zakresu montażu instalacji elektrycznych w języku obcym. Obcojęzyczne instrukcje przeprowadzania pomiarów parametrów instalacji elektrycznych. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 111 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 8.1. Montaż elementów instalacji elektrycznych E.8.1(11)1 dokonać analizy instrukcji pomiarów parametrów instalacji i zabezpieczeń; PP D E.8.1(11)2 dobrać odpowiednie mierniki do pomiarów parametrów instalacji i zabezpieczeń; E.8.1(11)3 określić zakres czynności wykonywanych podczas oględzin instalacji elektrycznej; E.8.1(11)4 dokonać oględzin instalacji elektrycznej po wykonanym montażu; P C P C P C E.8.1(11)5 dokonać pomiarów parametrów instalacji i zabezpieczeń zgodnie z instrukcją; P C E.8.1(11)6 sporządzić protokół oględzin i prób cząstkowych wykonanych podczas PP C montażu; E.8.1(12)1 ocenić na podstawie wyników pomiarów stan techniczny instalacji PP D elektrycznej; E.8.1(12)2 ocenić na podstawie wyników pomiarów skuteczność ochrony od porażeń PP D prądem elektrycznym dla zabezpieczeń zastosowanych w instalacji; OMZ(3)1 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; P C OMZ(3)2 nadzorować jakość i terminowość realizowanych zadań; P C OMZ(4)1 skontrolować jakość wykonywanych czynności; P C OMZ(4)2 porównać jakość wykonywanych czynności z założeniami i wymogami P C dokumentacji; KPS(5)1 określić sposoby radzenia sobie ze stresem; P C KPS 5)2 zastosować techniki relaksacyjne; P C KPS(9)1 określić swoje postulaty; P C KPS(9)2 określić techniki mediacji; P C KPS(9)3 ustalić korzystne warunki porozumień. P C Planowane zadania Wykonanie fragmentu instalacji elektrycznej przewodami kabelkowymi Uczniowie pracują w dwuosobowych grupach, na wykonanie zadania należy przeznaczyć 180 min. Przed przystąpieniem do pracy uczniowie zapoznają się z planem instalacji, na tej podstawie wyznaczają miejsca montażu natynkowej szafki rozdzielczej, trasy przewodów i położenie osprzętu instalacyjnego. Nauczyciel przeprowadza kontrolę zgodności przyjętych rozwiązań z planem instalacji. Następnie uczniowie przygotowują narzędzia i przewody do montażu. Na otynkowanej ścianie, montują natynkową szafkę rozdzielczą, przewody z zastosowaniem uchwytów mocujących oraz osprzęt instalacyjny. W kolejnym etapie zadania uczniowie montują w szafce rozdzielczej aparaturę modułową (rozłącznik, wyłączniki różnicowoprądowe, wyłączniki nadprądowe). Podłączają przewody w puszkach rozgałęźnych według schematu: łączniki, gniazda wtyczkowe i oprawy oświetleniowe, a na koniec obwody odbiorcze w szafce rozdzielczej. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 112 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 8.1. Montaż elementów instalacji elektrycznych Nauczyciel nadzoruje wykonywanie prac montażowych i podłączanie elementów instalacji. Na zakończenie pracy uczniowie sprawdzają prawidłowość połączeń. Do wykonania zadania wykorzystaj: stanowisko do wykonywania instalacji natynkowej, plan instalacji, narzędzia do montażu elementów instalacji elektrycznej, osprzętu instalacyjnego, kołki rozporowe, przewody kabelkowe, uchwyty do przewodów, łączniki, gniazda wtyczkowe, oprawy oświetleniowe, puszki rozgałęźne, natynkowa szafka rozdzielcza, przewody, puszki, miernik uniwersalny (próbnik ciągłości obwodu). Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny się odbywać w pracowni montażu i eksploatacji instalacji elektrycznych, wyposażonej w: stanowiska do obróbki ręcznej metali i tworzyw sztucznych (jedno stanowisko dla jednego ucznia), przyrządy do pomiaru wielkości geometrycznych; stanowiska wyposażone w ażurowe lub drewnopodobne ściany o wymiarach ok. 2 m x 2,5 m (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) zasilane napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zabezpieczone ochroną przeciwporażeniową oraz wyposażone w wyłączniki awaryjne i wyłącznik awaryjny centralny, przystosowane do montażu różnego rodzaju instalacji elektrycznych; przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe, mierniki rezystancji izolacji, mierniki impedancji pętli zwarcia, mierniki rezystancji uziemień, liczniki energii elektrycznej; stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym symulację montażu i eksploatacji instalacji elektrycznych. Pracownia powinna być wyposażona w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym. Kształcenie praktyczne może odbywać się w również w placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego, oraz zakładach pracy branży elektroinstalacyjnej. Środki dydaktyczne Zestawy różnych łączników i przekaźników, osprzęt instalacyjny, liczniki energii elektrycznej, przewody elektryczne, tablice mieszkaniowe, rozdzielnice skrzynkowe, schematy ideowe i montażowe rozdzielnic, źródła światła i oprawy oświetleniowe, katalogi łączników i przekaźników oraz rozdzielnic, plany i schematy instalacji stanowiska do wykonywania różnego typu instalacji elektrycznych, zmontowane w pracowni obwody odbiorcze instalacji elektrycznej, rzeczywiste instalacje jednofazowe i trójfazowe, plansze foliogramy, filmy i prezentacje multimedialne na temat montażu instalacji elektrycznych, katalogi przewodów, osprzętu instalacyjnego, źródeł światła i opraw oświetleniowych, Polskie Normy, Przepisy Budowy i Eksploatacji Urządzeń Elektroenergetycznych. Zalecane metody dydaktyczne W realizacji działu programowego zaleca się stosowanie metody: tekstu przewodniego, pogadanki dydaktycznej, ćwiczeń praktycznych. Do kształtowania umiejętności związanych z montażem instalacji elektrycznych zaleca się zastosować metodę ćwiczeń praktycznych. Podczas wykonywania ćwiczeń nauczyciel powinien przeprowadzić pokaz czynności z objaśnieniem, na podstawie którego uczniowie planują działania, przygotowują niezbędne narzędzia i przyrządy. Ćwiczenia praktyczne powinien poprzedzić pokaz z objaśnieniem. Podczas pokazu należy demonstrować jak najwięcej przykładów czynności, zwracając uwagę na prawidłowe ich wykonywanie. Nauczyciel w trakcie ćwiczeń powinien obserwować pracę ucznia, wskazywać popełniane błędy oraz naprowadzać na właściwy tok pracy. Szczególna uwagę należy położyć na umiejętność posługiwania się dokumentacją techniczną urządzeń podczas wykonywania połączeń elementów i podzespołów instalacji elektrycznych. Do ćwiczeń praktycznych z tego zakresu należy przygotować bardzo szczegółowe instrukcje. Istotne jest dokładne zapoznanie uczniów z procedurami związanymi z przeprowadzaniem pomiarów w instalacjach elektrycznych oraz sporządzaną dokumentacją w tym zakresie. Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń praktycznych, należy zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym stanowisku. W czasie zajęć należy zwrócić uwagę na: przestrzeganie zasad bhp, utrzymanie porządku na stanowisku pracy, staranne wykonywanie zadań. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 113 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 8.1. Montaż elementów instalacji elektrycznych Formy organizacyjne Zajęcia lekcyjne powinny być prowadzone w grupach o maksymalnej liczbie 16 osób,. Podczas wykonywania ćwiczenia uczniowie powinni pracować indywidualnie lub w dwuosobowych zespołach. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się w sposób ciągły i systematyczny przez cały czas realizacji programu na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Osiągnięcia uczniów należy oceniać w zakresie zaplanowanych celów kształcenia na podstawie: – ustnych sprawdzianów poziomu wiadomości i umiejętności, – testów osiągnięć szkolnych (ze szczególnym uwzględnieniem testu typu próba pracy), – ukierunkowanej obserwacji czynności ucznia w trakcie wykonywania ćwiczeń. Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać przez obserwację czynności wykonywanych w trakcie realizacji ćwiczeń, oraz stosowanie testów praktycznych z zadaniami typu próba pracy, które powinny zawierać kryteria oceny i schemat punktowania. Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy, należy szczególną uwagę zwrócić na: – organizowanie stanowiska pracy, – dobór narzędzi do prac montażowych, – wykonanie prac montażowych, – wykonanie instalacji zgodnie z dokumentacją techniczną, – wykonywanie pomiarów parametrów instalacji elektrycznych, – wykonywanie ćwiczenia zgodnie z instrukcją, – przestrzeganie zasad bhp podczas wykonywania ćwiczeń, – organizację pracy w grupie, – umiejętność przyjęcia określonych ról podczas wykonania ćwiczenia. Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić w trakcie i po jego wykonaniu. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 114 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 8.2. Konserwacja instalacji elektrycznych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P D P B P C P P P C A A P D P C P C P B P C P B P C P C P A P C E.8.2(1)1 dokonać analizy przepisów dotyczących prac konserwacyjnych instalacji elektrycznych; E.8.2(1)2 wyjaśnić zasady przeprowadzania prac konserwacyjnych instalacji elektrycznych; E.8.2(1)3 scharakteryzować zakres przeprowadzania prac konserwacyjnych instalacji elektrycznych; E.8.2(2)1 dobrać sposób rozpoznania typowych uszkodzeń instalacji elektrycznych; E.8.2(2)2 rozpoznać objawy typowych uszkodzeń instalacji elektrycznych; E.8.2(2)3 rozpoznać typowe uszkodzenia instalacji elektrycznych; E.8.2(3)1 dokonać analizy parametrów części zamiennych elementów instalacji elektrycznej na podstawie danych katalogowych; E.8.2(3)2 porównać parametry części zamiennych elementów instalacji elektrycznej ze względu na warunki pracy; E.8.2(3)3 dobrać zamienniki elementów instalacji elektrycznej do określonych warunków pracy na podstawie danych katalogowych; E.8.2(4)1 rozróżnić narzędzia do montażu i demontażu elementów instalacji elektrycznej; E.8.2(4)2 dobrać narzędzia do montażu i demontażu elementów instalacji elektrycznej ze względu na rodzaj instalacji; E.8.2(5)1 rozróżnić mierniki do przeprowadzania pomiarów parametrów instalacji elektrycznych; E.8.2(5)2 dobrać właściwy miernik do pomiaru rezystancji izolacji, rezystancji uziemienia oraz impedancji pętli zwarciowej; E.8.2(5)3 skorzystać z instrukcji obsługi mierników stosowanych w pomiarach parametrów instalacji elektrycznych; E.8.2(6)1 rozpoznać miernik do pomiaru ciągłości przewodów; E.8.2(6)2 podłączyć miernik do pomiaru ciągłości przewodów do przewodów fazowych i ochronnych; Materiał nauczania Normy i przepisy prawa dotyczące wykonywania prac konserwacyjnych instalacji elektrycznych. Zasady konserwacji instalacji elektrycznych. Sporządzanie dokumentacji w zakresie konserwacji instalacji elektrycznych. Wykonywanie konserwacji instalacji elektrycznych. Wykonywanie konserwacji urządzeń oświetleniowych. Oględziny i badania w zakresie konserwacji instalacji elektrycznej. Pomiary sprawdzające wykonywane podczas konserwacji instalacji elektrycznych: badanie ciągłości przewodów fazowych i ochronnych, pomiar rezystancji przewodów ochronnych, pomiar rezystancji izolacji, pomiar rezystancji izolacji oddzielającej, pomiar rezystancji podłogi i ścian. Badanie skuteczności ochrony przeciwporażeniowej. Protokół z oględzin i badań instalacji elektrycznych wykonywanych podczas konserwacji. Typowe uszkodzenia w instalacjach elektrycznych. Zasady wymiany uszkodzonych elementów instalacji elektrycznej. Posługiwanie się dokumentacja techniczną w zakresie wymiany uszkodzonych elementów instalacji elektrycznych. Dobieranie zamienników elementów instalacji elektrycznej. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 115 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 8.2. Konserwacja instalacji elektrycznych E.8.2(6)3 skorzystać z instrukcji obsługi miernika do pomiaru ciągłości przewodów; E.8.2(6)4 dokonać sprawdzenia ciągłości przewodów fazowych i ochronnych; E.8.2(7)1 rozróżnić parametry instalacji elektrycznych; E.8.2(7)2 dobrać odpowiednie mierniki do pomiarów parametrów różnych rodzajów instalacji elektrycznych; E.8.2(7)3 zmierzyć parametry instalacji elektrycznych; E.8.2(7)4 dokonać analizy wyników pomiarów; E.8.2(7)5 sporządzić protokół pomiarów instalacji elektrycznej; E.8.2(8)1 dobrać odpowiednie narzędzia i elektronarzędzia do wymiany uszkodzonych przewodów i podzespołów instalacji elektrycznych; E.8.2(8)2 przygotować do wymiany nowe przewody i podzespoły instalacji elektrycznych; E.8.2(8)3 zdemontować uszkodzone przewody i podzespoły instalacji elektrycznych; E.8.2(8)4 dokonać montażu nowych przewodów i podzespołów instalacji elektrycznych; E.8.2(9)1 dobrać odpowiedni miernik do sprawdzania skuteczności działania środków ochrony przeciwporażeniowej; E.8.2(9)2 dokonać pomiaru skuteczności działania środków ochrony przeciwporażeniowej; E.8.2(9)3 dokonać analizy wyników pomiaru skuteczności działania środków ochrony przeciwporażeniowej; E.8.2(9)4 sporządzić protokół z pomiaru skuteczności działania środków ochrony przeciwporażeniowej; E.8.2(10)1 dokonać analizy załączonej dokumentacji instalacji elektrycznych; E.8.2(10)2 dokonać oględzin instalacji elektrycznych; E.8.2(10)3 sprawdzić stan połączeń i styków instalacji elektrycznych; E.8.2(10)4 dokonać wymiany uszkodzonych podzespołów instalacji elektrycznych zgodnie z dokumentacją; E.8.2(10)5 przeprowadzić kontrolę jakości wykonanych prac konserwacyjnych; E.8.2(10)6 usunąć zauważone usterki sprawdzając z dokumentacją; OMZ(3)1 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; OMZ(3)2 nadzorować jakość i terminowość realizowanych zadań; P P P C C B P C P PP P C D D P C P C P C P C P C P C PP D P D PP P P D C C P C P P P P C C C C Wymiana uszkodzonych przewodów i podzespołów instalacji elektrycznej. Ocena stanu technicznego instalacji elektrycznej w zakresie konserwacji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 116 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 8.2. Konserwacja instalacji elektrycznych OMZ(4)1 skontrolować jakość wykonywanych czynności; P C OMZ(4)2 porównać jakość wykonywanych czynności z założeniami i wymogami P C dokumentacji; KPS(8)1 podjąć samodzielne decyzje; P C KPS(8)2 ocenić ryzyko podejmowanych działań; P C KPS(8)3 określić skutki podejmowanych decyzji; P C KPS(10)1 udoskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; P C KPS(10)2 podjąć role w zespole; P C Planowane zadania Badanie skuteczności ochrony przeciwporażeniowej – Pomiar rezystancji uziemienia ochronnego Uczniowie pracują w dwuosobowych grupach, czas na wykonanie ćwiczenia określa nauczyciel. Uczniowie rozpoczynają pracę od zapoznania się z dokumentacją techniczną instalacji elektrycznej oraz określenia jej rodzaju i elementów. Następnie wykonują czynności przygotowujące instalację do pomiaru. Uczniowie rysują schemat pomiarowy do wybranej przez siebie metody pomiaru, gromadzą przyrządy pomiarowe oraz wybierają ich tryb pracy. Po sprawdzeniu przez nauczyciela poprawności schematu uczniowie łączą układ pomiarowy. Pomiar może być wykonywany jedynie pod nadzorem nauczyciela. Po zakończeniu ćwiczenia uczniowie sporządzają sprawozdanie według podanego wzoru, w którym określają na podstawie wyników przeprowadzonych pomiarów skuteczność ochrony przeciwporażeniowej i formułują wnioski. Do wykonania zadania dysponujesz: rzeczywista instalacja elektryczna, dokumentacja techniczna instalacji elektrycznej, zestaw mierników do wykonania pomiarów instalacji elektrycznej wraz z instrukcjami, normy w zakresie pomiarów w instalacjach elektrycznych. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny się odbywać w pracowni montażu i eksploatacji instalacji elektrycznych, wyposażonej w: stanowiska do obróbki ręcznej metali i tworzyw sztucznych (jedno stanowisko dla jednego ucznia), przyrządy do pomiaru wielkości geometrycznych; stanowiska wyposażone w ażurowe lub drewnopodobne ściany o wymiarach ok. 2 m x 2,5 m (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) zasilane napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zabezpieczone ochroną przeciwporażeniową oraz wyposażone w wyłączniki awaryjne i wyłącznik awaryjny centralny, przystosowane do montażu różnego rodzaju instalacji elektrycznych; przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe, mierniki rezystancji izolacji, mierniki impedancji pętli zwarcia, mierniki rezystancji uziemień, liczniki energii elektrycznej; stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym symulację montażu i eksploatacji instalacji elektrycznych; Pracownia powinna być wyposażona w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym. Kształcenie praktyczne może odbywać się w również w placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego, oraz zakładach pracy branży elektroinstalacyjnej. Środki dydaktyczne Zestawy różnych łączników i przekaźników, osprzęt instalacyjny, liczniki energii elektrycznej, przewody elektryczne, tablice mieszkaniowe, rozdzielnice skrzynkowe, schematy ideowe i montażowe rozdzielnic, źródła światła i oprawy oświetleniowe, katalogi łączników i przekaźników oraz rozdzielnic, plany i schematy instalacji stanowiska do wykonywania prac konserwacyjnych w różnego typu instalacjach elektrycznych, model instalacji z symulacją usterek, zmontowane w pracowni obwody odbiorcze instalacji elektrycznej, rzeczywiste instalacje Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 117 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 8.2. Konserwacja instalacji elektrycznych jednofazowe i trójfazowe, plansze foliogramy, filmy i prezentacje multimedialne na temat konserwacji i napraw instalacji elektrycznych, katalogi przewodów, osprzętu instalacyjnego, źródeł światła i opraw oświetleniowych, Polskie Normy, Przepisy Budowy i Eksploatacji Urządzeń Elektroenergetycznych. Zalecane metody dydaktyczne W realizacji działu programowego zaleca się stosowanie metody: tekstu przewodniego, pokazu z objaśnieniem, ćwiczeń praktycznych, metodę projektu. Do kształtowania umiejętności z zakresu wykonania konserwacji zaleca się zastosować metodę ćwiczeń praktycznych. Podczas wykonywania ćwiczeń nauczyciel powinien przeprowadzić pokaz czynności z objaśnieniem, na podstawie którego uczniowie planują działania, przygotowują niezbędne narzędzia i przyrządy. Rozpoznawanie uszkodzeń i wymiana uszkodzonych elementów instalacji stanowią najtrudniejszą część działu, w tym zakresie należy szczególny nacisk położyć na umiejętność posługiwania się dokumentacją techniczną instalacji elektrycznych, diagnozowania i identyfikowania nieprawidłowości działania instalacji na podstawie analizy wyników przeprowadzonych pomiarów sprawdzających. Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń praktycznych, należy zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym stanowisku. W czasie zajęć należy zwrócić uwagę na: przestrzeganie zasad bhp, utrzymanie porządku na stanowisku pracy, staranne wykonywanie zadań. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w grupach o maksymalnej liczbie 16 osób,. Podczas wykonywania ćwiczenia uczniowie powinni pracować indywidualnie lub w dwuosobowych zespołach. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie: – ustnych sprawdzianów wiadomości i umiejętności, – testów osiągnięć szkolnych (ze szczególnym uwzględnieniem testu typu próba pracy),, – ukierunkowanej obserwacji indywidualnej i zespołowej pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Wiadomości teoretyczne, mogą być sprawdzane za pomocą testu z zadaniami zamkniętymi (wielokrotnego wyboru, na dobieranie) i otwartymi (krótkiej odpowiedzi, z luką). Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać przez obserwację czynności uczniów w trakcie wykonywania ćwiczeń. Podczas obserwacji należy zwrócić uwagę na: – wykonanie czynność związanych z konserwacją instalacji elektrycznych, – rozpoznawanie typowych uszkodzeń instalacji elektrycznych, – sposób wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów instalacji . – posługiwanie się dokumentacją techniczną w zakresie wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów, – dobór zamienników uszkodzonych elementów i podzespołów, – dobór przyrządów pomiarowych, – zastosowanie zasad przeprowadzania oględzin instalacji elektrycznej, – wykonanie pomiarów sprawdzający w instalacjach elektrycznych w czasie konserwacji, – sporządzanie protokołu z przeprowadzonych pomiarów w czasie konserwacji, – posługiwanie się dokumentacją techniczna w zakresie prac związanych z konserwacją, – planowanie pracy, Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 118 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 8.2. Konserwacja instalacji elektrycznych – umiejętność pracy w grupie, – przestrzeganie przepisów bhp podczas wykonywania ćwiczeń. Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien wykonać dokumentację z wykonanych działań. Na zakończenie działu programowego wskazane jest przeprowadzenie testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy. W końcowej ocenie działu programowego, obok wyniku testu praktycznego należy wziąć pod uwagę oceny z ćwiczeń wykonywanych w trakcie realizacji programu. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 119 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9. Obsługa maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych 9.1. Zabezpieczenia maszyn urządzeń elektrycznych i instalacji elektrycznych 9.2. Ochrona przeciwporażeniowa maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych 9.3. Ocenianie stanu technicznego i usuwanie uszkodzeń maszyn i urządzeń elektrycznych 9.4. Ocenianie stanu technicznego i usuwanie uszkodzeń instalacji elektrycznych 9.1. Zabezpieczenia maszyn urządzeń elektrycznych i instalacji elektrycznych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: E.24.1.(7)1 określić rodzaje zabezpieczeń maszyn elektrycznych; E.24.1.(7)2 określić rodzaje zabezpieczeń urządzeń elektrycznych; E.24.1.(7)3 rozpoznać zabezpieczenia maszyn elektrycznych; E.24.1.(7)4 rozpoznać zabezpieczenia urządzeń elektrycznych; E.24.1.(7)5 dobrać rodzaj zabezpieczeń maszyn elektrycznych; E.24.1.(7)6 dobrać rodzaj zabezpieczeń urządzeń elektrycznych; E.24.1.(7)7 zanalizować dobór zabezpieczeń maszyn elektrycznych; E.24.1.(7)8 zanalizować dobór zabezpieczeń urządzeń elektrycznych; E.24.2.(7)1 określić rodzaje zabezpieczeń instalacji elektrycznych; E.24.2.(7)2 rozpoznać rodzaje zabezpieczeń instalacji elektrycznych; E.24.2.(7)3 zanalizować dobór zabezpieczeń instalacji elektrycznych; BHP (4)4 określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (4)8 scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (5)3 określić czynniki szkodliwe występujące podczas wykonywania prac w zakresie eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (5)8 przewidzieć sytuacje i okoliczności mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; Poziom wymagań programowych P P P P P P P P P P P Kategoria taksonomiczna C C A A C C D D C A D Materiał nauczania P C P C P C P D Zasady stosowania zabezpieczeń maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych. Stosowanie zabezpieczeń zwarciowych: o Zasady i dopuszczalne odstępstwa o Przypadki dozwolonej i niedozwolonej rezygnacji z zabezpieczenia przeciążeniowego o Współdziałanie urządzeń zabezpieczającej o Wybiorczość zabezpieczeń o Kaskadowe układy wyłączników o Zasada wybiorczości całkowitej o Wybiorczość częściowa o Wybiorczość układu bezpiecznik – bezpiecznik o Zasady oceny wybiorczości działania bezpieczników na kolejnych stopniach zabezpieczeń. Stosowanie zabezpieczeń przeciążeniowych. Stosowanie zabezpieczeń mikroprocesorowych maszyn elektrycznych. Analizowanie i sprawdzanie doboru zabezpieczeń maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 120 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9.1. Zabezpieczenia maszyn urządzeń elektrycznych i instalacji elektrycznych BHP (6)4 wskazać skutki działania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (6)8 scharakteryzować skutki działania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(7)5 zastosować zasady bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(8)8 zastosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (9)2 zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w zakresie wykonywania prac związanych z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(10)4 udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; OMZ (3)1 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; OMZ (3)2 nadzorować jakość i terminowość realizowanych zadań; OMZ (4)1 skontrolować jakość wykonywanych czynności; OMZ (4)2 porównać jakość wykonywanych czynności z założeniami i wymogami dokumentacji; OMZ (5)1 zanalizować organizację pracy w miejscu pracy; OMZ (5)2 zaproponować zmiany w organizacji pracy mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy; OMZ (5)3 dobrać metody wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; OMZ (5)4 dobrać narzędzia i przyrządy pomiarowe wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; KPS (5)1 określić sposoby radzenia sobie ze stresem; KPS (5)2 zastosować techniki relaksacyjne; KPS (8)1 podjąć samodzielne decyzje; P B P C P C P C P C P C P P P C C C P C P C P C P C P C P P P C C C Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 121 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9.1. Zabezpieczenia maszyn urządzeń elektrycznych i instalacji elektrycznych KPS (8)2 ocenić ryzyko podejmowanych działań; P C KPS (8)3 określić skutki podejmowanych decyzji; P C KPS (9)1 określić swoje postulaty; P C KPS (9)2 określić techniki mediacji; P C KPS (9)3 ustalić korzystne warunki porozumień; P C KPS (10)1 udoskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; P C KPS (10)2 podjąć rolę w zespole. P C Planowane zadania Analizowanie i sprawdzanie doboru zabezpieczeń maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych 1. Dokonaj analizy zabezpieczenia zwarciowo-przeciążeniowego instalacji elektrycznej np. szkoły na podstawie jej dokumentacji technicznej. Rozważ wszystkie możliwe przypadki zwarć i przeciążeń w tej instalacji oraz teoretycznie sprawdź, czy zabezpieczenia zwarciowo – przeciążeniowe tej instalacji prawidłowo zadziałałyby w każdym rozpatrywanym przez ciebie przypadku. Wyniki analizy sformułuj w postaci protokołu z ekspertyzy. 2. Dobierz zabezpieczenie zwarciowo-przeciążeniowe do modelu instalacji elektrycznej, a następnie sprawdź jego wybiorczość działania. Wyniki doboru zabezpieczenia zwarciowo – przeciążeniowego, badań oraz swoje wnioski sformułuj w postaci protokołu. Do wykonania zadania wykorzystaj: dokumentację techniczną instalacji elektrycznej np. szkoły instrukcję stanowiskową teksty przewodnie model instalacji elektrycznej zabezpieczenia zwarciowo – przeciążeniowe katalogi zabezpieczeń zwarciowo – przeciążeniowych Polskie Normy dotyczące doboru zabezpieczeń maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia mogą odbywać się w szkolnej pracowni montażu i eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych oraz szkolnej pracowni montażu i eksploatacji instalacji elektrycznych, CKP lub u pracodawcy. Pracownia montażu i eksploatacji maszyn oraz urządzeń elektrycznych powinna być wyposażona w: stanowiska (jedno stanowisko dla jednego ucznia), do wykonywania prac z zakresu obróbki ręcznej; przyrządy do pomiaru wielkości geometrycznych; stanowiska montażowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) zasilane napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zabezpieczone ochroną przeciwporażeniową zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz wyposażone w wyłączniki awaryjne i wyłącznik centralny, przystosowane do demontażu i montażu z podzespołów maszyn, urządzeń elektrycznych, układów sterowania, regulacji i zabezpieczeń; autotransformatory; przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe, mierniki rezystancji izolacji, mierniki prędkości obrotowej; maszyny i urządzenia elektryczne przystosowane do pomiarów; gotowe zestawy ćwiczeniowe elektronicznego sterowania maszynami i urządzeniami elektrycznymi; stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym symulację montażu i eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych. Pracownia montażu i eksploatacji instalacji elektrycznych powinna być wyposażona w: stanowiska (jedno stanowisko dla jednego ucznia), do wykonywania prac z zakresu, obróbki ręcznej, przyrządy do pomiaru wielkości geometrycznych; stanowiska wyposażone w ażurowe lub drewnopodobne ściany ok. 2 m x 2,5 m (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) zasilane napięciem Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 122 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9.1. Zabezpieczenia maszyn urządzeń elektrycznych i instalacji elektrycznych 230/400 V prądu przemiennego, zabezpieczone ochroną przeciwporażeniową zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz wyposażone w wyłączniki awaryjne i wyłącznik centralny, przystosowane do montażu różnego rodzaju instalacji elektrycznych; przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe, mierniki rezystancji izolacji, mierniki impedancji pętli zwarcia, mierniki rezystancji uziemień, liczniki energii elektrycznej; stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym symulację montażu i eksploatacji instalacji elektrycznych. Obydwie pracownie powinny posiadać także stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i skanerem oraz projektorem multimedialnym. Środki dydaktyczne Przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe, mierniki rezystancji izolacji, mierniki impedancji pętli zwarcia, mierniki rezystancji uziemień, omomierze i megaomomierze Przepisy budowy i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych Polskie Normy i instrukcje obsługi mierników Dokumentacja techniczna instalacji elektrycznych Formularze protokołów z pomiarów Modele (symulatory) do analizowania i sprawdzania zabezpieczeń maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych zabezpieczenia zwarciowo-przeciążeniowe katalogi zabezpieczeń zwarciowo – przeciążeniowych instrukcje stanowiskowe instrukcje i teksty przewodnie do ćwiczeń, katalogi, normy, poradniki w wersji papierowej i elektronicznej instrukcje eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych instrukcje obsługi zautomatyzowanych zabezpieczeń maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych Zalecane metody dydaktyczne Zalecanymi metodami dydaktycznymi ze względu na specyfikę działu programowego są: ćwiczenia praktyczne i metoda przewodniego tekstu, które zapewniają na zajęciach aktywność każdego ucznia oraz samodzielne zdobywanie efektów kształcenia. Przed wykonywaniem pomiarów przez uczniów nauczyciel powinien zwrócić szczególną uwagę na zasady bezpiecznego posługiwania się miernikami. Należy zwrócić uwagę na bezwzględne przestrzeganie przepisów bhp, a w szczególności właściwe przygotowanie do symulacji zwarcia i przeciążenia maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych oraz bezpieczne posługiwanie się miernikami. Ćwiczenia pomiarowe powinny być wykonywane pod bezpośrednim nadzorem nauczyciela. Formy organizacyjne Z uwagi na bezpieczeństwo uczniów (praca pod napięciem) oraz spodziewane efekty kształcenia, zajęcia nie mogą odbywać się w grupach powyżej 16 osób. Podczas zajęć uczniowie powinni pracować w małych zespołach (w zależności od specyfiki ćwiczenia od 2 do 4-osób). Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 123 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9.1. Zabezpieczenia maszyn urządzeń elektrycznych i instalacji elektrycznych Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia podczas realizacji działu programowego powinno odbywać się wg zasad i kryteriów przyjętych w szkolnym systemie oceniania z uwzględnieniem specyfiki przedmiotu i działu. Na początku zajęć nauczyciel zapoznaje uczniów z zasadami i kryteriami oceniania pracy na lekcjach oraz uzyskiwanymi przez nich efektami kształcenia . Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia jest procesem ciągłym i powinno odbywać się systematycznie przez cały czas realizacji działu programowego. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno dostarczyć informacji dotyczących zakresu i stopnia realizacji celów kształcenia działu programowego. Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie: − ustnych sprawdzianów poziomu wiadomości i umiejętności, − pisemnych sprawdzianów i testów osiągnięć szkolnych, − testów typu próba pracy), − ukierunkowanej obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać poprzez obserwację czynności wykonywanych przez ucznia podczas realizacji ćwiczeń oraz stosowanie testów praktycznych z zadaniami typu próba pracy, zadaniami nisko symulowanymi lub zadaniami wysoko symulowanymi, które powinny być zaopatrzone w kryteria oceny i schemat punktowania. Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy należy szczególną uwagę zwrócić na: − przestrzeganie przepisów bhp przy wykonywaniu oględzin i pomiarów, − dobieranie i stosowanie odpowiednich mierników, − sprawność posługiwania się dokumentacją techniczną, − poprawność wykonywania pomiarów sprawdzających. Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy prowadzić podczas jego realizacji i po jego zakończeniu. Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny pracy ucznia w kategorii: uczeń umie lub nie umie wykonać poprawnie ćwiczenie. Po stwierdzeniu, że uczeń umie, należy wystawić ocenę według przyjętych kryteriów, zgodnie z obowiązującym w szkole systemem oceniania. Zalecane jest, aby ćwiczenie wykonane nieprawidłowo mógł uczeń powtórzyć, w celu nabycia umiejętności niezbędnych do wykonywania w przyszłości zadań zawodowych. Proponuje się także zastosowanie samooceny indywidualnej i zespołowej uczniów podczas wykonywania zadań. Po zakończeniu realizacji działu programowego proponuje się zastosowanie testu praktycznego typu próba pracy sprawdzającego efekty kształcenia tego działu. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 124 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9.2. Ochrona przeciwporażeniowa maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna E.24.1.(8)1 określić rodzaj środków ochrony przeciwporażeniowej; E.24.1.(8)2 rozpoznać rodzaj środków ochrony przeciwporażeniowej; E.24.1.(8)3 dokonać wyboru środków ochrony przeciwporażeniowej; E.24.1.(8)4 wykonać instalacje środków ochrony przeciwporażeniowej; E.24.1.(8)5 dokonać sprawdzenia poprawności działania środków ochrony przeciwporażeniowej; E.24.2.(8)1 rozpoznać rodzaje mierników stosowanych przy pomiarach odbiorczych i eksploatacyjnych instalacji elektrycznych; E.24.2.(8)2 wskazać rodzaj miernika stosowanego przy pomiarach odbiorczych i eksploatacyjnych instalacji elektrycznych; E.24.2.(8)3 wybrać rodzaj miernika stosowanego przy pomiarach odbiorczych i eksploatacyjnych instalacji elektrycznych; E.24.2.(8)4 wykonać pomiary odbiorcze i eksploatacyjne instalacji elektrycznych stosując odpowiedni rodzaj miernika; BHP (4)4 określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (4)8 scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (5)3 określić czynniki szkodliwe występujące podczas wykonywania prac w zakresie eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (5)8 przewidzieć sytuacje i okoliczności mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (6)4 wskazać skutki działania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; P P P P C A C C P C P A P B P C P C P C BHP (6)8 scharakteryzować skutki działania czynników szkodliwych na organizm Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Materiał nauczania P C P C P D P B P C Określanie środków ochrony przeciwporażeniowej do warunków eksploatacyjnych maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych. Stosowanie wymagań ogólnych ochrony odgromowej. Urządzenia elektryczne i elektroniczne w obiektach budowlanych. Rodzaje mierników stosowanych przy pomiarach odbiorczych i eksploatacyjnych instalacji elektrycznych. Pomiary odbiorcze i eksploatacyjne instalacji elektrycznych. Badania skuteczności ochrony przeciwporażeniowej w instalacjach niskiego napięcia. Rodzaje wyłączników różnicowoprądowych RCD (ogólnego typu AC, A, B, G i selektywne S). Określenie wartości prądu zapewniającego samoczynne zadziałanie urządzenia zabezpieczającego w wymaganym czasie i impedancji pętli zwarcia właściwych dla sprawdzenia skuteczności ochrony przeciwporażeniowej w układzie TN. Pomiar impedancji pętli zwarcia metodą spadku napięcia. Przykłady mierników impedancji pętli zwarcia: MOZ, MR-2, MZC-2, MZC 300. Sprawdzanie instalacji i urządzeń elektrycznych do eksploatacji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 125 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9.2. Ochrona przeciwporażeniowa maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych człowieka podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(7)5 zastosować zasady bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(8)8 zastosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (9)2 zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w zakresie wykonywania prac związanych z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(10)4 udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; P C P C P C P C OMZ (3)1 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; P C OMZ (3)2 nadzorować jakość i terminowość realizowanych zadań; P C OMZ (4)1 skontrolować jakość wykonywanych czynności; P C OMZ (4)2 porównać jakość wykonywanych czynności z założeniami i wymogami dokumentacji; P C OMZ (5)1 zanalizować organizację pracy w miejscu pracy; P C OMZ (5)2 zaproponować zmiany w organizacji pracy mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy; P C OMZ (5)3 dobrać metody wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; P C P C P P P P P C C C C C OMZ (5)4 dobrać narzędzia i przyrządy pomiarowe wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; KPS (5)1 określić sposoby radzenia sobie ze stresem; KPS (5)2 zastosować techniki relaksacyjne; KPS (8)1 podjąć samodzielne decyzje; KPS (8)2 ocenić ryzyko podejmowanych działań; KPS (8)3 określić skutki podejmowanych decyzji; Zasady i zakres eksploatacji. Wykonywanie instalacji środków ochrony przeciwporażeniowej. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 126 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9.2. Ochrona przeciwporażeniowa maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych KPS (9)1 określić swoje postulaty; P C KPS (9)2 określić techniki mediacji; P C KPS (9)3 ustalić korzystne warunki porozumień; P C KPS (10)1 udoskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; P C P C KPS (10)2 podjąć rolę w zespole; Planowane zadania Badanie skuteczności ochrony przeciwporażeniowej w instalacjach niskiego napięcia Przeprowadź badanie skuteczności ochrony przeciwporażeniowej instalacji niskiego napięcia w szkolnej pracowni montażu i eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych. Podczas oględzin sprawdź zgodność instalacji elektrycznej z dokumentacją techniczną dla każdego urządzenia elektrycznego znajdującego się w pracowni. Zapoznaj się z załącznikiem A, który zawiera przykładowy spis dokumentów tworzących dokumentację techniczną urządzeń elektrycznych. Podczas pomiarów sprawdź skuteczność zastosowanych środków ochrony, zwracając uwagę na: ciągłość przewodów ochronnych i skuteczność samoczynnego wyłączania zasilania. Sporządź protokół badań, w którym należy zamieścić wyniki badań oraz ich ocenę. Załącznik A W skład dokumentacji technicznej wchodzi m.in.: — projekt techniczny ze wszystkimi rysunkami zamiennymi lub naniesionymi zmianami wprowadzonymi w czasie realizacji i eksploatacji; — dokumentację fabryczną dostarczoną przez dostawcę urządzeń obejmującą w szczególności świadectwa, karty gwarancyjne, fabryczne instrukcje obsługi, opisy techniczne oraz rysunki konstrukcyjne, montażowe i zestawieniowe; — dokumentację eksploatacyjną obejmującą dokumenty przyjęcia urządzeń do eksploatacji, w tym protokoły z prowadzonych prób odbiorczych oraz protokoły z rozruchu i ruchu próbnego urządzeń; — instrukcje eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych; — książki i raporty pracy urządzeń; — dokumenty dotyczące oględzin, przeglądów, konserwacji, napraw i remontów; — protokoły zawierające wyniki prób i pomiarów okresowych; — dokumenty dotyczące rodzaju i zakresu uszkodzeń oraz napraw. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia mogą odbywać się w szkolnej pracowni montażu i eksploatacji instalacji elektrycznych, CKP lub u pracodawcy. Pracownia montażu i eksploatacji instalacji elektrycznych powinna być wyposażona w: stanowiska (jedno stanowisko dla jednego ucznia), do wykonywania prac z zakresu, obróbki ręcznej, przyrządy do pomiaru wielkości geometrycznych; stanowiska wyposażone w ażurowe lub drewnopodobne ściany ok. 2 m x 2,5 m (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) zasilane napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zabezpieczone ochroną przeciwporażeniową zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz wyposażone w wyłączniki awaryjne i wyłącznik centralny, przystosowane do montażu różnego rodzaju instalacji Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 127 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9.2. Ochrona przeciwporażeniowa maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych elektrycznych; przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe, mierniki rezystancji izolacji, mierniki impedancji pętli zwarcia, mierniki rezystancji uziemień, liczniki energii elektrycznej; stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym symulację montażu i eksploatacji instalacji elektrycznych. Pracownia powinna posiadać także stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i skanerem oraz projektorem multimedialnym. Środki dydaktyczne Przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe, mierniki rezystancji izolacji, mierniki impedancji pętli zwarcia, mierniki rezystancji uziemień, omomierze i megaomomierze Przepisy budowy i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych Polskie Normy i instrukcje obsługi mierników Dokumentacja techniczna instalacji elektrycznych Formularze protokołów z pomiarów „Poligon uziomowy” lub rzeczywiste uziemienia urządzeń Model instalacji z symulacją usterek ochrony przeciwporażeniowej Zmontowane w pracowni obwody odbiorcze instalacji elektrycznej Rzeczywiste instalacje jednofazowe i trójfazowe instrukcje stanowiskowe instrukcje i teksty przewodnie do ćwiczeń, katalogi, normy, poradniki w wersji papierowej i elektronicznej instrukcje eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych wzory protokołów odbiorczych i okresowych instalacji elektrycznych Zalecane metody dydaktyczne Zalecanymi metodami dydaktycznymi ze względu na specyfikę działu programowego są: metoda przewodniego tekstu i ćwiczenia praktyczne, które zapewniają na zajęciach aktywność każdego ucznia oraz samodzielne zdobywanie efektów kształcenia. Przed wykonywaniem pomiarów przez uczniów nauczyciel powinien przeprowadzić pokaz z objaśnieniem, zwracając szczególną uwagę na zasady bezpiecznego posługiwania się miernikami. Wskazane jest dwuetapowe przeprowadzanie ćwiczeń z zakresu pomiarów sprawdzających. Najpierw uczniowie powinni je wykonywać w pracowni na stanowiskach symulacyjnych i modelach, a następnie w instalacjach rzeczywistych. Pomiary rezystancji uziemień proponuje się wykonywać na „poligonie uziomowym” lub na rzeczywistych uziemieniach urządzeń. Należy zwrócić uwagę na bezwzględne przestrzeganie przepisów bhp, a w szczególności właściwe przygotowanie instalacji do pomiarów, w tym wyłączenie napięcia, oraz bezpieczne posługiwanie się miernikami. Ćwiczenia pomiarowe powinny być wykonywane pod bezpośrednim nadzorem nauczyciela. Formy organizacyjne Z uwagi na bezpieczeństwo uczniów (praca pod napięciem) oraz spodziewane efekty kształcenia, zajęcia nie mogą odbywać się w grupach powyżej 16 osób. Podczas zajęć uczniowie powinni pracować w małych zespołach (w zależności od specyfiki ćwiczenia od 2 do 4 osób). Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 128 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9.2. Ochrona przeciwporażeniowa maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia podczas realizacji działu programowego powinno odbywać się wg zasad i kryteriów przyjętych w szkolnym systemie oceniania z uwzględnieniem specyfiki przedmiotu i działu. Na początku zajęć nauczyciel zapoznaje uczniów z zasadami i kryteriami oceniania pracy na lekcjach oraz uzyskiwanymi przez nich efektami kształcenia. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia jest procesem ciągłym i powinno odbywać się systematycznie przez cały czas realizacji działu programowego. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno dostarczyć informacji dotyczących zakresu i stopnia realizacji celów kształcenia działu programowego. Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie: – ustnych sprawdzianów poziomu wiadomości i umiejętności, – pisemnych sprawdzianów i testów osiągnięć szkolnych, – ukierunkowanej obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać poprzez obserwację czynności wykonywanych przez ucznia podczas realizacji ćwiczeń oraz stosowanie testów praktycznych z zadaniami typu próba pracy, zadaniami nisko symulowanymi lub zadaniami wysoko symulowanymi, które powinny być zaopatrzone w kryteria oceny i schemat punktowania. Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy należy szczególną uwagę zwrócić na: – przestrzeganie przepisów bhp przy wykonywaniu oględzin i pomiarów, – dobieranie i stosowanie odpowiednich mierników, – sprawność posługiwania się dokumentacją techniczną, – poprawność wykonywania pomiarów sprawdzających. Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy prowadzić podczas jego realizacji i po jego zakończeniu. Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny pracy ucznia w kategorii: uczeń umie lub nie umie wykonać poprawnie ćwiczenie. Po stwierdzeniu, że uczeń umie, należy wystawić ocenę według przyjętych kryteriów, zgodnie z obowiązującym w szkole systemem oceniania. Zalecane jest, aby ćwiczenie wykonane nieprawidłowo mógł uczeń powtórzyć, w celu nabycia umiejętności niezbędnych do wykonywania w przyszłości zadań zawodowych. Proponuje się także zastosowanie samooceny indywidualnej i zespołowej uczniów podczas wykonywania zadań. Po zakończeniu realizacji działu programowego proponuje się zastosowanie testu praktycznego typu próba pracy sprawdzającego efekty kształcenia tego działu. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 129 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9.3. Ocenianie stanu technicznego i usuwanie uszkodzeń maszyn i urządzeń elektrycznych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P C Materiał nauczania BHP(4)4 określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(4)8 scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(5)4 określić czynniki szkodliwe występujące podczas wykonywania prac w zakresie eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(5)8 przewidzieć sytuacje i okoliczności mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(6)4 wskazać skutki działania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(6)8 scharakteryzować skutki działania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(7)4 przygotować stanowisko pracy do wykonywania napraw maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(7)8 zastosować zasady bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(8)4 dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(8)8 zastosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; P C P C P D P B P C P C P C P C P C Zagrożenia związane z eksploatacją maszyn elektrycznych. Zasady BHP w zakresie wykonywania prac związanych z eksploatacja maszyn elektrycznych. Zagrożenia związane z eksploatacją urządzeń elektrycznych. Zasady BHP w zakresie wykonywania prac związanych z eksploatacją urządzeń elektrycznych. Zakres działań związanych z eksploatacja maszyn elektrycznych. Pomiary eksploatacyjne maszyn elektrycznych. Oględziny maszyn elektrycznych. Przeglądy okresowe i ocena stanu technicznego maszyn elektrycznych. Dokumentacja techniczna w zakresie przeprowadzonych badań i pomiarów kontrolnych maszyn elektrycznych. Zasady lokalizacji uszkodzeń w maszynach elektrycznych. Zasady wymiany uszkodzonych części maszyn elektrycznych. Zasady doboru części zamiennych maszyn elektrycznych. Zasady wykonywania napraw podzespołów mechanicznych maszyn elektrycznych. Zasady wykonywania napraw podzespołów Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 130 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9.3. Ocenianie stanu technicznego i usuwanie uszkodzeń maszyn i urządzeń elektrycznych BHP(9)4 zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w zakresie wykonywania prac związanych z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(10)4 udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; E.24.1.(2)1 zaplanować prace z zakresu eksploatacji maszyn elektrycznych; E.24.1.(2)2 zaplanować prace z zakresu eksploatacji urządzeń elektrycznych; E.24.1.(2)3 zrealizować prace z zakresu eksploatacji maszyn elektrycznych; E.24.1.(2)4 zrealizować prace z zakresu eksploatacji urządzeń elektrycznych; E.24.1.(2)5 nadzorować prace z zakresu eksploatacji maszyn elektrycznych; E.24.1.(2)6 nadzorować prace z zakresu eksploatacji urządzeń elektrycznych; E.24.1.(3)1 określić rodzaj miernika do przeprowadzania pomiarów parametrów maszyn elektrycznych; E.24.1.(3)2 określić rodzaj miernika do przeprowadzania pomiarów parametrów urządzeń elektrycznych; E.24.1.(3)3 sklasyfikować mierniki do przeprowadzania pomiarów parametrów maszyn elektrycznych; E.24.1.(3)4 sklasyfikować mierniki do przeprowadzania pomiarów parametrów urządzeń elektrycznych; E.24.1.(3)5 zanalizować dobór mierników do przeprowadzania pomiarów parametrów maszyn elektrycznych; E.24.1.(3)6 zanalizować dobór mierników do przeprowadzania pomiarów parametrów urządzeń elektrycznych; E.24.1.(5)1 określić zasady lokalizacji uszkodzeń i sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów maszyn elektrycznych; E.24.1.(5)2 określić zasady lokalizacji uszkodzeń i sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów urządzeń elektrycznych; E.24.1.(5)3 określić sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów maszyn elektrycznych; E.24.1.(5)4 określić sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów urządzeń elektrycznych; P C P C P P P P P P C C C C D D P C P C P C P C P D P D P C P C P C P C elektrycznych maszyn elektrycznych. Próby odbiorcze urządzeń elektrycznych po naprawach. Eksploatacja transformatorów. Typowe uszkodzenia transformatorów. Naprawy transformatorów. Eksploatacja maszyn prądu przemiennego. Typowe uszkodzenia silników indukcyjnych. Naprawy silników indukcyjnych. Typowe uszkodzenia maszyn synchronicznych. Naprawy maszyn synchronicznych. Eksploatacja maszyn prądu stałego. Typowe uszkodzenia maszyn prądu stałego. Naprawy maszyn prądu stałego. Eksploatacja urządzeń energoelektronicznych. Lokalizacja uszkodzeń w urządzeniach energoelektronicznych. Naprawy urządzeń energoelektronicznych. Zakres działań związanych z eksploatacja urządzeń elektrycznych. Pomiary eksploatacyjne urządzeń elektrycznych. Oględziny urządzeń elektrycznych. Przeglądy i ocena stanu technicznego urządzeń elektrycznych. Dokumentacja techniczna w zakresie przeprowadzonych badań i pomiarów kontrolnych urządzeń elektrycznych. Zasady lokalizacji uszkodzeń urządzeń elektrycznych. Zasady wymiany uszkodzonych części urządzeń elektrycznych. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 131 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9.3. Ocenianie stanu technicznego i usuwanie uszkodzeń maszyn i urządzeń elektrycznych E.24.1.(5)5 zastosować zasady lokalizacji uszkodzeń i sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów maszyn elektrycznych; E.24.1.(5)6 zastosować zasady lokalizacji uszkodzeń i sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów urządzeń elektrycznych; E.24.1.(5)7 zastosować sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów maszyn elektrycznych; E.24.1.(5)8 zastosować sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów urządzeń elektrycznych; E.24.1.(6)1 określić części zamienne maszyn elektrycznych; E.24.1.(6)2 określić części zamienne urządzeń elektrycznych; E.24.1.(6)3rozpoznać części zamienne maszyn elektrycznych; E.24.1.(6)4 rozpoznać części zamienne urządzeń elektrycznych; E.24.1.(6)5 dopasować części zamienne maszyn elektrycznych; E.24.1.(6)6 dopasować części zamienne urządzeń elektrycznych; E.24.1.(6)7 dokonać analizy doboru części zamiennych maszyn elektrycznych; E.24.1.(6)8 dokonać analizy doboru części zamiennych urządzeń elektrycznych; E.24.1.(9)1 rozpoznać miejsce uszkodzenia w maszynach elektrycznych; E.24.1.(9)2 rozpoznać miejsce uszkodzenia w urządzeniach elektrycznych; E.24.1.(9)3 rozpoznać rodzaj uszkodzenia w maszynach elektrycznych; E.24.1.(9)4 rozpoznać rodzaj uszkodzenia w urządzeniach elektrycznych ; E.24.1.(9)5 zanalizować sposób usuwania uszkodzenia w maszynach elektrycznych; P C P C P C P C P P P P P P P P P C C A A C C D C A P P A A P D E.24.1.(9)6 zanalizować sposób usuwania uszkodzenia w urządzeniach elektrycznych; P D E.24.1.(9)7 zastosować sposoby usuwania uszkodzenia w maszynach elektrycznych; P C E.24.1.(9)8 zastosować sposoby usuwania uszkodzenia w urządzeniach elektrycznych; P C E.24.1.(10)1 określić kryteria oceny stanu technicznego maszyn elektrycznych; E.24.1.(10)3 rozpoznać stan techniczny maszyn elektrycznych; E.24.1.(10)5 zanalizować stan techniczny maszyn elektrycznych; E.24.1.(10)7 podjąć decyzje dotyczące stanu technicznego maszyn elektrycznych; E.24.1.(2)2 zaplanować prace z zakresu eksploatacji urządzeń elektrycznych; P P P P P C A D D C Zasady doboru części zamiennych urządzeń elektrycznych. Zasady wykonywania napraw podzespołów mechanicznych urządzeń elektrycznych. Zasady wykonywania napraw podzespołów elektrycznych urządzeń elektrycznych. Próby odbiorcze urządzeń elektrycznych po naprawach. Eksploatacja urządzeń energoelektronicznych. Lokalizacja uszkodzeń w urządzeniach energoelektronicznych. Naprawy urządzeń energoelektronicznych. Eksploatacja urządzeń grzejnych. Lokalizacja uszkodzeń w urządzeniach grzejnych. Naprawy urządzeń grzejnych. Eksploatacja urządzeń chłodniczych. Lokalizacja uszkodzeń w urządzeniach chłodniczych. Naprawy urządzeń chłodniczych. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 132 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9.3. Ocenianie stanu technicznego i usuwanie uszkodzeń maszyn i urządzeń elektrycznych E.24.1.(2)4 zrealizować prace z zakresu eksploatacji urządzeń elektrycznych; E.24.1.(2)6 nadzorować prace z zakresu eksploatacji urządzeń elektrycznych; E.24.1.(3)2 określić rodzaj miernika do przeprowadzania pomiarów parametrów urządzeń elektrycznych; E.24.1.(3)4 sklasyfikować mierniki do przeprowadzania pomiarów parametrów urządzeń elektrycznych; E.24.1.(3)6 zanalizować dobór mierników do przeprowadzania pomiarów parametrów urządzeń elektrycznych; E.24.1 (5)2 określić zasady lokalizacji uszkodzeń i sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów urządzeń elektrycznych; E.24.1.(5)4 określić sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów urządzeń elektrycznych; E.24.1.(5)6 zastosować zasady lokalizacji uszkodzeń i sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów urządzeń elektrycznych; E.24.1.(5)8 zastosować sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów urządzeń elektrycznych; E.24.1.(6)2 określić części zamienne urządzeń elektrycznych; E.24.1.(6)4 rozpoznać części zamienne urządzeń elektrycznych; E.24.1.(6)6 dopasować części zamienne urządzeń elektrycznych; E.24.1.(6)8 dokonać analizy doboru części zamiennych urządzeń elektrycznych; E.24.1.(9)2 rozpoznać miejsce uszkodzenia w urządzeniach elektrycznych; E.24.1.(9)4 rozpoznać rodzaj uszkodzenia w urządzeniach elektrycznych; E.24.1.(9)6 zanalizować sposób usuwania uszkodzenia w urządzeniach elektrycznych; P PP C D P C P C P D P C P C P C P C P P P P P P C A C D A A P D E.24.1.(9)8 zastosować sposoby usuwania uszkodzenia w urządzeniach elektrycznych; P C E.24.1.(10)2 określić kryteria oceny stanu technicznego urządzeń elektrycznych; E.24.1.(10)4 rozpoznać stan techniczny urządzeń elektrycznych; E.24.1.(10)6 zanalizować stan techniczny urządzeń elektrycznych; E.24.1.(10)8 podjąć decyzje dotyczące stanu technicznego urządzeń elektrycznych; OMZ(3)1 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; OMZ(3)2 nadzorować jakość i terminowość realizowanych zadań; P P P P P P C A D D C C Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 133 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9.3. Ocenianie stanu technicznego i usuwanie uszkodzeń maszyn i urządzeń elektrycznych OMZ(4)1 skontrolować jakość wykonywanych czynności; P C OMZ(4)2 porównać jakość wykonywanych czynności z założeniami i wymogami P C dokumentacji; OMZ(5)1 zanalizować organizację pracy w miejscu pracy; P C OMZ(5)2 zaproponować zmiany w organizacji pracy mające na celu poprawę P C wydajności i jakości pracy; OMZ(5)3 dobrać metody wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; P C OMZ(5)4 dobrać narzędzia i przyrządy pomiarowe wpływające na poprawę warunków i P C jakość pracy; KPS(5)1 określić sposoby radzenia sobie ze stresem; P C KPS(5)2 zastosować techniki relaksacyjne; P C KPS(8)1 podjąć samodzielne decyzje; P C KPS(8)2 ocenić ryzyko podejmowanych działań; P C KPS(8)3 określić skutki podejmowanych decyzji; P C KPS(9)1 określić swoje postulaty; P C KPS(9)2 określić techniki mediacji; P C KPS (9)3 ustalić korzystne warunki porozumień; P C KPS(10)1 udoskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; P C KPS(10)2 podjąć rolę w zespole. P C Planowane zadania Dokonywanie oceny stanu technicznego przemysłowego urządzenia elektrycznego Uczniowie pracują w dwuosobowych grupach, czas na wykonanie ćwiczenia określa nauczyciel. Uczniowie rozpoczynają pracę od rozpoznania rodzaju urządzenia i analizy jego dokumentacji technicznej oraz instrukcji obsługi. Na podstawie informacji dotyczących przeprowadzania oględzin i przeglądów zamieszczonych w dokumentacji, określają działania w zakresie oceny stanu technicznego urządzenia oraz ich kolejność. Następnie uczniowie rozpoznają podzespoły urządzenia i określają ich funkcje oraz na podstawie dokumentacji analizują pracę urządzenia. W zakresie działań związanych z oględzinami i przeglądem urządzenia należy zwrócić uwagę na skrupulatne przestrzeganie zasad zawartych w dokumentacji; uczniowie sprawdzają stan wszystkich podzespołów, ich mocowanie i połączenia, rodzaj sieci zasilającej oraz zastosowanych zabezpieczeń. Następnie pod nadzorem nauczyciela wykonują następujące działania: sprawdzają stan izolacji i wykonują pomiary jej rezystancji, sprawdzają ciągłość przewodu ochronnego; uruchamiają urządzenie i sprawdzają jego działanie oraz wykonują pomiary parametrów określonych w wytycznych dotyczących przeglądów urządzenia zawartych w dokumentacji technicznej. Po zakończeniu pracy uczniowie sporządzają protokół pokontrolny. Do wykorzystania: przemysłowe urządzenie elektryczne z dokumentacją i instrukcją obsługi, zestaw przyrządów do pomiaru parametrów urządzeń elektrycznych, formularze protokołów pokontrolnych. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia powinny się odbywać w pracowni eksploatacji maszyn oraz urządzeń elektrycznych, wyposażonej w: stanowiska do obróbki ręcznej metali i tworzyw sztucznych Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 134 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9.3. Ocenianie stanu technicznego i usuwanie uszkodzeń maszyn i urządzeń elektrycznych (jedno stanowisko dla jednego ucznia); przyrządy do pomiaru wielkości geometrycznych; stanowiska montażowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) zasilane napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zabezpieczone ochroną przeciwporażeniową oraz wyposażone w wyłączniki awaryjne i wyłącznik awaryjny centralny, przystosowane do demontażu i montażu: podzespołów, maszyn, urządzeń elektrycznych, układów sterowania, regulacji i zabezpieczeń; autotransformatory; przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe, mierniki rezystancji izolacji, mierniki prędkości obrotowej; maszyny i urządzenia elektryczne przystosowane do pomiarów; układy elektronicznego sterowania maszynami i urządzeniami elektrycznymi (jedno stanowisko dla dwóch uczniów); stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym symulację montażu i eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych. Pracownia powinna być wyposażona w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym Kształcenie praktyczne może odbywać się również w placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego, oraz zakładach pracy branży elektrycznej. Środki dydaktyczne Urządzenia elektryczne grzejnie i chłodnicze, urządzenia energoelektroniczne, różnego typu silniki, transformatory, części zamienne maszyn i urządzeń elektrycznych, urządzenia i maszyny elektryczne do symulacji uszkodzeń, dokumentacja techniczna maszyn i urządzeń elektrycznych, plansze, makiety, filmy i prezentacje multimedialne z zakresu eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych, katalogi części zamiennych maszyn i urządzeń elektrycznych. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, zaleca się metody: tekstu przewodniego, pokazu z objaśnieniem, ćwiczeń praktycznych, metodę projektu. Podczas wykonywania ćwiczeń nauczyciel powinien przeprowadzić pokaz czynności z objaśnieniem, na podstawie którego uczniowie określą plan działania, przygotowują stanowisko pracy. Diagnozowanie uszkodzeń i naprawy stanowią najtrudniejszą działu programowego, w tym zakresie szczególną szczególny nacisk położyć na umiejętność posługiwania się dokumentacją techniczną maszyn i urządzeń elektrycznych, sposób identyfikowania nieprawidłowości ich działania. Do ćwiczeń praktycznych z tego zakresu należy przygotować bardzo szczegółowe instrukcje. Istotne jest aby uczeń potrafił przeprowadzić przeglądy okresowe maszyn i urządzeń elektrycznych, umiał określić parametry jakie podlegają kontroli i potrafił je zmierzyć. W tym zakresie zaleca stosowanie obok ćwiczeń praktycznych, metodę tekstu przewodniego oraz metodę projektów. W czasie zajęć należy zwrócić uwagę na: przestrzeganie zasad bhp, utrzymanie porządku na stanowisku pracy, staranne wykonywanie zadań. Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń praktycznych, należy zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym stanowisku. Formy organizacyjne Zajęcia lekcyjne powinny być prowadzone w grupach o maksymalnej liczbie 16 osób,. Podczas wykonywania ćwiczenia uczniowie powinni pracować indywidualnie lub w grupach 2-3osobowych Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Osiągnięcia uczniów należy sprawdzać systematycznie według kryteriów podanych na początku zajęć. Wskazane jest, aby wymagania podstawowe obejmowały przede wszystkim umiejętności: określenia zasad przeprowadzania oględzin i przeglądów okresowych maszyn i urządzeń elektrycznych, doboru przyrządów pomiarowych do wykonywania pomiarów kontrolnych parametrów maszyn i urządzeń elektrycznych i określania sposobu przeprowadzania tych pomiarów Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 135 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9.3. Ocenianie stanu technicznego i usuwanie uszkodzeń maszyn i urządzeń elektrycznych określenia zasad lokalizacji i usuwania uszkodzeń w maszynach i urządzeniach elektrycznych. Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie: ustnych sprawdzianów wiadomości i umiejętności, testów osiągnięć szkolnych, ukierunkowanej obserwacji indywidualnej i zespołowej pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Wiadomości teoretyczne, mogą być sprawdzane za pomocą testu z zadaniami zamkniętymi (wielokrotnego wyboru, na dobieranie) i otwartymi (krótkiej odpowiedzi, z luką). Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać przez obserwację czynności uczniów w trakcie wykonywania ćwiczeń. Podczas obserwacji należy zwrócić uwagę na: sposób analizy poprawności działania urządzenia, umiejętność lokalizacji uszkodzeń, umiejętność doboru części zamiennych maszyn i urządzeń elektrycznych i posługiwanie się katalogami w tym zakresie, sposób wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów. posługiwanie się dokumentacją techniczną w zakresie przeprowadzania napraw, sposób wykonania pomiarów eksploatacyjnych maszyn i urządzeń elektrycznych posługiwanie się dokumentacją techniczna w podczas wykonywania przeglądów okresowych, umiejętność oceny stanu technicznego maszyn i urządzeń elektrycznych umiejętność pracy w grupie i wykonywania powierzonych ról, umiejętność planowania działań, przestrzeganie przepisów bhp podczas wykonywania ćwiczeń, umiejętność pracy w grupie, planowanie pracy. Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien wykonać dokumentację techniczną z wykonanych badań, przeglądów, oględzin i pomiarów. Na zakończenie działu programowego wskazane jest przeprowadzenie testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy. W końcowej ocenie działu programowego obok wyniku testu praktycznego należy wziąć pod uwagę oceny wszystkich form sprawdzania efektów kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem ocen z ćwiczeń wykonywanych w trakcie realizacji programu. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 136 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9.3. Ocenianie stanu technicznego i usuwanie uszkodzeń maszyn i urządzeń elektrycznych ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. 9.4. Ocenianie stanu technicznego i usuwanie uszkodzeń instalacji elektrycznych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P C P C BHP (4)4 określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (4)8 scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (5)4 określić czynniki szkodliwe występujące podczas wykonywania prac w zakresie eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (5)8 przewidzieć sytuacje i okoliczności mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (6)4 wskazać skutki działania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (6)8 scharakteryzować skutki działania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(7)4 przygotować stanowisko pracy do wykonywania napraw maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(7)8 zastosować zasady bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(8)4 dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; Materiał nauczania P C P D P B P C P C P C P C Zagrożenia związane z eksploatacją instalacji elektrycznych. Zasady BHP w zakresie wykonywania prac związanych z eksploatacja instalacji elektrycznych. Badania eksploatacyjne okresowe instalacji elektrycznych. Oględziny instalacji elektrycznych. Przeglądy okresowe i ocena stanu technicznego instalacji elektrycznych. Próby okresowe instalacji elektrycznych. Dokumentacja techniczna w zakresie przeprowadzonych oględzin i pomiarów eksploatacyjnych instalacji elektrycznych. Zasady lokalizacji uszkodzeń instalacji elektrycznych. Zasady wymiany uszkodzonych elementów instalacji elektrycznych. Próby odbiorcze instalacji elektrycznych po naprawach. Lokalizacja uszkodzeń w instalacjach elektrycznych różnych typów. Usuwanie uszkodzeń w instalacjach elektrycznych różnych typów. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 137 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9.4. Ocenianie stanu technicznego i usuwanie uszkodzeń instalacji elektrycznych BHP(8)8 zastosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (9)4 zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w zakresie wykonywania prac związanych z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(10)4 udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; E.24.2.(2)1 zaplanować prace z zakresu eksploatacji instalacji elektrycznych; E.24.2.(2)2 zrealizować prace z zakresu eksploatacji instalacji elektrycznych; E.24.2.(2)3 nadzorować prace z zakresu eksploatacji instalacji elektrycznych; E.24.2.(4)1 określić zasady lokalizacji uszkodzeń elementów instalacji elektrycznych; E.24.2.(4)2 określić sposoby wymiany uszkodzonych elementów instalacji elektrycznych; E.24.2.(4)3 zastosować zasady lokalizacji uszkodzeń elementów instalacji elektrycznych; P C P C P C P P P C C D P C P C P C E.24.2.(4)4 zastosować sposoby wymiany uszkodzonych instalacji elektrycznych; P C E.24.2.(6)1 określić rodzaje przewodów i kabli do wykonania instalacji elektrycznych; P C P C P P P P A A C C P D P D P A P B E.24.2.(6)2 określić rodzaje sprzętu instalacyjnego do wykonania instalacji elektrycznych; E.24.2.(6)3 rozpoznać przewody i kable do wykonania instalacji elektrycznych; E.24.2.(6)4 rozpoznać sprzęt instalacyjny do wykonania instalacji elektrycznych; E.24.2.(6)5 dobrać przewody i kable do wykonania instalacji elektrycznych; E.24.2.(6)6 dobrać sprzęt instalacyjny do wykonania instalacji elektrycznych; E.24.2.(6)7 zanalizować dobór przewodów i kabli do wykonania instalacji elektrycznych; E.24.2.(6)8 zanalizować dobór sprzętu instalacyjnego do wykonania instalacji elektrycznych; E.24.2.(8)1 rozpoznać rodzaje mierników stosowanych przy pomiarach odbiorczych i eksploatacyjnych instalacji elektrycznych; E.24.2.(8)2 wskazać rodzaj miernika stosowanego przy pomiarach odbiorczych Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 138 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9.4. Ocenianie stanu technicznego i usuwanie uszkodzeń instalacji elektrycznych i eksploatacyjnych instalacji elektrycznych; E.24.2.(8)3 dobrać rodzaj miernika stosowanego przy pomiarach odbiorczych i eksploatacyjnych instalacji elektrycznych; E.24.2.(8)4 zrealizować pomiary odbiorcze i eksploatacyjne instalacji elektrycznych stosując odpowiedni typ miernika; E.24.2.(9)1 określić kryteria oceny stanu technicznego instalacji elektrycznych na podstawie oględzin i pomiarów; E.24.2.(9)2 zdiagnozować stan techniczny instalacji elektrycznych na podstawie oględzin i pomiarów; E.24.2.(9)3 zanalizować stan techniczny instalacji elektrycznych na podstawie oględzin i pomiarów; E.24.2.(9)4 podjąć decyzje dotyczące stanu technicznego instalacji elektrycznych na podstawie oględzin i pomiarów; E.24.2.(10)1 określić sposoby lokalizacji uszkodzeń w instalacjach elektrycznych; E.24.2.(10)2 rozpoznać miejsce uszkodzenia w instalacjach elektrycznych; E.24.2.(10)3 rozpoznać rodzaj uszkodzenia w instalacjach elektrycznych; E.24.2.(10)4 zanalizować sposób usuwania uszkodzenia w instalacjach elektrycznych; P C P C P c P D P D P D P P P C A A P D E.24.2.(10)5 wybrać sposób usunięcia uszkodzenia w instalacjach elektrycznych; E.24.2.(10)6 zastosować sposoby usuwania uszkodzenia w instalacjach elektrycznych; P C P C OMZ(3)1 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; OMZ(3)2 nadzorować jakość i terminowość realizowanych zadań; OMZ(4)1 skontrolować jakość wykonywanych czynności; OMZ(4)2 porównać jakość wykonywanych czynności z założeniami i wymogami dokumentacji; OMZ(5)1 zanalizować organizację pracy w miejscu pracy; OMZ(5)2 zaproponować zmiany w organizacji pracy mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy; OMZ(5)3 dobrać metody wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; OMZ(5)4 dobrać narzędzia i przyrządy pomiarowe wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; P P P C C C P C P C P C P C P C Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 139 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9.4. Ocenianie stanu technicznego i usuwanie uszkodzeń instalacji elektrycznych KPS(5)1 określić sposoby radzenia sobie ze stresem; P C KPS(5)2 zastosować techniki relaksacyjne; P C KPS(8)1 podjąć samodzielne decyzje; P C KPS(8)2 ocenić ryzyko podejmowanych działań; P C KPS(8)3 określić skutki podejmowanych decyzji; P C KPS(9)1 określić swoje postulaty; P C KPS(9)2 określić techniki mediacji; P C KPS(9)3 ustalić korzystne warunki porozumień; P C KPS(10)1 udoskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; P C KPS(10)2 podjąć rolę w zespole. P C Planowane zadania Wykonanie eksploatacyjnego badania okresowego instalacji elektrycznej Uczniowie pracują w dwuosobowych grupach, czas na wykonanie ćwiczenia określa nauczyciel. Uczniowie rozpoczynają pracę od zapoznania się z dokumentacją techniczną instalacji elektrycznej. Następnie określają czynności składające się na wykonanie okresowego badania eksploatacyjnego instalacji elektrycznej. Kolejnym etapem ćwiczenia jest wykonanie oględzin dotyczących ochrony przed dotykiem bezpośrednim. W dalszej kolejności uczniowie dobierają przyrządy pomiarowe i rysują schematy układów do pomiarów eksploatacyjnych, które sprawdza nauczyciel. Uczniowie wykonują pod kontrolą nauczyciela: pomiary rezystancji izolacji, badanie ciągłości przewodów ochronnych, badanie ochrony przy dotyku pośrednim, próby działania urządzeń różnicowoprądowych. Po zakończeniu pracy uczniowie sporządzają protokół badań odbiorczych. Do wykorzystania: przemysłowe urządzenie elektryczne z dokumentacją i instrukcja obsługi, zestaw przyrządów do pomiaru parametrów urządzeń elektrycznych, formularze protokół badań odbiorczych. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia powinny się odbywać w pracowni eksploatacji instalacji elektrycznych, wyposażonej w: stanowiska do obróbki ręcznej metali i tworzyw sztucznych (jedno stanowisko dla jednego ucznia), przyrządy do pomiaru wielkości geometrycznych; stanowiska wyposażone w ażurowe lub drewnopodobne ściany o wymiarach ok. 2 m x 2,5 m (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) zasilane napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zabezpieczone ochroną przeciwporażeniową oraz wyposażone w wyłączniki awaryjne i wyłącznik awaryjny centralny, przystosowane do montażu różnego rodzaju instalacji elektrycznych; przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe, mierniki rezystancji izolacji, mierniki impedancji pętli zwarcia, mierniki rezystancji uziemień, liczniki energii elektrycznej; stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym symulację montażu i eksploatacji instalacji elektrycznych. Pracownia powinna być wyposażona w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym Kształcenie praktyczne może odbywać się również w placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego, oraz zakładach pracy branży elektrycznej. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 140 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9.4. Ocenianie stanu technicznego i usuwanie uszkodzeń instalacji elektrycznych Środki dydaktyczne Zestawy różnych łączników i przekaźników, osprzęt instalacyjny, liczniki energii elektrycznej, przewody elektryczne, tablice mieszkaniowe, rozdzielnice skrzynkowe, schematy ideowe i montażowe rozdzielnic, źródła światła i oprawy oświetleniowe, katalogi łączników i przekaźników oraz rozdzielnic, plany i schematy instalacji stanowiska do wykonywania prac konserwacyjnych w różnego typu instalacjach elektrycznych, model instalacji z symulacją usterek, zmontowane w pracowni obwody odbiorcze instalacji elektrycznej, rzeczywiste instalacje jednofazowe i trójfazowe, plansze foliogramy, filmy i prezentacje multimedialne na temat konserwacji i napraw instalacji elektrycznych, katalogi przewodów, osprzętu instalacyjnego, źródeł światła i opraw oświetleniowych, Polskie Normy, Przepisy Budowy i Eksploatacji Urządzeń Elektroenergetycznych. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, zaleca się metody: tekstu przewodniego, pokazu z objaśnieniem, ćwiczeń praktycznych, metodę projektu. Podczas wykonywania ćwiczeń nauczyciel powinien przeprowadzić pokaz czynności z objaśnieniem, na podstawie którego uczniowie określą plan działania, przygotowują stanowisko pracy. Diagnozowanie uszkodzeń i naprawy stanowią najtrudniejszą działu programowego, w tym zakresie szczególną szczególny nacisk położyć na umiejętność posługiwania się dokumentacją techniczną instalacji elektrycznych, sposób identyfikowania ich uszkodzeń. Do ćwiczeń praktycznych z tego zakresu należy przygotować bardzo szczegółowe instrukcje. Istotne jest aby uczeń potrafił przeprowadzić badania okresowe instalacji elektrycznych, umiał określić parametry jakie podlegają kontroli i potrafił je zmierzyć. W tym zakresie zaleca stosowanie obok ćwiczeń praktycznych metodę tekstu przewodniego oraz metodę projektów. W czasie zajęć należy zwrócić uwagę na: przestrzeganie zasad bhp, utrzymanie porządku na stanowisku pracy, staranne wykonywanie zadań. Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń praktycznych, należy zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym stanowisku. Formy organizacyjne Zajęcia lekcyjne powinny być prowadzone w grupach o maksymalnej liczbie 16 osób. Podczas wykonywania ćwiczenia uczniowie powinni pracować indywidualnie lub w 2-3-osobowych grupach. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Osiągnięcia uczniów należy sprawdzać systematycznie według kryteriów podanych na początku zajęć. Wskazane jest, aby wymagania podstawowe obejmowały przede wszystkim umiejętności: określenie zasad przeprowadzania przeglądów okresowych instalacji elektrycznych, doboru przyrządów pomiarowych do wykonywania pomiarów parametrów instalacji elektrycznych i określania sposobu przeprowadzania tych pomiarów, określenia zasad lokalizacji i usuwania uszkodzeń w instalacjach elektrycznych. Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie: ustnych sprawdzianów wiadomości i umiejętności, testów osiągnięć szkolnych, ukierunkowanej obserwacji indywidualnej i zespołowej pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Wiadomości teoretyczne, mogą być sprawdzane za pomocą testu z zadaniami zamkniętymi (wielokrotnego wyboru, na dobieranie) i otwartymi (krótkiej odpowiedzi, z luką). Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 141 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9.4. Ocenianie stanu technicznego i usuwanie uszkodzeń instalacji elektrycznych Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać przez obserwację czynności uczniów w trakcie wykonywania ćwiczeń. Podczas obserwacji należy zwrócić uwagę na: umiejętność lokalizacji uszkodzeń w instalacjach elektrycznych, umiejętność doboru elementów instalacji elektrycznych w zakresie wymiany uszkodzonych, posługiwanie się katalogami przewodów, kabli i osprzętu instalacyjnego, sposób wymiany uszkodzonych elementów instalacji elektrycznych. posługiwanie się dokumentacją techniczną w zakresie przeprowadzania napraw, sposób wykonania pomiarów eksploatacyjnych instalacji elektrycznych posługiwanie się dokumentacją techniczna w podczas wykonywania przeglądów okresowych, umiejętność oceny stanu technicznego instalacji elektrycznej, umiejętność pracy w grupie i wykonywania powierzonych ról, umiejętność planowania działań, przestrzeganie przepisów bhp podczas wykonywania ćwiczeń, umiejętność pracy w grupie, planowanie pracy. Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien wykonać dokumentację techniczną z wykonanych badań, przeglądów, oględzin i pomiarów sprawdzających. Na zakończenie działu programowego wskazane jest przeprowadzenie testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy. W końcowej ocenie działu programowego obok wyniku testu praktycznego należy wziąć pod uwagę oceny wszystkich form sprawdzania efektów kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem ocen z ćwiczeń wykonywanych w trakcie realizacji programu. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby przygotować zadania i ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas zajęć i otrzymali materiały ćwiczeniowe odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 142 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Praktyki zawodowe Praktyki zawodowe Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P D P C P D P D P B P C P C PP B P B PDG(5)2 zanalizować działania prowadzone przez przedsiębiorstwa konkurencyjne; PP C PDG(9)1 posłużyć się urządzeniami biurowymi; P C PDG(10)1 opracować plan marketingowy dla prowadzonej działalności gospodarczej; P C KPS (1)1 zastosować zasady kultury osobistej; KPS (1)2 zastosować zasady etyki zawodowej; KPS (3)1 zaplanować przedsięwzięcia; KPS (3)2 zrealizować zadania; P P P P C C C C Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: BHP (1).1. określić i przewidywać główne zagrożenia pożarowe na stanowisku pracy i jego otoczeniu; BHP (1)2 scharakteryzować gamę stosowanych środków przeciwpożarowych na stanowisku pracy i jego otoczeniu; BHP(4).1. określić i przewidywać główne zagrożenia dla zdrowia i życia na stanowiskach pracy związanych z wykonywanymi pracami; BHP(5).1. określić i przewidywać główne zagrożenia dla zdrowia i życia na stanowiskach pracy związanych z czynnikami szkodliwymi; BHP(6).1. określić skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; BHP(8).1. dobrać i zastosować indywidualne i zbiorowe środki ochrony adekwatne do wykonywanych zadań zawodowych; BHP(9).1. przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy adekwatnych do wykonywanych zadań zawodowych; PDG(4)2 wyjaśnić powiązania między przedsiębiorstwami, instytucjami funkcjonującymi w branży elektrycznej; PDG(5)1 wskazać czynniki wpływające na działania związane z funkcjonowaniem przedsiębiorstw w branży elektrycznej; Materiał nauczania Zapoznanie z systemem ochrony przeciwpożarowej zastosowanym w wybranej firmie. Zapoznanie z zasadami ogólnymi BHP oraz zasadami bezpieczeństwa pracy na wybranych stanowiskach pracy. Zapoznanie z zagrożeniami dla zdrowia i życia na stanowiskach pracy, na których uczeń będzie realizował swoje zadania. Zapoznanie ze strukturą poziomą i pionową wybranej firmy oraz zasadami jej funkcjonowania. Zapoznanie z otoczeniem rynkowym firmy oraz jej pozycją rynkową. Zapoznanie z działaniami marketingowymi firmy oraz analiza skuteczności tych działań. Organizacja stanowiska pracy oraz czynności związanych z realizacją zadania. Planowanie i realizacja prac na podstawie dokumentacji technicznej (rysunków, schematów, instrukcji i opisów technicznych). Wykonywanie prac z zakresu montażu mechanicznego elementów elektrycznych i elektronicznych. Wykonywanie pomiarów wielkości elektrycznych. Analiza przebiegu pracy układów elektrycznych i elektronicznych na podstawie schematów Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 143 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Praktyki zawodowe KPS (3)3 zanalizować osiągnięcia swoich działań; KPS (3)4 rozwiązać problemy; KPS (5)1 określić sposoby radzenia sobie ze stresem; KPS (5)2 zastosować techniki relaksacyjne; KPS (7)1 przyjąć odpowiedzialność za powierzone informacje zawodowe; KPS (8)1 podjąć samodzielne decyzje; KPS (8)2 ocenić ryzyko podejmowanych działań; KPS (8)3 określić skutki podejmowanych decyzji; KPS (9)1 określić swoje postulaty; KPS (9)2 określić techniki mediacji; KPS (9)3 ustalić korzystne warunki porozumień; KPS (10)1 udoskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; KPS (10)2 podjąć rolę w zespole; OMZ (6)3 zastosować właściwe formy komunikacji interpersonalnych; OMZ (6)4 zastosować w komunikacji ze współpracownikami nowoczesne środki techniczne; PKZ(E.a)(10)3 wykonać prace z zakresu montażu mechanicznego elementów i urządzeń elektrycznych; PKZ(E.a)(10)4 wykonać prace z zakresu montażu mechanicznego elementów i urządzeń elektronicznych; P P P P P P P P P P P P P P P D D C C C C C C C C C C C C D P C P C PKZ(E.a)(14)2 dobrać przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych; P C PKZ(E.a)(14)4 dobrać przyrządy do pomiaru parametrów układów elektronicznych; P C PKZ(E.a)(14)5 narysować schemat układu pomiarowego; P C PP D P D P D PKZ(E.a)(17)4 wyciągnąć wnioski na podstawie dokumentacji technicznej, katalogów i instrukcji obsługi; PKZ(E.c)(4)3 zanalizować przydatność elementów oraz układów elektrycznych do określonych warunków eksploatacyjnych; PKZ(E.c)(4)4 zanalizować przydatność elementów oraz układów elektronicznych do określonych warunków eksploatacyjnych; ideowych oraz pomiarów. Sporządzanie dokumentacji z wykonywanych prac. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 144 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Praktyki zawodowe PKZ(E.c)(4)5 zastosować elementy oraz układy elektryczne do określonych warunków eksploatacyjnych; PKZ(E.c)(4)6 zastosować elementy oraz układy elektroniczne do określonych warunków eksploatacyjnych; PKZ(E.c)(6)3 zanalizować metody i wskazania przyrządów w pomiarach parametrów układów elektrycznych; PKZ(E.c)(6)4 zanalizować metody i wskazania przyrządów w pomiarach parametrów układów elektronicznych; PKZ(E.c)(7)1 zanalizować przebieg pracy układów elektrycznych na podstawie schematów ideowych; PKZ(E.c)(7)2 zanalizować przebieg pracy układów elektronicznych na podstawie schematów ideowych; PKZ(E.c)(7)3 określić poprawność pracy układów elektrycznych na podstawie wyników pomiarów; PKZ(E.c)(7)4 określić poprawność pracy układów elektronicznych na podstawie wyników pomiarów; PKZ(E.c)(8)3 zastosować zasady sporządzania dokumentacji z wykonywanych prac; P C P C P D P D P D P D P C P C P C PKZ(E.c) (9)5 obsłużyć programy komputerowe wspomagające badanie układów PP C elektrycznych; PKZ(E.c) (9)6 obsłużyć programy komputerowe wspomagające badanie układów PP C elektronicznych; Planowane zadania Zadania przydzielane uczniowi na bieżąco w zależności od potrzeb działu (zespołu), z którym uczeń realizuje praktykę. Zadania te powinny być zbieżne z efektami kształcenia właściwymi dla zawodu TECHNIK ELEKTRYK. Przykładowe zadanie: Znajdź przyczynę nieprawidłowego działania układu sterowania silnika klatkowego. Wykonaj demontaż uszkodzonych elementów układu sterowania oraz zamontuj części zamienne. Po naprawie układu sterowania silnika klatkowego należy sprawdzić poprawność jego działania. Podsumowanie zadania: pracę ocenia bezpośrednio nadzorujący wykonanie poszczególnych czynności pracownik. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Uczniowie powinni odbywać praktykę zawodową w zakładach stanowiących potencjalnie ich przyszłe miejsca pracy. W zależności od potrzeb lokalnego rynku pracy oraz zainteresowań uczniów mogą to być między innymi następujące rodzaje zakładów: Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 145 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Praktyki zawodowe elektrownie lub zakłady energetyczne, zakłady produkujące urządzenia elektroenergetyczne, energoelektroniczne lub urządzenia powszechnego użytku, zakłady eksploatujące urządzenia elektroenergetyczne, zakłady wykonujące remonty maszyn i urządzeń elektrycznych, zakłady wykonujące instalacje elektryczne w obiektach budowlanych, zakłady usługowe naprawiające elektryczny sprzęt gospodarstwa domowego, placówki handlowe zajmujące się sprzedażą maszyn, urządzeń i sprzętu elektrycznego. Wskazane jest, aby uczniowie wykorzystując swoją wiedzę i umiejętności nabyte na zajęciach z podstaw przedsiębiorczości, sami znaleźli zakład, w którym mogą odbyć praktykę zawodową. Powinni oni więc nawiązać kontakt z kierownictwem wybranego zakładu, zaprezentować swoje umiejętności i zainteresowania oraz ustalić szczegółowy harmonogram praktyki. Rola szkoły w tym przypadku powinna ograniczyć się do zawarcia umowy, po uprzednim uzgodnieniu programu praktyki. Program praktyki zawodowej należy traktować w sposób elastyczny. Ze względów organizacyjnych dopuszcza się pewne zmiany związane ze specyfiką zakładu, w którym uczeń odbywa praktykę. Praktyka zawodowa powinna jednak być tak zorganizowana, aby umożliwić uczniom zastosowanie i pogłębienie zdobytej wiedzy i umiejętności zawodowych w rzeczywistych warunkach pracy. Zaleca się, aby w miarę możliwości uczniowie mogli poznać pracę różnych działów zakładu. W trakcie praktyki uczniowie powinni prowadzić dzienniczki praktyki, dokumentując w nich przebieg praktyki. Zadania do wykonania przez uczniów w trakcie praktyki zawodowej powinny być skorelowane z efektami kształcenia zawodowego osiągniętymi przez ucznia w szkole. Środki dydaktyczne Dokumentacje techniczne oraz instrukcje eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych, schematy ideowe i montażowe, czasopisma branżowe, katalogi, Polskie Normy, zakładowe przepisy BHP. Zalecane metody dydaktyczne Zalecanymi metodami dydaktycznymi ze względu na specyfikę praktyki zawodowej są ćwiczenia praktyczne i metoda problemowa. Przed wykonywaniem zadań zawodowych przez uczniów opiekun praktyki zawodowej powinien przeprowadzić instruktaż i zwrócić szczególną uwagę na bezwzględne przestrzeganie przepisów bhp. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie (pod bezpośrednim nadzorem pracownika firmy). Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia na praktyce zawodowej dokonuje opiekun praktyk zawodowych na podstawie obserwacji czynności wykonywanych przez ucznia podczas realizacji zadań oraz sposobu prowadzenia dzienniczka praktyki zawodowej. Ocena osiągnięć ucznia powinna uwzględniać następujące kryteria: dyscyplina, Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 146 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Praktyki zawodowe samodzielność pracy, jakość wykonanej pracy, przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Wskazane jest, aby opiekun praktyki zawodowej przygotował zadania o zróżnicowanym poziomie trudności dostosowanym do możliwości i potrzeb uczniów uwzględniając ich zainteresowania i zdiagnozowane ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na to, aby uczniowie o różnych preferowanych typach uczenia się byli aktywni podczas pracy na danym stanowisku i otrzymali wsparcie od opiekuna praktyki zawodowej odpowiednie do swoich możliwości i preferencji. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 147 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ZAŁĄCZNIKI Załącznik 1. EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK ELEKTRYK ZAPISANE W ROZPORZĄDZENIU W SPRAWIE PODSTAWY PROGRAMOWEJ KSZTAŁCENIA W ZAWODACH Załącznik 2. POGRUPOWANE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK ELEKTRYK Załącznik 3. USZCZEGÓŁOWIONE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK ELEKTRYK Załącznik 1. EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK ELEKTRYK ZAPISANE W ROZPORZĄDZENIU W SPRAWIE PODSTAWY PROGRAMOWEJ KSZTAŁCENIA W ZAWODACH Efekty kształcenia Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; BHP(2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; BHP(3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia. Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej (PDG) PDG(1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; PDG(2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego; PDG(3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej; PDG(4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 148 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia PDG(5) analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży; PDG(6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży; PDG(7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej; PDG(8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej; PDG(9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej; PDG(10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej; PDG(11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej. Język obcy ukierunkowany zawodowo (JOZ) JOZ(1) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych; JOZ(2) interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka; JOZ(3) analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych; JOZ(4) formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy; JOZ(5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji. Kompetencje personalne i społeczne (KPS) KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; KPS(4) jest otwarty na zmiany; KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej; KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; KPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień; KPS(10) współpracuje w zespole. Organizacja pracy małych zespołów (OMZ) w przypadku zawodów nauczanych na poziomie technika OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań; OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; OMZ(5) wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 149 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia Efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru kształcenia, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów PKZ(E.a)(1) posługuje się pojęciami z dziedziny elektrotechniki i elektroniki; PKZ(E.a)(2) opisuje zjawiska związane z prądem stałym i zmiennym; PKZ(E.a)(3) interpretuje wielkości fizyczne związane z prądem zmiennym; PKZ(E.a)(4) wyznacza wielkości charakteryzujące przebiegi sinusoidalne typu y = A sin(ωt+φ); PKZ(E.a)(5) stosuje prawa elektrotechniki do obliczania i szacowania wartości wielkości elektrycznych w obwodach elektrycznych i układach elektronicznych; PKZ(E.a)(6) rozpoznaje elementy oraz układy elektryczne i elektroniczne; PKZ(E.a)(7) sporządza schematy ideowe i montażowe układów elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.a)(8) rozróżnia parametry elementów oraz układów elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.a)(9) posługuje się rysunkiem technicznym podczas prac montażowych i instalacyjnych; PKZ(E.a)(10) dobiera narzędzia i przyrządy pomiarowe oraz wykonuje prace z zakresu montażu mechanicznego elementów i urządzeń elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.a)(11) wykonuje prace z zakresu obróbki ręcznej; PKZ(E.a)(12) określa funkcje elementów i układów elektrycznych i elektronicznych na podstawie dokumentacji technicznej; PKZ(E.a)(13) wykonuje połączenia elementów i układów elektrycznych oraz elektronicznych na podstawie schematów ideowych i montażowych; PKZ(E.a)(14) dobiera metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.a)(15) wykonuje pomiary wielkości elektrycznych elementów, układów elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.a)(16) przedstawia wyniki pomiarów i obliczeń w postaci tabel i wykresów; PKZ(E.a)(17) posługuje się dokumentacją techniczną, katalogami i instrukcjami obsługi oraz przestrzega norm w tym zakresie; PKZ(E.a)(18) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań. PKZ(E.c)(1) wykonuje operacje matematyczne na liczbach zespolonych; PKZ(E.c)(2) sporządza wykresy w skali logarytmicznej; PKZ(E.c)(3) charakteryzuje parametry elementów oraz układów elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.c)(4) dobiera elementy oraz układy elektryczne i elektroniczne do określonych warunków eksploatacyjnych; PKZ(E.c)(5) określa wpływ parametrów poszczególnych elementów i podzespołów na pracę układów elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.c)(6) dobiera metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.c)(7) dokonuje analizy pracy układów elektrycznych i elektronicznych na podstawie schematów ideowych oraz wyników pomiarów; PKZ(E.c)(8) sporządza dokumentację z wykonywanych prac; PKZ(E.c)(9) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań. Efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie E.7.1(1) klasyfikuje maszyny i urządzenia elektryczne według określonych kryteriów; E.7.1(2) określa parametry techniczne maszyn i urządzeń elektrycznych; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 150 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia E.7.1(3) rozróżnia parametry elementów i podzespołów maszyn i urządzeń elektrycznych; E.7.1(4) rozpoznaje maszyny i urządzenia elektryczne oraz ich elementy E.7.1(5) rozróżnia materiały konstrukcyjne stosowane w maszynach i urządzeniach elektrycznych; E.7.1(6) rozpoznaje układy zasilania, sterowania i zabezpieczenia maszyn i urządzeń elektrycznych oraz ich elementy; E.7.1(7) rozpoznaje przewody i kable elektryczne; E.7.1(8) określa przeznaczenie maszyn i urządzeń elektrycznych; E.7.1(9) określa funkcje elementów i podzespołów stosowanych w maszynach i urządzeniach elektrycznych; E.7.1(10) odczytuje i sporządza rysunki oraz schematy maszyn i urządzeń elektrycznych; E.7.1(11) dobiera narzędzia do montażu maszyn i urządzeń elektrycznych; E.7.1(12) wykonuje montaż mechaniczny podzespołów elektrycznych i elektronicznych; E.7.1(13) montuje układy zasilania, sterowania, regulacji oraz zabezpieczenia maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie dokumentacji; E.7.1(14) sprawdza zgodność wykonanych prac z dokumentacją E.7.1(15) wykonuje pomiary parametrów maszyn i urządzeń elektrycznych E.7.2(1) rozpoznaje części zamienne maszyn i urządzeń elektrycznych; E.7.2(2) lokalizuje typowe uszkodzenia maszyn i urządzeń elektrycznych; E.7.2(3) przestrzega zasad konserwacji maszyn i urządzeń elektrycznych; E.7.2(4) planuje kolejność czynności podczas demontażu i montażu maszyn i urządzeń elektrycznych; E.7.2(5) wykonuje pomiary napięcia zasilania, rezystancji uzwojeń i rezystancji izolacji; E.7.2(6) wykonuje wymianę zużytych lub uszkodzonych elementów i podzespołów maszyn i urządzeń elektrycznych; E.7.2(7) wykonuje wymianę uszkodzonych elementów układów sterowania i zabezpieczeń maszyn i urządzeń elektrycznych; E.7.2(8) sprawdza poprawność wykonanego montażu układów sterowania i zabezpieczeń maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie dokumentacji; E.7.2(9) przeprowadza oględziny i konserwację maszyn i urządzeń elektrycznych; E.7.2(10) sprawdza działanie maszyn i urządzeń elektrycznych po montażu i konserwacji E.8.1(1) rozróżnia przewody stosowane w instalacjach elektrycznych; E.8.1(2) rozpoznaje sprzęt instalacyjny; E.8.1(3) rozpoznaje źródła światła i oprawy oświetleniowe; E.8.1(4) określa parametry techniczne instalacji elektrycznych i sprzętu instalacyjnego; E.8.1(5) przestrzega zasad wykonywania instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych i przemysłowych; E.8.1(6) sporządza schemat montażowy instalacji; E.8.1(7) trasuje przebieg przewodów i położenie sprzętu instalacyjnego na podstawie schematu; E.8.1(8) dobiera narzędzia do wykonywania różnych rodzajów instalacji elektrycznych; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 151 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia E.8.1(9) wykonuje połączenia między podzespołami elektrycznymi według schematu ideowego i montażowego; E.8.1(10) sprawdza zgodność montażu instalacji elektrycznej ze schematem; E.8.1(11) wykonuje pomiary parametrów instalacji i zabezpieczeń zgodnie z instrukcją; E.8.1(12) sprawdza działanie instalacji elektrycznej po wykonanym montażu E.8.2(1) przestrzega zasad i określa zakres przeprowadzania prac konserwacyjnych instalacji elektrycznych; E.8.2(2) rozpoznaje typowe uszkodzenia instalacji elektrycznych; E.8.2(3) dobiera części zamienne elementów instalacji elektrycznej na podstawie danych katalogowych; E.8.2(4) dobiera narzędzia do montażu i demontażu elementów instalacji elektrycznej; E.8.2(5) dobiera mierniki do przeprowadzania pomiarów parametrów instalacji elektrycznych; E.8.2(6) sprawdza ciągłość przewodów fazowych i ochronnych; E.8.2(7) wykonuje pomiary parametrów instalacji elektrycznych; E.8.2(8) wykonuje wymianę uszkodzonych przewodów i podzespołów instalacji elektrycznych; E.8.2(9) sprawdza działanie środków ochrony przeciwporażeniowej; E.8.2(10) wykonuje prace konserwacyjne instalacji elektrycznych zgodnie z dokumentacją E.24.1(1) określa wymagania eksploatacyjne maszyn i urządzeń elektrycznych; E.24.1(2) organizuje i nadzoruje prace z zakresu eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych E.24.1(3) dobiera mierniki do przeprowadzania pomiarów parametrów maszyn i urządzeń elektrycznych; E.24.1(4) określa wpływ parametrów elementów i podzespołów na pracę maszyn i urządzeń elektrycznych; E.24.1(5) określa zasady lokalizacji uszkodzeń i sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów maszyn i urządzeń elektrycznych; E.24.1(6) dobiera części zamienne maszyn i urządzeń elektrycznych; E.24.1(7) dobiera zabezpieczenia maszyn i urządzeń elektrycznych; E.24.1(8) dobiera, instaluje i sprawdza działanie środków ochrony przeciwporażeniowej; E.24.1(9) lokalizuje i usuwa uszkodzenia w maszynach oraz urządzeniach elektrycznych; E.24.1(10) ocenia stan techniczny maszyn i urządzeń elektrycznych E.24.2(1) określa wymagania eksploatacyjne instalacji elektrycznych; E.24.2(2) organizuje i nadzoruje prace z zakresu eksploatacji instalacji elektrycznych; E.24.2(3) dobiera, instaluje i sprawdza działanie środków ochrony przeciwporażeniowej; E.24.2(4) przestrzega zasad lokalizacji uszkodzeń i sposoby wymiany uszkodzonych elementów instalacji elektrycznych; E.24.2(5) określa wpływ parametrów przewodów i sprzętu instalacyjnego na pracę instalacji elektrycznych; E.24.2(6) dobiera przewody i kable oraz sprzęt instalacyjny do wykonania instalacji elektrycznych; E.24.2(7) dobiera zabezpieczenia instalacji elektrycznych; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 152 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia E.24.2(8) dobiera mierniki oraz wykonuje pomiary odbiorcze i eksploatacyjne instalacji elektrycznych; E.24.2(9) ocenia stan techniczny instalacji elektrycznych na podstawie oględzin i pomiarów; E.24.2(10) lokalizuje i usuwa uszkodzenia w instalacjach elektrycznych. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 153 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia /umiejętności, wiedza oraz kompetencje personalne i społeczne/ Klasa I II I Uczeń: II III I II I IV II I II Liczba godzin przeznaczona na realizację efektów kształcenia Załącznik 2. POGRUPOWANE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK ELEKTRYK Kształcenie zawodowe teoretyczne Elektrotechnika i elektronika PKZ(E.a)(1) posługuje się pojęciami z dziedziny elektrotechniki i elektroniki; X X X X X PKZ(E.a)(2) opisuje zjawiska związane z prądem stałym i zmiennym; X X X X X PKZ(E.a)(3) interpretuje wielkości fizyczne związane z prądem zmiennym; X X X X X PKZ(E.a)(4) wyznacza wielkości charakteryzujące przebiegi sinusoidalne typu y = A sin(ωt+φ); PKZ(E.a)(5) stosuje prawa elektrotechniki do obliczania i szacowania wartości wielkości elektrycznych w obwodach elektrycznych i układach elektronicznych; PKZ(E.a)(6) rozpoznaje elementy oraz układy elektryczne i elektroniczne; X X X X X X X X X X X X X X X PKZ(E.a)(7) sporządza schematy ideowe i montażowe układów elektrycznych i elektronicznych; X X X X X PKZ(E.a)(8) rozróżnia parametry elementów oraz układów elektrycznych i elektronicznych; X X X X X PKZ(E.a)(12) określa funkcje elementów i układów elektrycznych i elektronicznych na podstawie dokumentacji technicznej; X X X X X PKZ(E.a)(14) dobiera metody i przyrządy do pomiaru parametrów obwodów elektrycznych i układów elektronicznych; PKZ(E.a)(17) posługuje się dokumentacją techniczną, katalogami i instrukcjami obsługi oraz przestrzega norm w tym zakresie; PKZ(E.c)(1) wykonuje operacje matematyczne na liczbach zespolonych; X X X X X X X X X X X X PKZ(E.c)(2) sporządza wykresy w skali logarytmicznej; X X PKZ(E.c)(3) charakteryzuje parametry elementów oraz układów elektrycznych i elektronicznych; X X PKZ(E.c)(4) dobiera elementy oraz układy elektryczne i elektroniczne do określonych warunków eksploatacyjnych X X Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 154 106 70 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego PKZ(E.c)(5) określa wpływ parametrów poszczególnych elementów i podzespołów na pracę układów elektrycznych i elektronicznych PKZ(E.c)(6) dobiera metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.c)(7) dokonuje analizy pracy układów elektrycznych i elektronicznych na podstawie schematów ideowych oraz wyników pomiarów; PKZ(E.c)(9) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań. BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; BHP(2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; BHP(3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X KPS (4) jest otwarty na zmiany KPS (5) potrafi radzić sobie ze stresem; X X X X X KPS (6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; X X X X X X X X X X 4 KPS (8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; KPS (10) współpracuje w zespole; Łączna liczba godzin 180 Maszyny i urządzenia elektryczne E.7.1(1) klasyfikuje maszyny i urządzenia elektryczne według określonych kryteriów; X X X X E.7.1(2) określa parametry techniczne maszyn i urządzeń elektrycznych; X X X X E.7.1(3) rozróżnia parametry elementów i podzespołów maszyn i urządzeń elektrycznych; X X X X E.7.1(4) rozpoznaje maszyny i urządzenia elektryczne oraz ich elementy; X X X X E.7.1(5) rozróżnia materiały konstrukcyjne stosowane w maszynach i urządzeniach elektrycznych; X X X X E.7.1(6) rozpoznaje układy zasilania, sterowania i zabezpieczenia maszyn i urządzeń elektrycznych oraz ich elementy; X X X X E.7.1(7) rozpoznaje przewody i kable elektryczne; X X X X E.7.1(8) określa przeznaczenie maszyn i urządzeń elektrycznych; X X X X E.7.1(9) określa funkcje elementów i podzespołów stosowanych w maszynach i urządzeniach elektrycznych; X X X X Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 155 225 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego E.7.1(10) odczytuje i sporządza rysunki oraz schematy maszyn i urządzeń elektrycznych; X X X X E.7.2(1) rozpoznaje części zamienne maszyn i urządzeń elektrycznych; X X X X E.24.1(1) określa wymagania eksploatacyjne maszyn i urządzeń elektrycznych; X X E.24.1(4) określa wpływ parametrów elementów i podzespołów na pracę maszyn i urządzeń elektrycznych; KPS (1) przestrzega zasad kultury i etyki; X X X X X X X X KPS (2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; X X X X X X KPS (3) przewiduje skutki podejmowanych działań; X X X X X X KPS (4) jest otwarty na zmiany KPS (6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; X X X X X X X X X X X X KPS (10) współpracuje w zespole; X X X X X X Łączna liczba godzin 45 270 Instalacje elektryczne E.8.1(1) rozróżnia przewody stosowane w instalacjach elektrycznych; X X X X E.8.1(2) rozpoznaje sprzęt instalacyjny; X X X X E.8.1(3) rozpoznaje źródła światła i oprawy oświetleniowe; X X X X E.8.1(4) określa parametry techniczne instalacji elektrycznych i sprzętu instalacyjnego; X X X X E.8.1.(5) przestrzega zasad wykonywania instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych i przemysłowych X X X X E.8.1(6) sporządza schemat montażowy instalacji; X X X X X X X X X E.24.2(1) określa wymagania eksploatacyjne instalacji elektrycznych; E.24.2(5) określa wpływ parametrów przewodów i sprzętu instalacyjnego na pracę instalacji elektrycznych; KPS (2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; KPS (3) przewiduje skutki podejmowanych działań; KPS (10) współpracuje w zespole; OMZ (2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; OMZ (3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 156 185 55 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego OMZ (4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; Łączna liczba godzin 240 Działalność gospodarcza w branży elektronicznej PDG(1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; PDG(2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego; PDG(3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej; X X X X X X PDG(4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi, X X PDG(5) analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży; X X PDG(6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży; X X PDG(7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej; X X PDG(8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej; PDG(9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej; PDG(10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej; X X X X X X PDG(11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej. KPS (3) przewiduje skutki podejmowanych działań; X X X X KPS (5) potrafi radzić sobie ze stresem; X X KPS (8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; X X KPS (9) potrafi negocjować warunki porozumień; X X KPS (10) współpracuje w zespole; X X OMZ (1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań X X OMZ (2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; X X OMZ (3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; OMZ (4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; X X X X OMZ (5) wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; X X Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 157 30 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Łączna liczba godzin Język obcy w branży elektrycznej JOZ(1) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych; JOZ(2) interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka; JOZ(3) analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych; JOZ(4) formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy; JOZ(5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji. KPS (6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; X X X X X X X X X X 30 30 KPS (10) współpracuje w zespole; OMZ (6) komunikuje się ze współpracownikami. Łączna liczba godzin 30 Łączna liczba godzin przeznaczona na kształcenie zawodowe teoretyczne 750 Kształcenie zawodowe praktyczne Pomiary elektryczne i elektroniczne KPS(1) przestrzega zasad kultury oraz etyki; X X X X KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań X X X X KPS(10) współpracuje w zespole; BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; X X X X X X X X X X X X BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; X X X X X X X X X X X X Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 158 5 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia. X X X X OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań; X X X X OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami. PKZ(E.a)(13) wykonuje połączenia elementów i układów elektrycznych oraz elektronicznych na podstawie schematów ideowych i montażowych; PKZ(E.a)(14) dobiera metody i przyrządy do pomiaru parametrów obwodów elektrycznych i układów elektronicznych; X X X X X X X X X X X X PKZ(E.a)(15) wykonuje pomiary wielkości elektrycznych elementów, układów elektrycznych i elektronicznych; X X X X PKZ(E.a)(16) przedstawia wyniki pomiarów i obliczeń w postaci tabeli i wykresów; PKZ(E.a)(17) posługuje się dokumentacją techniczną, katalogami i instrukcjami obsługi oraz przestrzega norm w tym zakresie; PKZ(E.a)(18) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań; X X X X X X X X X X X X PKZ(E.c)(4) dobiera elementy oraz układy elektryczne i elektroniczne do określonych warunków eksploatacyjnych X PKZ(E.c)(6) dobiera metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.c)(7) dokonuje analizy pracy układów elektrycznych i elektronicznych na podstawie schematów ideowych oraz wyników pomiarów; PKZ(E.c)(8) sporządza dokumentację z wykonywanych prac; X 120 55 X X Łączna liczba godzin 180 Montaż maszyn i urządzeń elektrycznych KPS(1) przestrzega zasad kultury oraz etyki; X X X X X KPS(2) jest kreatywny oraz konsekwentny realizacji zadań; X X X X X KPS(4) jest otwarty na zmiany; X X X X X KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; X X X X X KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej; BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; X X X X X X X X X X X X X X X BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i X X X X X Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 159 5 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia. X X X X X X X X X X X X X X X OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; X X X X X OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; X X X X X OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; X X X X X OMZ (5) wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; X X X X X OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami. X X X X X PKZ(E.a)(9) posługuje się rysunkiem technicznym podczas prac montażowych i instalacyjnych; PKZ(E.a)(10) dobiera narzędzia i przyrządy pomiarowe oraz wykonuje prace z zakresu montażu mechanicznego elementów i urządzeń elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.a)(11) wykonuje prace z zakresu obróbki ręcznej; X X X X X X X X X E.7.1(10) odczytuje i sporządza rysunki oraz schematy maszyn i urządzeń elektrycznych; X X X X E.7.1(11) dobiera narzędzia do montażu maszyn i urządzeń elektrycznych; X X X X E.7.1(12) wykonuje montaż mechaniczny podzespołów elektrycznych i elektronicznych; E.7.1(13) montuje układy zasilania, sterowania, regulacji oraz zabezpieczenia maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie dokumentacji; E.7.1(14) sprawdza zgodność wykonanych prac z dokumentacją X X X X X X X X X X X X E.7.1(15) wykonuje pomiary parametrów maszyn i urządzeń elektrycznych X X X X E.7.2(1) rozpoznaje części zamienne maszyn i urządzeń elektrycznych; X X X X E.7.2(2) lokalizuje typowe uszkodzenia maszyn i urządzeń elektrycznych; X X X X E.7.2(3) przestrzega zasad konserwacji maszyn i urządzeń elektrycznych; X X X X E.7.2(4) planuje kolejność czynności podczas demontażu i montażu maszyn i urządzeń elektrycznych; X X X X E.7.2(5) wykonuje pomiary napięcia zasilania, rezystancji uzwojeń i rezystancji izolacji; X X X X Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 160 40 225 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego E.7.2(6) wykonuje wymianę zużytych lub uszkodzonych elementów i podzespołów maszyn i urządzeń elektrycznych; E.7.2(7) wykonuje wymianę uszkodzonych elementów układów sterowania i zabezpieczeń maszyn i urządzeń elektrycznych; E.7.2(8) sprawdza poprawność wykonanego montażu układów sterowania i zabezpieczeń maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie dokumentacji; E.7.2(9) przeprowadza oględziny i konserwacje maszyn i urządzeń elektrycznych; X X X X X X X X X X X X X X X X E.7.2(10) sprawdza działanie maszyn i urządzeń elektrycznych po montażu i konserwacji X X X X Łączna liczba godzin 270 Montaż instalacji elektrycznych KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; X X X KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; X X X KPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień; X X X KPS(10) współpracuje w zespole; BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; X X X X X X X X X BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; X X X X X X X X X X X X X X X OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; X X X OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; X X X X X X X E.8.1(5) przestrzega zasad wykonywania instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych i przemysłowych; E.8.1(7) trasuje przebieg przewodów i położenie sprzętu instalacyjnego na podstawie schematu; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 161 X 5 175 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego E.8.1(8) dobiera narzędzia do wykonywania różnych rodzajów instalacji elektrycznych; X X X E.8.1(9) wykonuje połączenia między podzespołami elektrycznymi według schematu ideowego i montażowego; X X X E.8.1(10) sprawdza zgodność montażu instalacji elektrycznej ze schematem; X X X E.8.1(11) wykonuje pomiary parametrów instalacji i zabezpieczeń zgodnie z instrukcją; X X X E.8.1(12) sprawdza działanie instalacji elektrycznej po wykonanym montażu X X X E.8.2(1) przestrzega zasad i określa zakres przeprowadzania prac konserwacyjnych instalacji elektrycznych; X X X E.8.2(2) rozpoznaje typowe uszkodzenia instalacji elektrycznych; X X X E.8.2(3) dobiera części zamienne elementów instalacji elektrycznej na podstawie danych katalogowych; X X X E.8.2(4) dobiera narzędzia do montażu i demontażu elementów instalacji elektrycznej; X X X E.8.2(5) dobiera mierniki do przeprowadzania pomiarów parametrów instalacji elektrycznych; X X X E.8.2(6) sprawdza ciągłość przewodów fazowych i ochronnych; X X X E.8.2(7) wykonuje pomiary parametrów instalacji elektrycznych; X X X E.8.2(8) wykonuje wymianę uszkodzonych przewodów i podzespołów instalacji elektrycznych; X X X E.8.2(9) sprawdza działanie środków ochrony przeciwporażeniowej; X X X E.8.2(10) wykonuje prace konserwacyjne instalacji elektrycznych zgodnie z dokumentacją X X X Łączna liczba godzin Obsługa maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 162 X X X X X X X X X X X X 180 5 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; X X OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; X X OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; X X OMZ(5) wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; X X KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; X X KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; X X KPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień; X X KPS(10) współpracuje w zespole; X X PKZ(E.c)(6) dobiera metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.c)(7) dokonuje analizy pracy układów elektrycznych i elektronicznych na podstawie schematów ideowych oraz wyników pomiarów; PKZ(E.c)(8) sporządza dokumentację z wykonywanych prac; X X X X X X E.24.1(2) organizuje i nadzoruje prace z zakresu eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych; X X E.24.1(3) dobiera mierniki do przeprowadzania pomiarów parametrów maszyn i urządzeń elektrycznych; E.24.1(5) określa zasady lokalizacji uszkodzeń i sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów maszyn i urządzeń elektrycznych; E.24.1(6) dobiera części zamienne maszyn i urządzeń elektrycznych; X X X X X X E.24.1(7) dobiera zabezpieczenia maszyn i urządzeń elektrycznych; X X E.24.1(8) dobiera, instaluje i sprawdza działanie środków ochrony przeciwporażeniowej; X X E.24.1(9) lokalizuje i usuwa uszkodzenia w maszynach oraz urządzeniach elektrycznych; X X E.24.1(10) ocenia stan techniczny maszyn i urządzeń elektrycznych X X E.24.2(1) określa wymagania eksploatacyjne instalacji elektrycznych; X X E.24.2(2) organizuje i nadzoruje prace z zakresu eksploatacji instalacji elektrycznych; X X E.24.2(3) dobiera, instaluje i sprawdza działanie środków ochrony przeciwporażeniowej; X X E.24.2(4) przestrzega zasad lokalizacji uszkodzeń i sposoby wymiany uszkodzonych elementów instalacji elektrycznych; X X E.24.2(6) dobiera przewody i kable oraz sprzęt instalacyjny do wykonania instalacji elektrycznych; X X Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 163 10 105 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego E.24.2(7) dobiera zabezpieczenia instalacji elektrycznych; X X E.24.2(8) dobiera mierniki oraz wykonuje pomiary odbiorcze i eksploatacyjne instalacji elektrycznych; X X E.24.2(9) ocenia stan techniczny instalacji elektrycznych na podstawie oględzin i pomiarów; X X E.24.2(10) lokalizuje i usuwa uszkodzenia w instalacjach elektrycznych X X Łączna liczba godzin 120 Łączna liczba godzin przeznaczona na kształcenie zawodowe praktyczne 750 Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 164 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Załącznik 3. USZCZEGÓŁOWIONE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK ELEKTRYK Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: Elektrotechnika i elektronika PKZ(E.a)(1)1 zastosować podstawowe pojęcia związane z prądem elektrycznym; PKZ(E.a)(1)2 posłużyć się wielkościami fizycznymi stosowanymi w elektrotechnice; PKZ(E.a) (1) posługuje się pojęciami z dziedziny elektrotechniki i elektroniki; PKZ(E.a) (2) opisuje zjawiska związane z prądem stałym i zmiennym; PKZ(E.a) (3) interpretuje wielkości fizyczne związane z prądem zmiennym; PKZ(E.a) (4) wyznacza wielkości charakteryzujące przebiegi sinusoidalne typu y = A sin(ωt+φ); PKZ(E.a) (5) stosuje prawa elektrotechniki do obliczania i szacowania wartości wielkości elektrycznych w obwodach elektrycznych i układach elektronicznych; PKZ(E.a)(1)3 uzasadnić warunki przepływu prądu elektrycznego w obwodzie elektrycznym; PKZ(E.a)(1)4 posłużyć się pojęciami dotyczącymi elementów obwodu elektrycznego; PKZ(E.a)(1)5 rozpoznać materiały stosowane w elektrotechnice i elektronice; PKZ(E.a)(2)1 określić zjawiska zachodzące w polu elektrycznym; PKZ(E.a)(2)2 wyjaśnić zjawiska zawiązane z prądem stałym; PKZ(E.a)(2)3 wyjaśnić zjawiska zawiązane z prądem zmiennym; PKZ(E.a)(2)4 zanalizować zjawiska zawiązane z prądem stałym; PKZ(E.a)(2)5 zanalizować zjawiska zawiązane z prądem zmiennym; PKZ(E.a)(3)1 zastosować wielkości fizyczne i jednostki używane w obwodach prądu zmiennego; PKZ(E.a)(3)2 opisać wielkości fizyczne związane z prądem zmiennym; PKZ(E.a)(3)3 przeliczyć wielkości fizyczne i ich jednostki związane z prądem zmiennym; PKZ(E.a)(4)1 określić wielkości charakteryzujące przebiegi sinusoidalne typu y = A sin(ωt+φ); PKZ(E.a)(4)2 obliczyć wielkości charakteryzujące przebiegi sinusoidalne typu y = A sin(ωt+φ); PKZ(E.a)(4)3 scharakteryzować wielkości opisujące przebiegi sinusoidalne typu y = A sin(ωt+φ); PKZ(E.a)(5)1 obliczyć wartości wielkości elektrycznych w obwodach elektrycznych z zastosowaniem podstawowych praw elektrotechniki; PKZ(E.a)(5)2 obliczyć wartości wielkości elektrycznych w układach elektronicznych z zastosowaniem podstawowych praw elektrotechniki; PKZ(E.a)(5)3 oszacować wartości wielkości elektrycznych w obwodach elektrycznych z zastosowaniem podstawowych prawa elektrotechniki; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 165 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: PKZ(E.a)(5)4 oszacować wartości wielkości elektrycznych w układach elektronicznych z zastosowaniem podstawowych praw elektrotechniki; PKZ(E.a)(5)5 przeliczyć jednostki fizyczne stosując wielokrotności i podwielokrotności systemu SI; PKZ(E.a)(6)1 rozpoznać elementy oraz układy elektryczne na podstawie symbolu graficznego i parametrów; PKZ(E.a) (6) rozpoznaje elementy oraz układy elektryczne i elektroniczne; PKZ(E.a)(6)2 rozpoznać elementy oraz układy elektryczne na podstawie wyglądu i oznaczeń; PKZ(E.a (6)3 rozpoznać elementy oraz układy elektroniczne na podstawie symbolu graficznego i parametrów; PKZ(E.a)(6)4 rozpoznać elementy oraz układy elektroniczne na podstawie wyglądu i oznaczeń; PKZ(E.a)(6)5 nazwać układy elektryczne; PKZ(E.a)(6)6 nazwać układy elektroniczne; PKZ(E.a)(7)1zastosować symbole graficzne na schematach ideowych i montażowych układów elektrycznych; PKZ(E.a)(7)2 zastosować zasady tworzenia schematów ideowych i montażowych układów elektrycznych; PKZ(E.a)(7)3 narysować schematy ideowe układów elektrycznych; PKZ(E.a) (7) sporządza schematy ideowe i montażowe układów elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.a) (8) rozróżnia parametry elementów oraz układów elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.a)(7)4 narysować schematy ideowe układów elektronicznych; PKZ(E.a)(7)5 narysować schematy montażowe układów elektrycznych; PKZ(E.a)(7)6 narysować schematy montażowe układów elektronicznych; PKZ(E.a)(7)7zastosować symbole graficzne na schematach ideowych i montażowych układów elektronicznych; PKZ(E.a)(7)8 zastosować zasady tworzenia schematów ideowych i montażowych układów elektronicznych; PKZ(E.a)(8)1 rozróżnić parametry elementów elektrycznych; PKZ(E.a)(8)2rozróżnić parametry elementów elektronicznych PKZ(E.a)(8)3 rozróżnić parametry układów elektrycznych PKZ(E.a)(8)4 rozróżnić parametry układów elektronicznych Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 166 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: PKZ(E.a) (12) określa funkcje elementów i układów elektrycznych i elektronicznych na podstawie dokumentacji technicznej; PKZ(E.a) (14) dobiera metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.a) (17) posługuje się dokumentacją techniczną, katalogami i instrukcjami obsługi oraz przestrzega norm w tym zakresie; PKZ(E.c)(1) wykonuje operacje matematyczne na liczbach zespolonych; PKZ(E.c)(2)sporządza wykresy w skali logarytmicznej; PKZ(E.c)(3) charakteryzuje parametry elementów oraz układów elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.a)(12)1 zanalizować dokumentację techniczną pod względem funkcji elementów i układów elektrycznych PKZ(E.a)(12)2 zanalizować dokumentację techniczną pod względem funkcji elementów i układów elektronicznych PKZ(E.a)(14)1 wskazać metodę do pomiaru parametrów układów elektrycznych; PKZ(E.a)(14)2 dobrać przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych; PKZ(E.a)(14)3 dobrać metodę do pomiaru parametrów układów elektronicznych; PKZ(E.a)(14)4 dobrać przyrządy do pomiaru parametrów układów elektronicznych; PKZ(E.a)(14)5 narysować schemat układu pomiarowego; PKZ(E.a)(17)1 wskazać dokumentację techniczną, katalogi i instrukcje obsługi; PKZ(E.a)(17)2 zanalizować treści dokumentacji technicznej, katalogów i instrukcji obsługi; PKZ(E.a)(17)3 zastosować treści znajdujące się w dokumentacji technicznej, katalogach i instrukcjach obsługi; PKZ(E.a)(17)4 wyciągnąć wnioski na podstawie dokumentacji technicznej, katalogów i instrukcji obsługi; PKZ(E.c)(1)1 wyjaśnić pojęcie liczb zespolonych; PKZ(E.c)(1)2 zastosować metody wykonywania działań matematycznych na liczbach zespolonych; PKZ(E.c)(1)3 zastosować liczby zespolone przy obliczeniach parametrów obwodów prądu przemiennego; PKZ(E.c)(2)1 wyjaśnić pojęcie skali logarytmicznej; PKZ(E.c)(2)2 zastosować zasady wykonania wykresów w skali logarytmicznej; PKZ(E.c)(2)3 narysować wykresy w skali logarytmicznej; PKZ(E.c)(3)1 określić parametry elementów oraz układów elektrycznych; PKZ(E.c)(3)2 zinterpretować parametry elementów oraz układów elektrycznych; PKZ(E.c)(3)3 określić parametry elementów oraz układów elektronicznych; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 167 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: PKZ(E.c)(3)4 zinterpretować parametry elementów oraz układów elektronicznych; PKZ(E.c)(4)1 scharakteryzować warunki eksploatacyjne elementów układów elektrycznych; PKZ(E.c)(4)2 scharakteryzować warunki eksploatacyjne elementów układów elektronicznych; PKZ(E.c)(4)3 zanalizować przydatność elementów oraz układów elektrycznych do określonych warunków eksploatacyjnych; PKZ(E.c)(4) dobiera elementy oraz układy elektryczne i elektroniczne do określonych warunków eksploatacyjnych; PKZ(E.c)(4)4 zanalizować przydatność elementów oraz układów elektronicznych do określonych warunków eksploatacyjnych; PKZ(E.c)(4)5 zastosować elementy oraz układy elektryczne do określonych warunków eksploatacyjnych; PKZ(E.c)(4)6 zastosować elementy oraz układy elektroniczne do określonych warunków eksploatacyjnych; PKZ(E.c)(5)1 określić parametry elementów i podzespołów wpływające na pracę układów elektrycznych PKZ(E.c)(5)2 określić parametry elementów i podzespołów wpływające na pracę układów elektronicznych PKZ(E.c)(5) określa wpływ parametrów poszczególnych elementów i podzespołów na pracę układów elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.c)(5)3 zanalizować wpływ parametrów elementów i podzespołów na pracę układów elektrycznych PKZ(E.c)(5)4 zanalizować wpływ parametrów elementów i podzespołów na pracę układów elektronicznych PKZ(E.c)(5)5 przewidzieć skutki zmiany parametrów poszczególnych elementów i podzespołów na pracę układów elektrycznych PKZ(E.c)(5)6 przewidzieć skutki zmiany parametrów poszczególnych elementów i podzespołów na pracę układów elektronicznych PKZ(E.c)(6)1 określić metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych PKZ(E.c)(6) dobiera metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.c)(6)2 określić metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektronicznych PKZ(E.c)(6)3 zanalizować metody i wskazania przyrządów w pomiarach parametrów układów elektrycznych Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 168 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: PKZ(E.c)(6)4 zanalizować metody i wskazania przyrządów w pomiarach parametrów układów elektronicznych PKZ(E.c)(6)5 zastosować metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych PKZ(E.c)(6)6 zastosować metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektronicznych PKZ(E.c)(7)1 zanalizować przebieg pracy układów elektrycznych na podstawie schematów ideowych PKZ(E.c)(7) dokonuje analizy pracy układów elektrycznych i elektronicznych na podstawie schematów ideowych oraz wyników pomiarów; PKZ(E.c)(9) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań PKZ(E.c)(7)2 zanalizować przebieg pracy układów elektronicznych na podstawie schematów ideowych PKZ(E.c)(7)3 określić poprawność pracy układów elektrycznych na podstawie wyników pomiarów PKZ(E.c)(7)4 określić poprawność pracy układów elektronicznych na podstawie wyników pomiarów PKZ(E.c) (9)1 wskazać programy komputerowe wspomagające badanie układów elektrycznych PKZ(E.c) (9)2 wskazać programy komputerowe wspomagające badanie układów elektronicznych PKZ(E.c) (9)3 określić przydatność programów komputerowych wspomagających badanie układów elektrycznych PKZ(E.c) (9)4 określić przydatność programów komputerowych wspomagających badanie układów elektronicznych PKZ(E.c) (9)5 obsłużyć programy komputerowe wspomagające badanie układów elektrycznych PKZ(E.c) (9)6 obsłużyć programy komputerowe wspomagające badanie układów elektronicznych BHP (1)1 rozróżnić pojęcia: zagrożeń szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych występujących w procesach pracy z maszynami, urządzeniami i instalacjami elektrycznymi BHP (1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; BHP (1)2 określić pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią BHP (1)3 zastosować pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią BHP (1)4 wyjaśnić zasady ochrony przeciwpożarowej na stanowisku pracy Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 169 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: BHP (1)5 dobrać środki gaśnicze BHP (1)6 określić zasady ergonomii w pracy z maszynami, urządzeniami i instalacjami elektrycznymi BHP (2)1 określić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce BHP (2)2 określić zadania instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce BHP (2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony BHP (2)3 określić uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i pracy i ochrony środowiska w Polsce; ochrony środowiska w Polsce BHP (3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; BHP (2)4 scharakteryzować zakres kompetencji instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce BHP (2)5 zróżnicować instytucje działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce BHP (3)1 określić prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy BHP (3)2 określić prawa i obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy BHP (3)3 określać konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania praw i obowiązków pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy Maszyny i urządzenia elektryczne E.7.1.(1) klasyfikuje maszyny i urządzenia elektryczne według określonych kryteriów; E.7.1.(1)1 wymienić rodzaje maszyn i urządzeń elektrycznych E.7.1.(1)2 rozróżnić maszyny elektryczne ze względu na napięcie zasilania, budowę, stopień ochrony i zastosowanie, E.7.1.(1)3 rozróżnić urządzenia elektryczne ze względu na napięcie zasilania, budowę, stopień ochrony i zastosowanie, E.7.1.(1)4 scharakteryzować rodzaje maszyn elektrycznych ze względu na napięcie zasilania, budowę, stopień ochrony i zastosowanie, E.7.1.(1)5 scharakteryzować rodzaje urządzeń elektrycznych ze względu na napięcie zasilania, budowę, stopień ochrony i zastosowanie, Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 170 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: E.7.1.(2) określa parametry techniczne maszyn i urządzeń elektrycznych; E.7.1.(1)6 określić stopień ochrony maszyn i urządzeń elektrycznych, E.7.1.(1)7 dokonać klasyfikacji maszyn według określonych kryteriów E.7.1.(1)8 dokonać klasyfikacji urządzeń elektrycznych według określonych kryteriów E.7.1.(2)1 określić parametry techniczne maszyn elektrycznych prądu stałego E.7.1.(3) rozróżnia parametry elementów i podzespołów maszyn i urządzeń elektrycznych E.7.1.(2)2 określić parametry techniczne maszyn elektrycznych prądu zmiennego, E.7.1.(2)3 określić parametry techniczne transformatorów E.7.1.(2)4 określić parametry techniczne urządzeń elektrycznych E.7.1.(3)1rozróżnić parametry elementów i podzespołów maszyn elektrycznych prądu stałego E.7.1.(3)2 rozróżnić parametry elementów i podzespołów maszyn elektrycznych prądu zmiennego E.7.1.(4) rozpoznaje maszyny i urządzenia elektryczne oraz ich elementy; E.7.1.(5) rozróżnia materiały konstrukcyjne stosowane w maszynach i urządzeniach elektrycznych; E.7.1.(3)3 rozróżnić parametry elementów i podzespołów transformatorów E.7.1.(3)4 rozróżnić parametry elementów i podzespołów urządzeń elektrycznych E.7.1.(4)1 rozpoznać maszyny elektryczne prądu stałego i ich elementy E.7.1.(4)2 rozpoznać maszyny elektryczne prądu zmiennego i ich elementy E.7.1.(4)3 rozpoznać transformatory i ich elementy E.7.1.(4)4 rozpoznać urządzenia elektryczne i ich elementy E.7.1.(5)1 wymienić materiały stosowane w elektrotechnice, E.7.1.(5)2 rozpoznać materiały konstrukcyjne stosowane do budowy maszyn i urządzeń elektrycznych, E.7.1.(5)3 wyjaśnić zastosowanie materiałów konstrukcyjnych w maszynach i urządzeniach elektrycznych, E.7.1.(5)4 rozróżnić powłoki ochronne i wyjaśnić cel ich stosowania, E.7.1.(5)5 rozróżnić materiały przewodzące (przewodowe i oporowe); E.7.1.(5)6 rozróżnić materiały elektroizolacyjne; E.7.1.(5)7 wyjaśnić zastosowanie materiałów przewodzących i elektroizolacyjnych; E.7.1.(5)8 zdefiniować materiały magnetycznie miękkie i twarde; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 171 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: E.7.1.(6) rozpoznaje układy zasilania, sterowania i zabezpieczenia maszyn i urządzeń elektrycznych oraz ich elementy; E.7.1.(5)9 rozpoznać właściwości mechaniczne, elektryczne i magnetyczne materiałów stosowanych w maszynach i urządzeniach elektrycznych; E.7.1.(6)1 rozpoznać układy zasilania, sterowania i zabezpieczenia maszyn elektrycznych prądu stałego oraz ich elementy; E.7.1.(6)2 rozpoznać układy zasilania, sterowania i zabezpieczenia maszyn elektrycznych prądu zmiennego oraz ich elementy; E.7.1.(7) rozpoznaje przewody i kable elektryczne; E.7.1.(8) określa przeznaczenie maszyn i urządzeń elektrycznych E.7.1.(9) określa funkcje elementów i podzespołów stosowanych w maszynach i urządzeniach elektrycznych; E.7.1.(10) odczytuje i sporządza rysunki oraz schematy maszyn i urządzeń elektrycznych; E.7.1.(6)3 rozpoznać układy zasilania, sterowania i zabezpieczenia transformatorów oraz ich elementy; E.7.1.(6)4 rozpoznać układy zasilania, sterowania i zabezpieczenia urządzeń elektrycznych oraz ich elementy; E.7.1.(7)1 rozpoznać rodzaj przewodu elektrycznego po jego wyglądzie i oznaczeniu literowocyfrowym; E.7.1.(7)2 rozpoznać rodzaj kabla elektrycznego po jego wyglądzie i oznaczeniu literowocyfrowym; E.7.1.(8)1 określić przeznaczenie maszyn elektrycznych prądu stałego; E.7.1.(8)2 określić przeznaczenie maszyn elektrycznych prądu zmiennego; E.7.1.(8)3 określić przeznaczenie transformatorów; E.7.1.(8)4 określić przeznaczenie urządzeń elektrycznych; E.7.1.(9)1 określić funkcje elementów i podzespołów stosowanych w maszynach prądu stałego; E.7.1.(9)2 określić funkcje elementów i podzespołów stosowanych w maszynach prądu zmiennego; E.7.1.(9)3 1 określić funkcje elementów i podzespołów stosowanych w transformatorach; E.7.1.(9)4 1 określić funkcje elementów i podzespołów stosowanych w urządzeniach elektrycznych; E.7.1.(10)1 odczytać rysunki oraz schematy maszyn elektrycznych prądu stałego; E.7.1.(10)2 odczytać rysunki oraz schematy maszyn elektrycznych prądu zmiennego; E.7.1.(10)3 odczytać rysunki oraz schematy transformatorów; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 172 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: E.7.1.(10)4 odczytać rysunki oraz schematy urządzeń elektrycznych; E.7.1.(10)5 sporządzić rysunki oraz schematy maszyn elektrycznych prądu stałego; E.7.1.(10)6 sporządzić rysunki oraz schematy maszyn elektrycznych prądu przemiennego; E.7.2.(1) rozpoznaje części zamienne maszyn i urządzeń elektrycznych; E.7.1.(10)7 sporządzić rysunki oraz schematy transformatorów E.7.1.(10)8 sporządzić rysunki oraz schematy urządzeń elektrycznych E.7.2.(1)1 rozpoznać części zamienne maszyn elektrycznych prądu stałego, E.7.2.(1)2 rozpoznać części zamienne maszyn elektrycznych prądu zmiennego, E.7.2.(1)3 rozpoznać części zamienne transformatorów; E.7.2.(1)4 rozpoznać części zamienne urządzeń elektrycznych; E.24.1.(1)1 wymienić wymagania eksploatacyjne maszyn elektrycznych; E.24.1.(1)2 wymienić wymagania eksploatacyjne urządzeń elektrycznych; E.24.1.(1)3 dobrać wymagania eksploatacyjne maszyn elektrycznych; E.24.1.(1)4 dobrać wymagania eksploatacyjne urządzeń elektrycznych; E.24.1.(4)1 określić wpływ parametrów elementów i podzespołów na pracę maszyn elektrycznych; E.24.1.(4)2 określić wpływ parametrów elementów i podzespołów na pracę urządzeń E.24.1.(4) określa wpływ parametrów elementów i podzespołów na pracę maszyn i urządzeń elektrycznych; elektrycznych; E.24.1.(4)3zanalizować wpływ parametrów elementów i podzespołów na pracę maszyn elektrycznych; E.24.1.(4)4 zanalizować wpływ parametrów elementów i podzespołów na pracę urządzeń elektrycznych. Instalacje elektryczne E.24.1.(1) określa wymagania eksploatacyjne maszyn i urządzeń elektrycznych; E.8.1.(1) rozróżnia przewody stosowane w instalacjach elektrycznych E.8.1(1)1 rozpoznać rodzaj przewodu po jego wyglądzie i oznaczeniu literowo-cyfrowym; E.8.1(1)2 wymienić rodzaje przewodów elektrycznych; E.8.1(1)3 wskazać miejsce oznaczenia przewodów elektrycznych; E.8.1(1)4 odczytać oznaczenia na przewodach elektrycznych; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 173 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: E.8.1(1)5 wyjaśnić budowę przewodów stosowanych w instalacjach elektrycznych; E.8.1.(2) rozpoznaje sprzęt instalacyjny; E.8.1.(3) rozpoznaje źródła światła i oprawy oświetleniowe; E.8.1.(4) określa parametry techniczne instalacji elektrycznych i sprzętu instalacyjnego; E.8.1(2)1 rozpoznać łączniki na schematach oraz na podstawie wyglądu zewnętrznego i oznaczeń na nich stosowanych; E.8.1(2)2 wymienić różnice w budowie łączników; E.8.1(2)3 rozpoznać rury, złączki i puszki instalacyjne po ich wyglądzie zewnętrznym i oznaczeniach na nich stosowanych; E.8.1(3)1 wymienić rodzaje źródeł światła; E.8.1(3)2 rozpoznać źródła światła na eksponatach, fotografiach oraz na rysunkach; E.8.1(3)3 wymienić rodzaje opraw oświetleniowych; E.8.1(3)4 rozpoznać oprawy oświetleniowe na eksponatach, fotografiach oraz na rysunkach; E.8.1(4)1 zdefiniować parametry techniczne instalacji elektrycznych; E.8.1(4)2 zdefiniować parametry techniczne sprzętu instalacyjnego; E.8.1(4)3 rozróżnić parametry techniczne instalacji elektrycznych; E.8.1(4)4 rozróżnić parametry techniczne sprzętu instalacyjnego; E.8.1.(5) określa zasady wykonywania instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych i przemysłowych; E.8.1(4)5 scharakteryzować parametry techniczne instalacji elektrycznych; E.8.1(4)6 scharakteryzować parametry techniczne sprzętu instalacyjnego; E.8.1(5)1 wymienić rodzaje instalacji elektrycznych ze względu na ich przeznaczenie oraz sposób wykonania; E.8.1(5)2 sklasyfikować instalacje elektryczne ze względu na ich przeznaczenie oraz sposób wykonania; E.8.1(5)3 scharakteryzować rodzaje instalacji elektrycznych; E.8.1(5)4 dobrać rodzaj instalacji dla określonego pomieszczenia; E.8.1(5)5 scharakteryzować zasady wykonywania instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych i przemysłowych; E.8.1(5)6 zastosować zasady wykonywania instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych i przemysłowych; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 174 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uczeń: E.8.1.(6) sporządza schemat montażowy instalacji; Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: E.8.1(6)1 objaśnić różnicę między złączem, przyłączem i wewnętrzną linią zasilającą; E.8.1(6)2 rozpoznać rodzaj instalacji, typ przewodów i osprzęt instalacyjny na podstawie dokumentacji technicznej instalacji; E.8.1(6)3 dokonać analizy schematów montażowych różnych rodzajów instalacji elektrycznych; E.8.1(6)4 zaprojektować prostą instalację elektryczną wraz z oświetleniem; E.8.1(6)5 zaprojektować proste układy oświetleniowe; E.8.1(6)6 zaprojektować proste układy oświetlenia awaryjnego; E.8.1(6)7 dokonać zestawienia materiałów potrzebnych do wykonania instalacji elektrycznych; E.24.2.(1)1 rozpoznać rodzaj wymagania eksploatacyjnego instalacji elektrycznych; E.24.2.(1) określa wymagania eksploatacyjne instalacji elektrycznych; E.24.2.(5) określa wpływ parametrów przewodów i sprzętu instalacyjnego na pracę instalacji elektrycznych; KPS (2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; E.24.2.(1)2 rozróżnić wymagania eksploatacyjne instalacji elektrycznych; E.24.2.(1)3 scharakteryzować wymagania eksploatacyjne instalacji elektrycznych; E.24.2.(1)4 zastosować wymagania eksploatacyjne instalacji elektrycznych; E.24.2.(5)1określić parametry przewodów i sprzętu instalacyjnego na pracę instalacji elektrycznych; E.24.2.(5)2 zanalizować wpływ parametrów przewodów i sprzętu instalacyjnego na pracę instalacji elektrycznych; KPS (2)1 zaproponować możliwości rozwiązywania problemów; KPS (2)2zainicjować realizacje celów; KPS (2)3 zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami; KPS (2)4 zastosować innowacyjne rozwiązania problemów; KPS (3) przewiduje skutki podejmowanych działań; KPS (3)1 zaplanować przedsięwzięcia; KPS (3)2 zrealizować zadania; KPS (3)3 zanalizować osiągnięcia swoich działań; KPS (10) współpracuje w zespole; KPS (3)4 rozwiązać problemy; KPS (10)1 udoskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 175 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: KPS (10)2 podjąć role w zespole; OMZ (2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; OMZ (2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole; OMZ (2)2 rozdzielić podzadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu; OMZ (3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; OMZ (3)1 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; OMZ (3)2 nadzorować jakość i terminowość realizowanych zadań; OMZ (4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań. OMZ (4)1 skontrolować jakość wykonywanych czynności; OMZ (4)2 porównać jakość wykonywanych czynności z założeniami i wymogami dokumentacji. Działalność gospodarcza w branży elektrycznej PDG(1)1 określić działania mechanizmów rynkowych właściwych dla branży elektrycznej; PDG(1)2 rozróżnić podmioty gospodarcze funkcjonujące w branży elektrycznej; PDG(2)1 zanalizować przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych PDG (2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych osobowych, przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego; oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego; PDG(2)2 określić skutki nieprzestrzegania przepisów prawa pracy, przepisów prawa o ochronie danych osobowych oraz przepisów prawa podatkowego i prawa autorskiego; PDG(3)1 zastosować przepisy prawa dotyczące podejmowania działalności gospodarczej w branży elektrycznej; PDG (3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej; PDG(3)2 określić przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej w branży elektrycznej; PDG(4)1 dokonać klasyfikacji przedsiębiorstw i instytucji występujących w branży elektrycznej; PDG (4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między PDG(4)2 wyjaśnić powiązania między przedsiębiorstwami, instytucjami funkcjonującymi w nimi; branży elektrycznej; PDG(5)1 wskazać czynniki wpływające na działania związane z funkcjonowaniem przedsiębiorstw w branży elektrycznej; PDG (5) analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży; PDG(5)2 zanalizować działania prowadzone przez przedsiębiorstwa konkurencyjne; PDG(6)1 zaplanować współpracę z innymi przedsiębiorstwami z branży elektrycznej; PDG (6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży; PDG(6)2 zorganizować współpracę w ramach wspólnych przedsięwzięć z innymi przedsiębiorstwami z branży elektrycznej; PDG (1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 176 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: PDG(7)1 wyznaczyć kolejne etapy czynności mających na celu ustanowienie działalności gospodarczej w branży elektrycznej; PDG (7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej; PDG (8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej; PDG (9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej; PDG (10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej; PDG (11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej; Język obcy w branży elektrycznej JOZ(1) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych; PDG(7)2 skonstruować spójny i realistyczny biznesplan dla działalności gospodarczej w branży elektrycznej; PDG(7)3 sporządzić dokumenty niezbędne do uruchomienia działalności gospodarczej w branży elektrycznej; PDG(7)4 sporządzić dokumenty niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej w branży elektrycznej; PDG(8)1 wykonywać czynności związane prowadzeniem korespondencji w różnej formie; PDG(8)2 sporządzić pisma związane z prowadzeniem działalności gospodarczej; PDG(9)1 posłużyć się urządzeniami biurowymi; PDG(9)2 skorzystać z programów komputerowych wspomagających prowadzenie działalności gospodarczej; PDG(10)1 opracować plan marketingowy dla prowadzonej działalności gospodarczej; PDG(10)2 dobrać instrumenty marketingowe do prowadzonych działań; PDG(10)3 podjąć współpracę z przedsiębiorstwami funkcjonującymi w branży elektrycznej; PDG(11)1 dokonać analizy kosztów i przychodów prowadzonej działalności gospodarczej; PDG(11)2 oceniać efektywność działań w zakresie kosztów i przychodów prowadzonej działalności gospodarczej; PDG(11)3 wskazać możliwości optymalizacji kosztów i przychodów prowadzonej działalności gospodarczej; JOZ(1)1 udzielić ogólnych informacji o osobach, miejscach, przedmiotach związanych z wykonywanym zawodem JOZ(1)2 zastosować nazwy maszyn, urządzeń i narzędzi w branży elektrycznej JOZ(1)3 posłużyć się terminologią związaną z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy JOZ(1)4 posłużyć się terminologią ogólnotechniczną w branży w branży elektrycznej JOZ(1)5 porozumieć się z uczestnikami procesu pracy wykorzystując słownictwo ogólne i Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 177 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: strategie kompensacyjne JOZ(2) interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka; JOZ(3) analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych; JOZ(4) formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy; JOZ(5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji. JOZ(5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji. JOZ(2)1 zrozumieć i zastosować się do ustnie wypowiedzianych informacji dotyczących obowiązków i oczekiwań pracodawcy; JOZ(2)2 zrozumieć i zastosować ustnie wypowiedziane zasady związane z obsługą maszyn i urządzeń w branży elektrycznej; JOZ(2)3 określić kontekst wypowiedzi dotyczących wykonywania czynności zawodowych JOZ(3)1 zinterpretować polecenia pisemne dotyczące wykonywania czynności zawodowych; JOZ(3)2 odczytać i przeanalizować podane w sposób pisemny instrukcje obsługi maszyn i urządzeń; JOZ(3)3 rozpoznać związki pomiędzy poszczególnymi częściami tekstu; JOZ(3)4 przełożyć język instrukcji na czynności wykonywania zadań zawodowych; JOZ(4)1 prowadzić korespondencję formalną, nieformalną i mailową; JOZ(4)2 zabrać głos w dyskusji i argumentować własne poglądy dotyczące wykonywania zawodu; JOZ(4)3 wyrazić swoje opinie i pomysły związane z wykonywaną pracą; JOZ(4)4 prowadzić rozmowę z przełożonym i podwładnym w zakresie wykonywania zadań zawodowych; JOZ(5)1 skorzystać ze słowników jedno i dwujęzycznych ogólnych i branżowych; JOZ(5)2 odszukać w prasie, literaturze fachowej i na stronach internetowych potrzebne informacje związane z wykonywaniem zawodu; JOZ(5)3 przekazać w języku polskim główne myśli lub wybrane informacje z tekstu w języku obcym; JOZ(5)4 zrozumieć informacje dotyczące wykonywanego zawodu usłyszane w mediach obcojęzycznych. Pomiary w elektrotechnice i elektronice KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; KPS (1)1 zastosować zasady kultury osobistej; KPS (1)2zastosować zasady etyki zawodowej; KPS (3)2 zrealizować zadania; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 178 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: KPS (3)3 zanalizować osiągnięcia swoich działań; KPS (5) potrafi radzić sobie ze stresem; KPS (5)1 określić sposoby radzenia sobie ze stresem; KPS (5)2zastosować techniki relaksacyjne; KPS (10)1 udoskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; KPS(10) współpracuje w zespole. KPS (10)2 podjąć role w zespole; BHP (4)1 określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z wykonywaniem pomiarów parametrów układów elektrycznych i BHP (4) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku elektronicznych; pracy; BHP (4)5 scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z wykonywaniem pomiarów parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; BHP (5)1 określić czynniki szkodliwe występujące podczas wykonywania pomiarów parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; BHP (5) identyfikuje zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w BHP (5)5 przewidzieć sytuacje i okoliczności mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia środowisku pracy; człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem pomiarów parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; BHP (6)1 wskazać skutki działania prądu elektrycznego na organizm człowieka; BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; BHP (6)5 scharakteryzować skutki oddziaływania prądu elektrycznego na organizm człowieka; BHP(7)1 przygotować stanowisko pracy do wykonywania pomiarów parametrów układów elektrycznych i elektronicznych, zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(7)5 zastosować zasady bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania pomiarów parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; BHP(9)1 zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w zakresie wykonywania pomiarów dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach BHP(10)1 udzielić pierwszej pomocy porażonemu prądem elektrycznym; zagrożenia zdrowia i życia. OMZ (1)1 rozpoznać zadanie do wykonania; OMZ (1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 179 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: OMZ (6) komunikuje się ze współpracownikami. PKZ(E.a) (13) wykonuje połączenia elementów i układów elektrycznych oraz elektronicznych na podstawie schematów ideowych i montażowych; PKZ(E.a) (14) dobiera metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.a) (15) wykonuje pomiary wielkości elektrycznych elementów, układów elektrycznych i elektronicznych; OMZ (1)2 dokonać dekompozycji zadania na podzadania; OMZ (1)3 szacować czas realizacji zadań i podzadań; OMZ (6)1 słuchać argumentów i wyjaśnień podwładnych; OMZ (6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach z podwładnymi; OMZ (6)4zastosować w komunikacji ze współpracownikami nowoczesne środki techniczne; PKZ(E.a)(13)1 odczytać schemat ideowy i montażowy układów elektrycznych oraz elektronicznych; PKZ(E.a)(13)2 zanalizować schematy ideowe i montażowe w zakresie połączeń elementów i układów elektrycznych oraz elektronicznych; PKZ(E.a)(13)3 zastosować zasady wykonania połączeń elementów i układów elektrycznych oraz elektronicznych na podstawie schematów ideowych i montażowych; PKZ(E.a)(14)1 wskazać metodę do pomiaru parametrów układów elektrycznych; PKZ(E.a)(14)2 dobrać przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych; PKZ(E.a)(14)3 dobrać metodę do pomiaru parametrów układów elektronicznych; PKZ(E.a)(14)4 dobrać przyrządy do pomiaru parametrów układów elektronicznych; PKZ(E.a)(14)5 narysować schemat układu pomiarowego; PKZ(E.a)(15)1 dobrać zakresy pomiarowe stosowanych przyrządów do pomiarów wielkości elektrycznych elementów i układów elektrycznych; PKZ(E.a)(15)2 odczytać wyniki pomiarów wielkości elektrycznych elementów, i układów elektrycznych; PKZ(E.a)(15)3 oszacować dokładność pomiarów wielkości elektrycznych elementów i układów elektrycznych; PKZ(E.a)(15)4 dobrać zakresy pomiarowe stosowanych przyrządów do pomiarów wielkości elektrycznych elementów i układów elektronicznych; PKZ(E.a)(15)5 odczytać wyniki pomiarów wielkości elektrycznych elementów i układów elektronicznych; PKZ(E.a)(15)6 oszacować dokładność pomiarów wielkości elektrycznych elementów i układów elektronicznych; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 180 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: PKZ(E.a) (16) przedstawia wyniki pomiarów i obliczeń w postaci tabel i wykresów; PKZ(E.a) (17) posługuje się dokumentacją techniczną, katalogami i instrukcjami obsługi oraz przestrzega norm w tym zakresie; PKZ(E.a) (18) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań; PKZ(E.c)(4) dobiera elementy oraz układy elektryczne i elektroniczne do określonych warunków eksploatacyjnych; PKZ(E.c)(6) dobiera metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.c)(7) dokonuje analizy pracy układów elektrycznych i elektronicznych na podstawie schematów ideowych oraz wyników pomiarów; PKZ(E.c)(8) sporządza dokumentację z wykonywanych prac; Montaż maszyn i urządzeń elektrycznych KPS (1) przestrzega zasad kultury i etyki; PKZ(E.a)(16)1 skonstruować tabelę z nazwaniem kolumn i wierszy; PKZ(E.a)(16)2 umieścić wyniki pomiarów w tabeli; PKZ(E.a)(16)3 narysować wykres uwzględniający wyskalowanie osi i podanie legendy; PKZ(E.a)(17)1 wskazać dokumentację techniczną, katalogi i instrukcje obsługi; PKZ(E.a)(17)2 zanalizować treści dokumentacji technicznej, katalogów i instrukcji obsługi; PKZ(E.a)(17)3 zastosować treści znajdujące się w dokumentacji technicznej, katalogach i instrukcjach obsługi; PKZ(E.a)(17)4 wyciągnąć wnioski na podstawie dokumentacji technicznej, katalogów i instrukcji obsługi; PKZ(E.a)(18)1 wskazać programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań zawodowych; PKZ(E.a)(18)2 określić przydatność programów komputerowych wspomagających wykonywanie zadań zawodowych; PKZ(E.c)(4)5 zastosować elementy oraz układy elektryczne do określonych warunków eksploatacyjnych; PKZ(E.c)(4)6 zastosować elementy oraz układy elektroniczne do określonych warunków eksploatacyjnych; PKZ(E.c)(6)5 zastosować metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych; PKZ(E.c)(6)6 zastosować metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektronicznych; PKZ(E.c)(7)3 określić poprawność pracy układów elektrycznych na podstawie wyników pomiarów; PKZ(E.c)(7)4 określić poprawność pracy układów elektronicznych na podstawie wyników pomiarów; PKZ(E.c)(8)1 wybrać rodzaj dokumentacji sporządzanej z wykonywanych prac; PKZ(E.c)(8)2 wyjaśnić zasady sporządzania dokumentacji z wykonywanych prac; PKZ(E.c)(8)3 zastosować zasady sporządzania dokumentacji z wykonywanych prac; KPS (1)1 zastosować zasady kultury osobistej; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 181 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: KPS (2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań KPS (6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; KPS (4) jest otwarty na zmiany; KPS (2)1 zaproponować możliwości rozwiązywania problemów; KPS (6)1 zanalizować konieczność ciągłego doskonalenia się; KPS (4)1 przejawić gotowość do ciągłego uczenia się; KPS (4)2 przejawić chęć doskonalenia się; BHP (4)1 określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z wykonywaniem pomiarów parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; BHP (4)2 określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku BHP (4) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z montażem i konserwacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; pracy; BHP (4)3 określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z badaniem maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (4)7 scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z badaniem maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (6)2 . wskazać skutki działania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas wykonywania prac z zakresu montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; BHP (6)3 . wskazać skutki działania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas wykonywania prac z zakresu badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (7)2 przygotować stanowisko pracy do montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych, zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(7)3 przygotować stanowisko pracy do badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(7)4 przygotować stanowisko pracy do wykonywania napraw maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(7)6 zastosować zasady bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 182 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; podczas montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(7)7 zastosować zasady bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(8)2 dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(8)3 dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(8)6 zastosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania montażu maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(8)7 zastosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(9)2 zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w zakresie wykonywania montażu i konserwacji BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(9)3 zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w zakresie badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(10)2 udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia podczas wykonywania montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach instalacji elektrycznych; zagrożenia zdrowia i życia. BHP(10)3 udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia podczas badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; OMZ (2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole; OMZ (2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; OMZ (2)2 rozdzielić podzadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu; OMZ (4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; OMZ (4)1 skontrolować jakość wykonywanych czynności; OMZ (5) wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; OMZ (5)1 zanalizować organizację pracy w miejscu pracy; OMZ (5)2 zaproponować zmiany w organizacji pracy mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 183 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uczeń: OMZ (6) komunikuje się ze współpracownikami. Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: OMZ (6)3 zastosować właściwe formy komunikacji interpersonalnych; PKZ(E.a)(9)1 odczytać rysunek techniczny podczas prac montażowych; PKZ(E.a) (9) posługuje się rysunkiem technicznym podczas prac montażowych i instalacyjnych; PKZ(E.a)(10) dobiera narzędzia i przyrządy pomiarowe oraz wykonuje prace z zakresu montażu mechanicznego elementów i urządzeń elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.a)(11) wykonuje prace z zakresu obróbki ręcznej; E.7.1.(10) odczytuje i sporządza rysunki oraz schematy maszyn i urządzeń elektrycznych; E.7.1.(11) dobiera narzędzia do montażu maszyn i urządzeń elektrycznych; PKZ(E.a)(9)2 zastosować rysunek techniczny do prac montażowych; PKZ(E.a)(9)3 odczytać rysunek techniczny podczas prac instalacyjnych; PKZ(E.a)(9)4 zastosować rysunek techniczny do prac instalacyjnych; PKZ(E.a)(10)1 dobrać narzędzia i przyrządy pomiarowe wykorzystywane do prac z zakresu montażu mechanicznego elementów i urządzeń elektrycznych; PKZ(E.a)(10)2 dobrać narzędzia i przyrządy pomiarowe wykorzystywane do prac z zakresu montażu mechanicznego elementów i urządzeń elektronicznych; PKZ(E.a)(10)3 wykonać prace z zakresu montażu mechanicznego elementów i urządzeń elektrycznych; PKZ(E.a)(10)4 wykonać prace z zakresu montażu mechanicznego elementów i urządzeń elektronicznych; PKZ(E.a)(11)1 zastosować zasady wykonywania prac z zakresu obróbki ręcznej; PKZ(E.a)(11)2 zastosować narzędzia podczas wykonywania prac z zakresu obróbki ręcznej; PKZ(E.a)(11)3 przewidzieć skutki niewłaściwego użytkowania narzędzi podczas prac z zakresu obróbki ręcznej; E.7.1.(10)1 odczytać rysunki oraz schematy maszyn elektrycznych prądu stałego; E.7.1.(10)2 odczytać rysunki oraz schematy maszyn elektrycznych prądu zmiennego; E.7.1.(10)3 odczytać rysunki oraz schematy transformatorów; E.7.1.(10)4 odczytać rysunki oraz schematy urządzeń elektrycznych; E.7.1.(10)5 sporządzić rysunki oraz schematy maszyn elektrycznych prądu stałego; E.7.1.(10)6 sporządzić rysunki oraz schematy maszyn elektrycznych prądu przemiennego; E.7.1.(10)7 sporządzić rysunki oraz schematy transformatorów; E.7.1.(10)8 sporządzić rysunki oraz schematy urządzeń elektrycznych; E.7.1.(11)1 dobrać narzędzia do montażu maszyn elektrycznych prądu stałego; E.7.1.(11)2 dobrać narzędzia do montażu maszyn elektrycznych prądu zmiennego; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 184 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: E.7.1.(12) wykonuje montaż mechaniczny podzespołów elektrycznych i elektronicznych; E.7.1.(13) montuje układy zasilania, sterowania, regulacji oraz zabezpieczenia maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie dokumentacji; E.7.1.(14) sprawdza zgodność wykonanych prac z dokumentacją. E.7.1.(15) wykonuje pomiary parametrów maszyn i urządzeń elektrycznych. E.7.2.(2) lokalizuje typowe uszkodzenia maszyn i urządzeń elektrycznych; E.7.2.(3) określa zasady konserwacji maszyn i urządzeń elektrycznych E.7.1.(11)3 dobrać narzędzia do montażu transformatorów; E.7.1.(11)4 dobrać narzędzia do montażu urządzeń elektrycznych; E.7.1.(12)`1dokonać analizy dokumentacji technicznej w celu zamontowania podzespołów elektrycznych i elektronicznych; E.7.1.(12)2 dokonać montażu mechanicznego podzespołów elektrycznych i elektronicznych; E.7.1.(13)1 dokonać montażu układów zasilania, sterowania, regulacji oraz zabezpieczenia maszyn prądu stałego na podstawie dokumentacji; E.7.1.(13)2 dokonać montażu układów zasilania, sterowania, regulacji oraz zabezpieczenia maszyn prądu zmiennego na podstawie dokumentacji; E.7.1.(13)3 dokonać montażu układów regulacji oraz zabezpieczenia transformatorów na podstawie dokumentacji; E.7.1.(13)4 dokonać montażu układów zasilania, sterowania, regulacji oraz zabezpieczenia urządzeń elektrycznych na podstawie dokumentacji; E.7.1.(14)1 sprawdzić zgodność wykonanych prac związanych z montażem i badaniem maszyn elektrycznych prądu stałego z dokumentacją E.7.1.(14)2 sprawdzić zgodność wykonanych prac związanych z montażem i badaniem maszyn elektrycznych prądu zmiennego z dokumentacją E.7.1.(14)3 sprawdzić zgodność wykonanych prac związanych z montażem i badaniem transformatorów z dokumentacją, E.7.1.(14)4 sprawdzić zgodność wykonanych prac związanych z montażem i badaniem urządzeń elektrycznych z dokumentacją E.7.1.(15)1 wykonać pomiary parametrów maszyn elektrycznych prądu stałego, E.7.1.(15)2 wykonać pomiary parametrów maszyn elektrycznych prądu zmiennego, E.7.1.(15)3 wykonać pomiary parametrów transformatorów, E.7.1.(15)4 wykonać pomiary parametrów urządzeń elektrycznych, E.7.2.(2)1 zlokalizować uszkodzenia maszyn elektrycznych prądu stałego E.7.2.(2)2 zlokalizować uszkodzenia maszyn elektrycznych prądu zmiennego E.7.2.(2)3 zlokalizować uszkodzenia transformatorów E.7.2.(2)4 zlokalizować uszkodzenia urządzeń elektrycznych E.7.2.(3)1 określić zasady konserwacji maszyn elektrycznych prądu stałego Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 185 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: E.7.2.(4) planuje kolejność czynności podczas demontażu i montażu maszyn i urządzeń elektrycznych; E.7.2.(5) wykonuje pomiary napięcia zasilania, rezystancji uzwojeń i rezystancji izolacji; E.7.2.(6) wykonuje wymianę zużytych lub uszkodzonych elementów i podzespołów maszyn i urządzeń elektrycznych; E.7.2.(7) wykonuje wymianę uszkodzonych elementów układów sterowania i zabezpieczeń maszyn i urządzeń elektrycznych E.7.2.(8) sprawdza poprawność wykonanego montażu układów sterowania i zabezpieczeń E.7.2.(3)2 określić zasady konserwacji maszyn elektrycznych prądu zmiennego E.7.2.(3)3 określić zasady konserwacji transformatorów E.7.2.(3)4 określić zasady konserwacji urządzeń elektrycznych E.7.2.(4)1 zaplanować czynności niezbędne podczas demontażu i montażu maszyn elektrycznych prądu stałego E.7.2.(4)2 zaplanować czynności niezbędne podczas demontażu i montażu maszyn elektrycznych prądu zmiennego E.7.2.(4)3 zaplanować czynności niezbędne podczas demontażu i montażu transformatorów E.7.2.(4)4 zaplanować czynności niezbędne podczas demontażu i montażu urządzeń elektrycznych; E.7.2.(5)1 dobrać przyrządy do pomiarów napięcia zasilania, rezystancji uzwojeń i rezystancji izolacji E.7.2.(5)2 podłączyć przyrządy do pomiarów napięcia zasilania, rezystancji uzwojeń i rezystancji izolacji zgodnie z ich instrukcją obsługi E.7.2.(5)3 dokonać pomiaru napięcia zasilania, rezystancji uzwojeń i rezystancji izolacji; E.7.2.(5)4 odczytać wyniki pomiarów napięcia zasilania, rezystancji uzwojeń i rezystancji izolacji E.7.2.(6)1 wymienić zużyte lub uszkodzone elementy i podzespoły maszyn elektrycznych prądu stałego E.7.2.(6)2 wymienić zużyte lub uszkodzone elementy i podzespoły maszyn elektrycznych prądu zmiennego E.7.2.(6)3 wymienić zużyte lub uszkodzone elementy i podzespoły transformatorów E.7.2.(6)4 wymienić zużyte lub uszkodzone elementy i podzespoły urządzeń elektrycznych E.7.2.(7)1 wymienić uszkodzone elementy układów sterowania i zabezpieczeń maszyn elektrycznych prądu stałego E.7.2.(7)2 wymienić uszkodzone elementy układów sterowania i zabezpieczeń maszyn elektrycznych prądu zmiennego E.7.2.(7)3 wymienić uszkodzone elementy układów sterowania i zabezpieczeń transformatorów E.7.2.(7)4 wymienić uszkodzone elementy układów sterowania i zabezpieczeń urządzeń elektrycznych E.7.2.(8)1 sprawdzić poprawność wykonanego montażu układów sterowania maszyn Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 186 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uczeń: maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie dokumentacji; E.7.2.(9) przeprowadza oględziny i konserwacje maszyn i urządzeń elektrycznych; E.7.2.(10) sprawdza działanie maszyn i urządzeń elektrycznych po montażu i konserwacji. Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: elektrycznych prądu stałego na podstawie dokumentacji; E.7.2.(8)2 sprawdzić poprawność wykonanego montażu układów sterowania maszyn elektrycznych prądu zmiennego na podstawie dokumentacji; E.7.2.(8)3 sprawdzić poprawność wykonanego montażu układów sterowania transformatorów na podstawie dokumentacji; E.7.2.(8)4 sprawdzić poprawność wykonanego montażu układów sterowania urządzeń elektrycznych na pod stawie dokumentacji; E.7.2.(9)1 przeprowadzić oględziny i konserwację maszyn elektrycznych prądu stałego; E.7.2.(9)2 przeprowadzić oględziny i konserwację maszyn elektrycznych prądu zmiennego; E.7.2.(9)3 przeprowadzić oględziny i konserwację transformatorów; E.7.2.(9)4 przeprowadzić oględziny i konserwację urządzeń elektrycznych; E.7.2.(10)1 przeprowadzić próby działania maszyn elektrycznych prądu stałego po montażu i konserwacji; E.7.2.(10)2 przeprowadzić próby działania maszyn elektrycznych prądu zmiennego po montażu i konserwacji; E.7.2.(10)3 przeprowadzić próby działania transformatorów po montażu i konserwacji; E.7.2.(10)4 przeprowadzić próby działania urządzeń elektrycznych po montażu i konserwacji. Montaż instalacji elektrycznych KPS (5)1 określić sposoby radzenia sobie ze stresem; KPS (5)2 zastosować techniki relaksacyjne; KPS (8)1 podjąć samodzielne decyzje; KPS (8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; KPS (8)2 ocenić ryzyko podejmowanych działań; KPS (8)3 określić skutki podejmowanych decyzji; KPS (9)1 określić swoje postulaty; KPS (9) potrafi negocjować warunki porozumień; KPS (9)2 określić techniki mediacji; KPS (9)3 ustalić korzystne warunki porozumień; KPS (10)1 doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; KPS (10) współpracuje w zespole; KPS (10)2 podjąć role w zespole; BHP (4) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku BHP (4)2 określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; pracy związanym z montażem i konserwacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; KPS (5) potrafi radzić sobie ze stresem; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 187 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: BHP (4)3 określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z badaniem maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (4)6 scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z montażem i konserwacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (4)7 scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z badaniem maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (5)2 określić czynniki szkodliwe występujące podczas wykonywania prac w zakresie montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (5)3 określić czynniki szkodliwe występujące podczas wykonywania prac w zakresie badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (5) identyfikuje zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w BHP (5)6 przewidzieć sytuacje i okoliczności mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia środowisku pracy; człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (5)7 przewidzieć sytuacje i okoliczności mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z badaniem maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (6)2 . wskazać skutki działania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas wykonywania prac z zakresu montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (6)3 . wskazać skutki działania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas wykonywania prac z zakresu badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; BHP (6)6 . scharakteryzować skutki działania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas wykonywania prac z zakresu montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (6)7 . scharakteryzować skutki działania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas wykonywania prac z zakresu badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (7)2 przygotować stanowisko pracy do montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, elektrycznych, zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(7)3 przygotować stanowisko pracy do badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 188 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(7)4 przygotować stanowisko pracy do wykonywania napraw maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(7)6 zastosować zasady bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(7)7 zastosować zasady bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(8)2 dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(8)3 dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas badania maszyn, urządzeń i BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań instalacji elektrycznych; zawodowych; BHP(8)6 zastosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania montażu maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(8)7 zastosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(9)2 zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w zakresie wykonywania montażu i konserwacji BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(9)3 zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w zakresie badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(10)2 udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia podczas wykonywania montażu i konserwacji maszyn, urządzeń i BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach instalacji elektrycznych; zagrożenia zdrowia i życia. BHP(10)3 udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia podczas badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; OMZ (3)1 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; OMZ (3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; OMZ (3)2 nadzorować jakość i terminowość realizowanych zadań; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 189 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uczeń: OMZ (4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; E.8.1.(5) określa zasady wykonywania instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych i przemysłowych; E.8.1.7 trasuje przebieg przewodów i położenie sprzętu instalacyjnego na podstawie schematu; E.8.1.8 dobiera narzędzia do wykonywania różnych rodzajów instalacji elektrycznych; E.8.1.9 wykonuje połączenia między podzespołami elektrycznymi według schematu ideowego i montażowego; E.8.1.10 sprawdza zgodność montażu instalacji elektrycznej ze schematem; E.8.1.11 wykonuje pomiary parametrów instalacji i zabezpieczeń zgodnie z instrukcją; E.8.1.12 sprawdza działanie instalacji elektrycznej po wykonanym montażu; E.8.2.1 określa zasady i zakres przeprowadzania prac konserwacyjnych instalacji Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: OMZ (4)1 skontrolować jakość wykonywanych czynności; OMZ (4)2 porównać jakość wykonywanych czynności z założeniami i wymogami dokumentacji; E.8.1(5)6 zastosować zasady wykonywania instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych i przemysłowych; E.8.1(7)1 wyznaczyć trasę przewodów i miejsca na sprzęt instalacyjny na podstawie dokumentacji technicznej; E.8.1(7)2 zamocować sprzęt instalacyjny i oprawy oświetleniowe na różnych podłożach; E.8.1(7)3 ułożyć przewody zgodnie z dokumentacją; E.8.1(8)1 rozróżnić narzędzia do wykonywania różnych rodzajów instalacji elektrycznych; E.8.1(8)2 sklasyfikować narzędzia i elektronarzędzia do wykonywania różnych rodzajów instalacji elektrycznych; E.8.1(8)3 zastosować narzędzia i elektronarzędzia do wykonywania różnych rodzajów instalacji elektrycznych; E.8.1(9)1 wyodrębnić poszczególne obwody instalacji; E.8.1(9)2 dobrać narzędzia do wykonywania połączeń między podzespołami elektrycznymi; E.8.1(9)3 połączyć podzespoły elektryczne według schematu ideowego i montażowego; E.8.1(10)1 dokonać analizy montażu instalacji elektrycznej; E.8.1(10)2 porównać wykonaną instalację elektryczną z jej schematem; E.8.1(10)3 dokonać ewentualnych poprawek w wykonanej instalacji elektrycznej; E.8.1(11)1 dokonać analizy instrukcji pomiarów parametrów instalacji i zabezpieczeń; E.8.1(11)2 dobrać odpowiednie mierniki do pomiarów parametrów instalacji i zabezpieczeń; E.8.1(11)3 określić zakres czynności wykonywanych podczas oględzin instalacji elektrycznej; E.8.1(11)4 dokonać oględzin instalacji elektrycznej po wykonanym montażu; E.8.1(11)5 dokonać pomiarów parametrów instalacji i zabezpieczeń zgodnie z instrukcją; E.8.1(11)6 sporządzić protokół oględzin i prób cząstkowych wykonanych podczas montażu instalacji; E.8.1(12)1 ocenić na podstawie wyników pomiarów stan techniczny instalacji elektrycznej; E.8.1(12)2 ocenić na podstawie wyników pomiarów skuteczność ochrony od porażeń prądem elektrycznym dla zabezpieczeń zastosowanych w instalacji; E.8.2(1)1 dokonać analizy przepisów dotyczących prac konserwacyjnych instalacji elektrycznych; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 190 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: elektrycznych; E.8.2(1)2 wyjaśnić zasady przeprowadzania prac konserwacyjnych instalacji elektrycznych; E.8.2(1)3 scharakteryzować zakres przeprowadzania prac konserwacyjnych instalacji elektrycznych; E.8.2.2 rozpoznaje typowe uszkodzenia instalacji elektrycznych; E.8.2(2)1 dobrać sposób rozpoznania typowych uszkodzeń instalacji elektrycznych; E.8.2(2)2 rozpoznać objawy typowych uszkodzeń instalacji elektrycznych; E.8.2(2)3 rozpoznać typowe uszkodzenia instalacji elektrycznych; E.8.2.3 dobiera części zamienne elementów instalacji elektrycznej na podstawie danych E.8.2(3)1 dokonać analizy parametrów części zamiennych elementów instalacji elektrycznej na katalogowych; podstawie danych katalogowych; E.8.2(3)2 porównać parametry części zamiennych elementów instalacji elektrycznej ze względu na warunki pracy; E.8.2(3)3 dobrać zamienniki elementów instalacji elektrycznej do określonych warunków pracy na podstawie danych katalogowych; E.8.2.4 dobiera narzędzia do montażu i demontażu elementów instalacji elektrycznej; E.8.2(4)1 rozróżnić narzędzia do montażu i demontażu elementów instalacji elektrycznej; E.8.2(4)2 dobrać narzędzia do montażu i demontażu elementów instalacji elektrycznej ze względu na rodzaj instalacji; E.8.2.5 dobiera mierniki do przeprowadzania pomiarów parametrów instalacji elektrycznych; E.8.2(5)1 rozróżnić mierniki do przeprowadzania pomiarów parametrów instalacji elektrycznych E.8.2(5)2 dobrać właściwy miernik do pomiaru rezystancji izolacji, rezystancji uziemienia oraz impedancji pętli zwarciowej; E.8.2(5)3 skorzystać z instrukcji obsługi mierników stosowanych w pomiarach parametrów instalacji elektrycznych; E.8.2.6 sprawdza ciągłość przewodów fazowych i ochronnych; E.8.2(6)1 rozpoznać miernik do pomiaru ciągłości przewodów; E.8.2(6)2 narysować podłączenie miernika do pomiaru ciągłości przewodów do przewodów fazowych i ochronnych; E.8.2(6)3 skorzystać z instrukcji obsługi miernika do pomiaru ciągłości przewodów; E.8.2(6)4 dokonać sprawdzenia ciągłości przewodów fazowych i ochronnych; E.8.2.7 wykonuje pomiary parametrów instalacji elektrycznych; E.8.2(7)1 rozróżnić parametry instalacji elektrycznych; E.8.2(7)2 dobrać odpowiednie mierniki do pomiarów parametrów różnych rodzajów instalacji elektrycznych; E.8.2(7)3 zmierzyć parametry instalacji elektrycznych; E.8.2(7)4 dokonać analizy wyników pomiarów; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 191 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: E.8.2(7)5 sporządzić protokół pomiarów instalacji elektrycznej; E.8.2.8 wykonuje wymianę uszkodzonych przewodów i podzespołów instalacji elektrycznych; E.8.2.9 sprawdza działanie środków ochrony przeciwporażeniowej; E.8.2.10 wykonuje prace konserwacyjne instalacji elektrycznych zgodnie z dokumentacją E.8.2(8)1 dobrać odpowiednie narzędzia i elektronarzędzia do wymiany uszkodzonych przewodów i podzespołów instalacji elektrycznych; E.8.2(8)2 przygotować do wymiany nowe przewody i podzespoły instalacji elektrycznych; E.8.2(8)3 zdemontować uszkodzone przewody i podzespoły instalacji elektrycznych; E.8.2(8)4 dokonać montażu nowych przewodów i podzespołów instalacji elektrycznych; E.8.2(9)1 dobrać odpowiedni miernik do sprawdzania skuteczności działania środków ochrony przeciwporażeniowej; E.8.2(9)2 dokonać pomiaru skuteczności działania środków ochrony przeciwporażeniowej; E.8.2(9)3 dokonać analizy wyników pomiaru skuteczności działania środków ochrony przeciwporażeniowej; E.8.2(9)4 sporządzić protokół z pomiaru skuteczności działania środków ochrony przeciwporażeniowej; E.8.2(10)1 dokonać analizy załączonej dokumentacji instalacji elektrycznych; E.8.2(10)2 dokonać oględzin instalacji elektrycznych; E.8.2(10)3 sprawdzić stan połączeń i styków instalacji elektrycznych; E.8.2(10)4 dokonać wymiany uszkodzonych podzespołów instalacji elektrycznych zgodnie z dokumentacją; E.8.2(10)5 przeprowadzić kontrolę jakości wykonanych prac konserwacyjnych; E.8.2(10)6 usunąć zauważone usterki sprawdzając z dokumentacją. Obsługa maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych BHP (4)4 określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku BHP (4) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; pracy; BHP (4)8 scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy związanym z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (5)3 określić czynniki szkodliwe występujące podczas wykonywania prac w zakresie badania maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (5) identyfikuje zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w BHP (5)4 określić czynniki szkodliwe występujące podczas wykonywania prac w zakresie środowisku pracy; eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (5)8 przewidzieć sytuacje i okoliczności mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 192 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: człowieka oraz mienia i środowiska związane z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP (6)4 . wskazać skutki działania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; BHP (6)8 Scharakteryzować skutki działania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(7)4 przygotować stanowisko pracy do wykonywania napraw maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, BHP(7)5 zastosować zasady bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; podczas wykonywania pomiarów parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; BHP(7)8 zastosować zasady bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(8)4 dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania prac z zakresu BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; zawodowych; BHP(8)8 zastosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; BHP(9)2 zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w zakresie wykonywania montażu i konserwacji BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych; dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP (9)4 zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w zakresie wykonywania prac związanych z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych ; BHP(10)4 udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia podczas wykonywania prac z zakresu eksploatacji maszyn, urządzeń i zagrożenia zdrowia i życia. instalacji elektrycznych; OMZ (3)1 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; OMZ (3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; OMZ (3)2 nadzorować jakość i terminowość realizowanych zadań; OMZ (4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; OMZ (4)1 skontrolować jakość wykonywanych czynności; OMZ (4)2 porównać jakość wykonywanych czynności z założeniami i wymogami dokumentacji; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 193 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uczeń: OMZ (5) wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; KPS (5) potrafi radzić sobie ze stresem; KPS (8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; KPS (9) potrafi negocjować warunki porozumień; KPS (10) współpracuje w zespole; E.24.1.(2) organizuje i nadzoruje prace z zakresu eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych; E.24.1.(3) dobiera mierniki do przeprowadzania pomiarów parametrów maszyn i urządzeń elektrycznych; Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: OMZ (5)1 zanalizować organizację pracy w miejscu pracy; OMZ (5)2 zaproponować zmiany w organizacji pracy mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy; OMZ (5)3 dobrać metody wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; OMZ (5)4 dobrać narzędzia i przyrządy pomiarowe wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; KPS (5)1 określić sposoby radzenia sobie ze stresem; KPS (5)2 zastosować techniki relaksacyjne; KPS (8)1 podjąć samodzielne decyzje; KPS (8)2 ocenić ryzyko podejmowanych działań; KPS (8)3 określić skutki podejmowanych decyzji; KPS (9)1 określić swoje postulaty; KPS (9)2 określić techniki mediacji; KPS (9)3 ustalić korzystne warunki porozumień; KPS (10)1 udoskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; KPS (10)2 podjąć role w zespole; E.24.1.(2)1 zaplanować prace z zakresu eksploatacji maszyn elektrycznych; E.24.1.(2)2 zaplanować prace z zakresu eksploatacji urządzeń elektrycznych; E.24.1.(2)3 zrealizować prace z zakresu eksploatacji maszyn elektrycznych; E.24.1.(2)4 zrealizować prace z zakresu eksploatacji urządzeń elektrycznych; E.24.1.(2)5 nadzorować prace z zakresu eksploatacji maszyn elektrycznych; E.24.1.(2)6 nadzorować prace z zakresu eksploatacji urządzeń elektrycznych; E.24.1.(3)1 określić rodzaj miernika do przeprowadzania pomiarów parametrów maszyn elektrycznych; E.24.1.(3)2 określić rodzaj miernika do przeprowadzania pomiarów parametrów urządzeń elektrycznych; E.24.1.(3)3 sklasyfikować mierniki do przeprowadzania pomiarów parametrów maszyn elektrycznych; E.24.1.(3)4 sklasyfikować mierniki do przeprowadzania pomiarów parametrów urządzeń elektrycznych; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 194 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: E.24.1.(5) przestrzega zasad lokalizacji uszkodzeń i sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów maszyn i urządzeń elektrycznych; E.24.1.(6) dobiera części zamienne maszyn i urządzeń elektrycznych; E.24.1.(7) dobiera zabezpieczenia maszyn i urządzeń elektrycznych; E.24.1.(3)5 zanalizować dobór mierników do przeprowadzania pomiarów parametrów maszyn elektrycznych; E.24.1.(3)6 zanalizować dobór mierników do przeprowadzania pomiarów parametrów urządzeń elektrycznych; E.24.1.(5)1 określić zasady lokalizacji uszkodzeń i sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów maszyn elektrycznych; E.24.1.(5)2 określić zasady lokalizacji uszkodzeń i sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów urządzeń elektrycznych; E.24.1.(5)3 określić sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów maszyn elektrycznych; E.24.1.(5)4 określić sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów urządzeń elektrycznych; E.24.1.(5)5 zastosować zasady lokalizacji uszkodzeń i sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów maszyn elektrycznych; E.24.1.(5)6 zastosować zasady lokalizacji uszkodzeń i sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów urządzeń elektrycznych; E.24.1.(5)7 zastosować sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów maszyn elektrycznych; E.24.1.(5)8 zastosować sposoby wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów urządzeń elektrycznych; E.24.1.(6)1 określić części zamienne maszyn elektrycznych; E.24.1.(6)2 określić części zamienne urządzeń elektrycznych; E.24.1.(6)3 rozpoznać części zamienne maszyn elektrycznych; E.24.1.(6)4 rozpoznać części zamienne urządzeń elektrycznych; E.24.1.(6)5 dopasować części zamienne maszyn elektrycznych; E.24.1.(6)6 dopasować części zamienne urządzeń elektrycznych; E.24.1.(6)7dokonać analizy doboru części zamiennych maszyn elektrycznych; E.24.1.(6)8 dokonać analizy doboru części zamiennych urządzeń elektrycznych; E.24.1.(7)1określić rodzaje zabezpieczeń maszyn elektrycznych; E.24.1.(7)2 określić rodzaje zabezpieczeń urządzeń elektrycznych; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 195 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: E.24.1.(8) dobiera, instaluje i sprawdza działanie środków ochrony przeciwporażeniowej; E.24.1.(9) lokalizuje i usuwa uszkodzenia w maszynach i urządzeniach elektrycznych; E.24.1.(10) ocenia stan techniczny maszyn i urządzeń elektrycznych; E.24.2.(1) określa wymagania eksploatacyjne instalacji elektrycznych; E.24.1.(7)3 rozpoznać zabezpieczenia maszyn elektrycznych; E.24.1.(7)4 rozpoznać zabezpieczenia urządzeń elektrycznych; E.24.1.(7)5 dobrać rodzaj zabezpieczeń maszyn elektrycznych; E.24.1.(7)6 dobrać rodzaj zabezpieczeń urządzeń elektrycznych; E.24.1.(7)7 zanalizować dobór zabezpieczeń maszyn elektrycznych; E.24.1.(7)8 zanalizować dobór zabezpieczeń urządzeń elektrycznych; E.24.1.(8)1 określić rodzaj środków ochrony przeciwporażeniowej; E.24.1.(8)2 rozpoznać rodzaj środków ochrony przeciwporażeniowej; E.24.1.(8)3 dokonać wyboru środków ochrony przeciwporażeniowej; E.24.1.(8)4 wykonać instalacje środków ochrony przeciwporażeniowej; E.24.1.(8)5 dokonać sprawdzenia poprawności działania środków ochrony przeciwporażeniowej; E.24.1.(9)1 rozpoznać miejsce uszkodzenia w maszynach elektrycznych; E.24.1.(9)2 rozpoznać miejsce uszkodzenia w urządzeniach elektrycznych; E.24.1.(9)3 rozpoznać rodzaj uszkodzenia w maszynach elektrycznych; E.24.1.(9)4 rozpoznać rodzaj uszkodzenia w urządzeniach elektrycznych; E.24.1.(9)5 zanalizować sposób usuwania uszkodzenia w maszynach elektrycznych; E.24.1.(9)6 zanalizować sposób usuwania uszkodzenia w urządzeniach elektrycznych; E.24.1.(9)7 zastosować sposoby usuwania uszkodzenia w maszynach elektrycznych; E.24.1.(9)8 zastosować sposoby usuwania uszkodzenia w urządzeniach elektrycznych; E.24.1.(10)1określić kryteria oceny stanu technicznego maszyn elektrycznych; E.24.1.(10)2 określić kryteria oceny stanu technicznego urządzeń elektrycznych; E.24.1.(10)3 rozpoznać stan techniczny maszyn elektrycznych; E.24.1.(10)4 rozpoznać stan techniczny urządzeń elektrycznych; E.24.1.(10)5 zanalizować stan techniczny maszyn elektrycznych; E.24.1.(10)6 zanalizować stan techniczny urządzeń elektrycznych; E.24.1.(10)7 podjąć decyzje dotyczące stanu technicznego maszyn elektrycznych; E.24.1.(10)8 podjąć decyzje dotyczące stanu technicznego urządzeń elektrycznych; E.24.2.(1)1 rozpoznać rodzaj wymagania eksploatacyjnego instalacji elektrycznych; E.24.2.(1)2 rozróżnić wymagania eksploatacyjne instalacji elektrycznych; E.24.2.(1)3 scharakteryzować wymagania eksploatacyjne instalacji elektrycznych; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 196 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: E.24.2.(1)4 zastosować wymagania eksploatacyjne instalacji elektrycznych; E.24.2.(2) organizuje i nadzoruje prace z zakresu eksploatacji instalacji elektrycznych; E.24.2.(3) dobiera, instaluje i sprawdza działanie środków ochrony przeciwporażeniowej; E.24.2.(4) przestrzega zasad lokalizacji uszkodzeń i sposoby wymiany uszkodzonych elementów instalacji elektrycznych; E.24.2.(6) dobiera przewody i kable oraz sprzęt instalacyjny do wykonania instalacji elektrycznych; E.24.2.(7) dobiera zabezpieczenia instalacji elektrycznych; E.24.2.(8) dobiera mierniki oraz wykonuje pomiary odbiorcze i eksploatacyjne instalacji elektrycznych; E.24.2.(2)1 zaplanować prace z zakresu eksploatacji instalacji elektrycznych; E.24.2.(2)3 zrealizować prace z zakresu eksploatacji instalacji elektrycznych; E.24.2.(2)5 nadzorować prace z zakresu eksploatacji instalacji elektrycznych; E.24.2.(3)1 określić rodzaj środków ochrony przeciwporażeniowej; E.24.2.(3)2 rozpoznać rodzaj środków ochrony przeciwporażeniowej; E.24.2.(3)3 dokonać wyboru środków ochrony przeciwporażeniowej; E.24.2.(3)4 wykonać instalacje środków ochrony przeciwporażeniowej; E.24.2(3)5 sprawdzić skuteczność działania środków ochrony przeciwporażeniowej; E.24.2.(4)1 określić zasady lokalizacji uszkodzeń elementów instalacji elektrycznych; E.24.2.(4)2 określić sposoby wymiany uszkodzonych elementów instalacji elektrycznych; E.24.2.(4)3 zastosować zasady lokalizacji uszkodzeń elementów instalacji elektrycznych; E.24.2.(4)4 zastosować sposoby wymiany uszkodzonych instalacji elektrycznych; E.24.2.(6)1 określić rodzaje przewodów i kabli do wykonania instalacji elektrycznych; E.24.2.(6)2 określić rodzaje sprzętu instalacyjnego do wykonania instalacji elektrycznych; E.24.2.(6)3 rozpoznać przewody i kable do wykonania instalacji elektrycznych; E.24.2.(6)4 rozpoznać sprzęt instalacyjny do wykonania instalacji elektrycznych; E.24.2.(6)5 dobrać przewody i kable do wykonania instalacji elektrycznych; E.24.2.(6) 6 dobrać sprzęt instalacyjny do wykonania instalacji elektrycznych; E.24.2.(6)7 zanalizować dobór przewodów i kabli do wykonania instalacji elektrycznych; E.24.2.(6)8z przeanalizować dobór sprzętu instalacyjnego do wykonania instalacji elektrycznych; E.24.2.(7)1 określić rodzaje zabezpieczeń instalacji elektrycznych; E.24.2.(7)2 rozpoznać rodzaje zabezpieczeń instalacji elektrycznych; E.24.2.(7)3 zanalizować dobór zabezpieczeń instalacji elektrycznych; E.24.2.(7)4 podjąć decyzje dotyczące doboru zabezpieczenia instalacji elektrycznych; E.24.2.(8)1 rozpoznać rodzaje mierników stosowanych przy pomiarach odbiorczych i eksploatacyjnych instalacji elektrycznych; E.24.2.(8)2 wskazać rodzaj miernika stosowanego przy pomiarach odbiorczych i eksploatacyjnych instalacji elektrycznych; E.24.2.(8)3 wybrać rodzaj miernika stosowanego przy pomiarach odbiorczych i eksploatacyjnych Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 197 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: E.24.2.(9) ocenia stan techniczny instalacji elektrycznych na podstawie oględzin i pomiarów; E.24.2.(10) lokalizuje i usuwa uszkodzenia w instalacjach elektrycznych. instalacji elektrycznych; E.24.2.(8)4 wykonać pomiary odbiorcze i eksploatacyjne instalacji elektrycznych stosując odpowiedni typ miernika; E.24.2.(9)1 określić kryteria oceny stanu technicznego instalacji elektrycznych na podstawie oględzin i pomiarów; E.24.2.(9)2 zdiagnozować stan techniczny instalacji elektrycznych na podstawie oględzin i pomiarów; E.24.2.(9)3 zanalizować stan techniczny instalacji elektrycznych na podstawie oględzin i pomiarów; E.24.2.(9)4 podjąć decyzje dotyczące stanu technicznego instalacji elektrycznych na podstawie oględzin i pomiarów; E.24.1.(10)1określić sposoby lokalizacji uszkodzeń w instalacjach elektrycznych; E.24.1.(10)2 rozpoznać miejsce uszkodzenia w maszynach elektrycznych; E.24.1.(10)3 rozpoznać rodzaj uszkodzenia w urządzeniach elektrycznych; E.24.1.(10)4z przeanalizować sposób usuwania uszkodzenia w maszynach elektrycznych; E.24.1.(10)5wybrać sposób usunięcia uszkodzenia w instalacjach elektrycznych; E.24.1.(10)6 zastosować sposoby usuwania uszkodzenia w urządzeniach elektrycznych. Praktyki zawodowe BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań BHP (1)1 określić i przewidywać główne zagrożenia pożarowe na stanowisku pracy i jego otoczeniu; BHP (1)2 scharakteryzować gamę stosowanych środków przeciwpożarowych na stanowisku pracy i jego otoczeniu; BHP(4)1 określić i przewidywać główne zagrożenia dla zdrowia i życia na stanowiskach pracy związanych z wykonywanymi pracami; BHP(5)1 określić i przewidywać główne zagrożenia dla zdrowia i życia na stanowiskach pracy związanych z czynnikami szkodliwymi; BHP(6)1 określić skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; BHP(8)1 dobrać i zastosować indywidualne i zbiorowe środki ochrony adekwatne do wykonywanych zadań zawodowych; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 198 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: zawodowych; BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; PDG(4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi; PDG(5) analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży; PDG(9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej; PDG(10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej; KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej; KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; KPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień; BHP(9)1 przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy adekwatnych do wykonywanych zadań zawodowych; PDG(4)1 wskazać podmioty gospodarcze specjalizujące się w branży elektrycznej i elektromechanicznej; PDG(5)1 wskazać czynniki wpływające na działania związane z funkcjonowaniem firm w branży elektrycznej i elektromechanicznej; PDG(5)2 – określić główne obszary działalności wybranej firmy oraz scharakteryzować gamę wytwarzanych produktów (działalność wytwórcza) lub produktów podlegających działalności usługowej; PDG(9)1 posłużyć się urządzeniami biurowymi; PDG(10)1 zanalizować dostępne działania marketingowe w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej; KPS (1)1 zastosować zasady kultury osobistej; KPS (1)2 zastosować zasady etyki zawodowej; KPS (3)1 zaplanować przedsięwzięcia; KPS (3)2 zrealizować zadania; KPS (3)3 zanalizować osiągnięcia swoich działań; KPS (3)4 rozwiązać problemy; KPS (5)1 określić sposoby radzenia sobie ze stresem; KPS (5)2zastosować techniki relaksacyjne; KPS (7)1 przyjąć odpowiedzialność za powierzone informacje zawodowe; KPS (8)1 podjąć samodzielne decyzje; KPS (8)2 ocenić ryzyko podejmowanych działań; KPS (8)3 określić skutki podejmowanych decyzji; KPS (9)1 określić swoje postulaty; KPS (9)2 określić techniki mediacji; KPS (9)3 ustalić korzystne warunki porozumień; Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 199 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Uczeń: KPS(10) współpracuje w zespole. OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami. PKZ(E.a)(10) dobiera narzędzia i przyrządy pomiarowe oraz wykonuje prace z zakresu montażu mechanicznego elementów i urządzeń elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.a)(14) dobiera metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.a)(17) posługuje się dokumentacją techniczną, katalogami i instrukcjami obsługi oraz przestrzega norm w tym zakresie; PKZ(E.c)(4) dobiera elementy oraz układy elektryczne i elektroniczne do określonych warunków eksploatacyjnych; PKZ(E.c)(6) dobiera metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.c)(7) dokonuje analizy pracy układów elektrycznych i elektronicznych na podstawie schematów ideowych oraz wyników pomiarów; PKZ(E.c)(8) sporządza dokumentację z wykonywanych prac; PKZ(E.c)(9) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań. KPS (10)1 udoskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; KPS (10)2 podjąć role w zespole; OMZ (6)3 zastosować właściwe formy komunikacji interpersonalnych; OMZ (6)4zastosować w komunikacji ze współpracownikami nowoczesne środki techniczne; PKZ(E.a.)(10)4 dobrać narzędzia i przyrządy pomiarowe do wykonywania prac z zakresu montażu mechanicznego elementów elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.a.)(14)1 zastosować przyrządy pomiarowe do pomiaru wielkości elektrycznych; PKZ(E.a.)(14)2 zastosować metody pomiarowe do pomiaru wielkości elektrycznych; PKZ(E.a.)(17)1 przeanalizować dokumentację techniczną, instrukcje obsługi i normy elektryczne i elektroniczne dla produktów związanych z wybraną firmą; PKZ(E.c)(4)2 zanalizować przydatność elementów oraz układów elektrycznych i elektronicznych do określonych warunków eksploatacyjnych; PKZ(E.c)(4)3 zastosować elementy oraz układy elektryczne i elektroniczne do określonych warunków eksploatacyjnych; PKZ(E.c)(6)3 zastosować metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych i elektronicznych; PKZ(E.c)(7)1 zanalizować przebieg pracy układów elektrycznych i elektronicznych na podstawie schematów ideowych; PKZ(E.c)(7)2 określić poprawność pracy układów elektrycznych i elektronicznych na podstawie wyników pomiarów; PKZ(E.c)(8)3 zastosować zasady sporządzania dokumentacji z wykonywanych prac; PKZ(E.c) (9)3 obsługiwać programy komputerowe wspomagające badanie układów elektrycznych i elektronicznych. Program nauczania dla zawodu technik elektryk 311303 o strukturze przedmiotowej 200
