Kardiologia dziecięca w Wielkopolsce Za początek działalności w
advertisement
Kardiologia dziecięca w Wielkopolsce Za początek działalności w zakresie kardiologii dziecięcej w Wielkopolsce można przyjąć rok 1945. Od tego czasu rozpoczęto systematyczne wykonywanie badań ekg w Szpitalu Dziecięcym w Poznaniu. Pierwszą Pracownię ekg zorganizował pediatra, dr med. T. Skalmowski. W kwietniu 1945r uzyskał on dla szpitala stary poniemiecki elektrokardiograf firmy Siemens. Był to najstarszy znany w Polsce dwuwalizkowy, jednogalwanometrowy elektrokardiograf ze wzmacniaczem lampowym o zasilaniu bateryjnym, piszący na papierze fotograficznym. Całość aparatury wraz z bateriami ważyła ok. 40kg. Dr T.Skalmowski rozpoczął w tym roku wykonywanie badań ekg u dzieci (3 odprowadzenia kończynowe) szkoląc się równocześnie w elektrokardiografii na kursach u M.Semerau-Siemianowskiego w Warszawie. Od 1954r opisywanie ekg i konsultacje kardiologiczne w Szpitalu Dziecięcym podjął specjalista w chorobach serca, internista, lek.med.J.Maciejewski. Obok pracy usługowej prowadził on także szkolenia z zakresu najnowszych osiągnięć kardiologii dziecięcej. Dr J.Maciejewski wydał drukiem 44 prace naukowe, z których 8 pochodzi ze Szpitala Dziecięcego. Również na materiale Szpitala Dziecięcego zrealizował on film naukowy pt. „Uchyłek serca u niemowlęcia ze zwężeniem cieśni tętnicy głównej i przepukliną pępowinową”, który był wyświetlany w 1956r na II Europejskim Kongresie kardiologów w Sztokholmie. Innym przykładem wczesnych zainteresowań kardiologią dziecięcą w Poznaniu było zgromadzenie w latach pięćdziesiątych przez lek.med. L. Skubiszewskiego anatomopatologa szpitala Dziecięcego około 50 przypadków sprężystego zwłóknienia wsierdzia u niemowląt. U niektórych z nich rozpoznanie postawiono przyżyciowo. W 1958r Szpital otrzymał nowy, samopiszący, jednokanałowy aparat ekg „Cardiomat” firmy Siemens, a następnie trzykanałowy elektrokardiograf firmy Eleme typ „Triplex” (EM 120) z przystawką fotograficzną i mikrofonem oraz elektrokardioskop produkcji kanadyjskiej firmy Smith-Stone. Dzięki temu wyposażeniu można było zorganizować w Szpitalu Dziecięcym drugą pracownię ekg. Kierownictwo obu Pracowni powierzono dr med. A.Sapińskiemu. Dzięki wyposażeniu w przystawkę fonokardiograficzną aparatu „Triplex”, już w 1959r obok badania ekg, możliwe było wykonanie badania fonokardiograficznego. Pierwsza Dziecięca Poradnia Kardiologiczna powstała w Poznaniu w 1958r i objęła swą opieką dzieci chore na serce z województwa poznańskiego i miasta Poznania oraz z województwa zielonogórskiego i koszalińskiego. Kierownikiem Poradni został dr med.A.Sapiński. W latach 1962-1974 pracował w Poradni lek. med. A.Bittner, a w latach 1974-1984 lek.med.D. Kozłowska-Majchrzycka. Dr A.Bittner zapoczątkował rejestrację szmerów i tonów serca na taśmie magnetycznej, co stanowiło podstawę do ich analizy spektralnej oraz było pomocne w zajęciach dydaktycznych przy nauce osłuchiwania serca. W 1980r powstał w Poznaniu Specjalistyczny ZOZ nad Matką i Dzieckiem, a w nim Zakład Elektrodiagnostyki i Fizjopatologii, którego kierownictwo objął dr med.A.Sapiński. W jego skład weszły oprócz 2 wspomnianych wyżej, 3 następne pracownie ekg. W latach 1980-1984 zespół lekarzy i inżynierów elektroników pod kierownictwem dr med.A.Sapińskiego skonstruował rejestrator ciśnienia tętniczego dla noworodków, niemowląt, dzieci i dorosłych (sfigmomanometr-S) W 1987r, z chwilą przejścia na emeryturę dr med.A.Sapińskiego, kierownictwo Zakładu Elektrodiagnostyki przejęła lek.med. A.Mytko-Krzywkowska. W 1966r wykonano w Szpitalu Dziecięcym 3 operację podwiązania przewodu tętniczego i 1 banding tętnicy płucnej (J.Kaczmarek), jednakże ze względu na istniejące już w Poznaniu 2 ośrodki kardiochirurgii, w Szpitalu Dziecięcym do rozwoju kardiochirurgii nie doszło. Inicjatorami powstania ośrodka kardiologii i kardiochirurgii dziecięcej w Poznaniu byli Prof. dr hab.med.O.Szczepski i Prof.dr hab.med.M.Wójtowicz. Poznański Ośrodek Kardiologii Dziecięcej objął w 1972 r specjalistyczną opieką dzieci z makroregionu wielkopolskiego, w tym regionu poznańskiego, pilskiego, kaliskiego, konińskiego, leszczyńskiego, a także kierowane do zabiegów kardiochirurgicznych i wymagające pooperacyjnego nadzoru kardiologicznego z regionu zielonogórskiego, szczecińskiego i gorzowskiego. Kolejnymi Kierownikami Kliniki byli Prof.dr hab.med.O.Szczepski, Prof.dr hab.med.J. Maciejewski, a od 2002r funkcję tą pełni Prof.dr hab.n.med.A.Siwińska. Opieka specjalistyczna Ośrodka Referencyjnego w Makroregionie realizowana była na zasadzie odbywających się 1- 4 razy w miesiącu konsultacji w rejonowych Poradniach Kardiologicznych, Oddziałach Noworodkowych i Dziecięcych Szpitali Wojewódzkich, skąd dzieci z wadami serca i innymi chorobami układu krążenia kierowane były do Instytutu Pediatrii. Konsultantem kardiologicznym Województwa Pilskiego była dr med. J. Rachocka oraz od 1988r Prof.dr hab.n.med.A.Siwińska, Województwa Kaliskiego dr med. W. Paluszak oraz Prof.dr hab.n.med. A. Krzyżaniak, Województwa Konińskiego i Leszczyńskiego dr med. J. Rachocka, Województwa Zielonogórskiego dr med. S. Suchocka-Łuczak. Klinika Chorób Dzieci (obecnie Klinika Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej) pełniła ponadto nadzór fachowy nad Poradnią Kardiologiczną Specjalistycznego ZOZ nad Matką i Dzieckiem w Poznaniu, Konsultacyjną Poradnią Kardiologiczną dla Dzieci i Młodzieży przy Oddziale Kardiochirurgii ZOZ Stare Miasto w Poznaniu, Poradni Kardiologicznej Wieku Rozwojowego w Nowej Soli, oraz Poradni Kardiologicznej Kolejowego Szpitala Dziecięcego w Ostrowie Wielkopolskim. Ośrodek Referencyjny z Kardiologii Dziecięcej Klinika Kardiologii Dziecięcej I Katedry Pediatrii UMP (Kierownik Kliniki i Katedry: Prof.dr hab.n.med. Aldona Siwińska; Zastępca Kierownika Kliniki: Prof. UMP, dr hab.n.med. Waldemar Bobkowski), pełni funkcję Ośrodka Referencyjnego w dziedzinie Kardiologii Dziecięcej. Obejmuje specjalistyczną opieką kardiologiczną dzieci z województwa wielkopolskiego, a także kierowane do zabiegów kardiochirurgicznych i wymagających pooperacyjnego nadzoru kardiologicznego z województwa lubuskiego i zachodniopomorskiego (rejon zamieszkały przez ok. 6,5 mln ludności- 20% populacji Polski). Ośrodek pełni stały, 24- godzinny ostry dyżur dla noworodków, niemowląt i dzieci starszych z niewydolnością serca, zaburzeniami rytmu serca oraz wymagających badań diagnostycznych przed wykonywanym w trybie pilnym zabiegiem kardiochirurgicznym, w trakcie lub po zabiegu operacyjnym. Konsultacyjna Poradnia Kardiologiczna obejmuje opieką specjalistyczną dzieci w wadami serca przed i po zabiegach kardiochirurgicznych oraz z istotnymi zaburzeniami hemodynamicznymi wymagające np. weryfikacji leczenia farmakologicznego, a także z chorobami mięśnia sercowego, zaburzeniami rytmu serca i nadciśnieniem tętniczym. W Poradni odbywają się ponadto doraźne konsultacje noworodków, niemowląt i dzieci starszych z Oddziałów Szpitala Klinicznego im. Karola Jonschera, Przyklinicznych Poradni Specjalistycznych oraz Szpitali miasta Poznania i Województwa Wielkopolskiego. Średnio w ciągu roku w Poradni badanych jest ok. 3000 dzieci, w tym ok. 1800 nowych pacjentów. Od 2004r porady udzielane są także w Poradni Kardiologii Prenatalnej. Zapleczem diagnostycznym dla ww. jednostek jest Pracownia Diagnostyki Kardiologicznej (EKG i Prób Czynnościowych Układu Krążenia, Zaburzeń Rytmu Serca, Echokardiograficzna), Pracownia Elektrofizjologii Dziecięcej, Pracownia Inwazyjnej Kardiologii Dziecięcej, a także Pracownie Zakładu Radiologii Pediatrycznej i Laboratorium Szpitala Noworodki konsultowane są ponadto bezpośrednio na Oddziałach Noworodkowych Poznania, łącznie z wykonaniem w tych ośrodkach, które dysponują odpowiednim sprzętem, badania echokardiograficznego. Klinika Kardiologii Dziecięcej liczy 25 łóżek (14 noworodkowo - niemowlęcych i 11 dla dzieci starszych). Rocznie hospitalizowanych jest w Klinice ok. 2500 dzieci, w tym około 800 nowych pacjentów. Dzieci z chorobami układu krążenia wymagające sztucznej wentylacji leczone są w Oddziale Intensywnej Opieki Medycznej Zakładu Anestezjologii i Intensywnej Terapii Pediatrycznej oraz w Klinice Kardiochirurgii. W Pracowni Inwazyjnej Kardiologii Dziecięcej (Kierownik: dr hab. n.med. Tomasz Moszura) wykonywanych jest rocznie ok. 200-230 diagnostycznych cewnikowań serca i ok.120 interwencyjnych zabiegów kardiologicznych (zabieg Rashkinda, walwuloplastyka balonowa tętnicy płucnej i aortalnej, plastyka rekoarktacji i koarktacji aorty, zamykanie PDA coilem i zatyczką Amplatza, zamykanie ASDII zatyczką Amplatza, zakładanie stentów do tętnicy płucnej i aorty). W Pracowni Elektrofizjologii Dziecięcej (Kierownik Pracowni: dr med. Artur Baszko) wykonywanych jest co roku ok.90-100 badań elektrofizjologicznych i ablacji podłoża arytmii. W Pracowni Echokardiograficznej wykonywanych jest rocznie 4500-5000 badań, w tym ok. 15-20% % stanowią badania wykonywane w trybie pilnym u noworodków i niemowląt w 1 kwartale życia. Od 2000r wykonywane są badania przezprzełykowe, w tym także śródoperacyjne, od 2001r monitorowanie przeznaczyniowego zamykania ASDII. Od ok. 16 lat wykonywane są badania serca płodu - od 2004r w ramach utworzonej Poradni Kardiologii Prenatalnej. W Pracowni Zaburzeń Rytmu ambulatoryjne badanie ekg systemem Holtera wykonuje się u ok. 1500 dzieci rocznie. W Pracowni EKG i Prób Czynnościowych Układu Krążenia wykonuje się rocznie ok. 8.000-10.000 standardowych zapisów Ekg, 150-200 prób wysiłkowych (bieżnia) i 100-120 testów pionizacyjnych. Wykonywane są ponadto standardowe zapisy Ekg z analizą dyspersji QT, uśredniony zapis Ekg oraz analiza późnych potencjałów. Wykonywana jest także kontrola stymulatorów (ok. 350 badań rocznie). U ok.500 rocznie wykonywane jest 24-godzinne monitorowanie ciśnienia tętniczego Doktoraty i habilitacje z zakresu kardiologii dziecięcej Doktoraty: 1. Janina Rachocka: ,„Przydatność poligrafii kardiometrycznej dla rozpoznania wrodzonych wad serca w okresie noworodkowym” (1966) 2. Krystyna Frynas: „Wybrane parametry czynności serca w otyłości prostej u dzieci” (1979) 3. Wacława Oszczyk- Paluszak: „Zachowanie się lipidów krwi oraz wybranych 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. czynników wpływających na gospodarkę lipidową u dzieci z wrodzonymi siniczymi wadami serca” (1980) Hanna Górzna-Kamińska: „Ocena echokardiograficzna dzieci po operacji radykalnej zespołu czworaczego Fallota” (1995) Małgorzata Pawelec-Wojtalik: „Ocena metod badania przepływu płucnego u dzieci ze złożonymi siniczymi wadami serca i zespoleniem systemowo-płucnym” (1997) Monika Brzezinska-Paszke: ” Ocena układu krążenia dzieci z zespołem Downa i wrodzoną wadą serca” (2000) Bartłomioej Mroziński: „Echokardiograficzna ocena funkcji skurczowej i rozkurczowej prawej komory u niemowląt i małych dzieci z ubytkiem międzyprzedsionkowym typu otworu drugiego” (2002) Agnieszka Nowak (Bobkowska): „Przydatność nieinwazyjnych metod diagnostycznych w długofalowej obserwacji dzieci z wrodzonymi wadami zastawki aortalnej” (2005) Alina Rzeźnik-Bieniaszewska: „Ocena rozwoju fizycznego i wybranych wskaźników układu krążenia u 10 - 14 letnich dzieci –obserwacje ciągłe” (2006) Anna Woźniak: „Zespół mikrodelecji 22q11.2 jako przyczyna wrodzonych wad serca u dzieci objętych opieką poznańskiego ośrodka kardiologicznego” (2006) Norbert Szymoniak: „Ocena dyspersji QT i skorygowanego odstępu QT u dzieci i młodzieży z przewlekłą niewydolnością nerek leczonych dializami” (2006) 12. Marek Walczak: „Zaburzenia elektrokardiograficzne u dzieci i młodzieży z pierwotną kardiomiopatią przerostową” (2006) 13. Krzysztof Czyż: „Ocena autonomicznej modulacji układu krążenia u dzieci z pierwotnym wypadaniem płatków zastawki dwudzielnej” (2009) Habilitacje: 1. Aldona.Siwińska: „Echokardiograficzne wskaźniki czynności skurczowe rozkurczowej serca i ich znaczenie rokownicze u niemowląt, dzieci i młodzieży z wrodzonymi wadami zastawki aortalnej oraz zwężeniem cieśni aorty” (1999) 2. Waldemar Bobkowski: „Zaburzenia rytmu serca i elektrokardiograficzne wskaźniki. Zagrożenia częstoskurczem komorowym u dzieci i młodzieży z pierwotnym wypadaniem płatka zastawki dwudzielnej w badaniach prospektywnych” (2002) 3. Małgorzata Pawelec-Wojtalik: „Ocena zastosowania różnych typów zatyczek Ampatzer w leczeniu wad serca u dzieci” (2007) 4. Tomasz Moszura: „Ocena skuteczności wspomagających metod kardiologii interwencyjnej na poszczególnych etapach leczenia zespołu niedorozwoju lewego serca (2011) Profesury: 1. Aldona Siwińska: profesor nadzwyczajny (2003r), profesor zwyczajny (2007r) 2. Waldemar Bobkowski: profesor nadzwyczajny (2014r) 3. Tomasz Moszura: profesor UMP (2014r)
