Wykłady ks. dra Lucjana Bielasa w bielskiej katedrze Juliusz

Wykłady ks. dra Lucjana Bielasa w bielskiej katedrze
Juliusz Słowacki - "SŁOWIAŃSKI PAPIEŻ"
W ramach katechez w katedrze Św. Mikołaja organizowanych przez Klub Inteligencji Katolickiej
w Bielsku-Białej w dniu 25 czerwca 2014 r. ks. dr Lucjan Bielas wygłosił wykład nawiązujący do
kanonizacji papieża Jana Pawła II a poświęcony analizie proroczego wiersza Juliusza Słowackiego
Pośród niesnasek Pan Bóg uderza. Postaram się przekazać główne myśli i treści tego wykładu.
Jakie były okoliczności napisania tego utworu?
1 czerwca 1846 roku zmarł papież Grzegorz XVI, który wstąpił na Stolicę Apostolską, gdy
powstanie listopadowe w Polsce sięgało apogeum (6 II 1831 r.). Papież ten lękał się rewolucji, toteż
ulegając rosyjskim wpływom wysłał napomnienie do biskupów polskich. Potem wydał encyklikę Cum
Primum (9 VI 1832), w której potępił powstanie. Jako przyczynę powstania uznał knowania masonerii.
Tymczasem car na wszelkie sposoby zwalczał katolicyzm na ziemiach polskich. Śmierć papieża w tych
okolicznościach wywołała radość w Polsce i w innych krajach. Spodziewano się papieża bliższego
oczekiwaniom ludu. Chodziło więc przede wszystkim o przywódcę widzącego chęć dogadania się
z prostym ludem, dbającego o poddanych u ciemiężycieli. Słowackiemu przyświecała idea dobra
Kościoła, ale też i dobra narodów, zwłaszcza Polski, która jako kraj chrześcijański, słowiański,
szczególnie by zyskała na dobrym papieżu. Z treści utworu wynika, że wiersz poety musiał powstać
przed konklawe a więc w pierwszej połowie czerwca 1846 r.
A oto ten wiersz:
Pośród niesnasek Pan Bóg uderza
W ogromny dzwon,
Dla słowiańskiego oto papieża
Otworzył tron.
Ten przed mieczami tak nie uciecze
Jako ten Włoch,
On śmiało, jak Bóg, pójdzie na miecze;
Świat mu - to proch!
Twarz jego, słowem rozpromieniona,
Lampa dla sług,
Za nim rosnące pójdą plemiona
W światło, gdzie Bóg.
Na jego pacierz i rozkazanie
Nie tylko lud
Jeśli rozkaże, to słońce stanie,
Bo moc to cud!
On się już zbliża rozdawca nowy
Globowych sił:
Cofnie się w żyłach pod jego słowy
Krew naszych żył;
W sercach się zacznie światłości bożej
Strumienny ruch,
Co myśl pomyśli przezeń, to stworzy,
Bo moc to duch.
A trzeba mocy, byśmy ten pański
Dźwignęli świat:
Więc oto idzie papież słowiański,
Ludowy brat;
Oto już leje balsamy świata
Do naszych łon,
A chór aniołów kwiatem umiata
Dla niego tron.
On rozda miłość, jak dziś mocarze
Rozdają broń,
Sakramentalną moc on pokaże,
Świat wziąwszy w dłoń;
Gołąb mu słowa w hymnie wyleci,
Poniesie wieść,
Nowinę słodką, że duch już świeci
I ma swą cześć;
Niebo się nad nim piękne otworzy
Z obojga stron,
Bo on na świecie stanął i tworzy
I świat, i tron.
On przez narody uczyni bratnie,
Wydawszy głos,
Że duchy pójdą w cele ostatnie
Przez ofiar stos;
Moc mu pomoże sakramentalna
Narodów stu,
Moc ta przez duchy będzie widzialna
Przed trumną tu.
Takiego ducha wkrótce ujrzycie
Cień, potem twarz:
Wszelką z ran świata wyrzuci zgniłość,
Robactwo, gad,
Zdrowie przyniesie, rozpali miłość
I zbawi świat;
Wnętrze kościołów on powymiata,
Oczyści sień,
Boga pokaże w twórczości świata,
Jasno jak dzień.
Boga pokaże w twórczości świata, jasno jak dzień
16 października 1978 r. o godz. 18.45 w centralnej loggi bazyliki Świętego Piotra głośniki
przekazały Miastu i Światu słowa kard. Feliciego: Zwiastuję wam radość wielką: mamy Papieża w osobie Najdostojniejszego i najczcigodniejszego Pana, Karola, Kardynała Świętego Kościoła
Rzymskiego, Wojtyły, który przybrał imię: Jan Paweł II.
Zdumienie decyzją konklawe dominowało niemal we wszystkich relacjach. komentatorzy uznali
wybór polskiego kardynała za wydarzenie niezwykłe, wręcz niepojęte i prześcigali sie w snuciu
najprzeróżniejszych domysłów na ten temat. Także w Polsce zapanowało ogromne poruszenie.
Poszukiwano jakiegoś wyjaśnienia, dostrzegając w decyzji konklawe głęboki znak Bożej Opatrzności,
szczególną łaskę, jaką Bóg obdarza umiłowany naród. Wkrótce miało się okazać, że w tym przypadku
najważniejsze słowo - jak to często u nas bywa - należało do poety. Znawcy poezji przypomnieli, że
130 lat wcześniej Juliusz Słowacki napisał zdumiewający wiersz, zaczynający się od słów: Pośród
niesnasek - Pan Bóg uderza... Jego bohaterem był Papież Słowiański wybrany na tron biskupa
Rzymu. Trudno powiedzieć, czy ktokolwiek ze współczesnych autorowi uznał, że jest to coś więcej niż
tylko wytwór fantazji poety.
Po pewnym czasie utwór ten został niemal zupełnie zapomniany. Dopiero po 16 października
1978 roku każdą frazę i każdy obraz przyjmowano jako słowa poety-wieszcza, który zapowiedział to
wielkie wydarzenie. Oto po czterech i pół wiekach następcą św. Piotra i Namiestnikiem Jezusa
Chrystusa na ziemi został nie Włoch, a nawet nie żaden z kardynałów z Europy zachodniej, kolebki
rzymskiego chrześcijaństwa, lecz Słowianin, pochodzący z narodu ochrzczonego dopiero u schyłku
pierwszego tysiąclecia. Jak niezwykła była sugestywność tych słów:
Pośród niesnasek Pan Bóg uderza
W ogromny dzwon,
Dla słowiańskiego oto papieża
Otworzył tron.
Ten przed mieczami tak nie uciecze
Jako ten Włoch,
On śmiało, jak Bóg, pójdzie na miecze;
Świat mu - to proch!
Czytelnicy z końca roku 1978 przyjmowali słowa romantycznego poety nie poddając ich
krytycznemu osądowi, lecz poruszeni do głębi ich namacalną sprawdzalnością, ulegali wspaniałej wizji,
odnajdując w wielu sformułowaniach portretowe wręcz rysy umiłowanego Ojca Świętego Jana Pawła II.
Wizja papiestwa nakreślona w wierszu jest doprawdy porywająca. Papież Słowiański, posłany przez
Boga w trudnym momencie dla Kościoła, został ukazany jako zdolny do czynów na miarę tego
posłannictwa. Zdanie: On rozda miłość, jak dziś mocarze rozdają broń... tak bardzo przystaje do
namiestnika Jezusa Chrystusa na ziemi, że ono jedno wystarczyłoby za cały program pierwszego
Kapłana Kościoła Chrystusowego. To co przed stu trzydziestu laty mogło uchodzić jedynie za poetycką
wizję, dzisiaj zostało w pełni uwierzytelnione niezwykłym pontyfikatem Jana Pawła II.
Papież Słowiański z wiersza Juliusza Słowackiego jawi się jako ten, który wypełni do końca
zadania Bożego namiestnika na ziemi, naprawi wszelkie zło i będzie szedł przez ziemię pokazując
światu Boga jasno jak dzień. Dla nas Polaków, ale przecież nie tylko dla nas, tak właśnie wykonał swoje
posłannictwo Jan Paweł II. Kanonizacja Jana Pawła II - Papieża Słowiańskiego - przerosła nawet
niepojętą wizję poetycką Juliusza Słowackiego. Wizja ta niespodziewanie zyskała nowy wymiar wymiar spełnionego proroctwa.
Piotr Witkowski