EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE ZAWODOWE OPRACOWAŁA JOANNA ŚLIŻEWSKA TECHNIK EKONOMISTA Egzamin dotyczy zawodu – technik ekonomista. Egzamin to dla młodzieży czas próby i sprawdzenia własnej wiedzy oraz umiejętności. Egzamin składa się z dwóch części: pisemnej i praktycznej. Etap pisemny składa się z dwóch części: • w części I - zdający rozwiązują zadania sprawdzające wiadomości i umiejętności właściwe dla kwalifikacji w danym zawodzie • w części II – rozwiązywane są zadania sprawdzające wiadomości i umiejętności związane z zatrudnieniem i prowadzeniem działalności gospodarczej. Etap pisemny przeprowadzany jest w formie testu zawierającego w części pierwszej 50 zadań, w części drugiej – 20 zadań. Rozwiązanie wszystkich zadań polega na wyborze jednej z czterech odpowiedzi. Czas trwania etapu pisemnego dla wszystkich zawodów wynosi 120 minut. Zdający zdaje ten etap egzaminu, jeśli uzyska: • z części I – co najmniej 50% punktów możliwych do uzyskania, czyli 25 punktów, • z części II – co najmniej 30% punktów możliwych do uzyskania, czyli 6 punktów. ETAP PISEMNY W etapie pisemnym dokonuje się sprawdzenia umiejętności głównie z zakresu czytania ze zrozumieniem informacji zawartych w formie: opisów, instrukcji, rysunków, dokumentacji czy wykresów, przetwarzania danych liczbowych i operacyjnych, oraz umiejętności interpretacji uzyskanych wyników i wyciągania na tej podstawie właściwych wniosków. W części I etapu pisemnego sprawdzany jest poziom wiedzy i umiejętności ucznia dotyczący: – rozróżniania pojęć i terminów z dziedziny makro i mikroekonomii, działalności gospodarczej, prawa, finansów i rachunkowości, – rozróżniania form organizacyjno-prawnych podmiotów gospodarczych oraz technik zarządzania przedsiębiorstwem, – klasyfikacji elementów majątku przedsiębiorstwa i źródeł ich pochodzenia, – identyfikacji wskaźników zatrudnienia, gospodarki materiałowej oraz sprzedaży w jednostce gospodarczej, – rozróżniania metod amortyzacji i stosowania podstawowych zasad rachunkowości, – ustalania i interpretowania wskaźników analizy ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstwa, – doboru metod kalkulacji kosztu jednostkowego wyrobu gotowego w zależności od rodzaju podmiotu gospodarczego i specyfiki wykonywanej produkcji, – ustalania i podziału wyniku finansowego przedsiębiorstwa, rozliczania wyniku inwentaryzacyjnego, – ustalania i interpretacji wartości procentowych, dyskontowych, odsetkowych i walutowych, – analizy dokumentów związanych z zatrudnieniem, gospodarką materiałową oraz organizacją procesu sprzedaży w przedsiębiorstwie, – interpretacji informacji dotyczących zdarzeń i procesów gospodarczych przedstawionych w różnorodnych formach np.: opisowej, graficznej czy tabelarycznej, – stosowania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska obowiązujące na stanowisku pracy technika ekonomisty oraz zagrożenia wynikające z nieprzestrzegania tych zasad, a także zasad archiwizacji dokumentów. Część II etapu pisemnego zgodnie ze standardami sprawdzała znajomość zagadnień z zakresu: • rozróżniania podstawowych pojęć i terminów z obszaru funkcjonowania podmiotu gospodarczego, prawa pracy i prawa podatkowego, • rozróżniania dokumentów związanych z zatrudnianiem oraz podejmowaniem i wykonywaniem działalności gospodarczej, • identyfikacji i analizowania informacji dotyczących wymagań i uprawnień pracownika, pracodawcy, bezrobotnego i klienta, • analiza informacji związanych z poszukiwaniem pracy i zatrudnianiem, podnoszeniem kwalifikacji, podejmowaniem i prowadzeniem działalności gospodarczej, rozróżniania skutków wynikających z nawiązania i rozwiązania stosunków pracy, Etap praktyczny dla absolwentów technikum ekonomicznego polega na wykonaniu zadania egzaminacyjnego obejmującego opracowanie projektu realizacji określonych prac i wykonanie prac wskazanych w treści zadania. Czas trwania etapu praktycznego dla zawodu technik ekonomista wynosi 240 minut. Zdający zaliczy ten etap egzaminu, jeśli otrzyma co najmniej 75% punktów możliwych do uzyskania. ZADANIE EGZAMINACYJNE Zadanie egzaminacyjne było zgodne ze standardami wymagań. Miało na celu sprawdzenie umiejętności opracowania projektu realizacji podstawowych prac ekonomiczno-biurowych występujących w przedsiębiorstwie handlowym, na podstawie stosownej dokumentacji oraz wykonanie określonych prac ekonomicznobiurowych typowych dla tego rodzaju działalności. Szczególny nacisk położono na sprawdzenie umiejętności w zakresie: • analizy dokumentacji związanej z obrotem towarowym w placówce handlu hurtowego, • analizy dokumentacji związanej z e sprawami kadrowo-płacowymi, • sporządzania typowych dokumentów typu: lista płac, polecenie przelewu, polecenie księgowania, przyjęcie materiałów z zewnątrz (Pz), • ewidencjonowania typowych operacji gospodarczych, • przeprowadzenia analizy płynności finansowej podmiotu gospodarczego. Według kryteriów ocenie podlegały następujące elementy pracy: • • • • • • • • Tytuł pracy egzaminacyjnej. Założenia, czyli dane niezbędne do rozwiązania zadanie, wynikające z treści zadania oraz załączonej dokumentacji. Wykaz prac związanych ze sporządzaniem dokumentów dotyczących funkcjonowania hurtowni ”Renifer” w grudniu 2007 r. Wykaz prac związanych z ewidencją operacji gospodarczych oraz wykaz operacji gospodarczych wraz z dekretacją i dowodami stanowiącymi podstawę księgowania. Wykaz prac związanych z analizą płynności finansowej hurtowni w latach 2006-2007. Komplet sporządzonych dokumentów dotyczących zdarzeń gospodarczych z grudnia 2007. Sporządzona ewidencja operacji gospodarczych na kontach „księgi głównej”. Sporządzona analiza płynności finansowej hurtowni „Renifer” w latach 2006-2007. Praca egzaminacyjna jako całość. TYTUŁ PRACY Zdający powinien w taki sposób sformułować tytuł, aby w pełni odzwierciedlał zawartość projektu i działania podjęte w ramach realizacji prac. Powinien być on spójny z poleceniami zawartymi w treści zadania. Tytuł należy formułować w sposób krótki i zwięzły. Nie powinien być sformułowany w postaci pytania, taka forma jest nieprawidłowa. Większość zdających dobrze radziła sobie z poprawnym wykonaniem tego elementu egzaminacyjnego. Tylko nieliczne osoby nie ujmowały w tytule elementu analizy ekonomicznej czy przedziału czasowego. Założenia czyli dane niezbędne do rozwiązania zadania W tej części pracy zdający miał za zadanie wypisanie z treści zadania niezbędnych informacji w celu opracowania projektu realizacji prac. Zdający wypisywali niezbędne informacje ujęte w postaci załączników, odpowiednio je tytułując, niektórzy równocześnie podawali nr załącznika. Obie formy odpowiedzi były prawidłowe. Zdający wypisując założenia grupowali je zgodnie z treścią zadania Wykaz prac związanych ze sporządzaniem dokumentów W tym elemencie pracy zadaniem zdających było zaplanowanie prac związanych ze sporządzeniem dokumentów dotyczących funkcjonowania hurtowni „Renifer”. Zdający czasem nadmiernie rozbudowywali tę część pracy proponując wykonanie dodatkowych czynności. Część zdających stosowała niewłaściwe słownictwo lub klasyfikację czynności. Proponowano też wypełnienie dokumentów, które były wypełnione, a mianowicie: faktura VAT, Wz czy też faktura korygująca. Były to czynności zaplanowane nieprawidłowo. Wykaz prac związanych z ewidencją operacji gospodarczych oraz wykaz operacji gospodarczych wraz z dekretacją i dowodami stanowiącymi podstawę księgowania W tej części pracy zdający powinien wykazać czynności z zakresu dekretacji operacji gospodarczych, otwarcia kont księgowych, ewidencji operacji gospodarczych oraz zamknięcia kont księgowych. Z prawidłowym wykazem prac związanych z ewidencją operacji gospodarczych uczniowie nie mieli większych trudności, pojawiły się one jednak w wykazie operacji gospodarczych wraz z dowodami stanowiącymi podstawę ich księgowania. Wykaz prac związanych z analizą płynności finansowej hurtowni w latach 2006-2007 • W tym elemencie pracy zdający powinien uwzględnić wszystkie czynności, które będzie wykonywał przeprowadzając analizę płynności finansowej w hurtowni • Prezentując wykaz prac zdający nieprawidłowo podawali kolejność prac np.: w pierwszej kolejności dokonując wyciągnięcia wniosków, a następnie interpretacji uzyskanych danych. Komplet sporządzonych dokumentów dotyczących zdarzeń gospodarczych. Sporządzona ewidencja operacji gospodarczych na kontach „księgi głównej” W pierwszej części tego fragmentu pracy zdający miał za zadanie prawidłowe sporządzenie: dowodu Pz – przyjęcie z zewnątrz, listy płac za grudzień 2007 r., dowodu Pk – polecenia księgowania i polecenia przelewu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Wśród najczęściej popełnianych błędów zauważono: nieprawidłowe obliczenia w liście płac, błędnie ustalone ceny, brak niektórych wpisów na dokumentach. Największą trudność sprawiało uczniom prawidłowe wypełnienie dokumentu polecenie księgowania ewidencja operacji gospodarczych Wykonując polecenie ewidencja operacji gospodarczych na kontach „księgi głównej” zdający miał za zadanie otwarcie kont księgowych, a następnie zaksięgowanie operacji gospodarczych zgodnie z zasadą podwójnego księgowania. W celu dokonania analizy płynności finansowej hurtowni zdający powinien odczytać niezbędne dane z wybranych kont księgowych. W tej części pracy zdający popełniali liczne błędy. analiza płynności finansowej W siódmej części pracy zdający miał za zadanie dobrać właściwy wskaźnik niezbędny do ustalenia płynności finansowej przedsiębiorstwa. Wśród możliwych do dyspozycji wskaźników analizujących dane zjawisko mógł wykorzystać: wskaźnik płynności bieżącej, wskaźnik płynności szybkiej lub wskaźnik płynności natychmiastowej. Dane niezbędne do ustalenia wybranego wskaźnika dla roku 2006 zdający miał podane w załączniku nr 8 – bilans Hurtowni. Dane niezbędne do ustalenia wskaźnika dla roku 2007, zdający musiał obliczyć samodzielnie na podstawie właściwego odczytu kont księgowych. ANALIZA W tej części zadania egzaminacyjnego zdający popełniali liczne błędy. Były one w dużej mierze spowodowane nieznajomością wzorów oraz konsekwencją błędnej ewidencji, a także nieumiejętnością interpretacji uzyskanych wyników. Praca egzaminacyjna jako całość Praca egzaminacyjna jako całość powinna mieć przejrzystą strukturę, musi być logicznie uporządkowana, napisana językiem stosownym dla zawodu, czytelna i estetyczna. Większość prac spełniała te wymogi. Można było jednak spotkać prace nieczytelne, na sprawdzenie, których egzaminatorzy musieli poświęcić więcej czasu. PROGRAM NAPRAWCZY • Opracowanie testów sprawdzających wiedze i umiejętności z przedmiotów zawodowych , analiza wyników • Organizacja wycieczek przedmiotowych dostosowanych do cyklu kształcenia • Czuwanie nad prawidłowym przebiegiem praktyk zawodowych, hospitacje praktyk, wnioski pohospitacyjne. • Przygotowanie klas 4 do egzaminu zawodowego, przeprowadzenie egzaminu próbnego, dodatkowe zajęcia • Zamówienie i dystrybucja publikacji przygotowujących do egzaminu zawodowego • Organizacja kursu dla nauczycieli w zakresie obsługi programu INSERT Analiza testów sprawdzających wiedzę zakresu przedmiotów zawodowych Realizując program naprawczy zespół przedmiotów zawodowych opracował i przeprowadził we wszystkich klasach technikum ekonomicznego testy sprawdzające wiedzę zawodową. Podobnie jak testy egzaminacyjne pytania miały charakter zamknięty, z czterech odpowiedzi uczeń wybierał jedną prawidłową. Dziękuję za uwagę