Konkurencja Konkurencja - jedna z antagonistycznych interakcji międzypopulacyjnych, w której dwie populacje tego samego lub róŜnych gatunków, zazwyczaj o podobnych wymaganiach środowiskowych, rywalizują o tę samą niszę ekologiczną. Dochodzi do współzawodnictwa o ograniczone zasoby środowiska, np. o poŜywienie, miejsce do Ŝycia. W wyniku tego oddziaływania obie populacje tracą. Podziały konkurencji wśród zwierząt: • • • • wewnątrzgatunkowa międzygatunkowa bezpośrednia pośrednia Wewnątrzgatunkowa - Konkurencja ta redukuje szybkość wzrostu populacji proporcjonalnie do częstości spotkań osobników tego samego gatunku. MoŜe doprowadzić do zajęcia przez słabszą populację niszy o mniej optymalnych warunkach. Międzygatunkowa - wywieranie wpływu na siebie dwóch gatunków, które albo korzystają z tych samych, ograniczonych zasobów środowiska - wówczas korzyść odnoszona przez gatunek A jest jednocześnie szkodą dla gatunku B, poniewaŜ tego, z czego oba chcą skorzystać, nie starcza dla nich obu naraz - albo ograniczają się nawzajem (szkodzą sobie, przeszkadzają sobie), gdy korzystają z tych samych zasobów środowiska, chociaŜ te zasoby nie są ograniczone - wówczas gatunek A zmniejsza gatunkowi B dostępność do jakiegoś zasobu środowiska lub dostępność ta zmniejsza się dla obu gatunków. Bezpośrednia - populacje wzajemnie szkodzą sobie ograniczając moŜliwość rozwoju, nawet jeśli zasoby środowiska są nieograniczone. Pośrednia - populacje wzajemnie szkodzą sobie wykorzystując ograniczone zasoby środowiska. Rezultaty konkurencji: • moŜe być równomierne rozmieszczenie organizmów (np. równomierne rozmieszczenie roślin pustynnych w rezultacie konkurencji o wodę i allelopatii) • terytorializm, co zapewnia posiadającym własne terytoria osobnikom dostateczną ilość zasobów, kryjówki • Konkurencja prowadzić teŜ moŜe do powstania wśród zwierząt stadnych hierarchii, (która konkurencję łagodzi i osłabia). • prowadzi do wzrostu śmiertelności i spadku rozrodczości wraz ze wzrostem liczebności populacji, co jest waŜnym mechanizmem regulacji jej liczebności. W efekcie jest podstawowym mechanizmem działania doboru naturalnego. Konkurencja wśród roślin: Konkurują one o pokarm, światło czy miejsce. Najczęściej walczą między sobą o dostęp do energii świetlnej. RóŜne gatunki roślin starają się prześcignąć w wyścigu o dostęp do światła. RozłoŜyste korony drzew, szerokie liście, tempo wzrostu - wszystko to ma ogromne znaczenie w konkurencji. Rośliny wyŜsze, o gęstszym ulistnieniu, ograniczają dostęp do światła roślinom mniejszym, zasiedlające niŜsze piętra roślinności. Ciekawym sposobem rywalizacji o zasoby naturalne jest konkurencja na drodze chemicznej. Rośliny wydzielają substancje toksyczne dla gatunków roślin, które równieŜ próbują zasiedlić dany teren. Przykładem są świerki. Ich igliwie po opadnięciu na glebę wydzielają substancje szkodliwe dla dębów. Orzech włoski nie powinien sąsiadować z Ŝadnymi innymi gatunkami, poniewaŜ wydziela toksyny, które osłabiają wszystkie inne rośliny. Jarosław Sykała