WP£YW TELEWIZJI NA ZACHOWANIE DZIECKA
advertisement
WPŁYW TELEWIZJI NA ZACHOWANIE DZIECKA Środki masowego przekazu oddziałują na dzieci juŜ od pierwszych miesięcy Ŝycia, a z upływem czasu przybierają one coraz większe rozmiary. Telewizja ma ogromny wpływ nie tylko na rozwój fizyczny, psychiczny, ale równieŜ na rozwój emocjonalny małego dziecka. Dostarcza ona wielu wraŜeń wzrokowych i słuchowych. Ciągłe ich doznawanie obciąŜa system nerwowy dziecka, zmusza do nieustannej pracy, a tym samym prowadzi do zmęczenia, co przejawia się słabszą koncentracją uwagi, niepokojem ruchowym, draŜliwością. Nie ma wątpliwości, Ŝe przemoc i brutalne sceny oglądane na ekranie telewizora mają wpływ na zachowanie dzieci. Nie moŜna jednak formułować swoich opinii tak jednoznacznie, gdyŜ telewizja ma równieŜ wpływ pozytywny: - jest źródłem informacji, - pomaga poznać świat w sposób łatwy i zrozumiały dla dzieci, - moŜe formułować pozytywne zachowania. Mały odbiorca, jakim jest dziecko bardzo często z zachwytem wpatruje się w kolorowe obrazy ekranu telewizora nie zdając sobie sprawy z tego, iŜ świat przedstawiony w takiej postaci nie zawsze jest realistyczny. Fikcyjna rzeczywistość telewizyjna często wkracza w świat zabaw dziecięcych. Dlaczego tak się dzieje? Dlatego, Ŝe rzeczywistość telewizyjną cechuje duŜa ruchliwość, szybkie tempo akcji, a zdarzenia są fascynujące i niespotykane. Tempo następujących po sobie wypadków i nietypowe wydarzenia wywołują u widza silne przeŜycia. Dzieci lubią fantastyczne opowieści, dlatego telewizja jest dla nich atrakcyjna, zaspokaja ich naturalne potrzeby, ale zarazem uczy bezrefleksyjnego działania na bodźce, zdarzenia i sytuacje. Telewizja to obok fikcji równieŜ rzeczywistość, często brutalna. Poszukujący mocnych wraŜeń, najszybciej znajdują je właśnie w telewizji. Pokazywanie brutalności, scen drastycznych ma konsekwencje dla rozwoju dziecka, dla kształtowania się jego wyobraŜeń o świecie. Często niezauwaŜalną konsekwencją jest fakt, Ŝe u wielu dzieci pojawia się lęk, niepokój i róŜnego rodzaju napięcia pod wpływem oglądanych scen. Takie zachowania są przecieŜ naturalne. Jednak stany lękowe rozwijają wyobraźnię, która moŜe prowadzić do zaburzeń emocjonalnych. Oglądanie scen brutalnych moŜe mieć wpływ na odwzorowanie tego rodzaju zachowań w przyszłości. Badania dowiodły, Ŝe im więcej ogląda się scen przemocy, tym większe jest prawdopodobieństwo wystąpienia agresji. Naukowcy amerykańscy obliczyli, Ŝe aby obejrzeć na Ŝywo tyle aktów przemocy, ile dziecko ogląda między 7 a 8 rokiem Ŝycia, trzeba być w środowisku przestępczym 580 lat. Badania i obserwacje dzieci wskazują na pewne następstwa wynikające z oglądania przemocy. 1. Naśladownictwo zachowań (dziecko naśladuje bezpośrednio w zabawie, albo pośrednio ucząc się pewnych zachowań na przyszłość). 1 2. W dziecku oglądającym skomasowane akty agresji buduje się przekonanie, Ŝe świat taki właśnie jest. 3. Znieczulenie na przemoc (u dziecka następuje obniŜenie zdolności do reakcji empatycznych wobec cierpiącego człowieka). Połączenie tych trzech efektów zachowań kreuje gotowość do własnych zachowań agresywnych. Wpływ ten jest bardziej wyraźny u chłopców. WaŜnym elementem przejmowania pewnych wzorców zachowań jest identyfikacja z bohaterem, poczucie Ŝe jest się do niego podobnym. Większość zachowań brutalnych jest manifestowana i przekazywana przez bohaterów męŜczyzn. MoŜe istnieć ścisły związek między tym, co dziecko oglądało i jak bardzo naśladowało bohaterów agresywnych mając 5 – 7 lat, a jakie ma skłonności do agresywnego rozwiązywania konfliktów mając lat 14 – 15, a nawet później. Oczywiście stwierdzenie, Ŝe kaŜdy kto w dzieciństwie duŜo oglądał przemocy staje się przestępcą, byłoby niesłuszne i wielkim uproszczeniem. Dlatego waŜne, w jakich warunkach dziecko ogląda telewizję. Wspólne oglądanie z osobą dorosłą bardzo ogranicza negatywny wpływ, a dobry kontakt z dzieckiem ogranicza zły wpływ scen brutalnych na dziecko. JeŜeli dziecko ogląda tego typu obrazy samo lub w towarzystwie rówieśników, wówczas odbiór tego co dzieje się na ekranie telewizora jest zupełnie inny. Świat telewizyjnej fikcji nie musi być dla dziecka zagroŜeniem, jeŜeli będziemy mu potrafili go odpowiednio przedstawić i nauczyć odróŜniać od świata realnego. Zadaniem rodzica jest nauczyć dziecko rozumnie wybierać spośród wielu ofert oraz wartościować dokonywane wybory. Wpływ telewizji zaleŜy na jaki grunt trafi. JeŜeli dziecko pochodzi z domu, w którym rodzice tłumaczą co jest dobre, a co złe, to dziecko czuje się bezpieczne, kochane, szanowane i jest mało prawdopodobne, Ŝe będzie bić ludzi na ulicy, kiedy zobaczy to na filmie. Potrafi zrozumieć istotę fikcji. Jednak są domy, Ŝe telewizor jest włączany od rana do nocy i dziecko ogląda wszystko bezkrytycznie. W końcu dociera do niego tylko szum. Szklany ekran nie powinien i nie moŜe zastępować dziecku kontaktu z rodzicami. BoŜena Jagodzińska LITERATURA: Izdebska J. , Kossowski P. : Niektóre przejawy ujemnego oddziaływania telewizji na dzieci, „Problemy opiekuńczo-wychowawcze” 1994 nr 5 Legutko P. : Chora telewizja atakuje, „Gość Niedzielny” 2004 nr 16 Szpak B. :Kto wychowuje? „Wychowawca” 2003 nr 11 2
