uzasadnienie - wersja 1.7_TS

3 października 2016 r.
wersja 1.7
UZASADNIENIE
Projekt rozporządzenia w sprawie przeprowadzania kontroli przez przedsiębiorstwa
energetyczne stanowi wykonanie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 6 ust. 8 ustawy
z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059, z późn. zm.).
Konieczność wydania nowego rozporządzenia, zastępującego dotychczas obowiązujące
rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 11 sierpnia 2000 r. w sprawie przeprowadzania
kontroli przez przedsiębiorstwo energetyczne (Dz. U. Nr 75, poz. 866), wynika z nowelizacji
przepisu upoważniającego, dokonanej art. 1 pkt 7 ustawy z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie
ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 984).
W zakresie materialnym i treściowym różnica pomiędzy dotychczasowym
rozporządzeniem a projektowanym jest niewielka i sprowadza się do uporządkowania i
ujednolicenia kwestii terminologicznych, doprecyzowania przepisów dotyczących sposobu i
zakresu przeprowadzania kontroli oraz dostosowania wzoru protokołu kontroli, z uwagi na
wprowadzone w ustawie upoważniającej elementy protokołu kontroli.
Zgodnie z dyspozycją przepisu upoważniającego, minister właściwy do spraw energii
ma określić, w drodze rozporządzenia, szczegółowy sposób przeprowadzania kontroli, w
szczególności przedmiot kontroli, szczegółowe uprawnienia kontrolujących, tryb
przeprowadzania kontroli, wzory protokołów kontroli i upoważnień do kontroli oraz wzór
legitymacji, mając na uwadze sprawne przeprowadzanie kontroli.
Podmiotem uprawnionym do przeprowadzania kontroli jest przedsiębiorstwo
energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie przesyłania lub dystrybucji
paliw lub energii, a zakres przedmiotowy kontroli obejmuje kontrolę legalności pobierania
paliw lub energii, kontrolę układów pomiarowo-rozliczeniowych, dotrzymywania zawartych
umów i prawidłowości rozliczeń. Przedmiotem kontroli jest:
1) sprawdzenie prawidłowości eksploatacji i działania układów pomiarowo-rozliczeniowych
oraz rozliczeń poboru paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła, a w przypadku
stwierdzonych nieprawidłowości – wyjaśnienie przyczyn ich powstania,
2) ustalenie, czy miało miejsce pobieranie paliw lub energii bez zawarcia umowy albo z
częściowym lub całkowitym pominięciem układu pomiarowo-rozliczeniowego,
3) sprawdzenie dotrzymywania warunków zawartej umowy, w szczególności zgodności
sposobu wykorzystywania paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła z warunkami
określonymi w umowie.
Przeprowadzenie kontroli powoduje ingerencję w sferę prawa odbiorcy do
prywatności, więc regulacja dotycząca przeprowadzania kontroli musi być szczegółowa oraz
bezwzględnie przestrzegana. W związku z tym, w projekcie przewidziane są warunki, których
należy przestrzegać, dokonując takiej kontroli. Dotyczy to m.in.:
1) ilości osób kontrolujących (muszą to zawsze być co najmniej 2 osoby);
2) posiadania przez kontrolujących imiennego upoważnienia i legitymacji służbowej, wydanej
przez upoważniony organ przedsiębiorstwa energetycznego (rozporządzenie określa ich
wzory);
3) obowiązku określenia przez zlecające kontrolę przedsiębiorstwo energetyczne miejsca,
terminu i zakresu kontroli przez upoważnione osoby kontrolujące;
4) terminu kontroli - w dniach i godzinach pracy, obowiązujących u kontrolowanego, w
sposób nie zakłócający pracy, a w przypadku kontroli w lokalach mieszkalnych w godzinach
między 7.00 a 20.00 z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy;
5) obowiązku poinformowania kontrolowanego bądź osoby przez niego upoważnionej o
ustaleniach wskazujących na nieprawidłowości.
1
3 października 2016 r.
wersja 1.7
W ramach kontroli, po okazaniu upoważnień i legitymacji służbowych,
przedstawicielom przedsiębiorstwa służy przede wszystkim prawo wstępu na teren
nieruchomości lub do pomieszczeń, gdzie jest przeprowadzana kontrola. Upoważnionym do
kontroli przysługuje w szczególności prawo wglądu do dokumentów i materiałów mających
związek z przeprowadzaną kontrolą (w tym sporządzania ich kopii), przeprowadzania
oględzin i prób układów pomiarowo-rozliczeniowych i instalacji służących do poboru paliw
gazowych, energii elektrycznej lub cieplnej, w tym wykonywania dokumentacji
fotograficznej, przeprowadzania niezbędnych przeglądów urządzeń, będących własnością
przedsiębiorstwa energetycznego, wykonywania prac związanych z ich eksploatacją lub
naprawą oraz badań i pomiarów.
Kontrolowany nie ma prawa odmówić upoważnionym przedstawicielom
przedsiębiorstwa energetycznego wstępu do zajmowanego lokalu w celu dokonania kontroli
(przy czym wejście na teren nieruchomości lub do pomieszczeń w celu przeprowadzenia
kontroli oraz sama kontrola odbywa się w obecności kontrolowanego lub osób przez niego
upoważnionych) oraz ma obowiązek zapewnienia kontrolującym dostępu do urządzeń
technicznych oraz wglądu do dokumentów i materiałów mających związek z przeprowadzaną
kontrolą, w tym udzielania kontrolującym niezbędnych wyjaśnień oraz umożliwienia
wykonywania dokumentacji fotograficznej. Rozporządzenie nie definiuje pojęcia
„kontrolowany” ze względu na fakt, że zgodnie z przepisem upoważniającym kontrola jest
określana od strony przedmiotowej a nie podmiotowej i to właśnie zakres przedmiotowy
wyznacza potencjalnych krąg kontrolowanych. Zatem kontrolowanym będzie zarówno
odbiorca paliw lub energii (lub osoba przez niego upoważniona), jak również osoba niebędąca
odbiorcą (np. w przypadku nielegalnego poboru).
Na osobach kontrolujących spoczywa obowiązek poinformowania kontrolowanego
bądź osobę przez niego upoważnioną o ustaleniach wskazujących na ujawnione
nieprawidłowości w zakresie przeprowadzonej kontroli, w szczególności w zakresie
eksploatacji układów pomiarowo-rozliczeniowych i prowadzonych rozliczeniach oraz
sporządzenia dwóch egzemplarzy protokołu zawierającego ustalenia z kontroli, do którego
kontrolowany może zgłosić zastrzeżenia i żądać dodatkowych wyjaśnień. Ponadto,
kontrolowanemu przysługuje prawo odmowy podpisania protokołu (składając pisemne
wyjaśnienia przyczyn tej odmowy). Wzór protokołu został określony w załączniku do
rozporządzenia, zgodnie z wytycznymi zawartymi w przepisach ustawy.
W przypadku stwierdzenia w wyniku kontroli nieprawidłowości, właściwy organ
przedsiębiorstwa energetycznego, w terminie 14 dni zawiadamia na piśmie kontrolowanego
lub osobę przez niego upoważnioną o terminie i sposobie usunięcia stwierdzonych
nieprawidłowości.
Z uwagi na fakt, że treść projektu zawiera przepisy oddziałujące na warunki
wykonywania działalności gospodarczej, należy zaznaczyć, że będą tu miały zastosowania
terminy wejścia w życie określone w Uchwale nr 20 Rady Ministrów z dnia 18 lutego 2014 r.
w sprawie zaleceń ujednolicenia terminów wejścia w życie niektórych aktów normatywnych
(M.P. poz. 205). Zgodnie z przywołaną uchwałą terminem wejścia w życie takich przepisów,
po minimum 30-dniowym vacatio legis, powinien być 1 stycznia lub 1 czerwca. Ze względu
na fakt, że najbliższym możliwym terminem wejścia w życie przedmiotowego rozporządzenia
jest dzień 1 stycznia 2017 r., zaproponowano tę właśnie datę.
Projektowana regulacja jest zgodna z prawem Unii Europejskiej. Projektowana
regulacja, ze względu na przedmiot uregulowania, nie wymaga opinii instytucji Unii
Europejskiej, w tym Europejskiego Banku Centralnego.
2
3 października 2016 r.
wersja 1.7
Projekt rozporządzenia nie zawiera przepisów technicznych w rozumieniu
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania
krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039 z późn.
zm.), w związku z tym nie podlega notyfikacji.
Zgodnie z art. 5 i 6 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w
procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.) projekt rozporządzenia
zostanie udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Energii oraz zgodnie
z § 52 ust. 1 uchwały Nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. – Regulamin
pracy Rady Ministrów (M.P. poz. 979 z późn. zm.) w Biuletynie Informacji Publicznej
Rządowego Centrum Legislacji.
3