Document

Przedmiot: Historia średniowieczna Polski
Kod ECTS: 08.3-xxxx-140
Punkty ECTS: 6
Rodzaj studiów: stacjonarne I stopnia - I rok, sem. 2
Liczba godzin: 15
Prowadzący: prof. dr hab. Jerzy Rajman
Rodzaj zajęć: wykład
Forma zaliczenia: egzamin
Treść: najważniejsze zagadnienia z historii politycznej, społecznej i gospodarczej Polski
od IX do końca XV w. z szczególnym uzwględnieniem przemian kulturalnych Polski
średniowiecznej.
Wykaz tematów:
1.Organizacje plemienne w IX w. i ich relikty w epoce piastowskiej
Chrzest, chrystianizacja i najstarsza organizacja Kościoła
2. Polska i Cesarstwo w X-XI w
Kultura Polski X-XII
3. Organizacja gospodarcza państwa piastowskiego (do pocz. XIII w.)
Tendencja patrymonialna i jedynowładcza w X-XII w
4. Kościół w Polsce XII-XIII w.
Rycerstwo i możnowładztwo w XII-XIII w.
5. Główne cechy rozbicia dzielnicowego w XII i XIII w.
Problem pruski i jaćwięski w XIII w. Sprowadzenie zakonu krzyżackiego do Polski
6. Wojny dzielnicowe na Śląsku, w Wielkopolsce i Pomorzu, a agresja Brandenburgii
Najazdy mongolskie, ruskie i litewskie w XIII w.
7. Kultura Polski XIII w.
Przebudowa gospodarcza Polski w XIII w. Rola miast
8. Proces zjednoczenia w XIII i pocz. XIV w.
Rządy czeskie w Polsce na tle wpływów kulturalnych i politycznych Czech w XIII i pocz.
XIV w.
9. Polityka Władysława Łokietka i jej zewnętrzne uwarunkowania
Sąsiedzi wobec Polski w XIV w.
10. Polityka zagraniczna Kazimierza Wielkiego
Gospodarcza, kulturalna i prawna przebudowa Polski za panowania Kazimierza Wielkiego
11. Polska w l. 1370-1384
Jadwiga i Jagiełło
12. Polska wobec Zygmunta Luksemburczyka i Wielka wojna z zakonem krzyżackim
Polska wobec wielkich problemów ideologiczno-religijnych XV w.
13. Polityka Władysława Jagiełły po Grunwaldzie
Religijność i obyczajowość w Polsce późnego średniowiecza
14. Problem węgierski, czeski, mołdawski i turecki w polityce Polski w XV w.
Stosunki polsko-krzyżackie za panowania Kazimierza Jagiellończyka
15. Przemiany społeczne i gospodarcze w XV w.
Kultura Polski XV w.
DI2-05w
1
Lp.
Temat: Organizacje plemienne w IX w. i ich relikty w epoce piastowskiej
1
Zakres tematyczny: źródła pisane i ich zawartość (Geograf bawarski, Dokument biskupstwa
praskiego, Konstantyn Porfirogeneta i in, analiza najstarszych legend), źródła archeologiczne
i toponomastyczne. Rozsiedlenie plemion i ich nazwy z szczególnym uwzględnieniem
Wiślan, Lędzian i Polan. Domniemane konteksty polityczne. Kwestia granic
międzyplemiennych i ich trwałości w Polsce piastowskiej. Organizacja opolna i jej rola w
państwie piastowskim. Religia pogańska i jej relikty
Literatura podstawowa:
Początki państwa polskiego. Księga tysiąclecia, t. 1-2, Poznań 1962
Dąbrowska E., Wielkie grody dorzecza górnej Wisły. Ze studiów nad rozwojem organizacji
plemiennej w VII-IX wieku, Wrocław 1973
Gieysztor A., Mitologia Słowian, Warszawa 1982; Łowmiański H., Początki Polski, t. 4,
Warszawa 1970; t. 6, Warszawa 1985
Literatura pomocnicza:
Labuda G., Kraków biskupi przed rokiem 1000. Przyczynek do dyskusji nad dziejami misji
metodiańskiej w Polsce, Studia Historyczne, 27, 1984, nr 3
K. Modzelewski, Dziedzictwo plemienne w ustroju Polski Piastowskiej, KHKM 23, 1975, 3
Modrzewska H., Osadnictwo obcoetniczne i innoplemienne w Polsce wcześniejszego
średniowiecza, Warszawa 1984
Godłowski K., Z badań nad rozprzestrzenianiem się Słowian w V-VII w., Kraków 1979;
Potkański K., Kraków przed Piastami, w: tegoż, Lechici, Polanie, Polska, oprac. G. Labuda,
Warszawa 1965
Boroń P.M., Słowiańskie wiece plemienne, Katowice 1999
Mościcki J. Polska Popielidów, Słubice 2001
Lp.
Temat: Chrzest, chrystianizacja i najstarsza organizacja Kościoła
2
Zakres tematyczny: źródła pisane (Thietmar, Anonim, najstarszy polski rocznik). Sytuacja
zewnętrzna jako przyczyna przyjęcia chrztu. Kwestia ośrodka, w którym Mieszko I przyjął
chrzest. Jordan i jego działalność-kontrowersje wokół statusu jego biskupstwa. Problemy
chrystianizacji, sakralizacja miejsc kultu pogańskiego. Postanowienia zjazdu
gnieźnieńskiego. Proces fundacyjny biskupstw polskich. Reakcja pogańska. Najdawniejsze
kulty świętych. Ogólne uwagi o monastycyźmie pierwszych wieków.
Literatura podstawowa:
Abraham W., Organizacja Kościoła w Polsce do połowy w. XII, wyd. 3, Poznań 1962
Początki państwa polskiego. Księga tysiąclecia, t. 1-2, Poznań 1962
Wasilewski T. Kościół monarszy w Polsce X-XII wieku i i jego zwierzchnik biskup Polski,
KHist. 92, 1985, nr 4
Banaszkiewicz J., Dąbrówka chrustianissima i Mieszko poganin, w: Nihil superfluum esse.
Prace z dziejów średniowiecza ofiarowane Profesor Jadwidze Krzyżaniakowej, pod red. J.
Strzelczyka
Wyrozumski J., Działalność misyjna św. Wojciecha w Polsce i Prusach w świetle
historiografii polskiej, "Studia Historyczne ", 40, 1997, 2
Tyszkiewicz J., Zjazd gnieźnieński w 1000 roku. Utworzenie Kościoła i zapowiedź
Królestwa Polskiego, Warszawa 2000
Literatura pomocnicza:
DI2-05w
2
Deptuła C., Galla Anonima mit genezy Polski. Studium z historiografii i hermeneutyki
symboliki dziejopisarstwa średniowiecznego, Lublin 1990
Kościelecka A., Dzianisz P., Z krzyżmem i włócznią. Wokół Ottońskiej drogi do grobu św.
Wojciecha w Gnieźnie w Roku Tysięcznym, Pelplin 2000
Cywiński P., Druga metropolia Bolesława Chrobrego a Brunon z Kwerfurtu, Kwartalnik
Historyczny 108, 2001, nr 4, s. 3-15
Bieniak J., Państwo Miecława, Warszawa 1963
Górczak Z., Bunt Bezpryma jako początek tzw. reakcji pogańskiej. Na marginesie koncepcji
Gerarda Labudy, w: Nihil superfluum esse. Prace z dziejów średniowiecza ofiarowane
Profesor Jadwidze Krzyżaniakowej, pod red. J. Strzelczyka
Lp.
Temat : Polska i Cesarstwo w X-XI w.
3
Zakres tematyczny: źródła pisane (Thietmar, Anonim), stosunki Mieszka I z Ottonem I,
Zjazd Gnieźnieński, Koncepcja monarchii słowiańskiej a polityka Henryka II. Cesarz
arbitrem w sprawach Polski w okresie rządów Mieszka II i Kazimierza Odnowiciela. Pomoc
cesarstwa dla Polski. Polityka Bolesława Szczodrego wobec Henryka IV. Czy cesarstwo
inspirowało spisek przeciwko królowi Polski w 1079? Spadek znaczenia Polski wobec
cesarstwa za panowania Władysława Hermana.
Literatura podstawowa:
Fried J. Otton III i Bolesław Chrobry. Miniatura dedykacyjna z Ewangeliarza z Akwizgranu,
zjazd gnieźnieński a królestwo polskie i węgierskie. Analiza ikonograficzna i wnioski
historyczne. Tłum. E. Kaźmierczak, W. Leder, Warszawa 2000
Labuda G., Zjazd i synod gnieźnieński w roku 1000, Kwartalnik Historyczny 107, 2000, nr
2, s. 107-122
Labuda G., Mieszko II król Polski (1025-1034). Czasy przełomu w dziejach państwa
polskiego, Kraków 1992
Grudziński T., Polityka papieża Grzegorza VII wobec państw Europy Środkowej i
Wschodniej (1073-1080), Toruń 1959
Powierski J., Kryzys rządów Bolesława Śmiałego. Polityka i jej odzwierciedlenie w
literaturze średniowiecznej, Gdańsk 1992
E. W. Wies, Cesarz Henryk IV, Warszawa 2000
Literatura pomocnicza:
Kościelecka A., Dzianisz P., Z krzyżmem i włócznią. Wokół Ottońskiej drogi do grobu św.
Wojciecha w Gnieźnie w Roku Tysięcznym, Pelplin 2000
Ludat H., Piastowie i Ottonowie. Wokół zjazdu gnieźnieńskiego, Zapiski Hist., 65, 2000, s.
7-30
Strzelczyk J., Zjazd Gnieźnieński, Poznań 2000
Strzelczyk J., Otton III, Wrocław 2000
Tyszkiewicz J., Zjazd gnieźnieński w 1000 roku. Utworzenie Kościoła i zapowiedź
Królestwa Polskiego, Warszawa 2000
DI2-05w
3
Lp.
Temat : Kultura Polski X-XII
4
Zakres tematyczny: Piśmiennictwo polskie X-XII w. z szczególnym uwzględnieniem
Anonima Galla. Rozwój rocznikarstwa. Kodeks Matyldy. Achitektura monumentalna.
Charakterystyka głównych ośrodków rezydencjonalnych. Rzeźba ze szczególnym
uwzględnieniem Strzelna. Recepcja kultury zachodniej (epos o Walterze). Carmen Mauri i
rola opactw w rozwoju kultury.
Literatura podstawowa:
Kwiatkowski S., Powstanie i kształtowanie się chrześcijańskiej mentalności religijnej w
Polsce XII wieku, Warszawa-Poznań-Toruń 1980
Sczaniecki P., Sacramentum dedicationis. Obrzęd poświęcenia kościoła i jego znaczenie w
dziedzinie religijnej, obyczajowej i kulturalnej na podstawie źródeł polskich z XII wieku,
Lublin 1979
Michałowski R., Princeps fundator. Studium z dziejów kultury politycznej w Polsce X-XIII
wieku, 2 wyd. Warszawa 1993
Kultura Polski średniowiecznej X-XIII w., pod red. J. Dowiata, Warszawa 1985
Literatura pomocnicza:
Kürbis B., O życiu religijnym w Polsce X-XII wieku, w: Pogranicza i konteksty literatury
polskiego średniowiecza, red. T. Michałowska, Wrocław 1989
Michałowska T., Średniowiecze, Warszawa 2000
Anonim tzw. Gall, Kronika Polska, przekł. R. Grodecki, oprac. M. Plezia, Wrocław 1982
Lp.
Temat: Organizacja gospodarcza państwa piastowskiego (do pocz. XIII w.)
5
Zakres tematyczny: źródła pisane (Thietmar, Anonim, dokument Henryka Sandomierskiego,
dokument dla opactwa w Tyńcu i dla klasztoru w Trzebnicy), źródła toponomastyczne i
problematyka wsi z ludnością służebną. Grody jako centra życia gospodarczego. Zajęcia
ludności zamieszkującej podgrodzia
Literatura podstawowa:
Buczek. Książęca ludność służebna w Polsce wczesnofeudalnej, Wrocław 1958
Buczek K, Targi i miasta na prawie polskim, Wrocław 1964
Modzelewski K., Chłopi w monarchii wczesnopiastowskiej, Wrocław 1987
Tymieniecki K.,, Majętność książęca w Zagościu i pierwotne uposażenie klasztoru joannitów
na tle osadnictwa dorzecza dolnej Nidy. Studium z dziejów gospodarczych XII w., w: tegoż,
Pisma wybrane, Warszawa 1956
Modzelewski K., Organizacja gospodarcza państwa piastowskiego (X-XIII wiek), Wrocław
1975
Modzelewski K., Z badań nad organizacją służebną w Polsce wczesnofeudalnej, KHKM 9,
1961, nr 4
Grodecki R., Książęca włość trzebnicka na tle organizacji majątków książęcych w Polsce XII
w., KHist. 26, 1913, s. 433-474; t. 27, s. 1-66
Literatura pomocnicza:
Kowalczyk E., Brona małopolska. Ze studiów nad obroną stałą ziem polskich we wczesnym
średniowieczu, Warszawa 2000
Modzelewski K., Grody i dwory w gospodarce polskiej monarchii wczesnofeudalnej. Cz. I:
Osady służebne a dwory książęce, KHKM, 21, 1973, nr 1;
Modzelewski K.Grody i dwory w gospodarce polskiej monarchii wczesnofeudalenej, cz. II;
Gospodarcze funkcje organizacji grodowej, KHKM, 21, 1973, nr 2
Wyrozumski J., Państwowa gospodarka solna w Polsce do schyłku XIV wieku, Kraków 1968
DI2-05w
4
Lp.
Temat : Tendencja patrymonialna i jedynowładcza w X-XII w.
6
Zakres tematyczny: źródła pisane (Thietmar, Anonim, Wincenty). Kwestia genezy
możnowładztwa polskiego. Doradcy książąt i królów Polski. Koronacje królów Polski. Kto
stał za buntem Bezpryma? Kim byli „książęta poronieni” wzmiankowani przez mistrza
Wincentego? Kwestia początków rodu Toporów i ich roli w 1039-40 r. Spisek przeciwko
królowi Bolesławowi Szczodremu w 1079. Sieciech
Literatura podstawowa:
Labuda G., Św. Stanisław biskup krakowski, patron Polski, Poznań 2000,
Wojciechowski T., Szkice historyczne XI wieku (wyd. 3), Warszawa 1951
Labuda G., Mieszko II król Polski (1025-1034). Czasy przełomu w dziejach państwa
polskiego, Kraków 1992
Plezia M., Dookoła sprawy św. Stanisława. Studium źródłoznawcze, „Analecta
Cracoviensia”, 11, 1979
Grudziński T., Bolesław Szczodry. Zarys dziejów panowania, cz. 1, Toruń 1953;
Spors J., Podział dzielnicowy Polski według statutu Bolesława Krzywoustego ze
szczególnym uwzględnieniem dzielnicy seniorackiej, Słupsk 1978
Literatura pomocnicza:
Labuda G., Władysław i Zbigniew. U genezy podziałów dzielnicowych w Polsce w drugiej
połowie XI w., Społeczeństwo VI, s. 9-21
Łowmiański H., Król Bolesław II i biskup krakowski Stanisław. Dwie tendencje ustrojowe:
jedynowładcza i patrymonialna, SH 22, 1979, s. 165-197
Kurtyka J., Tęczyńscy. Studium z dziejów polskiej elity możnowładczej w średniowieczu,
Kraków 1997
Wenta J., O stróżach "testamentu" Bolesława Krzywoustego, SPŚ 8, 1999
Lp.
Temat : Kościół w Polsce XII-XIII w.
7
Zakres tematyczny: Rozwój monastycyzmu (cystersi, premonstratensi, joannici,
templariusze, duchacy, dominikanie, franciszkanie, kanonicy regularni). Twórczość
dziejopisarska w klasztorach. Walka Kościoła o emancypację od władzy świeckiej. Henryk
Kietlicz. Nowe biskupstwa.
Literatura podstawowa:
Kościół w Polsce, t. 1: Średniowiecze, pod red. J. Kłoczowskiego, Kraków 1966
Dobosz J., Działalność fundacyjna Kazimierza Sprawiedliwego, Poznań 1995
Dobosz J., Monarchia i możni wobec Kościoła w Polsce do początku XIII wieku, Poznań 2002
Literatura pomocnicza:
Szymański J., Kanonikat świecki w Małopolsce /od końca XI do połowy XIII wieku/, Lublin 1995
Zachorowski S., Rozwój i ustrój kapituł polskich w wiekach średnich, Kraków 1912
Klasztor w społeczeństwie średniowiecznym i nowożytnym. Materiały z międzynarodowej
konferencji naukowej zorganizowanej w Turawie 8-11.V.1996, pod red. M. Derwicha i A.
Pobóg-Lenartowicz, Opole-Wrocław 1996
Klasztor w mieście średniowiecznym i nowożytnym, pod red. M. Derwicha i A. PobógLenartowicz, Wrocław-Opole 1999
Rajman J., Klasztor Norbertanek na Zwierzyńcu w wiekach średnich, Kraków 1993
Borawska D., Z dziejów jednej legendy. W sprawie genezy kultu św. Stanisława biskupa, W-wa 1950
Starnawska M., Między Łukowem a Jerozolimą. Zakony krzyżowe na ziemiach polskich w
średniowieczu, Warszawa 1999
DI2-05w
5
Lp.8
Temat: Rycerstwo i możnowładztwo w XII-XIII w.
Zakres tematyczny: źródła pisane (Carmen Mauri). Piotr Włostowic. Jaksa z Miechowa.
Zbilut. Piotr Wszeborowic. Prandota Stary, Klemens z Ruszczy (i inni). Majątki ziemskie
możnowładztwa i jego działalność fundatorska. Rola polityczna.
Literatura podstawowa:
Arnold S., Możnowładztwo polskie w. XI i XII i jego podstawy gospodarczo-społeczne, w:
tegoż, Z dziejów średniowiecza, Wybór pism, Warszawa 1968.
Kurtyka J., Tęczyńscy. Studium z dziejów polskiej elity możnowładczej w średniowieczu,
Kraków 1997
Bieniak J, Polska elita polityczna XII wieku. Część II. Wróżda i zgoda, w: Społeczeństwo 3
Bieniak J., Rody rycerskie jako czynnik struktury społecznej w Polsce XIII-XV wieku.
Uwagi Problemowe, w: Polska w okresie rozdrobnienia feudalnego, red. H. Łowmiański,
Wrocław 1973
Literatura pomocnicza: Chwalibińska J., Ród Prusów w wiekach średnich, Toruń 1948
Górski K., Ród Odrowążów w wiekach średnich, Kraków 1927
Semkowicz W., Drużyna i Śreniawa. Studium heraldyczne, KHist. 14, 1900.
Sczaniecki M., Nadania ziemi na rzecz rycerzy w Polsce do końca XIII wieku, Poznań 1938
Semkowicz W., Ród Awdańców w wiekach średnich, Roczniki Towarzystwa Przyjaciół
Nauk Poznańskiego, 46, 1919
Semkowicz W., Ród Powałów, Spraw. AU, 19, 1914, nr 3.
Sikora F., O rzekomej dominacji politycznej Lisów w Małopolsce w XIII wieku, czyli kilka
uwag o rodzie Pobogów, SHist. 26, 1983
Wojciechowski P. K., Rozmowy Elżbiety z Racławą. Przyczynek do dziejów rodu Gryfów w
pierwszej połowie XIII wieku, Społeczeństwo, 5.
Lp. 9 Temat : Główne cechy rozbicia dzielnicowego w XII i XIII w.
Zakres tematyczny: źródła pisane (Kronika wielkopolska, Wincenty, zaginiona kronika
dominikańska, żywoty świętych). Co wiadomo o zasadach tzw. ustawy sukcesyjn ej
Bolesława Krzywoustego. Charakterystyka poszczególnych księstw. Powstanie ksiestwa
biskupów wrocławskich na Śląsku jako ewenement w stosunkach ustrojowych Polski XIII w.
Urzędy dzielnicowe. Prawo książęce w warunkach rozbicia dzielnicowego.
Literatura podstawowa:
Spors J., Podział dzielnicowy Polski według statutu Bolesława Krzywoustego ze
szczególnym uwzględnieniem dzielnicy seniorackiej, Słupsk 1978
Grodecki R., Dzieje wewnętrzne Polski w XIII w., w: tegoż, Polska Piastowska, oprac. J.
Wyrozumski, Warszawa 1969
B. Zientara, Henryk Brodaty i jego czasy, Warszawa 1975
Jureczko, Henryk III Biały książę wrocławski (1247-1266), Kraków 1986
Lokalne ośrodki władzy państwowej w XI-XII wieku w Europie Środkowo-Wschodniej, pod
red. S. Moździocha, Wrocław 1993
Literatura pomocnicza:
Kiersnowska T., Czersk w XIII i XIV wieku. Ośrodek władzy książęcej na południowym
Mazowszu, Warszawa 1986
Rajman J., Kasztelanie górnośląskie w XIII wieku. Z problematyki elity władzy i tzw.
terytorialności grodów kasztelańskich, w: Studia i Materiały z Dziejów Śląska, t. 21,
Katowice 1996, s. 21-39
Jurek T., Gąsawa - w obronie zdrajcy, "RHist", 62, 1996
Labuda G., Śmierć Leszka Białego, "RHist" 61, 1995.
DI2-05w
6
Lp.
Temat : Problem pruski i jaćwięski w XIII w. Sprowadzenie zakonu krzyżackiego
10
do Polski
Zakres tematyczny: Najazdy pogan na Mazowsze i reakcja książąt polskich. Papieskie
wezwania do krucjaty. Stróża pruska i jej fiasko. Krzyżacy na Śląsku. Krzyżackie fałszerstwa
w sprawie nadania ziemi chełmińskiej. Przybycie krzyżaków i objęcie ziemi chełmińskiej.
Prawne aspekty nadania Konrada Mazowieckiego. Budowa państwa zakonnego w Prusach.
Literatura podstawowa:
Prace z dziejów państwa i zakonu krzyżackiego, pod red. A. Czacharowskiego, Toruń 1984
Prusy, Polska, Ruś, pod red. B. Sliwińskiego, Gdańsk 1995
M. Biskup, G. Labuda, Dzieje Zakonu Krzyżackiego w Prusach, Gdańsk 1988
U. Arnold, Zakon krzyżacki. Z ziemi Świętej nad Bałtyk, oprac. Z. H. Nowak, Toruń 1996
Literatura pomocnicza:
Kucharski G., Przywilej kruszwicki Konrada Mazowieckiego dla Zakonu Krzyżackiego z
1230 roku. Zapiski Hist. 65, 2000, zesz. ¾, s. 7-43
Löwener M., Początki Zakonu Niemieckiego w Prusach do połowy XIII wieku, Zapiski Hist.
65, 2000, zesz. 1, s. 181-201
E. Kowalczyk, Z badań nad pograniczem mazowiecko-pruskim i krzyżackim, KHKM 45,
1997, nr 3-4
Lp.
Temat : Wojny dzielnicowe na Śląsku, w Wielkopolsce i Pomorzu, a agresja
11
Brandenburgii
Zakres tematyczny: źródła pisane (Kronika Wielkopolska, Kronika Polska i in., kroniki
krzyżackie). Polityczna działalność książąt Przemysła I, Bolesława Pobożnego, Henryka II
Białego, Bolesława Rogatki. Brandenburgia w XIII w. Sprawa Ziemi Lubuskiej i geneza
Nowej Marchii. Sprawa Pomorza Gdańskiego jako obiektu ekspansji brandenburskiej.
Literatura podstawowa:
Fenrych W., Nowa Marchia w dziejach politycznych Polski w XIII i w XIV wieku, Poznań
1959
K. Maleczyński, Polska, Austria, Czechy i Brandenburgia w latach 1278-1290, w: Wieki
średnie, s. 185-200
Jureczko, Henryk III Biały książę wrocławski (1247-1266), Kraków 1986
Przemysł II. Odnowienie Królestwa Polskiego, pod red. J. Krzyżaniakowej, Poznań 1997
Heck R., Mentalność i obyczaje Bolesława Rogatki, „Szkice Legnickie”, 9, 1976, s. 27-53
Literatura pomocnicza:
Jurek T., Obce rycerstwo na Śląsku do połowy XIV wieku, Poznań 1998;
Walachowicz J., Podziały terytorialne i władz lokalne w Brandenburgii w okresie askańskim
(do 1320 r.), Czasop.Prawno-Hist. 52, 2000, zesz. ½, s. 21-46
Kiersnowski R., Życie codzienne na Śląsku w wiekach średnich, Warszawa 1977
Śląsk i Pomorze w historii stosunków polsko-niemieckich w średniowieczu, pod red. M.
Biskupa, Wrocław 1987
Historia Pomorza, t. 1, pod red. G. Labudy, Poznań 1972
DI2-05w
7
Lp.
Temat : Najazdy mongolskie, ruskie i litewskie w XIII w.
12
Zakres tematyczny: Rekonstrukcja najazdów ludów wschodnich na Polskę w XIII w.
Konfrontacja zachodniego i wschodniego systemu walki. Zniszczenia podczas najazdów.
Bitwa pod Legnicą i jej militarno-polityczne znaczenie.Czy zniszczenia te przyczyniły się do
gospodarczej przebudowy Polski w XIII w. ? Męczennicy sandomierscy.
Literatura podstawowa:
Krakowski S., Polska w walce z najazdami tatarskimi w XIII wieku, Warszawa 1956
Bitwa legnicka. Historia i tradycja, red. W. Korta, Wrocław-Warszawa 1994
Legnica 1241. Konferencja naukowa z okazji 760 rocznicy bitwy legnickiej. Szkice
Legnickie, 22, 2001
W. Świętosławski, Archeologiczne ślady najazdów tatarskich na Europę środkową w XIII
wieku, Łódź 1997
Literatura pomocnicza:
Maroń J., Koczownicy i rycerze. Najazd Mongołów na Polskę w 1241 roku na tle sztuki
wojennej Europy XII i XIII w., Wocław 2001
T. Jasiński, Strategia i taktyka wojsk polskich i mongolskich pod Legnicą w świetle nowo
odczytanych zapisek Jana Długosza, w: Bitwa legnicka. Historia i tradycja, red. W. Korta,
Wrocław-Warszawa 1994
Aścik K., Najazd litewski na Łęczycę w 1294 r., "Studia i Materiały do historii wojskowości,
t. 10, cz. 1, 1964, s. 3-11
Żmudzki R., Książę Leszek Czarny w legendach rycerskich, "PHist", 86, 1995
Kotljar M.F., Z historii polityki zagranicznej książąt halickich i wołyńskich w XIII wieku.
Mazowieckie Studia Humanist. 6, 2000, nr ½. S. 25-40
Lp.
Temat : Kultura Polski XIII w.
13
Zakres tematyczny: Złoty wiek rocznikarstwa i hagiografii polskiej. Kwestia zaginionej
kroniki. Inne kroniki powstałe w XIII w. Rzeźba. Kulty świętych – nowe kanonizacje..
Muzyka polska i rola klasztoru klarysek w Sączu. Architektura – rola cystersów,
franciszkanów i dominikanów,. Budownictwo świeckie (zamki, pierwsze kamienice
mieszczańskie). Polska „krucjata katedr”. Pieśni religijne.
Literatura podstawowa:
Kultura Polski średniowiecznej X-XIII w., pod red. J. Dowiata, Warszawa 1985
Labuda G., Zaginiona kronika z pierwszej połowy XIII wieku w „Rocznikach Królestwa
Polskiego” Jana Długosza, Poznań 1983
Literatura pomocnicza:
Kultura średniowieczna i staropolska. Studia ofiarowane Aleksandrowi Gieysztorowi w 50
lecie pracy naukowej, Warszawa 1991
Ryś G., Pobożność ludowa na ziemiach polskich w średniowieczu. Próba typologii, Szczecin
1995
Michałowska T., Średniowiecze, Warszawa 2000
Burchardt J., Kosmologia i psychologia Wittelona, Wrocław 1991
DI2-05w
8
Lp.
Temat: Przebudowa gospodarcza Polski w XIII w. Rola miast
14
Zakres tematyczny: źródła pisane (dokumenty lokacyjne z XIII w. i kwestie interpretacyjne,
tzw. Księga Henrykowska). Rola Śląska i tamtejszych książąt. Rodzaje prawa niemieckiego.
Lokacje miast – chronologia i rozmieszczenie miast lokacyjnych w poszczególnych
dzielnicach. Znaczenie gospodarcze i polityczne miast w XIII w. Lokacje wsi. Szlaki
handlowe. Rozwój górnictwa kruszcowego i solnego. Związki gospodarcze Polski z innymi
krajami.Struktura etniczna i społeczna mieszczaństwa.
Literatura podstawowa:
B. Zientara, Henryk Brodaty i jego czasy, Warszawa 1975
Bogucka M., Samsonowicz H., Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej,
Wrocław 1986
Krzyżanowski J., Polityka miejska Bolesława Wstydliwego, w: Studia historyczne ku czci
Stanisława Kutrzeby, 2, Kraków 1938
Wyrozumski J., Państwowa gospodarka solna w Polsce do schyłku XIV wieku, Kraków 1968
Goliński M., Podstawy gospodarcze mieszczaństwa wrocławskiego w XIII w., Wrocław
1991
Rajman J., Kraków. Zespół osadniczy, proces lokacji i mieszczanie do 1333 r., Kraków 2004
Zientara B., Przemiany społeczno-gospodarcze i przestrzenne miast w dobie lokacji, w:
Miasta doby feudalnej w Europie środkowo-wschodniej. Przemiany społeczne a układy
przestrzenne, pod red. A. Gieysztora i T. Rosłanowskiego, Warszawa 1976
Literatura pomocnicza:
Jelicz A., Życie codzienne w średniowiecznym Krakowie (wiek XIII-XV), Warszawa 1965
Kłoczowski J., Zakon braci kaznodziejów w Polsce 1222-1272. Zarys dziejów, w: Studia nad
historią dominikanów w Polsce 1222-1272, red. J. Kłoczowski, 1, Warszawa 1975
A. Jureczko, Henryk III Biały książę wrocławski (1247-1266), Kraków 1986
Knoll P.W., The Urban Development of Medieval Poland, with Particular Reference to
Kraków, w: Urban Society of Eastern Europe in Premodern Times, red. Bariša Krekić,
Berkeley-Los Angeles-London 1987
Reimers H. J., Die Staddorfer der mittelalterlichen Ostsiedlung in Polen, Marburg am Lahn
1976
Lp.
Temat : Proces zjednoczenia w XIII i pocz. XIV w.
15
Zakres tematyczny: kroniki i żywoty świętych z XIII w. i zawarta w nich ideologia
zjednoczeniowa. Polityka Henryka IV Probusa, Leszka Czarnego, Przemysła II i Władysława
Łokietka. Kościół wobec zjednoczenia. Miasta i handel dalekosiężny jako czynnik
rozbijający partykularyzmy dzielnicowe. Koronacja Przemysła II i zamach w Rogoźnie.
Pomorze Gdańskie, Śląsk i Mazowsze wobec zjednoczenia Polski. Rola polityki Wacława II
czeskiego.
Literatura podstawowa:
Baszkiewicz J., Powstanie zjednoczonego państwa polskiego (na przełomie XIII i XIV
w.)Warszawa 1954
Bieniak J., Wielkopolska, Kujawy, ziemie łęczycka i sieradzka wobec problemu
zjednoczenia państwowego w l. 1300-1306, Toruń 1969
S. Gawlas, O kształt zjednoczonego Królestwa. Niemieckie władztwo terytorialne a geneza
DI2-05w
9
społecznoustrojowej odrębności Polski, Warszawa 1996
Bogucka M., Samsonowicz H., Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej,
Wrocław 1986
Przemysł II. Odnowienie Królestwa Polskiego, pod red. J. Krzyżaniakowej, Poznań 1997
Literatura pomocnicza:
Nowakowski T., Stosunki między Przemysłem II a Władysławem Łokietkiem w okresie
walk o Kraków po śmierci Leszka Czarnego (1288-1291), RHist. 54, 1988.
T. Nowakowski, Małopolska elita władzy wobec rywalizacji o tron krakowski w latach
1288-1306, Bydgoszcz 1993
Śliwiński B., W sprawie elekcji Władysława Łokietka na księcia Pomorza Gdańskiego w
lutym/marcu 1296, w: Prusy, Polska, Ruś, pod red. B. Sliwińskiego, Gdańsk 1995
Lp.
16
Temat : Rządy czeskie w Polsce na tle wpływów kulturalnych i politycznych Czech
w XIII i pocz. XIV w.
Zakres tematyczny: tzw. manifest króla Przemysła Ottokara II do książąt polskich.
Pozyskiwanie książąt polskich do udziału w polityce czeskiej. Książęta polscy wobec
rywalizacji czesko-węgiersko-habsburskiej. Kulturalne oddziaływanie Czech na południową
Polskę w XIII w. Związki filiacyjne klasztorów. Gospodarcze związki Pragi z Wrocławiem i
Krakowem.
Literatura podstawowa: Barciak A., Czechy a ziemie południowej Polski w XIII oraz w
początkach XIV wieku. Polityczno-ideologiczne problemy ekspansji czeskiej na ziemie
południowej Polski, Katowice 1992
Polska-Śląsk-Czechy. Studia nad dziejami stosunków kulturalnych i politycznych w średniowieczu, pod red. R. Gładkiewicza, Wrocław 1994
B. Włodarski, Polska i Czechy w drugiej połowie XIII i początkach XIV w., Lwów 1931
Literatura pomocnicza:
J. Szymczak, Genealogia Przemyślidów z przełomu XIII i XIV w. spokrewnionych z
Piastami, Acta Univerisatis Nicolai Copernici, Historia, 8, 1973
Baszkiewicz J., Powstanie zjednoczonego państwa polskiego (na przełomie XIII i XIV
w.)Warszawa 1954
Bogucka M., Samsonowicz H., Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej,
Wrocław 1986
Lp.
Temat: Polityka Władysława Łokietka i jej zewnętrzne uwarunkowania
17
Zakres tematyczny: Władysław Łokietek w rywalizacji o tron krakowski z czeskimi
Przemyślidami i Henrykiem Głogowskim. Sprawa Jana Muskaty i wójta Alberta. W czyim
interesie wybuchł bunt w Krakowie w 1311? Polityka Zakonu Krzyżackiego i agresja na
Pomorze Gdańskie. Postawa książąt Śląska i Mazowsza. Węgry wobec Polski i Czech.
Obóz polityczny księcia i koronacja w 1320. Dylematy polityczne okresu 1320-33.\
Literatura podstawowa:
Kurtyka, Odrodzone Królestwo. Monarchia Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego w świetle
nowszych badań, Kraków 2001
Gawlas S., „Verus heres”. Z badań nad świadomością polityczną obozu Władysława Łokietka w początku
XIV wieku, KH 95, 1988, nr 1
Długopolski W., Władysław Łokietek na tle swoich czasów, Warszawa 1951
R. Grodecki, Rozstanie się Śląska z Polską, Katowice 1938
T. Jurek, Dziedzic Królestwa Polskiego. Książę głogowski Henryk (1274-1309), Poznań 1993
DI2-05w
10
Jurek T., Uwagi o bitwie pod Płowcami, „Ziemia Kujawska”, 9, 1993
S. Zajączkowski, Polska a zakon krzyżacki w ostatnich latach Władysława Łokietka, Lwów 1930
Bieniak J., Geneza procesu polsko-krzyżackiego z lat 1320-1321, w: Balticum. Studia z dziejów polityki,
gospodarki i kultury XII-XVII wieku ofiarowane Marianowi Biskupowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin,
pod red. Z. H. Nowaka, Toruń 1992
Literatura pomocnicza:
Baszkiewicz J., Powstanie zjednoczonego państwa polskiego (na przełomie XIII i XIV
w.)Warszawa 1954
Śliwiński B., O pobycie Władysława Łokietka na Pomorzu Gdańskim w zimie 1307/08 r.,
Społeczeństwo, VI, 1994, s. 141-148
G. Labuda, Zdrada Wincentego z Szamotuł, Sprawozd. Pozn. Tow. Przyj. Nauk, 71, 1964
J. Pakulski, Stosunek wojewody poznańskiego Wincentego z Szamotuł do zakonu krzyżackiego i
Marchii Brandenburskiej, "Zapiski Hist.", 37/3, 1972, s. 29-44
Lp.
Temat: Sąsiedzi wobec Polski w XIV w.
18
Zakres tematyczny: Państwo Krzyżackie. Węgry za Karola Roberta i Ludwika Wielkiego.
Czechy po wygaśnięciu dynastii Przemyślidów – polityka Jana Luksemburskiego i jego
pretensje do korony polskiej (geneza tytułu „król Krakowa”). Ruś i ekspansja Litwy.
Brandenburgia i jej rola w polityce środkoweeuropejskiej.
Literatura podstawowa:
B. Włodarski, Polska i Ruś 1194-1340, Warszawa 1966
Śląsk i Pomorze w historii stosunków polsko-niemieckich w średniowieczu, pod red. M.
Biskupa, Wrocław 1987
Chłopocka H., Procesy Polski z Zakonem Krzyżackim w XIV w. Poznań 1967
S. Sroka, Z dziejów stosunków polsko-węgierskich w późnym średniowieczu, Kraków 1995
Ochmański J., Historia Litwy.
Literatura pomocnicza:
K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich 1-3, Wrocław 1973-77
Barciak A., Czechy a ziemie południowej Polski w XIII oraz w początkach XIV wieku.
Polityczno-ideologiczne problemy ekspansji czeskiej na ziemie południowej Polski,
Katowice 1992
Grabowski J., Między Polską, Luksemburgami, Litwą a Zakonem Krzyżackim. Uwagi nad
shołdowaniem Mazowsza przez Kazimierza Wielkiego, w: Europa środkowowschodnia w
polityce Piastów, red. K. Melkowska, Toruń 1997
Kiereś Z., Geneza zagadnienia czarnomorskiego monarchii jagiellońskiej a wyprawa
mołdawska 1359, "Sląskie Studia Historyczne" 2, Katowice 1977
Lp.
Temat : Polityka zagraniczna Kazimierza Wielkiego
19
Zakres tematyczny: Problem ekspansji krzyżackiej po 1333. Ekspansja polska na Ruś
Halicką. Wobec roszczeń Jana Luksemburskiego (sprawa Śląska i Mazowsza).
Przygotowania do sukcesji węgierskiej. Ekspansja na Ruś Halicką. Kongres krakowski i jego
rzeczywiste znaczenie.
Literatura podstawowa:
J. Wyrozumski, Kazimierz Wielki, Wrocław 1982
J. Kurtyka, Odrodzone Królestwo. Monarchia Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego w
świetle nowszych badań, Kraków 2001
Chłopocka H., Procesy Polski z Zakonem Krzyżackim w XIV w. Poznań 1967
Szczur S., Supliki Kazimierza Wielkiego, "RHist" 59, 1993
Sieradzki J., Polska XIV w. Studium z czasów Kazimierza Wielkiego, Warszawa 1959
DI2-05w
11
Literatura pomocnicza:
Nowakowski T., Polityka północna Polski w latach 1356-1364 na tle jej sytuacji wewnętrznej,
"Zeszyty Naukowe Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy" 72, Nauki Społeczne 10, 1980
R. Grodecki, Rozstanie się Śląska z Polską, Katowice 1938
Grabowski J., Między Polską, Luksemburgami, Litwą a Zakonem Krzyżackim. Uwagi nad
shołdowaniem Mazowsza przez Kazimierza Wielkiego, w: Europa środkowowschodnia w polityce
Piastów, red. K. Melkowska, Toruń 1997
Marzec A., Porozumienie Kazimierza Wielkiego z Rudolfem IV Habsburgiem z roku 1362, "Teki
Krakowskie",5, 1997
Nowakowski T., Polityka północna Polski w latach 1356-1364 na tle jej sytuacji wewnętrznej,
"Zeszyty Naukowe Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy" 72, Nauki Społeczne 10, 1980
Nowakowski T., Uwagi o polityce wewnętrznej i zagranicznej Kazimierza Wielkiego, "Studia i
Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza", 16 (31), 1985, zesz. 1
Lp.
Temat : Gospodarcza, kulturalna i prawna przebudowa Polski za panowania
20
Kazimierza Wielkiego
Zakres tematyczny: źródła pisane (dokumenty lokacyjne, statuty, akt fundacyjny Akademii
Krakowskiej). Polityka miejska króla. Górnictwo. Statuty. Reforma monetarna.Założenie
Uniwersytetu w Krakowie
Literatura podstawowa: J. Wyrozumski, Kazimierz Wielki, Wrocław 1982
Kurtyka, Odrodzone Królestwo. Monarchia Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego w
świetle nowszych badań, Kraków 2001
Sieradzki J., Polska XIV w. Studium z czasów Kazimierza Wielkiego, Warszawa 1959
Wyrozumski J., Państwowa gospodarka solna w Polsce do schyłku XIV wieku, Kraków 1968
Ożóg K., Kultura umysłowa w Krakowie w XIV wieku. Środowisko duchowieństwa
świeckiego, Kraków 1987
Szczur S., Papież Urban V i powstanie Uniwersytetu w Krakowskie w 1364 r., Kraków 1999
Literatura pomocnicza:
Wiesiołowski J., Kolekcje historyczne w Polsce średniowiecznej XIV-XV w., Wrocław 1967
Rocznik miechowski, wyd. Z. Kozłowska-Budkowa, "Studia Źródłoznawcze", 5, 1960.
Berdecka A., Lokacje i zagospodarowanie miast królewskich w Małopolsce za Kazimierza
Wielkiego (1333-1370), Wrocław 1982
Kurtyka J., Tęczyńscy. Studium z dziejów polskiej elity możnowładczej w średniowieczu,
Kraków 1997
Gawlas S., Uwagi o polityce miejskiej Kazimierza Wielkiego, w: Aetas media, aetas
moderna, Warszawa 2000
Roman S., Geneza statutów Kazimierza Wielkiego. Studium źródłoznawcze, Kraków 1961
Lp.
Temat : Polska w l. 1370-1384
21
Zakres tematyczny: źródła pisane (Kronika Jana z Czarnkowa, kroniki węgierskie).
Panowanie Ludwika Węgierskiego, z szczególnym uwzględnieniem stosunku do szlachty
polskiej. Stronnictwa polityczne w Polsce i ich stosunek do rządów andegaweńskich. Sprawa
Jana z Czarnkowa. Wojna domowa w Wielkopolsce. Rządy namiestnicze po śmierci
Ludwika. Rola Władysława Opolczyka. Petraktacje o przybycie Jadwigi.
Literatura podstawowa:
Wyrozumski J., Geneza sukcesji andegaweńskiej w Polsce, "SHist", 25, 1982
Gzela J., Małopolska elita władzy w okresie rządów Ludwika Węgierskiego w Polsce w
latach 1370-1382, Toruń 1994
Śliwiński J., Powiązania dynastyczne Kazimierza Wielkiego a sukcesja tronu w Polsce,
Olsztyn 2000
DI2-05w
12
Dąbrowski J., Ostatnie lata Ludwika Wielkiego 1370-1382, Kraków 1918
Matuszewski J. S., Przywileje i polityka podatkowa Ludwika Węgierskiego w Polsce, Łódź
1983.
S. Sroka, Z dziejów stosunków polsko-węgierskich w późnym średniowieczu, Kraków 1995
Literatura pomocnicza:
T. Jurek, Kandydatura Konrada II oleśnickiego do tronu polskiego w roku 1369, "RHist", 57,
1991
Pakulski J., Kulisy sprawy Janka z Czarnkowa, w: Genealogia V, s. 29-65
Sikora F., Sprawa insygnialna 1370-1412 a genealogia Rożnów, "Rocznik Polskiego
Towarzystwa Heraldycznego", t. I (XII), 1993, s. 39-58
Świeżawski A., Przyszłość Polski i Węgier w planach politycznych Ludwika Węgierskiego,
Społ. Polski średn. VI, 1994,s. 161-168
Lp.
Temat: Jadwiga i Jagiełło.
22
Zakres tematyczny: źródła pisane: Rachunki dworu króla Władysława Jagiełły i królowej
Jadwigi z lat 1388-1420, wyd. F. Piekosiński. Kraków 1896, Długosz i ocena jego
wiarygodności relacji o latach 1385-1399. Starania o małżeństwo Jadwigi i Jagiełły. Umowa
w Krewie. Sprawa mołdawska i ruska. Władysław Opolczyk i kwestia ziemi dobrzyńskiej.
Polska wobec zakonu krzyżackiego za panowania Jadwigi. Odnowienie Uniwersytetu.
Śmierć królowej
Literatura podstawowa:
Kręt H., Dwór królewski Jadwigi i Jagiełły, Kraków 1987
Tęgowski J., Bezkrólewie po śmierci Ludwika Węgierskiego a geneza unii Polski z Litwą,
w: Studia historyczne XIII-XV w., Olsztyn 1995
Paszkiewicz H., O genezie i wartości Krewa, Warszawa 1938
Krzyżaniakowa J. Ochmański J., Władysław II Jagiełło, Wrocław 1990
Literatura pomocnicza:
Przybyszewski B., Wilhelm i Jadwiga, „Analecta Cracoviensia”, 7, 1975
J. Laberschek, Wyprawa zbrojna króla Władysława Jagiełły na krakowsko-wieluńskie
posiadłości księcia Władysława Opolczyka w 1391 r., w: Społeczeństwo Polski
średniowiecznej, pod red. S. K. Kuczyńskiego, t. 6, Warszawa 1994
K. Pieradzka, Udział polskich feudałów w planach rozbioru Polski w XIV i XV w. na tle ich
dążeń odśrodkowych, Zesz.Nauk. UJ, Historia zesz. 1, 1956
Lp.
Temat: Polska wobec Zygmunta Luksemburczyka i Wielka wojna z zakonem
23
krzyżackim
Zakres tematyczny: źródła pisane (Długosz, Cronica conflictus, Jana Długosza Banderia
Prutenorum, wyd. K. Górski, Warszawa 1958, kroniki krzyżackie). Sprawa ziemi
dobrzyńskiej i Nowej Marchii. Przymierze krzyżacko-luksemburskie i plan rozbioru Polski.
Przebieg Wielkiej Wojny. Bitwy pod Grunwaldem i Koronowem. Najazd węgierski na
Małopolskę. I pokój toruński.
Literatura podstawowa:
Kuc M., Oblężenie twierdzy malborskiej w 1410 roku, aspekty militarne, Zapiski Hist., 65,
2000, zesz.1, s. 25-44
Kuczyński S.M., Wielka Wojna z Zakonem Krzyżackim w latach 1409-1411, Warszawa
1980 (wyd.4)
Nadolski A. Grunwald. Problemy wybrane. Olsztyn 1990
Nowak Z.H., Międzynarodowe procesy polubowne jako narzędzie polityki Zygmunta
Luksemburskiego w północnej i środkowo-wschodniej Europie (1412-1424), Toruń 1981
DI2-05w
13
Krzyżaniakowa J. Ochmański J., Władysław II Jagiełło, Wrocław 1990
Literatura pomocnicza:
W. Fenrych, Próba nabycia Nowej Marchii przez Polskę w roku 1402 (w świetle dokumentu
Sędziwoja z Szubina i towarzyszy z dnia 14 lutego tego roku), Zeszyty Naukowe UAM,
Historia z. 3, 1958, s. 69-113
Gąsiorowski A., Zygmunt Luksemburski i Sędziwój z Szubina, czyli o węgierskich
apanażach rodziny Ścibora ze Ściborza, w: Cracovia-Polonia-Europa, s. 493-503
Nowak Z.H., Nieznany dokument Władysława Jagiełły w sprawie zastawu Nowej Marchii w
roku 1402, Zap.Hist. 52, 1987, z. 3.
Polska około roku 1400. Państwo, społeczeństwo, kultura, pod red. W. Fałkowskiego,
Warszawa 2001
Nadolski A., Grunwald, Olsztyn 1999
Lp.
Temat: Polska wobec wielkich problemów ideologiczno-religijnych XV w.
24
Zakres tematyczny: źródła czeskie okresu husytyzmu i „Kroniki” Długosza. Polska wobec
Jana Husa. Stanowisko Polski zaprezentowane na soborze w Konstancji. Polska a schizma
zachodnia. Koncyliaryzm. Rola Uniwersytetu Krakowskiego.
Literatura podstawowa:
Górski K., Z dziejów walki o pokój i sprawiedliwość międzynarodową. Ostatnie słowo
Pawła Włodkowica o Zakonie Krzyżackim, Łódź 1964
Drabina J., Kontakty papiestwa z Polską w latach wielkiej schizmy zachodniej, Kraków 1993
E. Maleczyńska, Ruch husycki w Czechach i w Polsce, Warszawa 1959
Kras P., Husyci w piętnastowiecznej Polsce, Lublin 1998
Krzyżaniakowa J. Ochmański J., Władysław II Jagiełło, Wrocław 1990
Literatura pomocnicza:
Sztuka i ideologia XV wieku, pod red. P. Skubiszewskiego, Warszawa 1978
Grygiel J., Życie i działalność Zygmunta Korybutowicza, Wrocław 1988.
A. Kopalova, Spoluprace Čechů a Polaků ve Slezsku za husitskych valek, w : Česko-polsky
sbornik vědeckych praci, Praha 1955,.
K. Popiołek, Śląsk i Polska w okresie wojen husyckich, Katowice 1937
Karp P., Związki Abrahama Zbąskiego z husytyzmem, Studia Zachodnie, 4, 1999, s. 27-31
Misiurek J., Wokół "sprawy Husa", w: Veritatem facientes. Księga pamiątkowa ku czci
Księdza Profesora Franciszka Greniuka, Lublin 1997
Lp.
Temat: Polityka Władysława Jagiełły po Grunwaldzie
25
Zakres tematyczny: Unia w Horodle. Wojny z krzyżakami. Sprawa sukcesji
Literatura podstawowa:
Nowak Z.H., Współpraca polityczna państ unii polsko-litewskiej i unii kalmarskiej w latach
1411-1425, Toruń 1996
Błaszczyk G., Burza koronacyjna. Polska-Litwa 1429-1430, Poznań 1998
Krzyżaniakowa J. Ochmański J., Władysław II Jagiełło, Wrocław 1990
Literatura pomocnicza:
Kowalska Z., Stanisław Ciołek (zm. 1437). Podkanclerzy królewski, biskup poznański, poeta
dworski, Kraków 1993.
Lichończak-Nurek G., Wojciech herbu Jastrzębiec arcybiskup i mąż stanu (ok. 1362-1436),
Kraków 1996
Nowak Z.H., Międzynarodowe procesy polubowne jako narzędzie polityki Zygmunta
DI2-05w
14
Luksemburskiego w północnej i środkowo-wschodniej Europie (1412-1424), Toruń 1981.
Gąsiorowski A., Itinerarium króla Władysława Jagiełły 1386-1434, Warszawa 1972
Lp.
Temat: Religijność i obyczajowość w Polsce późnego średniowiecza
26
Zakres tematyczny: Kult świętych w Polsce XV w. Religijność tzw. ludowa. Wierzenia
ludowe. Obyczaje i tzw. codzienność. Kultura rycerska. Kultura mieszczańska.
Literatura podstawowa:
Bracha K., Teolog, diabeł i zabobony. Świadectwo traktatu Mikołaja Magni z Jawora De
supertonibus, (1405), Warszawa 1999
Brzozowska-Ciura J., Stosunek do ludzkiego ciała i sekcji zwłok w polskich przekazach
średniowiecznych (na tle tendencji europejskich), Prace Nauk. WSP w Częstochowie, Zesz.
Hist. Z. 6, 2000, s. 57-68
Piwowarczyk D., Obyczaj rycerski w Polsce późnośredniowiecznej (XIV-XV wiek),
Warszawa 1998
J. Wiesołowski, “Romans rycerstwa w kulturze późnośredniowiecznej Polski” w: Literatura i
kultura późnego średniowiecza w Polsce, pod redakcją T. Michałowskiej, Warszawa 1993.
Witkowska A., Kulty pątnicze piętnastowiecznego Krakowa, Lublin 1984
Bogucka M., Samsonowicz H., Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Wrocław
1986
Literatura pomocnicza:
Krawiec A., Seksualność w średniowiecznej Polsce, Poznań 2000
Wojciechowska B., Od godów do świętej Łucji. Obrzędy doroczne w Polsce późnego
średniowiecza, Kielce 2000
Lp.
Temat: Problem węgierski, czeski, mołdawski i turecki w polityce Polski w XV w.
27
Zakres tematyczny: Polityka dynastyczna Jagiellonów w XV w. Zagrożenie tureckie. Polska
w planach papieskiej krucjaty antytureckiej. Władysław Warneńczyk królem Węgier.
Polityka Kazimierza Jagiellończyka względem Czech i Węgier. Stosunki Polski z Mołdawią
i Wołoszczyzną.
Literatura podstawowa: Czamańska I. Mołdawia i Wołoszczyzna wobec Polski, Węgier i
Turcji w XIV i XV wieku, Poznań 1996.
K. Baczkowski, Walka Jagiellonów z Maciejem Korwinem o koronę czeską w latach 14711479, Kraków 1980
Potkowski E., Warna 1444, Warszawa 1990
Olejnik K., Władysław III Warneńczyk, Szczecin 1996
Literatura pomocnicza:
Jaworski R., Michała kanclerza mołdawskiego związki z państwem Jagiellonów. Na
marginesie publikacji nieznanego listu Kazimierza Jagiellończyka. Moloda Nacija.
Al’manach, 2001, nr 3, s. 169-195
A. Prochaska, Wyprawa św. Kazimierza na Węgry, Ateneum Wileńskie, 1, 1923
R. Heck, Czeski plan związku władców europejskich z lat 1462-64 a Polska, w: Studia
polskie i czechosłowackie, Wrocław 1960
F. Papee, Zabiegi o czeską koronę (1466-1471), w : Studia i szkice z czasów Kazimierza
Jagiellończyka
DI2-05w
15
Lp.
Temat: Stosunki polsko-krzyżackie za panowania Kazimierza Jagiellończyka
28
Zakres tematyczny: Powstanie Związku Pruskiego. Przebieg wojny trzynastoletniej z
Zakonem Krzyżackim. II pokój toruński i odzyskanie Pomorza Gdańskiego. Wielcy
mistrzowie krzyżaccy po 1466 i ich stosunek do króla polskiego.
Literatura podstawowa:
Fałkowski W., Elita władzy w Polsce za panowania Kazimierza Jagiellończyka (1447-1492),
Wwa 1992
M. Biskup, K. Górski, Kazimierz Jagiellończyk. Zbiór studiów o Polsce drugiej połowy XV
wieku, Warszawa 1987
Biskup M., Trzynastoletnia wojna z Zakonem Krzyżackim, Warszawa 1967
Zakon krzyżacki a społeczeństwo państwa w Prusach, pod red. Z. Nowaka, Toruń 1995
Literatura pomocnicza:
M. Bartkowiak, Towarzystwo Jaszczurcze w latach 1397-1437, Toruń 1948.
L. Kolankowski, Polska Jagiellonów. Dzieje polityczne, Lwów 1936
K. Górski, Monarchia Polski a stany Prus Królewskich, w : Prace z dziejów Polski feudalnej,
Warszawa 1968
J. Friedberg, Zatarg Polski z Rzymem w czasie wojny 13-letniej, KHist. 24, 1910
W. Kostuś, Władztwo Polski nad Lęborkiem i Bytowem, Warszawa 1954
Lp.
Temat: Przemiany społeczne i gospodarcze w XV w.
29
Zakres tematyczny: Rozwój przywilejów szlacheckich. Rozwój gospodarki folwarcznopienięznej. Miasta i mieszczanie późnego średniowiecza ze szczególnym uwzględnieniem
Gdańska i Krakowa. Położenie chłopów.
Literatura podstawowa:
Wroniszewski J., Szlachta ziemi sandomierskiej w średniowieczu. Zagadnienia społeczne i
gospodarcze, Poznań-Wrocław 2001
Bogucka M., Samsonowicz H., Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej,
Wrocław 1986
Szymczakowa A., Szlachta sieradzka w XV wieku. Magnifici et generosi, Łódź 1998
Literatura pomocnicza:
Państwo, naród, stany w świadomości wieków średnich, pod red. A. Gieysztora i S. Gawlasa,
Warszawa 1990
F. Kiryk, Jakub z Dębna na tle wewnętrznej i zagranicznej polityki Kazimierza Jagiellończyka,Wrocław 1967
F. Bujak, Mowa Jana z Ludziska do króla Kazimierza Jagiellończyka z roku 1447 i
zagadnienie niewoli w Polsce ówczesnej, w : Księga ku czci W. Abrahama, 2, Lwów 1931
Lalik T., Funkcje miast i miasteczek w Polsce późniejszego średniowiecza, KHKM, 23,
1975, s. 551-564
Strzelecka A., Niektóre okoliczności krakowskiego rozruchu mieszczańskiego w r. 1461, w:
Mediaevalia, s. 285-299
DI2-05w
16
Lp.
Temat: Kultura Polski XV w.
30
Zakres tematyczny: Uniwersytet Krakowski i jego rola kulturotwórcza w XV w.
Dziejopisarstwo miejskie i klasztorne. Twórczość Jana Długosza. Architektura XV w.
Rzeźba i malarstwo.
Literatura podstawowa:
Literatura i kultura w Polsce późnego średniowiecza, red. T. Michałowska, Warszawa 1993
Kultura Polski średniowiecznej XIV-XV w., red. B. Geremek, Warszawa 1997
Michałowska T., Średniowiecze, Warszawa 2000
Literatura pomocnicza:
Borkowska U., Królewskie modlitewniki. Studium z kultury religijnej epoki Jagiellonów
(XV i początek XVI wieku), Lublin 1999
Gadomski J., Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski 1420-1470, Warszawa 1981
Miodońska B., Małopolskie malarstwo książkowe 1320-1540, Kraków 1993
Świechowski Z., Regiony w późnogotyckiej architekturze Polski, w: Późny gotyk. Studia nad
sztuką przełomu średniowiecza i czasów nowożytnych, Warszawa 1965
Wit Stwosz. Studia o sztuce i recepcji, red. A.S.Labuda, Warszawa 1986
Wykaz literatury:
Podstawowa:
Abraham W., Organizacja Kościoła w Polsce do połowy w. XII, wyd. 3, Poznań 1962
Arnold S., Możnowładztwo polskie w. XI i XII i jego podstawy gospodarczo-społeczne, w:
tegoż, Z dziejów średniowiecza, Wybór pism, Warszawa 1968.
Arnold U., Zakon krzyżacki. Z ziemi Świętej nad Bałtyk, oprac. Z. H. Nowak, Toruń 1996
Baczkowski K., Walka Jagiellonów z Maciejem Korwinem o koronę czeską w latach 14711479, Kraków 1980
Banaszkiewicz J., Dąbrówka chrustianissima i Mieszko poganin, w: Nihil superfluum esse.
Prace z dziejów średniowiecza ofiarowane Profesor Jadwidze Krzyżaniakowej, pod red. J.
Strzelczyka
Barciak A., Czechy a ziemie południowej Polski w XIII oraz w początkach XIV wieku.
Polityczno-ideologiczne problemy ekspansji czeskiej na ziemie południowej Polski, Katowice
1992
Baszkiewicz J., Powstanie zjednoczonego państwa polskiego (na przełomie XIII i XIV
w.)Warszawa 1954
Bieniak J, Polska elita polityczna XII wieku. Część II. Wróżda i zgoda, w: Społeczeństwo 3
Bieniak J., Rody rycerskie jako czynnik struktury społecznej w Polsce XIII-XV wieku. Uwagi
Problemowe, w: Polska w okresie rozdrobnienia feudalnego, red. H. Łowmiański, Wrocław
1973
Bieniak J., Wielkopolska, Kujawy, ziemie łęczycka i sieradzka wobec problemu zjednoczenia
państwowego w l. 1300-1306, Toruń 1969
Bieniak J., Geneza procesu polsko-krzyżackiego z lat 1320-1321, w: Balticum. Studia z
dziejów polityki, gospodarki i kultury XII-XVII wieku ofiarowane Marianowi Biskupowi w
siedemdziesiątą rocznicę urodzin, pod red. Z. H. Nowaka, Toruń 1992
Biskup M., Labuda G., Dzieje Zakonu Krzyżackiego w Prusach, Gdańsk 1988
Biskup M., K. Górski, Kazimierz Jagiellończyk. Zbiór studiów o Polsce drugiej połowy XV
wieku, Warszawa 1987
Biskup M., Trzynastoletnia wojna z Zakonem Krzyżackim, Warszawa 1967
DI2-05w
17
Bitwa legnicka. Historia i tradycja, red. W. Korta, Wrocław-Warszawa 1994
Błaszczyk G., Burza koronacyjna. Polska-Litwa 1429-1430, Poznań 1998
Bogucka M., Samsonowicz H., Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej,
Wrocław 1986
Bracha K., Teolog, diabeł i zabobony. Świadectwo traktatu Mikołaja Magni z Jawora De
supertonibus, (1405), Warszawa 1999
Brzozowska-Ciura J., Stosunek do ludzkiego ciała i sekcji zwłok w polskich przekazach
średniowiecznych (na tle tendencji europejskich), Prace Nauk. WSP w Częstochowie, Zesz.
Hist. Z. 6, 2000, s. 57-68
Buczek. Książęca ludność służebna w Polsce wczesnofeudalnej, Wrocław 1958
Buczek K, Targi i miasta na prawie polskim, Wrocław 1964
Chłopocka H., Procesy Polski z Zakonem Krzyżackim w XIV w. Poznań 1967
Czamańska I. Mołdawia i Wołoszczyzna wobec Polski, Węgier i Turcji w XIV i XV wieku,
Poznań 1996.
Dąbrowska E., Wielkie grody dorzecza górnej Wisły. Ze studiów nad rozwojem organizacji
plemiennej w VII-IX wieku, Wrocław 1973
Dąbrowski J., Ostatnie lata Ludwika Wielkiego 1370-1382, Kraków 1918
Długopolski W., Władysław Łokietek na tle swoich czasów, Warszawa 1951
Dobosz J., Działalność fundacyjna Kazimierza Sprawiedliwego, Poznań 1995
Dobosz J., Monarchia i możni wobec Kościoła w Polsce do początku XIII wieku, Poznań 2002
Drabina J., Kontakty papiestwa z Polską w latach wielkiej schizmy zachodniej, Kraków 1993
Fałkowski W., Elita władzy w Polsce za panowania Kazimierza Jagiellończyka (1447-1492),
Wwa 1992
Fenrych W., Nowa Marchia w dziejach politycznych Polski w XIII i w XIV wieku, Poznań
1959
Fried J. Otton III i Bolesław Chrobry. Miniatura dedykacyjna z Ewangeliarza z Akwizgranu,
zjazd gnieźnieński a królestwo polskie i węgierskie. Analiza ikonograficzna i wnioski
historyczne. Tłum. E. Kaźmierczak, W. Leder, Warszawa 2000
Gawlas S., O kształt zjednoczonego Królestwa. Niemieckie władztwo terytorialne a geneza
społecznoustrojowej odrębności Polski, Warszawa 1996
Gawlas S., „Verus heres”. Z badań nad świadomością polityczną obozu Władysława Łokietka
w początku XIV wieku, KH 95, 1988, nr 1
Gieysztor A., Mitologia Słowian, Warszawa 1982;
Goliński M., Podstawy gospodarcze mieszczaństwa wrocławskiego w XIII w., Wrocław 1991
Górski K., Z dziejów walki o pokój i sprawiedliwość międzynarodową. Ostatnie słowo Pawła
Włodkowica o Zakonie Krzyżackim, Łódź 1964
Grodecki R., Książęca włość trzebnicka na tle organizacji majątków książęcych w Polsce XII
w., KHist. 26, 1913, s. 433-474; t. 27, s. 1-66
Grodecki R., Dzieje wewnętrzne Polski w XIII w., w: tegoż, Polska Piastowska, oprac. J.
Wyrozumski, Warszawa 1969
Grodecki R., Rozstanie się Śląska z Polską, Katowice 1938
Grudziński T., Bolesław Szczodry. Zarys dziejów panowania, cz. 1, Toruń 1953;
Grudziński T., Polityka papieża Grzegorza VII wobec państw Europy Środkowej i
Wschodniej (1073-1080), Toruń 1959
Gzela J., Małopolska elita władzy w okresie rządów Ludwika Węgierskiego w Polsce w
latach 1370-1382, Toruń 1994
Heck R., Mentalność i obyczaje Bolesława Rogatki, „Szkice Legnickie”, 9, 1976, s. 27-53
Jureczko A., Henryk III Biały książę wrocławski (1247-1266), Kraków 1986
Jurek T., Dziedzic Królestwa Polskiego. Książę głogowski Henryk (1274-1309), Poznań 1993
DI2-05w
18
Jurek T., Uwagi o bitwie pod Płowcami, „Ziemia Kujawska”, 9, 1993
Kościół w Polsce, t. 1: Średniowiecze, pod red. J. Kłoczowskiego, Kraków 1966
Krakowski S., Polska w walce z najazdami tatarskimi w XIII wieku, Warszawa 1956
Kras P., Husyci w piętnastowiecznej Polsce, Lublin 1998
Kręt H., Dwór królewski Jadwigi i Jagiełły, Kraków 1987
Krzyżaniakowa J. Ochmański J., Władysław II Jagiełło, Wrocław 1990
Krzyżanowski J., Polityka miejska Bolesława Wstydliwego, w: Studia historyczne ku czci
Stanisława Kutrzeby, 2, Kraków 1938
Kuc M., Oblężenie twierdzy malborskiej w 1410 roku, aspekty militarne, Zapiski Hist., 65,
2000, zesz.1, s. 25-44
Kuczyński S.M., Wielka Wojna z Zakonem Krzyżackim w latach 1409-1411, Warszawa 1980
(wyd.4)
Kultura Polski średniowiecznej X-XIII w., pod red. J. Dowiata, Warszawa 1985
Kultura Polski średniowiecznej XIV-XV w., red. B. Geremek, Warszawa 1997
Kurtyka, Odrodzone Królestwo. Monarchia Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego w
świetle nowszych badań, Kraków 2001
Kurtyka J., Tęczyńscy. Studium z dziejów polskiej elity możnowładczej w średniowieczu,
Kraków 1997
Kwiatkowski S., Powstanie i kształtowanie się chrześcijańskiej mentalności religijnej w
Polsce XII wieku, Warszawa-Poznań-Toruń 1980
Labuda G., Zjazd i synod gnieźnieński w roku 1000, Kwartalnik Historyczny 107, 2000, nr 2,
s. 107-122
Labuda G., Mieszko II król Polski (1025-1034). Czasy przełomu w dziejach państwa
polskiego, Kraków 1992
Labuda G., Św. Stanisław biskup krakowski, patron Polski, Poznań 2000,
Labuda G., Zaginiona kronika z pierwszej połowy XIII wieku w „Rocznikach Królestwa
Polskiego” Jana Długosza, Poznań 1983
Labuda G., Studia nad początkami państwa polskiego, t.1-2, Poznań 1988
Legnica 1241. Konferencja naukowa z okazji 760 rocznicy bitwy legnickiej. Szkice Legnickie,
22, 2001
Literatura i kultura w Polsce późnego średniowiecza, red. T. Michałowska, Warszawa 1993
Michałowska T., Średniowiecze, Warszawa 2000
Lokalne ośrodki władzy państwowej w XI-XII wieku w Europie Środkowo-Wschodniej, pod
red. S. Moździocha, Wrocław 1993
Łowmiański H., Początki Polski, t. 4, Warszawa 1970; t. 6, Warszawa 1985
Maleczyńska E., Ruch husycki w Czechach i w Polsce, Warszawa 1959
Maleczyński K., Polska, Austria, Czechy i Brandenburgia w latach 1278-1290, w: Wieki
średnie, s. 185-200
Matuszewski J. S., Przywileje i polityka podatkowa Ludwika Węgierskiego w Polsce, Łódź
1983.
Miasta doby feudalnej w Europie środkowo-wschodniej. Przemiany społeczne a układy
przestrzenne, pod red. A. Gieysztora i T. Rosłanowskiego, Warszawa 1976
Michałowski R., Princeps fundator. Studium z dziejów kultury politycznej w Polsce X-XIII
wieku, 2 wyd. Warszawa 1993
Modzelewski K., Chłopi w monarchii wczesnopiastowskiej, Wrocław 1987
Modzelewski K., Organizacja gospodarcza państwa piastowskiego (X-XIII wiek), Wrocław
1975
Modzelewski K., Z badań nad organizacją służebną w Polsce wczesnofeudalnej, KHKM 9,
1961, nr 4
DI2-05w
19
Nadolski A. Grunwald. Problemy wybrane. Olsztyn 1990
Nowak Z.H., Międzynarodowe procesy polubowne jako narzędzie polityki Zygmunta
Luksemburskiego w północnej i środkowo-wschodniej Europie (1412-1424), Toruń 1981
Ochmański J., Historia Litwy.
Olejnik K., Władysław III Warneńczyk, Szczecin 1996
Ożóg K., Kultura umysłowa w Krakowie w XIV wieku. Środowisko duchowieństwa
świeckiego, Kraków 1987
Paszkiewicz H., O genezie i wartości Krewa, Warszawa 1938
Piwowarczyk D., Obyczaj rycerski w Polsce późnośredniowiecznej (XIV-XV
wiek),Warszawa 1998
Plezia M., Dookoła sprawy św. Stanisława. Studium źródłoznawcze, „Analecta
Cracoviensia”, 11, 1979
Początki państwa polskiego. Księga tysiąclecia, t. 1-2, Poznań 1962
Polska-Śląsk-Czechy. Studia nad dziejami stosunków kulturalnych i politycznych w średniowieczu, pod red. R. Gładkiewicza, Wrocław 1994
Potkowski E., Warna 1444, Warszawa 1990
Powierski J., Kryzys rządów Bolesława Śmiałego. Polityka i jej odzwierciedlenie w
literaturze średniowiecznej, Gdańsk 1992
Prace z dziejów państwa i zakonu krzyżackiego, pod red. A. Czacharowskiego, Toruń 1984
Prusy, Polska, Ruś, pod red. B. Sliwińskiego, Gdańsk 1995
Przemysł II. Odnowienie Królestwa Polskiego, pod red. J. Krzyżaniakowej, Poznań 1997
Rajman J., Kraków. Zespół osadniczy, proces lokacji i mieszczanie do 1333 r., Kraków 2004
Sczaniecki P., Sacramentum dedicationis. Obrzęd poświęcenia kościoła i jego znaczenie w
dziedzinie religijnej, obyczajowej i kulturalnej na podstawie źródeł polskich z XII wieku,
Lublin 1979
Sieradzki J., Polska XIV w. Studium z czasów Kazimierza Wielkiego, Warszawa 1959
Spors J., Podział dzielnicowy Polski według statutu Bolesława Krzywoustego ze szczególnym
uwzględnieniem dzielnicy seniorackiej, Słupsk 1978
Sroka S., Z dziejów stosunków polsko-węgierskich w późnym średniowieczu, Kraków 1995
Szczur S., Papież Urban V i powstanie Uniwersytetu w Krakowskie w 1364 r., Kraków 1999
Szczur S., Supliki Kazimierza Wielkiego, "RHist" 59, 1993
Szymczakowa A., Szlachta sieradzka w XV wieku. Magnifici et generosi, Łódź 1998
Śląsk i Pomorze w historii stosunków polsko-niemieckich w średniowieczu, pod red. M.
Biskupa, Wrocław 1987
Śliwiński J., Powiązania dynastyczne Kazimierza Wielkiego a sukcesja tronu w Polsce,
Olsztyn 2000
Świętosławski W., Archeologiczne ślady najazdów tatarskich na Europę środkową w XIII
wieku, Łódź 1997
Tęgowski J., Bezkrólewie po śmierci Ludwika Węgierskiego a geneza unii Polski z Litwą, w:
Studia historyczne XIII-XV w., Olsztyn 1995
Tymieniecki K.,, Majętność książęca w Zagościu i pierwotne uposażenie klasztoru joannitów
na tle osadnictwa dorzecza dolnej Nidy. Studium z dziejów gospodarczych XII w., w: tegoż,
Pisma wybrane, Warszawa 1956
Tyszkiewicz J., Zjazd gnieźnieński w 1000 roku. Utworzenie Kościoła i zapowiedź Królestwa
Polskiego, Warszawa 2000
Wasilewski T. Kościół monarszy w Polsce X-XII wieku i i jego zwierzchnik biskup Polski,
KHist. 92, 1985, nr 4
Wies E.W., Cesarz Henryk IV, Warszawa 2000
Wiesołowski J., “Romans rycerstwa w kulturze późnośredniowiecznej Polski” w: Literatura i
kultura późnego średniowiecza w Polsce, pod redakcją T. Michałowskiej, Warszawa 1993.
DI2-05w
20
Witkowska A., Kulty pątnicze piętnastowiecznego Krakowa, Lublin 1984
Włodarski B., Polska i Czechy w drugiej połowie XIII i początkach XIV w., Lwów 1931
Włodarski B., Polska i Ruś 1194-1340, Warszawa 1966
Wojciechowski T., Szkice historyczne XI wieku (wyd. 3), Warszawa 1951
Wroniszewski J., Szlachta ziemi sandomierskiej w średniowieczu. Zagadnienia społeczne i
gospodarcze, Poznań-Wrocław 2001
Wyrozumski J., Działalność misyjna św. Wojciecha w Polsce i Prusach w świetle
historiografii polskiej, "Studia Historyczne ", 40, 1997, 2
Wyrozumski J., Geneza sukcesji andegaweńskiej w Polsce, "SHist", 25, 1982
Wyrozumski J., Kazimierz Wielki, Wrocław 1982
Wyrozumski J., Państwowa gospodarka solna w Polsce do schyłku XIV wieku, Kraków 1968
Zajączkowski S., Polska a zakon krzyżacki w ostatnich latach Władysława Łokietka, Lwów
1930
Zakon krzyżacki a społeczeństwo państwa w Prusach, pod red. Z. Nowaka, Toruń 1995
Zientara B., Przemiany społeczno-gospodarcze i przestrzenne miast w dobie lokacji, w:
Miasta doby feudalnej w Europie środkowo-wschodniej. Przemiany społeczne a układy
przestrzenne, pod red. A. Gieysztora i T. Rosłanowskiego, Warszawa 1976
Zientara B., Henryk Brodaty i jego czasy, Warszawa 1975
Literatura pomocnicza:
Aścik K., Najazd litewski na Łęczycę w 1294 r., "Studia i Materiały do historii wojskowości,
t. 10, cz. 1, 1964, s. 3-11
Barciak A., Czechy a ziemie południowej Polski w XIII oraz w początkach XIV wieku.
Polityczno-ideologiczne problemy ekspansji czeskiej na ziemie południowej Polski, Katowice
1992
Baszkiewicz J., Powstanie zjednoczonego państwa polskiego (na przełomie XIII i XIV
w.)Warszawa 1954
Berdecka A., Lokacje i zagospodarowanie miast królewskich w Małopolsce za Kazimierza
Wielkiego (1333-1370), Wrocław 1982
Bieniak J., Państwo Miecława, Warszawa 1963
Bartkowiak M., Towarzystwo Jaszczurcze w latach 1397-1437, Toruń 1948.
Bogucka M., Samsonowicz H., Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej,
Wrocław 1986
Borawska D., Z dziejów jednej legendy. W sprawie genezy kultu św. Stanisława biskupa,
Warszawa 1950
Borkowska U., Królewskie modlitewniki. Studium z kultury religijnej epoki Jagiellonów (XV
i początek XVI wieku), Lublin 1999
Boroń P.M., Słowiańskie wiece plemienne, Katowice 1999
Bujak F., Mowa Jana z Ludziska do króla Kazimierza Jagiellończyka z roku 1447 i
zagadnienie niewoli w Polsce ówczesnej, w : Księga ku czci W. Abrahama, 2, Lwów 1931
Burchardt J., Kosmologia i psychologia Wittelona, Wrocław 1991
Chwalibińska J., Ród Prusów w wiekach średnich, Toruń 1948
Cywiński P., Druga metropolia Bolesława Chrobrego a Brunon z Kwerfurtu, Kwartalnik
Historyczny 108, 2001, nr 4, s. 3-15
Deptuła C., Galla Anonima mit genezy Polski. Studium z historiografii i hermeneutyki
symboliki dziejopisarstwa średniowiecznego, Lublin 1990
Fenrych W., Próba nabycia Nowej Marchii przez Polskę w roku 1402 (w świetle dokumentu
Sędziwoja z Szubina i towarzyszy z dnia 14 lutego tego roku), Zeszyty Naukowe UAM,
Historia z. 3, 1958, s. 69-113
Friedberg K., Zatarg Polski z Rzymem w czasie wojny 13-letniej, KHist. 24, 1910
DI2-05w
21
Gadomski J., Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski 1420-1470, Warszawa 1981
Gawlas S., Uwagi o polityce miejskiej Kazimierza Wielkiego, w: Aetas media, aetas
moderna, Warszawa 2000
Gąsiorowski A., Itinerarium króla Władysława Jagiełły 1386-1434, Warszawa 1972
Gąsiorowski A., Zygmunt Luksemburski i Sędziwój z Szubina, czyli o węgierskich apanażach
rodziny Ścibora ze Ściborza, w: Cracovia-Polonia-Europa, s. 493-503
Godłowski K., Z badań nad rozprzestrzenianiem się Słowian w V-VII w., Kraków 1979;
Górczak Z., Bunt Bezpryma jako początek tzw. reakcji pogańskiej. Na marginesie koncepcji
Gerarda Labudy, w: Nihil superfluum esse. Prace z dziejów średniowiecza ofiarowane
Profesor Jadwidze Krzyżaniakowej, pod red. J. Strzelczyka
Górski K., Monarchia Polski a stany Prus Królewskich, w : Prace z dziejów Polski feudalnej,
Warszawa 1968
Górski K., Ród Odrowążów w wiekach średnich, Kraków 1927
Grabowski J., Między Polską, Luksemburgami, Litwą a Zakonem Krzyżackim. Uwagi nad
shołdowaniem Mazowsza przez Kazimierza Wielkiego, w: Europa środkowowschodnia w
polityce Piastów, red. K. Melkowska, Toruń 1997
Grodecki R., Rozstanie się Śląska z Polską, Katowice 1938
Grygiel J., Życie i działalność Zygmunta Korybutowicza, Wrocław 1988.
Heck R., Czeski plan związku władców europejskich z lat 1462-64 a Polska, w: Studia
polskie i czechosłowackie, Wrocław 1960
Historia Pomorza, t. 1, pod red. G. Labudy, Poznań 1972
Jasiński K., Rodowód Piastów śląskich 1-3, Wrocław 1973-77
Jasiński T., Strategia i taktyka wojsk polskich i mongolskich pod Legnicą w świetle nowo
odczytanych zapisek Jana Długosza, w: Bitwa legnicka. Historia i tradycja, red. W. Korta,
Wrocław-Warszawa 1994
Jaworski R., Michała kanclerza mołdawskiego związki z państwem Jagiellonów. Na
marginesie publikacji nieznanego listu Kazimierza Jagiellończyka. Moloda Nacija.
Al’manach, 2001, nr 3, s. 169-195
Jelicz A., Życie codzienne w średniowiecznym Krakowie (wiek XIII-XV), Warszawa 1965
Jureczko A., Henryk III Biały książę wrocławski (1247-1266), Kraków 1986
Jurek T., Gąsawa - w obronie zdrajcy, "RHist", 62, 1996
Jurek T., Kandydatura Konrada II oleśnickiego do tronu polskiego w roku 1369, "RHist", 57,
1991
Jurek T., Obce rycerstwo na Śląsku do połowy XIV wieku, Poznań 1998;
Karp P., Związki Abrahama Zbąskiego z husytyzmem, Studia Zachodnie, 4, 1999, s. 27-31
Kiereś Z., Geneza zagadnienia czarnomorskiego monarchii jagiellońskiej a wyprawa
mołdawska 1359, "Sląskie Studia Historyczne" 2, Katowice 1977
Kiersnowska T., Czersk w XIII i XIV wieku. Ośrodek władzy książęcej na południowym
Mazowszu, Warszawa 1986
Kiersnowski R., Życie codzienne na Śląsku w wiekach średnich, Warszawa 1977
Kiryk F., Jakub z Dębna na tle wewnętrznej i zagranicznej polityki Kazimierza Jagiellończyka,Wrocław 1967
Klasztor w społeczeństwie średniowiecznym i nowożytnym. Materiały z międzynarodowej
konferencji naukowej zorganizowanej w Turawie 8-11.V.1996, pod red. M. Derwicha i A.
Pobóg-Lenartowicz, Opole-Wrocław 1996
Klasztor w mieście średniowiecznym i nowożytnym, pod red. M. Derwicha i A. PobógLenartowicz, Wrocław-Opole 1999
Kłoczowski J., Zakon braci kaznodziejów w Polsce 1222-1272. Zarys dziejów, w: Studia nad
historią dominikanów w Polsce 1222-1272, red. J. Kłoczowski, 1, Warszawa 1975
DI2-05w
22
Knoll P.W., The Urban Development of Medieval Poland, with Particular Reference to
Kraków, w: Urban Society of Eastern Europe in Premodern Times, red. Bariša Krekić,
Berkeley-Los Angeles-London 1987
Kolankowski L., Polska Jagiellonów. Dzieje polityczne, Lwów 1936
Kopalova A., Spoluprace Čechů a Polaků ve Slezsku za husitskych valek, w : Česko-polsky
sbornik vědeckych praci, Praha 1955,.
Kostuś W., Władztwo Polski nad Lęborkiem i Bytowem, Warszawa 1954
Kościelecka A., Dzianisz P., Z krzyżmem i włócznią. Wokół Ottońskiej drogi do grobu św.
Wojciecha w Gnieźnie w Roku Tysięcznym, Pelplin 2000
Kotljar M.F., Z historii polityki zagranicznej książąt halickich i wołyńskich w XIII wieku.
Mazowieckie Studia Humanist. 6, 2000, nr ½. S. 25-40
Kowalczyk E., Brona małopolska. Ze studiów nad obroną stałą ziem polskich we wczesnym
średniowieczu, Warszawa 2000
Kowalczyk E., Z badań nad pograniczem mazowiecko-pruskim i krzyżackim, KHKM 45,
1997, nr 3-4
Kowalska Z., Stanisław Ciołek (zm. 1437). Podkanclerzy królewski, biskup poznański, poeta
dworski, Kraków 1993.
Krawiec A., Seksualność w średniowiecznej Polsce, Poznań 2000
Kucharski G., Przywilej kruszwicki Konrada Mazowieckiego dla Zakonu Krzyżackiego z
1230 roku. Zapiski Hist. 65, 2000, zesz. ¾, s. 7-43
Kultura średniowieczna i staropolska. Studia ofiarowane Aleksandrowi Gieysztorowi w 50
lecie pracy naukowej, Warszawa 1991
Kürbis B., O życiu religijnym w Polsce X-XII wieku, w: Pogranicza i konteksty literatury
polskiego średniowiecza, red. T. Michałowska, Wrocław 1989
Kurtyka J., Tęczyńscy. Studium z dziejów polskiej elity możnowładczej w średniowieczu,
Kraków 1997
Laberschek J., Wyprawa zbrojna króla Władysława Jagiełły na krakowsko-wieluńskie posiadłości księcia Władysława Opolczyka w 1391 r., w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej,
pod red. S. K. Kuczyńskiego, t. 6, Warszawa 1994
Labuda G., Kraków biskupi przed rokiem 1000. Przyczynek do dyskusji nad dziejami misji
metodiańskiej w Polsce, Studia Historyczne, 27, 1984, nr 3
Labuda G., Zdrada Wincentego z Szamotuł, Sprawozd. Pozn. Tow. Przyj. Nauk, 71, 1964
Labuda G., Śmierć Leszka Białego, "RHist" 61, 1995.
Labuda G., Władysław i Zbigniew. U genezy podziałów dzielnicowych w Polsce w drugiej
połowie XI w., Społeczeństwo VI, s. 9-21
Lalik T., Funkcje miast i miasteczek w Polsce późniejszego średniowiecza, KHKM, 23, 1975,
s. 551-564
Lichończak-Nurek G., Wojciech herbu Jastrzębiec arcybiskup i mąż stanu (ok. 1362-1436),
Kraków 1996
Löwener M., Początki Zakonu Niemieckiego w Prusach do połowy XIII wieku, Zapiski Hist.
65, 2000, zesz. 1, s. 181-201
Ludat H., Piastowie i Ottonowie. Wokół zjazdu gnieźnieńskiego, Zapiski Hist., 65, 2000, s. 730
Łowmiański H., Król Bolesław II i biskup krakowski Stanisław. Dwie tendencje ustrojowe:
jedynowładcza i patrymonialna, SH 22, 1979, s. 165-197
Maroń J., Koczownicy i rycerze. Najazd Mongołów na Polskę w 1241 roku na tle sztuki
wojennej Europy XII i XIII w., Wocław 2001
Marzec A., Porozumienie Kazimierza Wielkiego z Rudolfem IV Habsburgiem z roku 1362,
"Teki Krakowskie",5, 1997
Michałowska T., Średniowiecze, Warszawa 2000
DI2-05w
23
Miodońska B., Małopolskie malarstwo książkowe 1320-1540, Kraków 1993
Misiurek J., Wokół "sprawy Husa", w: Veritatem facientes. Księga pamiątkowa ku czci
Księdza Profesora Franciszka Greniuka, Lublin 1997
Modzelewski K., Dziedzictwo plemienne w ustroju Polski Piastowskiej, KHKM 23, 1975, 3
Modzelewski K., Grody i dwory w gospodarce polskiej monarchii wczesnofeudalnej. Cz. I:
Osady służebne a dwory książęce, KHKM, 21, 1973, nr 1;
Modzelewski K.Grody i dwory w gospodarce polskiej monarchii wczesnofeudalenej, cz. II;
Gospodarcze funkcje organizacji grodowej, KHKM, 21, 1973, nr 2
Modrzewska H., Osadnictwo obcoetniczne i innoplemienne w Polsce wcześniejszego
średniowiecza, Warszawa 1984
Mościcki J. Polska Popielidów, Słubice 2001
Nadolski A., Grunwald, Olsztyn 1999
Nowak Z.H., Międzynarodowe procesy polubowne jako narzędzie polityki Zygmunta
Luksemburskiego w północnej i środkowo-wschodniej Europie (1412-1424), Toruń 1981.
Nowak Z.H., Nieznany dokument Władysława Jagiełły w sprawie zastawu Nowej Marchii w
roku 1402, Zap.Hist. 52, 1987, z. 3.
Nowakowski T., Uwagi o polityce wewnętrznej i zagranicznej Kazimierza Wielkiego, "Studia
i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza", 16 (31), 1985, zesz. 1
Nowakowski T., Polityka północna Polski w latach 1356-1364 na tle jej sytuacji wewnętrznej,
"Zeszyty Naukowe Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy" 72, Nauki Społeczne 10,
1980
Nowakowski T., Stosunki między Przemysłem II a Władysławem Łokietkiem w okresie walk
o Kraków po śmierci Leszka Czarnego (1288-1291), RHist. 54, 1988.
Nowakowski T., Małopolska elita władzy wobec rywalizacji o tron krakowski w latach 12881306, Bydgoszcz 1993
Pakulski J., Kulisy sprawy Janka z Czarnkowa, w: Genealogia V, s. 29-65
Pakulski J., Stosunek wojewody poznańskiego Wincentego z Szamotuł do zakonu
krzyżackiego i Marchii Brandenburskiej, "Zapiski Hist.", 37/3, 1972, s. 29-44
Państwo, naród, stany w świadomości wieków średnich, pod red. A. Gieysztora i S. Gawlasa,
Warszawa 1990
Papee F., Zabiegi o czeską koronę (1466-1471), w : Studia i szkice z czasów Kazimierza
Jagiellończyka
Pieradzka K., Udział polskich feudałów w planach rozbioru Polski w XIV i XV w. na tle ich
dążeń odśrodkowych, Zesz.Nauk. UJ, Historia zesz. 1, 1956
Polska około roku 1400. Państwo, społeczeństwo, kultura, pod red. W. Fałkowskiego,
Warszawa 2001
Popiołek K., Śląsk i Polska w okresie wojen husyckich, Katowice 1937
Potkański K., Kraków przed Piastami, w: tegoż, Lechici, Polanie, Polska, oprac. G. Labuda,
Warszawa 1965
Prochaska A., Wyprawa św. Kazimierza na Węgry, Ateneum Wileńskie, 1, 1923
Przybyszewski B., Wilhelm i Jadwiga, „Analecta Cracoviensia”, 7, 1975
Rajman J., Kasztelanie górnośląskie w XIII wieku. Z problematyki elity władzy i tzw.
terytorialności grodów kasztelańskich, w: Studia i Materiały z Dziejów Śląska, t. 21,
Katowice 1996, s. 21-39
Rajman J., Klasztor Norbertanek na Zwierzyńcu w wiekach średnich, Kraków 1993
Reimers H. J., Die Staddorfer der mittelalterlichen Ostsiedlung in Polen, Marburg am Lahn
1976
Roman S., Geneza statutów Kazimierza Wielkiego. Studium źródłoznawcze, Kraków 1961
Ryś G., Pobożność ludowa na ziemiach polskich w średniowieczu. Próba typologii, Szczecin
1995
DI2-05w
24
Sczaniecki M., Nadania ziemi na rzecz rycerzy w Polsce do końca XIII wieku, Poznań 1938
Semkowicz W., Drużyna i Śreniawa. Studium heraldyczne, KHist. 14, 1900.
Semkowicz W., Ród Awdańców w wiekach średnich, Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk
Poznańskiego, 46, 1919
Semkowicz W., Ród Powałów, Spraw. AU, 19, 1914, nr 3.
Sikora F., O rzekomej dominacji politycznej Lisów w Małopolsce w XIII wieku, czyli kilka
uwag o rodzie Pobogów, SHist. 26, 1983
Sikora F., Sprawa insygnialna 1370-1412 a genealogia Rożnów, "Rocznik Polskiego
Towarzystwa Heraldycznego", t. I (XII), 1993, s. 39-58
Starnawska M., Między Łukowem a Jerozolimą. Zakony krzyżowe na ziemiach polskich w
średniowieczu, Warszawa 1999
Strzelczyk J., Zjazd Gnieźnieński, Poznań 2000
Strzelczyk J., Otton III, Wrocław 2000
Strzelecka A., Niektóre okoliczności krakowskiego rozruchu mieszczańskiego w r. 1461, w:
Mediaevalia, s. 285-299
Sztuka i ideologia XV wieku, pod red. P. Skubiszewskiego, Warszawa 1978
Szymański J., Kanonikat świecki w Małopolsce /od końca XI do połowy XIII wieku/, Lublin
1995
Szymczak J., Genealogia Przemyślidów z przełomu XIII i XIV w. spokrewnionych z
Piastami, Acta Univerisatis Nicolai Copernici, Historia, 8, 1973
Śląsk i Pomorze w historii stosunków polsko-niemieckich w średniowieczu, pod red. M.
Biskupa, Wrocław 1987
Śliwiński B., O pobycie Władysława Łokietka na Pomorzu Gdańskim w zimie 1307/08 r.,
Społeczeństwo, VI, 1994, s. 141-148
Śliwiński B., W sprawie elekcji Władysława Łokietka na księcia Pomorza Gdańskiego w
lutym/marcu 1296, w: Prusy, Polska, Ruś, pod red. B. Sliwińskiego, Gdańsk 1995
Świechowski Z., Regiony w późnogotyckiej architekturze Polski, w: Późny gotyk. Studia nad
sztuką przełomu średniowiecza i czasów nowożytnych, Warszawa 1965
Świeżawski A., Przyszłość Polski i Węgier w planach politycznych Ludwika Węgierskiego,
Społ. Polski średn. VI, 1994,s. 161-168
Walachowicz J., Podziały terytorialne i władz lokalne w Brandenburgii w okresie askańskim
(do 1320 r.), Czasop.Prawno-Hist. 52, 2000, zesz. ½, s. 21-46
Wenta J., O stróżach "testamentu" Bolesława Krzywoustego, SPŚ 8, 1999
Wiesiołowski J., Kolekcje historyczne w Polsce średniowiecznej XIV-XV w., Wrocław 1967
Wit Stwosz. Studia o sztuce i recepcji, red. A.S.Labuda, Warszawa 1986
Wojciechowska B., Od godów do świętej Łucji. Obrzędy doroczne w Polsce późnego
średniowiecza, Kielce 2000
Wojciechowski P. K., Rozmowy Elżbiety z Racławą. Przyczynek do dziejów rodu Gryfów w
pierwszej połowie XIII wieku, Społeczeństwo Polski Średniowiecznej, t. 5.
Zachorowski S., Rozwój i ustrój kapituł polskich w wiekach średnich, Kraków 1912
Żmudzki R., Książę Leszek Czarny w legendach rycerskich, "PHist", 86, 1995
DI2-05w
25