Heinz Schilcher Walter Dorsch Ziołolecznictwo w pediatrii Podręcznik dla lekarzy i farmaceutów Redakcja wydania I polskiego Izabela Fecka Heinz Schilcher W alter Dorsch Ziołolecznictwo w pee9iatrii Podręcznik dla lekarzy i farmaceutów Redakcja wydania I polskiego Izabela Fecka MedPharm Polska Spis treści Słowo w stępn e................................ IX Przedmowa do wydania polskiego X Wprowadzenie i uwagi 1 Ocena skuteczności działania leków ro ślin n y ch ......................... Znaczenie medycyny doświadczalnej w fitoterapii .................... Zadania lekarza i farmaceuty w naukowej koncepcji fitoterapii pediatrycznej................................................................... 1 1 2 Podstawy prawidłowej fitoterapii u d z ie c i................................... 3 Receptura ziół do za p arzan ia......................................................... Jakość stosowanych ziół ................................................................ 4 Przygotowanie z i ó ł .......................................................................... Napar ................................................................................................. O d w a r................................................................................................. Maceracja ......................................................................................... Jak niebezpieczny jest alkohol (etanol) w lekach dla dzieci? . . Uwagi dotyczące stosowania leków homeopatycznych u dzieci 6 6 6 Środki roślinne stosowane zewnętrznie 9 Pielęgnacja wrażliwej skóry niemowląt i małych dzieci Leki g o to w e .................................................................................. Leczenie stanu zapalnego s k ó r y ............................................... Pieluszkowe zapalenie skóry .................................................... Wyprysk dziecięcy, ciemieniucha, atopowe zapalenie skóry Lojotokowe zapalenie s k ó r y ....................................................... 5 7 7 8 9 11 11 12 Stany zapalne okolic ge n ita lió w ............................................... 13 14 14 Leki g o to w e .................................................................................. Leczenie ran i oparzeń .............................................................. Leczenie ran i ukąszenia owadów .......................................... 14 14 14 Leczenie oparzeń ....................................................................................... Leki g o to w e ................................................................................................. Stłuczenia, zmiażdżenia, skręcenia, zwichnięcia, naciągnięcia.......... Leki g o to w e ................................................................................................. Opryszczka wargowa ............................................................................... 17 18 19 20 20 Leki g o to w e ................................................................................................. Choroby o c z u .............................................................................................. 20 Drożdżyca jamy ustnej ............................................................................. Leki g o to w e ................................................................................................. Świerzb i w sza w ic a .................................................................................... Leki g o to w e ................................................................................................. Środki roślinne stosowane zewnętrznie w chorobach górnych dróg oddechow ych.................................................................................... 21 Leki g o to w e ................................................................................................. Środki roślinne stosowane zewnętrznie w stanach zapalnych uszu . . 26 26 Środki roślinne stosowane wewnętrznie 27 Choroby układu oddechowego .................................................. Nieżyty górnych dróg oddechow ych.......................................... s u c h y .................................................................................... z odkrztuszaniem, tzw. kaszel p ro d u ktyw n y............... napadowy .......................................................................... nosa .................................................................................... 27 27 28 30 33 35 Zapalenie zatok ............................................................................. 35 Leki g o to w e .................................................................................... 35 Przeziębienia .................................................................................. Leki pochodzenia roślinnego obniżające g o rą c z k ę ................. Surowce pochodzenia roślinnego o działaniu napotnym . . . Leki pochodzenia roślinnego pobudzające apetyt ................. Modulatory immunologiczne, wcześniej: stymulatory układu im m unologicznego........................................................................ 37 38 39 40 Kaszel Kaszel Kaszel Nieżyt Leki g o to w e .................................................................................... Choroby układu pokarmowego .................................................. Brak ap etytu.................................................................................... Dolegliwości żołądkowe .............................................................. Niestraw ności.................................................................................. Wzdęcia, gazy, kolki „trzym iesięczne"........................................ 21 22 22 23 23 42 43 44 44 45 48 48 VII Spis treści 3.3.5 3.3.6 Biegunka ...................................................................................................... Przewlekłe zaparcia nawykowe .............................................................. 50 52 3.3.7 Choroba lokom ocyjna............................................................................... 56 3.3.8 3.4 3.4.1 3.4.2 Leki g o to w e ................................................................................................. 56 Choroby układu moczowo-płciowego ................................................... 57 Infekcje dróg moczowych ........................................................................ 57 Moczenie nocne i dzienne (enuresis nocturna ienuresis diurna) . . . 59 3.4.3 3.4.4 3.5 3.5.1 Podrażnienie pęcherza m o c z o w e g o ....................................................... Leki g o to w e ................................................................................................. Zaburzenia psychosom atyczne................................................................. Leki uspokajające (niepokój, stany lękowe,zaburzenia snu, ADHD) . 60 61 61 62 3.5.2 3.6 3.6.1 Leki g o to w e ................................................................................................. Zwalczanie bólu ......................................................................................... Napięciowy ból g ło w y ............................................................................... 68 68 69 3.6.2 3.6.3 Bóle z powodu z r a n ie ń ............................................................................. Bóle zębów i d z ią s e ł.................................................................................. 69 69 3.6.4 3.6.5 3.6.6 3.6.7 3.7 Bóle k o śc i...................................................................................................... Bóle głowy o podłożu psychicznym ....................................................... Napady migrenowe .................................................................................. Leki g o to w e ................................................................................................. Fitoterapia w zatruciach ........................................................................... 70 70 70 71 72 3.7.1 3.7.2 Środki w ym iotne.......................................................................................... Ośrodki informacji w przypadku zatrucia .......................................... 72 73 4 Wykaz literatury 75 5 Ikonografie Niemieckiej Komisji E 81 5.1 Wprowadzenie do monografii oraz wytyczne dotyczące dawkowania 5.2 dla d z ie c i...................................................................................................... Alfabetyczny wykaz monografii w języku łacińskim ........................... 81 83 5.3 Alfabetyczny wykaz wskazań dla surowców roślinnych 5.4 5.5 wg monografii Komisji E .......................................................................... 85 Alfabetyczne zestawienie działań surowców roślinnych wg Komisji E 92 Alfabetyczny zbiór monografii leczniczych surowców roślinnych opracowanych przez Komisję E .............................................................. 98 VIII Spis treści 6 Monografie ESCOP (European Scientific Cooperative On Phytotherapy) 6.1 6.2 W prow adzenie.............................................................................................. 221 Monografie ESCOP surowców stosowanych w p e d iatrii...................... 221 7 Monografie Komitetu ds. Roślinnych Produktów Leczniczych (HMPC) przy Europejskiej Agencji Leków (EMEA) 221 237 Skorowidz ......................................................................................................239 Skorowidz terminów łacińskich ................................................................ 255