Temat 13Czy problematyka narodowa jest wciąż aktualna
advertisement
Temat 1 Wojciech Józef Burszta, Różnorodność i tożsamość Od jakiego okresu ludność zaczyna się identyfikować według kryteriów etnicznych? 2 stanowiska: 1. Geologiczne (Anthony Giddens)- narody kształtowały się stopniowo, warstwa po warstwie, nakładając się kolejno na siebie, gdzie każda pozostawiała po sobie jakiś ślad. „Warstwa etniczna” posiada typowe tylko dla siebie cechy, lecz do jej zrozumienia i opisania potrzebna jest znajomość stanów poprzednich. Naród w tym rozumieniu to trwała grupa pochodzeniowa, która przechowuje doświadczenia przodków, odwołuje się do nich i jest prze nie ograniczana. Dziedzictwo etniczne determinuje charakter współczesności narodowej. - więź etniczna jest czymś naturalnym, prymarnym i ponadczasowym - Tradycje etniczne są podstawową treścią kultury technicznej i symbolicznej - istnieje zasadnicza ciągłość kulturowo-etnicznego dziedzictwa każdej wyodrębnionej wspólnoty, która łączy w sobie 5 elementów: a) tworzy się dzięki wspólnym wierzeniom i zobowiązaniom b) jest bytem historycznie ciągłym c) związana jest z określonym terytorium d) jest bytem dynamicznym e) jest odmienna od innych wspólnot dzięki odrębnej kulturze. Istnieje przeszłość (dalsza i bliższa), nietrwała teraźniejszość i nieznana przyszłość, a ciągłość kulturowych form jest budowana na podstawie tego kontinuum. 2. Gastronomiczna- posiada ona wariant modernistyczny i ponowoczesny. Narody składają się z wielu odrębnych elementów, a kultury przedstawiają konglomerat składników różnorodnej proweniencji i wieku. Badacze zgodni są w 2 kwestiach- co do relatywnie niedawnych narodzin narodu w sensie nowożytnym- raz stworzone narody tworzą realne wspólnoty stając się „faktami społecznymi”- wariant modernistyczny. Geller- nacjonalizm stwarza narody a nie odwrotnie. Najczęściej dochodzi do radykalnych przeobrażeńożywianie martwych języków, wymyślanie tradycji, itp. Nie wolno traktować nacjonalizmu i „stworzonego” przez niego narodu jako sztucznego wynalazku- ustala bowiem rodzaj anonimowej zbiorowości, na które składają się jednostki powiązane wspólną kulturą. Wariant ponowoczesny- naród staje się czymś z gruntu sztucznym i podejrzanym. Nie jest żadną rzeczywistością, ale rodzajem kulturowego tekstu, na podstawie którego tworzą się wspólnoty wyobrażone. Naród to kulturowy artefakt modernizmu, nacjonalistyczne menu, 1 jak powieści, sztuki, poematy, itp. Wyobrażenie narodu tworzy się tylko poprzez kulturowopolityczną perswazję. O ile „geolodzy” skupiają się na badaniu struktury oraz społecznej społeczno-politycznej determinacji bytu narodowego, to „gastronom iści” skupiają się nad kulturą oraz badaniem konstrukcji i reprezentacji tekstowych rządzących wyobrażeniami społecznymi. 3 tradycyjne (archaiczne) koncepcje kultury: 1. Język pisany daje dostęp do prawdy ontologicznej, będąc częścią tej prawdy. Miała być ona dostępna za pośrednictwem wyróżnionego systemy reprezentacji, np. łaciny. Dziś określane identyfikacje etniczne, były wówczas identyfikacjami wspólnot wyobrażonych o charakterze kosmologicznym. 2. Społ. W sposób naturalny jest zorganizowane wokół pewnego świętego centrum i jemu podlega. Lojalność miała charakter hierarchiczny i dośrodkowy. 3. Zakłada wizję czasu, w której kosmologii nie odróżnia się od historii, a początków świata od początków człowieka. Czynniki te zaczęły umierać (najszybciej w Europie Zach.) co odgrodziło kosmologię od historii. Zmusiło ludzi do poszukiwań nowej formy zorganizowania, jaką stał się nowoczesny naród. Warunki jakie powinien spełniać naród w myśl ideologii nacjonalistycznej (naród suwerenny, autonomiczny i wyposażony w we własne państwo). Bauman pisał, że państwo chętnie sięga po autorytet narodu, by silniej wesprzeć wymóg lojalności, podczas, gdy narody skłonne są formować się w państwa, aby wykorzystać właściwą im potęgę przymusu. Sytuacja społ. Polskiego była inna, na co wpływało kilka czynników: 1. Społ. Polska składała się z obywateli różnych państw narodowych lub odmiennych grup etnicznych, a rozgraniczenia etniczno-narodowościowe nie były wyraźne. Istniała rozpiętość od poczucia „my tutejsi”, poprzez poczucie regionalne „My Mazurzy” po świadomość narodową „My Polacy”. 2. Rozdział całego terytorium na 3 zabory. 3. Niski stopień industrializacji ziem polskich i wątłość w porównaniu z Europą Zach. Klasy mieszczańskiej i robotniczej. Ponadto, niska ruchliwość społeczna grup chłopów, mieszczaństwa, robotników. Przebieg, charakter i tempo dążeń narodowych Polaków nie dają się wpisać w rozwój zachodnioeuropejskiej myśli nacjonalistycznej. Myśl nacjonalistyczna ujmuje państwo i naród jako byty nie dające się oddzielić, stanowią one całość. Istnieją 2 typy nacjonalizmu: - typ zachodni (Wielka Brytania, Francja, itp.)- reakcja na tworzenie się nowoczesnego państwa, ma charakter polityczny i terytorialny. Geller- nacjonalizm to jedna z teorii 2 politycznego legitymizmu, żądająca, by granice etnicznej i polityczne nie przecinały się. Nacjonalizm wzmacnia spoistość i trwałość granic państwowych. - typ wschodni (także Niemcy), granice państw rzadko pokrywają się z tożsamością etniczną, co podważa status quo i doprowadza do korekt granic państwa zgodnie z potrzebami, pragnieniami oraz interesami poszczególnych ethnie. W Polsce nacjonalizm zaczynał się jako „ruch kulturalny”. Geller pisze o wyznaczeniu europejskich nacjonalistycznych „stref czasu”- im dalej na wschód tym sprawy bardziej złożone, niejednoznaczne, opóźnienie świadomości narodowej. I strefa- powstały państwa dynastyczne o silnym centrum władzy, które najłatwiej i najszybciej weszły w erę nowoczesności. Wpływ miała standaryzacja języka, ustalone granice, brak „etnograficznego nacjonalizmu” kultur chłopskich. II strefa- obszar politycznej fragmentaryzacji, silnie skodyfikowanej kultury wyższej, stawała się spoiwem dla budowania państw narodowych, jako jednostek politycznych. III strefa- słabo utrwalone kultury wyższe, narzędzia polityczne. Kultury nie dysponują własnymi państwami. Konglomerat kultur ludowych i politycznych. M.in. Polska. Strefa IV- Zaczątki społ. Obywatelskiego legły tu w gruzach. A społ. Warunki tworzące sprzyjający grunt dla nacjonalizmu nie mogły się zmaterializować. W XVIII wieku w Rzeczypospolitej trwał proces tworzenia się nacjonalizmu typu zachodniego, a nie etniczno-genealogicznego. Czynnikiem, który nie pozwolił Polsce na stworzenie narodu wg. Sposobu np. Wielkiej Brytanii była nie tyle jej wieloetniczność, ile przerwanie państwowego bytu na mocy decyzji zbiorowych. Miroslava Hrocha- 3 fazy nacjonalizmu: A. działacze społeczni i intelektualiści angażują się w przedsięwzięcia edukacyjne, wypracowanie podstaw kulturowych istnienia narodu. Chcą wytworzyć „kulturę narodową”. B. Żądania polityczne, przebudzenie narodu z uśpienia. Nacjonalizm staje się bardziej powszechny. C. Nacjonalizm jest ruchem masowym, usankcjonowanie narodu pod postacią suwerennego państwa i własnego rządu. Benedict Anderson- naród jako wspólnota wyobrażona, przynależność narodowa jest zespołem artefaktów kulturowych. Naród jest jako wspólnota wyobrażona polityczna, o cechach: - jest wyobrażona- członkowie nie znają swoich rodaków - wspólnoty ograniczone - wspólnoty suwerenne 3 - każdy naród wyobrażany jest jako wspólnota, bo traktowany jest jako głęboki, poziomy układ solidarności. Należy dotrzeć do tego, co ludzie sądzą lub w co wierzą- to stanowi o ich narodzie. Wyobrażenie sobie narodu jako czegoś abstrakcyjnego, obejmującego zwarty obszar i określone kategorie ludzi. Drukowany kapitalizm (B. Anderson)- odgrywa dużą rolę dla upowszechnienia idei narodowej. Masowe powielanie tekstów, książek, itp. w celu propagowania literatur narodowych- przekonanie, że Polacy są członkami anonimowej wspólnoty wyobrażonej. Z jednej strony państwa narodowe maksymalnie homogeniczne jak Japonia, z drugiej powszechne państwa wielonarodowe (jednoojczyźniane, wieloojczyźniane, państwa bez ojczyzny). Spór wokół multikulturalizmu (Habermas)- jak pogodzić ideę równości i różnicy, tożsamości państwowo-narodowej oraz identyfikacji etniczno-kulturowej. 3 poziomy wielokulturowości (Christine Inglis): 1. Deskryptywny- wielokulturowość jest zjawiskiem demograficznym 2. Ideologiczny- porządek normatywny 3. Polityczny- promowanie i obrona tożsamości narodowej. Pojmowanie narodu- naród polityczny, albo naród polityczno – kulturowo - etniczny. Pojęcie różnicy kulturowej: 1. Łączenie pojęcia tożsamości ze świadomością przeszłości. 2. Konieczność uwzględnienia, zachowywania i rozwijania tradycji oraz kultury imigrantów na terenie państwa. 3. Grupy o dobrze ukształtowanej kulturze. 4. Nieustanna reprodukcja tożsamości grupowej. Tożsamość może zostać „zanieczyszczona”, albo „skradziona”. Michael Wieviorka- wielokulturowość to istnienie tożsamości kulturowych zagrożonych destrukcją w społ. Demokratycznych promujących indywidualizm i podmiotowość w dążeniu do wolności. Komunitaryści- ludzie opowiadają się za kulturą, w której znajdują źródło godności i szacunku dla samego siebie. Należy więc zwracać uwagę na kultury mniejszości i ich nie umniejszać. Wspólnota poprzedza wszelki wybór, a wolność osobista jest podporządkowana dla dobra, jakim jest przetrwanie mniejszości. 4 Liberałowie- rozwój jednostek nie musi osadzać się w kulturach „naznaczonych” etnicznie, ludzie stają się świadomymi podmiotami dlatego, że są zdolni działać jako wolne jednostkiobywatele i konsumenci. Temat 2 Naród w ujęciu kulturalistycznym i w perspektywie antropologicznej. Nie jest możliwa jedna uniwersalna teoria nacjonalizmu. Kulturalistyczne teorie narodu- uznają związek miedzy formującymi się narodami a ich pierwotnym etnicznym podłożem. Naroll- wyodrębnienie narodowej jednostki kultury rozwiniętej wiąże się ze znacznym rozbudowaniem sfery kultury symbolicznej i pamięci zbiorowej, czyli tego kryterium, które określa on jako „folklor i historia”. Deutsch charakteryzuje narody współczesne, zwraca uwagę na wielość elementów każdej kultury narodowej, które nazywa ciegiełkami. Geertz- sformułował zasadę „gęstego opisu”- opis polegający na odnoszeniu jednostkowego wydarzenia do całego kompleksu stosunków, przekonań itp. które miały miejsce w innym czasie i sytuacjach. Opis etnograficzny stanowi interpretację. Kultura oznacza historycznie przekazywany wzór znaczeń ucieleśnionych w symbolach, oddzielone pojęcia wyrażone w formach symbolicznych, za pomocą których ludzie komunikują się, rozwijają wiedzę, postawy wobec życia. Kultury narodowe uznawane są za pewną formę integracji wybranych elementów wielu systemów kultury: języka, religii, itp. Margaret Archer- określa jako mit koncepcję integracji systemów kultury i systemów społ.kulturowych. Kultura jest zawsze odniesiona do działań ludzkich. Wspólny syndrom kultury tworzy naród, lub wcześniej grupa etniczna. Do pojęcia tożsamości kultur narodowych należy poczucie ich ciągłości, doświadczane przez ich uczestników. Karl Popper- ucieleśnione elementy kultury narodowej to zabytki architektury, zbiory dzieł literackich i naukowych, teksty w narodowym języku, malarstwo, itp. Najistotniejsze dla kultury jest ich tworzenie, odtwarzanie i odbiór, a więc zawsze forma działania i postaw zwróconych na te przedmioty-korelaty. Powstanie i funkcjonowanie kultur narodowych realizuje się przez działanie nakładających się na siebie mechanizmów: 1. Tworzenie systemów symbolicznych wynikające z gatunkowych zdolności człowieka 5 2. Wyodrębnianie się układu tych systemów jako właściwych grupie odgraniczającej się od innych, obcych grup 3. Rozszerzanie zakresu wspólnych elementów w obrębie zbiorowości społecznej 4. Rozszerzanie wspólności kultury ponad granicami państw i narodów- proces uniwersalizacji. Syntagma kultury narodowej czerpane są z różnych systemów (tabelka z tekstu, była na zajęciach, nie wiem o co w niej chodzi). Zbiorowości narodowe i etniczne wyróżniają się wielością i złożonością elementów swoich kultur. Istnieją nierozerwalne połączenia między językiem a literaturą, religią i obyczajem, itp. Odnosząc się do koncepcji cegiełek Deutscha, należy powiedzieć, że rodzaje tych cegiełek mogą ulegać wymianie. Występują w niektórych elementach kultury narodowej, a w innych ich Brak. Tylko pierwotne grupy etniczne, nie komunikujące się z innymi ze względu na naturalną izolację są całkowicie jednolite i wyodrębnione pod względem kultury. We wszystkich systemach kultury dokonują się wielostronne procesy dyfuzji kulturowej, ale są też granice odgradzające od sfery całkowicie nie znanej i niemożliwej do poznania. Naród jest historycznie zmienny, jeżeli się więc poszukuje genezy tej formy społecznego współżycia, należy zaakceptować różnorodność odmian, mieszczących się w jego ogólnym typie. Temat3 Katarzyna Sztop-Rutkowska Co oznacza dla mnie bycie Polakiem? Zastosowanie fotografii uczestniczącej w badaniach nad tożsamością narodową W artykule przedstawiono wyniki pilotażu, który ma określić przydatność autobiografii (fotografii uczestniczącej), rzadko stosowanej techniki badawczej w socjologii. Polega ona na zaproponowaniu wybranej grupie zrobienia serii zdjęć. Każda osoba musiała zrobić 24 zdjęcia i wybrać z nich 10, które najlepiej odpowiadają na pytanie: Co oznacza dla mnie bycie Polakiem?. Do każdego zdjęcia trzeba było dodać też krótki komentarz (dlaczego to wybrałem, dlaczego to sfotografowałem itp.). Badania przeprowadzono w 2007 i 2008r. wśród studentów pedagogiki w Grodnie. 17 osób, w różnym wieku, identyfikujące się z polskością. Pilotaż jest wstępem do głębszego badania dyskursu narodowego. dyskurs narodowy – społecznie konstruowana sieć znaczeń, wyobrażeń i sposobów narracji współtworzącą wspólnotę narodową. banalny nacjonalizm – nawyki, sposób myślenia, które umożliwiają reprodukcję narodu 6 jako wyobrażonej wspólnoty. Nawyki te funkcjonują też na poziomie życia codziennego i przez swoją codzienność, banalność pozostają niezauważane i ignorowane (np. układ serwisów informacyjnych, uczestnictwo jako kibic w międzynarodowych rozgrywkach sportowych). Analiza wyników: - duże zaangażowanie badanych osób w projekt - autorzy zdjęć łączyli polskość z *katolicyzmem i wiarą (zwłaszcza Boże Narodzenie i Wielkanoc) *językiem – język mówiony + pisany (literatura: Adam Mickiewicz, Eliza Orzeszkowa) *kulturą białoruską (jako dopełnieniem kultury polskiej) *rodziną *polskimi organizacjami i instytucjami działającymi w Grodnie *pamięcią historyczną (miejsca, pominiki związane z Polską) - przywiązanie do społeczności lokalnych ("jesteśmy prawdziwymi Polakami, ale stąd”) Tak jak przy każdym badaniu, tak i w tym pojawiły się wątpliwości, na ile prawdziwe są uzyskane dane. Można jednak wykluczyć konfabulację badanych ze względu na ich duże zaangażowanie w projekt. Temat 4 Nacjonalizm – ideologia przeszłości czy przyszłości Terminy: Etnocentryzm – jest to przekonanie o szczególnej wartości własnej kultury i polega na traktowaniu własnej kultury jako centralnej, stanowiącej punkt odniesienia w opisach i ocenach innych kultur. Odnosi się do tego co osobowe, emocjonalne, subiektywne w przeciwieństwie do nacjonalizmu który odwołuje się do tego co zbiorowe, grupowe. Neorasizm – podobny jest do rasizmu, tyle że odniesiony do różnic kulturowych. Szowinizm – oznacza bezkrytyczne i fanatyczne oddanie swojemu narodowi, wyolbrzymianie jego zalet oraz pomniejszanie i marginalizowanie jego wad przy jednoczesnym deprecjonowaniu zalet i osiągnięć innych narodów W pierwszej połowie XIX wieku nacjonalizm oznaczał dążenie do wyzwolenia narodowego, był doktryną emancypacji, wolności i suwerenności ludów. Dziś słowo nacjonalizm występuje w rozmaitych kontekstach. Jest pojęciem trudnym do zdefiniowania, istnieje wiele oblicz nacjonalizmu, jest łączony z różnymi ideologiami: prawicowymi i lewicowymi, liberalnymi, konserwatywnymi i socjalistycznymi. Nacjonalizm grup większościowych – występuje na ogół w państwie który jest nastawione na homogenizację kulturową społeczeństwa 7 Nacjonalizm grup mniejszościowych – dąży do zachowania odrębności etnicznej i jest reakcją na procesy homogenizacyjne Nacjonalizm emancypacyjny grup uciskanych Nacjonalizm uciskający – walczy z emancypacją mniejszych grup etnicznych Nacjonaizm defensywny/ekspansywny – nastawiony na przetrwanie/stara się podporzadkowac inne grupy narodowe Nacjonalizm umiarkowany – wyraża się w dumie z przynależności do narodu, szacunku do jego historii i tradycji Nacjonalizm radykalny – uprawia kult własnego narodu, umniejsza osiagniecia inncyh narodów i dąży do ich podporządkowania. W Polsce słowo nacjonalizm wywołuje skojarzenia jednoznacznie pejoratywne. W tradycji angloamerykańskiej ma wydźwięk neutralny i określa postawę którą u nas nazywa się patriotyzmem. Dopiero nacjonalizm dookreślony przymiotnikiem ma negatywne znaczenie tzn integralny, wschodni, bałkański, gorący Ewolucja nacjonalizmu zachodnioeuropejskiego Pierwsza faza to okres nacjonalizmu liberalnego – romantycznego, wyzwalającego, jednoczącego, łączącego kwestię suwerenności z ideałami wolności, równości i solidarności ludów. Przedstawciele: Adam Mickiewicz, Józef Bem, George Byron, Mazzini Tym co wspólne dla tamtego nacjonalizmu z dzisiejszym to przekonanie ze podziały polityczne powinny pokrywać się z narodowościowymi a ludzie sprawujący władzę powinni należeć do tego samego narodu co ci którzy tej władzy podlegają Druga faza to przejście od nacjonalizmu liberalnego do integralnego, imperialnego dominującego, głoszącego już nie braterstwo między narodami lecz wyraźną wyższość jednego narodu nad innymi. Współcześnie mówi się że nacjonalizm ma janusowe oblicze jest jak rzymski bóg: dobry i zły. Z jednej strony przyczynił się do odrodzenia i powstania wielu kultur i narodów, był wyrazem troski o dobro wspólnoty narodowej z drugiej stał się źródłem konfliktów i wojen w którego imieniu dokonano czystek etnicznych i ludobójstwo. Rodzaje nacjonalizmów a) ruchy będące częścią procesu narodowotwórczego 8 b) idei, doktryn i ideologii – mówią o roli narodu i jego aspiracjach, państwie narodowym c) radykalnych partii politycznych lub ruchów społecznych d) postaw psychicznych i stanów umysłu Nacjonalizm polityczny – formułuje aspiracje polityczne narodu w teraźniejszości i cele na przyszłość. W wersji radykalnej promuje ekspansję terytorialną własnego narodu Nacjonalizm kulturowy – wiąże się z emancypacją i rozwojem cech kulturowych narodu – języka, tradycji, obyczajów. W ostrzejszej wersji mówi o dominacji jednej kultury Nacjonalizm gospodarczy – odwołuje się do protekcjonizmu państwa w gospodarcze i dąży do ograniczania wpływów zagranicznych w gospodarce. -Etatyzm – wiąże się z duża rolą państwa które staje się organizatorem i koordynatorem działań gospodarczych. Znaczne obszary gospodarki są regulowane przez państwo stąd dość duża rola urzędników -Tendencje autarkiczne – polegają na dążeniu do samowystarczalności i samodzielności gospodarczej Nacjonalizm centrum – odgórny, formułowany rzez elity rządzące. Zwykle skierowany wobec sąsiadów oraz do wewnątrz wobec własnych mniejszości Nacjonalizm peryferii – wystepuja na obszarach z dala od centrum państwa. Jest artykułowany przez dwie grupy mniejszościową i większościową. Nacjonalizm gorący – krzykliwy, widoczny, podejmujący spektakularne działania polityczne Postrzegany jako przypadłość krajów zacofanych. Nacjonalizm banalny – charakterystyczny dla krajów rozwiniętych – jest cichy, niezauważalny ale wszechobecny i powszechny. Polega np na wywieszaniu flag, malowaniu twarzy w barwy narodowe Nacjonalizm jako ideologia Niektórzy badacze twierdzą żę nacjonalizm nie jest żadną wyrafinowaną koncepcją filozoficzną i nie jest tez w pełni ukształtowaną ideologią polityczną. Nie ma jednego czołowego myśliciela, proroka, ideologa takiego jak Marks dla komunizmu czy John Stuart Mill dla liberalizmu. Jest partykularny mówi o konkretnym narodzie, jego sytuacji, roli dziejowej. W Polsce czołowym przedstawicielem myśli narodowej był Roman Dmowski. 9 Swoje myśli opublikował w Przeglądzie Wszechpolskim zatytułowanym Myśli Nowoczesnego Polaka w 1902r. Uważa że członka narodu powinna charakteryzować silna więź ze wspólnotą narodową – tą przeszłą ,obecną, przyszłą. Polski mesjanizm był dla niego przejawem bierności umysłowej. Dmowski nie uważał że jedne narody są wybitniejsze i bardziej wyjątkowe od innych, dostrzegał w polskim narodzie wiele cech negatywnych: Skrajny indywidualizm, zaprzaństwo, wiarołomstwo, rozpasanie, lekkomyslnosc. Funkcje nacjonalizmu Artykulacyjne – dostarcza jezyka,slow kluczy pozwalajacych zdefiniowac grupe i jej odwiecznych wrogów Aksjologiczne – narzuca system wartosci zwiazany z narodem Puryfikacyjne – oczyszczajace, podkresla wyzszosc tego co rodzime, oddziela się od wplywow obcych Integracyjne – nacisk na wspolne kulture,jezyk spaja rozne warstwy i klasy. Mobilizacyjne – podrywa i uaktywnia narody w momentach kryzysu i zagrożenia. Tożsamościowe – dostarcza elementów identyfikacyjnych Legitymizacyjne Pod wieloma względami nacjonalizm jest podobny do religii a niekiedy pelni wobec niej funkcje zastepcza. Durkheim opisujac znaczenie religii podawał jej 3 funkcje: nadawanie sensu życiu jednostkowemu i zbiorowemu, dostarczanie systemu aksjologicznego i tworzenie wspólnoty. Te same funkcje może pełnić nacjonalizm. Temat 5 Propaganda narodowa Joseph Goebbels w 1933 roku dostał nominację na ministra propagandy i informacji. Ministerstwo to, któremu podlegała cała kultura, w tym film, służyło ścisłej kontroli i sterowaniu opinią publiczną. Opozycyjnych gazet zakazano, wszyscy niewygodni ludzie kultury byli stopniowo wykluczani. Leni Riefenstah(niemiecka reżyserka filmowa znana z nowatorskiej estetykiJej osoba i twórczość budziła często kontrowersje z powodu filmow propagandowychjakie nakręciła w okresie hitleryzmu). dostrzegła szanse na awans i nie wahała się jej wykorzystać. Filmy które kręciła od roku 1933 dla Hitlera, stanowiły początek jej kariery, jej współpraca z nazistami bazowała zapewne nie na fascynacji programem politycznym a na mozliwosciach rozwoju artysrtycznego. Ambitna reżyserka pragnęła zdobyc dla siebie miejsca na szczycie. Aby zatuszować swoje ówczesne dązenia podkreślała po roku 45 źe już przed Hitlerem była „gwiazdą” W 1933 wyreżyserowała krótki film o 10 spotkaniu partii narodowosocjalistycznej. Wówczas Hitler poprosił ją o sfilmowanie zjazdu partyjnego w Norymberdze w 1934. Początkowo odmówiła, sugerując, aby Hitler wybrał do tego zadania Waltera Ruttmanna. Później jednak zgodziła się, i nakręciła Triumph des Willens (niem. Triumf woli), film dokumentalny gloryfikujący ruch narodowosocjalistyczny, powszechnie uważany za jeden z najlepszych filmów propagandowych w historii, mimo iż sama Riefenstahl twierdziła, że film ten miał pełnić rolę wyłącznie dokumentalną. Temat 6 Agnieszka Chmielewska- kultura współczesna. W okresie międzywojennym w Polsce pojawiły się problemy dot. Relacji między państwem, społeczeństwem i kulturą. Większość aktywnych politycznie Polaków wyobrażała sobie Polskę jako państwo narodowe, w którym oni przejmują dominację gosp. I zabezpieczają narodowy charakter urzędów i instytucji kultury. Środowiska narodowe postrzegały ówczesną Polskę jako nowoczesne państwo liberalne, gwarantujące ludności uprzywilejowaną pozycję we wszystkich sferach życia publicznego. Piłsudczyków i socjalistów charakteryzowała demokratyczno-romantyczna wizja Polski, jako państwa sprawnego i sprawiedliwego, odpowiadającego pragnieniom całego społ. Endecy- proponowali demokratyczny model państwa. Ingerencja państwa w życie gosp. Społ. I kulturalne narodu ograniczona do minimum. Struktura społeczna państwa miała decydować o jego stabilności politycznej (przewaga solidarności narodowej nad klasową). Państwo miało dążyć do asymilacji narodowej grup o słabszym od Polaków poczucie odrębności narodowej i niższej kulturze. Naród miał własnym wysiłkiem zbudować państwo, jego siłę i bogactwo. Piłsudczycy- interwencja państwa w sprawach kultury. Miało ono stać się organizatorem życia społecznego, politycznego, gosp. I kulturalnego. W 1933r powstał „Pion”- pismo propagujące sztukę państwową, proces modernizacji i uaktywnienia „mas”, doprowadzenie jej do świadomego udziału w życiu publicznym. W ostatnich latach II RP kulturę określano jako zespół wytworów duchowych, stanowiących dla narodu skarbiec wartości. Pełni ona doniosłą funkcję wychowawczą. Musi być ona dostępna dla wszystkich. Państwowe instytucje kultury: - MSiK (Ministerstwo Sztuki i Kultury)- opieka nad wszystkimi dziedzinami sztuki oraz „wykształceniem estetycznym” narodu. Państwo powinno być mecenasem bezinteresownym, wspomagającym sztukę i kulturę bez narzucania swoich priorytetów czy potrzeb. Postulowano połączenie kultury z propagandą masową. Integracja kulturowa ludności z terenów rozbiorów i propaganda narodowa- promowanie polskiej kultury na kresach i ochrona jej zabytków. 11 - MWRiOP (Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego)- głównie brak funduszy- przeznaczano je na muzealnictwo i konserwację zabytków. - TOSSPO (Towarzystwo Szerzenia Sztuki Polskiej wśród Obcych- propaganda kultury polskiej, gromadzenie materiałów propagandowych i archiwów, monografie z dziedziny kultury polskiej w językach obcych, organizacja koncertów. - FKN (Fundusz Kultury Narodowej)- popieranie twórczości narodowej i artystycznej. Podstawą działania było przyznawanie zasiłków, nagród, stypendiów, itp. pracownikom nauki i artystom. - IPS (Instytut Propagandy Sztuki)- stworzenie w Warszawie nowej przestrzeni wystawienniczej, konkurencyjnej dla konserwatywnej „Zachęty”. - Towarzystwo Krzewienia Kultury Teatralnej - PAL (Polska Akademia Literatury). Podkreślanie wzorcotwórczej roli inteligencji-elity, obarczanie jej odpowiedzialnością za losy państwa i społ. Polskiego. Miała budować instytucje nowego państwa, upowszechniać i umacniać kulturę. Przedstawiciele zawodów inteligenckich mieli dążyć do realizacji 4 ideałów: zjednoczenia narodowego, postępu narodowego, posłannictwa narodowego i niezależności narodowej. Wg. Zygmunta Wasilewskiego najważniejszym zadaniem inteligencji miało być stworzenie jaźni narodowej i kultury zgodnej z duchem narodu. Ponosili odpowiedzialność za unarodowienie ludu i demokratyzację. Powinni krzewić świadomość narodową wśród „mas”. Zwalczanie zaszłości niewoli, scalanie dawnych zaborów oraz powrót do kulturalnych i cywilizacyjnych tradycji Rzeczypospolitej. Wg. Ideologów endecji, jakakolwiek ingerencja w sprawy kultury przekraczała kompetencje państwa. Zlikwidowano stworzone przez lewicę Ministerstwo Sztuki i Kultury. Piłsudczycy rozwinęli program związania sztuki, jako potężnej siły ideowo-wychowawczej, z państwem i stworzyli szereg instytucji państwowych odpowiedzialnych za rozwój kultury. Temat 7 Dorota Jarecka Refleksje „Tamto” przestaje być tabu O tym jak polska sztuka najnowsza mówi o historycznej traumie Dorota Jarocka – historyk i krytyk sztuki, pracuje w „Gazecie Wyborczej”, publikowała także w „Res Publice Nowej”, „Kresach”, „Magazynie sztuki” i „Obiegu”. Przyglądając się sztuce polskiej powstałej w ostatnich latach, trudno nie zauważyć pewnej zmiany. Mamy do czynienia z niebywałym zainteresowaniem artystów traumatycznymi wydarzeniami z historii, w tym z Zagładą Żydów. 12 - Polska literatura przedwojenna – Borowski, Różewicz rodzi się z doświadczenia wojny i Zagłady - Pomnik Powstania w getcie warszawskim Natana Rapaporta z 1948 – pierwszy pomnik lewobrzeżnej Warszawy. - Moim przyjaciołom Żydom – cykl kolaży z 1945r. Władysław Strzemiński - Marek Oberlander – ryciny z cyklu „Nigdy więcej Getta” i obraz „Napiętnowani - Izaak Celnikier – obraz Getto - prace Jonasza Sterna, Erny Rosensteinm, Aliny Szapocznikow - Rozstrzelania – cykl obrazów z 1949r. poświęconych Zagładzie Wystawy: - Ewa Kuryluk „Tabuś” – instalacja z 2005r. poświęcona matce i bratu, którzy długo po wojnie poddani byli niszczącemu działaniu wojennej traumy. Tabuś to zdrobnienie od tabu, w jakim żyła mama; temat który wcześniej był tematem tabu, przestaje nim być - „Sztuka Zagłady” – wykład Agnieszki Kłos w galerii BWA w Jeleniej Górze - „Getto terra incognito” fotomontaże Ariego Ben Menachema i Mendla Grosmana dokumentujące życie w getcie. - „Ogród niewiniątek” – wystawa Agnes Janisch – instalacja złożona z 11 krzaków róż w drucie kolczastym, każda symbolizuje milion osób – Polaków, Żydów – ludzki, którzy zginęli w obozach koncentracyjnych. O sztuce: Poszerzyły się i zmieniły środki, którymi operuje sztuka. Szuka przestała być obrazowaniem, metaforą, pięknem, ekspresją osobowości, a nawet obiektem. Zostaje jednak wiele rzeczy, z pozoru mniej ambitnych: dokumentacja, porozumienia, krytyka, a przede wszystkim traktowanie dzieła sztuki, nie jako celu swoich dążeń, ale jako medium, które osiągnie cel dopiero, kiedy znajdzie się wśród ludzi – wzbudzi dyskusje, dostarczy wiedzy, spowoduje działanie, oburzy. (Jarocka). Kolejna tytuły związane z tematyką żydowską: - Polak w szafie – film Artura Żmijewskiego – młodzi ludzie palą obraz, gniotą go, malują po nim, robią w nim dziury. Ten obraz to reprodukcja obrazu wiszącego w katedrze sandomierskiej, przedstawiającego rzekomy mord rytualny - Niewinne oko nie istnieje – cykl zdjęć Wojciecha Wilczyka / dokumentacja budynków, które kiedyś były synagogami, domami modlitwy – dziś są puste i niszczeją, albo używane są jako sklepy, domy mieszkalne. Na większości obiektów nie ma nawet pamiątkowej tablicy, całość robi wrażenie. - Aleksandra Polisiewicz na krótkim filmie tatuuje sobie na skórze napis IBM DEDICATED, kojarzy się to z tatuowaniem obozowego numeru. - 80064 – film Artura Żmijewskiego, 80064 to numer więźnia Auschwitz Józefa Tarnawy , który na filmie spotyka się z artystą i pomysłodawcą akcji. Umówili się, że starszy pan odnowi więzienny numer, były więzień zaczyna się jednak wahać. Artur Żmijewski przedstawia siebie jako kata. - Lego – praca Zbigniewa Libery z 1996r. – zestawy klocków Lego złożone z istniejących klocków w ten sposób, że można z nich budować obóz koncentracyjny i piece krematoryjne. 13 - Andrzej Wróblewski – Rozstrzelania – widzimy obraz szeregów czekających na śmierć ludzi, widzianych z perspektywy pleców gestapowców. - In Memory of Lifw – Ronen Eidelman – nawiązał on do żydowskiego zwyczaju pozostawiania w domu fragmentu nieotynkowanej ściany, który ma na celu przypominanie o wiecznej żałobie po upadku Świątyni Jerozolimskiej. Eidelman odwrócił ten gest i do zniszczonej, odrapanej ściany przykleił prostokąt białego gipsu. Plaster na rany? - „Nigdy nie zrobiłem pracy o Holokauście” – napisał ołówkiem na kartce Oskar Dawicki i umieścił ją na tej samej wystawie. (prowokacja) Joanna Tokarska – Bakir Żałoba „na czarno” O renegocjowaniu tożsamości przez sztukę Joanna Tokarska – Bakir (1958) – antrpolożka kultury, profesor w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego G. W. F. Hegel i jego pogląd o daremności wszelkiego restaurowania, i o przeszłości, do której mamy dostęp jak do owocu, poprzez który nie poznajemy nigdy drzewa, ziemi, która je zrodziła, ani klimatu, w którym wyrosło. Tak samo przeszłości dotykamy tylko przez jej skutki. Jeszcze większych trudności w szacowaniu szans dostępu do przeszłości przysporzyła era nakowa, reszty dopełniło odczarowanie świata – sekularyzacja. Zjawisko postpamięci – odczuwalne skutki moralnego wyparcia (jakichś nieprzychylnych narodowi wydarzeń), jakie zachodzi w skali zbiorowej i daje o sobie znać rozproszonym, przemieszczonym niepokojem. (Marianne Hirsch. Dwa filmy, które renegocjowały niemieckiej tożsamości w chwili zagrożenia: Heimat Edgara Reitza i Hitler, ein Film aus Deutschland Jurgena Sybernerga. Wysiłki ustanowienia nowej niemieckiej tożsamości na ruinach starej powiodły się jednak tylko częściowo. Santner daje do zrozumienia, iż faktyczne przepracowanie tego, co powojenne Niemcy odczuwały jako „permanentne zagrożenie” i co chciały leczyć kompulsywnym wzmacnianiem tożsamości, musiałoby się odbywać nie w trybie dekretu lub/i „mocnego postanowienia poprawy, ale poprzez pracę żałoby, oznaczającą radykalne „wyzbycie się przeświadczenia, że odmienność jest czymś, co samo w sobie wymaga rozwiązania”. patriotyzm nowoczesny – doświadczenia pozytywne okazują się ważniejsze od negatywnych i haniebnych, a bohaterowie od zdrajców i tchórzy. Temat 11: W stronę narodu obywatelskiego Obywatelstwo w kulturowo różnorodnych społeczeństwach - Will Kymlicka, Wayne Norman 14 *Wyraźny wzrost zainteresowania dwoma tematami 1. prawami i statusem etnokulturowych mniejszości w wieloetnicznych społeczeństwach 2. nad cnotami, praktykami i odpowiedzialnością związanymi z demokratycznym obywatelstwem *Ideał „dobrego obywatelstwa” – ideał odzwierciedla żądanie, aby mniejszości pokornie nauczyły się postępować zgodnie z regułami narzucanymi przez większość *„prawa mniejszości etnokulturowych” „prawa mniejszości” - terminem tym posługujemy się z luźny sposób w odniesieniu do szerokiego zakresu publicznych polityk, uprawnień i przepisów konstytucyjnych, na które powołują się grupy etniczne, dążące do akomodacji swoich odrębności kulturowych. *Grupy, które domagają się praw mniejszości : -imigranci, -społeczności ludów rdzennych, - mniejszości narodowe, -grupy rasowe -sekty etnoreligijne Zakres ich żądań: domaganie się wielokulturowych polityk raz praw językowych, respektowania traktatów zawartych z ludami rdzennymi *Prawa mniejszości – kategorią heterogoniczną, wykazują dwie wspólne cechy: - wykraczają poza znany zestaw powszechnych, cywilnych i politycznych, obywatelskich praw jednostki, które podlegają ochronie we wszystkich liberalnych demokracjach - są ustanawiane w celu uznania i akomodacji charakterystycznych tożsamości i potrzeb grup etnokulturowych * Wysunięcie kwestii praw mniejszościowych: po 89 – fala etnicznego nacjonalizmu w Europie Wschodniej *Obrońcom praw mniejszości udało się : - zredefiniować kategorie, w których toczy się publiczna debata - zburzyć samozadowolenie, z którym liberałowie zwykli odrzucać żądania praw dla mniejszości i doprowadzić do zrównania pozycji debatujących stron, wskazując a mocne strony postulatowo wysuwanych przez grupy etniczne *Opozycja wobec praw mniejszości przyjęła dwie formy: 1. Kwestionuje sprawiedliwość konkretnych żądań paw mniejszości w konkretnych kontekstach, skupiając się na sposobie w jaki poszczególne polityki mogą pociągać za 15 sobą niesprawiedliwa dystrybucje korzyści i ciężarów zwianych z tożsamością i kultura 2. Przynosi akcent ze sprawiedliwości na kwestie obywatelstwa podkreślając ze dążenie do uznania praw mniejszości grozi erozją obywatelskich cnót i praktyk, podtrzymujących zdrowa demokracje. *„podstawowa struktura” społeczeństwa - Rawls - skupianie na prawach konstytucyjnych, procedurach podejmowania decyzji politycznych oraz instytucjach społecznych *„społeczny kapitał wg Putmana – cnoty takie jak umiejętność zaufania, gotowość do aktywnego udziału w życiu politycznym i poczucie sprawiedliwości * Galston- odpowiedzialne obywatelstwo wymaga 4 typów cnot obywatelskich - cnot ogólnych - odwagi, posłuszeństwa wobec prawa - cnot społecznych - niezależności, otwartości umysłu - Cnot ekonomicznych - etyki pracy, umiejętności do przystosowania się przemian ekonomicznych i technologicznych - cnot politycznych - zdolności do rozpoznawania i respektowania praw innych *„ cnota publicznej racjonalności” – Macedo – liberalni obywatele muszą przedstawić racje swoich politycznych żądań a nie tylko wyrażać preferencje lub wysuwać groźby. Racje te musza być racjami publicznymi. Zamierza oddzielić publiczne racje od przekonań religijnych i od tradycji kulturowych – jest wyraźnie współczesna * Przejście od teorii 1.„głosocentrycznej” do „2. debatocentrycznej” - publiczna racjonalność za jeden kluczowych elementów społ. obywatelskiego *Rozwój dwóch debat: 1. Coraz powszechniej akceptuje się fakt że żądania praw dla mniejszość nie można odrzucić jako istotnie i nieodzownie niesprawiedliwe,, jest ono czasem zgodne z zasadami sprawiedliwości 2. Większość teoretyków akceptuje fakt ze funkcjonowanie społ. zależy nie tylko od sprawiedliwości jego instytucji lub konstytucji ale także cnót, tożsamości i praktyk obywateli, włączając w to debatowanie i solidarność z tymi którzy należą do innych grup etnicznych I religijnych. *Formy regulacji konfliktów etnicznych – Johna McGarry’ego i Brendana O’Leary’ego 16 1. Metody eliminowania różnic: a. Ludobójstwo b. Przymusowe masowe przesiedlenia ludbnosci c. Podział i/ lub secesja d. Asymilacja 2. Metody regulowania różnic a. Hegemoniczna kontrola b. Autonomia terytorialna (podział na kantony lub ferderalizacja) c. Autonomia nieterytorialna (podział władzy lub konsocjacjonalizm) d. Integracja wielokulturowa *Na świecie istnieje pomiędzy 5-8 tys. grup etnokulturowych, a tylko około 200 państw Obawy - jeśli zaakceptujemy żądania jednej grupy dot. prawa mniejszości, logika zmusi nas też do przyznania tych samych praw pozostałym grupom, które by tego żądały – pojawiłaby się spirala niekończących roszczeń *Filozofowie polityki muszą ocenić stosunki między prawami mniejszości a obywatelstwem. Ich zadania: 1. Śledzenie wpływu praw mniejszości na stabilność, normy demokratycznego obywatelstwa 2. Wyjaśnianie logiki leżącej u podstaw roszczeń grup mniejszościowych I sprawdzenie w jakim stopniu obejmują i generują absolustyczną koncepcję tożsamości i kultury 3. Zbadanie rodzaju kompromisów w syt. gdy pojawi się konflikt między respektowaniem prawomocnych roszczeń mniejszości a promowaniem pożądanych cnót i praktyk obywatelskich *Typologia grup mniejszościowych: A. Mniejszości narodowe (wspólnoty narodowe, które dzielą państwo z jedną bardziej liczebną lub bardziej dominującą grupą narodową lub większą ich liczbą) - narody bez własnego państwa - ludy rdzenne (ich historyczne terytoria z reguły najechane przez osadników, później wcielone często do obcej narodowości, pragną oni zachować pewne swoje tradycje, wierzenia itp. , chcą rekompensaty za poniżanie ) 17 B. Mniejszości imigranckie - posiadające obywatelstwo lub prawo uzyskania obywatelstwa - nieposiadające praw do uzyskania obywatelstwa („metojkowie" – czyli długoterminowi rezydenci, którzy mino zamieszkiwania polis, byli z niego wykluczeni, egzystują na marginesie większościowego społ.) - uchodźcy C. Ugrupowania religijne - izolacjonistyczne – grupy dobrowolnie izolujące się od społ. Np., amisze - nieizolocjanistyczne – nie są poza nawiasem społeczeństwa, chcą jedynie zapewnić sobie ochronę przed aspektami większościowej kultury, które są w sprzeczności z ich wiarą – przypadek sikchów, walka o chusty na głowach, chcą brać udział w życiu publicznym bez poświęcenia swoich reguł religijnych D. Grupy sui generis - Afroamerykanie – nie są dobrowolnymi imigrantami, bo przywieziono ich do Ameryki jako niewolników, a także uniemożliwiano im integrację z instytucjami kultury większościowej - Romowie - Rosjanie w państwach byłego ZSRR *Jacob Levy - Strategie poszukiwania przez grupy swojej kulturowej tożsamości w obrębie liberalnych demokracji –Żądania dotyczą: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Zwolnień od ustaw, które karzą praktyki kulturowe bądź utrudniają ich wykonywanie Wsparcia w działaniach, które większość może wykonywać bez takiego wsparcia Samorządu dla mniejszości narodo.i społeczności rdzennych Zewnętrznych reguł ograniczających wolność nieczłonków w celu ochrony kultury członków Wewnętrznych reguł postępowania członków, Włączania do dominującego systemu prawnego tradycyjnych lub religijnych kodeksów prawnych oraz ich egzekwowania Specjalnych zasad reprezentacji grup w obrębie instytucji rządowych Symbolicznego uznania wartości, statusu, faktu istnienia różnych grup w ramach dominującej społ lokalnej, państwowej Wielokulturowa integracja: dążenie wszystkich jednostek i grup do nowej „transcendentnej tożsamości”, 18 „obywatelstwo” na poziomie indywidualnym danej osoby odnosi się do zjawisk: a. Jej statusu jako prawnego obywatela b. Jej tożsamości jako członka wspólnot politycznych c. Jej aktywności lub cnoty obywatelskiej d. Ideał społecznej spoistości *Obawy wywołane fragmentaryzacją społeczeństwa, istnieniem mniejszości: - Dotyczące utraty równego statusu obywatelskiego, - Dotyczące fragmentacji lub osłabienia tożsamości obywatelskich, - dotyczące erozji cnoty i partycypacji obywatelskiej - dotyczące osłabienia więzi społecznych i politycznej jedności Temat 13Czy problematyka narodowa jest wciąż aktualna Proces tworzenia nauk społecznych zapoczątkowany w XIX we Francji, W.Brytanii i Niemczech i zakończony pod koniec wieku w USA był zawsze umiejscowiony w strukturze narodowej. Socjologiczne myślenie było nazywane przez Becka „metodologicznym nacjonalizmem”, który robił z państw narodowych główną arenę analizy społeczeństwa. Jednak społeczeństwo, które myśliciele ery klasycznej obserwowali nie było stabilne i harmonijne. Przechodziło ono głębokie transformacje, socjologowie zajmowali się przejściem od jednego spol do drugiego. Od spol wiejskiego do miejskiego, od rolnictwa do przemysłu i rozważali głownie zagrożenia dla jedności organizmu społecznego. Niepokoiła ich Durkheimowska Anomia. Ważne dla socjologii stała się integracja społeczna. Klasyczna socjologia jest zbudowana na 3 kategoriach: 1.Spoleczenstwa 2.Panstwa 3.Narodu Kiedy zajmuje się sfera integracji bada 3 główne obszary: 1. To co społeczne(miejsce jednostek i klas w spol) 2. To co polityczne wraz z instytucjami(w szczególności stosunek do państwa) 3. To co kulturowe(poczynając od przynależności do narodu) 19 W mysli spolecznej durkheimowskiej pojecie integracji jest często wiązane z pojęciem socjalizacji i poglądem Parsonsa ze każde z tych pojęć odnosi się do drugiego. Socjalizacja zakłada ze ci co czerpią z niej korzyść to dzieci i ostatnio imigranci- znajdują oni miejsce w spol,narodzie i w instytucjach których reguly,normy,wartosci akceptuja i nabywaja. Jest to dobre dla spol bo zapewnia mu lad i dla jednostek które moja się w tej spolecznosci odnalezc(zintegrowac). Idea socjalizacji glosi ze na poczatku ludzie nie sa kompletnymi jednostkami , sa niebezpieczne itd. Dlatego imigrant i dziecko sa dewiantami. Imigranci nie znaja jezyka, histori , systemu wartosci dopiero gdy to posiada sa pelnymi czlonkami spol. W dzisiejszym swiecie perpektywa integracji jest oslabiona, a perpektywa jednostki i podmiotu zyskuje na znaczeniu. Jest to jeden z najwazniejszych skutkow globalizacji. Nastapil kryzys narodu, nie może on być dla jednostek glownym zrodlem identyfikacji jakim był poprzednio. Jednostki maja coraz bardziej zlozone tozsamosci i wiele z nich jest ulokowana poza narodem. Wszystko urasta do indywidualizmu , jednostki już np. nie musza dziedziczyc identyfikacji z religia ale sami się definiuja z jaka religia bądź nie chca się utozsamic. Wychodzi się od podmiotu a nie od systemu spolecznego. Osoba w szkole nie musi już tylko zostac zsocjalizowana i zdobyc wyksztalcenie ale tez musi uksztalowac siebie jako podmiot. Krytka modeli integracji Dwa glowne modele republikanski (Francja) i model wielokulturowy (W.Brytania) Ten pierwszy np. zakazal nosic burki dla kobiet z Islamu. Model ten tlumi tozsamosci kulturowe i wywiera nacisk na jej zanikanie. Chodzi tutaj o asymilacje W drugim modelu w 2005 roku w wyniku atakow terrorystycznych ginie wiele osob. Wywolalo ta analize brytyjskiej wielokulturowoscci , gdzie brytyjczycy narobili bałaganu a nie osoby z zewnatrz jak w Usa. Zastanawiana się nad tak duza wolnoscia dla imigrantow. Francja twierdzila ze ich system jest lepszy ale 2 miesiace pozniej w wyniku tego ze zginelo 2 mlodych mezczyzn, uciekajac od policji pomimo ze nic nie zrobili wybuchla fala strajkow u cudzoziemcow, we Francji, plonely samochody, centra kulturalne. Mlodzi ludzie przyszli wyrazic swój gniew przeciw panstwu które obiecywalo im wolnosc rownosc i braterstwo Rozmaitość zjawisk migracyjnych 20 Tranzyt – jakies panstwo jest tylko miejscem przejsciowym (np. Polska) gdy cudzoziemiec chce się udac do Niemiec. Nie ma zadnych wiezi z tych panstwem przejsciowym Nomadyzm – migranci przychodza i odchodza, np. sa sezonowymi pracownikami, oczekuja oni tolerancji i malo obchodzi ich dyskusja o wielokukturowosci Diaspory – np. Amerykanscy Zydzi tworza taka zamknieta spolecznosc Przemieszanie – tozsamosci kulturowe maja tendencje do krzyzowania się z innymi i mieszania. Transnarodowosc – brak lojalnosci wobec jakiegos panstwa, nie ma odwołania do korzeni z jakimś narodem, jest się w ruchu Castels Manuel Afroamerykanie – ich tożsamość po osiagnieciu praw obywatelskich nie byłą rownoznacza z etnicznością. Ważne dla nich są tzw małe komuny jak np. kościół Nie jest to jednolita grupa, autor podzielił ją na 3 grupy. Klasa średnia – nie identyfikuję się z gettami murzyńskimi, w rodzinach tych jest często rozmowa na temat przeszłości afroamerykanów. Jest względnie dobrze sytuowana ekonomicznie. Drugą grupą jest tzw podklasa która tworzy getta i rozwija tam swoją kulturę, żyją w ubóstwie Trzecia grupa walczy o to by nie wpaść w ubóstwo, czepiaja się prac usługowych Stanowią 12 % populacji Usa. 14. Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne. Świadomość jest powiązana z ciałem. Nie funkcjonuje oddzielnie. Jest nośnikiem kultury i tożsamości nie tylko jako ucieleśniona reprezentacja ale również poprzez odgrywanie: przez to co mówi jak się porusza jak siedzi itp. Rytuały inkorporacyjne – poprzez nie grupy przekazują pewne wartości, ideały w formie przedstawień opartych na dyscyplinie odegrań.(jakieś pochody, przemarsze wojska) Rytuały inskrypcyjne – fotografowanie, pisanie. 21 Prawdopodobnie najsilniejszą obecnie formą popularnego wyrażania akcesu narodowego jest sport. Daje on możliwość uzewnętrzniania antagonizmów narodowych(nacjonalistycznych). Taniec również może odzwierciedlać różne narodowe cechy. Edutainment – edukacja poprzez rozrywkę. Trzy formy nawykowych zwyczajów, które konsolidują poczucie tożsamości narodowej: 1. Powszechne umiejętności – praktyczna, codzienna wiedza umożliwiająca ludziom wykonywanie zwyczajnych zadań . w pewnym sensie zdolność obywateli do wykonywania formalnych wymagań koniecznych do normalnego funkcjonowania. Np. nauka jazdy samochodem wymaga poznania przepisów, każdy musi umieć płacić rachunki, jak korzystać z komunikacji publicznej. Podczas zagranicznych wyjazdów widać różnicę w poziomie zakorzenienia poszczególnych umiejętności w narodowym habitusie. 2. Nawyki zwyczajowe – formy interakcji społecznej krzyżujące się często z klasą, płcią kulturową. Sposób zachowania się związany z wiedza praktyczną. Maniery i etykieta. 3. Rutynowe działania –mają charakter cykliczny. Zazwyczaj dzieją się o określonej porze dnia, miesiąca roku. Może to być np. określona godzina lunchu w pracy, typowe pory rozpoczęcia i zakończenia pracy, określone godziny emisji poszczególnych programów. Aby zachować tożsamość narodową, by była odpowiednio silna należy odgrywać ją stale za równo w wielkich, spektakularnych inscenizacjach narodowych jak również za pomocą bezrefleksyjnych zwyczajów dnia codziennego. Powszechność stosowanych przez aktorów norm zostaje przez nich dostrzeżona dopiero wówczas gdy zostaną zanurzeni w innej przestrzeni, np. wyjadą za granicę. Kreolizacja – mieszanie się kultur. Budowanie kultury na bazie różnorodności i mieszaniu się różnych elementów. 22
