20140410145445_ewaluacja-programu-wady-postawy

Ewaluacja Programu
Przeciwdziałania Wadom Postawy
Ciała u Dzieci i Młodzieży
w Województwie Opolskim
Program powstał z inicjatywy Wojewody Opolskiego
Pana Ryszarda Wilczyńskiego
i jest odpowiedzią na niezwykle palący problem
nieprawidłowości w rozwoju narządu ruchu i statyki ciała
u dzieci i młodzieży w wieku szkolnym.
Program jest inicjatywą pionierską na skalę kraju,
o czym świadczy niezwykle szerokie spektrum zakładanych działań
oraz licznie zaangażowane instytucje.
Cele Programu
Cele główne:
 Zmniejszenie liczby dzieci i młodzieży z zaburzeniami
w postawie ciała.
 Ograniczanie i likwidowanie czynników ryzyka, które mają
wpływ na powstawanie zaburzeń w postawie ciała dzieci
i młodzieży.
 Zwiększenie aktywności ruchowej uczniów.
Cele Programu
Cele szczegółowe:
 Upowszechnienie uczestnictwa wszystkich uczniów szkół
podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, u których
wykryto zaburzenia w postawie ciała, w ćwiczeniach korekcyjnokompensacyjnych.
 Zwiększenie dostępności do leczenia i rehabilitacji dla dzieci
i młodzieży wymagających specjalistycznej opieki medycznej.
 Szeroko pojęta edukacja zdrowotna w zakresie zdrowego stylu
życia, ze szczególnym uwzględnieniem warunków właściwego
kształtowania i utrzymywania prawidłowej postawy ciała.
Program Objęty Honorowym Patronatem:
Ministra
Edukacji Narodowej
Rzecznika
Praw Dziecka
Ministra
Zdrowia
Cele i zadania przynależne poszczególnym realizatorom
Programu
opracowano
z
uwzględnieniem
najważniejszych regulacji prawnych warunkujących
funkcjonowanie opieki zdrowotnej, oświaty i samorządu
gminnego.
U podstaw Programu
legły ponadto założenia
Narodowego Programu Zdrowia na lata 2007-2015
oraz Strategia rozwoju województwa opolskiego
na lata 2000-2013, zaktualizowana do roku 2020.
 W celu usystematyzowania i ujednolicenia podejmowanych działań
opracowano „Procedurę postępowania w zakresie przeciwdziałania
wadom postawy ciała u dzieci i młodzieży w województwie opolskim”.
 Rekrutacja szkół i placówek odbywa się od grudnia 2008 r., aktualnie
ponawiana jest corocznie we wrześniu z początkiem każdego nowego
roku szkolnego.
Beneficjenci i uczestnicy
Bezpośrednimi beneficjentami Programu jest 30 177*
z 107 226 uczniów województwa opolskiego, z czego 61% to
uczniowie szkół podstawowych, 21% gimnazjum i 18% szkół
ponadgimnazjalnych.
Wśród realizatorów Programu są 32 jednostki samorządu
terytorialnego (28 gmin i 4 powiaty: nyski, brzeski,
namysłowski, kluczborski), co stanowi 39% wszystkich jst
naszego województwa.
*Odchylenia od normy w zakresie wad postawy stwierdzono u 45,9 % pośród 11 385 przebadanych
uczniów szkół różnych typów.
Szkoły i placówki
województwa opolskiego
uczestniczące w programie:
Fluktuacja na przestrzeni 5 lat funkcjonowania w stosunku
do liczby uczestników programu:
2008/2009
182
2009/2010
2010/2011
2011/2012
2012/2013
+ 19%
+21%
0%
-15%
217
220
220
154
Szkoły i placówki
województwa opolskiego
uczestniczące w programie
w roku szkolnym 2013/2014:
 123 szkoły i placówki uczestniczące aktywnie w Programie.
 15 000 uczestników Wojewódzkiego Dnia Ćwiczeń Śródlekcyjnych.
 20 000 uczestników Wojewódzkiego Dnia Prostego Kręgosłupa.
 12 000 uczestników Wojewódzkiego Dnia Lekkiego Tornistra.
 11 000 uczestników Wojewódzkiego Dnia Prawidłowej Postawy Ciała.
 10 000 uczestników Wojewódzkiego Dnia Przeciw Otyłości.
 11 000 uczestników Wojewódzkiego Dnia Wiedzy o Zdrowiu w Aspekcie
Postawy Ciała.
 160 uczestników Konferencji dla nauczycieli szkół gimnazjalnych
i ponadgimnazjalnych województwa opolskiego „Szkoła w Ruchu - ćwiczenia
ogólnorozwojowe z elementami treningu funkcjonalnego na zajęciach
wychowania fizycznego”, Opole, 28 marca 2014 r.
Certyfikacja
Szkoły realizujące modelowo Program mają
możliwość ubiegania się od roku szkolnego 201o/2011
o Certyfikat Szkoła-Lider Programu Przeciwdziałania
Wadom Postawy Ciała u Dzieci i Młodzieży
w Województwie Opolskim.
 Certyfikat jest przyznawany szkole na okres 3 lat.
 Szkoła może ubiegać się o ponowne nadanie Certyfikatu po spełnieniu
odpowiednich warunków.
 Corocznie szkoły certyfikowane mają możliwość wnioskowania o uzyskanie
wyższego stopnia Certyfikatu aż do zdobycia najwyższego – złotego.
 w edycji 2010 przyznano 6 brązowych certyfikatów
 w edycji 2011 przyznano 3 srebrne certyfikaty, 6 brązowych i 1 wyróżnienie
 w edycji 2012 przyznano 2 złote certyfikaty, 3 srebrne i 1 brązowy
 w edycji 2013 przyznano 1 złoty certyfikat, 2 srebrne, 2 brązowe
i 1 wyróżnienie.
Wnioski po 5-letnim cyklu funkcjonowania Programu
Przeciwdziałania Wadom Postawy Ciała u Dzieci i Młodzieży
w Województwie Opolskim
Wymaga poprawy
Udało się zrealizować
do tej pory
• wprowadzono ćwiczenia śródlekcyjne
• większa dbałość
szkolnych
o
dobór
mebli
• w przypadku niektórych szkół
nastąpiło wydłużenie czasu pracy
szkoły, by uczniowie mieli szansę
odrabiać w niej lekcje, korzystać
z zajęć sportowych i ruchowych
w większym zakresie
• podejmowano działania promujące
Program i postawy prozdrowotne
w społeczności lokalnych
• pielęgniarki zbyt rzadko uczestniczą
w spotkaniach z rodzicami,
• lekarze i specjaliści na spotkania
z
rodzicami
wynikające
z harmonogramu zapraszani są
jedynie sporadycznie
• lekarze na ogół nie są zainteresowani
taką formą współpracy
• powołani przez jednostki samorządu
terytorialnego
samorządowi
koordynatorzy Programu nie pełnią
aktywnie tej funkcji
Wnioski po 5-letnim cyklu funkcjonowania Programu
Przeciwdziałania Wadom Postawy Ciała u Dzieci i Młodzieży
w Województwie Opolskim
Udało się zrealizować
do tej pory
• uczniowie mają możliwość korzystania z
zajęć ruchowych (basen, lodowisko)
• szkoły korzystają z opracowanych
harmonogramów zadań obligatoryjnych
i fakultatywnych
• wprowadzono monitoring w zakresie
zwolnień z zajęć wychowania fizycznego
• mniejsza liczba zwolnień z zajęć
wychowania fizycznego w szkołach
podstawowych w stosunku do innych
typów szkół – 306, gimnazja – 940,
szkoły ponadgimnazjalne – 2045.
• wprowadzono większą liczbę ćwiczeń z
zakresu
korekcji
wad
postawy
na zajęciach wychowania fizycznego
Wymaga poprawy
• pielęgniarki
niechętnie
zakładają
dodatkową dokumentację na potrzeby
Programu – tylko dla 42,2% uczniów, u
których wykryto zaburzenia w postawie
ciała
• lekarze
nieobowiązkowo
traktują
dodatkową dokumentację i w większości
przypadków nie wypełniają jej wcale
• częste
przypadki
nieprecyzyjnego
określania przez lekarzy zaburzeń
w postawie ciała (określenie „wada
postawy”).
• nie wszyscy rodzice odpowiedzialnie
traktują badania przesiewowe –
ok. 4% „Kart profilaktycznego badania”
nie wraca do pielęgniarek szkolnych
Wnioski po 5-letnim cyklu funkcjonowania Programu
Przeciwdziałania Wadom Postawy Ciała u Dzieci i Młodzieży
w Województwie Opolskim
Wymaga poprawy
Udało się zrealizować
do tej pory
• podjęto
działania
zmierzające
do
obniżenia
wagi
tornistrów
szkolnych:
-budowanie
bazy
podręczników
do wykorzystania w szkole
-praca nad zmniejszaniem
zeszytów i podręczników
ilości
-szafki dla każdego ucznia
-wykorzystanie
technologii
informacyjnej i komunikacyjnej – prace
przekazywane
elektronicznie,
wykorzystanie tablic multimedialnych.
• nadal zauważalna jest bardzo duża
liczba
wystawianych
zwolnień
lekarskich z zajęć wychowania
fizycznego w całości , a nie z form,
wobec których są przeciwwskazania
• w zakresie działań korekcyjnych nadal
odnotowuje się brak podziału uczniów
na grupy zgodnie z kwalifikacją
lekarską
• nie wszyscy uczniowie, u których
wykryte
zostały
zaburzenia
w postawie ciała objęci są opieką
mającą na celu korektę tych zaburzeń
Wnioski do realizacji w kolejnych edycjach programu
opracowane na podstawie
analizy dotychczasowych działań
Aktywizacja
merytorycznych
Partnerów
zwłaszcza w następujących zakresach:
programu,
 Kształcenie i doskonalenie nauczycieli w zakresie korekcji
i profilaktyki wad postawy ciała. (Politechnika Opolska, Państwowa
Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu, Opolski Kurator Oświaty)
 Aktywny udział w przygotowaniu i udostępnianiu materiałów
merytorycznych do wykorzystania w szkołach na zajęciach
z uczniami i podczas zebrań z rodzicami. (Politechnika Opolska,
Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu, Opolski Kurator
Oświaty)
 Organizacja zajęć pokazowych i pokazów właściwego i pełnego
wykorzystania sprzętu do korekcji wad postawy ciała. (Politechnika
Opolska, Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu)
Wnioski do realizacji w kolejnych edycjach programu
opracowane na podstawie
analizy dotychczasowych działań
Aktywizacja
merytorycznych
Partnerów
zwłaszcza w następujących zakresach:
programu,
 Prowadzenie prac badawczych i konsultacyjnych w celu oceny
skuteczności działań interwencyjnych u uczniów z wadą postawy
ciała. (Politechnika Opolska, Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa
w Opolu)
 Utworzenie modelowego międzyszkolnego centrum korekcji
wad postawy ciała w oparciu o posiadaną bazę i kadrę. (Narodowy
Fundusz Zdrowia, jednostki samorządu terytorialnego)
 Opracowanie szczegółowych kryteriów i narzędzi do oceny
skuteczności działań podejmowanych przez szkoły na rzecz
korekcji wad postawy ciała u dzieci i młodzieży. (Opolski Kurator
Oświaty, Politechnika Opolska i Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa
w Opolu)
Wnioski do realizacji w kolejnych edycjach programu
opracowane na podstawie
analizy dotychczasowych działań
 Opracowanie dodatkowych narzędzi służących bieżącej
sprawozdawczości szkół w zakresie ukazywania efektów działań
na rzecz korekcji wad postawy ciała i promowaniu postaw
prozdrowotnych na potrzeby prowadzenia procesu certyfikacji.
(Opolski Kurator Oświaty w uzgodnieniu z Partnerami Programu)
 Wymiana doświadczeń i dobrych praktyk z partnerem
zagranicznym w ramach współpracy z Nadrenią-Palatynatem
w zakresie sportu . (Opolski Kurator Oświaty)
 Wykorzystanie potencjału Regionalnego Centrum Rozwoju
Edukacji w Opolu, Politechniki Opolskiej i Państwowej
Medycznej Wyższej Szkoły Zawodowej w Opolu, zwłaszcza
w zakresie doskonalenia kadry pedagogicznej i działań na rzecz
promocji zdrowia.
Wnioski do realizacji w kolejnych edycjach programu
opracowane na podstawie
analizy dotychczasowych działań
 Rozważenie możliwości opracowania wojewódzkiego wniosku
o fundusze unijne na realizację Programu – zgłoszonego przez
Partnerów Programu. (Wojewoda Opolski)
 Umiejscowienie pielęgniarek medycyny szkolnej w systemie
profilaktyki i korekcji wad postawy ciała u dzieci i młodzieży,
zdefiniowanie
ich
roli,
zadań,
podległości,
możliwości
weryfikowania zadań realizowanych w ramach osiągania celów
Programu. (Narodowy Fundusz Zdrowia)
 Popularyzacja Programu w szkołach i placówkach. (Opolski Kurator
Oświaty)
Wnioski do realizacji w kolejnych edycjach programu
opracowane na podstawie
analizy dotychczasowych działań
 Dostosowanie Programu w sposób umożliwiający jego pełną
realizację przez przedszkola.
(Opolski Kurator Oświaty, Politechnika
Opolska, Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu)
 Zacieśnienie współpracy pomiędzy poszczególnymi partnerami
–
powrót
do
konwencji
cyklicznych
spotkań
władz
i przedstawicieli instytucji partnerskich. (Wojewoda Opolski)
 Wytypowanie
osób
odpowiedzialnych
za
koordynowanie
realizacji zadań przynależnych partnerom, opracowanie zasad
ich bieżącej współpracy z koordynatorem Programu.
Kurator Oświaty)
(Opolski
Cele proponowanych działań:
 Jasne określenie faktycznych
Programu i ich działań.
realizatorów
 Poprawa jakości i płynności bieżącej komunikacji
pomiędzy
instytucjami
partnerskimi
oraz usprawnienie systemu sprawozdawczości –
z wykorzystaniem platformy interaktywnej.
 Zapewnienie merytorycznego wsparcia szkołom
i placówkom.
Dziękuję za uwagę.
Halina Bilik
Opolski Kurator Oświaty