Bez tytułu slajdu

advertisement
Anna Lewicka-Strzałecka
Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Etyczne problemy społeczeństwa kredytu
na przykładzie instytucji upadłości
konsumenckiej
Pierwsza strona
Społeczeństwo kredytu


Kredyt jest niezbędną instytucją w gospodarce
rynkowej, czynnikiem sprzyjającym zarówno
wzrostowi gospodarczemu kraju, jak i
efektywnemu funkcjonowaniu jednostek.
Jednocześnie jednak, część osób zadłuża się
nadmiernie i nie jest w stanie poradzić sobie z
tą trudną sytuacją.
Pierwsza strona



Środkiem mającym ograniczać społeczną
patologię w postaci nadmiernego zadłużenia jest
instytucja upadłości konsumenckiej.
Instytucja ta funkcjonuje w wielu krajach
rozwiniętych gospodarczo.
Projekt ustawy o upadłości konsumenckiej jest
również przedmiotem prac polskiego Sejmu,
Pierwsza strona
Praktyka funkcjonowania prawa
upadłościowego ujawnia także
ujemne skutki nadmiernej ochrony
niewypłacalnych dłużników i
podejmuje się próby ograniczenia
tej ochrony.
Pierwsza strona
Istnieje obawa, że dla niektórych osób,
instytucja upadłości może stać się nie tyle
szansą na pomoc ze strony społeczeństwa w
trudnej sytuacji, ale rozmyślnym wyborem,
strategią zarządzania swoimi finansami.
Warto także wziąć pod uwagę doświadczenia
amerykańskie i konsekwencje panującego tam od wielu
lat liberalnego modelu oddłużania.
Pierwsza strona
Wymiarem szczególnie istotnym
dla kwestii dotyczących
upadłości konsumenckiej jest
wymiar etyczny.
Pierwsza strona
Cele badania:


identyfikacja etycznych standardów Polaków
w sferze zobowiązań finansowych
poznanie ich poglądów na temat instytucji
upadłości konsumenckiej.
Pierwsza strona
Jakie miejsce w systemie
aksjologicznym Polaków zajmuje
norma nakazująca oddawanie
długów?
Co sądzą oni o poszczególnych
zachowaniach, stanowiących jej naruszenie?
Pierwsza strona
Rysunek 1. Czy zgadza się P., że oddawanie długów
jest zawsze obowiązkiem moralnym?
3%1%
96%
nie
tak
trudno powiedzieć
Pierwsza strona
Znacznie bardziej zróżnicowane
okazały się opinie dotyczące
uznania za naganne pewnych
konkretnych zachowań
prowadzących, do naruszenia
normy nakazującej oddawanie
długów.
Pierwsza strona
Tabela 1. Ocena zachowań naruszających normę nakazującą oddawanie długów
Czy uważa P., że złe (godne potępienia)
jest, gdy ...
ktoś nie oddaje długu koledze, woląc
pojechać na ekskluzywną wycieczkę?
ktoś nie płaci (choć może) czynszu za
mieszkanie?
ktoś zaciąga kredyt nie zaznajamiając się
dokładnie z warunkami spłaty?
ktoś zaciąga dług zdając sobie sprawę, że
nie będzie mógł go spłacić?
ktoś nie płaci (choć może) za korzystanie
z radia i telewizji?
ktoś zataja informacje uniemożliwiające
udzielenie mu kredytu?
ktoś podejmuje pracę na czarno, by
uniknąć ściągania długów z pensji?
tak
96
częstość w %
nie
trudno
powiedzieć
1
3
ranga
I
95
2
3
II
94
2
4
III
85
3
12
IV
72
10
16
V
67
11
22
VI
56
13
31
VII
Pierwsza strona
Najwyższy poziom przyzwolenia na
zachowania naruszające moralność
finansową przejawiają ludzie
młodzi, uczący się – najniższy
ludzie starsi, w szczególności
emeryci.
Pierwsza strona
Potwierdza to wysuwaną w
literaturze hipotezę, że
upowszechnieniu (demokratyzacji)
instytucji kredytu towarzyszy erozja
społecznej normy moralnej
nakazującej wywiązywanie się ze
zobowiązań finansowych, czyli
obowiązku oddawania długów.
Pierwsza strona
Rysunek 9. Czy zgadza się P., że dawniej
przywiązywano większą wagę do spłacania długów
niż obecnie?
trudno
powiedzieć
34%
nie
9%
tak
57%
Pierwsza strona
Rysunek 10. Czy zgadza się P., że w Polsce osoby
unikające płacenia długów są źle widziane w swoim
środowisku?
trudno
powiedzieć
31%
nie
12%
tak
57%
Pierwsza strona
Ludzie coraz mniej obawiają się
napiętnowania ze strony dalszego
czy bliższego otoczenia z powodu
unikania spłacania długów i
potencjalna dezaprobata
społeczna skłaniająca do
wywiązywania się ze zobowiązań
finansowych traci znaczenie.
Pierwsza strona
Normy moralne regulujące zachowania w sferze
zobowiązań finansowych zdają się ulegać erozji o czym
świadczą następujące sygnały:



Osoby młode częściej aprobują naruszanie tych
norm niż starsi.
Dominuje opinia, iż standardy etyczne związane ze
zobowiązaniami finansowymi uległy pogorszeniu.
Osoby unikające oddawania długów spotykają się
ze społecznym permisywizmem w opinii znacznej
grupy respondentów.
Pierwsza strona
Download