Bez tytułu slajdu
advertisement
Anna Lewicka-Strzałecka Instytut Filozofii i Socjologii PAN Etyczne problemy społeczeństwa kredytu na przykładzie instytucji upadłości konsumenckiej Pierwsza strona Społeczeństwo kredytu Kredyt jest niezbędną instytucją w gospodarce rynkowej, czynnikiem sprzyjającym zarówno wzrostowi gospodarczemu kraju, jak i efektywnemu funkcjonowaniu jednostek. Jednocześnie jednak, część osób zadłuża się nadmiernie i nie jest w stanie poradzić sobie z tą trudną sytuacją. Pierwsza strona Środkiem mającym ograniczać społeczną patologię w postaci nadmiernego zadłużenia jest instytucja upadłości konsumenckiej. Instytucja ta funkcjonuje w wielu krajach rozwiniętych gospodarczo. Projekt ustawy o upadłości konsumenckiej jest również przedmiotem prac polskiego Sejmu, Pierwsza strona Praktyka funkcjonowania prawa upadłościowego ujawnia także ujemne skutki nadmiernej ochrony niewypłacalnych dłużników i podejmuje się próby ograniczenia tej ochrony. Pierwsza strona Istnieje obawa, że dla niektórych osób, instytucja upadłości może stać się nie tyle szansą na pomoc ze strony społeczeństwa w trudnej sytuacji, ale rozmyślnym wyborem, strategią zarządzania swoimi finansami. Warto także wziąć pod uwagę doświadczenia amerykańskie i konsekwencje panującego tam od wielu lat liberalnego modelu oddłużania. Pierwsza strona Wymiarem szczególnie istotnym dla kwestii dotyczących upadłości konsumenckiej jest wymiar etyczny. Pierwsza strona Cele badania: identyfikacja etycznych standardów Polaków w sferze zobowiązań finansowych poznanie ich poglądów na temat instytucji upadłości konsumenckiej. Pierwsza strona Jakie miejsce w systemie aksjologicznym Polaków zajmuje norma nakazująca oddawanie długów? Co sądzą oni o poszczególnych zachowaniach, stanowiących jej naruszenie? Pierwsza strona Rysunek 1. Czy zgadza się P., że oddawanie długów jest zawsze obowiązkiem moralnym? 3%1% 96% nie tak trudno powiedzieć Pierwsza strona Znacznie bardziej zróżnicowane okazały się opinie dotyczące uznania za naganne pewnych konkretnych zachowań prowadzących, do naruszenia normy nakazującej oddawanie długów. Pierwsza strona Tabela 1. Ocena zachowań naruszających normę nakazującą oddawanie długów Czy uważa P., że złe (godne potępienia) jest, gdy ... ktoś nie oddaje długu koledze, woląc pojechać na ekskluzywną wycieczkę? ktoś nie płaci (choć może) czynszu za mieszkanie? ktoś zaciąga kredyt nie zaznajamiając się dokładnie z warunkami spłaty? ktoś zaciąga dług zdając sobie sprawę, że nie będzie mógł go spłacić? ktoś nie płaci (choć może) za korzystanie z radia i telewizji? ktoś zataja informacje uniemożliwiające udzielenie mu kredytu? ktoś podejmuje pracę na czarno, by uniknąć ściągania długów z pensji? tak 96 częstość w % nie trudno powiedzieć 1 3 ranga I 95 2 3 II 94 2 4 III 85 3 12 IV 72 10 16 V 67 11 22 VI 56 13 31 VII Pierwsza strona Najwyższy poziom przyzwolenia na zachowania naruszające moralność finansową przejawiają ludzie młodzi, uczący się – najniższy ludzie starsi, w szczególności emeryci. Pierwsza strona Potwierdza to wysuwaną w literaturze hipotezę, że upowszechnieniu (demokratyzacji) instytucji kredytu towarzyszy erozja społecznej normy moralnej nakazującej wywiązywanie się ze zobowiązań finansowych, czyli obowiązku oddawania długów. Pierwsza strona Rysunek 9. Czy zgadza się P., że dawniej przywiązywano większą wagę do spłacania długów niż obecnie? trudno powiedzieć 34% nie 9% tak 57% Pierwsza strona Rysunek 10. Czy zgadza się P., że w Polsce osoby unikające płacenia długów są źle widziane w swoim środowisku? trudno powiedzieć 31% nie 12% tak 57% Pierwsza strona Ludzie coraz mniej obawiają się napiętnowania ze strony dalszego czy bliższego otoczenia z powodu unikania spłacania długów i potencjalna dezaprobata społeczna skłaniająca do wywiązywania się ze zobowiązań finansowych traci znaczenie. Pierwsza strona Normy moralne regulujące zachowania w sferze zobowiązań finansowych zdają się ulegać erozji o czym świadczą następujące sygnały: Osoby młode częściej aprobują naruszanie tych norm niż starsi. Dominuje opinia, iż standardy etyczne związane ze zobowiązaniami finansowymi uległy pogorszeniu. Osoby unikające oddawania długów spotykają się ze społecznym permisywizmem w opinii znacznej grupy respondentów. Pierwsza strona
