Tytuł przedmiotu: Antropologia edukacji

dr Jarema Drozdowicz
Zakład Socjologii Edukacji
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
1. Tytuł przedmiotu: Kulturowe oddziaływanie mediów
2. Czas trwania: 30h
3. Charakter zajęć: Konwersatorium
4. Uczestnicy: Studenci WSE wszystkich lat studiów
5. Cel zajęć:
Celem zajęć jest przybliżenie problemu funkcjonowania szeroko i wąsko pojętych mediów na
płaszczyźnie kulturowej. Dalszym problemem podejmowanym w trakcie zajęć będzie
przedstawienie pojęcia kultury masowej, w kontekście kulturowego oddziaływania mediów.
Tak rozumiana kultura masowa stanowi przyczynek do ukazania szerszego problemu jakim
jest działanie mechanizmów kulturowego funkcjonowania różnego rodzaju komunikowania
się. Niemniej zasadniczym tematem jest w tym miejscu specyfika komunikacji poprzez
media, w tym np. reklamę, czy też tzw. „reality shows”. Dzięki temu zakreślony zostanie
obszar refleksji nauk społecznych, które podejmują problem mediów. Relacje pomiędzy
oddziaływaniem mediów a praktyką społeczną stanowić będą uzupełnienie i rozwinięcie
omawianych problemów.
6. Treść zajęć:
Język i media: problemy komunikacji społecznej
- rola, miejsce i działanie komunikacji językowej
- język a kultura: relacje znaczeniowe jako czynnik kształtujący kulturę
- mechanizmy znaczeniowego kształtowania komunikacji językowej
- język jako dziedzina kultury
- działania „językowe”: praktyka kulturowa i jej wyznaczniki
- podstawy podejścia kognitywnego (w tym w obrębie medioznawstwa)
Symboliczny wymiar funkcjonowania mediów
- pojęcie kultury symbolicznej, symbolu i znaku w kontekście działania mediów
- mechanizmy stosowania przekazu symbolicznego w mediach
- pojęcie kodu kulturowego i jego zastosowanie w badaniu mediów
- reklama jako zjawisko kulturowe
Kultura masowa a media
- pojęcie kultury masowej: różnorodność podejść i perspektyw badawczych
- kultura masowa a kultura popularna
- krytyka kulturowa i jej odzwierciedlenie w mediach
- wpływ mniejszości społecznych i kulturowych na kształtowanie mediów
- miejsce kultury masowej pośród pozostałych form wyrazu praktyki kulturowej
Formy przekazu medialnego
- „stare” i „nowe” media
- nowe nośniki mediów: relacje pomiędzy formą a treścią
- rewolucja internetowa i jej wpływ na kulturę (w tym na kulturę popularną)
- zjawisko blogu internetowego i serwisów społecznościowych; tworzenie się
„wspólnot wirtualnych”
- rzeczywistość wirtualna i jej manifestacje w praktyce kulturowej i społecznej
- narracyjność kultury a media
Podejście badawcze Marshalla McLuhana
- „Galaktyka Gutenberga”: podstawowe koncepcje badawcze obecne w pracach M.
McLuhana
- istota rozróżnienia na „gorące” i „zimne” formy przekazu
- pojęcie „globalnej wioski” i jej współczesne zastosowania
- rola technologii informacyjnych
Podejście badawcze Jeana Baudrillarda
- symulacyjny charakter mediów
- media a tzw. rzeczywistość „medialna”
- kreowanie przestrzeni medialnej i jej relacje z rzeczywistością
- reprodukcja kulturowa: J. Baudrillard a W. Benjamin
Podejście badawcze Neila Postmana
- pojęcie „kultury rozrywki”
- pojęcie „kultury spektaklu” w kontekście teorii Postmana
- narracyjność mediów według Postmana
- „Technopol” Postmana i jego wpływ na badania medioznawcze
Podejście badawcze Paula Virilio
- koncepcja „bomby informacyjnej”
- fenemenologia zjawisk medialnych wg. P. Virilio
- rola prędkości w przekazywaniu informacji
- koncepcja dromologii
- „militaryzacja” przestrzeni i mediów
- logika percepcji
- zjawisko tzw. „integralnego wypadku”
Media a globalizacja
- koncepcje globalizacji a świat mediów
- tożsamość a globalizacja
- lokalność i glokalizacja
- koncepcja wspólnot wyobrażonych B. Andersona a media
- „starzy” i „nowi” odbiorcy przekazów medialnych
- strategie działań „medialnych” w globalizującym się świecie
- nowe typy tożsamości kulturowych
- rola kultury masowej w tworzeniu wzorców kulturowych poprzez media
7. Forma zaliczenia: Obecność na zajęciach, znajomość lektur, aktywny udział w dyskusji na
temat omawianych problemów, test zaliczeniowy
8. Literatura podstawowa:
Fleischer M., Teoria kultury i komunikacji, Wrocław 2002
Postman N., W stronę XVIII stulecia, Warszawa 2001
Postman N., Technopol, Warszawa 1995
McLuhan M., Wybór tekstów, Poznań 2001
Kłoskowska A., Kultura masowa, Warszawa 2006
Mathews G., Supermarket kultury. Kultura globalna a tożsamość jednostki, Warszawa 2005
Bauman Z., Globalizacja i co tego dla ludzi wynika, Warszawa 2000
Burszta W., Kuligowski W., Dlaczego kościotrup nie wstaje. Ponowoczesne pejzaże kultury,
Warszawa 1999
Winkin Y., Antropologia komunikacji. Od teorii do badań terenowych, Warszawa 2007
Goody J., Logika pisma a organizacja społeczeństwa, Warszawa 2006
Baudrillard J., Procesja symulakrów,