METODOLOGIA BADANIA CELU GŁÓWNEGO PLANOWANYCH MIĘDZYNARODOWYCH KOLEJOWYCH PRZEWOZÓW PASAŻERSKICH I ZWIĄZANEJ Z NIMI RÓWNOWAGI EKONOMICZNEJ UMÓW O ŚWIADCZENIE USŁUG PUBLICZNYCH I. Badanie głównego celu 1. Na podstawie wniosku/wniosków otrzymanego od podmiotu uprawnionego Prezes UTK dokonuje oceny czy głównym celem uruchomienia międzynarodowych przewozów pasażerskich jest transport osób pomiędzy stacjami w różnych krajach członkowskich Unii Europejskiej. W tym celu Prezes UTK bierze pod uwagę następujące kryteria: a) wartość i wielkość przewozów pasażerskich pomiędzy stacjami na terytorium Polski – jeżeli stanowią one nie więcej niż 50% tych wartości i wielkości dla całej trasy międzynarodowej uznaje się główny cel za spełniony; b) odległość jaka ma być pokonywana na terenie Polski przy realizacji planowanych międzynarodowych przewozów pasażerskich w stosunku do długości całej trasy wraz z jednoczesną oceną lokalizacji stacji na terenie Polski - jeśli większość pasażerów miałaby odbywać podróż na terenie Polski uznaje się, że główny cel nie jest spełniony; c) strategia marketingowa w stosunku do całego planowanego połączenia, łącznie z odcinkami leżącymi poza granicami Polski, przedstawiona przez zgłaszającego zamiar uruchomienia usługi międzynarodowych przewozów pasażerskich - jeżeli analiza tej strategii wykaże, że kładzie ona główny nacisk na promowanie przewozów między stacjami zlokalizowanymi na terenie Polski i jej celem jest takie zwiększenie liczby podróżnych na odcinkach zlokalizowanych w całości na obszarze Polski, żeby osiągnąć docelowo ponad 50% wartości lub wielkości całkowitych przewozów, uznaje się że główny cel nie jest spełniony; d) występowanie niezaspokojonego popytu na przewóz osób koleją na terenie Polski - jeżeli występuje niezaspokojony popyt, który mógłby zostać zaspokojony przez planowaną usługę międzynarodową bez uszczerbku dla interesu podróżnych i równowagi ekonomicznej przewozów realizowanych na podstawie umów o świadczenie usług publicznych, Prezes UTK może wyrazić zgodę na uruchomienie nowych międzynarodowych przewozów również w przypadku nie spełnienia głównego celu; e) tabor jaki ma być wykorzystywany do realizacji planowanych międzynarodowych przewozów pasażerskich – jeżeli parametry użytkowe Strona 1 z 4 taboru jaki ma być wykorzystywany do realizacji planowanych przewozów pasażerskich nie wskazują na ich międzynarodowy charakter (np. oferowany standard podróży, brak wagonów sypialnych czy kuszetek w pociągach nocnych na długich trasach, dodatkowe wagony jakie miałyby być doczepiane na granicy przy wjeździe do Polski itp.), Prezes UTK może uznać że celem tej usługi jest przewóz osób między stacjami zlokalizowanymi na terenie Polski). 2. Na podstawie przeprowadzonej analizy Prezes UTK wydaje decyzję, w której stwierdza, że: a) głównym celem podstawowym planowanej usługi jest przewóz pasażerów pomiędzy stacjami znajdującymi się w różnych państwach członkowskich; lub b) głównym celem podstawowym planowanej usługi jest przewóz pasażerów pomiędzy stacjami znajdującymi się w Polsce. 3. Jeżeli Prezes UTK podejmie decyzję jak w pkt 2 lit. a), przy braku wniosku o badanie równowagi ekonomicznej, podmiot zgłaszający zamiar uruchomienia nowych międzynarodowych przewozów pasażerskich będzie miał prawo wystąpienia do zarządcy infrastruktury o przedzielenie przepustowości w celu realizacji planowanej usługi. II. Badanie równowagi ekonomicznej 1. Rozpatrując wniosek o przeprowadzenie badania równowagi ekonomicznej Prezes UTK ocenia czy uruchomienie międzynarodowej usługi pasażerskiej będzie zagrażać równowadze ekonomicznej usług realizowanych na podstawie umów o świadczenie usług publicznych, biorąc pod uwagę następujące kryteria: a) koszty związane z koniecznością podjęcia działań konkurencyjnych - jeżeli nastąpi pogorszenie rentowności świadczonych usług publicznego transportu zbiorowego i/lub wzrost kosztów netto dotyczących tej umowy po stronie organizatora publicznego transportu zbiorowego, uznaje się, że równowaga ekonomiczna została naruszona; b) pozytywny wpływ uruchomienia międzynarodowej usługi pasażerskich na koszty/przychody związane ze świadczeniem usług publicznych - jeżeli nastąpi obniżenie kosztów ponoszonych przez operatora usług publicznych i/lub osiągnięcie przez niego dodatkowych korzyści w związku z uruchomieniem międzynarodowej usługi pasażerskiej, albo zmniejszy się koszt netto tych usług publicznych ponoszony przez ich organizatora, ten pozytywny wpływ powinien zostać uwzględniony w wyliczeniu wpływu uruchomienia tej usługi na rentowność usług realizowanych na podstawie umowy o świadczenie usług publicznych; c) możliwość przejęcia nierentownych połączeń realizowanych w ramach umowy o świadczenie usług publicznych przez nowe międzynarodowe przewozy pasażerskie - jeżeli w wyniku uruchomienia tej usługi nastąpi możliwość przejęcia pasażerów nierentownych połączeń realizowanych do tej pory na Strona 2 z 4 podstawie umów o świadczenie usług publicznych i nastąpić to może bez szkody dla interesu podróżnych, oznaczać to może, że takie nierentowne połączenia służby publicznej mogłyby zostać zlikwidowane, wskutek czego nastąpiłby spadek kosztów ponoszonych przez organizatora. Efekt ten, wraz z możliwymi kosztami wynikającymi z likwidacji takich połączeń, należy uwzględnić w ocenie wpływu tej usługi na rentowność usług służby publicznej; d) poprawa jakości świadczenia usług publicznych - jeżeli w wyniku uruchomienia tej usługi konieczne się stanie podniesienie standardu świadczenia przewozów transportu publicznego i dzięki temu wzrosną przychody na skutek zwiększenia liczby podróżnych korzystających z połączeń realizowanych na podstawie umów o świadczenie usług publicznych, efekt ten należy uwzględnić przy kalkulacji wpływu uruchomienia nowych międzynarodowych przewozów pasażerskich na rentowność realizacji umów o świadczenie usług publicznych; e) zmiana rozkładu jazdy połączeń realizowanych na podstawie umów o świadczenie usług publicznych - jeżeli w wyniku uruchomienia międzynarodowych przewozów pasażerskich konieczne by było przesunięcie lub likwidacja niektórych połączeń transportu publicznego i w wyniku tego nastąpiłby spadek przychodów spowodowany zmniejszeniem się liczby pasażerów, oznaczać to będzie negatywny wpływ na usługi realizowane na podstawie umów o świadczenie usług publicznych, który oceniony będzie jako zagrożenie ich równowagi ekonomicznej; f) konieczność dokonania inwestycji w tabor kolejowy przez operatorów lub organizatorów transportu publicznego - jeżeli na skutek uruchomienia tej usługi wystąpiłaby konieczność dokonania inwestycji w tabor kolejowy przez operatorów lub organizatorów transportu publicznego bez wygenerowania dzięki temu dodatkowych przychodów, które zagwarantowałyby przynajmniej zwrot poniesionych nakładów, oznaczać to będzie, że równowaga ekonomiczna usług realizowanych na podstawie umowy o świadczenie usług publicznych będzie zagrożona; 2. Prezes UTK nie ustala wartości progowych w odniesieniu do określonych kryteriów, o których mowa w art. 13 ust. 2 Rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) 869/2014 z 11 sierpnia 2014 r. We wniosku o przeprowadzenie badania równowagi ekonomicznej, podmiot składający wniosek powinien wskazać jaka wartość dla wyżej wymienionych kryteriów jest progiem, przekroczenie którego grozić będzie zakłóceniem równowagi ekonomicznej. Musi to być uzasadnione i udokumentowane (wyliczenia, analiza logiczna itd.). Każda taka wartość progowa musi być analizowana w relacji do pozostałych kryteriów – np. wzrost kosztów związanych z koniecznością podjęcia działań konkurencyjnych może zostać skompensowany wzrostem przychodów w tytułu wzrostu liczby Strona 3 z 4 pasażerów dzięki uruchomieniu połączenia międzynarodowego (dodatkowi pasażerowie, którzy mogliby być zainteresowani kontynuowaniem podróży wykorzystując połączenia realizowane w ramach umowy o świadczenie usług publicznych). Dlatego we wniosku należy przedstawić analizę i wartości progowe dla każdego z wyżej wymienionych kryteriów. Strona 4 z 4