Scenariusz zajęć Temat: Serduszko puka

Scenariusz zajęć
I etap edukacyjny, uczeń kończący klasę III, edukacja przyrodnicza
Temat: Serduszko puka
Treści kształcenia:
8) nazywa części ciała i organy wewnętrzne zwierząt i ludzi (np. serce, płuca, żołądek).
Dodatkowe:
Edukacja przyrodnicza
1) obserwuje i prowadzi proste doświadczenia przyrodnicze, analizuje je i wiąże przyczynę
ze skutkiem.
7) zna wpływ przyrody nieożywionej na życie ludzi, zwierząt i roślin:
b) znaczenie wody i powietrza dla życia.
9) zna podstawowe zasady racjonalnego odżywiania się; rozumie konieczność kontrolowania
stanu zdrowia i stosuje się do zaleceń stomatologa i lekarza.
Cele operacyjne:
Uczeń:
● Potrafi wyjaśnić, czym jest serce i jaką pełni rolę w organizmie,
● Wyjaśnić w jakim celu serce pompuje krew,
● Umie wytłumaczyć związek między oddychaniem a biciem serca,
● Umie wytłumaczyć, dlaczego serce bije szybciej po wysiłku,
● Zna rolę krwi tłoczonej przez serce,
● Wyjaśnia, jaki tryb życia przyczynia się do chorób serca.
Nabywane umiejętności:
Uczeń:
● Uczy się określania położenia serca w ciele człowieka,
● Poznaje funkcje serca,
● Dowiaduje się, jaką rolę pełni krew w organizmach żywych,
● Doświadcza zachowania się serca po wysiłku,
● Dowiaduje się, jaką profilaktykę należy stosować, aby chronić serce.
Kompetencje kluczowe:
●
●
Porozumiewanie się w języku ojczystym,
Umiejętność uczenia się.
Środki dydaktyczne:
●
●
Sprzęt multimedialny: rzutnik/projektor multimedialny, komputer, tablica interaktywna,
Zasoby multimedialne: interaktywny widżet („Budowa ciała”), prezentacja
multimedialna („Serdeczne wiadomości”).
1
Metody nauczania:
●
●
●
Podające: pogadanka, objaśnienie,
Problemowe: dyskusja, rozmowa kierowana,
Praktyczna: ćwiczenie przedmiotowe.
Formy pracy:
●
●
Zbiorowa jednolita,
Indywidualna.
Przebieg zajęć:
Etap wstępny
Nauczyciel wita dzieci, następnie prosi, aby każde z nich wykonało krótki bieg w miejscu,
a potem usiadło i przyłożyło dłoń w górnej lewej części klatki piersiowej, na wysokości serca.
Pyta, co czują: dzieci powinny odpowiadać, że wyczuwają bicie własnego serca. Wówczas
nauczyciel zadaje pytania dodatkowe:
● Czy serce cały czas bije jednakowo?
● Czy może bić słabiej lub mocniej?
● Czy może bić szybciej lub wolniej?
Nauczyciel informuje, że podczas tych zajęć wszystkie te zagadnienia zostaną wyjaśnione.
Następnie przedstawia temat zajęć i zapisuje go na tablicy. Potem prosi, aby dzieci usiadły
wygodnie, wyprostowały się na krzesłach i bardzo mocno nabierały powietrza w płuca. Po
chwili pyta, jak się czują, jak reagują ich organizmy, co działoby się, gdyby w ten sposób
siedzieć dłużej, mocno oddychając. Instruuje, aby uczniowie wykonywali jak najmniej
ruchów, aby serce zaczęło bić jak najwolniej. Zwraca uwagę, że na początku lekcji dzieci
podjęły wysiłek fizyczny, a teraz odpoczywają. Prosi o spostrzeżenia: co się dzieje z sercem
podczas wysiłku i podczas odpoczynku?
Etap realizacji
Następnie nauczyciel zadaje pytania:
● Co robi serce?
● Jaka jest jego rola?
Dzieci wymieniają swoje spostrzeżenia. Prowadzący zajęcia proponuje obejrzenie
prezentacji multimedialnej, w trakcie której tłumaczy zasadę pracy serca: że jest ono taką
„pompą”, która musi przetłoczyć całą krew w organizmie. Nauczyciel orientuje się, czy dzieci
wiedzą, dlaczego krew musi zostać przetłoczona? Niezależnie od trafności odpowiedzi
uczniów, prowadzący zajęcia nawiązuje do zagadnień związanych z budową ciała człowieka.
Prezentuje interaktywny widżet z zasobu multimedialnego, tłumacząc krótko działanie
najważniejszych narządów wewnętrznych człowieka. Następnie pyta, czy dzieci wiedzą, do
czego służą płuca. Dodatkowo uzupełnia i wyjaśnia rolę płuc w procesie oddychania.
Zadając kolejne pytania, sprawdza wiedzę uczniów na temat znaczenia tlenu dla
organizmów żywych:
● Dlaczego organizmy żywe potrzebują tlenu?
● Co się będzie działo, jeśli nie dostaniemy tlenu?
2
● Co zawdzięczamy tlenowi?
● Jak dostarczany jest tlen człowiekowi?
Nauczyciel objaśnia, że, aby zapewnić funkcje życiowe organizmom, aby mogły one żyć,
pracować, działać, poruszać się, tlen musi być dostarczony do ich komórek, czyli coś musi
ten tlen przetransportować z płuc do każdej komórki organizmu. Nauczyciel pyta dzieci, czy
mają jakiś pomysł na to, co mogłoby to być? Czy jest w organizmie ludzkim coś takiego, co
mogłoby, po nim krążąc, dostarczać różne ważne składniki nawet do najmniejszych
komórek? Dzieci metodą prób i błędów dochodzą do wniosku, że rolę przenośnika może
pełnić krew. Dopływa ona do serca, które ją przepompowuje.
Nauczyciel wraca pytaniami do procesu oddychania. Pyta, co wytwarza organizm człowieka
w trakcie oddychania: naprowadza, że przyjmując tlen, coś oddaje (dwutlenek węgla).
Następnie objaśnia trujące właściwości dwutlenku węgla, jego szkodliwy wpływ na
organizmy żywe. Na zakończenie omawia rolę krwi w wymianie gazowej. Wyjaśnia, że:
● Trujący dwutlenek węgla krew musi odprowadzić do płuc, żeby został wydalony
z organizmu podczas oddychania,
● Krew, dostarczając do płuc dwutlenek węgla, aby organizm mógł go wydalić, zabiera
z nich tlen, który jest przefiltrowywany przez płuca, i roznosi go po całym organizmie.
● Jeśli w organizmie żywym cokolwiek zakłóci wymianę dwutlenku węgla na tlen
i w związku z tym będzie w nim za dużo dwutlenku, może to spowodować uduszenie.
● Serce, przepompowując krew w organizmie, współuczestniczy w procesie wymiany
dwutlenku węgla na tlen.
Następnie nauczyciel prosi, aby wszyscy usiedli wygodnie na krzesłach i odpoczęli
w bezruchu. Pyta dzieci:
● Czy teraz organizm potrzebuje dużo tlenu? Kiedy organizm potrzebuje go więcej,
a kiedy mniej?
● Jak teraz pracuje serce? Kiedy musi pracować intensywniej, aby organizm miał
zapewnioną wystarczającą ilość tlenu?
● Czy siedząc prawie nieruchomo, zużywamy dużo czy mało tlenu?
● Jak oddychamy w bezruchu: szybko czy wolno?
Nauczyciel wyjaśnia związek między oddychaniem a biciem serca i upewnia się, czy dzieci
rozumieją tę zależność.
Następnie tłumaczy, że serce dziecka bije szybciej niż serce dorosłego człowieka: średnio,
jeżeli dorosły człowiek jest wypoczęty, jego serce wykonuje około 70 uderzeń na minutę.
Nauczyciel tłumaczy dzieciom, jak ważna jest ochrona własnego serca i dbanie o nie. Jest to
narząd, który wprawdzie można wymienić, lekarze od lat szukają sposobów na ratowanie
ludzi i podejmują działania, aby móc przeszczepiać serca, ale tego typu zabiegi są bardzo
ryzykowne. Jedynym sposobem na to, aby mieć zdrowe serce, jest szczególna dbałość
o nie. Nauczyciel pyta, czy uczniowie wiedzą, co może szkodzić sercu, co jest dla niego
niezdrowe i dlaczego. Zadaje pytania:
● Co się dzieje, kiedy niezdrowo się odżywiamy?
● Co się odkłada w organizmie, jeśli jemy za dużo?
Następnie wyjaśnia, że objadając się, szczególnie słodyczami, tyjemy. W organizmie
odkłada się coraz więcej tłuszczu, jesteśmy coraz ciężsi i mamy coraz słabszą kondycję. To
powoduje, że narządy wewnętrzne również gorzej pracują. Nauczyciel podkreśla, jak ważny
3
jest dla układu krążenia właściwy sposób odżywiania się (jedzenie warzyw i owoców,
unikanie węglowodanów i tłuszczów nasyconych) oraz tryb życia człowieka (uprawianie
sportu, spacery, zabawa na świeżym powietrzu, co sprawia, że serce lepiej pracuje,
a naczynia krwionośne są bardziej elastyczne). Wymienia też pozostałe czynniki szkodzące
zdrowiu.
Etap końcowy
Nauczyciel tłumaczy dzieciom, że człowiek musi dbać sam o swoje serce. Prosi, aby dzieci
wymieniły czynności i działania, wykonywane w ciągu całej doby, które pozytywnie wpływają
na pracę serca, a które mu szkodzą.
Dzieli tablicę pionową linią. W jednej części zapisuje: SZKODZI SERCU, w drugiej:
POMAGA SERCU.
Dzieci zapisują swoje spostrzeżenia na tablicy.
Słowa kluczowe:
części ciała, narządy, serce, organy wewnętrzne, płuca, tlen, krew, praca serca
4