1. PATOFIZJOLOGICZNE (BIOLOGICZNE) PODSTAWY CHORÓB

1. PATOFIZJOLOGICZNE (BIOLOGICZNE) PODSTAWY CHORÓB
CYWILIZACYJNYCH
Program nauczania przedmiotu
Przedmiot dotyczy patofizjologii wybranych chorób, określanych jako choroby cywilizacyjne.
Uwzględniono takie zagadnienia jak: miażdżyca, nowotwory, otyłość, cukrzyca. Celem
nauczania proponowanego przedmiotu jest:
1. Zapoznanie słuchaczy z grupą chorób związanych z rozwojem cywilizacyjnym
2. Wskazanie na zaburzenia czynności ustroju człowieka na poziomie narządu, tkanki,
komórki lub molekularnym, które powodują rozwój wymienionych chorób
3. Wskazywanie na dynamikę procesu chorobowego i związki przyczynowo-skutkowe
zmienionej czynności organizmu
4. Wprowadzanie metody nauczania problemowego i łączenia treści nauk podstawowych
z przedmiotami klinicznymi
Zakres
Miażdżyca
•
•
•
•
•
•
Czynniki zagrożenia (genetyczne i środowiskowe)
Uszkodzenie komórek śródbłonka naczyniowego (rodzaje uszkodzeń: mechanizm
wolnorodnikowy, glikacja białek)
Miażdżyca jako proces zapalny (znaczenie czynników prozakrzepowych, zaburzenie
równowagi prostacyklina I2 - tromboksan A2, rola trombocytów, udział molekuł
procesu zapalnego)
Znaczenie czynników lipidowych (chylomikrony, lipoproteiny o bardzo niskiej oraz
niskiej gęstości, zmodyfikowane frakcje lipoproteinowe, lipoproteina(a), lipoproteiny
o wysokiej gęstości, rola receptorów lipoprotein o niskiej gęstości)
Ochronna rola flawonoidów i witamin antyoksydacyjnych
Hormonalna terapia zastępcza
Nowotwory
•
•
•
•
Czynniki determinujące rozwój nowotworów (protoonkogeny, onkogeny oraz geny
supresorowe, dziedziczność, karcynogeny chemiczne, fizyczne i biologiczne, wolne
rodniki)
Kierunki karcynogennego oddziaływania dymu tytoniowego, promieniowania
słonecznego oraz niektórych składników pokarmowych
Wieloetapowy rozwój raka (inicjacja, promocja, progresja, podstawy tworzenia
przerzutów)
Biomarkery nowotworowe (biochemiczne markery choroby nowotworowej, markery
podwyższonego ryzyka zachorowania)
Otyłość
•
Bilans energetyczny
•
•
•
•
•
Metabolizm tkanki tłuszczowej (rodzaje i funkcje, aktywność metaboliczna, kontrola
hormonalna)
Sposoby określania otyłości (należna masa ciała, wskaźnik masy ciała)
Podział otyłości (pierwotna, wtórna, regulacyjna, metaboliczna, hipertroficzna,
hiperplastyczna, gynoidalna, androidalna).
Etiopatogeneza otyłości (kolejność zjawisk fizjologicznych i biochemicznych czynniki
genetyczne, hormonalne, psychiczne, neurogenne).
Powiązania otyłości z zaburzeniami metabolicznymi i układowymi
Cukrzyca
•
•
•
•
•
Regulacja stężenia glukozy we krwi (efekty działania insuliny i glukagonu, działania
insuliny na poziomie komórkowym, metaboliczne następstwa niedoboru insuliny)
Klasyfikacja cukrzycy (cukrzyca typu 1, cukrzyca typu 2, inne typy i zespoły
upośledzenia tolerancji glukozy).
Etiopatogeneza cukrzycy typu 1 i 2 (czynniki środowiskowe, predyspozycje
genetyczne)
Powikłania cukrzycy (wczesne - kwasica cukrzycowa, śpiączka hiperosmolalna; późne
- mikro- oraz makroangiopatie cukrzycowe, glikacja białek).
Patogenetyczne związki cukrzycy, otyłości i miażdżycy (hiperglikemia,
hiperinsulinemia, tkankowa oporność na insulinę, nadciśnienie, uszkodzenie komórek
śródbłonka naczyniowego
Metody i ocena wyników nauczania
Studenci pracują w kilkuosobowych grupach. Samodzielnie rozwiązują problemy
sformułowane przez prowadzącego konwersatorium, na podstawie dostarczonej literatury
tematu. Wybrane zagadnienia są wspólnie dyskutowane pod kierunkiem nauczyciela
akademickiego. Podstawą zaliczenia przedmiotu jest aktywne uczestniczenie w zajęciach.
Literatura dla studentów:
1. Bieżące artykuły naukowe dostarczane przez prowadzącego zajęcia.
2. K. Czyżewska: Patofizjologiczne podstawy wybranych chorób: Część I. Miażdżyca,
Część II. Nowotwory, Część III. Otyłość. Akademia Medyczna w Poznaniu, Poznań
1998, 2000 r.
3. Podręczniki z zakresu: onkologii, endokrynologii, chorób wewnętrznych itp.