Teologia dogmatyczna - Prorok @ wsd.rzeszow.pl

SYLABUS
Przedmiot: TEOLOGIA DOGMATYCZNA. TRAKTATY: PROLEGOMENA, DE FIDE,
DE DEO UNO ET TRINO
Rok akademicki; 2013/14
Rok studiów: III semestr I-II
Prowadzący
Ks. Paweł Pietrusiak
Liczba godzin
zajęć
dydaktycznych
30 godzin w semestrze
Opis przedmiotu
(cel i zamierzone
efekty
kształcenia)
Celem wykładów jest systematyczne przedstawienie głównych
zagadnień czterech traktatów dogmatycznych: wprowadzenie w teologię,
traktat o wierze, traktat o Bogu jedynym i traktat o Trójcy Świętej
Forma zajęć
(wykład,
ćwiczenia,
konwersatorium)
Wykłady
Forma i warunki
zaliczenia
Egzamin ustny
Tematy
poszczególnych
zajęć (tezy)
A. TEOLOGIA
WSTEPNE
DOGMATYCZNA:
ZAGADNIENIE
1. Imię własne teologii. Czym jest teologia, jej podziały
2. Źródła teologii
3. Metody w teologii
4. Cele teologii
5. Objawienie jako obiektywna podstawa poznania teologicznego
(KKK 50-100)
6. Wiara jako subiektywna podstawa poznania teologicznego –
nauka Pisma św.
7. Pismo św. w teologii dogmatycznej –historia problemu
8. Zasady korzystania z Pisma św. w teologii
9. Tradycja w Kościele- historia zagadnienia
10. Zasady korzystania z Tradycji pozabiblijnej
11.Dogmat w służbie Objawienia
12. Zasady interpretacji wypowiedzi dogmatycznych
13. Magisterium Kościoła – historia rozumienia, typy i formy
wypowiedzi
14. Urząd nauczycielski a teologia – zasady wzajemnych relacji wg
najnowszych dokumentów Kościoła
15.Nauczanie papieży
16.Rola teologów w Kościele
B. TEOLOGIA DOGMATYCZNA. TRAKTAT O WIERZE
(De fide)
1. Wiara w ST
2. Wiara w NT
3. Refleksja nad wiarą w historii teologii i magisterium Kościoła
a) Wiara podczas kryzysu pelagiańskiego
b) Wiara Reformatorów i trydenckie rozumienie wiary
c) Wiara na Soborze Watykańskim I
4. O przedmiocie wiary
5. Motywy wiary i wiarygodności
6. O samym akcie wiary
7. Wiara i rozum.
8. Cnota wiary
9. Agnostycyzm i ateizm
C. TEOLOGIA DOGMATYCZNA. TRAKTAT „DE DEO
UNO”
I.
Istnienie Boga
1. Dowody na istnienie Boga
2. O poznawalności boskiej natury
II.
O naturze Boga
1. Metafizyczna istota Boga
2. O przymiotach boskich w ogólności
3. Szczegółowe studium przymiotów Bożych: prostota,
niezmienność, wieczność, wszechobecność,
nieskończoność, jedność i jedyność, miłosierdzie,
sprawiedliwość.
III.
O działaniach Boga
1. Zycie Boże
2. Wiedza Boga
3. Wola Boża
D. TEOLOGIA DOGMATYCZNA. TRAKTAT O TRÓJCY
SWIETEJ
I.
Objawienie Trójcy Świętej w Piśmie Świętym
1. Prawda o jedności Boga
2. Zapowiedz Trójcy sw. w ST
3. Podstawowe teksty trynitarne NT
II.
Osoby boskie według Pisma Świętego
1. Ojciec
2. Syn
3. Duch Święty
III.
Historyczny rozwój doktryny trynitarnej
1. Wiara chrzcielna, symbole wiary, reguła wiary
2. Judeo-chrzescijaństwo i gnoza. Odpowiedz Ireneusza
3. Herezje trynitarze III wieku: adopcjonizm, moralizm,
monarchianizm
4. Stanowisko Orygenesa i Tertuliana
5. Kryzys ariański i stopniowa kształtowanie się
terminologii trynitarnej. Udział Ojców Kapadockich
6. Boskość Ducha Świętego i Sobór
Konstantynopolitański I
7. Teologia trynitarna św. Augustyna
8. Rozwój teologii trynitarnej w średniowieczu. Tomasz
z Akwinu i Bonawentura
IV.
Część systematyczna
1. O pochodzeniach Osób Boskich
 Tylko Ojciec nie pochodzi od nikogo. Jest principium
sine principio
 Syn pochodzi od Ojca przez zrodzenia (generatio)
 Duch Święty pochodzi od Ojca i Syna
 Problem « Filioque » i w dialogu teologicznym miedzy
Wschodem i Zachodem
2. Relacje w Bogu
 Pojęcie relacji
 Rzeczywiste relacje w Bogu
 Istota relacji w Bogu
 Relacje przeciwstawne

3. Osoby Boskie
 Pojęcie Osoby w Bogu
 Relacje i Osoby Boskie. Relationes subsistentes
 Właściwości i akty nocjonalne (proprietates, actus
notionales)
 Perychoreza osób Boskich
4. Posłania Osób Bożych
 Pojęcie posłania (missio)
 Jedność działania osób Boskich « ad extra »
 Posłania widzialne i niewidzialne Osób Boskich
 Apropriacje
Literatura
podstawowa
C. Bartnik, Teologia dogmatyczna, t. I
W. Granat, Bóg jeden w Trójcy Osób
W. Brauning (red), Nauka o Bogu. Podręcznik teologii dogmatycznej,
Kraków 1999.
F. Courth, Bóg trójjedynej miłości, Poznań 1997.
W. Kasper, Bóg Jezusa Chrystusa, przeł. J. Tyrawa, Wrocław 1996.
J. Szurek, Trójjedyny. Kraków 1999.
J. Szymik, Traktat o Bogu jedynym, w: Dogmatyka, T. 3, Warszawa
2006, s. 16-231.
W. Beinert, Teologiczna teoria poznania, Kraków 1998 (tom I
Podręcznika teologii dogmatycznej pod red. W. Beinerta).
Breviarium fidei, Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła, opr. S.
Głowa, I. Bieda, Poznań 1989.
Dokumenty Soborów Powszechnych, Kraków 2002
J. O’Donnell, Wprowadzenie do teologii dogmatycznej, Kraków 1997.
J. Kijas, Wprowadzenie do myślenia teologicznego, Kraków 2005,
J. Królikowski, Fides quarens intellectum. Natura i metoda teologii,
Tarnów 2000.
K. Kupiec, Teologia – wiedza zbawienia, Wprowadzenie do teologii i
rozwoju dogmatów, Tarnów 1998.
Lektura
uzupełniająca
J. Majewski, Wprowadzenie do teologii dogmatycznej, w: Dogmatyka,
red. E. Adamiak, A. Czaja, J. Majewski, Warszawa 2005.
J. Morales, Wprowadzenie do teologii, Kraków 2006.
S. C. Napiórkowski, Jak uprawiać teologię, Wrocław 1991.
Od wiary do teologii. Dokumenty Między narodowej Komisji
Teologicznej, Kraków 2000.
K. Rahner, Podstawowy wykład wiary, Warszawa 1987.
J. Wicks, Wprowadzenie do metody teologicznej, Kraków 1995.
W trosce o pełnię wiary. Dokumenty Kongregacji Nauki Wary, Tarnów
1995.
M. Schmaus, Wiara Kościoła, t. 1: Objawienie – inicjatywa Boża
oczekująca odpowiedzi człowieka: wiary, Gdańsk 1989.
B. Sesboue, Władza w Kościele, Kraków 2003.
J. Szymik, O teologii dzisiaj, Pelplin 2006.