Bezpieczne_Wakacje

advertisement
BEZPIECZNA KĄPIEL
Kąpiel w chłodnej wodzie latem to prawdziwa przyjemność. Czasami jednak
ta „przyjemność” bywa niebezpieczna, szczególnie w zbiornikach wodnych
i miejscach nie przeznaczonych do kąpieli. Nieuregulowany brzeg (wysoki i śliski)
i nieznane dno(obecność zatopionych niebezpiecznych przedmiotów, nagłe uskoki
dna) zagrażają licznymi urazami, niespodziewanymi zachłyśnięciami.
Nawet dobry pływak może sobie nie poradzić bez pomocy ratownika. Poza tym
wody mogą być niezdatne do kąpieli z powodu zanieczyszczeń chemicznych
i biologicznych nie zawsze widocznych gołym okiem. Wyjątkowo natrętnym
biologicznym zanieczyszczeniem wód Bałtyku i pomorskich jezior są w ostatnich
latach sinice jednokomórkowe glony. Wzrost temperatury wody powyżej 22◦C
powoduje ich masowy zakwit. Woda przybiera wtedy wygląd zupy szczawiowej.
Kąpiel w takiej wodzie zagraża wystąpieniem stanów zapalnych skóry i spojówek a jej połknięcie
może spowodować biegunkę, ból brzucha, wymioty, skurcze mięśni gładkich (kolka).
Przyjemnie i bezpiecznie
Kąp się tylko w miejscach do tego przeznaczonych, pod okiem ratownika.
Patrz na kolor chorągiewek.
Jeżeli będą:
- białe
– kąpiel dozwolona
- czerwone – kąpiel zabroniona
Corocznie w okresie wakacji setki młodych osób łamią kręgosłup skacząc do wody w miejscach
do tego nie przeznaczonych. Kampania "Płytka Wyobraźnia to kalectwo" to akcja społeczna
mająca na celu ostrzeżenie młodych osób przed nierozważnymi i często tragicznymi w skutkach
skokami do wody.
SALMONELLA
Salmonella (pałeczki bakterii Salmonella)
występuje u zwierząt dzikich i hodowlanych.
W sprzyjających warunkach (ciepło, wilgoć,
obecność białka) mogą żyć poza organizmem
żywym przez kilka miesięcy. Przemysłowa
hodowla drobiu i przetwórstwo żywności
przyczyniły się w ostatnich latach do wzrostu
zachorowań na salmonellozy na całym świecie.
U ludzi bakterie te wywołują najczęściej
dolegliwości
żołądkowo-jelitowe
nazywane
potocznie zatruciem pokarmowym. Objawy chorobowe, występujące zwykle po 6 - 72 godzinach
od zakażenia, to: bóle brzucha, gorączka, biegunka, czasami nudności lub wymioty. W
przypadku wystąpienia objawów chorobowych - natychmiast zgłoś się do lekarza. Ich
lekceważenie może doprowadzić odwodnienia organizmu, a nawet śmierci dzieci i osób
starszych. U niemowląt, małych dzieci, ludzi wyniszczonych chorobami lub u osób w podeszłym
wieku choroba może przebiegać bardzo ciężko, ze zmianami w narządach wewnętrznych,
stawach, a nawet z zapaleniem opon mózgowo - rdzeniowych. Po przebyciu choroby pałeczki
mogą być usuwane z kałem przez kilka dni, tygodni lub miesięcy.
Człowiek zakaża się:
· poprzez żywność zanieczyszczoną odchodami zakażonych zwierząt (najczęściej drobiu, myszy,
szczurów),
· poprzez produkty żywnościowe pochodzące od zwierząt zakażonych (jaja, mięso, mleko),
· od zakażonych zwierząt (kurczęta hodowane w domach) i ludzi usuwających pałeczki z kałem,
zarówno chorych, jak i zdrowych (nosicieli).
Szczególnie niebezpiecznym nośnikiem pałeczek są produkty zawierające surowe jaja
(majonezy, kremy, lody i in.) oraz rozdrobnione przetwory mięsne (galaretki, pasztety, pierogi).
ZACHOROWANIOM MOŻNA ZAPOBIEC PRZEZ:
· mycie rąk po wyjściu z ubikacji i przed przygotowaniem posiłków,
· utrzymywanie w czystości naczyń, sprzętu kuchennego i samej kuchni (ulubionym siedliskiem
bakterii
· są wilgotne gąbki i zmywaki),
· przechowywanie żywności w odpowiednio niskiej temperaturze,
· zapobieganie rozmrażaniu i ponownemu zamrażaniu żywności,
· wydzielenie miejsca w lodówce na surowy drób, mięso i jaja tak, aby nie stykały się z innymi
produktami,
· całkowite rozmrażanie drobiu, mięsa, ryb i ich przetworów przed przystąpieniem do smażenia,
pieczenia, gotowania,
· poddawanie żywności działaniu wysokiej temperatury (gotowanie, pieczenie, duszenie), które
jest najłatwiejszym sposobem niszczenia zarazka (smażenie jest mniej skuteczne),
· mycie jaj przed rozbiciem skorupki,
· unikanie lodów i ciastek pochodzących od nieznanych wytwórców i przygodnych
sprzedawców,
· zabezpieczenie żywności przed dostępem owadów i gryzoni.
MYJ RĘCE PO WYJŚCIU Z UBIKACJI I PRZED PRZYGOTOWANIEM POSIŁKÓW.
NIEBEZPIECZNE MENINGOKOKI
Słowo sepsa ciągle wywołuje dreszcz emocji, ludzie nie wiedzą jakie objawy są
charakterystyczne dla tej choroby, co zrobić, gdy dojdzie do zarażenia
meningokokami oraz w jaki sposób zminimalizować ryzyko zachorowania.
Niekiedy także lekarze mają problemy z postawieniem trafnej diagnozy.
W początkowym stadium objawy sepsy przypominają przeziębienie. Szybkie
rozpoznanie choroby ma niebagatelne znaczenie, 50 procent zgonów
spowodowanych przez sepsę ma miejsce w ciągu pierwszej doby od momentu pojawienia się objawów
choroby. Zakażenia meningokokowe wywoływane są przez bakterie zwane meningokokami, które mogą
spowodować zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych. Mogą również wywołać sepsę, czyli uogólnioną
odpowiedź organizmu na zakażenie, określane wspólnie mianem inwazyjnej choroby meningokokowej.
U około 20-40% zdrowych ludzi (nosicieli) meningokoki występują w jamie nosowo-gardłowej nie
powodując żadnych dolegliwości ani objawów.
Kto najczęściej choruje? : • dzieci w wieku od 0 do 4 roku życia • młodzież
Jednak pamiętać należy, że zachorować może każdy człowiek, bez względu na wiek. Najbardziej
narażone są osoby mające bliskie, bezpośrednie kontakty z chorymi lub nosicielami.
Zakażeniu sprzyja:
• przebywanie w zatłoczonych pomieszczeniach o dużym natężeniu hałasu (dyskoteka, koncert);
• przebywanie dłuższy czas w grupie w zamkniętych pomieszczeniach (koszary internaty, akademiki);
• przygodne pocałunki;
• picie z jednej butelki, używanie wspólnych sztućców;
• palenie tego samego papierosa;
• bardziej podatni na zakażenie są ludzie, których organizm jest osłabiony wcześniejszymi infekcjami,
wysiłkiem fizycznym, stresem, długotrwałym odchudzaniem itp.
ZAPOBIEGANIE:
Najważniejszymi sposobami zabezpieczenia się przed zachorowaniem są:
- profilaktyka poprzez stosowanie szczepień ochronnych. należy jednak pamiętać, iż szczepionka
zabezpiecza przed zakażeniem meningokokami typu C (w chwili obecnej najgroźniejsze) i nie
zabezpiecza przed zakażeniem typem B. Szczepionkę można podawać osobom od 2 miesiąca życia.
powyżej 12 miesiąca życia podaje się 1 dawkę szczepionki. O szczepieniu decyduje lekarz;
- unikanie ryzykownych zachowań;
OBJAWY ZAKAŻEŃ MENINGOKOKOWYCH – OGÓLNE
W początkowej fazie podobne są do przeziębienia (gorączka, bóle stawowe, mięśniowe, ogólne złe
samopoczucie). Mogą również wystąpić: bóle głowy, nudności, wymioty, sztywność karku, drgawki
często świadczące o zapaleniu opon mózgowo – rdzeniowych. Charakterystycznym objawem w
postępującym zakażeniu jest wysypka wybroczynowa –plamki na skórze całego ciała w postaci drobnych
czerwonych punkcików zlewających się w późniejszym okresie w duże plamy, które nie bledną pod
naciskiem. Wysypka może być jednym z ostatnich objawów.
U dzieci poniżej 2 roku życia powyższe objawy mogą być mniej widoczne, a dominują takie jak: brak
apetytu, wymioty, spowolnienie, rozdrażnienie, rozpaczliwy płacz, senność lub drażliwość, odchylenie
głowy do tyłu, pulsujące ciemiączko u niemowląt, wybroczyny na skórze.
W przypadku wystąpienia objawów grypopodobnych (wysoka temperatura, ból głowy, wymioty, bóle
kończyn, kaszel, chrypka) należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Po bezpośrednim kontakcie z osobą
chorą na inwazyjną chorobę meningokokową należy natychmiast zgłosić się do lekarza, który może
zalecić przyjęcie dawki antybiotyku, co znacznie zmniejsza ryzyko zachorowania.
Bąblowica – drogi zakażenia,
przebieg choroby, leczenie,
profilaktyka
No cóż, dziś las nie jest już przyjazny, i nie są to
wyłącznie medialne „strachy na lachy”, lecz całkiem
realne zagrożenie zdrowotne. Poza kleszczami
roznoszącymi boreliozę, wśród malowniczych jagodzisk
czyha na zbieraczy bąblowica – poważna choroba pasożytnicza, rodzaj tasiemca
przenoszonego przez zakażone psy, wilki i lisy. Do Polski trafiła z krajów Europy
Zachodniej we wczesnych latach 90. ubiegłego wieku. Co roku odnotowuje się u nas
kilkadziesiąt przypadków zakażeń u ludzi. A bąblowiec to pasożyt wyjątkowo paskudny,
przebiegły i uparty.
Co to takiego? Istnieje kilka rodzajów tasiemca-bąblowca, wszystkie należą do rodzaju
Echinococcus. Pasożyt jest maleńki, ma ok. 2 mm długości, lecz to, czego mu brak w kwestii
rozmiaru, nadrabia niebywałą agresywnością. Trzeba kilku dni w temperaturze poniżej minus 70
st. C, żeby jego jajeczka straciły inwazyjność – nic dziwnego, że bąblowiec spotykany jest także
w okolicach koła podbiegunowego. Do organizmu człowieka jajeczka dostają się właśnie np.
z leśnych owoców zanieczyszczonych zwierzęcymi odchodami. Tam przekształcają się w larwy,
które wraz z krwią trafiają do różnych narządów: najczęściej, w ponad 90 proc. przypadków
atakowana jest wątroba, śledziona, ale także płuca, kości i mózg.
Przebieg choroby: Larwa bąblowca wytwarza wokół siebie powiększającą się w miarę upływu
czasu torbiel. W zależności od gatunku, pasożyt wytwarza torbiele jedno- lub wielokomorowe.
Torbiele mogą osiągnąć nawet do 20 cm średnicy! Kiedy bąblowiec rozmnaża się – co może
trwać nawet kilkanaście lat bez żadnych wyraźnych objawów – anektuje kolejne narządy, dając
przerzuty niczym nowotwór. Z czasem wokół torbieli tworzy się tzw. pericysta wywołująca
odczyn zapalny, a sam powiększający się guz uciska narządy, w których się zagnieździł.
Bąblowiec w płucach zwyczajnie dusi – uciskając na tkankę płuc, powoduje niedodmę
i trudności w oddychaniu. Zlokalizowany w mózgu, wywołuje objawy podobne jak nowotwór.
Nie jest łatwo wykryć tę chorobę, a do najgroźniejszych sytuacji dochodzi w przypadku
pęknięcia torbieli, co może prowadzić nawet do śmierci chorego.
Jak to się leczy? Podstawowa trudność w leczeniu bąblowicy, choroby śmiertelnie groźnej, leży
w niemożności postawienia diagnozy. Choroba jest bardzo trudna do wykrycia, w większości
przypadków prawidłowego rozpoznania można spodziewać się dopiero po pęknięciu torbieli!
Czasem nie dająca jeszcze objawów torbiel może zostać zauważona przez lekarza przy okazji
innych, rutynowych badań. Ale i wtedy zdarza się, że bywa mylona z guzem nowotworowym.
Torbiele widać w badaniach USG czy rentgenologicznych, a całkowitą pewność diagnostyczną
zyskuje się dopiero po zbadaniu płynu torbieli pod kątem obecności pasożytów. Niektóre torbiele
można usuwać operacyjnie, po zabiegu zaś czeka pacjenta przeciwpasożytnicza chemioterapia.
Przez kolejnych dziesięć lat chory pozostaje pod obserwacją, gdyż bąblowiec może jeszcze
przebywać w organizmie – przyczajony i niewidoczny przy kolejnych badaniach. Nieoperacyjne
torbiele można nakłuwać i nastrzykiwać środkiem pasożytobójczym lub odsysać ich zawartość,
powtarzając procedurę kilkakrotnie. Leczenie jest jednak długotrwałe, męczące i kosztowne.
Gdzie straszy bąblowiec? Polskie lasy, jak już wspomnieliśmy, od kilkunastu lat są już
siedliskiem bąblowca. Najbardziej uważać trzeba na Pomorzu, Warmii i Mazurach, a także
w okolicach Białowieży: to tam notuje się najwięcej przypadków zakażeń. Za naszą zachodnią
granicą – tam, skąd nastąpił „import” pasożyta, nie będziemy bezpieczni w lasach Niemiec,
Szwajcarii, Austrii i Francji. Ani Syberia, ani Japonia, Chiny czy Alaska także nie są od niego
wolne.
Jak się chronić? Czy wobec tego zrezygnować z jedzenia jagód, poziomek, borówek i malin?
Ależ skąd! Bąblowica to typowa choroba brudnych rąk. A zatem – nie wolno po prostu podjadać
leśnych owoców prosto z krzaczka, i zapomnieć na zawsze, że takie smakują najlepiej. Już nie.
Trzeba je – nietknięte – odtransportować do domu i bardzo starannie wypłukać przed jedzeniem.
Ponadto, bo rzecz nie dotyczy wyłącznie owoców, musimy ostrzec grzybiarzy: koniec
z próbowaniem „niepewnych” grzybów końcem języka. Ta metoda jest po pierwsze i tak
nieskuteczna, a po drugie – również grozi zakażeniem bąblowicą. To nie jest tak, że odchody
bezdomnego psa czy lisa, roznoszącego jaja bąblowca, można wyczuć czy zobaczyć na jagodach
albo grzybach. Pamiętajmy, że wola przetrwania tego agresywnego pasożyta jest ogromna i jaja
zachowują aktywność nawet po długim czasie od zostawienia ich na leśnej ściółce. Warto też
pamiętać o starannym myciu rąk po spotkaniach z wsiowymi czy bezdomnymi zwierzakami –
psami i kotami. Wypada też do archiwum pamięci odłożyć wspomnienia z dziecinnych wypraw
na jagody, kiedy wracało się do domu nie tylko z garnuszkiem, ale i z żołądkiem pełnym
owoców, nie tylko z palcami, ale i z buzią umazaną na fioletowo.
ZAGROŻENIE
K L E S Z C Z AMI
Kleszcze są pasożytami zewnętrznymi, głównie
kręgowców. Sam moment przekłucia naskórka
i wysysania krwi pozostaje nie zauważony,
ponieważ
wydzielina
zwierzęcia
działa
znieczulająco. Typowymi miejscami ukąszeń są:
głowa, uszy, miejsca zgięcia dwóch stawów,
ręce i nogi. W miejscu ukłucia może wystąpić
obrzęk, ból, swędzenie, zaczerwienienie. Do
zakażenia człowieka dochodzi w trakcie ssania
krwi przez kleszcza. Kleszcze przebywają najczęściej w wilgotnych lasach liściastych
i mieszanych o gęstym poszyciu, nad brzegami stawów, jezior i rzek, w wysokiej trawie łąk,
w parkowych zaroślach, a także w gniazdach ptaków, na strychach i poddaszach. Bytują
w zależności od stadia rozwojowego na wysokościach 30 cm-1,5m, stąd spadają na żywiciela.
Kleszcze są nosicielami różnych chorób, z których najgroźniejsze i najpowszechniejsze
to borelioza i odkleszczowe zapalenie mózgu.
Ze względu na niebezpieczne dla zdrowia powikłania zakażeń odkleszczowych obowiązuje
wzmożona czujność. Aktywność kleszczy rozpoczyna się w marcu lub kwietniu, kiedy gleba
osiąga temperaturę 5-7°C i kończy się, gdy średnia temperatura powietrza obniży się do
powyższych, co ma miejsce w październiku lub listopadzie. Trzeba też wiedzieć, że zakażenie
krętkiem kleszczowym wywołującym boreliozę występuje w Polsce stosunkowo często i nie ma
na nie w pełni skutecznego lekarstwa. Chorują prawie wszyscy, których ukąsił kleszcz zakażony
krętkiem. Na szczęście nie wszystkie kleszcze są zakażone.
ZAPOBIEGANIE ZAKAŻENIOM
W przypadku boreliozy nie można zastosować medycznej profilaktyki, gdyż dotąd nie
wynaleziono szczepionki p/boreliozie.
Zaleconą metodą zapobiegania są głównie osłony ubraniowe i środki owadobójcze: Idąc do lasu
czy na łąkę z wysoką trawą należy odpowiednio się ubierać - konieczne są długie spodnie, bluza
z długimi rękawami oraz nakrycie głowy. Po powrocie z wycieczki należy dokładnie obejrzeć
skórę a jeśli stwierdzimy kleszcza należy go jak najszybciej wyciągnąć a miejsce po nim
zdezynfekować.
Jedynym sposobem uniknięcia przykrych skutków odkleszczowego zapalenia mózgu oprócz
stosowania osłon ubraniowych i środków owadobójczych jest szczepienie ochronne. Cykl
szczepienia podstawowego składa się z 3 dawek z czego 2 pierwsze podajemy w odstępie 1-3
miesięcy, III dawka w 9-12 miesięcy od II. Nie jest to jednak ochrona na całe życie – niezbędne
są dawki przypominające podawane co 3 lata. Szczepienie najlepiej rozpoczynać w zimnym
okresie roku, aby organizm zdążył wytworzyć odporność do momentu największej aktywności
kleszczy.
Co zrobić po ugryzieniu przez kleszcza?
Jeżeli dostrzeżesz wczepionego kleszcza, usuń go
jak najszybciej np. za pomocą pęsety z cienkimi
końcami. Chwyć mocno kleszcza, tak blisko skóry,
jak tylko możliwe. Pewnym ruchem oderwij go od
skóry (nie obracaj!). Jeśli pozostaną części kleszcza
wbite w skórę, należy je usunąć tak szybko, jak
tylko możliwe. Paraliżowanie kleszcza olejem, kremem, masłem lub jego wykręcanie może
spowodować wstrzyknięcie przez kleszcza jeszcze większej ilości materiału zakaźnego do ciała
(kleszcz wtedy "wymiotuje"). Nie należy używać wazeliny, płonących zapałek, końcówek
papierosów, pilników do paznokci lub innych przedmiotów.
Jeżeli masz kłopot z usunięciem kleszcza, zgłoś się do punktu medycznego!
Nie każde ukąszenie kleszcza jest niebezpieczne. Konsultacja specjalisty jest wymagana, jeżeli
pojawiają się niepokojące objawy np: - 7 do 14 dni po ukąszeniu kleszcza pojawiają się objawy
grypopodobne: gorączka powyżej 38°C,
zmęczenie, ból głowy, ból pleców i kończyn, kaszel, katar, objawy żołądkowo-jelitowe, utrata
łaknienia, nudności – mogą to być objawy pierwszego etapu kleszczowego zapalenia mózgu,
- w okolicy ukłucia pojawił się rumień,
- pojawiają się inne niepokojące objawy np. ze strony układu nerwowego nawet po kilku
tygodniach od ukąszenia.
WRÓĆ BEZ HIV







Nieważne kim jesteś, gdzie jesteś, co robisz, jakie masz wykształcenie, czy też
przekonania – HIV i AIDS może dotyczyć także Ciebie.
Zawsze i wszędzie unikaj ryzykownych zachowań.
HIV i AIDS nie zna granic.
Seks, tak jak podróż, to wspaniałe przeżycie, może dawać dużo satysfakcji i szczęścia,
jeśli zadbamy o swoje bezpieczeństwo.
Wykorzystuj wiedzę o HIV w praktyce. Negocjuj techniki bezpieczniejszego seksu,
używaj prezerwatywy.
Nie bój się rozmawiać o przeszłości seksualnej partnera.
Zrób test na HIV, dowiedz się jaki jest Twój status serologiczny.
W Polsce główną drogę zakażeń HIV stanowią obecnie ryzykowne zachowania seksualne.
Najczęściej zakażają się osoby będące w grupie wiekowej od 18 do 39 lat. Dlatego też akcja jest
skierowana przede wszystkim do osób młodych i aktywnych seksualnie – żyjących w związkach
formalnych, nieformalnych i nie posiadających stałego partnera.
Osoby młode są też najbardziej mobilne. Jak wynika z badań Głównego Urzędu Statystycznego,
najliczniejszą grupę osób wyjeżdżających z Polski na co najmniej 2 miesiące stanowią osoby
między 18 a 35 rokiem życia, stanu wolnego, mające co najmniej średnie wykształcenie
i wyjeżdżające zarówno w celach zarobkowych (ponad 80%), jak i turystycznych. Grupę tę
charakteryzuje duża aktywność seksualna i gotowość do poszukiwania lub zmiany partnera
seksualnego. Często wyjazd oznacza rozłąkę ze stałym partnerem.
Jeżeli decydujesz się na seks, jeżeli decydujesz się na narkotyki i kiedy myślisz, że alkohol
dodaje Ci odwagi i nakręca Cię, WYHAMUJ
Często największym, nierealnym marzeniem zakażonych jest cofnięcie czasu do tej jednej,
jedynej chwili, kiedy mogli zachować się inaczej - podjąć inną decyzję.
Powiedzieć nie, gdy kumpel proponował im narkotyk
Powiedzieć nie na szybki seks bez zabezpieczenia
Powiedzieć nie w sytuacji, kiedy wiedzieli, że ryzykują.
DAJ SOBIE SZANSĘ NA ŻYCIE BEZ HIV, NA ŻYCIE BEZ AIDS.
UZALEŻNIENIA OD ŚRODKÓW
PSYCHOAKTYWNYCH
Począwszy od ostatniej dekady XX wieku narkotyki,
dopalacze, leki i inne środki chemiczne stały się
zagrożeniem dla młodzieży, a nawet dzieci. Narkotyki są
powszechnie używane, ponieważ zadbał o to świat
przestępczy.
Stały
się
one
źródłem
olbrzymich
nielegalnych pieniędzy. Mówiąc o narkotykach, nie ma
sensu owijać w bawełnę: jest to po prostu ślepa ulica, a na
jej końcu znajduje się bagno. Wielu młodych ludzi śmieje
się z haseł typu: „zażywasz – przegrywasz”, ale to
sformułowanie jest na wskroś prawdziwe. Substancje
uzależniające to związki chemiczne, których działanie wpływa na zmianę myślenia oraz na stany
emocjonalne człowieka. Substancje tego typu wprowadzają w świat złudzeń i są formą ucieczką
od rzeczywistości. Nie tylko zakłócają procesy myślenia i modyfikują stany emocjonalne, ale
także powodują syndrom uzależnienia. Człowiek uzależniony, to ktoś żyjący – do pewnego
momentu – w świecie przyjemnej iluzji. Każde uzależnienie oddala człowieka od niego samego,
od miłości i prawdy, od wolności oraz odpowiedzialności, od więzi i wartości, od norm
moralnych i podstawowych zasad uczciwego postępowania. W konsekwencji, uzależnienia są
rodzajem samobójstwa na raty. Prowadzą do śmierci. Substancje uzależniające to: narkotyki (w
tym dopalacze) alkohol, nikotyna, leki psychotropowe, środki uśmierzające ból. Uzależnienie to
sytuacja zależności psychicznej od określonej substancji narkotycznej lub całej grupy tego typu
substancji.
WPADŁEŚ, szukaj pomocy w rodzinie lub zadzwoń pod Antynarkotykowy Telefon
Zaufania 0 801 199 990.
Informacje znajdziesz również na stronie internetowej www.dopalaczeinfo.pl
NARKOTYKI – NIE UFAJ OBCYM
Wakacje to czas odpoczynku, poszukiwania przygód i różnorakich
wrażeń. Sprzyja to podejmowaniu nieprzemyślanych decyzji
i ryzykownych zachowań.
PAMIĘTAJ !!!
Narkotyki są bardziej niebezpieczne dla dzieci niż dla dorosłych.
Dzieci i młodzież bardzo szybko się uzależniają.
Wszystkie narkotyki mają zdolność wywoływania uzależnień.
Narkotyki to substancje uszkadzające najważniejsze narządy (mózg, serce, wątroba, płuca).
UWAGA !!!
Narkotyki wyłączają „urządzenia” kontrolne naszego organizmu. Pod ich wpływem może dojść
do:
· odwodnienia i przegrzania organizmu podczas wysiłku (np. taniec), w konsekwencji, udaru
cieplnego,
· niewydolności krążenia, drgawek, zaburzenia świadomości, śmierci,
· wylewu, zapaści, utraty przytomności w połączeniu narkotyków z alkoholem,
· „flash back”, czyli nawrót działania narkotyku, mimo że od czasu zażycia upłynęło wiele dni,
· halucynacje wzrokowe lub słuchowe mogą się pojawić w najmniej oczekiwanych momentach,
np. podczas prowadzenia pojazdu.
CO MOŻESZ ZROBIĆ, ABY NIE WPAŚĆ W PUŁAPKĘ?
Nie ufaj tym którzy zachwalają efekty brania substancji odurzających – to śmiertelne
niebezpieczeństwo. Eksperymenty z narkotykami to dowód niedojrzałości, a nie oznaka
dorosłości. Branie z ciekawości, pod wpływem innych lub chwili, jest brakiem szacunku dla
siebie i swojego ciała. Nawet jednorazowy eksperyment może prowadzić do uzależnienia.
CHCESZ MIEĆ CIEKAWE I GODNE ŻYCIE – BIERZ PRZYKŁAD Z DOJRZAŁYCH I
SZCZĘŚLIWYCH LUDZI, KTÓRYCH NIE BRAKUJE WOKÓŁ CIEBIE, ROZEJRZYJ
SIĘ, ZOBACZ JAK DOBRZE RADZĄ SOBIE Z ŻYCIEM BEZ POMOCY
CHEMICZNYCH „PRZYJACIÓŁ”.
UVAGA NA SŁOŃCE!
Promieniowanie ultrafioletowe (UV) jest odpowiedzialne
w ponad 80% za starzenie się skóry i powstawanie
zmarszczek. Zgodnie z dotychczasowym stanem wiedzy,
niewielkie ilości promieniowania ultrafioletowego są
korzystne dla zdrowia i odgrywają istotną rolę w wytwarzaniu
witaminy D3, która chroni przed krzywicą, osteoporozą i chorobami nowotworowymi.
Promieniowanie słoneczne ma także działanie przeciwdepresyjne i często dodaje nam wigoru.
Jednak nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV prowadzi do niekorzystnych konsekwencji
zdrowotnych.
Zasady bezpiecznego opalania się:
· ogranicz czas przebywania na słońcu, szczególnie w godz. 10.00 – 15.00,
· rób przerwy w opalaniu, często przebywaj w cieniu,
· noś nakrycie głowy, okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV, przewiewne ubranie z długim
rękawem (warto wiedzieć, że koszulka bawełniana zapewnia ochronę odpowiadającą
współczynnikowi SPF 8),
· stosuj kosmetyki z filtrami ochronnymi ze współczynnikiem ochrony słonecznej SPF
minimum 15,
· stosuj kosmetyki z filtrami ochronnymi nie później niż 15-20 minut przed wyjściem z domu;
większość kosmetyków tego typu powinna być obficie nakładana na skórę co 3-4 godziny,
również po każdej kąpieli i spoceniu się; warto pamiętać , że kosmetyk wodoodporny to taki,
który zachowuje aktywność przez 40 minut przebywania w wodzie,
· nie stosuj przed opalaniem żadnych kosmetyków, leków, które nie są przeznaczone do opalania
(również perfum).
PAMIĘTAJ !
Zachowuj umiar w czasie opalania
W solarium – też musimy uważać
Lampy solaryjne emitują głównie promieniowanie UVA, które jest przyczyną przedwczesnego
starzenia się skóry, odczynów fotoalergicznych oraz nowotworów. Dawka promieniowania
w wielu typach lamp wykorzystywanych w solariach jest często dwudziestokrotnie wyższa niż
w świetle słonecznym. Długotrwała, powtarzająca się ekspozycja na promienie UV powoduje
utrwalanie się niekorzystnych zmian w wyglądzie skóry, jej strukturach i funkcji.
Zagrożenia związane ze zbyt długim opalaniem:
· Oparzenia słoneczne,
· Utrata elastyczności skóry, powstawanie zmarszczek (fotostarzenie),
· Zgrubienie i suchość skóry,
· Nieregularne rozmieszczenie pigmentacji (przebarwienia),
· Zwiększona podatność na nowotwory skóry (czerniak),
· Pogorszenie stanu rozszerzonych naczyń
krwionośnych,
· Wywołanie alergii/fotodermatozy.
BEZPIECZNE GRZYBOBRANIE
Grzyby są chętnie spożywane przez ludzi ze względu
na ich
walory
smakowe
i zapachowe.
Pobyt w lesie jest także bardzo dobrą formą
aktywnego wypoczynku. Jednak w naszych lasach
rośnie wiele gatunków grzybów o różnej toksyczności.
Wśród nich występują grzyby trujące, jadalne
i niejadalne. Szczególnie niebezpieczne są grzyby
trujące, które mogą stać się przyczyną śmiertelnych zatruć pokarmowych, dlatego podstawowa
wiedza i zachowanie dużej ostrożności przy ich zbieraniu są ciągle potrzebne.
Oto kilka uwag zarówno dla wytrawnych grzybiarzy jak i amatorów:
ABC ZBIERACZA GRZYBÓW
 Zbierajmy gatunki grzybów tylko dobrze znanych – nie kierujmy się rutyną, zbierajmy
grzyby, co do których jesteśmy całkowicie pewni.
 Nie zbierajmy grzybów bardzo młodych, które nie mają wykształconych owocników,
trudno wówczas rozpoznać gatunek i łatwo się pomylić w jego ocenie. Nie zbierajmy
również grzybów starych i przejrzałych, a także gatunków, których nie znamy.
 Nie niszczymy żadnych grzybów, także trujących, stanowią one pożyteczną biocenozę
leśną.
 Zbierajmy grzyby całe poprzez wykręcanie z podłoża. Pozostały dołek należy zasypać
ziemią i lekko przygnieść, ponieważ w ten sposób zabezpieczamy grzybnię. Zbieranie
grzybów przez ułamanie trzonu lub obcięcie nożem dolnej jego części jest szkodliwe dla
grzybni, a także utrudnia rozpoznanie wszystkich charakterystycznych cech grzyba, tak
bardzo istotnych do określenia jego bezpieczeństwa dla zdrowia ludzi.
 Zbierajmy grzyby tylko do łubianek i przewiewnych koszyków, nigdy do reklamówek lub
worków foliowych. W torebkach, siatkach i koszykach plastikowych grzyby łatwo
ulegają zaparzeniu i zepsuciu, mogą powodować zatrucia gastryczne. Nawet w jadalnych
gatunkach grzybów mogą wtedy wytwarzać się substancje trujące i szkodliwe dla
zdrowia. Po zbiorze należy grzyby szybko poddać obróbce termicznej lub przygotować
do suszenia.
 Nie oceniajmy grzybów nam nieznanych na podstawie smaku, ponieważ np. śmiertelnie
trujący muchomor sromotnikowy ma smak łagodny, nie wyróżniający się niczym
szczególnym. Nie wierzmy też starym przesądom mówiącym o ciemnieniu cebuli lub
czernieniu srebrnej łyżki, włożonych do potrawy z grzybów, co miałoby świadczyć o tym,
że jest ona sporządzona z gatunków grzybów niejadalnych czy trujących.
 Bezpiecznie można kupować grzyby na targach, gdzie zatrudniony jest klasyfikator lub
grzyboznawca. Grzyby suszone, dostępne w sprzedaży muszą mieć opakowanie
jednostkowe, etykietkę, bądź nr atestu lub nr grzyboznawcy.
 Korzystajmy z atlasów grzybów polskich, jednak miejmy na uwadze, że zdjęcie nie jest
wierną kopią grzyba w naturze. Siedlisko zmienia formę grzyba, mogą także pojawić
odmienione mutanty.
 Aby uniknąć zatrucia grzybami, zwłaszcza śmiertelnie trującym grzybem, jakim jest
muchomor sromotnikowy, bezpiecznie jest zbierać grzyby rurkowe (na spodniej części
kapeluszy mają warstwę ułożonych obok siebie rureczek przypominających gąbkę),
do których należy cała rodzina borowikowatych (borowiki, podgrzybki, kozaki, maślaki).
Atlasowy Borowik Szatański nie występuje już w Polsce od 1945 r.; szatanem grzybiarze
nazywają Goryczaka Żółciowego. Jest on bardzo podobny do borowika, lecz jak sama
nazwa wskazuje ma intensywnie gorzki smak.
ABC PRZYRZĄDZANIA I SPOŻYWANIA POTRAW Z GRZYBÓW



Ponieważ grzyby są potrawą ciężko strawną, nie wolno podawać ich małym dzieciom,
ludziom w podeszłym wieku oraz osobom cierpiącym na choroby układu pokarmowego.
Wartości odżywcze grzybów są znikome, zawierają niewielkie ilości białka, soli
mineralnych i witamin z grupy „B”, a mogą powodować zatrucia typu gastrycznego.
Potrawy z grzybów należy spożywać świeże, bezpośrednio po sporządzeniu.
Nie wolno przetrzymywać potraw z grzybów zbyt długo nawet w lodówce (max. 48
godzin), ponieważ łatwo się one psują i szybko powstają w nich substancje trujące.
Potrawa z grzybów musi być koniecznie poddana działaniu wysokiej, równomiernej
temperatury. Nie należy spożywać grzybów pieczonych nad ogniskiem lub na blasze, a w
żadnym przypadku surowych.
OSTRZEŻENIE PRZED MUCHOREM SROMOTNIKOWYM!
Zbieranie grzybów z blaszkami na spodzie kapeluszy wymaga
większej wiedzy i ostrożności, ponieważ są wśród nich grzyby
śmiertelnie trujące. Większość szczególnie niebezpiecznych,
śmiertelnie trujących grzybów ma blaszki o białym
zabarwieniu, nie zmieniającym się w okresie wegetacji. Należą
do nich wszystkie muchomory, a wśród nich muchomor
sromotnikowy.
Muchomor sromotnikowy jest grzybem o zielonkawooliwkowym zabarwieniu kapelusza, białych blaszkach na jego
spodzie i przy dojrzałych okazach długim, wysmukłym trzonie
u dołu bulwiasto osadzonym w odstającej pochwie. W górnej
części
trzonu
ma
przyrośnięty
zwisający pierścień. Małe, jeszcze nie wyrośnięte grzyby nie
mają wykształconych tak charakterystycznych cech. Muchomor
sromotnikowy najczęściej mylony jest z następującymi grzybami jadalnymi: gołąbkiem
zielonawym
(potocznie
zwanym
surojadką)
i gąską
zielonką.
Natomiast muchomor jadowity i wiosenny (odmiany muchomora sromotnikowego o białych
kapeluszach) bywa mylony z młodą pieczarką lub młodą czubajką kanią.
POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU PODEJRZENIA ZATRUCIA GRZYBAMI:


Jeżeli po spożyciu grzybów zauważymy objawy zatrucia, powinniśmy natychmiast
wezwać lekarza. Najlepiej zaś jest samemu udać się do szpitala ! Zgłoszenie się
w porę do lekarza może choremu uratować życie.
Objawy zatrucia grzybami:
o bóle głowy, brzucha, bóle w nadbrzuszu,
o nudności, wymioty i biegunka,
o
o
o
o
o
o
o

silne pragnienie,
kurcze mięśni, drgawki mięśni,
zaburzenia pracy serca i układu krążenia,
spadek ciśnienia tętniczego krwi,
bóle wątroby,
silnie rozszerzone źrenice,
stany podniecenia, odurzenia, zamroczenia, zaburzenia świadomości, utraty
przytomności, śpiączka.
Zanim przybędzie lekarz, należy:
o Wypróżnić żołądek poprzez wywołanie wymiotów (wprowadzenie palca do gardła
i podanie osolonej wody). Nie wolno podawać mleka ani alkoholu !!!
o Zabezpieczyć wymiociny oraz resztki potrawy grzybowej,
o Zabezpieczyć
(ewentualnie) obierzyny z grzybów (celem diagnostyki
laboratoryjnej); ułatwimy w ten sposób rozpoznanie gatunku grzyba, który
wywołał zatrucie co umożliwi zastosowanie właściwego leczenia.
Wymienione zabiegi należy zastosować do osób, które jadły tę samą potrawę, choć nie
wystąpiły u nich jeszcze objawy zatrucia.
UWAGA! Należy pamiętać, że przy zatruciach muchomorem sromotnikowym, wiosennym
bądź jadowitym występuje faza pozornej poprawy, po której stan chorego gwałtownie się
pogarsza. Niezależnie od polepszenia stanu zdrowia osobę podejrzaną o zatrucie należy
natychmiast przewieźć do szpitala !!!
Download