Artykuł o podzielnikach kosztów

Artykuł o podzielnikach kosztów.
W Polsce w latach dziewięćdziesiątych, wzorując się na rozwiązaniach niemieckich, wprowadzono
indywidualne rozliczanie kosztów ogrzewania mieszkań w budownictwie wielorodzinnym i rozpoczęto
instalowanie nagrzejnikowych podzielników ciepła.
Powstały firmy rozliczeniowe, które instalują podzielniki kosztów ciepła, odczytują wskazania
podzielników i na ich podstawie dokonują rozliczeń kosztów ogrzewania budynków pomiędzy
mieszkańców. Rozliczenia są dokonywane z zastosowaniem obliczeń numerycznych, przez
wyspecjalizowane firmy rozliczeniowe, z zastosowaniem algorytmów odpowiednich dla określonego
typu podzielnika i z zachowaniem regulaminów wewnętrznych spółdzielni, jeśli zarządcą jest
spółdzielnia mieszkaniowa.
Firmy rozliczeniowe, wraz z zarządcami budynków, wprowadziły w życie hasło: "każdy płaci za
siebie".
Powodem występowania największych nieprawidłowości podczas rozliczeń kosztów zużywanego
ciepła w poszczególnych mieszkaniach za pomocą nagrzejnikowych podzielników jest pomijanie:
·
wymiany ciepła pomiędzy mieszkaniami,
·
oddawania ciepła przez nie izolowane przewody rozprowadzające ciepło.
Firmy rozliczeniowe „łagodzą” ten problem stosując współczynniki redukcyjne
Współczynniki te, gdyby je zastosowano do całkowitej ilości ciepła dostarczonego do mieszkania
(przez przewody, grzejniki i przegrody wewnętrzne), przekształciłyby zasadę „każdy płaci za siebie” w
zasadę „każdy płaci proporcjonalnie do powierzchni i temperatury wewnętrznej”.
Ciepłomierze - liczniki ciepła
Ciepłomierze są przyrządami pomiarowymi służącymi do pomiarów ciepła, wskazują ilość
ciepła w legalnych jednostkach miar, jakimi są MJ, GJ, kWh i najczęściej instalowane są w
węzłach
cieplnych
budynków
mieszkalnych.
Rozliczanie kosztów ogrzewania lokalu w oparciu o wskazania indywidualnego ciepłomierza
możliwe jest tylko wtedy, gdy w każdym lokalu w budynku jest odrębna sieć rurociągów
dołączonych do grzejników, która ma jedno wejście i jedno wyjście łączące je z instalacją
centralnego ogrzewania w budynku. Taki system instalacji centralnego ogrzewania jest
stosowany w budynkach nowych lub poddanych remontowi generalnemu. Ciepłomierze
podlegają obowiązkowi zatwierdzenia typu i legalizacji.
LICZNIKI CIEPŁA: METRON Toruń
Informacje dodatkowe:
1. W § 135 ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia
12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać
budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75 poz. 690) zapisano, że w budynkach
z instalacją ogrzewczą wodną powinny znajdować się urządzenia umożliwiające
indywidualne rozliczanie kosztów ogrzewania poszczególnych mieszkań lub lokali
użytkowych w budynku.
2. Istnieją polskie normy PN-EN 834:1999 i PN-EN 835:1999, dotyczące podzielników
kosztów ogrzewania (odpowiednio: zasilanych energią elektryczną i działających na
zasadzie parowania dyfuzyjnego), które są oficjalnymi tłumaczeniami norm
europejskich EN 834:1994 i EN 835:1994.
3. Problemami technicznymi związanymi z podzielnikami kosztów ogrzewania zajmuje się
Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Techniki Instalacyjnej „INSTAL”.
Znaczny stopień koncentracji rynku usług rozliczania ciepła sprawia, że większość
firm posługuje się oprogramowaniem i kartami rozliczeniowymi niemieckimi. Pomimo
pewnego podobieństwa stref klimatycznych w Polsce i Niemczech obowiązuje inny system
dociepleń budynków, rozmieszczenia instalacji, inaczej kalkuluje się wymianę ciepła
wewnątrz budynku itd. W Niemczech odchodzi się od systemu opartego o rozliczanie
indywidualne czy mierzenia temperatury na rzecz systemu opartego o mierniki cyfrowe.
Należy nadmienić, że zyski niemieckich firm w Polsce (70% rynku) szacuje się na 200
mln zł rocznie. Pochodzą one głównie z opłat za odczyt podzielników (ok. 8-10 zł za
pojedynczy odczyt podzielnika).
Osobną kwestią, która może spowodować różnice w odczycie ciepła nawet do 200-300%, jest
sposób montowania podzielników. Polska norma PN EN 835 - obowiązująca od marca 1999 r.
- stanowi, że zamocowanie podzielnika powinno być trwałe, powtarzalne, zabezpieczone przed
manipulowaniem, dokonane przez dokręcenie z momentem siły 2,5 Nm (niutonometry) i
w sposób uniemożliwiający jego przesuwanie. Określenie siły z jaką należy przytwierdzić
podzielnik do kaloryfera jest o tyle istotne, że od tego zależy pomiar zużycia ciepła w
mieszkaniu. Niestety, prawie 100% firm w Polsce montuje podzielniki przy użyciu zwykłego
klucza nasadowego.
Sprawa ostatnia, zaliczki. Zawyżone kwoty zaliczek zwracanych w ramach rozliczenia
rocznego bez należnych odsetek - stanowi bezprawny dochód zarządcy.
Podzielniki kosztów ogrzewania (niezależnie od rodzaju konstrukcji i typu) nie są
przyrządami pomiarowymi w rozumieniu ustawy z dnia 11 maja 2001 r. − Prawo o miarach
(Dz. U. Nr 63, poz. 636 i Nr 154, poz. 1800 oraz z 2002 r. Nr 155, poz. 1286 i Nr 166,
poz. 1360). Zgodnie z przepisami art. 4 pkt 5 tej ustawy przyrząd pomiarowy jest to
urządzenie, układ pomiarowy lub jego elementy, przeznaczone do wykonania pomiarów
samodzielnie lub w połączeniu z jednym lub wieloma urządzeniami dodatkowymi. Podzielniki
kosztów ogrzewania nie są przyrządami pomiarowymi, gdyż nie mierzą żadnej wielkości
fizycznej (także ciepła) − najczęściej przyrost ich wskazań (wyrażonych w działkach
niemianowanych) jest proporcjonalny do temperatury powierzchni grzejnika w miejscu
instalacji. W związku z tym nie podlegają prawnej kontroli metrologicznej (zatwierdzeniu typu
i legalizacji),
a więc
także
obowiązkowi
uzyskania
dowodów
tej
kontroli.
Sprawy dotyczące podzielników kosztów ogrzewania i zasad rozliczeń ciepła wewnątrz
spółdzielni mieszkaniowej nie wchodzą w zakres ustawowych kompetencji Prezesa Głównego
Urzędu Miar.
Systemy rozliczania ciepła oparte o podzielniki
Wskazania podzielników kosztów ogrzewania wraz z systemem rozliczeń służą jedynie do
podziału kosztu energii cieplnej, dostarczonej do budynku wielolokalowego, na
poszczególnych użytkowników lokali, którzy są wyposażeni w jeden typ podzielników. Koszt
całkowity obliczany jest na podstawie wskazań zainstalowanego w węźle cieplnym
ciepłomierza. Wskazania tego ciepłomierza służą do uzyskania prawidłowej podstawy do
rozliczeń między spółdzielnią mieszkaniową i dostawcą energii cieplnej.
Rozliczanie ciepła przeprowadzane jest następująco:

wskazania podzielników ciepła (na metr kwadratowy powierzchni mieszkania)
pomnożone przez współczynnik dla danej kategorii zużycia ciepła (współczynnik
zużycia ciepła ustalają arbitralnie firm rozliczeniowe wg wskazówek COB-RTE Instal
albo wg własnego systemu firmowego),
alternatywny:

wskazania podzielników ciepła i bieżące pomiary z cyfrowych czujników temperatury
(na metr kwadratowy mieszkania) pomnożone przez współczynniki dla danej kategorii
zużycia ciepła, ustalane indywidualnie dla każdego budynku i mieszkania

(indywidualne współczynniki ustala się na podstawie poziomu wymiany ciepła między
mieszkaniami i korytarzami, rodzaju instalacji grzewczej, sposobu rozprowadzenia rur
centralnego ogrzewania, zróżnicowania zasilania grzejników, ich gabarytów,
charakterystyki cieplnej budynku),
system
zbliżony
bez
współczynników
korekcyjnych
(przykładowo
GP-48
Przedsiębiorstwa Innowacyjno Wdrożeniowego „MERITUM”.
W każdym mieszkaniu instaluje się (najczęściej w korytarzu) jeden czujnik
temperatury. Sygnały ze wszystkich czujników doprowadzane są do jednostki
obsługującej mieszkania. (...) Urządzenie mierzy co 6 minut temperaturę w
każdym mieszkaniu. Następnie oblicza składnik zależny od temperatury i czasu
pomiaru oraz od powierzchni mieszkania. Tak obliczone składniki są sumowane, a
następnie obciąża się lokatorów proporcjonalnie do udziału składnika w obliczonej
sumie. Ciepło jest mierzone niezależnie od tego skąd pochodzi (część przechodzi
od sąsiada, od pionów). Nie ma również potrzeby stosowania współczynników
korekcyjnych uzależnionych od położenia mieszkania i typów stosowanych
grzejników. Odbiorca płaci za komfort cieplny w mieszkaniu, proporcjonalnie do
temperatury jaką utrzymuje. System rozpoznaje, sygnalizuje i zapamiętuje
wszelkie umyślne i nieumyślne uszkodzenia w podłączeniach czujników oraz
odbiegające od normy zmiany temperatur wewnętrznych. Zabezpiecza to przed
próbami sztucznego zaniżania odczytów. (...) Odczyt następuje w jednostce
głównej, bądź w przypadku bardziej rozbudowanego systemu u administratora
budynki. Wyklucza to więc coroczne wizyty w domach lokatorów i naruszanie ich
prywatności oraz dodatkowe koszty na rozliczenie." (na podstawie materiałów
Zainstalowanie w mieszkaniu cyfrowego czujnika temperatury wraz z podzielnikami
to jednorazowy wydatek w wysokości 300 zł.
Podzielniki kosztów ogrzewania (niezależnie od rodzaju konstrukcji i typu) nie są przyrządami
pomiarowymi w rozumieniu ustawy z dnia 11.05.2001 r. Prawo o miarach. Zgodnie z przepisami art. 4
pkt 5 tej ustawy, przyrząd pomiarowy jest to urządzenie, układ pomiarowy lub jego elementy,
przeznaczone do wykonania pomiarów samodzielnie lub w połączeniu z jednym lub wieloma urządzeniami
dodatkowymi. Podzielniki kosztów ogrzewania nie są przyrządami pomiarowymi gdyż nie mierzą żadnej
wielkości fizycznej (także ciepła) - najczęściej przyrost ich wskazań zależy od temperatury powierzchni
grzejnika w miejscu instalacji podzielnika i czasu oddawania ciepła przez grzejnik. W związku z tym
podzielniki kosztów ogrzewania nie podlegają prawnej kontroli metrologicznej (zatwierdzeniu typu i
legalizacji), a więc także obowiązkowi uzyskania dowodów tej kontroli.
1) W § 135 ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. w
sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75 poz.
690) zapisano, że w budynkach z instalacją ogrzewczą wodną powinny znajdować się urządzenia
umożliwiające indywidualne rozliczanie kosztów ogrzewania poszczególnych mieszkań lub lokali
użytkowych w budynku.
2) Istnieją polskie normy PN-EN 834 z 1999 roku i PN-EN 835 z 1999 roku, dotyczące podzielników
kosztów ogrzewania (odpowiednio: zasilanych energią elektryczną i działających na zasadzie parowania
dyfuzyjnego), które są oficjalnymi tłumaczeniami norm europejskich z 1994 roku.
Ciepłomierze są przyrządami pomiarowymi służącymi do pomiarów ciepła, wskazują ciepło w legalnych
jednostkach miary jakimi są: MJ, GJ, kWh i najczęściej instalowane są w węzłach cieplnych budynków
mieszkalnych. Rozliczanie kosztów ogrzewania lokalu w oparciu o wskazania indywidualnego ciepłomierza
możliwe jest tylko wtedy, gdy w każdym lokalu w budynku jest odrębna sieć rurociągów dołączonych do
grzejników, która ma jedno wejście i jedno wyjście łączące je z instalacją centralnego ogrzewania w
budynku. Taki system instalacji c. o. jest stosowany dość często w budynkach nowych lub
modernizowanych. Ciepłomierze podlegają obowiązkowi zatwierdzenia typu i legalizacji.
W każdym innym przypadku podział kosztów ciepła w budynku na poszczególnych użytkowników lokali
możliwy jest przy pomocy podzielników kosztów ogrzewania funkcjonujących wraz z przynależnym
systemem rozliczeń. Koszt całkowity ciepła obliczany jest na podstawie wskazań ciepłomierza
zainstalowanego w węźle cieplnym jednostki rozliczeniowej (najczęściej budynku). Wskazania tego
ciepłomierza stanowią podstawę do rozliczeń między dostawcą energii cieplnej a zarządcą budynku.
Emerytowany Doradca Techniczny GPEC , mieszkaniec Żabianki