BYLE DO DZWONKA… KWARTALNIK SZKOLNY 2/4/2012-2013 1 AKTUALNOŚCI 2 DLACZEGO BOŻE NARODZENIE OBCHODZIMY ZIMĄ? CIEKAWOSTKI Dzień 25 grudnia nie jest faktyczną datą urodzin Chrystusa. Tak Ewangeliści, jak inne źródła, nie mówią nic o dniu Jego narodzenia, a i z ustaleniem roku też są duże trudności. Ze stwierdzenia, że pasterze czuwali w polu przy stadach (Łk 2, 8) możemy jedynie wnioskować, że miało to miejsce pomiędzy marcem a listopadem. Święto Bożego Narodzenia zaczęto obchodzić w Rzymie dopiero w IV wieku. Najstarszym świadectwem tego jest relacja z Chronogmfa z 354 r. na początku tzw. Depositio Martyrum, gdzie pod datą 25 grudnia umieszczono notatkę: "VIII Calendas Ianuari natus Christus in Bethleem Iudae". Przyjmuje się, że święto takie mogło być obchodzone wcześniej, bowiem są wiadomości, że ustanowione zostało jako liturgiczne dziękczynienie Kościoła rzymskiego za zwycięstwo cesarza Konstantyna Wielkiego nad Makcencjuszem. Trudno jest ustalić, dlaczego właśnie dzień 25 grudnia został wybrany na to święto. Prawdopodobnie chrześcijanie - nie znając faktycznej daty narodzin Chrystusa - celowo obrali tę symboliczną datę, a mianowicie dzień przesilenia zimowego, by obchodzonemu w tym dniu w Rzymie pogańskiemu świętu narodzin boga Słońca przeciwstawić narodzenie Boga-Człowieka, Jezusa Chrystusa, nazywanego "Słońcem sprawiedliwości", "Światłością świata", "Światłem na oświecenie pogan". Inna hipoteza wybór tej daty uzasadnia tym, że jeśli przyjmuje się, iż poczęcie Chrystusa dokonało się 25 marca, to Jego narodzenie powinno przypaść 25 grudnia. Chrześcijanom nie było łatwo przyzwyczaić się do nowego święta, gdyż od III wieku na całym chrześcijańskim Wschodzie uroczyście obchodzono w dniu 6 stycznia święto Objawienia Pańskiego. Chrześcijanie Zachodu "podchodzili do tego święta z dużą rezerwą. 3 Czy Chrystus tylko się objawił, a nie wcielił i narodził z Maryi Dziewicy? Dlatego też wprowadzono święto Narodzenia Pańskiego, które nie od razu przyjęli chrześcijanie, tak Zachodu, jak i Wschodu, choć popierał je sam cesarz. Wystarczy przeczytać kazanie Ojców Kościoła, by poznać ich stosunek do tego święta jeszcze w VI wieku. Nigdy nie przyjęła go Armenia. Niewiele też wiadomo o roku narodzin Jezusa. Skoro jednak rok urodzenia Jezusa jest uważany za początek nowej ery, to znaczy, że jednak kiedyś musiano ustalić dokładną datę. Rzeczywiście, w VI wieku, na polecenie papieża Jana I, dokonał tego uczony mnich Dionizy, zwany Małym. Trudno dziś odtworzyć metodę, jaką się posługiwał i które fakty brał pod uwagę. Wiadomo jednak, że pomylił się w swych obliczeniach o 7 lat. Wówczas jednak, a było to w 525 r. nikomu nie przyszło do głowy, by tak wielki erudyta mógł popełnić błąd. Wszyscy uwierzyli, że narodzenie Chrystusa nastąpiło w 754 r. od założenia Rzymu (kalendarz rzymski posługiwał się takim punktem wyjściowym) lub w czwartym roku 195 olimpiady. Tymczasem późniejsze dociekania historyków dowiodły czegoś innego. Otóż w 754 r. (według kalendarza rzymskiego) król Judei Herod zwany Wielkim nie żył od czterech lat. A przecież Jezus miał się urodzić za jego panowania. Według Ewangelii między urodzinami Chrystusa a śmiercią Heroda miało miejsce kilka wydarzeń: przybyli Mędrcy ze Wschodu, Święta Rodzina uciekła do Egiptu, dokonano w Betlejem (z rozkazu króla) rzezi wszystkich chłopców do drugiego roku życia. Astronomowie wyliczyli, że tzw. Gwiazda Betlejemska, która przyprowadziła Trzech Króli do Betlejem, to było połączenie Jowisza, Saturna i Marsa, co miało miejsce w 7. roku przed urodzeniem Chrystusa, a właściwie przed datą ustaloną przez Dionizego Małego. Trzecim dowodem na to był spis ludności przeprowadzany w imperium rzymskim co 14 lat. Spis, na który do Betlejem wyruszyli Józef i Maryja, rozpoczął namiestnik Syrii Sulpicjusz Kwiryniusz, który sprawował ten urząd w latach od 12 do 8 roku przed narodzeniem Chrystusa, a zakończył jego następca, Sencjusz, zarządzający Syrią do 6 roku przed Chrystusem. Z wyliczeń wynika, że narodziny Chrystusa musiały nastąpić w 7. roku przed datą ustaloną przez Dionizego Małego. Współcześni Dionizego Małego nie znali tych danych i nie miały one wpływu na kalendarz. Dopiero w dwa wieki później wynik obliczeń zakonnika rozpowszechnił doktor Kościoła św. Beda Czcigodny. Nie starano się już korygować kalendarza i tak jest do dziś. Dla wierzących dzień narodzin Odkupiciela świata, jako przypomnienie tajemnicy Boskiej miłości, jest ważnym wydarzeniem, niezależnie od jego faktycznej daty wydarzeń. 4 SKĄD W NASZEJ TRADYCJI WZIĘŁA SIĘ CHOINKA? DLACZEGO NA BOŻONARODZENIOWYM DRZEWKU WIESZAMY BOMBKI ORAZ ŁAŃCUCHY? Choinka przywędrowała do naszej tradycji niedawno, bo dopiero w XVII wieku z Alzacji (dzisiejszej Francji, ówczesnych Prus). Na ziemiach polskich pierwsze choinki ubierane były w domach ewangelickiego mieszczaństwa pochodzenia niemieckiego. Początkowo zwyczaj ten przyjął się w polskim środowisku mieszczańskim i w bogatych dworach, w których choinka stanowiła powszechną dekorację wnętrza już w połowie XIX w. na Pomorzu, Warmii, Mazurach i Śląsku . Na wsiach tego terenu choinka uchodziła za rozpowszechnioną stosunkowo wcześnie – na przełomie XIX i XX w . W miastach Polski centralnej, wschodniej i południowej choinka była często ubierana dopiero na początku XX w. Na wieś tego regionu trafiła po 1914 r., a rozpowszechniła się dopiero Po drugiej wojnie światowej. Prędko stała się symbolem Świąt Bożego Narodzenia, nawiązując jednocześnie do Starotestamentowej Księgi Genesis i drzewa wiadomości dobrego i złego, z którego zerwali owoc pierwsi rodzice. W tym odniesieniu bąbki choinkowe symbolizują owoce drzewa, zaś wszelkie ozdoby, to przepych i namiastka raju, który ma nadejść po Narodzeniu Bożego Syna. Łańcuchy, z kolei są odniesieniem do węża – szatana, który w kusi ludzi na drodze wiary do Nieba. W innej interpretacji choinka odnosi się do wiecznie zielonego drzewa życia, zaś bąbki swoją kulistością nawiązują do nieskończoności, jak nieskończona jest miłość Nowonarodzonego Chrystusa. 5 ŚWIĘTA WIELOKULTUROWE, CZYLI JAK OBCHODZI SIĘ BOŻE NARODZENIE NA ŚWIECIE… KULTURA W Indonezji Boże Narodzenie jest oznaką radości i czegoś nowego, lepszego. Wszyscy cieszą się, że będą nowe kolędy, tańce i ubrania. Wszystko to po to, aby wg tradycji, dostojnego gościa – Jezusa, przywitać jak najlepiej. Jednakże w domu nie ma choinek (w niektórych rejonach choinki w ogóle nie rosną), zastępują je inne drzewka. Pasterka odprawiana jest wieczorem, pod koniec której, wódz ubrany w tradycyjny strój, z kogutem i alkoholem palmowym wita Jezusa w tamtejszym języku. Następnie przenosi się Pana Jezusa do żłóbka, a po mszy ludzie odwiedzają się nawzajem i przekazują sobie „siłę turahmi”) – po arabsku tzw. znak pokoju Chrystusa. W Indiach zwyczajowo zawsze na święta – zarówno chrześcijanie, hindusi jak i muzułmanie – kupują nowe ubranie. Tradycyjnie na ok. 10 dni przed Bożym Narodzeniem zaczynają się wielkie przygotowania świąteczne. Mieszkańcy dekorują ulice, domy i kościoły, malując różne wzory na podłogach i przed domami. Podczas świąt organizowany jest konkurs na szopkę, którą stawia się zazwyczaj w widocznym miejscu przed domem. Wszystkie eksponaty ogląda i ocenia specjalna parafialna komisja. Przed kościołem po uroczystej mszy przez całą noc trwają różne loterie, a dzieci podobnie jak kolędnicy chodzą od domu do domu prosząc o błogosławieństwo. Anglicy już w połowie listopada zaczynają świąteczne przygotowania. Zaczynają od kupowania gwiazdkowych prezentów dla rodziny i znajomych. Główne ulice w Londynie – Oxford i Regent Street wyglądają w tym okresie najpiękniej, a na Trafalgar Square można spotkać większość mieszkańców miasta, gromadzących się wokół olbrzymiej choinki Świątecznie przystrojone ulice Londynu 6 KULTURA postawionej obok pomnika Nelsona, która jest tradycyjnym darem Norwegów od czasów II wojny światowej. Tam też, podczas świąt, wraz z występującymi chórami z różnych stron świata śpiewają kolędy. Anglicy nie obchodzą Wigilii. Świąteczny posiłek spożywają w pierwszy dzień świąt Bożego Narodzenia. Tradycyjnym daniem jest pieczony indyk nadziewany kasztanami, brukselka, pieczone ziemniaki, sos żurawinowy i małe kiełbaski owinięte w bekon. Niezastąpiony jest oczywiście tzw. Tradycyjne dania świąteczne kuchni angielskiej christmas pudding – rodzaj deseru. W drugi dzień świąt zwanym dniem pudełek – Boxing Day otwiera się otrzymane prezenty. W Argentynie Święta Bożego Narodzenia obchodzone są bardzo hucznie. Przy ogromnym stole zastawionym jedzeniem mieszkańcy wraz rodziną, znajomymi i sąsiadami bawią się i żartują. Główny i najważniejszym daniem jest pieczony prosiak, a dopiero o północy zaczyna się konsumowanie słodyczy, zabawa i tańce do samego rana. W tych harcach uczestniczą również dzieci. Tego dnia nie ma zwyczaju obdarowywania się prezentami, jest to praktykowane w dniu Trzech Króli – 6 stycznia. 7 KULTURA Ze względu na klimat, święta Bożego Narodzenia w Australii spędza się w niecodziennej scenerii. W ten najważniejszy dzień mieszkańcy gromadzą się na plażach, rozkładają śnieżnobiałe obrusy, na których nie brak niczego. Są tam – podobnie jak w innych krajach - pieczone indyki, małe ciasteczka z bakaliami o wymyślnych kształtach, owocowe puddingi i ciasto, przypominające polski keks. W tym dniu plaże przypominają jeden wielki świąteczny stół. Nie brakuje również prezentów, które można znaleźć pod choinką, w ogromnej wełnianej skarpecie. Australijczycy rozdają je sobie w domu, po „wielkiej uczcie” na plaży. Oprócz tego wysyłają wszystkim znajomym kartki świąteczne, a otrzymane prezentują pod choinką. W Szwecji okres Bożego Narodzenia rozpoczyna się tutaj podobnie jak w Polsce, czyli z pierwszym dniem Adwentu - na 4 tygodnie przed Wigilią. Szczególnie uroczyście obchodzi się dzień 13 grudnia – tzw. Świętą Łucję. Wczesnym rankiem tego dnia wyrusza pochód dzieci-przebierańców. Dziewczynki ubierają się w proste, białe, długie sukienki. Niektóre z nich mają na głowie koronę ze świeczek, inne srebrny łańcuszek, a w rękach trzymają świeczki. Chłopcy przebierają się za krasnale i pierniczki, lub zakładają długie koszule z papierowym, białym rożkiem na głowie, a w ręku mają gwiazdę. Tradycyjnymi smakołykami są pierniczki i szafranowe bułeczki o różnych kształtach. Dzień przed Wigilią rodzina spotyka się wspólnie na tzw. „dopp i grytan”, gdzie spożywają specjalnie na ten cel upieczony chleb maczany w podgrzanym sosie. Wieniec adwentowy Podczas Wigilii na tzw. szwedzkim stole znaleźć można potrawy tj.: śledzie przyrządzane na różne sposoby, wędzonego łososia i węgorza, galaretkę cielęcą, kiełbaski, pasztety, szynkę i małe kulki z mielonego mięsa, różnego rodzaju kapusty oraz mnóstwo słodkości. 8 KULTURA Jak widać Wigilia luterańska nie jest postna – jedyną postną potrawą jest tzw. lutfisk – specjalnie przyrządzona i podana ryba. Podobnie jak w innych krajach po kolacji przychodzi czas na Mikołajkowe prezenty, śpiewy i tańce wokół choinki. Święta w USA trwają tylko jeden dzień – rozpoczynają się i kończą 25 grudnia. Wigilia i post nie są tam znane, a drugi dzień Bożego Narodzenia jest normalnym dniem pracy. Cały okres przedświąteczny, który zaczyna się w dzień po największym święcie Ameryki – Święcie Dziękczynienia (czwarty piątek listopada) jest właściwym okresem świąt – to tak jakby święta przed świętami. Najbardziej odczuwa się to na ulicach miast i w sklepach, gdzie pełno jest sztucznego śniegu, św. Mikołajów, sań zaprzężonych w renifery i rozbrzmiewających z głośników kolęd. Ludzi ogarnia szał kupowania gwiazdkowych prezentów – najpierw wykupują co się da, a po świętach oddają z powrotem. Tradycja nakazuje otwierać prezenty w wieczór Bożego Narodzenia, ale już po skromnym śniadaniu, zazwyczaj u dzieci zwycięża Nowy York Narodzenia przed Świętami Bożego ciekawość i niespodzianki zostają rozpakowane. Oczywiście obowiązkowo jest choinka, stroiki na drzwiach i tradycyjny pieczony indyk. W Hiszpanii bardziej świątecznie niż Boże Narodzenie obchodzi się święto Trzech Króli. Wtedy to do miasta zawija statek, który na swym pokładzie przywozi tychże Władców wraz z ich jucznymi wielbłądami. Nawiązując do ich tradycji Hiszpanie podczas tego święta odwiedzają znajomych i rozdają prezenty. Tradycyjnym daniem jest keks – ciasto w którym zapieka się drobne niespodzianki, np. monety. Kto na nie trafi ma obowiązek upiec keks za rok. Nowy Rok jest witany przez mieszkańców Hiszpanii zazwyczaj na ulicach miast. Z wybiciem północy wg sylwestrowego zwyczaju tak zwanych „winogronowych wróżb”, należy pomyśleć życzenie i zjeść winogrona, które z tej okazji można kupić na ulicznych straganach. 9 POMYSŁY NA STROIKI ŚWIĄTECZNE NOWOCZESNY WIENIEC ADWENTOWY ROBÓTKI RĘCZNE WIENIEC ADWENTOWY W KORZE Z ANTURIUM 10 ROBÓTKI RĘCZNE CHOINKA WYKONANA Z SZYSZEK KSIĄŻKA ŚWIĄTECZNA 11 ROBÓTKI RĘCZNE SZYSZKA - BĄBKA ORCHIDEE W GNIAZDKU Z SIANA 12 CIEKAWE MIEJSCE „Uderza przepychem, bogactwem i nowoczesnością. Raj natury ujarzmiony przez cywilizację, która nie zakłóca alpejskiego spokoju.” ERa GENEWA Kosmopolityczna Genewa, to najmniejsza z największych metropolii Szwajcarii leży krańcu państwa, przy zachodniej granicy z Francją nad Jeziorem Genewskim i rzeką Rodan. Miasto jest stolicą francuskojęzycznego kantonu Genewa. Obszar miejski Genewy obejmuje również część Francji i Mont Blanc nad dachami budynków liczy około 1 240 000 mieszkańców. Tutaj znajduje się siedziba europejskiej ONZ, Światowa Organizacja Zdrowia, Międzynarodowa Organizacja Pracy, Światowa Organizacja Handlu, CERN oraz wiele innych międzynarodowych organizacji, a także siedziby banków i międzynarodowych korporacji... Genewa, bo o niej mowa to jedno z najbardziej kosmopolitycznych miast Europy. Odwiedzenia warte nie tylko dzięki wyżej wymienionym organizacjom, ale także dla wielu zabytków i atrakcji turystycznych. 13 Symbolem "najmniejszej metropolii na świecie" jest Jet d'eau, fontanna u brzegów Jeziora Genewskiego, której strumień wody osiąga wysokość 140 m. Na prawym brzegu ulokowały się największe hotele i liczne restauracje. Stare miasto z dzielnicą handlową to serce Genewy. Najważniejsze zabytki Genewy to: ewangelicko-reformowana gotycka Katedra Saint Pierre, której budowa trwała od XII do XV wieku, fasada pochodzi z XVIII wieku; Audytorium Kalwina - niewielka kaplica z XV wieku, wzniesiona w stylu surowego gotyku, gdzie zbierali się przywódcy reformacji z Kalwinem na czele; Pomnik Reformacji z 1909 roku; Ratusz, najstarszym fragmentem jest wieża z 1455 r.; Arsenał mieszczący obecnie genewskie Archiwum Państwowe, choć na pamiątkę ustawiono pod arkadami pięć armat; osiemnastowieczna dzielnica Carouge; Mauzoleum księcia Brunszwiku Karola II, które jest Fontanna nad Jeziorem Genewskim wierną repliką wspaniałego, gotyckiego mauzoleum rodziny Scaligeri z Werony. Genewa to jednak nie tylko zabytki, ale także fantastyczne muzea. Jest ich tu ponad trzydzieści, a każde zachęca niezwykłymi ekspozycjami z dziedziny sztuki czy archeologii. Jedną z najważniejszych placówek jest Muzeum Sztuki i Historii (Musee d’Art et d’Histoire). Kolekcja obejmuje między innymi obrazy, rzeźby, broń i znaleziska archeologiczne, w tym cenny obraz La Peche Miraculeuse (Cudowny połów) Konrada Witza. Kolejne Muzeum Historii Naturalnej prezentuje minerały, ekspozycje antropologiczne, a także rozmaite zwierzęta, ze szczególnym uwzględnieniem Szwajcarii. Muzeum Zegarmistrzostwa i Emalierstwa (Musee de l’Horlogerie 14 et de l’Emaillerie) to chyba najbardziej charakterystyczne dla Genewy ekspozycje, w tym sztuka łączenia zdobnictwa z zegarmistrzostwem w postaci pięknie inkrustowanych zegarków. Fanów tej sztuki zaprasza też Musee Patek-Philippe. Nie można także zapomnieć o Instytucie Badawczym i Muzeum Woltera, Muzeum Sztuki Nowoczesnej i Współczesnej w dawnej fabryce, Muzeum Międzynarodowego Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca. Ciekawe jest także Musee Barbier-Mueller z imponującą kolekcją przedmiotów związanych z kulturami prymitywnymi. Genewa to miasto w którym najdokładniej odzwierciedla się szwajcarska precyzja, drobiazgowość i profesjonalizm. To właśnie z tego miasta pochodzą najlepsze zegarki a także cały rozwój sztuki zegarmistrzowskiej. W sercu Genewy znajduje się park, w którym mieści się zegar światowy złożony z kilku tysięcy kwiatów. Miasto jest organizatorem licznych imprez w tym wystawy motoryzacyjnej. To niewielkie miasto zrzesza najzamożniejszych ludzi z całego świata, epatując przepychem i nowoczesnością. Z pewnością warte jest zainteresowania, bowiem każdy podróżnik znajdzie w nim coś indywidualnego, czym się zachwyci. Zegar kwiatowy 15 POEZJA UCZNIÓW Oczekiwany Święty Zima to czas gdy otrzymujemy prezenty, Przynosi nam je Mikołaj Święty. Siwy Pan w czapce z bąblem na głowie Przyniesie prezenty także i Tobie! Drogi uczniu, jeśli chcesz prezenty, Musisz być grzeczny, miły i uśmiechnięty! Mikołaj nagradza tylko grzeczne dzieci, Naszykuj mleko i ciastka, a z pewnością do Ciebie przyleci. W sanie zaprzęgnie cztery renifery I przywiezie Ci różne bajery…. AUTORKI: Natalia Różańska Wiktoria Ernst Asia Lisson Agatka Kop Marcysia Kwiatkowska 16