RAPORT Działanie podlegające ewaluacji: SZKOŁA LUB PLACÓWKA WSPOMAGA ROZWÓJ UCZNIÓW, Z UWZGLĘDNIENIEM ICH INDYWIDUALNEJ SYTUACJI. 1. Wstęp Głównym zadaniem ewaluacji jest doskonalenie działań podnoszących jakość pracy szkoły. Celem badania tego obszaru było ustalenie, w jakim stopniu podejmowane są w naszej szkole działania wspomagające rozwój uczniów z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. Badając ww. wymaganie szczegółowej analizie poddano następujące obszary: • Czy w szkole rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia? • Czy proces edukacyjny wzbogacany jest o odpowiednie do potrzeb uczniów zajęcia dodatkowe i pozalekcyjne? • Czy szkoła współpracuje z instytucjami i podmiotami świadczącymi pomoc uczniom? • Czy szkoła podejmuje działania mające na celu przeciwdziałanie dyskryminacji i przemocy motywowanej uprzedzeniami? • Czy w opinii rodziców wsparcie otrzymywane w szkole odpowiada ich potrzebom? • Jak nauczyciele indywidualizują proces nauczania? 2. Metody badawcze Chcąc odpowiedzieć na w/w pytania posłużono się następującymi metodami badawczymi: • ankieta dla nauczycieli (podpunkt 1, 2, 4, 6) • ankieta dla uczniów (podpunkt 1, 2, 4, 5, 6) • ankieta dla rodziców (podpunkt 1, 2, 6) • analiza dokumentacji szkolnej (podpunkt 2) • analiza dokumentacji szkolnej, rozmowa z pedagogiem szkolnym i nauczycielami (podpunkt 3). Wśród 32 nauczycieli ankietę wypełniło 14 osób (tj. 43,75% upoważnionych do wzięcia udziału w ankiecie). Ankieta dla uczniów i rodziców została przeprowadzona na próbach po 50 osób. 1 3. Szczegółowa analiza przeprowadzonych badań Ad. 1 Czy w szkole rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia? Nauczyciele (100% ankietowanych, 14 z 14 respondentów) rozpoznają możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe uczniów poprzez analizę opinii i orzeczeń wydawanych przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne, obserwację uczniów podczas zajęć lekcyjnych, przerw międzylekcyjnych oraz zajęć dodatkowych. Według opinii nauczycieli cennym źródłem informacji o uczniu jest analiza jego indywidualnych osiągnięć (prace kontrolne, diagnozy szkolne, analiza wytworów uczniów) oraz bieżąca obserwacja indywidualnych zainteresowań dziecka i jego chęć uczestnictwa w zajęciach dodatkowych. Ponadto nauczyciele czerpią informacje o uczniach podczas rozmów indywidualnych z uczniami, rodzicami i pedagogiem szkolnym oraz podczas wymiany doświadczeń w zespołach (zebrania KZN, zebrania zespołów przedmiotowych). Analizowane są również sygnały płynące z otoczenia zewnętrznego oraz opinie kuratorów sądowych. Czy rozpoznaje Pan/Pani możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe uczniów? Czy rozpoznaje Pan/Pani sytuację społeczną uczniów? TAK NIE Czy rozpoznaje Pan/Pani sposoby uczenia się uczniów? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%100% W przypadku rodziców, 80% z nich (40 z 50 respondentów) zadeklarowało, że nauczyciele rozmawiają z nimi o możliwościach i potrzebach ich dzieci, podczas gdy 20% rodziców (10 z 50 respondentów) takich rozmów nie doświadczyło. Rodzice w swoich odpowiedziach wskazywali, że bardzo ważny jest dla nich poziom nauczania w szkole, na który niewątpliwie wpływa zaangażowanie nauczycieli w rozpoznawanie potrzeb i możliwości dzieci. Szczegółowo odpowiedzi rodziców obrazuje poniżej umieszczony wykres. 2 Czy nauczyciele rozmawiają z Panem/Panią o możliwościach i potrzebach Pana/Pani dziecka? Tak 20% Nie 80% W ocenie tego obszaru wzięto pod uwagę również opinie uczniów. Tylko 16% (8 z 50) uczniów uważa, że nauczyciele rozmawiają z nimi na temat ich potrzeb oraz preferowanego kierunku rozwoju. 24% (12 z 50) uczniów twierdzi, że zdarza im się odbywać takie rozmowy z nauczycielami (łącznie 40%, tzn. 20 z 50 ankietowanych), podczas gdy aż 60% (30 z 50) uczniów nie doświadczyło nigdy takich rozmów. Odpowiedzi uczniów nakreśla wykres. Czy nauczyciele pytają Cię, w jakim kierunku masz potrzebę się rozwijać? 16% Tak Raczej tak 24% 60% Nie Analiza odpowiedzi ankietowych nauczycieli wykazała, iż głównym narzędziem rozpoznawania sposobów uczenia się uczniów jest ich bieżąca obserwacja. Nauczyciele interpretują zachowanie dzieci w czasie różnego rodzaju ćwiczeń, analizują ich prace domowe, poziom koncentracji w czasie zajęć oraz poczucie komfortu podczas wykonywania prac grupowych. Analizuje się również wyniki sprawdzianów oraz diagnozy umiejętności 3 dzieci (wstępne i końcowe). Ponadto nauczyciele starają się diagnozować u uczniów dominujący sposób ucznia się (słuchowcy, wzrokowcy i kinestetycy) i w miarę możliwości dostosowują zadania do poszczególnych stylów uczenia się. Analizie sposobów uczenia się podlegają również opinie poradni psychologiczno - pedagogicznych, rozmowy i wywiady z samymi uczniami, rodzicami, pedagogiem oraz wymiana doświadczeń z innymi nauczycielami. Opinia nauczycieli różni się znacząco od opinii rodziców. Tylko 50% z nich (25 z 50 ankietowanych) miało okazję odbyć z nauczycielem rozmowę na temat tego, w jaki sposób dziecko uczy najlepiej, a tylko 66% z nich (33 z 50 ankietowanych) otrzymało od nauczyciela wskazówki do pracy z dzieckiem w domu. Rozkład odpowiedzi rodziców ilustrują poniższe wykresy. Czy nauczyciele rozmawiali z Panem/Panią o tym, w jaki sposób Pana/Pani dziecko najlepiej uczy się w domu? 60 50 50 Tak Nie 40 20 0 Czy nauczyciele w rozmowach z Panem/Panią sugerowali sposoby pracy w domu z dzieckiem? 100 66 34 50 0 Tak Nie 4 Uczniowie w sposób pozytywny (78% respondentów, tzn. 39 z 50 ankietowanych) oceniają wiedzę nauczycieli na temat swoich potrzeb w nauce, a więc także sposobów ucznia się. Uważają, że nauczyciele starają się pomóc im nadrabiać zaległości w nauce oraz poprawiać oceny. Aż 96% uczniów (48 z 50 respondentów) uważa, że nauczyciele są zawsze gotowi pomóc, jeśli tylko uczeń wyrazi taką potrzebę i chęć. Przekonania uczniów przedstawiają poniższe wykresy. Czy nauczyciele rozumieją Twoje potrzeby w nauce, starają Ci się pomóc nadrobić zaległości, poprawić oceny, itp.? Tak 16% Nie 6% Raczej nie 78% Czy nauczyciele są gotowi Ci pomóc, jeśli zgłosisz taką chęć? 120 100 80 60 40 20 0 Tak Nie W opinii nauczycieli sytuacja społeczna uczniów rozpoznawana jest głównie metodą wywiadu i obserwacji. Ankietowani nauczyciele wskazali prowadzenie rozmów z dziećmi, rodzicami, wychowawcami klas i pedagogiem szkolnym. Bieżącej obserwacji podlega przede wszystkim indywidualna aktywność uczniów w czasie i po lekcjach. Nauczyciele zwracają również uwagę na rodzaj i jakość wyposażenia uczniów, ich wygląd (stan higieny), sposób zachowania wobec kolegów i pracowników szkoły oraz stosunek do obowiązków szkolnych. Ponadto nauczyciele analizują teczki pracy wychowawcy, poddają szczegółowej analizie 5 opinie kuratorów sądowych, analizują ankiety przeprowadzane przed naborem do klas pierwszych. Rozpoznawanie sytuacji społecznej uczniów przez szkołę ocenili również w swoich ankietach rodzice. 18% (9 z 50) rodziców wskazało, że będąc w trudnej sytuacji życiowej i materialnej otrzymało wsparcie i pomoc od szkoły. 8% (4 z 50) rodziców zadeklarowało, że w powyżej sytuacji nikt z pracowników szkoły nie zadeklarował chęci pomocy. Pozostałych rodziców ten problem nie dotyczył (74%, tzn. 37 z 50 ankietowanych). Analizę odpowiedzi rodziców przestawiono na wykresie. Czy będąc w trudnej sytuacji materialnej lub życiowej zaproponowano Panu/Pani w szkole pomoc (finansową, wskazanie instytucji pomocowych, wsparcie psychologiczne)? 74 80 60 40 20 18 8 0 Tak Nie Nie dotyczy Ad. 2 Czy proces edukacyjny wzbogacany jest o odpowiednie do potrzeb uczniów zajęcia dodatkowe i pozalekcyjne? Zdaniem znacznej większości nauczycieli (92,8%, 13 z 14 ankietowanych) zajęcia dodatkowe prowadzone w szkole odpowiadają zainteresowaniom i potrzebom uczniów. Zauważono jednak brak zajęć wspierających uczniów mało zdolnych, mających problemy z nauką (7,14%, 1 z 13 ankietowanych). Zasygnalizowano większą potrzebę zajęć terapii pedagogicznej. W szkole tworzy się warunki do rozwoju talentów, budzi się zainteresowania i pasje poprzez organizowanie kółek i zajęć dodatkowych. Są to m. in. zajęcia z papieroplastyki, koło teatralne, plastyczne, wokalno – instrumentalne, historyczne, polonistyczne, zajęcia sportowe, informatyczno – techniczne, kulinarne, recytatorskie, zajęcia twórcze, matematyczne, edukacja regionalna i koło języka angielskiego. Szkoła umożliwia uczniom odnoszenie sukcesów w różnych dziedzinach, docenia i nagradza każde osiągnięcie. Nauczyciele diagnozują możliwości uczniów i dostosowują do nich proces edukacyjny. Odpowiedzi nauczycieli ilustruje poniższa tabela. 6 Czy podejmuje Pan/Pani działania przeciwdziałające dyskryminacji w szkole? NIE Czy zajęcia dodatkowe prowadzone w szkole odpowiadają zainteresowaniom i potrzebom uczniów? TAK 0 20 40 60 80 100 Także rodzice wyrażają się w sposób pozytywny na temat organizowanych w szkole zajęć dodatkowych i pozalekcyjnych. 90% (45 z 50) rodziców sądzi, że wyżej wymienione zajęcia odpowiadają potrzebom ich dzieci. Taki sam odsetek rodziców uważa, że zajęcia te są organizowane w sposób atrakcyjny dla dzieci. Pomimo tak zadowalających wyników część rodziców (6%, tzn. 3 z 50 rodziców) uważa, że zajęcia pozalekcyjne powinny być w lepszy sposób organizowane, ponieważ nie zawsze ich dzieci są w stanie uczestniczyć w zajęciach, które odbywają się w tym samym czasie. Odpowiedzi respondentów ukazuje poniżej przedstawiony wykres. Czy zajęcia pozalekcyjne organizowane w szkole są dla Pana/Pani dziecka atrakcyjne? 10 90 Nie Czy zajęcia pozalekcyjne organizowane w szkole odpowiadają potrzebom Pana/Pani dziecka? Tak 10 90 0 20 40 60 80 100 Uczniowie oceniają zajęcia pozalekcyjne organizowane w szkole podobnie jak ich rodzice. 80% uczniów twierdzi, że zajęcia te są dla nich interesujące. Czy dodatkowe zajęcia pozalekcyjne organizowane w szkole są dla Ciebie interesujące? 20% Tak Nie 80% 7 Część uczniów chciałaby uczęszczać na zajęcia, które są w aktualnym momencie dla nich niedostępne. Uczniowie wymieniają m. in. zajęcia historyczne, chemiczne, matematyczne, plastyczne, papieroplastykę, zajęcia recytatorskie, językowe, zajęcia na siłowni, zajęcia sportowe, odrabianie lekcji. Ad. 3 Czy szkoła współpracuje z instytucjami i podmiotami świadczącymi pomoc uczniom? Na podstawie analizy dokumentów szkolnych, rozmowy z pedagogiem szkolnym, nauczycielami oraz panią dyrektor można stwierdzić, że szkoła bardzo angażuje się we współpracę z instytucjami, które świadczą pomoc uczniów. Pomoc ta ma bardzo różnorodny charakter. W zakresie pomocy psychologiczno – pedagogicznej, diagnozowania, wspierania rozwoju i udzielania wskazówek do pracy z dziećmi szkoła współpracuje z Poradnią Psychologiczno – Pedagogiczną nr 1 (ul. Hipoteczna 3/5), Specjalistyczną Poradnią Wspierania Rozwoju i Terapii w Łodzi (ul. Hipoteczna 3/5), Poradnią Doradztwa Zawodowego i dla Dzieci z Wadami Rozwoju (ul. Wyszyńskiego 86), Poradnią Zdrowia Psychicznego dla Dzieci (ul. Sieradzka 11), Centrum Diagnozy i Terapii Autyzmu Navicula (ul. Cedry 2), Fundacją Pomocy Rodzinie „Opoka” (ul. Rewolucji 1905r. 78/80), Profilaktyczno – Rozwojowym Ośrodkiem Młodzieży i Dzieci PROM (ul. Jaracza 40), Ośrodkiem Terapii Rodzin (ul. Franciszkańska 85) oraz Poradnią Genetyki Klinicznej (ul. Pomorska 251). We wspieraniu rozwoju uczniów uczestniczą także przedszkola miejskie oraz inne szkoły podstawowe. Współpraca ta polega przede wszystkim na wymianie informacji dotyczących nowoprzyjętych uczniów naszej szkoły. Szkoła Podstawowa nr 166 współpracuje także z Sądem Rodzinnym, Policją oraz kuratorami sądowymi, którzy sprawują pieczę nad uczniami i ich rodzinami. Współpraca taka pomaga szkole zapoznać się z sytuacją prawną dziecka i umożliwia podjęcie działań na terenie szkoły. W zakresie zasięgania porad prawnych pedagog szkolny współpracuje ze Studenckim Punktem Informacji Prawnej (ul. Składowa 43/4). Szkoła podejmuje także współpracę z instytucjami świadczącymi pomoc uczniom o charakterze materialnym. Są to m. in. takie instytucje jak: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Łodzi (ul. Tybury 16 i Limanowskiego 194/196), Wydział Edukacji Urzędu Miasta Łodzi (organizowanie pomocy materialnej i wypoczynku dla dzieci), Zespół Ekonomiczno - Administracyjny Szkół w Łodzi (pomoc materialna), Katolickie Stowarzyszenie Civitas Christiana (organizowanie paczek świątecznych dla uczniów), Kuratorium Oświaty w Łodzi (kolonie dla dzieci), Parafia św. Antoniego w Łodzi (pomoc materialna – dofinansowanie obiadów, paczki świąteczne, organizowanie kolonii) oraz Rada Osiedla Bałuty – Centrum (paczki, pieniądze na nagrody dla uczniów). Szkoła współpracuje także z Agencją Rynku Rolnego (oddział w Łodzi) w zakresie organizowania bezpłatnego mleka oraz warzyw i owoców dla dzieci. 8 Szkoła współdziała także z instytucjami, które wspierają ofertę szkoły o dodatkowe zajęcia edukacyjne dla dzieci. Są one organizowane we współpracy m. in. z Biblioteką Pedagogiczną w Łodzi, Biblioteką Miejską przy ul. Żubardzkiej i ul. Wielkopolskiej (zajęcia biblioteczne, plastyczne), Ośrodkiem Działań Ekologicznych „Źródła” (zajęcia ekologiczne), Instytutem Europejskim (zajęcia o Unii Europejskiej), Bałuckim Ośrodkiem Kultury (zajęcia i konkursy recytatorskie), Policją i Strażą Miejską (zajęcia o bezpieczeństwie), Fundacją AmaCanem (zajęcia z dogoterapii), firmą szkoleniową SET i Fundacją Słonie na balkonie (warsztaty profilaktyczne dla dzieci), łódzkimi muzeami (Muzeum Sztuki – Pałac Herbsta, Centralne Muzeum Włókiennictwa, Muzeum Miasta Łodzi, Muzeum Sztuki 1, Muzeum Sztuki 2), Urzędem Statystycznym, Wojewódzkim Ośrodkiem Ruchu Drogowego oraz Ośrodkiem Szkolenia Motorowego „Motodrom” (zajęcia z zakresu wychowania komunikacyjnego), Centrum Edukacji Obywatelskiej (cykle zajęć dotyczące historii Łodzi i Polski), Łódzkim Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego (zajęcia o bezpieczeństwie dla pierwszoklasistów) oraz Związkiem Harcerstwa Polskiego (współorganizowanie imprez szkolnych). Ad. 4 Czy szkoła podejmuje działania mające na celu przeciwdziałanie dyskryminacji i przemocy motywowanej uprzedzeniami? Na pytanie „Czy podejmuje Pan/Pani działania przeciwdziałające dyskryminacji w szkole?” 13 z 14 respondentów zaznaczyło odpowiedź TAK (tj. 92,8%). Z opinii nauczycieli wynika, iż przejawy dyskryminacji wśród uczniów eliminowane są podczas bieżącej pracy nauczycieli z wychowankami. Przejawia się to m. in. tłumieniem w zarodku niewłaściwych zachowań (dokuczanie, przezywanie, wyśmiewanie się z niewłaściwych odpowiedzi), promowaniem postawy tolerancji i szacunku, uwrażliwianiem uczniów na problemy współczesnego świata, uświadamianiem uczniom odrębności kulturowej i rasowej oraz stawianiem wartości człowieka nad jego niepełnosprawnością i odmiennością. Zdaniem ankietowanych przeciwdziałanie dyskryminacji objawia się również poprzez przestrzeganie zasad GIODO (tajność ocen). Nauczyciele starają się zapewnić uczniom równy dostęp do oferty szkoły, oferują pomoc uczniom mającym kłopoty w opanowaniu materiału, co wyrównuje ich szanse edukacyjne. W opinii 2 nauczycieli (2 z 14 ankietowanych, tj. 14,28%) zjawisko dyskryminacji jest niezauważalne lub występuje w bardzo niewielkim stopniu. Świadczą o tym m. in. następujące odpowiedzi nauczycieli: „Wg. Mnie takie zjawisko jak dyskryminacja w szkole nie występuje – nie spotkałam się z nim dotąd”, „Aktualnie nie. Nie dostrzegam problemu w mojej klasie. Podczas zajęć omawiam jednak treści dotyczące tolerancji np. niepełnosprawności”. Niestety, 4% rodziców (2 z 50 ankietowanych) podaje, że ich dziecko było narażone w szkole na dyskryminację. Niestety rodzice nie podali w swoich ankietach konkretnych sytuacji, w których miało to miejsce. 92% (46 z 50) rodziców jest przekonanych, że taka sytuacja w szkole wobec ich dziecka nie miała miejsca, a 4% z nich (tzn. 2 z 50) deklaruje 9 niewiedzę w tym zakresie. Rozkład odpowiedzi rodziców przedstawiony został na wykresie poniżej. Czy Pana/Pani dziecko było kiedykolwiek narażone w szkole na dyskryminację? 4% 4% Tak Nie Nie wiem 92% Jeżeli chodzi o podejmowanie przez szkołę działań zapobiegających dyskryminacji, to 68% rodziców (tzn. 33 z 50) jest przekonanych, że w szkole prowadzone są takie działania. 26% rodziców (13 z 50 ankietowanych) uważa, że takie działania nie są prowadzone. Czy uważa Pan/Pani, że w szkole prowadzone są działania mające na celu zapobieganie przejawom zachowań dyskryminacyjnych w społeczności szkolnej? 6% 26% Tak 68% Nie Nie wiem Rodzice w swoich wypowiedziach zwracali uwagę na potrzebę większego zaangażowania nauczycieli w zapewnienie bezpieczeństwa dzieciom podczas przebywania na świetlicy szkolnej, ponieważ w opinii rodziców bardzo często właśnie tam pojawiają się niewłaściwe zachowania uczniów. 10 Ad. 5 Czy w opinii rodziców wsparcie otrzymywane w szkole odpowiada ich potrzebom? Rodzice w wypełnianych przez siebie ankietach zadeklarowali w większości (86%, tzn. 43 z 50 respondentów), że mogą liczyć na różnorodną pomoc ze strony szkoły w sprawach dotyczących ich dziecka. Taki sam odsetek rodziców uważa, że nauczyciele podejmują różnorodne działania, aby ich dzieci czuły się w szkole dobrze. Również większość rodziców (92%, tzn. 46 z 50) uważa, że szkoła wspiera swoimi działaniami funkcjonowanie uczniów w społeczności szkolnej, a działania te są dla nich bardzo ważne. Rozkład poszczególnych odpowiedzi przedstawia poniższe zestawienie. Czy może Pan/Pani liczyć na wsparcie ze strony szkoły w sprawach dotyczących dziecka? 2 14 84 Nie wiem Czy nauczyciele podejmują działania, aby Pana/Pani dziecko czuło się w szkole dobrze? 14 86 Nie Tak Czy szkoła oferuje pomoc dziecku w prawidłowym funkcjonowaniu w społeczności uczniowskiej? 8 92 0 20 40 60 80 100 Ponadto rodzice zauważają w swoich wypowiedziach potrzebę, aby w działania wychowawcze prowadzone na terenie szkoły zaangażowani byli nie tylko wychowawcy, ale wszyscy nauczyciele. Ad. 6 Jak nauczyciele indywidualizują proces nauczania? Wszyscy nauczyciele (100%, 14 z 14 ankietowanych) wykazują indywidualizację procesu nauczania na zajęciach lekcyjnych. Wymieniając sposoby indywidualizowania ankietowani wymienili przede wszystkim dostosowanie wymagań i kryteriów oceniania dla uczniów objętych pomocą psychologiczno-pedagogiczną. Ponadto, nauczyciele stopniują trudność zadawanych prac domowych, przygotowują materiały dodatkowe dla uczniów pracujących szybciej, stosują metody aktywizujące oraz techniki twórczego myślenia. Uczniowie mają stwarzane sytuacje w których każdy z nich może osiągnąć sukces i być nagrodzony nawet za najmniejsze osiągnięcia. 11 Indywidualizacja procesu nauczania w szkole została także poddana ocenie rodziców. 62% z nich (tzn. 31 z 50 ankietowanych rodziców) twierdzi na podstawie własnych doświadczeń, że nauczyciele uwzględniają podczas prowadzonych zajęć trudności uczniów i ich indywidualne możliwości. Nieznacznie więcej rodziców (66%, tzn. 33 z 50) uważa, że nauczyciele dobierają metody pracy do indywidualnych potrzeb uczniów. Niestety, aż 32% rodziców (tj. 16 z 50) jest przekonanych, że nauczyciele nie indywidualizują procesu nauczania, a 28% z nich (tj. 14 z 50) sądzi, że nauczyciele nie dopasowują metod pracy do możliwości uczniów. Czy uważa Pan/Pani, że nauczyciele uwzględniają podczas zajęć trudności uczniów i ich indywidualne możliwości? 6 Czy uważa Pan/Pani, że nauczyciele podczas zajęć lekcyjnych dobierają metody pracy do indywidualnych potrzeb uczniów? 6 32 62 Nie wiem Nie Tak 28 66 0 10 20 30 40 50 60 70 Również uczniowie nie są w pełni przekonani, że nauczyciele indywidualizują proces nauczania. 60% ankietowych uczniów (tzn. 30 z 50 respondentów) uważa, że nauczyciele stosują różnorodne metody nauczania i typy zadań, aby każdy uczeń mógł się wykazać podczas zajęć lekcyjnych i aby miał możliwość rozwijać się; 32% (tj. 16 z 50) uważa, że zdarza się to tylko czasami, a 8% z nich (tj. 4 z 50) sądzi, że nauczyciele nie podejmują w ogóle takich działań. Podobnie uczniowie oceniają szansę wykazania się na lekcjach. Tylko 38% uczniów (czyli 19 z 50) twierdzi, że wszyscy uczniowie mają okazję zaangażować się na wszystkich lekcjach; 54% (27 z 50) uczniów uważa, że taka sytuacja ma miejsce tylko na niektórych lekcjach; 8% ankietowanych uczniów (4 z 50 respondentów) sądzi, że na żadnej z lekcji nie ma możliwości, aby zaangażowani byli w nią wszyscy uczniowie. Czy nauczyciele stosują różne metody nauczania, różne typy zadań, aby każdy uczeń miał okazję się wykazać i robić postępy? 80 60 60 32 40 8 20 0 Tak Tylko czasami 12 Nie Czy na lekcjach mają szansę wykazać się wszyscy uczniowie? 54 60 50 40 38 30 20 8 10 0 Tak, na wszystkich przedmiotach Tylko na niektórych przedmiotach Nie, aktywni są tylko zdolni uczniowie Wnioski do realizacji /rekomendacje/: • • • • • Podczas godzin wychowawczych, wychowawcy powinni poruszyć temat dyskryminacji, zdiagnozować możliwość występowania tego zjawiska w naszej szkole. Nauczyciele zobowiązani są ,raz w miesiącu w formie pisemnej, do udzielania rodzicom wskazówek do dalszej pracy z ich dzieckiem. Należy zwiększyć uwagę na bezpieczeństwo uczniów w świetlicy szkolnej. Podczas zebrań z rodzicami, nauczyciele powinni wyjaśnić rodzicom w jaki sposób indywidualizują proces nauczania. Należy zwiększyć uwagę na fakt, iż takie działania mają miejsce. Nauczyciele powinni tak planować swoje zajęcia, aby każdy z uczniów miał szansę się wykazać. Opracowanie: Monika Ratajczyk Jolanta Ambroziak Jacek Wędzonka 13