Przyroda kl. VI

Klasa VI
Przyroda
Przedmiotowy system oceniania i wymagania edukacyjne z PRZYRODY
1. Wymagania programowe na poszczególne oceny szkolne z przedmiotu przyroda:
a) Poziom wymagań - ocena dopuszczająca
- wiadomości – Uczeń:
- dysponuje niepełną, fragmentaryczną wiedzą określoną programem,
- przy pomocy nauczyciela potrafi wyjaśnić proste pojęcia,
- w minimalnym stopniu opanowuje zagadnienia omawiane na lekcjach,
- sporadycznie wykazuje się wybranymi wiadomościami z zakresu przyrody,
- posiada poważne braki w obszarze wiedzy o przyrodzie, które jednak można uzupełnić w
dłuższym okresie;
- umiejętności – Uczeń:
- przy pomocy nauczyciela lub kolegów wykonuje proste polecenia wymagające zastosowania
podstawowych umiejętności np. pomiaru temperatury, obserwacji w terenie czy zjawiska
meteorologicznego, zapisu wyników prostego pomiaru, wykonania rysunku schematycznego
obrazu widzianego pod mikroskopem,
- rozróżnia organizmy samożywne i cudzożywne, posługuje się mapą korzystając z legendy,
- dostrzega związki pomiędzy przyrodą, gospodarką i kulturą,
- opisuje środowiska geograficzne,
- rozróżnia podstawowe źródła informacji przyrodniczej i wymienia podstawowe metody
poznawania przyrody;
- postawy – Uczeń:
- jest biernym uczestnikiem zajęć, ale nie przeszkadza w ich prowadzeniu,
- włącza się do prac pod nadzorem i z pomocą nauczyciela,
- przy dużej pomocy nauczyciela potrafi odtworzyć efekty pracy kolegów, odwzorować
zaprezentowane przez innych elementy wiedzy.
b) Poziom wymagań - ocena dostateczna
- wiadomości – Uczeń:
- opanował podstawowe (przystępne) wiadomości programowe pozwalające na rozumienie
podstawowych zagadnień omawianych na lekcjach,
- wyciąga proste i podstawowe wnioski,
- w opracowaniach pisemnych popełnia błędy merytoryczne, które potrafi samodzielnie
poprawić po uwagach i z pomocą nauczyciela,
- postrzega całościowo rzeczywistość przyrodniczą,
- dostrzega walory przyrodnicze i zagrożenia dla przyrody najbliższej okolicy;
- umiejętności – Uczeń:
- posiada kompetencje określone dla poziomu wymagań koniecznych i dysponuje
podstawowymi umiejętnościami umożliwiającymi uzupełnienie braków niezbędnych do
dalszego kształcenia,
- z pomocą nauczyciela korzysta z podstawowych źródeł informacji przyrodniczych,
- potrafi przeprowadzić wg instrukcji proste obserwacje przyrodnicze,
- orientuje się w terenie z użyciem kompasu,
- potrafi wykonać proste zadania pisemne w oparciu o podręcznik lub inne źródło wiedzy;
- postawy – Uczeń:
- współpracuje z grupą w realizacji zadań przy wsparciu nauczyciela lub kolegów,
- w czasie lekcji wykazuje się sporadyczną aktywnością (pracuje bez zapału, ale nie
przeszkadza innym).
c) Poziom wymagań - ocena dobra
- wiadomości – Uczeń:
- zna i rozumie większość zagadnień poruszanych na lekcji, zna i rozumie większość pojęć,
- prawidłowo posługuje się terminologią przyrodniczą,
- posługuje się wiedzę konieczną do opisywania zjawisk przyrodniczych,
- wyjaśnia procesy chemiczne, fizyczne, biologiczne i wybrane zjawiska astronomiczne,
- opanował wiedzę wymaganą programem w stopniu dobrym, czasami popełnia błędy, ale po
niewielkim ukierunkowaniu przez nauczyciela udziela prawidłowych odpowiedzi,
- wzbogaca wiedzę w oparciu o podręcznik i inne, wskazane przez nauczyciela źródła wiedzy
i informacji;
- umiejętności – Uczeń:
- posiada umiejętności określone dla poziomu wymagań podstawowych i potrafi umiejętnie
wykorzystywać zdobytą wiedzę np. w prowadzeniu obserwacji, pomiarów, interpretowania
zaobserwowanych zjawisk, procesów, w stawianiu hipotez, w wyciąganiu wniosków, w
dokonywaniu ocen wskazanych przez nauczyciela zjawisk przyrodniczych,
- z niewielką pomocą potrafi przeprowadzić analizę wyników doświadczeń i opracować w
formie pisemnej wskazane przez nauczyciela zagadnienie przyrodnicze lub z dziedziny
ekologii,
- czyta i interpretuje mapy, wykresy i tabele,
- samodzielnie poszukuje zależności w przyrodzie, formułuje pytania i problemy dotyczące
zjawisk przyrodniczych, poszukuje ich rozwiązań,
- korzystając z kluczy, atlasów, zielników itp. potrafi rozpoznawać pospolite gatunki roślin,
zwierząt i grzybów;
- postawy – Uczeń:
- czynnie uczestniczy w zajęciach terenowych i lekcjach w pracowni szkolnej,
- wykazuje zainteresowanie zagadnieniami z przyrody i ekologii,
- chętnie podejmuje wysiłek wykonania dodatkowej pracy zaproponowanej przez nauczyciela.
d) Poziom wymagań - ocena bardzo dobra
- wiadomości – Uczeń:
- bardzo dobrze opanował materiał przewidziany programem,
- zna i rozumie wszystkie pojęcia wprowadzone na zajęciach i potrafi się nimi posługiwaćw
różnych sytuacjach poznawczych, w praktyce,
- rozwiązuje dodatkowe zadania zlecone przez nauczyciela,
- interpretuje zjawiska przyrodnicze;
- umiejętności – Uczeń:
- posiada kompetencje określone dla poziomu wymagań podstawowych rozszerzających, a
ponadto sprawnie i samodzielnie wykorzystuje w procesie uczenia się dostępne informacje
zawarte w źródłach wiedzy przyrodniczej, posługuje się tą wiedzą,
- potrafi korzystając ze wskazówek nauczyciela samodzielnie przeprowadzić doświadczenia i
obserwacje, samodzielnie stawia hipotezy, formułuje wnioski i interpretuje swoje
spostrzeżenia,
- w wypowiedziach ustnych i pisemnych poprawnie rozumuje w kategoriach przyczynowo skutkowych wykorzystując przy tym zdobytą wiedzę ogólną, argumentuje swoje wypowiedzi,
ocenia zjawiska, procesy i fakty;
- postawy – Uczeń:
- formułuje i przedstawia na forum publicznym (klasowym) własne opinie, dzieli się wiedzą,
- bierze czynny udział w dyskusjach,
- dobrowolnie podejmuje, rozwiązuje, wykonuje zadania dodatkowe, wykazuje się inicjatywą,
- bierze udział w konkursach, wykazuje aktywną postawę w przygotowywaniu się do
konkursów;
e) Wymagania - ocena celująca
- wiadomości – Uczeń: (wymagania na ocenę celującą obejmują minimum dwa warunki)
- posiada wiadomości i opanował umiejętności wynikające z jego indywidualnych
zainteresowań i stanowiące efekt samodzielnej pracy.
- wyróżnia się szczególnymi uzdolnieniami i pracowitością; (rozwija i dokumentuje własne
zainteresowania przyrodnicze, interesuje się nowymi osiągnięciami nauki dotyczącymi świata
przyrodniczego, samodzielnie poszukuje wiedzy i dzieli się swoimi przemyśleniami; wnosi
twórczy wkład w przebieg zajęć lekcyjnych
-jeżeli uczeń jest laureatem konkursów przedmiotowych o zasięgu wojewódzkim otrzymuje z
danych zajęć edukacyjnych celującą roczną (śródroczną) ocenę klasyfikacyjną.
- przygotowuje krótkie notatki z zajęć i materiały na tematy wskazane przez nauczyciela,
- z własnej inicjatywy szuka informacji, proponuje, wraz z uzasadnieniem, ciekawe formy
realizowania poszczególnych, wybranych tematów,
- posługuje się naukowym słownictwem;
- umiejętności – Uczeń:
- nie tylko potrafi korzystać z różnych źródeł wiedzy wskazanych przez nauczyciela, ale
również potrafi samodzielnie zdobyć potrzebne informacje,
- potrafi powiązać problematykę przyrodniczą z zagadnieniami poznanymi na lekcjach z innych
przedmiotów, wyraża swoje spostrzeżenia, swój stosunek do określonych zjawisk
przyrodniczych, udowadnia własną opinię używając odpowiedniej argumentacji, projektuje,
interpretuje to, czego dowiedział się z różnych źródeł wiedzy, syntezuje te informacje;
- postawy – Uczeń:
- jest autentycznie zainteresowany tym, co dzieje się podczas zajęć lekcyjnych
- z własnej woli wykazuje inicjatywę, podejmuje się wykonania zadań o charakterze
obserwacyjnym, badawczym, użytecznym, dzieli się zdobytym doświadczeniem i wiedzą,
- współpracuje z nauczycielem w przygotowaniu niektórych zajęć,
- sumiennie przygotowuje się do udziału w konkursach o tematyce przyrodniczej i osiągaw nich
sukcesy.
f) Ocena niedostateczna
- wiadomości – Uczeń:
- wykazuje braki w wiedzy na tyle duże, iż nie rokuje nadziei na ich usunięcie nawet w
dłuższym okresie czasu i z pomocą nauczyciela,
- wykazuje widoczny brak zainteresowania przedmiotem,
- nie zna podstawowych pojęć przyrodniczych i prostych zjawisk omawianych na zajęciach,
- umiejętności – Uczeń:
- nawet przy pomocy nauczyciela nie potrafi wykonać poleceń wymagających zastosowania
elementarnych pojęć i prostych czynności,
- nie rozumie i nie potrafi wykazać prostych związków i zależności występujących w
przyrodzie;
- postawy – Uczeń:
- swoim zachowaniem na zajęciach utrudnia a nawet uniemożliwia pracę innym,
- odmawia wykonania pracy w grupie i pracy zleconej przez nauczyciela.
Wymagania edukacyjne są dostosowywane do indywidualnych potrzeb rozwojowych i
edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia, w przypadkach określonych w
przepisach.
2. Ocenie na lekcjach i zajęciach w terenie z przyrody podlegają:
- wiedza i umiejętności, praca podczas zajęć lekcyjnych,
- umiejętności planowania, realizowania i prezentowania wyników działań,
- umiejętności przeprowadzania doświadczeń i dokumentowania wyników,
- umiejętności wykonywania eksperymentów badawczych, prezentowania ich wyników,
- umiejętności posługiwania się przyrządami, mapą, korzystanie z podręcznika i innych źródeł
wiedzy,
- aktywność na zajęciach, obowiązkowość (przygotowanie do zajęć, terminowość w odrabianiu
prac zleconych przez nauczyciela lub prac, do wykonania, których zobowiązał się uczeń z
własnej woli),
- zeszyt przedmiotowy, karty pracy, prace pisemne
- umiejętności dzielenia się wiedzą i własnymi spostrzeżeniami np. z obserwacji,
- przygotowanie i udział w konkursach wiedzy o tematyce przyrodniczej lub ekologicznej,
- postawa wobec środowiska przyrodniczego.
Przeliczanie punktacji na oceny
100% - 95% + zadanie na ocenę celującą - ocena celująca
- 100% - 90% - ocena bardzo dobra
- 89% - 75% - ocena dobra
- 74% - 50% - ocena dostateczna
- 49% - 34% - ocena dopuszczająca
- 33% - 0% - ocena niedostateczna
3. Podstawą oceniania są:
- odpowiedzi ustne ucznia, które obejmują materiał z ostatniej lekcji,
- wypowiedzi ustne w czasie zajęć, które świadczą o umiejętności wykorzystania przez ucznia
zdobytej wiedzy np. w rozwiązywaniu danego problemu, przy omawianiu danego zagadnienia,
także swobodne i kierowane wypowiedzi ucznia,
- kartkówki, (o których nauczyciel nie ma obowiązku wcześniejszego informowania uczniów),
które obejmują materiał z ostatniej lekcji lub sprawdzają poziom opanowania określonej
umiejętności.
- sprawdziany pisemne kończące dział lub obejmujące więcej niż trzy ostatnie tematy (30 min.45 min.), które nauczyciel zapowiada uczniom z tygodniowym wyprzedzeniem,
- pisemne zadania domowe z bieżącego materiału, prace zlecone np. kalendarz obserwacji
przebiegu pogody, opisy obserwacji, opisy prostych doświadczeń i eksperymentów
przyrodniczych, które uczeń może bezpiecznie przeprowadzić poza szkołą,
- praca ucznia w czasie zajęć – aktywność, zaangażowanie, praca w grupie, prezentacje,
4. Ocena uzyskana ze sprawdzianu może być przez ucznia poprawiona jeden raz, w
terminie jednego tygodnia, uzgodnionym z nauczycielem.
5. W przypadku nieobecności na sprawdzianie uczeń zobowiązany jest do napisania go po
powrocie do szkoły. Termin sprawdzianu powinien być uzgodniony z nauczycielem.
Wymagania w zakresie wiadomości i umiejętności z przyrody na poszczególne oceny
śródroczne i roczne dla uczniów klasy VI opracowane w oparciu o nową podstawę
programową oraz program nauczania Przyroda dla klas IV – VI szkoły podstawowe
wydawnictwa Nowa Era:
Ocenianie śródroczne obejmuje wiadomości i umiejętności z działów 1. do 3.
Ocenianie roczne obejmuje wiadomości i umiejętności z całości materiału programowego
przyrody w klasie VI.
Ocena dopuszczająca
Dział 1. Odkrywamy tajemnice naszej planety
-podpisuje przedstawione na ilustracji ciała niebieskie (gwiazda, planeta, księżyc); opisuje
kształt Ziemi; podaje przykłady ciał przyciąganych przez magnes i tych, których magnes nie
przyciąga; zna położenie biegunów, półkule; zwrotniki, równik, koła podbiegunowe; wymienia
nazwy kontynentów, oceanów na kuli ziemskiej zna obieg Ziemi wokół Słońca (następstwa,
czas trwania); wymienia daty rozpoczęcia kalendarzowych pór roku; opisuje odkrycie
Krzysztofa Kolumba
Dział 2. Poznajemy zjawiska fizyczne
- rozpoznaje ruch prostoliniowy i krzywoliniowy na rysunku; podaje przykłady występowania
siły tarcia; elektryzowania ciał, odbiorników prądu; wymienia czynniki, od których zależy
wielkość siły oporu, sztucznych źródeł światła, cechy obrazu zaobserwowanego przez kamera
obscura; rysuje schemat prostego obwodu elektrycznego, odbicia promieni świetlnych od
powierzchni gładkiej; wymienia zasady bezpiecznego i oszczędnego korzystania z energii
elektrycznej; wyjaśnia, dlaczego należy używać elementów odblaskowych; wymienia źródła
dźwięku
Dział 3. Odkrywamy tajemnice świata zwierząt
- wymienia miejsca, w których żyją zwierzęta, mięczaki, gady; podpisuje na ilustracji
parzydełkowce, płazińce, nicienie, pierścienice, stawonogi, płazy oraz ryby morskie i
słodkowodne oraz gady (z podporządkowaniem ich do grup systematycznych) oraz wybrane
gatunki ssaków polski; opisuje części ciała ryby; wymienia: przystosowania (3) w budowie
ptaków do lotu, cechy ptaków drapieżnych;
Dział 4. Poznajemy różnorodność krajobrazów Ziemi
- wymienia składniki pogody; 2 cechy klimatu lasów równikowych, 5 produktów
otrzymywanych z roślin uprawianych w strefie śródziemnomorskiej; podpisuje na mapie (min
3) strefy klimatyczne Ziemi; rozpoznaje na ilustracjach krajobrazy strefy: wilgotnych lasów
równikowych, sawann, pustyń gorących (w tym Saharę), śródziemnomorskiej, lasów
mieszanych, stepów, tajgi, tundry, pustyń lodowych, gór wysokich oraz przykłady (min 3)
roślin i zwierząt występujących strefach;
Dział 5. Poznajemy substancje i ich przemiany
- wymienia przykłady mieszanin, sposoby rozdzielania mieszanin niejednorodnych; podaje
przykłady wykorzystania różnych sposobów rozdzielania mieszania w życiu codziennym;
nazywa przemiany stanów skupienia substancji
Dział 6. Odkrywamy, jak się zmienia Ziemia
- wymienia przykłady: zasobów przyrody, globalnych skutków zanieczyszczeń środowiska
oraz nazwy gazów cieplarnianych; proponuje dwa sposoby ratowania ginących gatunków
roślin i zwierząt.
Ocena dostateczna
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę
dopuszczającą oraz:
Dział 1. Odkrywamy tajemnice naszej planety
- odróżnia gwiazdy od innych ciał niebieskich (wymienia ich rodzaje); wymienia nazwy
oceanów; podpisuje bieguny magnesów przyciągających się i odpychających się rysuje linie
sił pola magnetycznego podpisuje na rysunku schematycznym: południki, południk zerowy i
południk 180̊, równoleżniki, równik, strefy oświetlenia Ziemi; zaznacza na mapie punkty leżące
na tym samym południku lub równoleżniku; zaznacza na rysunku schematycznym kierunek
ruchu obrotowego Ziemi oraz trasę wyprawy morskiej Ferdynanda Magellana
Dział 2. Poznajemy zjawiska fizyczne
- wyjaśnia, czym jest ruch ciał oraz kiedy obraz oglądany przez lupę jest obrazem
powiększonym; charakteryzuje wielkości opisujące ruch: prędkość, drogę i czas; wyjaśnia
pojęcie: siła oporu; opisuje wzajemne oddziaływanie ładunków o takich samych i różnych
znakach; podaje przykłady: źródeł prądu, przewodników i izolatorów elektrycznych,
naturalnych źródeł światła; rysuje odbicie promieni świetlnych od powierzchni chropowatej;
wymienia cechy dźwięku, porównuje prędkość rozchodzenia się dźwięku w różnych ośrodkach
Dział 3. Odkrywamy tajemnice świata zwierząt
- przyporządkowuje poznane zwierzęta do kręgowców i bezkręgowców; opisuje budowę
zewnętrzną tasiemca; wymienia: wspólne cechy budowy różnych grup stawonogów,
przystosowania(morfologiczne) płazów, do życia w dwóch środowiskach; przystosowania
(morfologiczne) ryb do życia w wodzie, charakterystyczne cechy ptaków brodzących;
podpisuje na rysunku części ciała stawonogów i mięczaków; rozpoznaje trzy gatunki gadów
żyjące w Polsce; opisuje przekształcenia kończyn ssaka w zależności od pełnionych przez nie
funkcji.
Dział 4. Poznajemy różnorodność krajobrazów Ziemi
- wyjaśnia pojęcia: pogoda, klimat; wymienia cechy klimatu: morskiego, kontynentalnego,
górskiego; podpisuje na mapie: min 3 strefy krajobrazowe świata; strefy: wilgotnych lasów
równikowych, sawann, pustyń gorących, śródziemnomorskiej, lasów mieszanych, stepów,
tajgi, tundry, pustyń lodowych, gór wysokich; rozpoznaje wybrane zwierzęta wilgotnych lasów
równikowych.
Dział 5. Poznajemy substancje i ich przemiany
- wyjaśnia z przykładami pojęcia: mieszanina niejednorodna jednorodna, różnice między
rozpuszczaniem a topnieniem; wymienia: czynniki przyspieszające proces rozpuszczania;
sposób rozdzielania do podanych mieszanin; podaje przykłady przemian nieodwracalnych
zachodzących w najbliższym otoczeniu
Dział 6. Odkrywamy, jak się zmienia Ziemia
- wyjaśnia pojęcia: zasoby przyrody, dziura ozonowa; podaje przykłady zasobów odnawialnych
i nieodnawialnych (po2), negatywnego wpływu kwaśnych opadów na stan środowiska,
przykłady pamiątek z podróży (przedmiotów), których przywożenie jest zabronione; wymienia
przyczyny zanieczyszczeń środowiska; opisuje powstawanie efektu cieplarnianego (na
schemacie);
Ocena dobra
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dostateczną oraz:
Dział 1. Odkrywamy tajemnice naszej planety
-omawia najważniejsze założenia teorii heliocentrycznej; wymienia w kolejności planety
Układu Słonecznego; rozpoznaje ciała niebieskie na podstawie opisu; na rysunku zaznacza oś
ziemską, oświetlenie Ziemi w dniach tzw. Przesileń opisuje zasadę działania kompasu, rolę
oceanu, jako magazynu żywności i źródła surowców mineralnych; wyjaśnia znaczenie
terminów: bieguny jednoimienne, bieguny różnoimienne, wymienia czynniki zakłócające
działanie kompasu; wyjaśnia znaczenie pojęć: siatka geograficzna, siatka kartograficzna,
południki, równoleżniki, równik; wymienia skutki nachylenia osi ziemskiej, przyczyny
wielkich odkryć geograficznych
Dział 2. Poznajemy zjawiska fizyczne
-wyjaśnia: czym jest układ odniesienia, na czym polega względność ruchu, czym jest siła
elektryczna, pojęcia przewodniki i izolatory (z przykładani); ;oblicza prędkość poruszającego
się ciała;; wymienia sposoby zwiększania i zmniejszania siły tarcia; skutki przepływu prądu
elektrycznego, znaczenie sił oporu;; wyjaśnia, czym jest promień świetlny; podaje przykłady
wykorzystania Kamera obscura, przyrządów, w których wykorzystano zjawisko odbicia
światła; opisuje cechy dźwięku, wpływ hałasu na organizm człowieka
Dział 3. Odkrywamy tajemnice świata zwierząt
-podaje przykłady kręgowców i bezkręgowców; porównuje budowę przedstawicieli
poszczególnych grup stawonogów, opisuje pokrycie ich ciała rozpoznaje na ilustracjach
przedstawicieli poszczególnych grup mięczaków; opisuje sposób oddychania ryb; wyjaśnia
określenie: ryby dwuśrodowiskowe; wymienia przystosowania (morfologiczne) gadów do
życia na lądzie oraz ssaków do życia w różnych środowiskach; wyjaśnia pojęcia: gniazdownik,
zagniazdownik (wraz z przykładami)
Dział 4. Poznajemy różnorodność krajobrazów Ziemi
-określa czynniki wpływają na występowanie danego klimatu; wyjaśnia pojęcia: strefy
klimatyczne, klimat astrefowy; opisuje wpływ działalności człowieka na zmiany krajobrazów
Ziemi; roślinność sawanny oraz przystosowania roślinności pustyń i stepów; podaje przykłady
działań człowieka w strefie wilgotnych lasów równikowych; wymienia charakterystyczne
elementy krajobrazu pustynnego; opisuje cechy klimatu: śródziemnomorskiego, tundry, pustyń
lodowych i wysokogórskiego; opisuje przystosowania: drzew liściastych do zmian temperatury
w ciągu roku i drzew iglastych do warunków klimatycznych tajgi; saków do życia na obszarach
polarnych wyjaśnia pojęcia: step, pampa, preria; wymienia w kolejności piętra roślinne w
Alpach;
Dział 5. Poznajemy substancje i ich przemiany
- opisuje cechy mieszaniny, składniki roztworu; podaje przykłady do sposobów rozdzielania
mieszanin; wyjaśnia, czym są stopy; wyjaśnia, na czym polega przemiana odwracalna
i nieodwracalna;
Dział 6. Odkrywamy, jak się zmienia Ziemia
- charakteryzuje nie- i wyczerpywalne zasoby przyrody; wyjaśnia, dlaczego zanieczyszczenia
powietrza należą do szczególnie niebezpiecznych; wymienia czynniki wpływające na wzrost
ilości gazów cieplarnianych w atmosferze; podaje przykłady działań na rzecz ochrony przyrody
prowadzonych przez organizacje międzynarodowe
Ocena bardzo dobra
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dobrą
oraz:
Dział 1. Odkrywamy tajemnice naszej planety
- wymienia typy planet (z przykładami); wyjaśnia znaczenie terminów: pole magnetyczne, linie
sił pola magnetycznego; opisuje: zależność między położeniem ziemskich biegunów
geograficznych i magnetycznych; różnice między południkami a równoleżnikami; odszukuje
punkt na mapie mając jego współrzędne geograficzne; wyjaśnia, dlaczego na Ziemi istnieją
różnice czasu, dlaczego na obszarach podbiegunowych trwa noc i dzień polarny; opisuje wpływ
zmian oświetlenia Ziemi przez Słońce na warunki życia organizmów; opisuje poznane
kontynenty; zaznacza na mapie portugalską drogę wschodnią i zachodni szlak hiszpański
określa położenie geograficzne dowolnego punktu na mapie; spośród dwóch wybranych miast
wskazuje miasto, w którym Słońce wzejdzie lub zajdzie wcześniej
Dział 2. Poznajemy zjawiska fizyczne
-oblicza drogę, czas, mając podane pozostałe wielkości opisujące ruch; wyjaśnia, od czego
zależy siła tarcia; czym są wyładowania elektryczne; czym jest prąd elektryczny; porównuje
siły oporu powietrza i wody; opisuje: wpływ przepływającego prądu na igłę magnetyczną;
sposób rozchodzenia się światła i dźwięku oraz zasadę działania kamera obscura; wyjaśnia
pojęcia: odbicie zwierciadlane, ognisko, ogniskowa; opisuje sposób powstawania obrazu w
oku; porównuje prędkość światła i dźwięku
Dział 3. Odkrywamy tajemnice świata zwierząt
- wymienia charakterystyczne cechy kręgowców i bezkręgowców; porównuje: postać polipa
i meduzy oraz płazińce i nicienie; wskazuje różnice w budowie przedstawicieli poszczególnych
grup mięczaków; opisuje sposób rozmnażania się ryb, gadów, ssaków; dzieli płazy na
bezogonowe i ogoniaste (wraz z cechami charakterystycznymi); wyjaśnia, dlaczego ptaki mają
bardzo dobrze rozwinięty układ oddechowy; porównuje budowę płazów i gadów
charakteryzuje poznane grupy ptaków.
Dział 4. Poznajemy różnorodność krajobrazów Ziemi
- opisuje cechy klimatu (z wykresu klimatycznego), związek między oświetleniem Ziemi
a występowaniem stref klimatycznych; opisuje: strukturę wilgotnego lasu równikowego oraz
zagrożenia ze strony człowieka; opisuje przystosowania roślin do życia na sawannie, rodzaje
pustyń gorących (z przykładami), cechy maki śródziemnomorskiej; wyjaśnia pojęcie:
roślinność twardolistna; porównuje: strukturę lasu liściastego i wilgotnego lasu równikowego,
Arktykę i Antarktydę oraz piętra roślinne Tatr i Alp; podaje przykłady przekształcania stepów
przez człowieka
Dział 5. Poznajemy substancje i ich przemiany
- wyjaśnia proces rozpuszczania; opisuje sposoby rozdzielania podanych mieszanin
jednorodnych i niejednorodnych; opisuje spalanie, jako przykład przemiany nieodwracalnej;
charakteryzuje powietrze, jako jednorodną mieszaninę gazów; porównuje procesy utleniania i
spalania
Dział 6. Odkrywamy, jak się zmienia Ziemia
- wyjaśnia, czym są odnawialne i nieodnawialne zasoby przyrody (z przykładami); opisuje rolę
warstwy ozonowej, skutki wzrostu ilości gazów cieplarnianych; podaje sposoby zapobiegania
kwaśnym opadom; podaje przykłady: międzynarodowych konwencji na rzecz ochrony
przyrody, zadań z zakresu ochrony przyrody wymagających międzynarodowej współpracy
Ocena celująca
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą
oraz:
Uczeń z własnej inicjatywy szuka informacji, korzystając z dodatkowych źródeł informacji,
proponuje, wraz z uzasadnieniem, ciekawe formy realizowania poszczególnych tematów w
działach. Samodzielnie przygotowuje krótkie notatki, wystąpienia, referaty i materiały na
tematy wskazane przez nauczyciela. Potrafi samodzielnie opowiedzieć o przygotowanym
zagadnieniu łącznie z podaniem literatury, z jakiej korzystał.
Dział 1. Odkrywamy tajemnice naszej planety
-wyjaśnia, dlaczego Ziemia jest wielkim magnesem; wyjaśnia pojęcia: długość geograficzna,
szerokość geograficzna;
Dział 2. Poznajemy zjawiska fizyczne
-wykonuje obliczenia wymagające przeliczania jednostek prędkości; opisuje przystosowania
morfologiczne zwierząt służące zmniejszaniu siły oporu ich ruchu; wyjaśnia, dlaczego
przebywanie w samochodzie podczas burzy jest bezpieczne; opisuje zasadę działania
bezpieczników; echa i echolokacji;
Dział 3. Odkrywamy tajemnice świata zwierząt
-opisuje budowę komórki zwierzęcej; wyjaśnia, regenerację ciała u pierścienic; opisuje rozwój
owadów (motyla); podaje przykłady wymarłych gadów żyjących w różnych środowiskach,
wyjaśnia, dlaczego niektóre ssaki zaraz po urodzeniu są zdolne do samodzielnego
funkcjonowania, a inne wymagają opieki matki,
Dział 4. Poznajemy różnorodność krajobrazów Ziemi
-podaje przykłady gatunków endemicznych występujących w wybranych strefach
krajobrazowych; opisuje sposób powstawania deszczy zenitalnych; opisuje życie i zajęcia
mieszkańców poznanych stref; przyporządkowuje podane gatunki roślin i zwierząt do
poszczególnych stref krajobrazowych, wyjaśnia zjawisko zorzy polarnej i podaje w jakiej
strefie krajobrazowej występuje;
Dział 5. Poznajemy substancje i ich przemiany
-wyjaśnia, dlaczego katastrofy tankowców stanowią zagrożenie dla organizmów morskich
opisuje sposób rozdzielenia składników naftowej podanej mieszaniny jednorodnej, której
składnikami są ciecze;
Dział 6. Odkrywamy, jak się zmienia Ziemia
-podaje przykłady wpływu zanieczyszczeń środowiska na zdrowie i życie ludzi w Polsce i na
świecie.