przedmiotowy system oceniania z historii
advertisement
Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z HISTORII DLA KLAS IV-VI W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 I. PODSTAWY PRAWNE 1. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 2156 ze zm.) 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. z 2015 r. nr 843) II CELE OCENIANIA 1. Ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia polega na rozpoznawaniu przez nauczycieli poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego, wymagań edukacyjnych wynikających z realizowanych w szkole programów nauczania oraz wymagań edukacyjnych wynikających z realizowanych w szkole programów nauczania w przypadku dodatkowych zajęć edukacyjnych. 2. Ocenianie wewnątrzszkolne ma na celu: 1) informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i jego zachowaniu oraz o postępach w tym zakresie; 2) udzielanie uczniowi pomocy w nauce poprzez przekazanie uczniowi informacji o tym, co zrobił dobrze i jak powinien się dalej uczyć; 3) udzielanie uczniowi wskazówek do samodzielnego planowania własnego rozwoju 4) motywowanie ucznia do dalszych postępów w nauce i zachowaniu; 5) dostarczenie rodzicom (prawnym opiekunom) i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach w nauce, zachowaniu oraz szczególnych uzdolnieniach ucznia; 6) umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno – wychowawczej. 7) monitorowanie pracy ucznia. III OGÓLNE USTALENIA 1. Ocenianie bieżące w klasach IV-VI odbywa się zgodnie z następującą skalą: 1) stopień celujący – 6 Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku 2) stopień bardzo dobry – 5 3) stopień dobry – 4 4) stopień dostateczny – 3 5) stopień dopuszczający – 2 6) stopień niedostateczny – 1 2. Oceny bieżące rejestrowane są w dzienniku elektronicznym za pomocą odpowiedników cyfrowych podporządkowanych w/w skali. 3. Dopuszcza się stosowanie znaków (+), (-) w ocenianiu bieżącym. IV OBSZARY AKTYWNOŚCI UCZNIÓW Ocenianiu podlegają: - prace klasowe - kartkówki - odpowiedzi ustne - prace domowe - zeszyt ćwiczeń - praca indywidualna i grupowa na lekcji - aktywność na lekcji - wytwory pracy własnej ucznia - przygotowanie do lekcji Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku V OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA 1. Ustala się następujące ogólne kryteria osiągnięć edukacyjnych ucznia klas IV-VI: 1) stopień celujący otrzymuje uczeń, który: a) posiadł wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania przedmiotu w danej klasie, twórczo rozwija własne uzdolnienia, prezentuje je na terenie szkoły, b) biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych lub praktycznych z programu nauczania w danej klasie, stosuje rozwiązania nietypowe, rozwiązuje zadania wykraczające poza program nauczania w danej klasie, c) jest laureatem konkursu przedmiotowego o zasięgu wojewódzkim, d) posiada udokumentowane osiągnięcia lub wzorową opinię organizacji pozaszkolnych (dotyczy wychowania fizycznego i przedmiotów artystycznych); 2) stopień bardzo dobry otrzymuje uczeń, który: a) opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określony programem nauczania przedmiotu w danej klasie, b) sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne i praktyczne ujęte programem nauczania, potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemów w nowych sytuacjach, c) systematycznie przygotowuje się do lekcji i odrabia zadania domowe; d) aktywnie uczestniczy w lekcjach; 3) stopień dobry otrzymuje uczeń, który: a) opanował wiadomości i umiejętności określone programem nauczania w danej klasie na poziomie przekraczającym poziom podstawowy, b) poprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne lub praktyczne, c) systematycznie przygotowuje się do lekcji i odrabia zadania domowe, d) aktywnie, na miarę swoich możliwości, uczestniczy w lekcjach; 4) stopień dostateczny otrzymuje uczeń, który: a) opanował wiadomości i umiejętności określone programem nauczania w danej klasie na poziomie podstawowym, pozwalającym na uzyskiwanie wiedzy z danego przedmiotu w ciągu dalszej nauki, b) rozwiązuje typowe zadania teoretyczne lub praktyczne o średnim stopniu trudności; 5) stopień dopuszczający otrzymuje uczeń, który: Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku a) ma braki w opanowaniu podstawowych wiadomości i umiejętności, ale braki te nie przekreślają możliwości uzyskania przez ucznia podstawowej wiedzy z danego przedmiotu w ciągu dalszej nauki, b) rozwiązuje zadania teoretyczne i praktyczne typowe, o niewielkim stopniu trudności, czasami z pomocą nauczyciela; 6) stopień niedostateczny otrzymuje uczeń, który: a) nie opanował podstawowych wiadomości i umiejętności przedmiotu nauczania w danej klasie, a braki w wiadomościach i umiejętnościach uniemożliwiają dalsze zdobywanie wiedzy z tego przedmiotu, b) nie jest w stanie wykonać zadań o niewielkim stopniu trudności. VI NARZEDZIA POMIARU OSIĄGNIĘĆ UCZNIA I SPOSOBY OCENIANIA WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI, 1. Prace klasowe (testy)obejmują materiał z jednego działu. Zapowiadane są na tydzień przed planowanym terminem, poprzedzone są lekcją powtórzeniową. Nauczyciel sprawdza i ocenia prace pisemne uczniów w terminie nie przekraczającym 14 dni od daty napisania prac przez uczniów. Kartkówki obejmują dwie jednostki lekcyjne i nie muszą być zapowiadane(nie podlegają poprawie). Prace domowe ucznia są sprawdzane, ale nie zawsze oceniane. Ocenie podlega materiał 1-2 działów sprawdzany całościowo. - zeszyt przedmiotowy (oceniane są systematyczność i estetyka jego prowadzenia), Uczeń, który uzyskał z testu ocenę niedostateczną, dopuszczającą lub dostateczną może ją poprawić w ciągu dwóch tygodni (ocenę niedostateczną poprawia obowiązkowo) w terminie ustalonym z nauczycielem. Poprawiona ocena nie unieważnia oceny niedostatecznej ze sprawdzianu pisanego w pierwszym terminie. Uczeń może przystąpić do poprawienia oceny tylko jeden raz. Odpowiedzi ustne- dotyczą wielozdaniowej wypowiedzi, łączenia faktów, udziału w dyskusji, pracy własnej i grupy - oceniane są oceną cząstkową. Dodatkowe prace zlecane przez nauczyciela i kartkówki oceniane są oceną cząstkową. Aktywność na lekcji jest oceniana za pomocą plusów, minusów lub oceny. Plus – zgłaszanie się na lekcji i udzielanie prawidłowych odpowiedzi, aktywność w pracy zespołowej, stosuje ciekawe prezentacje, dodatkowe zadania.(5plusów- ocena bdb.) Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku Minus – brak zaangażowania na lekcji, pracy w grupie, pracy domowej, brak zeszytu, podręcznika(3 minusy – ocena niedostateczna). Uczeń ma obowiązek posiadać na lekcji podręcznik i zeszyt ćwiczeń. Uczeń ma obowiązek schludnego i systematycznego prowadzenia zeszytu ćwiczeń, w którym powinny znaleźć się wszystkie zapisy lekcji i zadania domowe. Nieobecność ucznia na lekcji nie zwalnia go z obowiązku nadrobienia zaległości i uzupełnienia braków. W przypadku długotrwałej, usprawiedliwionej nieobecności uczeń uzgadnia z nauczycielem termin wykonania tego obowiązku. Po trwającej dłużej niż tydzień usprawiedliwionej nieobecności uczeń ma prawo zgłosić swoje nieprzygotowanie do pierwszych zajęć po powrocie do szkoły. Zgłoszenie nieprzygotowania musi nastąpić przed rozpoczęciem lekcji. 2. Ustala się wewnątrzszkolne zasady przeprowadzania pisemnych prac kontrolnych (prac klasowych, sprawdzianów, testów): 1) za pisemną pracę kontrolną uznaje się sprawdzian wiadomości lub umiejętności obejmujący określony zakres materiału, wynikający ze struktury programu nauczania danych zajęć edukacyjnych, poprzedzony powtórzeniem materiału, obejmujący więcej niż 3 jednostki lekcyjne; 2) pisemne prace kontrolne powinny być zapowiedziane z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem, a ich przewidywany termin zaznaczony w dzienniku elektronicznym lub lekcyjnym; 3) uczeń może poprawić ocenę z pracy klasowej w terminie uzgodnionym z nauczycielem, zgodnie z zasadami poprawiania ocen określonymi w Przedmiotowych Systemach Oceniania; 4) w danym dniu klasa może pisać jedną pracę klasową, a w ciągu tygodnia nie więcej niż trzy; 5) na zakończenie semestru nie przewiduje się końcowej (zaliczeniowej) pracy kontrolnej; 6)Przy ocenianiu prac kontrolnych (prac klasowych, sprawdzianów, testów) punktowanych stosuje się następujące jednolite kryteria ocen: a) poniżej 40% punktów niedostateczny b) 40 – 49% dopuszczający c) 50 – 74% dostateczny d) 75 – 89% dobry e) 90 – 100% bardzo dobry f) 100% + zadanie dodatkowe celujący. VII ŚRÓDROCZNE I ROCZNE OCENIANIE UCZNIÓW 1. Klasyfikacja śródroczna polega na podsumowaniu osiągnięć edukacyjnych ucznia z zajęć edukacyjnych i zachowania ucznia w pierwszym półroczu oraz ustaleniu śródrocznych ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych i śródrocznej oceny zachowania. 2. Klasyfikację śródroczną przeprowadza się 10 dni przed końcem półrocza. Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku 4. Jeżeli w wyniku klasyfikacji śródrocznej stwierdzi się, że poziom osiągnięć edukacyjnych ucznia uniemożliwi lub utrudni kontynuowanie nauki w klasie programowo wyższej szkoła stwarza uczniowi szansę uzupełnienia braków poprzez : 1) umożliwienie uczniowi udziału w zajęciach dydaktyczno – wyrównawczych, 2) zindywidualizowaną pracę z uczniem na lekcjach, 3) współpracę z domem rodzinnym poprzez poinformowanie rodziców o problemach ucznia i ustalenie form pomocy 4)współpracę z zespołem pomocy koleżeńskiej 5. Klasyfikację śródroczną i roczną przeprowadza się w skali o której mowa w pkt III.1. VIII SPOSOBY INFORMOWANIA UCZNIÓW I RODZICÓW O INDYWIDUALNYCH OSIĄGNIĘCIACH 1) ocena z odpowiedzi ustnej jest oceną jawną dla ucznia i zespołu klasowego i powinna być każdorazowo uzasadniona krótkim słownym komentarzem, 2) oceny z prac pisemnych opatrzone są komentarzem słownym wskazującym uczniowi i jego rodzicom, co zrobił dobrze, a nad czym ma pracować i ewentualnie uzasadnione punktacją, 3) rodzice (prawni opiekunowie) są informowani są o ocenach dziecka poprzez: wpis do zeszytu przedmiotowego oraz poprzez dziennik elektroniczny. 4) o ocenach, postępach i osiągnięciach lub niepowodzeniach dziecka rodzice są informowani w trakcie zebrań z rodzicami, dni otwartych, poprzez kontakt telefoniczny, w wyjątkowych przypadkach poprzez wysłanie listu poleconego IX ZASADY POPRAWIANIA BIEŻĄCYCH OCEN CZĄSTKOWYCH 1.W wypadku otrzymania niedostatecznej lub dopuszczającej oceny z odpowiedzi ustnej istnieje możliwość poprawy poprzez powtórną odpowiedź po otrzymaniu przez wszystkich uczniów oceny z odpowiedzi. 2. Uczeń może poprawić ocenę z pracy klasowej w terminie uzgodnionym z nauczycielem, X WARUNKI UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANIA ROCZNEJ OCENY KLASYFIKACYJNEJ 1. Ogólne warunki wynikające ze statutu szkoły: 1) Uczeń klas IV–VI ma możliwość starania się o poprawienie przewidywanej oceny klasyfikacyjnej o jeden stopień, o ile spełnione są jednocześnie następujące warunki: Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku a) ponad 50% ocen z prac klasowych jest wyższych od przewidywanej oceny klasyfikacyjnej b) uczeń systematycznie odrabia prace domowe, c) prace klasowe i zapowiedziane sprawdziany pisze w pierwszym terminie. 2) Wniosek o uzyskanie wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej uczeń składa do nauczyciela tych zajęć. 3) Nauczyciel jest zobowiązany rozpatrzyć wniosek w terminie 2 dni i poinformować ucznia o decyzji. 4) W celu uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych po spełnieniu warunków, o których mowa w ust. 7 uczeń jest zobowiązany do napisania sprawdzianu obejmującego te partie materiału, z których uzyskał oceny niższe niż ta, o którą się ubiega. XI ZASADY WSPÓŁPRACY Z UCZNIAMI, RODZICAMI I PEDAGOGIEM/PSYCHOLOGIEM SZKOLNYM W CELU POPRAWY NIEZADOWALAJĄCYCH WYNIKÓW NAUCZANIA 1.Uczeń, który otrzymał niezadowalające oceny z poszczególnych obszarów oceniania ma możliwość uczestniczenia w zajęciach wyrównawczych i uzupełnienia braków bądź poprawy oceny. O takiej możliwości zostają poinformowani rodzice. 2.W trakcie rozmowy z rodzicami ustala się dokładnie zakres materiału i sposób sprawdzania wiadomości. 3.W przypadku powtarzających się ocen niedostatecznych o zaistniałej sytuacji zostaje poinformowany pedagog szkolny w celu ustalenia przyczyn złych ocen i sposobach ich poprawy. WYMAGANIA DLA UCZNIÓW Z OPINIAMI I ORZECZENIAMI PPP 1. Kryteria dotyczą uczniów posiadających opinie z poradni psychologiczno – pedagogicznej, poradni specjalistycznej lub obserwacji nauczyciela 2. Staramy się w miarę możliwości kontrolować stopień zrozumienia samodzielnie czytanych przez ucznia poleceń. 3. Ze względu na wolne tempo czytania lub pisania możemy wydłużyć czas pracy dziecka. 4. Preferujemy wypowiedzi ustne, jeżeli uczeń ma stwierdzoną dysgrafię. 5. Często stosujemy sprawdzanie wiadomości, ograniczając się do krótkich partii materiału. 6. W ocenie prac pisemnych uczniów z dysortografią będą uwzględniane wartości merytoryczne rozumiane jako: stopień opanowania umiejętności lub wiedzy i sposób jej przekazania( kompozycja, poprawność językowa, styl, komunikatywność i zrozumiałość). Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku 7. W miarę możliwości zapewniamy uczniowi miejsce w pierwszych rzędach. 8. W przypadku ucznia z dysgrafią akceptujemy pismo drukowane. W zeszytach przedmiotowych nie oceniamy estetyki pisma. 9. W przypadku prac nieczytelnych uczeń ma obowiązek głośnego ich odczytania. 10. Uczniów z trudnościami w uczeniu się (dysfunkcjami, upośledzeniem w stopniu lekkim, zespołem Aspergera itd.) obowiązuje opanowanie treści programowych na poziomie podstawowym 11. Kryteria oceniania prac klasowych, sprawdzianów: - punktacja dla uczniów z opiniami 100% - cel. 99% – 90% - bdb. 89% - 75% - db. 74% - 55% - dst. 54% - 30% - dop. 29% - 0% - ndst. - punktacja dla uczniów z upośledzeniem w stopniu lekkim 100% i więcej - cel. 99% – 90% - bdb. 89% - 75% - db. 74% - 55% - dst. 54% - 30% - dop. 29% - 0% - ndst. Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku 12. Uczeń oraz rodzic dziecka z trudnościami w uczeniu się powinni systematycznie i rzetelnie pracować w kierunku pokonywania trudności szkolnych. 13. Ocena klasyfikacyjna, końcoworoczna uzależniona będzie od postępów w nauce, od zaangażowania i systematyczności w pracy. 14. Nauczyciel ma obowiązek w przypadku ucznia z dysfunkcją poprawiania błędów ortograficznych, nie ma to jednak wpływu na ocenę jaką uzyskuje uczeń. V WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE ŚRÓDROCZNE I ROCZNE OCENY KLASYFIKACYJNE Wymagania na ocenę celującą są sumą wymagań na wszystkie pozostałe oceny. WYMAGANIA EDUKACYJNE Z historii dla klasy IV Ocena Dział/rozdział programu nauczania Wymagania na ocenę śródroczną z uwzględnieniem treści nauczania celujący 1. O czym mówi nam historia? własnymi słowami wyjaśnia, dlaczego historię nazywamy nauczycielką życia • wyjaśnia, że każda nowa epoka rozpoczyna się na skutek jakiegoś wielkiego odkrycia albo wydarzenia, jak np. opanowanie przez ludzi umiejętności posługiwania się ogniem, Wymagania na ocenę roczną z uwzględnieniem treści nauczania • wymienia najstarszych polskich kronikarzy w porządku chronologicznym, • wyjaśnia, kto według legendy dał początek dynastii piastowskiej • podaje przykłady postaci legendarnych i historycznych Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku 2. Co to jest czas i jak go mierzymy? 3. Źródła historyczne opowiadają nam o przeszłości wynalezienie pisma czy narodziny Chrystusa • wyjaśnia znaczenie tradycji dla ciągłości historycznej • wskazuje różnicę pomiędzy kalendarzem księżycowym i kalendarzem słonecznym • charakteryzuje gród jako ośrodek władzy książęcej • wymienia główne grody zbudowane w czasach Mieszka I • wskazuje na mapie historycznej Polski XIV wieku co najmniej trzy zamki średniowieczne • uzasadnia, dlaczego zabytki i źródła wyjaśnia, na czym polegał ścisły historyczne należy chronić związek życia codziennego i zabezpieczać przed zniszczeniem średniowiecznych chłopów z przyrodą 4. Do czego służy mapa? • omawia znaczenie odkrycia i porami roku grobowca Tutenchamona i podaje • porównuje życie chłopa i rycerza przykłady znalezionych tam w średniowieczu 5. Kim jestem, czym się przedmiotów • wyjaśnia, dlaczego chłopi mieli • samodzielnie posługuje się mapą różnię od innych historyczną najmniej praw spośród wszystkich • wyjaśnia pojęcie savoir-vivre stanów 6. Społeczeństwo, • tłumaczy, na czym polega różnica na podstawie fragmentu tekstu rodzina, szkoła między tolerancją a obojętnością źródłowego wymienia zasady wobec drugiego człowieka postępowania franciszkanów 7. Skąd mój ród, moje • własnymi słowami przedstawia • wyjaśnia określenie „benedyktyńska korzenie? swoje miejsce w społeczeństwie, praca” odpowiada na pytanie, jakie ma prawa • na podstawie tekstu źródłowego 8. Legendy i historia i obowiązki (jako syn / córka, uczeń, omawia udział szlachty i ludu mojego miasta i regionu obywatel) w budowaniu średniowiecznych • wyjaśnia znaczenie zaspokajania kościołów 9. Polska – moja podstawowych i wyższych potrzeb Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku ojczyzna 10. Jak żyli nasi pra-przodkowie – myśliwi i rolnicy 11. Biskupin – pradawna osada nad jeziorem 12. Legendy i historia, czyli opowieści o początkach państwa polskiego 13. Mieszkańcy grodu i podgrodzia bardzo dobry w życiu człowieka dla jego intelektualnego i emocjonalnego rozwoju • podaje pochodzenie nazwisk: Kowalski, Młynarski, Górski • formułuje pytania, jakie można zadać świadkowi ważnego wydarzenia historycznego opowiada, co dla niego oznacza pojęcie małej ojczyzny i jakie miejsce uznaje za swoją małą ojczyznę • opowiada o okolicznościach powstania polskiego hymnu narodowego porównuje życie koczownicze z życiem osiadłym ludzi • wyjaśnia, dlaczego zmiana trybu życia ludzi z koczowniczego na rolniczy miała bardzo duże znaczenie dla rozwoju ludzkości • omawia znaczenie pracy archeologów dla poznania przeszłości wymienia i wskazuje na osi czasu w kolejności chronologicznej epoki historyczne: starożytność, • porównuje wygląd miast współczesnych do miast średniowiecznych – wskazuje podobieństwa i różnice • wyjaśnia, jakie informacje o życiu mieszkańców średniowiecznego Krakowa można odnaleźć w ołtarzu Wita Stwosza • na podstawie tekstu źródłowego i wiedzy pozapodręcznikowej wyjaśnia, dlaczego Jan Długosz podjął się spisania dziejów polskich • odróżnia pojęcia: astrolog i astronom wyjaśnia, z jakiej grupy społeczeństwa średniowiecznego wyłoniła się szlachta • zbiera z różnych źródeł informacje na temat polskiej magnaterii – wymienia najbardziej znane rody magnackie w Rzeczypospolitej XVII wieku • na podstawie obrazów Bernarda Bellotta (Canaletta) opisuje życie codzienne w Warszawie XVIII wieku • omawia wpływ wynalazków na poprawę jakości życia ludzi w XIX wieku • • wyjaśnia, z czego wynikała pobożność ludzi średniowiecza Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku 14. W średniowiecznym zamku – siedzibie seniora 15. Życie mieszkańców wsi 16. W służbie Bogu i ludziom 17. Średniowieczne kościoły i katedry 18. W średniowiecznym mieście 19. W pracowni mistrza Stwosza 20. Dzieło mistrza Długosza 21. Mikołaj Kopernik – ten, który poruszył średniowiecze, nowożytność, współczesność • wyjaśnia, że epoki historyczne składają się na całość dziejów • wyjaśnia znaczenie tradycji dla ciągłości historycznej • opisuje, co znajduje się w krypcie św. Leonarda w podziemiach katedry wawelskiej • omawia zajęcia rzemieślników mieszkających w średniowiecznym mieście • podaje przykłady nazw ulic, które wywodzą się od mieszkających tam rzemieślników wyjaśnia pochodzenie miast z dawnych podgrodzi opowiada, jak powstawał ołtarz Wita Stwosza • wyjaśnia, kto był jego fundatorem • opisuje własnymi słowami fragment książki: Historia żółtej ciżemki przedstawiony w podręczniku • swobodnie posługuje się osią czasu • podaje, ile dni ma kalendarz gregoriański, kiedy i przez kogo został wprowadzony oraz co oznacza, że rok jest przestępny • wyjaśnia, jakie wydarzenie posłużyło do podziału czasu na wydarzenia przed naszą erą i wydarzenia naszej ery • wyjaśnia pojęcia: era, mit • wyjaśnia pojęcia: wiek, tysiąclecie, półwiecze • wskazuje na osi czasu narodziny • wyjaśnia, dlaczego Jan Długosz Chrystusa, czasy przed naszą erą uznawany jest za pierwszego polskiego i czasy naszej ery historyka opisuje znaczenie Akademii Krakowskiej • wymienia rodzaje źródeł dla rozwoju polskiej nauki historycznych przechowywanych • wyjaśnia i podkreśla znaczenie w archiwach, muzeach i skansenach odkrycia Mikołaja Kopernika dla rozwoju nauki • podaje przykłady informacji, jakie możemy zdobyć korzystając ze źródeł Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku Ziemię 22. W szlacheckim dworze i w pałacu magnackim 23. W Łazienkach Królewskich 24. Koleją w XIX wiek historycznych • podaje przykładowe informacje, jakie historyk może wyczytać z mapy • wymienia rodzaje map – historyczna, polityczna, fizyczna • wyjaśnia pojęcie: kartografia • wyjaśnia, co oznacza, że ludzie powinni być tolerancyjni wobec innych • wyjaśnia, czego uczymy się od innych • podaje przykłady pozytywnych i negatywnych • wyjaśnia, czym zajmuje się w szkole samorząd uczniowski i jaki ma wpływ na życie szkoły • odróżnia i charakteryzuje różne potrzeby człowieka • wymienia instytucje zajmujące się ochroną praw dziecka Zachowań • wie, skąd się wzięły nazwiska • podaje, jakie informacje przydatne historykowi możemy uzyskać od dziadków • rysuje uproszczone drzewo genealogiczne swojego rodu • formułuje wypowiedź ustną na temat różnorodności stanu szlacheckiego omawia znacznie magnaterii w życiu politycznym i kulturalnym Rzeczypospolitej opowiada o rozwoju kultury polskiej w czasach panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego,omawia omawia genezę powstania fabryk i nowej klasy społecznej – robotników • opisuje zmiany w sposobach podróżowania w XIX wieku Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku • opowiada o swoim regionie jako o małej ojczyźnie • odszukuje w różnych źródłach i przedstawia informacje dotyczące swojej miejscowości / regionu • podaje przykłady gwar i wskazuje na mapie obszary, z których pochodzą • podaje genezę symboli lokalnych • wyjaśnia, skąd się wzięły herby • wymienia, jakie obyczaje i tradycje składają się na folklor (twórczość artystyczna, baśnie, legendy, przysłowia, rzeźbiarstwo, muzyka, tańce, potrawy regionalne • wyjaśnia, na czym polega stołeczny charakter Warszawy • wyjaśnia, dlaczego w wielu miejscowościach znajduje się ulica Warszawska • wymienia dawne stolice Polski (Gniezno, Kraków) • opowiada, jak przebiegała ewolucja człowieka, jak zmieniała się jego postawa i mózg • samodzielnie formułuje wypowiedź ustną na temat życia ludzi w Biskupinie Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku • porównuje życie mieszkańców Biskupina i życie ludzi pierwotnych – wskazuje podobieństwa i różnice dobry podaje przykłady nauk wspomagających historię (chronologia, numizmatyka, archeologia, genealogia, heraldyka) i wyjaśnia, czym się zajmują • wyjaśnia, czym zajmuje się historyk – badaniem źródeł pisanych • wyjaśnia różnicę pomiędzy prehistorią i historią • wyjaśnia, jakie znaczenie miało wynalezienie pisma wyjaśnia potrzebę znajomości historii • posługuje się osią czasu, lokalizuje daty na osi czasu • określa wiek i jego połowę • szereguje wydarzenia w czasie, oblicza czas między wydarzeniami • wyjaśnia, czym zajmuje się chronologia • wyjaśnia pojęcia: wiek, tysiąclecie, półwiecze • wyjaśnia różnicę pomiędzy opisywanymi w kronikach postaciami legendarnymi a historycznymi • wyjaśnia, w jaki sposób wybierano miejsce do budowy grodu i jak zabezpieczano go przed wrogami • wyjaśnia, kim byli panowie grodowi i kasztelanowie • wyjaśnia, jaką funkcję pełniły podgrodzia omawia funkcję herbu rycerskiego • opisuje przebieg turnieju rycerskiego • wymienia zadania giermka, wyjaśnia, że zamek był budowlą obronną i wymienia elementy obronne zamku (wieże, mury, baszty, fosę) • opisuje przebieg pasowania na rycerza • wyjaśnia pojęcia: danina, post, dziesięcina opisuje postać św. Franciszka • opowiada o głoszonej przez niego Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku • wyjaśnia pojęcia: rocznik, kronika • opisuje, czym zajmują się muzea, archiwa i skanseny • wyjaśnia, na czym polega praca historyka • wymienia różnice pomiędzy mapą historyczną a mapą fizyczną • odczytuje proste informacje z mapy porównuje siebie z innymi – wskazuje podobieństwa i różnice z grupą rówieśników • wyjaśnia, co znaczy, że osobowość człowieka jest niepowtarzalna • odróżnia dobro od zła • wyjaśnia, jakie wartości przekazuje nam szkoła • wyjaśnia, co oznacza, że rodzice są naszymi pierwszymi nauczycielami • podaje przykłady działalności samorządu uczniowskiego w szkole • podaje definicję pojęcia: genealogia • wyjaśnia pojęcie: ród • krótko omawia własnymi słowami, jaką wartość historyczną mają pamiątki rodzinne • wyjaśnia pojęcie: mała ojczyzna • podaje przykłady potraw nauce • omawia życie codzienne średniowiecznych zakonników • wyjaśnia, dlaczego duchowni często byli doradcami, sekretarzami i wysłannikami dyplomatycznymi na dworach monarchów • wymienia co najmniej trzy różnice pomiędzy architekturą romańską a gotycką • wyjaśnia, dlaczego ludzie w średniowieczu odbywali pielgrzymki do miejsc świętych • omawia zróżnicowanie mieszkańców średniowiecznego miasta • wyjaśnia pojęcia: cech, burmistrz, rajca, rada miejska, pospólstwo, plebs, patrycjat • wyjaśnia, kto nadawał miastom prawa miejskie umieszcza na linii chronologicznej wiek XV i daty panowania Kazimierza Jagiellończyka • wyjaśnia pojęcia: detal, pracownia, rzemieślnik, artysta opisuje sposób wychowania na dworze królewskim Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku regionalnych • opowiada o swoim regionie jako o małej ojczyźnie • podaje genezę symboli lokalnych • wyjaśnia, skąd się wzięły herby • podaje nazwę najbliższego muzeum regionalnego • wyjaśnia pochodzenie polskich symboli narodowych • wymienia mniejszości narodowe zamieszkujące Polskę wyjaśnia łacińskie określenie homo sapiens • wyjaśnia, na czym polegało epokowe wydarzenie, jakim było opanowanie przez człowieka ognia • wyjaśnia, w jaki sposób człowiek wykorzystywał mięso, skórę i kości zabitych zwierząt • przedstawia okoliczności odkrycia osady w Biskupinie • określa epokę historyczną, w której żyli mieszkańcy Biskupina • umieszcza na osi czasu wiek, w którym powstała osada w Biskupinie • wyjaśnia, na czym polegała działalność dyplomatyczna Jana Długosza wyjaśnia powiedzenie: „Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię” wyjaśnia, czym szlachta wyróżniała się spośród innych stanów • wyjaśnia, czym różniła się magnateria od szlachty • opowiada, jak wyglądało życie codzienne w folwarku szlacheckim wyjaśnia znaczenie założenia Szkoły Rycerskiej dla rozwoju szkolnictwa w Polsce • wyjaśnia znaczenie powołania Komisji Edukacji Narodowej dla rozwoju szkolnictwa w Polsce • opowiada, jak wyglądało życie codzienne w osiemnastowiecznej Warszawie • wymienia postacie Ignacego Krasickiego, Grzegorza Piramowicza, Bernarda Bellotta oraz opisuje ich dokonania porównuje życie ludzi w XIX wieku i we wcześniejszych epokach • omawia znaczenie wynalezienia parowozu Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku dostateczny • wyjaśnia pojęcia: tradycja, epoka, prehistoria, historia, cywilizacja • wymienia w kolejności chronologicznej epoki historyczne: starożytność, średniowiecze, nowożytność, współczesność • wyjaśnia wydarzenia, które kiedyś się działy różne znaczenia pojęcia historia – nauka zajmująca się badaniem przeszłości i historia jako wszystkie inne znaczenia • wyjaśnia, jak działała klepsydra i zegar słoneczny • na podstawie daty, wskazuje wiek, w jakim miało miejsce wydarzenie • wyjaśnia skróty – p.n.e. i n.e. • wyjaśnia, co to jest źródło historyczne • wymienia przykłady źródeł pisanych (kronika, roczniki, pamiętniki) • wymienia przykłady źródeł materialnych (naczynia, broń, budowle) • wyjaśnia pojęcie legendy • opowiada legendy o Lechu, Czechu i Rusie, o Popielu, o Piaście, o księciu Kraku i smoku wawelskim • wskazuje na mapie Gniezno i Kraków • wskazuje na osi chronologicznej czas, kiedy na ziemiach polskich budowano grody obronne • wyjaśnia pojęcia gród, podgrodzie, plemię • opisuje, w jaki sposób wybierano miejsce do budowy grodu i jak zabezpieczano go przed wrogami • wymienia mieszkańców grodu i podgrodzia • wskazuje na osi chronologicznej czas, kiedy na ziemiach polskich budowano grody obronne • wymienia towary, którymi handlowano na targach odbywających się w podgrodziach : • wyjaśnia, z jakiego materiału budowano zamki średniowieczne • wymienia czynniki, które decydowały o wyborze miejsca, w którym budowano zamek Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku wyjaśnia, do czego historykowi potrzebna jest mapa • wyjaśnia, co to jest legenda mapy • wyjaśnia, czym jest plan miasta lub jakiegoś wydarzenia • opisuje, czym zajmuje się kartograf • wyjaśnia, czym jest osobowość człowieka • rozróżnia cechy osobiste i społeczne człowieka • wyjaśnia pojęcie: społeczeństwo • wymienia zadania samorządu uczniowskiego • podaje przykłady zachowania rówieśników, które mogą mieć wpływ na zachowanie innych • podaje proste przykłady uprzejmości i tolerancji podaje przykłady pamiątek rodzinnych • wyjaśnia pojęcie: genealogia • rozumie znaczenie pamiątek w kultywowaniu przeszłości wskazuje na mapie i wymienia co najmniej trzy regiony Polski i podaje ich stolice • wymienia legendy związane • wyjaśnia pojęcia: fosa, podzamcze, senior, trubadur, paź, giermek, • porównuje gród i zamek – wskazuje podobieństwa i różnice • wyjaśnia, kto mógł zostać rycerzem • wymienia cechy charakteru, jakimi powinien odznaczać się rycerz • opowiada o Zawiszy Czarnym • opowiada, jak wyglądało życie codzienne na wsi średniowiecznej wymienia zajęcia chłopów • wyjaśnia, do kogo należała ziemia uprawiana przez średniowiecznych chłopów • wymienia powinności chłopów wobec możnego pana i wobec Kościoła wyjaśnia pojęcia: reguła zakonna, kaznodzieja, zakon, klasztor, pergamin, inicjał, miniatura • opowiada o kopiowaniu i pisaniu ksiąg w średniowieczu • wyjaśnia, dlaczego średniowieczne księgi były bardzo drogie na podstawie ilustracji omawia wygląd katedry romańskiej i katedry gotyckiej wyjaśnia, do czego służył pręgierz Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku z początkiem państwa polskiego • wyjaśnia, czym jest gwara • podaje co najmniej trzy przykłady potraw regionalnych • wymienia co naj­mniej dwa przykłady tańców regionalnych • podaje przykłady gwar i wskazuje na mapie obszary, z których pochodzą • podaje przykłady informacji na temat zwyczajów i tradycji, jakie mogą nam przekazać nasi dziadkowie • wyjaśnia pojęcie ojczyzny • wymienia co najmniej trzy mniejszości narodowe zamieszkujące Polskę • wyjaśnia, co oznacza, że język polski jest naszym językiem urzędowym • wymienia polskie święta narodowe, podaje ich daty • wykonuje hymn Polski • podaje imię i nazwisko autora słów Mazurka Dąbrowskiego • wyjaśnia, że autor melodii nie jest znany • wymienia mniejszości narodowe • opowiada, jak wyglądało życie codzienne w średniowiecznym mieście • wyjaśnia pochodzenie miast z dawnych podgrodzi • wymienia zajęcia rzemieślników mieszkających w mieście średniowiecznym • wyjaśnia, kto był właścicielem średniowiecznych miast opowiada, jak powstawał ołtarz mariacki wymienia co najmniej dwóch synów Kazimierza Jagiellończyka, późniejszych królów Polski • wyjaśnia pojęcia: historyk, kronikarz dziejopis, dyplomata, wychowawca • umieszcza na osi czasu wiek, w którym żył Jan Długosz wymienia dziedziny nauki, którymi zajmował się Mikołaj Kopernik • wymienia miasta, szkoły i uniwersytety, w których uczył się i studiował Mikołaj Kopernik • wyjaśnia pojęcia: uczony, astronom, astronomia, Układ Słoneczny, odkrycie naukowe Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku zamieszkujące Polskę zaznacza na osi chronologicznej wieki: • podaje, gdzie znajdują się siedziby XVI i XVII polskiego parlamentu i prezydenta • wyjaśnia pojęcia: przywileje, pospolite podaje przykłady narzędzi ruszenie, szlachta, czeladź, magnateria wytwarzanych przez ludzi pierwotnych • wyjaśnia, jakie obowiązki i przywileje • wyjaśnia, w jaki sposób odkrycie miała szlachta uprawy zboża zmieniło sposób życia • wymienia, kto pracował w gospodarstwach należących do ludzi pierwotnych szlachty • wyjaśnia, do czego służyły żarna • wymienia produkty, które stanowiły • wymienia zasługi króla Stanisława Augusta Poniatowskiego dla rozwoju pożywienie człowieka pierwotnego, kultury i nauki polskiej wyjaśnia, w jaki sposób człowiek je • wyjaśnia, czym były obiady zdobywał czwartkowe i kto był na nie zapraszany • przedstawia zajęcia ludzi • wyjaśnia, kim byli Ignacy Krasicki, pierwotnych Grzegorz Piramowicz, Bernardo Bellotto, zwany Canalettem wskazuje Biskupin na mapie • umieszcza na osi czasu wiek XVIII historycznej i jego drugą połowę – czas panowania • wyjaśnia, czym się zajmowali Stanisława Augusta Poniatowskiego mieszkańcy Biskupina podaje przykłady udogodnień miejskich • opisuje wygląd osady w Biskupinie wprowadzonych w XIX wieku • wymienia wynalazki i osiągnięcia techniki XIX wieku • opowiada, kim byli Ignacy Łukaszewicz, William Murdock, Tomasz Edison Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku dopuszczający • wyjaśnia, czym zajmuje się historia • wymienia co najmniej dwie nauki wspomagające historię • wyjaśnia pojęcia: dawno, przeszłość • wyjaśnia, do czego służy oś czasu • wymienia sposoby mierzenia czasu używane przez człowieka (klepsydra, zegar słoneczny, zegar mechaniczny itp.) • podaje, ile lat liczy wiek i półwiecze • wyjaśnia, że stulecie oznacza 100 lat, czyli wiek • podaje przykład znanego mu muzeum • podaje przykłady źródeł historycznych • rozróżnia podział źródeł historycznych na materialne • omawia, jak zmieniło się życie codzienne ludzi w XIX i na początku XX wieku wymienia najstarszych kronikarzy – Galla Anonima, Wincentego Kadłubka i Jana Długosza • wymienia legendy: o Lechu, Czechu i Rusie, o Popielu, o Piaście, o księciu Kraku i smoku wawelskim • opisuje na podstawie ilustracji wygląd grodu i podgrodzia opisuje na podstawie ilustracji wygląd średniowiecznego zamku • opowiada, kto mieszkał w zamku i jak wyglądało codzienne mieszkańców zamku i podzamcza • opisuje na podstawie ilustracji wygląd rycerskiej zbroi • wymienia narzędzia stosowane w średniowiecznej wsi – cep, radło, żarna wymienia rośliny uprawiane na wsi – zboże, rośliny strączkowe: bób, fasola, groch • wymienia zwierzęta hodowane na wsi: bydło, kozy, owce, świnie • opisuje na podstawie ilustracji wygląd wsi średniowiecznej Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku i niematerialne • wskazuje tytuł i legendę mapy • odczytuje proste informacje z mapy przy pomocy nauczyciela wymienia cechy osobiste i społeczne człowieka • wymienia podstawowe potrzeby człowieka wymienia prawa i obowiązki członków rodziny • podaje przykłady różnorodnych potrzeb człowieka • wymienia prawa dziecka i prawa ucznia • odróżnia postępowanie sprawiedliwe od niesprawiedliwego rysuje swój rodowód (najbliższej rodziny wyjaśnia pojęcie: legenda • wskazuje na mapie region swojego zamieszkania i jego stolicę wskazuje na mapie i wymienia sąsiadów Polski • wymienia polskie symbole narodowe • wymienia polskie święta narodowe wymienia zwierzęta udomowione przez człowieka • wymienia pierwsze narzędzia wymienia główne zakony średniowiecza (benedyktyni, cystersi, franciszkanie, dominikanie) • opisuje na podstawie ilustracji wygląd średnio­wiecz nego klasztoru • odróżnia na ilustracjach style architektury średniowiecznej – styl romański i gotycki na podstawie ilustracji omawia wygląd średniowiecznego miasta • podaje przykłady budynków miejskich (kamienice, ratusz, kościół parafialny) wyjaśnia, kim był Wit Stwosz • na podstawie ilustracji opisuje wygląd ołtarza Wita Stwosza wyjaśnia, kim był Jan Długosz i czym się zajmował wyjaśnia, kim był Mikołaj Kopernik i jakimi dziedzinami nauki się zajmował na podstawie ilustracji porównuje strój szlachecki i magnacki • na podstawie ilustracji porównuje wygląd dworu szlacheckiego i pałacu magnackiego • na podstawie ilustracji omawia wygląd Łazienek Królewskich • wymienia postacie Ignacego Krasickiego, Bernarda Bellotta, Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku używane przez człowieka opisuje na podstawie ilustracji wygląd osady w Biskupinie • wymienia co najmniej trzy informacje o Biskupinie niedostateczny Grzegorza Piramowicza • na podstawie ilustracji opisuje wygląd i życie codzienne dziewiętna­stowiecznego miasta • wymienia wynalazki XIX wieku, jakich używamy do dzisiaj (np. żarówka, rower, aparat fotograficzny) Nie spełnia wymagań na ocenę Nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą dopuszczającą Nie opanował podstawowych Nie spełnia wymagań na ocenę wiadomości ( pojęć, faktów, dopuszczającą postaci historycznych ) i nie rokuje nadziei na ich uzupełnienie. Nie spełnia wymagań na ocenę Nie potrafi nawet pod dopuszczającą kierunkiem nauczyciela korzystać ze źródeł informacji i pomocy naukowych ani wykonać najprostszych zadań. Odznacza się brakiem systematyczności i chęci do nauki oraz biernością na lekcji. Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku WYMAGANIA EDUKACYJNE z historii dla klasy V Ocena Dział/rozdział programu nauczania Wymagania na ocenę śródroczną z uwzględnieniem treści nauczania Wymagania na ocenę roczną z uwzględnieniem treści nauczania celujący I. Polska pierwszych Piastów II. Społeczeństwo średniowiecza III. Polska i Krzyżacy IV. Europejczycy odkrywają świat V. W Rzeczypospolitej szlacheckiej VI. Upadek Rzeczypospolitej -zna pisemną relację Ibrahima ibn Jakuba dotyczącą państwa Mieszka omawia legendarne początki dynastii Piastów przedstawia stanowisko historyków dotyczące pochodzenia przodków Mieszka I porównuje przebieg granic współczesnej Polski i państwa Mieszka I opowiada o współczesnym znaczeniu zjazdu gnieźnieńskiego prezentuje postać świętego Wojciecha zna rolę zakonów w czasach współczesnych - wie, jakie funkcje pełnią zamki w dzisiejszych czasach - przedstawia sposoby spędzania wolnego czasu przez mieszkańców wsi w średniowieczu wyjaśnia znaczenie terminów: folwark, pańszczyzna, kmiecie zna datę uchwalenia unii polskolitewskiej w Lublinie wymienia nazwy współczesnych państw, które leżą na terytorium dawnej Rzeczypospolitej tłumaczy, jakie ślady potęgi dawnej Rzeczypospolitej można odnaleźć na terytorium współczesnej Litwy, Łotwy, Białorusi i Ukrainy - podaje przykłady dzieł sztuki nawiązujących do wydarzeń z XVIi XVII-wiecznej historii Rzeczypospolitej - zna dzieje dzwonu Zygmunt - umieszcza na linii chronologicznej datę złożenia hołdu pruskiego - określa, jaki wpływ na rozwój sztuki renesansowej w Polsce miała kultura włoska porównuje funkcję Zamku Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku rozpoznaje na przykładach średniowiecznych budowli takie elementy architektoniczne, jak: portal, rozeta, apsyda, łuk, sklepienie przekazuje informacje na temat zabytków romańskich i gotyckich znajdujących się w rodzinnej miejscowości lub regionie tłumaczy, na czym polegały i jak przebiegały turnieje rycerskie potrafi wymienić różnice między handlem średniowiecznym i współczesnym porównuje miasto średniowieczne z miastem współczesnym omawia przebieg procesu lokacji wsi tłumaczy, dlaczego stosowanie trójpolówki pozwalało uzyskać lepsze efekty niż uprawa ziemi metodą żarową porównuje życie na wsi w średniowieczu i w czasach współczesnych - wyjaśnia znaczenie terminów: Prusy, zakon krzyżacki, wielki mistrz dostrzega negatywne skutki rozbicia dzielnicowego Królewskiego na Wawelu za panowania Jagiellonów oraz współczesnego Pałacu Prezydenckiego w Warszawie - opisuje przebieg spławu wiślanego - umieszcza na linii chronologicznej datę zawarcia unii lubelskiej charakteryzuje poszczególne grupy narodowościowe żyjące w państwie polsko-litewskim wymienia prawa grup wyznaniowych we współczesnej Polsce - umieszcza na linii chronologicznej datę pierwszej wolnej elekcji w Rzeczpospolitej- zaznacza na linii chronologicznej daty: 1655, 1660, 1683 - wie, dlaczego sejm obradujący w latach 1788–1792 określa się jako Sejm Czteroletni lub Sejm Wielki - zna dzieła sztuki nawiązujące do wydarzeń z XVIII-wiecznej historii Rzeczypospolitej - umieszcza na linii chronologicznej daty: 1764, 1772, 1773 - umieszcza na linii chronologicznej daty wybuchu powstania kościuszkowskiego oraz III rozbioru Polski Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku tłumaczy, w jakich okolicznościach powstał zakon krzyżacki - wie, dlaczego Konrad Mazowiecki sprowadził Krzyżaków do Polski wymienia przyczyny konfliktu polsko-krzyżackiego opowiada o losach Tadeusza Kościuszki po powstaniu w 1794 roku - rozpoznaje takie elementy architektoniczne, jak: gzyms, tympanon, fasada tłumaczy, co spowodowało ożywiony rozwój nauki w epoce oświecenia omawia skutki sprowadzenia Krzyżaków do Polski - wie, jakie skutki przyniosła Polsce utrata Pomorza Gdańskiego - ocenia dokonania króla Stanisława wymienia nazwy obszarów Augusta Poniatowskiego współczesnej Polski, na których można znaleźć ślady obecności Krzyżaków wie, kim byli templariusze i zna opowieść o ich legendarnym skarbie umieszcza na linii chronologicznej daty: sprowadzenia Krzyżaków do Polski, podboju Pomorza Gdańskiego przez Krzyżaków, koronacji Władysława Łokietka, bitwy pod Płowcami ocenia rolę Władysława Łokietka w procesie zjednoczenia państwa polskiego ocenia rolę Władysława Łokietka w procesie zjednoczenia państwa polskiego Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku wskazuje na mapie dzielnice należące do Królestwa Polskiego w chwili śmierci Władysława tłumaczy, dlaczego koronacja Władysława Łokietka miała tak duże znaczenie dla Polski Łokietka ocenia politykę prowadzoną przez Krzyżaków oraz ich działalność na podbitych terenach pozyskuje z różnych źródeł informacje o zamku w Malborku - porównuje sposoby prowadzenia polityki zagranicznej stosowane przez Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego - porównuje przebieg dwóch wojen polsko-krzyżackich w XV wieku i ocenia znaczenie tych konfliktów w polskiej historii opowiada, czym zajmują się współczesne bractwa rycerskie - wie, kim byli Hernan Cortez i Francisco Pizarro - wie, skąd współcześnie czerpiemy wiedzę o Wszechświecie - zna teorie dotyczące tego, kto dotarł do Ameryki przed 1492 Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku bardzo dobry rokiem ocenia znaczenie wypraw odkrywczych dla Europejczyków i ludów zamieszkujących Amerykę - formułuje wnioski dotyczące niewolnictwa i wyraża swoją opinię na ten Temat pozyskuje z różnych źródeł informacje o Krzysztofie Kolumbie oraz tworzy notatkę na temat tej postaci ocenia wpływ wynalazku Jana Gutenberga na zmianę światopoglądu ludzi na przełomie średniowiecza i renesansu sporządza notatkę na temat wybranego twórcy renesansowego na podstawie zgromadzonych informacji - podaje autorów średniowiecznych kronik, które zawierają legendy o początkach państwa polskiego - wie, na czym polegał słowiański obrzęd postrzyżyn omawia zachowane ślady pogańskich wierzeń Słowian - wymienia przyczyny i skutki zjazdu podaje przykłady budowli renesansowych w Polsce - wyjaśnia, w jaki sposób obradował sejm walny - dostrzega wpływ nadawania szlachcie kolejnych przywilejów na pozycję tej grupy w państwie oraz osłabienie władzy królewskiej Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku wyjaśnia znaczenie terminów: relikwie, koronacja gnieźnieńskiego - tłumaczy, czym był Szczerbiec - wie, kiedy Orzeł Biały stał się symbolem państwa polskiego charakteryzuje wierzenia mieszkańców ziem polskich przed przyjęciem chrztu przez Mieszka I potrafi określić przyczyny i skutki przyjęcia chrztu przez Mieszka I - ocenia znaczenie bitwy pod Cedynią pokazuje na mapie Gdańsk i ziemie zamieszkiwane przez Prusów - przekazuje relację z pobytu Ottona III w Gnieźnie w 1000 roku na podstawie fragmentów kroniki Galla Anonima charakteryzuje politykę zewnętrzną i wewnętrzną Bolesława Chrobrego tłumaczy, na czym polegała praca zakonników w średniowiecznym skryptorium - wie, skąd wzięło się powiedzenie polegać na kimś jak na Zawiszy i co ono oznacza - wymienia elementy kultury rycerskiej i dworskiej - zna datę zatwierdzenia uchwały nihil novi - wymienia elementy, z których składał się herb szlachecki - wie, na czym polegała tolerancja religijna w XVI-wiecznej Rzeczypospolitej - wyjaśnia znaczenie terminów: elekcja, pole elekcyjne, koronacja - tłumaczy, na czym polegała zasada liberum veto - zna główne przyczyny i skutki wojen polsko-moskiewskich w XVII stuleciu - charakteryzuje życie dworskie na Zamku Królewskim na Wawelu - odnajduje w różnych źródłach utwory Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego - opisuje wygląd dworu szlacheckiego charakteryzuje poszczególne grupy polskiej szlachty wyjaśnia na podstawie tekstu źródłowego, w jaki sposób można było zdobyć i utracić szlachectwo Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku podaje przykłady miejsc w Polsce, w których znajdują się obecnie zamki wzniesione w średniowieczu bądź ich ruiny - rozumie pochodzenie nazw współczesnych ulic, na przykład: Szewska, Garncarska, Tkacka - wie, czym była lokacja - wyjaśnia znaczenie terminów: sołtys, pług, trójpolówka - wyjaśnia znaczenie związku frazeologicznego benedyktyńska praca i tłumaczy, skąd wywodzi się to wyrażenie - opisuje wygląd średniowiecznej twierdzy - opowiada o roli karczmy w średniowieczu na podstawie tekstu źródłowego - wyjaśnia znaczenie terminu unia - wymienia czynniki, które umożliwiły ponowne scalenie ziem polskich - omawia politykę wewnętrzną i zewnętrzną Kazimierza Wielkiego - określa na podstawie drzewa genealogicznego pokrewieństwo łączące przedstawicieli dynastii Pi- porównuje szlachecki sejm walny ze współczesnym polskim parlamentem - porównuje na przykładzie Gdańska funkcjonowanie portów morskich w XVI oraz XXI wieku - porównuje postanowienia unii lubelskiej z ustaleniami unii w Krewie porównuje wygląd świątyń poszczególnych grup wyznaniowych zamieszkujących obszar dawnej Rzeczypospolitej - wskazuje różnice między pacta conventa i Artykułami henrykowskimi- ocenia, jaką rolę odegrał Stefan Czarniecki podczas wojny ze Szwecją w latach 1655–1660 opisuje uzbrojenie husarza na podstawie ilustracji omawia przyczyny i skutki wojen prowadzonych przez Rzeczpospolitą w XVII wieku - porównuje terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów z obszarem współczesnej Polski rozumie, dlaczego dzień 14 Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku tłumaczy, jakie znaczenie miało dla Polski odzyskanie Pomorza Gdańskiego w 1466 roku Piastów i Andegawenów - zna datę wynalezienia ruchomej czcionki przez Jana Gutenberga rozumie myśl Terencjusza: Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce - podaje przykłady najważniejszych dzieł renesansowych - tłumaczy na podstawie tekstu źródłowego, w jaki sposób Krzysztof Kolumb zdobył zaufanie Indian - opisuje wygląd XV-wiecznego okrętu października jest obchodzony jako Dzień Edukacji Narodowej podaje datę wybuchu powstania kościuszkowskiego - charakteryzuje życie na statku w XV wieku - wyjaśnia, jak średniowieczni mieszkańcy Europy wyobrażali sobie świat - tłumaczy, jaki wpływ miały odkrycia geograficzne na wyobrażenia ludzi o świecie dobry - wymienia narzędzia rolnicze używane przez Słowian - podaje lata panowania Mieszka I - zna datę hołdu pruskiego wie, dlaczego Mikołaj Rej i Jan Kochanowski należą do Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku - tłumaczy, jakie były przyczyny i skutki chrztu Polski wie, jaką rolę pełnili duchowni w państwie Mieszka I omawia następstwa misji i męczeńskiej śmierci bis kupa Wojciecha wskazuje na mapie ziemie polskie zamieszkiwane przez najważniejsze plemiona słowiańskie w X wieku najważniejszych twórców w historii literatury polskiej - omawia zasługi ostatnich Jagiellonów dla rozwoju kultury polskiej rozumie znaczenie terminu demokracja szlachecka wymienia prawa i obowiązki szlachty tłumaczy, jaką rolę pełnił Gdańsk w XVI-wiecznym handlu zbożem opowiada o powstaniu i początkach wymienia przywileje szlacheckie państwa polskiego ograniczające wolność osobistą omawia znaczenie przyjęcia chrztu chłopów przez Polskę wymienia narodowości żyjące na wskazuje na mapie granice państwa terytorium Rzeczypospolitej Obojga polskiego w czasach Bolesława Narodów Chrobrego zna prawa, które konfederacja pokazuje na mapie Gdańsk i ziemie warszawska gwarantowała szlachcie zamieszkiwane przez Prusów tłumaczy, czym była reformacja - omawia przejawy średniowiecznej wie, dlaczego Stefana Czarnieckiego pobożności i Jana III Sobieskiego uznaje się - wie, jaką drogę musiał przejść za bohaterów narodowych chłopiec, aby zostać rycerzem podaje najważniejsze przyczyny i wyjaśnia, czym były turnieje skutki wojen polsko-szwedzkich rycerskie i polsko-tureckich w XVII wieku wie, jaką rolę odgrywali wskazuje na mapie porty rzeczne w średniowiecznym mieście leżące na szlaku spławu wiślanego burmistrz i członkowie ławy miejskiej oraz rzeki, którymi spławiano towary Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku tłumaczy, jaki wpływ na poprawę wydajności pracy chłopów w średniowieczu miało zastosowanie młyna i pługa wie, jak odżywiali się mieszkańcy średniowiecznej wsi - potrafi wskazać różnice między stylami romańskim i gotyckim charakteryzuje grupy ludności żyjące w średniowiecznym mieście opowiada, kim był Mikołaj Wierzynek pokazuje na mapie terytorium państwa zakonu krzyżackiego oraz Malbork - opowiada o uczcie u Wierzynka ocenia, czy ostatniemu władcy z dynastii Piastów słusznie nadano przydomek Wielki umieszcza na linii chronologicznej daty: zawarcia unii polsko-litewskiej w Krewie, bitwy pod Grunwaldem, podpisania I i II pokoju toruńskiego podaje przyczyny i skutki zawarcia unii polsko-litewskiej w Krewie omawia przebieg bitwy pod Grunwaldem - wymienia najważniejsze dokonania Władysława Jagiełły i Kazimierza opowiada o rozwoju Gdańska w XVI i XVII porównuje wolną elekcję z wyborami prezydenckimi we współczesnej Polsce wieku wskazuje na mapie miejsca najważniejszych bitew stoczonych przez wojska polskie w XVII stuleciu opowiada o wyprawie wiedeńskiej Jana III Sobieskiego, używając wyrazów: oblężenie, odsiecz, sułtan, husaria analizuje zamieszczony w podręczniku tekst źródłowy na temat zwycięstwa Jana III Sobieskiego pod Wiedniem i formułuje wnioski na jego podstawie wymienia skutki zwycięstwa Jana III Sobieskiego w bitwie pod Wiedniem przedstawia postulaty konfederatów barskich wymienia najważniejsze postanowienia Konstytucji 3 maja omawia okoliczności, w jakich zawiązano konfederację targowicką, i wymienia jej następstwa zna okoliczności ustanowienia Orderu Virtuti Militari przez Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku Jagiellończyka - zna najważniejsze dokonania Bartłomieja Diaza, Vasco da Gamy i Ferdynanda Magellana wymienia skutki odkryć geograficznych dla mieszkańców Europy i Ameryki- zna najważniejsze dokonania Bartłomieja Diaza, Vasco da Gamy i Ferdynanda Magellana wie, dlaczego Leonarda da Vinci zalicza się do czołowych postaci epoki renesansu - wyjaśnia znaczenie terminów renesans i humanizm wskazuje na mapie lądy odkryte w XV i XVI wieku przez Europejczyków oraz trasy wypraw odkrywczych podjętych przez Bartłomieja Diaza, Vasco da Gamę i Ferdynanda Magellana wyjaśnia, dlaczego Kolumb nazwał mieszkańców Ameryki Indianami omawia różnice w postrzeganiu ludzkiego życia w średniowieczu i Renesansie rozpoznaje charakterystyczne cechy budowli renesansowych Stanisława Augusta Poniatowskiego wyjaśnia, dlaczego rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja jest obecnie świętem narodowym zna datę III rozbioru Rzeczypospolitej wymienia najważniejsze wynalazki epoki oświecenia tłumaczy, czym była Wielka encyklopedia francuska ocenia decyzję króla Stanisława Augusta Poniatowskiego o przystąpieniu do konfederacji targowickiej omawia rolę chłopów w powstaniu kościuszkowskim Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku dostateczny wymienia zajęcia mieszkańców średniowiecznego Gniezna omawia okoliczności, w jakich doszło do ślubu Mieszka I z Dobrawą zna podstawowe fakty z życia świętego Wojciecha umieszcza na linii chronologicznej datę chrztu Polski opisuje budowę średniowiecznego grodu na przykładzie Gniezna wskazuje na mapie granice państwa Mieszka I zaznacza na linii chronologicznej daty śmierci biskupa Wojciecha, zjazdu gnieźnieńskiego oraz koronacji Bolesława Chrobrego przedstawia historię zjazdu gnieźnieńskiego, uwzględniając postacie świętego Wojciecha, Bolesława Chrobrego i Ottona III wyjaśnia znaczenie terminów: klasztor, post, skryptorium, kopista, kupiec, rzemieślnik, cech, burmistrz, samorząd miejski, rynek wie, jak duży wpływ na życie ludzi w średniowieczu miała religia wymienia zabudowania tworzące średniowieczny klasztor rozumie, jaką funkcję pełniły zamki wymienia najważniejszych przedstawicieli polskiego renesansu wyjaśnia znaczenie terminów: sejm, sejmik, pospolite ruszenie, szlachta, przywilej, poseł, herb tłumaczy, dlaczego rycerstwo przekształciło się w szlachtę rozumie znaczenie terminu demokracja szlachecka omawia funkcje poszczególnych zabudowań gospodarczych wchodzących w skład folwarku szlacheckiego omawia przyczyny i skutki zawarcia unii lubelskiej wie, jak nazywał się pierwszy polski władca elekcyjny wymienia postanowienia Artykułów henrykowskich zna przyczyny kryzysu państwa polsko-litewskiego w XVII wieku ocenia znaczenie hołdu pruskiego w dziejach Rzeczypospolitej rozpoznaje takie elementy architektoniczne, jak: loggia, arkady, attyka potrafi opisać wygląd tradycyjnego stroju szlacheckiego ocenia znaczenie unii lubelskiej Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku w średniowieczu wymienia główne elementy rycerskiego wyposażenia podaje przykłady zawodów rzemieślniczych wykonywanych w średniowieczu wymienia grupy ludności żyjące w średniowiecznym mieście wymienia prace polowe wykonywane w epoce średniowiecza rozpoznaje charakterystyczne elementy zamku opisuje średniowieczne miasto wskazuje różnice między losem chłopa a życiem rycerza lub mieszczanina wymienia najważniejsze osiągnięcia Kazimierza Wielkiego, w tym założenie Akademii Krakowskiej - tłumaczy, w jakich okolicznościach doszło do ślubu Jadwigi i Jagiełły podaje przyczyny i skutki wielkiej wojny z zakonem krzyżackim wskazuje na mapie: Pomorze Gdańskie, Małopolskę, Wielkopolskę, Kujawy, Mazowsze, Śląsk - wyjaśnia, jakie znaczenie miała obrona klasztoru na Jasnej Górze dla Polaków walczących z najeźdźcą podczas potopu szwedzkiego wyjaśnia, dlaczego Ignacy Krasicki zaliczany jest do czołowych postaci polskiej kultury w XVIII wieku wyjaśnia znaczenie terminu konstytucja zna przyczyny i skutki uchwalenia Konstytucji 3 maja wie, kim byli Stanisław Małachowski i Hugo Kołłątaj wyjaśnia znaczenie terminów: barok, oświecenie, klasycyzm wymienia charakterystyczne cechy sztuki barokowej i klasycystycznej podaje przykłady budowli barokowych i klasycystycznych z uwzględnieniem regionu, w którym mieszka wie, jakie funkcje pełniła sztuka barokowa w Kościele katolickim określa, jakie znaczenie dla Rzeczypospolitej miało utworzenie Komisji Edukacji Narodowej omawia reformy Sejmu Wielkiego opowiada o wydarzeniach, które Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku dopuszczający umieszcza na linii chronologicznej daty: koronacji Kazimierza Wielkiego, założenia Akademii Krakowskiej, wygaśnięcia dynastii Piastów w państwie polskim wskazuje na mapie Kraków oraz obszar Królestwa Polskiego za panowania Kazimierza Wielkiego wyjaśnia sens powiedzenia: Kazimierz Wielki zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną przedstawia okoliczności objęcia polskiego tronu przez Jadwigę podaje przyczyny odkryć geograficznych w XV i XVI stuleciu wyjaśnia znaczenie terminów: karawela, Nowy Świat, Indianie, broń palna, konkwistador opowiada, co wydarzyło się w roku 1492, używając terminów: karawela, Nowy Świat, Indianie, broń palna opowiada o życiu Mikołaja Kopernika, używając wyrażeń: uczony, astronom, odkrycie naukowe zna daty chrztu Polski i zjazdu gnieźnieńskiego wyjaśnia znaczenie terminów: rozegrały się podczas powstania kościuszkowskiego, używając wyrażeń: naczelnik powstania, przysięga Kościuszki, kosynierzy podaje przyczyny i skutki wybuchu powstania w opisuje przebieg insurekcji kościuszkowskiej 1794 roku wyjaśnia znaczenie terminów: dwór, paź, komnata, arras wie, którzy władcy panowali w Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku plemię, gród, drużyna, książę rozumie szczególne znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego w dziejach państwa polskiego zna legendy o Lechu, Czechu i Rusie, o Popielu oraz o Piaście rozpoznaje cechy charakterystyczne legendy wskazuje na mapie Gniezno i obszar państwa Mieszka I podaje cechy idealnego rycerza wyjaśnia znaczenie terminu mieszczanie opisuje średniowieczny klasztor i tryb życia mnichów, używając wyrazów: zakon, reguła, ubóstwo charakteryzuje postać świętego Franciszka z Asyżu zna datę bitwy pod Grunwaldem tłumaczy, dlaczego królowi Kazimierzowi nadano przydomek Wielki wskazuje na mapie Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie wymienia zasługi Jadwigi dla kultury polskiej rozumie przełomowe znaczenie roku Rzeczypospolitej w okresie rozkwitu polskiej kultury wie, jakie znaczenie miał spław wiślany dla rozwoju handlu zbożem w XVI wieku podaje najważniejsze postanowienia unii lubelskiej zna datę pierwszej wolnej elekcji rozumie znaczenie terminu wyjaśnia, na czym polegała wojna podjazdowa potop szwedzki wskazuje na mapie terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów i miejsce zawarcia unii polskolitewskiej w 1569 roku pokazuje na mapie państwa, z którymi Rzeczpospolita prowadziła wojny w XVII wieku zna daty: elekcji Stanisława Augusta Poniatowskiego na króla Polski, I rozbioru Rzeczypospolitej, utworzenia Komisji Edukacji Narodowej wie, czym były obiady czwartkowe i kto w nich uczestniczył - zna datę uchwalenia Konstytucji 3 maja podaje daty: obrad Sejmu Wielkiego, Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku 1492 w dziejach Europy i świata wie, jaką rolę w okresie wielkich odkryć geograficznych odegrał Krzysztof Kolumb tłumaczy, na czym polegało przełomowe odkrycie Mikołaja Kopernika umieszcza na linii chronologicznej datę odkrycia Ameryki przez Krzysztofa Kolumba pokazuje na mapie trasę pierwszej wyprawy dalekomorskiej Krzysztofa Kolumba tłumaczy teorię Mikołaja Kopernika w kontekście powiedzenia: Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię niedostateczny Uczeń nie spełnia kryteriów przewidzianych na śródroczną ocenę dopuszczającą wojny prowadzonej w obronie Konstytucji 3 maja, II rozbioru Polski wymienia dokonania Tadeusza Kościuszki przed wybuchem powstania w 1794 roku wie, jaką rolę odegrali w trakcie powstania kościuszkowskiego Jan Henryk Dąbrowski i Jan Kiliński omawia przyczyny i skutki III rozbioru Polski wskazuje na mapie ziemie utracone przez Rzeczpospolitą w wyniku I, II i III rozbioru wymienia reformy wprowadzone w polskim systemie oświaty za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego Uczeń nie spełnia kryteriów przewidzianych na roczną ocenę dopuszczającą Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku Wymagania edukacyjne z historii dla klasy V Ocena Dział/rozdział niedostateczny Chronologia historyczna dopuszczający dostateczny dobry Wymagania na ocenę śródroczną z uwzględnieniem treści nauczania Nie spełnia kryteriów przewidzianych na ocenę dopuszczającą wyjaśnia, do czego służy oś czasu wymienia epoki historyczne rozumie, co oznacza pojęcie chronologii wyjaśnia pojęcia: tysiąclecie, wiek, półwiecze umieszcza daty na osi czasu w kolejności chronologicznej wyjaśnia skróty – p.n.e., n.e. określa wiek danego wydarzenia wymienia epoki historyczne w kolejności chronologicznej oblicza czas, jaki upłynął między wydarzeniami określa wiek wydarzeń historycznych i połowę wieku wymienia wydarzenie, jakie zostało uznane za początek naszej ery zna daty graniczne epok historycznych i wie, co się wtedy wydarzyło wyjaśnia, czym są fakty historyczne podaje definicję chronologii charakteryzuje epoki historyczne Wymagania na ocenę roczną z uwzględnieniem treści nauczania Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku Bardzo dobry celujący dopuszczający Dostateczny I. Chronologia historyczna. bezbłędnie umieszcza daty na osi chronologicznej i określa, czy jest to pierwsza, czy druga połowa wieku charakteryzuje epoki historyczne bezbłędnie umieszcza daty na osi chronologicznej i określa, czy jest to pierwsza, czy druga połowa wieku samodzielnie układa oś czasu swojej rodziny, przedstawia wydarzenia w porządku chronologicznym i je opisuje wskazuje na mapie Mezopotamię na podstawie ilustracji omawia wygląd bramy Isztar wyjaśnia, czym było pismo klinowe wymienia co najmniej jeden wynalazek Sumerów wie, kim był Hammurabi wskazuje na mapie Egipt i Nil wyjaśnia, kim był faraon na podstawie ilustracji omawia wygląd piramidy podaje kilka informacji na temat pozycji kapłanów w państwie egipskim pokazuje na mapie Palestynę i wyjaśnia, dlaczego została nazwana Ziemią Obiecaną wie, kim byli Abraham, Mojżesz, Dawid, Goliat i Salomon na podstawie ilustracji omawia wygląd świątyni Salomona wskazuje na mapie Tygrys i Eufrat krótko omawia znaczenie kanałów nawadniających dla rozwoju rolnictwa Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku Dobry w Mezopotamii wie, kim byli Sumerowie na podstawie ilustracji opisuje wygląd zigguratu wymienia wynalazki Sumerów zna jedną z zasad Kodeksu Hammurabiego – „oko za oko, ząb za ząb” wyjaśnia pojęcia: faraon, piramida, papirus, mumia wymienia imiona kilku egipskich bogów opowiada, jak wyglądało życie codzienne w starożytnym Egipcie wyjaśnia, dlaczego Egipcjanie mumifikowali ciała zmarłych omawia, czym zajmowali się w Egipcie urzędnicy i pisarze na podstawie ilustracji omawia symbole władzy faraona pokazuje na mapie drogę Abrahama z Ur do Kanaanu streszcza opowieść o walce Dawida z Goliatem wyjaśnia, skąd Izraelici otrzymali Dziesięcioro Przykazań wie, czym była Arka Przymierza wyjaśnia pojęcia: Biblia, Stary Testament, Arka Przymierza, Tora wyjaśnia pojęcie cywilizacji omawia życie codzienne i zajęcia mieszkańców Mezopotamii opowiada, jak wyglądały miasta w Mezopotamii Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku Bardzo dobry wyjaśnia pochodzenie nazwy Babilonia omawia wygląd babilońskich świątyń i życie religijne mieszkańców Babilonu wskazuje na osi czasu datę wynalezienia pisma wyjaśnia, dlaczego Egipt nazywano darem Nilu charakteryzuje podział społeczeństwa egipskiego omawia pracę egipskich rolników wyjaśnia, jak produkowano papirus omawia religijność starożytnych Egipcjan charakteryzuje zakres władzy faraona charakteryzuje położenie geograficzne Palestyny wyjaśnia, dlaczego Izraelici trafili do Egiptu omawia znaczenie Dziesięciorga Przykazań wie, kim byli Filistyni i jaką rolę odegrali w historii Izraela charakteryzuje położenie geograficzne Mezopotamii, z uwzględnieniem wpływu środowiska na życie ludzi omawia znaczenie wynalezienia koła i pisma dla rozwoju cywilizacji wymienia dziedziny nauki, które rozwinęły się w Babilonii wyjaśnia, dlaczego Mezopotamia uważana jest za obszar, na którym narodziła się pierwsza cywilizacja wskazuje obszar Mezopotamii na mapie Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku charakteryzuje życie codzienne w starożytnym Egipcie omawia znaczenie odkrycia grobu Tutenchamona dla poznania kultury starożytnego Egiptu wyjaśnia, na czym polegał hierarchiczny podział społeczeństwa egipskiego porównuje religię Izraelitów z wierzeniami starożytnych Egipcjan i mieszkańców Mezopotamii omawia symbolikę świątyni jerozolimskiej wyjaśnia znaczenie powiedzenia: „walka Dawida z Goliatem” wie, czym jest Ściana Płaczu celujący Temat spoza PP III. Tworzenie narracji historycznej samodzielnie analizuje tekst źródłowy dotyczący praw ustanowionych przez Hammurabiego wskazuje wpływy cywilizacji babilońskiej na dzieje ludzkości bezbłędnie posługuje się osią czasu, odczytuje czas trwania cywilizacji Mezopotamii pamięta, że wynalezienie pisma uczeni uznali za początek epoki starożytności wskazuje wpływy kultury starożytnego Egiptu na kulturę współczesną przygotowuje prezentację na temat starożytnych, które do dziś można zobaczyć w Egipcie wskazuje podobieństwa i różnice między religią Izraelitów a religią Egipcjan i mieszkańców Mezopotamii Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku dopuszczający dostateczny 9. Fundamenty Europy. własnymi słowami wyjaśnia, czym jest pismo wymienia co najmniej dwa rodzaje dawnego pisma podaje przykłady materiałów piśmienniczych wskazuje na mapie Mezopotamię na podstawie ilustracji omawia wygląd bramy Isztar wie, co to było pismo klinowe wymienia co najmniej jeden wynalazek Sumerów wie, kim był Hammurabi wskazuje na mapie Egipt i Nil wie, kim był faraon na podstawie ilustracji omawia wygląd egipskiej piramidy podaje kilka informacji na temat pozycji kapłanów w państwie egipskim pokazuje na mapie Palestynę i wyjaśnia, dlaczego została nazwana Ziemią Obiecaną wie, kim byli Abraham, Mojżesz, Dawid, Goliat i Salomon na podstawie ilustracji omawia wygląd świątyni Salomona własnymi słowami wyjaśnia, czym jest pismo wymienia co najmniej dwa rodzaje dawnego pisma podaje przykłady materiałów piśmienniczych podaje przykłady pisma obrazkowego Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku Uczeń: 1) wyjaśnia znaczenie wynalazku pisma dla wspólnoty ludzkiej. i przykłady pisma alfabetycznego wie, kto wynalazł najstarszy alfabet wymienia najstarsze materiały piśmiennicze wyjaśnia pojęcia: pergamin, papirus wskazuje na mapie Tygrys i Eufrat krótko omawia znaczenie kanałów nawadniających dla rozwoju rolnictwa w Mezopotamii wie, kim byli Sumerowie na podstawie ilustracji opisuje wygląd zigguratu wymienia wynalazki Sumerów zna jedną z zasad Kodeksu Hammurabiego – „oko za oko, ząb za ząb” wyjaśnia pojęcia: faraon, piramida, papirus, mumia wymienia imiona kilku egipskich bogów wie, jak wyglądało życie codzienne w starożytnym Egipcie wyjaśnia, dlaczego Egipcjanie mumifikowali ciała zmarłych wie, czym zajmowali się w Egipcie urzędnicy i pisarze na podstawie ilustracji omawia symbole władzy faraona pokazuje na mapie drogę Abrahama z Ur do Kanaanu streszcza opowieść o walce Dawida z Goliatem Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku wyjaśnia, skąd Izraelici otrzymali Dziesięcioro Przykazań wie, czym była Arka Przymierza wyjaśnia pojęcia: Biblia, Stary Testament, Arka Przymierza, Tora podaje przykłady pisma obrazkowego i pisma alfabetycznego wie, kto wynalazł najstarszy alfabet wymienia najstarsze materiały piśmiennicze wyjaśnia pojęcia: pergamin, papirus dobry podaje definicję pisma krótko charakteryzuje różne rodzaje pisma omawia znaczenie pisma dla rozwoju ludzkości porównuje pismo obrazkowe z pismami fonetycznymi potrafi dopasować rodzaj materiału pisarskiego do rodzaju pisma wyjaśnia pojęcie cywilizacji omawia życie codzienne i zajęcia mieszkańców Mezopotamii opisuje wygląd miast w Mezopotamii wyjaśnia pochodzenie nazwy Babilonia omawia wygląd babilońskich świątyń i religię mieszańców Babilonii wyjaśnia, dlaczego Egipt nazywano darem Nilu charakteryzuje podział społeczeństwa egipskiego omawia pracę egipskich rolników Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku Bardzo dobry wie, jak produkowano papirus omawia religię starożytnych Egipcjan charakteryzuje zakres władzy faraona charakteryzuje położenie geograficzne Palestyny wyjaśnia, dlaczego Izraelici trafili do Egiptu omawia znaczenie religii w życiu Izraelitów wie, kim byli Filistyni i jaką rolę odegrali w historii Palestyny podaje definicję pismo krótko charakteryzuje różne rodzaje pisma omawia znaczenie pisma dla rozwoju ludzkości porównuje pismo obrazkowe z pismami fonetycznymi potrafi dopasować rodzaj materiału pisarskiego do rodzaju pisma przedstawia ewolucję pisma – od pisma obrazkowego do alfabetycznego ocenia, który rodzaj pisma wywarł największy wpływ na rozwój ludzkości potrafi dopasować rodzaj materiału pisarskiego do rodzaju pisma – wyjaśnia, dlaczego właśnie taki rodzaj materiału pisarskiego był używany charakteryzuje położenie geograficzne Mezopotamii, z uwzględnieniem wpływu środowiska na życie ludzi omawia znaczenie wynalezienia koła i pisma dla rozwoju ludzkości Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku wie, jakie dziedziny nauki rozwinęły się w Mezopotamii wyjaśnia, dlaczego Mezopotamia uważana jest za obszar, na którym narodziła się pierwsza cywilizacja charakteryzuje życie codzienne w starożytnym Egipcie omawia znaczenie odkrycia grobu Tutenchamona dla poznania kultury starożytnego Egiptu wyjaśnia, na czym polegał hierarchiczny podział społeczeństwa egipskiego porównuje religię Izraelitów z wierzeniami starożytnych Egipcjan i mieszkańców Mezopotamii omawia symbolikę świątyni jerozolimskiej wyjaśnia znaczenie powiedzenia: „walka Dawida z Goliatem” wie, czym jest Ściana Płaczu przedstawia ewolucję pisma – od pisma obrazkowego do alfabetycznego ocenia, który rodzaj pisma wywarł największy wpływ na rozwój ludzkości potrafi dopasować rodzaj materiału pisarskiego do rodzaju pisma – wyjaśnia, dlaczego właśnie taki rodzaj materiału pisarskiego był używany celujący 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 1) wyjaśnia znaczenie wynalazku pisma dla wspólnoty ludzkiej. samodzielnie formułuje wypowiedź na temat: „Ewolucja pisma – od pisma obrazkowego do współczesnego Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku dopuszczająca dostateczna dobra alfabetu” samodzielnie analizuje tekst źródłowy dotyczący praw ustanowionych przez Hammurabiego opisuje i podkreśla wpływ cywilizacji babilońskiej na dzieje ludzkości wskazuje wpływ kultury starożytnego Egiptu na kulturę współczesną przygotowuje prezentację na temat starożytnych zabytków, które do dziś można zobaczyć w Egipcie wskazuje podobieństwa i różnice między religią Izraelitów a religią Egipcjan i mieszkańców Mezopotamii samodzielnie formułuje wypowiedź na temat: „Ewolucja pisma – od pisma obrazkowego do współczesnego alfabetu” wskazuje na mapie starożytną Grecję na podstawie rysunku omawia życie codzienne w greckiej polis rozumie pojęcia: Hellada, Hellenowie własnymi słowami wyjaśnia pojęcie demokracji na podstawie ilustracji omawia budowę greckich statków handlowych wie, jak funkcjonowała demokracja ateńska wyjaśnia pojęcie agory wyjaśnia pojęcia: barbarzyńca, kolonia, polis omawia położenie geograficzne i warunki naturalne starożytnej Grecji Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku wyjaśnia, kto w greckiej polis mógł zostać obywatelem opisuje funkcje agory opisuje życie codzienne greckiej rodziny na podstawie materiału ikonograficznego opisuje grecki dom omawia przyczyny i skutki kolonizacji greckiej Bardzo dobra celująca 9. Fundamenty Europy. Uczeń: porównuje demokrację ateńską ze współczesnym ustrojem Polski 1) opisuje życie w Atenach peryklejskich. niedostateczna Nie spełnia kryteriów przewidzianych na ocenę dopuszczającą dopuszczająca wskazuje na mapie Ateny i Spartę wyjaśnia, jak funkcjonowała demokracja ateńska wyjaśnia, dlaczego Spartę można określić jako państwo żołnierzy wie, z kim Grecy toczyli wojny w V w. p.n.e. wyjaśnia, do czego służyły ostrakony krótko omawia najważniejsze cechy demokracji ateńskiej wie, kim byli: Perykles, Miltiades, Leonidas i Kserkses na podstawie ilustracji opisuje uzbrojenie hoplity krótko omawia przebieg i wynik wojen grecko-perskich Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku wymienia co najmniej jednego z wielkich greckich filozofów wie, w którym wieku p.n.e. odbyły się pierwsze igrzyska w Olimpii wymienia kilku greckich bogów opowiada co najmniej jeden mit grecki wie, że Grecy byli twórcami teatru na podstawie ilustracji omawia wygląd teatru greckiego na podstawie ilustracji omawia wygląd Akropolu wymienia co najmniej jedną cechę greckich rzeźb odróżnia styl czarnofigurowy od czerwono figurowego wskazuje na mapie starożytną Grecję na podstawie rysunku omawia życie codzienne w greckiej polis rozumie pojęcia Hellada, Hellenowie wyjaśnia pojęcie demokracji wskazuje na mapie Ateny i Spartę opisuje, jak funkcjonowała demokracja ateńska wyjaśnia, dlaczego Spartę można określić jako państwo żołnierzy wie, z kim Grecy toczyli wojny w V w. p.n.e. wymienia co najmniej jednego z wielkich greckich filozofów wie, w którym wieku p.n.e. odbyły się pierwsze igrzyska w Olimpii wymienia kilku greckich bogów opowiada co Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku dostateczna najmniej jeden mit grecki wie, że Grecy byli twórcami teatru na podstawie ilustracji omawia wygląd teatru greckiego na podstawie ilustracji omawia wygląd Akropolu wymienia co najmniej jedną cechę charakterystyczną greckich rzeźb odróżnia styl czarnofigurowy od czerwonofigurowego wyjaśnia, do czego służyły ostrakony krótko omawia najważniejsze cechy demokracji ateńskiej wie, kim byli: Perykles, Miltiades, Leonidas i Kserkses na podstawie ilustracji opisuje uzbrojenie hoplity krótko omawia przebieg i wynik wojen grecko-perskich krótko omawia przebieg starożytnych igrzysk wymienia cechy charakterystyczne religijności starożytnych Greków wie, kim byli Herodot, Sokrates, Platon i Arystoteles wyjaśnia pojęcia: filozofia, olimpiada, igrzyska, mit, ambrozja, teatr, bogowie olimpijscy, heros, teatr grecki umieszcza na osi chronologicznej V w. p.n.e. – okres rozkwitu kultury greckiej wymienia greckie porządki architektoniczne wie, komu była poświęcona największa świątynia ateńskiego Akropolu Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku opowiada, jak wyglądał Partenon wie, kim był Fidiasz na podstawie ilustracji omawia budowę greckich statków handlowych wie, jak funkcjonowała demokracja ateńska wyjaśnia pojęcie agory wyjaśnia pojęcia: barbarzyńca, kolonia, polis wyjaśnia, do czego służyły ostrakony krótko omawia najważniejsze cechy demokracji ateńskiej wie, kim byli: Perykles, Miltiades, Leonidas i Kserkses na podstawie ilustracji opisuje uzbrojenie hoplity krótko omawia przebieg i wynik wojen grecko-perskich krótko omawia przebieg starożytnych igrzysk wymienia cechy charakterystyczne religii starożytnych Greków wie, kim byli Herodot, Sokrates, Platon i Arystoteles wyjaśnia pojęcia: filozofia, olimpiada, igrzyska, mit, ambrozja, teatr, bogowie olimpijscy, heros, teatr grecki umieszcza na osi chronologicznej V w. p.n.e. – okres rozkwitu kultury greckiej wymienia porządki architektoniczne greckich kolumn wie, komu była poświęcona największa Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku dobra świątynia ateńskiego Akropolu opowiada, jak wyglądał Partenon wie, kim był Fidiasz przedstawia w kolejności chronologicznej najważniejsze bitwy wojen grecko-perskich charakteryzuje ustrój Sparty wyjaśnia, kim byli Persowie i dlaczego ruszyli przeciwko państwom greckim wyjaśnia, na czym polegało spartańskie wychowanie wyjaśnia, jak powstała filozofia omawia poglądy Platona i Arystotelesa na temat dobra przedstawia przebieg starożytnych igrzysk opowiada mity o Heraklesie i Odyseuszu wyjaśnia, dlaczego Herodota nazywamy ojcem historii wymienia greckich bogów i dziedziny, jakimi się opiekowali wymienia cechy charakterystyczne greckiej architektury opowiada, jak Grecy rzeźbili posągi i ozdabiali budowle charakteryzuje style czarnofigurowy i czerwonofigurowy greckiego malarstwa wazowego omawia położenie geograficzne i warunki naturalne starożytnej Grecji wyjaśnia, kto w greckiej polis mógł zostać obywatelem Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku opowiada, jaką funkcję pełniła grecka agora opisuje życie codzienne greckiej rodziny na podstawie materiału ikonograficznego opisuje grecki dom przedstawia w kolejności chronologicznej najważniejsze bitwy wojen grecko-perskich charakteryzuje ustrój Sparty wyjaśnia, kim byli Persowie i dlaczego ruszyli z wyprawą przeciwko państwom greckim wyjaśnia, na czym polegało spartańskie wychowanie wyjaśnia, jak powstała filozofia omawia poglądy Platona i Arystotelesa na temat dobra przedstawia przebieg starożytnych igrzysk opowiada mity o Heraklesie i Odyseuszu wyjaśnia, dlaczego Herodota nazywamy ojcem historii wymienia greckich bogów i dziedziny, jakimi się opiekowali wymienia cechy charakterystyczne greckiej architektury opowiada, jak Grecy rzeźbili posągi i ozdabiali budowle charakteryzuje styl czarnofigurowy i czerwonofigurowy greckiego Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku malarstwa wazowego Bardzo dobra 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 2) opisuje życie w Atenach peryklejskich. porównuje ustroje Aten i Sparty, wskazuje zalety i wady każdego z nich wie, czym zajmowała się rada w Ateńskiej polis przedstawia na mapie i szczegółowo omawia przebieg wojen grecko-perskich porównuje igrzyska starożytne i nowożytne, wskazuje podobieństwa i różnice porównuje starożytny teatr grecki z teatrem współczesnym łączy pochodzenie igrzysk z obchodami świąt ku czci Zeusa, a korzenie teatru z uroczystościami ku czci Dionizosa wyjaśnia, na czym polegał wpływ kultury greckiej na różne regiony położone nad Morzem Śródziemnym i Morzem Czarnym samodzielnie zastanawia się, jakim źródłem historycznym są dla nas dzieła sztuki omawia przyczyny i skutki kolonizacji greckiej Aten i Sparty, wskazuje zalety i wady każdego z nich przedstawia na Aten i Sparty, wskazuje zalety i wady każdego z nich przedstawia na mapie i szczegółowo omawia przebieg wojen grecko-perskich porównuje igrzyska starożytne i Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku nowożytne, wskazuje podobieństwa i różnice porównuje starożytny teatr grecki z teatrem współczesnym łączy pochodzenie igrzysk z obchodami świąt ku czci Zeusa, a korzenie teatru z uroczystościami ku czci Dionizosa wyjaśnia, na czym polegał wpływ kultury greckiej na różne regiony położone nad Morzem Śródziemnym i Morzem Czarnym samodzielnie zastanawia się, jakim źródłem historycznym są dla nas dzieła sztuki celująca 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 2) opisuje życie w Atenach peryklejskich. korzystając ze źródeł pozapodręcznikowych, wyszukuje informacje o „polskich Termopilach” i przygotowuje na ten temat prezentację samodzielnie zbiera i prezentuje informacje dotyczące wskrzeszenia idei igrzysk w XIX wieku wymienia słowa pochodzenia greckiego (np. gimnazjum, geografia, biologia, stadion, biblioteka) wskazuje wpływy architektury greckiej na style architektoniczne późniejszych epok porównuje demokrację ateńską ze współczesnym ustrojem Polski korzystając ze źródeł pozapodręcznikowych, wyszukuje informacje o „polskich Termopilach” i przygotowuje na ten temat Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku dopuszczająca dostateczna dobra prezentację samodzielnie zbiera i prezentuje informacje dotyczące wskrzeszenia idei igrzysk w XIX wieku wymienia słowa pochodzenia greckiego (np. gimnazjum, geografia, biologia, stadion, biblioteka) wskazuje wpływy architektury greckiej na style architektoniczne późniejszych epok wskazuje na mapie Półwysep Apeniński wskazuje na osi chronologicznej wiek, w którym założono Rzym na podstawie ilustracji opisuje wygląd rzymskiej ulicy opowiada co najmniej jedną legendę związaną z założeniem Rzymu własnymi słowami wyjaśnia pojęcie republiki wie, że językiem Rzymian była łacina podaje datę założenia Rzymu wyjaśnia pojęcie Imperium Rzymskiego wymienia uprawnienia zgromadzenia ludowego, senatu, trybunów ludowych i konsulów opowiada legendy o założeniu Rzymu wie, kto mógł zostać senatorem wyjaśnia, dlaczego wilczyca jest symbolem Rzymu wyjaśnia pochodzenie słowa „republika” wyjaśnia, czym były termy i akwedukty omawia położenie i warunki Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku Bardzo dobra celująca 9. Fundamenty Europy. Uczeń: geograficzne Rzymu opowiada o rzymskim senacie wyjaśnia, w jakich okolicznościach Rzym stał się republiką na osi chronologicznej umieszcza daty założenia Rzymu i wprowadzenia republiki porównuje opowieści o założeniu Rzymu z ustaleniami historyków na podstawie planu omawia rozwój terytorialny Rzymu porównuje ustrój republikańskiego Rzymu z demokracją ateńską – wskazuje podobieństwa i różnice porównuje ustrój republiki rzymskiej ze współczesną demokracją 2) charakteryzuje osiągnięcia Rzymu. niedostateczna dopuszczająca Uczeń nie spełnił kryteriów przewidzianych na ocenę dopuszczającą 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 3) charakteryzuje osiągnięcia Rzymu, używając pojęć i terminów: drogi, wodociągi. na podstawie ilustracji omawia strój i uzbrojenie rzymskiego legionisty wie, kim byli Hannibal, Juliusz Cezar i Oktawian August umieszcza na osi chronologicznej I wiek p.n.e. własnymi słowami wyjaśnia pojęcia: cesarstwo, legion, legionista wymienia prawo rzymskie jako podstawę współczesnego prawa wymienia osiągnięcia techniczne Rzymian: drogi, akwedukty i mosty na podstawie ilustracji omawia wygląd Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku rzymskiej ulicy na podstawie ilustracji omawia wygląd domu bogatego Rzymianina wymienia kilku rzymskich bogów wie, kim byli gladiatorzy wymienia przykładowe rozrywki Rzymian wyjaśnia pojęcie niewolnika dostateczna 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 3) charakteryzuje osiągnięcia Rzymu, używając pojęć i terminów: drogi, wodociągi. wymienia przyczyny rzymskich podbojów wskazuje na mapie Kartaginę i Galię wyjaśnia pojęcia: dyktator, cezar, centurion, legat omawia sposób dojścia Cezara do władzy wyjaśnia, czym były prowincje rzymskie i jaka była w nich rola namiestników wyjaśnia, skąd pochodzi słowo „cesarz” wie, czym był Panteon opisuje Forum Romanum jako centrum starożytnego miasta Rzymu na podstawie informacji opisuje sposób budowania rzymskich dróg wyjaśnia, jaką pozycję miała rodzina w społeczeństwie rzymskim wyjaśnia, jacy bogowie tworzyli Trójcę Kapitolińską omawia wygląd i przeznaczenie Panteonu wie, co się odbywało w Koloseum i w Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku Cyrku Wielkim wyjaśnia, czym były igrzysk rzymskie i amfiteatr dobra 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 3) charakteryzuje osiągnięcia Rzymu, używając pojęć i terminów: drogi, wodociągi. Bardzo dobra 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 3) charakteryzuje osiągnięcia Rzymu, używając pojęć i terminów: drogi, wskazuje na mapie największy zasięg Imperium Rzymskiego wyjaśnia różnice między republiką a cesarstwem charakteryzuje sposób walki Galów wie, w jakich okolicznościach wznoszono łuki tryumfalne krótko omawia wojny Rzymu z Kartaginą omawia władzę cesarzy rzymskich, wymienia ich prerogatywy podaje przykłady stosowanych do dziś zasad prawa rzymskiego opisuje sposób budowania rzymskich dróg wskazuje przykłady naśladowania przez Rzymian architektury greckiej wyjaśnia powiedzenie: „Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu” omawia religię Rzymian charakteryzuje ulubione rozrywki Rzymian – wyścigi rydwanów i walki gladiatorów wie, w jaki sposób zdobywano niewolników w Imperium Rzymskim wyjaśnia, dlaczego wodzowie rzymskich legionów z czasem sięgali po władzę w państwie Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku wodociągi. celująca 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 3) charakteryzuje osiągnięcia Rzymu, używając pojęć i terminów: drogi, wodociągi. dopuszczająca 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 4) opisuje narodziny chrześcijaństwa i jego rozpowszechnienie w czasach starożytnych. wymienia państwa starożytne, które zostały podbite przez Rzym podaje przykłady rzymskich budowli, które możemy dziś oglądać wyjaśnia, dlaczego dla starożytnych Rzymian ważne było budowanie dróg porównuje religię Rzymian i Greków, wskazuje podobieństwa i różnice wskazuje, czym różniły się igrzyska greckie od igrzysk rzymskich porównuje pozycję ludzi wolnych i niewolników w cesarstwie rzymskim omawia wpływ wybitnych jednostek (Hannibal, Cezar, Oktawian August) na dzieje Rzymu wymienia państwa Europy, Afryki i Azji, w których można zobaczyć pozostałości rzymskich dróg, akweduktów i mostów samodzielnie przygotowuje wypowiedź na temat sieci dróg rzymskich, wykorzystuje informacje pozapodręcznikowe – encyklopedie, literaturę przedmiotu, internet wskazuje na osi czasu I w. n.e. wskazuje na mapie Palestynę wie, kim był Jezus z Nazaretu wie, że narodziny Jezusa uznano za początek naszej ery (n.e.) wyjaśnia pojęcia: apostołowie, ewangelia wskazuje na osi chronologicznej V w. n.e. wyjaśnia pojęcie barbarzyńcy Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku wskazuje na mapie Rzym i Konstantynopol wymienia plemiona Wandalów i Hunów wskazuje na mapie Półwysep Apeniński wskazuje na osi chronologicznej wiek, w którym założono Rzym na podstawie ilustracji opisuje wygląd rzymskiej ulicy opowiada co najmniej jedną legendę związaną z założeniem Rzymu własnymi słowami wyjaśnia pojęcie republiki wie, że językiem Rzymian była łacina na podstawie ilustracji omawia strój i uzbrojenie rzymskiego legionisty wie, kim byli Hannibal, Juliusz Cezar i Oktawian August umieszcza na osi chronologicznej I wiek p.n.e. własnymi słowami wyjaśnia pojęcia: cesarstwo, legion, legionista wymienia prawo rzymskie jako podstawę współczesnego prawa wymienia osiągnięcia techniczne Rzymian: drogi, akwedukty i mosty na podstawie ilustracji omawia wygląd rzymskiej ulicy na podstawie ilustracji omawia wygląd domu bogatego Rzymianina wymienia kilku rzymskich bogów wie, kim byli gladiatorzy Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku dostateczna 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 4) opisuje narodziny chrześcijaństwa i jego rozpowszechnienie w czasach starożytnych. wymienia przykładowe rozrywki Rzymian wyjaśnia pojęcie niewolnika wskazuje na osi czasu I w. n.e. wskazuje na mapie Palestynę wie, kim był Jezus z Nazaretu wie, że narodziny Jezusa uznano za początek naszej ery (n.e.) wyjaśnia pojęcia: apostołowie, ewangelia wskazuje na osi chronologicznej V w. n.e. wyjaśnia pojęcie barbarzyńcy wskazuje na mapie Rzym i Konstantynopol wymienia plemiona Wandalów i Hunów wymienia symbole pierwszych chrześcijan wyjaśnia, kogo nazywamy chrześcijanami umieszcza na osi chronologicznej wiek, w którym chrześcijanie mogli wyznawać swoją religię bez narażenia się na prześladowania wyjaśnia pojęcia: Dobra Nowina, przypowieść, tolerancja, Mesjasz wymienia przyczyny słabości cesarstwa rzymskiego wskazuje na mapie kierunki podbojów Hunów i Wandalów podaje datę założenia Rzymu wyjaśnia pojęcie Imperium Rzymskiego wymienia uprawnienia zgromadzenia ludowego, senatu, trybunów ludowych Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku i konsulów opowiada legendy o założeniu Rzymu wie, kto mógł zostać senatorem wyjaśnia, dlaczego wilczyca jest symbolem Rzymu wyjaśnia pochodzenie słowa „republika” wyjaśnia, czym były termy i akwedukty wymienia przyczyny rzymskich podbojów wskazuje na mapie Kartaginę i Galię wyjaśnia pojęcia: dyktator, cezar, centurion, legat omawia sposób dojścia Cezara do władzy wyjaśnia, czym były prowincje rzymskie i jaka była w nich rola namiestników wyjaśnia, skąd pochodzi słowo „cesarz” wie, czym był Panteon opisuje Forum Romanum jako centrum starożytnego miasta Rzymu na podstawie informacji opisuje sposób budowania rzymskich dróg wyjaśnia, jaką pozycję miała rodzina w społeczeństwie rzymskim wyjaśnia, jacy bogowie tworzyli Trójcę Kapitolińską omawia wygląd i przeznaczenie Panteonu wie, co się odbywało w Koloseum i w Cyrku Wielkim Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku dobra 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 4) opisuje narodziny chrześcijaństwa i jego rozpowszechnienie w czasach starożytnych. wyjaśnia, czym były igrzysk rzymskie i amfiteatry wymienia symbole pierwszych chrześcijan wyjaśnia, kogo nazywamy chrześcijanami umieszcza na osi chronologicznej wiek, w którym chrześcijanie mogli wyznawać swoją religię bez narażenia się na prześladowania wyjaśnia pojęcia: Dobra Nowina, przypowieść, tolerancja, Mesjasz wymienia przyczyny słabości cesarstwa rzymskiego wskazuje na mapie kierunki podbojów Hunów i Wandalów omawia symbolikę chrześcijańską wyjaśnia, dlaczego pierwsi chrześcijanie modlili się w katakumbach podaje przyczyny i przebieg prześladowań chrześcijan w Rzymie krótko omawia działalność apostołów Piotra i Pawła podaje współczesne znaczenia słów „wandal” i „barbarzyńca” podaje daty podziału cesarstwa na wschodnie i zachodnie oraz datę upadku cesarstwa na zachodniego omawia położenie i warunki geograficzne Rzymu opowiada o rzymskim senacie wyjaśnia, w jakich okolicznościach Rzym stał się republiką na osi chronologicznej umieszcza daty Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku założenia Rzymu i wprowadzenia republiki wskazuje na mapie największy zasięg Imperium Rzymskiego wyjaśnia różnice między republiką a cesarstwem charakteryzuje sposób walki Galów wie, w jakich okolicznościach wznoszono łuki tryumfalne krótko omawia wojny Rzymu z Kartaginą omawia władzę cesarzy rzymskich, wymienia ich prerogatywy podaje przykłady stosowanych do dziś zasad prawa rzymskiego opisuje sposób budowania rzymskich dróg wskazuje przykłady naśladowania przez Rzymian architektury greckiej wyjaśnia powiedzenie: „Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu” omawia religię Rzymian charakteryzuje ulubione rozrywki Rzymian – wyścigi rydwanów i walki gladiatorów wie, w jaki sposób zdobywano niewolników w Imperium Rzymskim omawia symbolikę chrześcijańską wyjaśnia, dlaczego pierwsi chrześcijanie modlili się w katakumbach podaje przyczyny i przebieg prześladowań chrześcijan w Rzymie krótko omawia działalność apostołów Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku Bardzo dobra 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 4) opisuje narodziny chrześcijaństwa i jego rozpowszechnienie w czasach starożytnych. Piotra i Pawła podaje współczesne znaczenia słów „wandal” i „barbarzyńca” podaje daty podziału cesarstwa na wschodnie i zachodnie oraz datę upadku cesarstwa na zachodniego wskazuje na mapie kraje, w których apostołowie głosili naukę Jezusa charakteryzuje nauczanie Jezusa omawia dziedzictwo cywilizacji rzymskiej wyjaśnia, na czym polegała przewaga militarna plemion barbarzyńskich nad Rzymianami porównuje opowieści o założeniu Rzymu z ustaleniami historyków na podstawie planu omawia rozwój terytorialny Rzymu porównuje ustrój republikańskiego Rzymu z demokracją ateńską – wskazuje podobieństwa i różnice wyjaśnia, dlaczego wodzowie rzymskich legionów z czasem sięgali po władzę w państwie wymienia państwa starożytne, które zostały podbite przez Rzym podaje przykłady rzymskich budowli, które możemy dziś oglądać wyjaśnia, dlaczego dla starożytnych Rzymian ważne było budowanie dróg porównuje religię Rzymian i Greków, wskazuje podobieństwa i różnice wskazuje, czym różniły się igrzyska greckie od igrzysk rzymskich Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku celująca 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 4) opisuje narodziny chrześcijaństwa i jego rozpowszechnienie w czasach starożytnych. porównuje pozycję ludzi wolnych i niewolników w cesarstwie rzymskim wskazuje na mapie kraje, w których apostołowie głosili naukę Jezusa charakteryzuje nauczanie Jezusa omawia dziedzictwo cywilizacji rzymskiej wyjaśnia, na czym polegała przewaga militarna plemion barbarzyńskich nad Rzymianami na podstawie informacji pozapodręcznikowych odpowiada na pytanie, czy chrześcijanie mogą wyznawać dziś swoją religię na całym świecie, czy też są miejsca, gdzie są prześladowani podaje przykłady nietolerancji w dzisiejszym świecie wyszukuje informacje na temat dalszych losów cesarstwa wschodniorzymskiego porównuje ustrój republiki rzymskiej ze współczesną demokracją omawia wpływ wybitnych jednostek (Hannibal, Cezar, Oktawian August) na dzieje Rzymu wymienia państwa Europy, Afryki i Azji, w których można zobaczyć pozostałości rzymskich dróg, akweduktów i mostów samodzielnie przygotowuje wypowiedź na temat sieci dróg rzymskich, wykorzystuje informacje pozapodręcznikowe – encyklopedie, Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku niedostateczny Karol Wielki – władca Franków, cesarz rzymski położenie geograficzne i zasięg terytorialny państwa Karola Wielkiego nauka i sztuka w czasach karolińskich państwo Karola Wielkiego fundamentem zachodniej Europy pojęcia: pismo karolińskie (minuskuła), król, cesarz, szkoła pałacowa, arkada literaturę przedmiotu, internet na podstawie informacji pozapodręcznikowych odpowiada na pytanie, czy chrześcijanie mogą wyznawać dziś swoją religię na całym świecie, czy też są miejsca, gdzie są prześladowani podaje przykłady nietolerancji w dzisiejszym świecie wyszukuje informacje na temat dalszych losów cesarstwa wschodniorzymskiego Dopuszczający Dostateczny Uczeń nie spełnił wymagań przewidzianych na ocenę dopuszczającą wskazuje na mapie państwo Karola Wielkiego wyjaśnia pojęcie koronacji na podstawie ilustracji omawia sposób kopiowania ksiąg w średniowieczu wie, że językiem urzędowym w państwie Karola Wielkiego była łacina wymienia państwa, które powstały po podziale królestwa Karola Wielkiego na trzy części podaje datę koronacji Karola Wielkiego na cesarza i określa, który to wiek Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku Dobry Bardzo dobry Celujący Dopuszczający 10. Państwo polskie za Piastów. podaje nazwę plemienia, z którego wywodził się Karol Wielki podaje przykłady wspierania nauki przez Karola Wielkiego krótko omawia wygląd pałacu w Akwizgranie – wyjaśnia pojęcie arkady wie, kim byli Słowianie i Germanie wyjaśnia, kogo kształciła szkoła pałacowa w Akwizgranie i na czym polegała karolińska reforma pisma łacińskiego wymienia działania cesarza, które doprowadziły do rozwoju kultury i architektury wymienia zasługi Karola Wielkiego dla rozwoju średniowiecznej Europy omawia rozwój terytorialny państwa Karola Wielkiego wymienia wzorce, jakie władcy państw średniowiecznych czerpali z monarchii Karola Wielkiego wyjaśnia, dlaczego Karola Wielkiego nazwano ojcem Europy wskazuje na mapie tereny zamieszkiwane przez Polan i Wiślan określa wiek, w którym panował Mieszko I na podstawie ilustracji opisuje wygląd grodu wie, co wydarzyło się w 966 roku wymienia państwo, z którym Mieszko I prowadził zwycięskie wojny wie, kim był św. Wojciech i dokąd udał się z misją Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku wyjaśnia pojęcie poganina wskazuje na mapie miejsce pochowania św. Wojciecha wie, co przedstawiają Drzwi Gnieźnieńskie umieszcza na osi czasu rok zjazdu gnieźnieńskiego oraz rok koronacji Bolesława Chrobrego wskazuje na mapie zasięg terytorialny państwa Bolesława Chrobrego opowiada o zjeździe gnieźnieńskim wskazuje na mapie państwo Karola Wielkiego wyjaśnia pojęcie koronacji na podstawie ilustracji omawia sposób kopiowania ksiąg w średniowieczu wie, że językiem urzędowym w państwie Karola Wielkiego była łacina wymienia państwa, które powstały po podziale królestwa Karola Wielkiego na trzy części wskazuje na mapie tereny zamieszkiwane przez Polan i Wiślan określa wiek, w którym panował Mieszko I na podstawie ilustracji opisuje wygląd grodu wie, co wydarzyło się w 966 roku wymienia państwo, z którym Mieszko I prowadził zwycięskie wojny wie, kim był św. Wojciech i dokąd udał się z misją wyjaśnia pojęcie poganina Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku Dostateczny wskazuje na mapie miejsce pochowania św. Wojciecha wie, co przedstawiają Drzwi Gnieźnieńskie umieszcza na osi czasu rok zjazdu gnieźnieńskiego oraz rok koronacji Bolesława Chrobrego wskazuje na mapie zasięg terytorialny państwa Bolesława Chrobrego opowiada o zjeździe gnieźnieńskim wie, który władca podzielił państwo polskie na dzielnice umieszcza na osi czasu rok 1138 wyjaśnia pojęcie dynastii wskazuje na mapie państwo zakonu krzyżackiego wskazuje na osi chronologicznej wiek XIV wskazuje na mapie państwo polskie za czasów Kazimierza Wielkiego wyjaśnia pojęcie dyplomaty wyjaśnia, kogo gościł Wierzynek wymienia władcę, który założył Akademię Krakowską wyjaśnia pojęcia: uniwersytet, żak wymienia najsłynniejszych absolwentów Akademii Krakowskiej wskazuje na mapie najważniejsze grody Polan i Wiślan omawia okoliczności przyjęcia chrztu przez Mieszka I wie, kim była Dobrawa opisuje znaczenie i zadania drużyny książęcej Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku wyjaśnia pojęcia: plemię, ród, książę, Piastowie, chrzest, gród obronny, drużyna, danina zna datę 972 roku i wie, co się wtedy wydarzyło wie, kto został następcą Mieszka I pokazuje na mapie tereny zamieszkane przez Prusów krótko opowiada o wyprawie biskupa Wojciecha wyjaśnia, dlaczego Drzwi Gnieźnieńskie są dziełem sztuki i źródłem historycznym wyjaśnia, dlaczego Bolesław Chrobry sprowadził ciało Wojciecha do Gniezna wyjaśnia pojęcia: chrześcijaństwo, biskup, misja, patron umieszcza na osi czasu rok 997 wymienia przyczyny i skutki zjazdu gnieźnieńskiego wyjaśnia pojęcia: wojowie, wyprawa wojenna, koronacja wie, co to jest Szczerbiec i skąd, według legendy, pochodzi jego nazwa wie, kim był Otton III podaje przyczyny podziału Polski na dzielnice opisuje ekspansję Krzyżaków na Pomorzu i Kujawach wymienia dzielnice zjednoczone przez Władysława Łokietka Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku Dobry podaje lata panowania Kazimierza Wielkiego wyjaśnia pojęcie przywileju wymienia państwa, z którymi Kazimierz Wilki podpisał pokój wyjaśnia, dlaczego król Kazimierz otrzymał przydomek Wielki podaje datę założenia Akademii Krakowskiej wymienia władców, którzy odnowili i unowocześnili Akademię Krakowską wyjaśnia pojęcia: bakałarz, bursa, kolegium, rektor wymienia nazwę najstarszego budynku Uniwersytetu Jagiellońskiego wyjaśnia, kto mógł zostać żakiem, a kto profesorem na średniowiecznym uniwersytecie na podstawie mapy omawia rozwój terytorialny państwa Mieszka I wymienia przyczyny przyjęcia chrztu przez księcia Polan omawia znaczenie przyjęcia chrztu przez Mieszka I opisuje wyprawę biskupa Wojciecha do Prusów wyjaśnia, dlaczego Bolesław Chrobry pomógł biskupowi zorganizować wyprawę chrystianizacyjną omawia symbolikę włóczni św. Maurycego i diademu cesarskiego wskazuje na mapie tereny podbite przez Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku Bardzo dobry Bolesława Chrobrego na wschodzie wyjaśnia, czym była dzielnica senioralna podaje skutki pozytywne i negatywne sprowadzenia Krzyżaków do Polski wie, które tereny stały się łupem Tatarów w XIII wieku omawia rozwój gospodarczy ziem polskich w czasach rozbicia dzielnicowego wyjaśnia, dlaczego Kazimierz Wielki wolał prowadzić działania dyplomatyczne niż zbrojne opisuje, jak zmienił się Kraków w czasach Kazimierza Wielkiego wymienia gości Kazimierza Wielkiego na uczcie u Wierzynka ,wyjaśnia, dlaczego Kazimierz Wielki założył Akademię Krakowską wymienia przedmioty wykładane w Akademii Krakowskiej opisuje życie codzienne krakowskiego żaka wyjaśnia, jak były prowadzone zajęcia na uniwersytecie omawia rolę, jaką odgrywał rektor na uniwersytecie wierzenia Słowian z religią chrześcijańską wyjaśnia, dlaczego chrześcijaństwo wprowadzono w Polsce za pośrednictwem Czech, a nie Niemiec Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku Celujący analizuje tekst źródłowy na podstawie przedstawień na Drzwiach Gnieźnieńskich opowiada żywot św. Wojciecha wyjaśnia, dlaczego Bolesław Chrobry jest uważany za dobrego władcę omawia znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego wymienia synów Bolesława Krzywoustego i wskazuje na mapie dzielnice, którymi rządzili omawia skutki rozbicia dzielnicowego szczegółowo omawia okoliczności sprowadzenia Krzyżaków do Polski uzasadnia państwa polskiego miała kodyfikacja prawa i wybicie wspólnej dla całego kraju monety stwierdzenie, że Kazimierz Wielki „zastał Polskę państwa polskiego miała kodyfikacja prawa i wybicie wspólnej dla całego kraju monety opisuje znaczenie panowania Kazimierza Wielkiego i Akademii Krakowskiej dla rozwoju polskiej nauki i sztuki samodzielnie analizuje teksty źródłowe dotyczące panowania Mieszka I samodzielnie gromadzi informacje na temat świętych patronów Polski omawia rolę sztuki – rzeźb, malowideł – w przekazywaniu wiernym informacji o świętych oraz zasad Pisma Świętego na podstawie informacji Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku pozapodręcznikowych opowiada o panowaniu Ottona III i jego wizji Europy składającej się z czterech części przedstawia okoliczności założenia zakonu krzyżackiego na podstawie mapy w podręczniku wymienia ziemie przyłączone do Polski przez Kazimierza Wielkiego porównuje funkcjonowanie uniwersytetów w średniowieczu i w czasach współczesnych Dopuszczający 17. Jadwiga i Jagiełło. wskazuje na mapie Królestwo Polskie, Królestwo Węgierskie, Wielkie Księstwo Litewskie wyjaśnia, w jaki sposób Jagiełło został królem Polski wymienia nazwę dynastii, której początek dał Władysław Jagiełło na podstawie ilustracji opisuje wygląd zamku w Malborku wskazuje na mapie Pomorze Gdańskie podaje datę bitwy pod Grunwaldem i wie, czyim zwycięstwem się zakończyła wie, który władca podzielił państwo polskie na dzielnice umieszcza na osi czasu rok 1138 wyjaśnia pojęcie dynastii wskazuje na mapie państwo zakonu krzyżackiego podaje datę koronacji Władysława Łokietka wymienia władcę, który zjednoczył państwo polskie Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku Dostateczny wskazuje na mapie Wielkopolskę i Małopolskę wskazuje na osi chronologicznej wiek XIV wskazuje na mapie państwo polskie za czasów Kazimierza Wielkiego wyjaśnia pojęcie dyplomaty wyjaśnia, kogo gościł Wierzynek wymienia władcę, który założył Akademię Krakowską wyjaśnia pojęcia: uniwersytet, żak wymienia najsłynniejszych absolwentów Akademii Krakowskiej wskazuje na mapie Królestwo Polskie, Królestwo Węgierskie, Wielkie Księstwo Litewskie wyjaśnia, w jaki sposób Jagiełło został królem Polski wymienia nazwę dynastii, której początek dał Władysław Jagiełło na podstawie ilustracji opisuje wygląd zamku w Malborku wskazuje na mapie Pomorze Gdańskie podaje datę bitwy pod Grunwaldem i wie, czyim zwycięstwem się zakończyła wyjaśnia pojęcie unii personalnej podaje datę 1385 roku i wie, co się wtedy wydarzyło wymienia przyczyny i skutki zawarcia unii polsko-litewskiej w Krewie wyjaśnia, kim byli trubadurzy wymienia przyczyny i skutki wojny z zakonem krzyżackim Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku wyjaśnia, dlaczego zamek w Malborku był trudny do zdobycia wymienia wojska walczące po stronie polsko-litewskiej i po stronie krzyżackiej na podstawie ilustracji opisuje wygląd rycerzy średniowiecznych podaje przyczyny podziału Polski na dzielnice opisuje ekspansję Krzyżaków na Pomorzu i Kujawach wymienia dzielnice zjednoczone przez Władysława Łokietka podaje lata panowania Kazimierza Wielkiego wyjaśnia pojęcie przywileju wymienia państwa, z którymi Kazimierz Wilki podpisał pokój wyjaśnia, dlaczego król Kazimierz otrzymał przydomek Wielki podaje datę założenia Akademii Krakowskiej wymienia władców, którzy odnowili i unowocześnili Akademię Krakowską wyjaśnia pojęcia: bakałarz, bursa, kolegium, rektor wymienia nazwę najstarszego budynku Uniwersytetu Jagiellońskiego wyjaśnia, kto mógł zostać żakiem, a kto profesorem na średniowiecznym uniwersytecie wyjaśnia pojęcie unii personalnej podaje datę 1385 roku i wie, co się Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku Dobry wtedy wydarzyło wymienia przyczyny i skutki zawarcia unii polsko-litewskiej w Krewie wyjaśnia, kim byli trubadurzy wymienia przyczyny i skutki wojny z zakonem krzyżackim wyjaśnia, dlaczego zamek w Malborku był trudny do zdobycia wymienia wojska walczące po stronie polsko-litewskiej i po stronie krzyżackiej na podstawie ilustracji opisuje wygląd rycerzy średniowiecznych charakteryzuje sytuację Litwy przed zawarciem unii z Polską wyjaśnia, w jaki sposób król Władysław Jagiełło i królowa Jadwiga dbali o rozwój nauki i sztuki w Polsce wyjaśnia, dlaczego państwo krzyżackie było zagrożeniem dla Polski i Litwy omawia kolejne etapy wojny z zakonem krzyżackim przedstawia przebieg oblężenia Malborka i jego skutki wyjaśnia, czym była dzielnica senioralna podaje skutki pozytywne i negatywne sprowadzenia Krzyżaków do Polski wie, które tereny stały się łupem Tatarów w XIII wieku omawia rozwój gospodarczy ziem polskich w czasach rozbicia dzielnicowego wyjaśnia, dlaczego Kazimierz Wielki wolał prowadzić działania Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku Bardzo dobry dyplomatyczne niż zbrojne opisuje, jak zmienił się Kraków w czasach Kazimierza Wielkiego wymienia gości Kazimierza Wielkiego na uczcie u Wierzynka wyjaśnia, dlaczego Kazimierz Wielki założył Akademię Krakowską wymienia przedmioty wykładane w Akademii Krakowskiej opisuje życie codzienne krakowskiego żaka wyjaśnia, jak były prowadzone zajęcia na uniwersytecie omawia rolę, jaką odgrywał rektor na uniwersytecie charakteryzuje sytuację Litwy przed zawarciem unii z Polską wyjaśnia, w jaki sposób król Władysław Jagiełło i królowa Jadwiga dbali o rozwój nauki i sztuki w Polsce wyjaśnia, dlaczego państwo krzyżackie było zagrożeniem dla Polski i Litwy omawia kolejne etapy wojny z zakonem krzyżackim przedstawia przebieg oblężenia Malborka i jego skutki wyjaśnia, dlaczego Akademia Krakowska nazywana jest dziś Uniwersytetem Jagiellońskim opisuje średniowieczne rozrywki i zabawy wyjaśnia, jaki wpływ na wybór męża dla Jadwigi miało możnowładztwo małopolskie Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku Celujący omawia skutki bitwy pod Grunwaldem z punktu widzenia Krzyżaków, Polaków i Litwinów wymienia synów Bolesława Krzywoustego i wskazuje na mapie dzielnice, którymi rządzili omawia skutki rozbicia dzielnicowego szczegółowo omawia okoliczności sprowadzenia Krzyżaków do Polski uzasadnia stwierdzenie, że Kazimierz Wielki „zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną” wyjaśnia, jakie znaczenie dla państwa polskiego miała kodyfikacja prawa i wybicie wspólnej dla całego kraju monety opisuje znaczenie panowania Kazimierza Wielkiego i Akademii Krakowskiej dla rozwoju polskiej nauki i sztuki wyjaśnia, dlaczego Akademia Krakowska nazywana jest dziś Uniwersytetem Jagiellońskim opisuje średniowieczne rozrywki i zabawy wyjaśnia, jaki wpływ na wybór męża dla Jadwigi miało możnowładztwo małopolskie omawia skutki bitwy pod Grunwaldem z punktu widzenia Krzyżaków, Polaków i Litwinów na podstawie tekstu źródłowego Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku wymienia cechy charakteru Władysława Jagiełły na podstawie ilustracji omawia wygląd herbu Polski i Litwy wskazuje na mapie miejscowości, w których do dzisiaj zachowały się krzyżackie zamki samodzielnie interpretuje teksty źródłowe autorstwa Jana Długosza przedstawia okoliczności założenia zakonu krzyżackiego na podstawie mapy w podręczniku wymienia ziemie przyłączone do Polski przez Kazimierza Wielkiego porównuje funkcjonowanie uniwersytetów w średniowieczu i w czasach współczesnych na podstawie tekstu źródłowego wymienia cechy charakteru Władysława Jagiełły na podstawie ilustracji omawia wygląd herbu Polski i Litwy wskazuje na mapie miejscowości, w których do dzisiaj zachowały się krzyżackie zamki samodzielnie interpretuje teksty źródłowe autorstwa Jana Długosza Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku WYMAGANIA EDUKACYJNE z …historii…….. dla klasy VI Ocena celujący Dział/rozdział programu nauczania I. Walka o odzyskanie niepodległości II. Pod zaborami III. Odrodzenie państwa polskiego IV. Świat między wojnami V. II wojna światowa VI. Polska Rzeczpospolita Ludowa VII. Współczesna Polska VIII. Problemy ludzkości Wymagania na ocenę śródroczną z uwzględnieniem treści nauczania - opowiada o zasługach księcia Józefa Poniatowskiego omawia teorie na temat przyczyny śmierci Napoleona Bonapartego tłumaczy, dlaczego Dzień Podchorążego przypada 29 listopada - wymienia elementy narodowe w umundurowaniu polskich legionistów ocenia, czy decyzja o zorganizowaniu powstania listopadowego była słuszna Wymagania na ocenę roczną z uwzględnieniem treści nauczania zdobywa informacje o losach swoich przodków w 1939 roku tworzy mapę myśli dotyczącą kampanii wrześniowej - gromadzi informacje dotyczące 2. Korpusu Polskiego ocenia, czy decyzja Amerykanów o użyciu broni atomowej była słuszna przedstawia historię niedźwiedzia Wojtka gromadzi informacje o sytuacji w swojej miejscowości w czasie II wojny światowej przedstawia sylwetkę Ireny Sendlerowej podaje daty utworzenia NATO i Układu rozpoznaje najważniejsze cechy Warszawskiego utworów romantycznych wyjaśnia znaczenie terminów: Układ porównuje powstanie listopadowe Warszawski, Organizacja Paktu ze styczniowym Północnoatlantyckiego (NATO), mur charakteryzuje sytuację Polaków w berliński, wyścig zbrojeń Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku poszczególnych zaborach przedstawia znaczenie Łodzi we współczesnej Polsce opowiada o życiu i osiągnięciach Marii Skłodowskiej-Curie tłumaczy, w jakim celu powołano Ligę Narodów opowiada o działalności szpiegów na terytorium Wolnego Miasta Gdańska określa, jaką rolę we współczesnej Polsce odgrywa Gdynia określa przyczyny i skutki wydarzeń w Rosji w 1917 roku porównuje sytuację we współczesnej Europie z sytuacją, która panowała na kontynencie europejskim na początku XX wieku tłumaczy, czym była zimna wojna wymienia współczesne cele NATO omawia rolę, którą odgrywa Polska w Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego wymienia postacie i organizacje, które działają współcześnie w obronie praw człowieka zaznacza na osi czasu daty: utworzenia NATO, powstania Układu Warszawskiego oraz budowy muru berlińskiego tłumaczy, na czym polegała rywalizacja ZSRR i Stanów Zjednoczonych w okresie zimnej wojny porównuje mapę współczesnej Europy z mapą kontynentu europejskiego po 1945 roku wyjaśnia, z jakimi trudnościami zmagano się podczas odbudowy Warszawy po charakteryzuje warstwy społeczne 1945 roku II Rzeczypospolitej omawia na podstawie zebranych opisuje życie codzienne mieszkańców informacji sytuację gospodarczą PRL na podstawie relacji osób starszych swojego regionu w okresie wskazuje różnice między PRL a międzywojennym współczesną Polską ze szczególnym prezentuje dokonania Charlesa uwzględnieniem warunków życia Lindbergha, Aleksandra Fleminga codziennego oraz Alberta Einsteina ocenia, jakie znaczenie dla polskiego Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku wyjaśnia znaczenie terminów: penicylina, jazz, film animowany - tłumaczy, jak rozwój nauki i techniki wpłynął na codzienne życie ludzi w okresie międzywojennym - wyjaśnia, dlaczego współcześnie funkcjonują organizacje międzynarodowe strzegące pokoju ocenia znaczenie odkrycia dokonanego przez Aleksandra Fleminga dla rozwoju medycyny - tworzy historyjkę obrazkową przedstawiającą jeden dzień z życia człowieka w epoce międzywojennej porównuje sposób sprawowania władzy w państwie totalitarnym z rządami w kraju demokratycznym wyjaśnia, dlaczego pakt Ribbentrop-Mołotow jest nazywany IV rozbiorem Polski opowiada o życiu i dokonaniach Aleksandra Fleminga opowiada o działaniach wojennych prowadzonych na Dalekim Wschodzie - tłumaczy, jakie znaczenie dla współczesnych Amerykanów ma społeczeństwo stanowił wybór kardynała Karola Wojtyły na papieża na podstawie zebranych informacji przedstawia sylwetkę wybranego żołnierza podziemia niepodległościowego opowiada o działalności papieża Jana Pawła II na podstawie zebranych informacji przygotowuje prezentację dotyczącą księdza Jerzego Popiełuszki proponuje zmiany, jakie należy wprowadzić w szkole w celu poprawy warunków nauki tłumaczy, czym był „Jarmark Europa” podaje przykłady konkretnych działań podejmowanych przez samorząd w miejscu swojego zamieszkania wymienia przykłady działań mających na celu ochronę praw człowieka na świecie wymienia władców, którzy podejmowali w średniowieczu próby zjednoczenia Europy tłumaczy, w jaki sposób Polska wykorzystuje fundusze unijne opowiada, jak doszło do powstania „Jarmarku Europa” Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku Pearl Harbor wymienia problemy miejscowości lub gminy, które są najistotniejsze z punktu - wie, co wydarzyło się w 1945 roku widzenia mieszkańców w Hiroszimie i Nagasaki - określa, kiedy zakończyła się II ocenia przemiany gospodarcze po 1989 wojna światowa na Dalekim roku Wschodzie prezentuje sylwetkę Roberta Schumana wymienia przyczyny konfliktu palestyńsko-izraelskiego opowiada, jak wyobraża sobie postęp w technice w najbliższych latach na podstawie artykułu wymienia argumenty wysuwane przez osoby twierdzące, że Amerykanie w 1969 roku nie wylądowali na Księżycu, oraz przez osoby, które są przekonane o powodzeniu misji Apolla 11, a następnie wyraża własną opinię na omawiany temat na podstawie zebranych informacji opisuje dowolną akcję przeprowadzoną przez jedną z organizacji wskazuje problem współczesnego świata, który uważa za najważniejszy, a następnie proponuje sposób jego rozwiązania charytatywnych na podstawie zebranych informacji omawia wybrany współczesny konflikt zbrojny Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku - tłumaczy, jaki wkład w rozwój nowoczesnych technologii wniósł Steve Jobs bardzo dobry - wie, czym była rewolucja francuska prezentuje postać Napoleona Bonapartego podaje datę powstania Księstwa Warszawskiego - wie, jak zmieniały się granice Księstwa Warszawskiego - wyjaśnia, dlaczego Księstwo Warszawskie przestało istnieć - wie, że podczas powstania listopadowego sejm podjął uchwałę o barwach narodowych tłumaczy, jakie decyzje dotyczące ziem polskich podjęto na kongresie wiedeńskim wymienia miejsca najważniejszych bitew stoczonych podczas powstania listopadowego wyjaśnia znaczenie terminów: romantyzm, emisariusz wie, co wydarzyło się w Europie w 1848 roku tłumaczy na podstawie tekstu rozumie, dlaczego powstało Muzeum Powstania Warszawskiego tłumaczy, w jaki sposób upamiętnia się osoby, które pomagały Żydom w czasie II wojny światowej ocenia postawę polskich żołnierzy i cywilów w pierwszych tygodniach wojny ocenia, jakie znaczenie dla przebiegu II wojny światowej miało przyłączenie się Stanów Zjednoczonych i Związku Radzieckiego do walki po stronie aliantów zaznacza na osi czasu daty: ataku III Rzeszy na ZSRR, bitwy pod Kurskiem, inwazji na Normandię, kapitulacji Niemiec i Japonii opowiada, w jaki sposób współcześnie upamiętnia się polskich żołnierzy, którzy walczyli podczas II wojny światowej ocenia postawy, jakie przyjmowali Polacy wobec losu Żydów w trakcie II wojny światowej przedstawia formy oporu Polaków przeciwko komunistycznej władzy Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku źródłowego, na czym polegała rola gen. Jana Henryka Dąbrowskiego w tworzeniu Legionów Polskich interpretuje tekst „Mazurka Dąbrowskiego” ocenia, jakie znaczenie dla dążeń niepodległościowych Polaków miała klęska Napoleona w wojnie z państwami zaborczymi wyjaśnia sens tekstu pieśni „Boże, coś Polskę” opowiada o funkcjonowaniu państwa podziemnego w okresie powstania styczniowego wskazuje na mapie obszary, na których podczas powstania styczniowego toczyły się walki partyzanckie wymienia sposoby walki Polaków z germanizacją i rusyfikacją - zna zasługi Hipolita Cegielskiego dla rozwoju gospodarczego ziem polskich w XIX wieku - podaje daty: otwarcia pierwszej linii kolejowej, skonstruowania telefonu przez Aleksandra Grahama Bella, wynalezienia żarówki przez Tomasza Edisona - wymienia odkrycia dokonane wyjaśnia na podstawie tekstu źródłowego, czym była żelazna kurtyna na podstawie tekstu źródłowego wymienia metody, które pozwoliły komunistom odnieść zwycięstwo wyborcze w 1947 roku porównuje, czym różnią się współczesne strajki od demonstracji z czasów PRL wymienia przyczyny strajków w 1980 roku przedstawia najważniejsze wydarzenia, jakie rozegrały się w Europie z latach 1989–1992: upadek muru berlińskiego, zjednoczenie Niemiec, rozpad ZSRR i rozpad Jugosławii rozumie, że wraz z upadkiem ZSRR zakończyła się zimna wojna wymienia zmiany, które dokonały się w polskim szkolnictwie na skutek przeobrażeń politycznych po 1989 roku wymienia prezydentów III Rzeczypospolitej tłumaczy, dlaczego sądy w Polsce są niezależne od pozostałych organów władzy rozwija skrót ONZ i określa, czym zajmuje Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku przez Ludwika Pasteura i Wilhelma Roentgena porównuje współczesne szkoły z tymi działającymi pod zaborami porównuje sposoby podróżowania w XIX i XXI wieku się Organizacja Narodów Zjednoczonych wie, za jakie zasługi przyznaje się Order Uśmiechu tłumaczy, dlaczego wciąż powstają nowe zawody, a niektóre zajęcia są coraz rzadziej wykonywane ocenia, które spośród XIXwiecznych wynalazków wywarły największy wpływ na życie mieszkańców miast wymienia społeczne i gospodarcze skutki I wojny światowej wyjaśnia, jakie były zasługi Eugeniusza Kwiatkowskiego dla rozwoju polskiej gospodarki tłumaczy, jakie znaczenie dla II Rzeczypospolitej miała budowa portu w Gdyni oraz utworzenie Centralnego Okręgu Przemysłowego wymienia najważniejsze kulturalne i sportowe osiągnięcia II Rzeczypospolitej wskazuje na mapie Europy obszary, na których toczyły działania wojenne podczas I wojny światowej rozpoznaje nowe rodzaje broni, wyjaśnia, czym była Europejska Wspólnota Gospodarcza, oraz podaje, w którym roku powstała ta organizacja podaje przykłady argumentów, które wysuwali zwolennicy i przeciwnicy wstąpienia Polski do Unii Europejskiej określa, jakie znaczenie dla Polaków miało przystąpienie Rzeczypospolitej do strefy Schengen omawia na podstawie schematu procedurę powoływania władz samorządowych ocenia, jakie znaczenie miało uchwalenie Powszechnej deklaracji praw człowieka w Polsce omawia role, jakie odgrywają poszczególne grupy społeczne we współczesnym społeczeństwie wymienia na podstawie informacji uzyskanych z różnych źródeł (np. w trakcie rozmów z osobami starszymi) najistotniejsze problemy współczesnej Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku które zastosowano w trakcie wojny 1914–1918 ocenia, jaki wpływ na odzyskanie niepodległości przez Polskę miał wybuch konfliktu między państwami zaborczymi - wymienia przyczyny i skutki zamachu majowego wskazuje na mapie najważniejsze ośrodki przemysłowe w międzywojennej Polsce omawia metody kształtowania „nowego człowieka”, które wykorzystywano w Związku Radzieckim i w nazistowskich Niemczech - tłumaczy, kim był Józef Beck - przedstawia Koreę Północną jako przykład współczesnego państwa totalitarnego umieszcza na osi czasu daty przyłączenia Austrii do III Rzeszy oraz rozbioru Czechosłowacji ocenia stanowisko polskich władz wobec żądań hitlerowskich Niemiec tłumaczy, w jaki sposób współcześnie upamiętnia się bohaterstwo polskich żołnierzy Polski opowiada o początkach integracji europejskiej omawia na podstawie mapy etapy poszerzania wspólnoty europejskiej o kolejne państwa ocenia, jak przynależność Polski do UE może wpłynąć na życie młodych ludzi omawia działania, które są podejmowane w celu ograniczenia zanieczyszczenia środowiska wskazuje na zagrożenia, jakie dla międzynarodowego pokoju stwarza terroryzm ocenia wpływ człowieka na środowisko naturalne na podstawie własnych obserwacji opisuje metody wykorzystywane przez media w celu przyciągnięcia uwagi odbiorców wyjaśnia, z czego wynikają problemy państw biednego Południa wskazuje formy pomocy udzielanej państwom biednego Południa, które uważa za najskuteczniejsze Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku walczących w kampanii wrześniowej wymienia najważniejsze działania wojenne prowadzone w Europie w latach 1940–1942 dobry rozumie, w jakim celu powstały Legiony Polskie tłumaczy, kim był Józef Wybicki zna najważniejsze wydarzenia z okresu wojny polsko-rosyjskiej w 1831 roku wymienia wybitnych Polaków żyjących współcześnie na emigracji wyjaśnia znaczenie terminów: manifestacja, branka, katorga wymienia przyczyny manifestacji patriotycznych Polaków w 1861 roku wie, kim był Romuald Traugutt określa, dlaczego powstanie listopadowe zakończyło się klęską podaje datę wybuchu powstania w getcie warszawskim wie, kim był Janusz Korczak wyjaśnia, na czym polegała działalność „Żegoty” - omawia zasługi Ireny Sendlerowej opowiada o przebiegu kampanii wrześniowej opisuje na podstawie tekstu źródłowego przygotowania Polaków do obrony Grodna przed atakiem Armii Czerwonej wskazuje na mapie państwa, które padły ofiarą niemieckiej agresji po 1939 roku, oraz kraje będące sojusznikami III Rzeszy wskazuje na mapie państwa zajęte przez Armię Czerwoną w latach 1944–1945 Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku opowiada o represjach stosowanych wobec Polaków przez władze carskie po upadku powstań narodowych charakteryzuje sposób walki w czasie powstania styczniowego tłumaczy, czym były rugi pruskie wie, jaką rolę odegrał Michał Drzymała w walce z germanizacją opisuje warunki pracy w XIXwiecznej fabryce podaje przyczyny emigracji zarobkowej Polaków w XIX wieku wie, w jaki sposób XIX-wieczni robotnicy walczyli o swoje prawa omawia zasługi Ignacego Łukasiewicza dla rozwoju polskiego przemysłu naftowego omawia na podstawie zebranych informacji rozwój polskiej kultury pod zaborami wyjaśnia, na czym polega symboliczne znaczenie postawy Michała Drzymały oraz strajku dzieci we Wrześni wymienia przyczyny i skutki zastosowania maszyny parowej w przemyśle i transporcie omawia proces uprzemysłowienia omawia udział Polaków w walkach na frontach II wojny światowej charakteryzuje metody walki, które stosowali Polacy w trakcie powstania warszawskiego wyjaśnia, w jaki sposób Polacy pomagali Żydom w czasie okupacji wskazuje na mapie państwa europejskie, które w okresie zimnej wojny należały do NATO oraz do Układu Warszawskiego umieszcza na osi czasu daty powstania PZPR oraz uchwalenia konstytucji PRL opowiada o społeczeństwie PRL z użyciem terminów: likwidacja analfabetyzmu, awans społeczny, cenzura, ukryte bezrobocie, łamanie praw obywatelskich, propaganda sukcesu zaznacza na osi czasu daty protestów społecznych w PRL oraz datę wyboru Karola Wojtyły na papieża tłumaczy, za jaką działalność jest przyznawana Pokojowa Nagroda Nobla, oraz wyjaśnia, dlaczego Lech Wałęsa otrzymał to wyróżnienie charakteryzuje na podstawie tekstu źródłowego politykę władz komunistycznych wobec opozycji demokratycznej w Polsce Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku w XIX wieku rozróżnia emigrację polityczną i zarobkową charakteryzuje życie w mieście pod koniec XIX stulecia wyjaśnia znaczenie terminów: państwa centralne, ententa, traktat wersalski, front wie, kim byli bolszewicy wymienia czynniki, które zadecydowały o odzyskaniu niepodległości przez Polskę wyjaśnia, w jakich okolicznościach Polacy odbudowywali swoje państwo po zakończeniu I wojny światowej wymienia postanowienia traktatu wersalskiego dotyczące sprawy polskiej omawia proces kształtowania się granic II Rzeczypospolitej oraz wymienia wydarzenia, które zadecydowały o zasięgu terytorialnym Polski wyjaśnia znaczenie terminów: plebiscyt, Wolne Miasto Gdańsk tłumaczy, na czym polegał ustrój utrwalony w Polsce przez konstytucję z 1921 roku podaje nazwisko pierwszego prezydenta Polski wybranego w wyborach powszechnych wyjaśnia znaczenie terminów: konstytucja, wolne media, wolność słowa, opinia publiczna omawia zadania poszczególnych organów władzy państwowej oraz władz samorządowych wskazuje, w jaki sposób uczniowie mogą wpływać na organizację życia szkoły podaje przykłady instytucji, do których można się zwrócić w przypadku łamania praw dziecka wyjaśnia znaczenie terminów: gospodarka wolnorynkowa, prywatyzacja, bezrobocie rozumie, że funkcjonowanie społeczeństwa możliwe jest dzięki odpowiedniemu podziałowi pracy wie, czym są kwalifikacje zawodowe wymienia skutki emigracji zarobkowej Polaków przedstawia rolę, jaką w procesie integracji europejskiej odegrał Robert Schuman określa, ile państw należy do Unii Europejskiej Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku wskazuje na wielonarodowy charakter społeczeństwa II Rzeczypospolitej wymienia mniejszości narodowe i religijne, które zamieszkiwały II Rzeczpospolitą omawia trudności, z którymi zmagała się odrodzona Rzeczpospolita odnajduje na mapie państwa centralne oraz kraje należące do ententy opisuje na podstawie tekstu źródłowego nastroje Polaków w pierwszych dniach wolności omawia, jak kształtowały się granice Polski w latach 1918–1922, oraz wskazuje na mapie najważniejsze zmiany terytorialne ocenia znaczenie zwycięstwa w wojnie polsko-bolszewickiej dla odrodzonej Rzeczypospolitej - określa na podstawie mapy, jakie obszary II Rzeczypospolitej zamieszkiwali przedstawiciele poszczególnych mniejszości narodowych i religijnych opowiada o problemach i sukcesach gospodarczych II omawia działania podejmowane przez państwa członkowskie UE w celu integracji gospodarczej, rozwoju regionalnego i ochrony środowiska przedstawia najważniejsze wydarzenia w procesie integracji Polski z UE przedstawia przyczyny i skutki obrad Okrągłego Stołu wskazuje fragmenty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, które świadczą o demokratycznym charakterze państwa polskiego wyjaśnia, na czym polegają prawa i obowiązki obywateli RP tłumaczy, jakie są zadania Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka wyjaśnia, na czym polegały reformy gospodarcze w Polsce po upadku komunizmu tłumaczy, na czym polega polityka otwartych granic w Unii Europejskiej opisuje zmiany, jakie dokonały się w Polsce po przyjęciu do Unii Europejskiej wymienia korzyści oraz obowiązki i ograniczenia wynikające z członkostwa Polski w Unii Europejskiej Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku Rzeczypospolitej wymienia najważniejsze zmiany terytorialne, jakie dokonały się w Europie po I wojnie światowej tłumaczy znaczenie terminów: nazizm, rasizm, obóz koncentracyjny, Hitlerjugend, ograniczenie praw obywatelskich, III Rzesza rozumie, dlaczego nazistom udało się zdobyć władzę w Niemczech wyjaśnia, w jaki sposób Adolf Hitler umacniał swoją władzę wie, dlaczego we współczesnym świecie walczy się z rasizmem wyjaśnia, w jaki sposób Hitler łamał postanowienia traktatu wersalskiego rozumie, jakie zagrożenie dla Rzeczypospolitej wynikało z zawarcia przez Niemcy i ZSRR paktu Ribbentrop-Mołotow wskazuje na mapie miejsce podpisania traktatu wersalskiego oraz państwa, które powstały w Europie po I wojnie światowej ocenia sposób sprawowania władzy przez Józefa Stalina opisuje na podstawie tekstu Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku źródłowego warunki panujące w łagrach uzasadnia konieczność walki z rasizmem we współczesnym świecie wskazuje na mapie państwa, które w okresie międzywojennym padły ofiarą zaborczej polityki nazistowskich Niemiec tłumaczy na podstawie tekstu źródłowego, jakie było stanowisko Polski wobec żądań, które wysunął Hitler w 1939 roku wie, kim byli: Władysław Raczkiewicz, gen. Władysław Sikorski, gen. Franciszek Kleeberg, mjr Henryk Dobrzański „Hubal”, Stefan Starzyński podaje daty ataku III Rzeszy na ZSRR oraz agresji Japonii na Stany Zjednoczone wyjaśnia znaczenie terminów: inwazja, państwa osi, alianci, koalicja antyhitlerowska, Pearl Harbor wyjaśnia, kim byli: gen. Stanisław Sosabowski, gen. Władysław Anders, gen. Stanisław Maczek, gen. Zygmunt Berling Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku podaje dokładną datę zakończenia II wojny światowej w Europie dostateczny wymienia wydarzenia z historii Polski, do których nawiązuje tekst „Mazurka Dąbrowskiego” wyjaśnia znaczenie terminów: rewolucja, emigracja wyjaśnia znaczenie terminów: represje, konfiskata podaje imiona i nazwiska wybitnych Polaków, którzy wyemigrowali po klęsce powstania listopadowego oraz w czasach późniejszych wie, czym była Wielka Emigracja tłumaczy, na czym polegała walka partyzancka podaje przykłady represji zastosowanych wobec Polaków po klęsce powstań narodowych wskazuje na mapie miejsca ważniejszych bitew stoczonych w podaje miejsca i daty najważniejszych bitew II wojny światowej, w których brały udział polskie formacje wojskowe opisuje sytuację Polaków na terenach okupowanych przez III Rzeszę i ZSRR z użyciem terminów: okupacja, łapanka, getto, robotnicy przymusowi tłumaczy, czym była zbrodnia wołyńska podaje datę wybuchu powstania warszawskiego wyjaśnia, co wydarzyło się w Katyniu opisuje warunki panujące w gettach w czasie II wojny światowej wyjaśnia znaczenie terminów: Holokaust, obóz zagłady, Auschwitz-Birkenau zaznacza na mapie linię podziału ziem polskich między Niemcy a ZSRR wymienia przyczyny i skutki klęski Polski w kampanii wrześniowej w 1939 roku Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku trakcie powstania listopadowego i styczniowego wymienia przyczyny i skutki powstania listopadowego omawia na podstawie zebranych informacji zasługi Fryderyka Chopina, Adama Mickiewicza i Heleny Modrzejewskiej dla kultury polskiej zna przyczyny wybuchu strajku polskich dzieci we Wrześni wyjaśnia znaczenie terminów: rewolucja przemysłowa, fabryka, manufaktura, maszyna parowa, kolej żelazna, statek parowy, silnik elektryczny, telegraf wymienia dokonania Marii Skłodowskiej-Curie zaznacza na osi czasu datę strajku polskich dzieci we Wrześni opowiada na podstawie tekstu źródłowego o prześladowaniach polskich uczniów w zaborze rosyjskim rozróżnia rzemieślnicze i fabryczne formy produkcji przemysłowej pokazuje na mapie najbardziej uprzemysłowione miasta na ziemiach polskich tłumaczy, w jaki sposób społeczeństwo polskie walczyło z okupantami przedstawia przyczyny i skutki wybuchu powstania warszawskiego wskazuje na mapie największe getta, hitlerowskie obozy koncentracyjne oraz miejsca na Wschodzie, w których zamordowano polskich oficerów opowiada na podstawie tekstu źródłowego, w jaki sposób ratowano żydowskie dzieci żyjące w gettach przedstawia okoliczności objęcia władzy w Polsce przez komunistów opowiada, w jaki sposób polskie społeczeństwo uczestniczyło w powojennej odbudowie kraju rozwija skróty: PZPR, UB, MO wyjaśnia, dlaczego rządy panujące w PRL określa się jako dyktaturę partii komunistycznej wymienia charakterystyczne cechy gospodarki PRL wyjaśnia znaczenie terminu cenzura omawia rolę, jaką odegrał Kościół katolicki w okresie PRL podaje datę wyboru Karola Wojtyły na papieża prezentuje zasługi Lecha Wałęsy i księdza Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku wskazuje na mapie świata państwa, do których Polacy najczęściej emigrowali z przyczyn ekonomicznych podaje datę Bitwy Warszawskiej wie, kogo nazywa się Orlętami Lwowskimi wyjaśnia znaczenie terminów: parlament, partia, opozycja odszukuje informacje o zasługach Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego dla państwa polskiego porównuje koncepcje Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego dotyczące odzyskania niepodległości przez Polskę zaznacza na osi czasu okresy trwania powstania wielkopolskiego i III powstania śląskiego oraz datę Bitwy Warszawskiej zaznacza na osi czasu daty: uchwalenia konstytucji marcowej, wyboru Gabriela Narutowicza na prezydenta oraz zamachu majowego prezentuje postać Józefa Piłsudskiego Jerzego Popiełuszki dla odzyskania przez Polskę suwerenności podaje datę podpisania porozumień sierpniowych w Gdańsku wyjaśnia znaczenie terminów: strajk, stan wojenny porównuje granice II Rzeczypospolitej z granicami PRL omawia przyczyny i skutki powstania NSZZ „Solidarność” wymienia najważniejsze postanowienia Okrągłego Stołu omawia rolę, jaką odegrał Tadeusz Mazowiecki w okresie przemian w 1989 roku wyjaśnia, co oznacza termin wolne wybory określa w przybliżeniu powierzchnię Polski oraz omawia podział administracyjny kraju zna datę uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej tłumaczy, w jakich dziedzinach życia przejawia się demokratyczny charakter państwa polskiego wymienia najważniejsze organy władzy państwowej w Polsce: prezydenta RP, premiera i Radę Ministrów, Sejm i Senat, sądy Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku - wyjaśnia znaczenie terminów: totalitaryzm, propaganda, łagier wymienia żądania wysuwane przez Hitlera wobec Polski pod koniec 1938 roku podaje datę zawarcia paktu Ribbentrop-Mołotow i tłumaczy, czego dotyczył ten dokument omawia na podstawie tekstu źródłowego, w jaki sposób prześladowano Żydów w nazistowskich Niemczech wymienia ważne wydarzenia, które rozegrały się podczas kampanii wrześniowej: obronę półwyspu Westerplatte, obronę Poczty Polskiej w Gdańsku, bitwę nad Bzurą wyjaśnia znaczenie terminów: kampania wrześniowa, wojna totalna, internowanie, Korpus Ochrony Pogranicza wyjaśnia znaczenie terminu prawa człowieka - rozumie, w jakim celu powołano urzędy Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka podaje przykłady grup społecznych podaje daty powstania Unii Europejskiej oraz wstąpienia Polski do tej organizacji tłumaczy, co oznaczają terminy: integracja europejska, europejska solidarność ocenia znaczenie wyborów z 4 czerwca 1989 roku w procesie przemian demokratycznych w Polsce wskazuje na mapie państwa europejskie, które powstały lub odrodziły się po upadku komunizmu określa znaczenie pracy w życiu człowieka zaznacza na osi czasu datę powstania Unii Europejskiej przedstawia przyczyny i skutki wstąpienia Polski do UE tłumaczy, co oznacza powiedzenie „świat stał się mniejszy”, oraz wskazuje przyczyny określanego w ten sposób zjawiska wyjaśnia znaczenie terminów: podbój Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku kosmosu, lądowanie człowieka na Księżycu, wahadłowiec, sztuczny satelita, nawigacja GPS wyjaśnia znaczenie terminów: komputer osobisty, internet, portale społecznościowe podaje zasady, których powinni przestrzegać użytkownicy Internetu podaje przykłady działań podejmowanych przez organizacje międzynarodowe w celu pomocy najbiedniejszym krajom wyjaśnia znaczenie terminu wojna lokalna omawia na podstawie infografiki pozytywne i negatywne skutki postępu technicznego we współczesnym świecie na podstawie tekstu źródłowego wymienia skutki niszczenia środowiska naturalnego tłumaczy, w jaki sposób wykorzystuje się nowoczesne technologie w szkołach na podstawie tekstu źródłowego podaje zasady bezpiecznego korzystania z Internetu tłumaczy, dlaczego konflikty rozwiązywać drogą dialogu należy Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku dopuszczający wie, że „Mazurek Dąbrowskiego” jest jednym z polskich symboli narodowych podaje datę wybuchu powstania listopadowego podaje datę wybuchu powstania styczniowego i określa czas trwania tego zrywu przedstawia cele, jakie przyświecały powstańcom listopadowym i styczniowym zaznacza na osi czasu daty: 1795, 1797, 1807 zaznacza na osi czasu okresy trwania powstań: listopadowego i styczniowego wyjaśnia znaczenie terminów: rusyfikacja, germanizacja omawia zasługi Bolesława Prusa, Henryka Sienkiewicza, Stanisława Wyspiańskiego, Jana Matejki, Stanisława Moniuszki oraz Heleny Modrzejewskiej dla rozwoju wyjaśnia znaczenie terminów: Polskie Państwo Podziemne, Armia Krajowa, powstanie warszawskie, sabotaż, mały sabotaż rozwija skrót AK umieszcza na osi czasu daty: 1 września 1939 roku, 17 września 1939 roku wskazuje na mapie państwa, które dokonały agresji na Polskę we wrześniu 1939 roku zaznacza na osi czasu datę wybuchu powstania warszawskiego wie, co oznacza skrót PRL wskazuje wady i zalety życia w Polsce czasów komunistycznych rozumie termin opozycja demokratyczna wskazuje na mapie granice Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i wymienia jej sąsiadów określa, od kiedy państwo polskie jest nazywane III Rzeczpospolitą podaje oficjalną nazwę państwa polskiego Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku polskiej kultury podaje daty wybuchu I wojny światowej i jej zakończenia omawia zasługi postaci, które przyczyniły się do odzyskania przez Polskę niepodległości: Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego wskazuje, które wydarzenie z historii Polski upamiętnia się podczas Narodowego Święta Niepodległości zna oficjalną nazwę państwa polskiego w latach 1918–1939 zaznacza na osi czasu daty: 1914, 1918 zaznacza na osi czasu datę 11 listopada 1918 roku wskazuje na mapie granice II Rzeczypospolitej oraz wymienia jej sąsiadów rozwija skrót ZSRR omawia metody sprawowania władzy, które stosował Józef Stalin wie, kim był Adolf Hitler i jakie były jego poglądy zaznacza na osi czasu datę podpisania traktatu wersalskiego zaznacza na osi czasu daty: 1922, określa rodzinę jako podstawową grupę społeczną wymienia uczniowskie prawa i obowiązki wskazuje pracę jako jedną z podstawowych form działalności człowieka wyjaśnia znaczenie terminu Unia Europejska zaznacza na osi czasu daty: 4 czerwca 1989 roku, 1990 rok, 2 kwietnia 1997 roku odnajduje na mapie państwa sąsiadujące z Polską oraz województwo, w którym mieszka rozpoznaje symbole Unii Europejskiej: flagę i hymn („Odę do radości”) umieszcza na osi czasu datę wstąpienia Polski do Unii Europejskiej wymienia nowoczesne środki transportu wymienia korzyści i zagrożenia wynikające z korzystania z mediów elektronicznych omawia podstawowe problemy krajów Trzeciego Świata zaznacza na osi czasu daty związane z podbojem kosmosu: lata 1961 i 1969 zaznacza na osi czasu datę ataku terrorystycznego na USA z 11 września Szkoła Podstawowa nr 8 im. gen. Juliana Filipowicza w Otwocku 1932 2001 roku zaznacza na osi czasu datę 23 sierpnia 1939 roku podaje daty wybuchu II wojny światowej oraz ataku ZSRR na Polskę niedostateczny Uczeń nie opanował wiadomości i Uczeń nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych na umiejętności przewidzianych na ocenę ocenę niedostateczną niedostateczną Marzenna Bieńko
