Idea wolonatriatu w aspekcie historycznym
advertisement
DR MIECZYSŁAW DUDEK WYŻSZA SZKOŁA MENEDŻERSKA W WARSZAWIE Idea wolonatriatu w aspekcie historycznym Altruizm i bezinteresowne działanie jest nieodłącznym ogniwem każdego społeczeństwa występującym we wszystkich cywilizacjach. Zdaniem R. A. Skidmore’a początki pomocy społecznej sięgają zapewne początków życia ludzkiego i związków międzyludzkich. Nietrudno sobie wyobrazić, że nawet w czasach jaskiniowców pomoc sąsiedzka w problemach osobistych i rodzinnych należała do zjawisk codziennych. Niemal na pewno do miejsc, gdzie mieszkali najmądrzejsi z nich wiodły ścieżki wydeptane przez ludzi pragnących by ich ktoś wysłuchał i pomógł im. Jednym z najstarszych śladów zainteresowania pomocą potrzebującym jest Kodeks Hammurabiego (1750 r. p.n.e.), który zaleca obywatelom wzajemną pomoc w sytuacjach zagrożenia. Podobnie potrzebę pomocy ze strony zdrowych i zamożnych wobec chorych i ubogich dostrzegali Izraelczycy co znajduje swój wyraz w Biblii Starego Testamentu. Wiemy, że w starożytnych cywilizacjach podejmowano wiele różnorodnych wysiłków na rzecz biednych, pokrzywdzonych, chorych i niepełnosprawnych. Szczególnie czyniono to na zasadach rodzinnych, sąsiedzkich lub religijnych. Pomoc społeczna czy też działania filantropijne muszą być rozpatrywane w kontekście rozwoju społecznego danego kraju lub kontynentu. Stanowi bowiem część szerszego układu społeczno – kulturowego. Inna jest więc geneza działalności pomocowej w Europie i Ameryce Północnej, a inna w kulturach Chin czy Indii. W starożytnych Chinach istniały schroniska dla starców, chorych i biednych. Oprócz tego istniały darmowe szkoły dla ubogich dzieci, darmowe jadłodajnie dla wycieńczonych pracą, stowarzyszenia rozdzielające używaną odzież. Istniał również zwyczaj pokrywania kosztów weselnych lub pogrzebowych osób ubogich przez stowarzyszenia czy też osoby prywatne. W Indiach widok świętego męża z miseczką już od czasów Buddy podkreśla obowiązek dawania jałmużny. Grecja i Rzym nie posiadały regularnych organizacji charytatywnych lecz i tam istniały instytucje dla chorych i pokrzywdzonych przez los – były to xenodochia. Idea filantropii wywodzi się z obszaru kultury greckiej. Chociaż Grecy nigdy nie stworzyli jednolitego organizmu państwowego, gdyż ich świat składał się ze stu kilkudziesięciu „polis” – miast-państw, lecz stworzyli zarazem całość wyróżniającą Greków w ówczesnym świecie. Sławili nie tylko cnoty intelektualne, które były źródłem arystokratyzmu myśli greckiej, lecz i etyczne – z tych ostatnich zrodziła się filantropia i miłość do innych ludzi. Wszelkiej filantropii patronował Olimp. Prometeusz przekazuje ludziom ogień, Herkules poświęca całe swoje życie ochronie ludzi przed nieszczęściami, natomiast Hermes jest obrońcą pokoju. Człowiek zdefiniowany jako istota miłująca swoich bliźnich, stawał się człowiekiem w pełni, dzięki darzeniu sympatią wszystkich członków społeczności, w której zamieszkał. Platon stwierdza, że są trzy rodzaje filantropii: jedna objawia się w powitaniu gdy ktoś każdego spotkanego słowami pozdrawia i uściśnie mu prawicę; - druga, gdy ktoś śpieszy z pomocą każdemu nieszczęśliwemu; - - trzecia, gdy się lubi urządzać przyjęcia. Pod koniec starożytności rolę państwa, jako instytucji organizującej opiekę, przejął Kościół. Chrześcijaństwo, głoszące zasadę czynnej miłości bliźniego buduje na niej swoją etykę, podnosząc ubóstwo do rangi cnoty. Nadając wartość pracy, było ze swej natury bliskie ludowi. Tym samym miało od samego początku potencjalnie liczne rzesze wyznawców, tak wśród plebsu, jak i ludności niewolniczej. Na przełomie XVIII i XIX wieku następuje wyraźne zeświecczenie pomocy, aczkolwiek założenia i metody filantropii religijnej i laickiej nie przedstawiają istotnych różnic. Pojęcie wolonariusz pochodzi od łacińskiego słowa voluntas- dobra wola, dobrowolność, ochotniczość. Dawniej oznaczało ono praktykę bez wynagrodzenia w okresie nauki zawodu. Współcześnie pojęcie to zastępowane bywa nazwami „praca ochotnicza”, „praca społeczna”. W naszej kulturze wcześniej posługiwaliśmy się takim pojęciami jak miłosierdzie, altruizm, Idea wolontariatu dotyczy działań zarówno lokalnych jak i ogólnonarodowych oraz międzynarodowych. Przede wszystkim wolontariat jest podstawą działalności wielu organizacji pozarządowych oraz inicjatyw obywatelskich. Realizacja wielu kampanii w zakresie edukacji, pomocy społecznej, ochrony zdrowia czy też ochrony środowiska ściśle związana jest z działalnością wolontariuszy. Wolontariat wiąże się z możliwością realizacji własnych pasji, zainteresowań, możliwością poznawania świata, zdobywania doświadczenia zawodowego. Wolontariusze bywają traktowani bądź to jako osoby godne podziwu, bądź też skrajnie odmiennie, jako osoby godne politowania. Mogą być stawiane jako wzór albo antywzór drogi życiowej.
