ZAPOBIEGANIE OTYŁOŚCI U DZIECI -czy jest szansa na sukces? Prof. Ewa Małecka-Tendera Klinika Pediatrii i Endokrynologii Dziecięcej SUM OTYŁOŚĆ U DZIECI W RÓŻNYCH Overweight & Obesity in Children around the Globe (Based on IOTF cut off ŚWIATA points) REGIONACH 40 35 30 25 % 20 15 10 5 0 Overweight North America Latin Eastern Med America Europe Region Obesity IOTF - 2008 West Pacific South East Asia Africa Percent Overweight Trend występowania otyłości u dzieci w USA 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 2 to 5 6 to 11 12 to 19 1963- 1971- 1976- 1988- 1999- 2001- 2003- 200570 74 80 94 00 02 04 2006 Source: CDC/NCHS, NHES and NHANES Częstość występowania otyłości i nadwagi w Europie u dzieci w wieku 7 – 11 lat Malta Sicily Spain Gibraltar Crete Portugal Italy England Ireland (Republic) Cyprus Sweden Greece France Switzerland Bulgaria Poland Czech Republic Hungary Germany Denmark Netherlands % 0 10 obese 20 30 40 overweight IOTF cut-off points with regional or nationally representative measured data sets 2005 Częstość występowania otyłości i nadwagi u dzieci w wieku 10 – 16 lat w poszczególnych krajach SZCZECIN D: N-6,5%; O-9,8% Ch: N-3%; O-0% BIAŁYSTOK D: N-14,6%; O-2,1% Ch: N-7,5%; O-2,5% POZNAŃ WARSZAWA D: N-8,9%; O-3,2% Ch: N-5%; O-2,1% D: N-11,2%; O-2,9% Ch: N-11,1%; O-4,4% KIELCE KATOWICE D: N-9,2%; O-3,4% Ch: N-8,6%; O-2,5% Dzieci w wieku 7-9 lat D: N-4,5%; O-0% Ch: N-3,2%; O-4,8% KRAKÓW D: N-5,2%; O-1,8% Ch: N-7,6%; O-3,3% Małecka-Tendera i wsp. 2002 RZESZÓW D: N-6,9%; O-0,8% Ch: N-3,9%; O-3,9% Nadwaga i otyłość u 7-9 letnich dzieci polskich i francuskich 20 % 15 10 - 95% CI for overweight * * 11,8 * 14,3 12,1 14,9 11,4 13,8 5 3,6 0 3,8 Girls and boys Dziewczęta i chłopcy 3,7 3,4 Girls Dziewczęta Polish polskie population Dzieci 3,6 4,1 Boys Chłopcy French Dziecipopulation francuskie Nadwaganon obese overweight overweight Nadwaganon obese obese Otyłość obese Otyłość Małecka-Tendera & al. Obes Res 2005 PERISCOPE- nadwaga u dzieci przedszkolnych z trzech krajów Europy w 2010 r. 100% 80,4% 80% 76,5% 75,9% 60% 40% 24,1% 23,5% 19,6% 20% 0% Denmark Italy Normalweight Poland Overweight/Obese PERISCOPE- otyłość u dzieci przedszkolnych z trzech krajów Europy 100% 80% % 76,6% Denmark 60% 40% 19,9% 20% 3,5% 0% Normalweight Overweight Obese 100% 80% 75,8% Italy 60% % 40% 20% 14,1% 10,2% Overweight Obese 0% Normalweight 100% 80,4% 80% Poland 60% % 40% 14,7% 20% 4,9% 0% Normalweight Overweight Obese Raport:. Instytut Matki i Dziecka 2007 Badanie OLAF 2010 20% dzieci i młodzieży w wieku 9-18 lat Nadmierna masa ciała • 18% chłopców • 14% dziewcząt Epidemiologia otyłości u dzieci • W USA - najwyższy procent nadwagi i otyłości– rozmiary epidemii • W Europie - bardzo wysoki procent nadwagi i otyłości u dzieci u dzieci basenu Morza Śródziemnego – zbliża się do rozmiarów epidemii • W Polsce – stosunkowo niski procent dzieci z otyłością i nadwagą – ale trend niekorzystny 50% szans na nadwagę lub otyłość jako dorosły 85% szans na nadwagę lub otyłość jako dorosły Otyłość w rodzinie Ryzyko otyłości dziecka >9x Ryzyko otyłości dziecka>13x Ryzyko otyłości dziecka >56x PREWENCJA OTYŁOŚCI PREWENCJA OTYŁOŚCI U DZIECI 1. Modyfikacja stylu żywienia powinna polegać na zapewnieniu łatwego dostępu do „zdrowej żywności” 2. Zwiększenie aktywności fizycznej dzieci wymaga stworzenia bezpiecznych miejsc zabaw i rekreacji 3. Efektywna prewencja otyłości u dzieci musi mieć charakter działania populacyjnego 4. Zarówno pierwotna jak i wtórna prewencja otyłości u dzieci wymaga zmiany polityki socjalnoekonomicznej państwa Zmiana stylu żywienia Ograniczenie żywności „fast food” na rzecz spożycia ryb, jarzyn i owoców Jak zachęcić dziecko do jedzenia jarzyn i owoców Szkoła też może kształtować nawyki żywieniowe Badanie kliniczne przeprowadzone u 477 dzieci, u których wyeliminowano z diety wysoko słodzone napoje na czas 18 miesięcy A Trial of Sugar-free or Sugar-Sweetened Beverages and Body Weight in Children J.C. de Ruyter and others N Engl J Med 2012; 367:1397-1406 Ograniczenie czasu spędzanego przez dzieci „przed ekranem” Aktywność fizyczna całych rodzin Dziękuję za (u)wagę