STRESZCZENIE

STRESZCZENIE
Łuszczyca jest chorobą przewlekłą, o nawrotowym i chimerycznym przebiegu. Występuje na
całym świecie, szacuje się, że dotyczy ok. 2-3% populacji światowej, a około miliona chorych
w Polsce. W przebiegu łuszczycy dochodzi do zwiększonej proliferacji naskórka. Wykwitem
pierwotnym jest grudka, z tendencją do zlewania się. Zmiany łuszczycowe lokalizują się w
typowych miejscach: okolica łokciowa, kolanowa, krzyżowo-lędźwiowa i skóra głowy.
Objawom zwykle towarzyszy świąd.
Leczenie
jest
wielokierunkowe
i
zależy
od
zaawansowania
zmian
skórnych.
Leczenie dzielimy na leczenie zewnętrzne, ogólne, fototerapię i leczenie biologiczne.
Leczenie miejscowe jest najbardziej popularną terapią, leczenie ogólne zapobiega rozwojowi
ciężkich postaci tej choroby, a leczenie biologiczne moduluje przebieg choroby.
Do leczenia biologicznego lekiem ustekinumab, kwalifikowano pacjentów z łuszczycą
pospolitą o umiarkowanym i ciężkim przebiegu, u których nie uzyskano poprawy po leczeniu
terapią
tradycyjną
lub
którzy mieli
przeciwskazania
do
włączenia
tej
metody.
Kwalifikacja do badania oparta była na podstawie ciężkości i nasilenia zmian łuszczycowych
według wskaźników: PASI, BSA, DLQI. Według tych wskaźników kwalifikowano chorych
do badania, gdzie: PASI ≤10, BSA ≤10 i DLQI ≤10 określa łagodną postać łuszczycy,
natomiast PASI >10, BSA >10 i DLQI >10 określa średnią i ciężką postać łuszczycy.
Wstępnie zakwalifikowani pacjenci poddani byli podstawowym badaniom laboratoryjnym,
lekarskim konsultacjom specjalistycznym wykluczającym ukryte ogniska zakażenia, RTG
klatki piersiowej, badaniu Quanti FERON-TB GOLD, EKG. Ponadto badania w kierunku
zakażeń wirusowych: HBV, HIV i HCV.
Do badania zakwalifikowano 40 pacjentów, których leczono lekiem biologicznym
ustekinumab na Oddziale Chorób Skóry Szpitala Wojewódzkiego w latach 2009-2012r.
Lek podawano w schemacie 0-4-16-28-40-52 tydzień. Przed każdorazowym podaniem leku
pacjent był hospitalizowany, oceniano stopień zaawansowania zmian skórnych, oceniano
występowanie objawów niepożądanych, wykonywano kontrolne badania laboratoryjne.
W grupie badanej było 33 mężczyzn (82,5%) i 7 kobiet (17,5%). Średni wiek badanych
wynosił 39,27 (±12,57) lat, gdzie najmłodszy chory miał 19 lat , a najstarszy 63 lat. Średni
wiek kobiet wynosił 40 (±11,63), gdzie najmłodsza badana miała 29, lat a najstarsza 61 lat.
Średni wiek mężczyzn wynosił 39,12 (±12,30), gdzie najmłodszy badany miał 19 lat,
a najstarszy 63 lata. Dodatni wywiad rodzinny (tzn. stwierdzono występowanie łuszczycy
pospolitej wśród członków rodziny) wśród 28 (70%) chorych, ujemny wywiad rodzinny
(tzn. nie stwierdzono występowania łuszczycy pospolitej wśród członków rodziny) wśród
12 pacjentów (30%). Nadciśnienie tętnicze występowało u 12 (30%) chorych.
Cukrzyca występowała u 3 (7,5%) chorych. Choroba niedokrwienna serca występowała
u 2 (5%) pacjentów. Niedoczynność tarczycy występowała u 2 (5%) pacjentów.
Zespół Gilberta występował u 1 (2,5%) pacjenta. Astma oskrzelowa w wywiadzie
występowała u 3 (7,5%) badanych. Przebyta zatorowość płuc występowała u 1 pacjenta
(2,5%). Osteoporoza występowała u 2 (5%) pacjentów. Wśród badanych występowały
choroby genetyczne: zespół Turnera u 1 (2,5%) pacjentki i zespół Downa u 1 (2,5%) pacjenta.
Populację badaną podzielono na następujące grupy: grupa chorych leczona cyklosporyną A
w dawce 5mg/kg m.c./dobę bez efektu przez 3 miesiące, grupa chorych leczona
metotreksatem w dawce 15mg/tydzień bez efektu przez 3 miesiące, grupa chorych leczona
acytretyną w dawce 0,5mg/kg m.c./dobę bez efektu przez 8 tygodniu, grupa chorych leczona
PUVA-terapią (psolaren+UVA) bez efektu przez 3 miesiące, grupa chorych leczona
wcześniej lekami biologicznymi o innym mechanizmie działania (inhibitory TNF-alfa).
Średnia wartość wskaźnika PASI w całej grupie chorych na łuszczycę wyniosła 17,89
(±7,33), u kobiet 18,45 (±7,49), u mężczyzn 17,67 (±7,31). Średnia wartość wskaźnika PASI
w grupie chorych leczonych cyklosporyną A przed włączeniem leczenia biologicznego
wyniosła 17,50 (±7,32), u kobiet 16,86 (±8,86), u mężczyzn 17,67 (±7,00). Średnia wartość
wskaźnika PASI w grupie chorych leczonych metotreksatem przed włączeniem leczenia
biologicznego wynosiła 18,26 (±7,42), u kobiet 19,53 (±6,80), u mężczyzn 17,30 (±7,86).
Średnia wartość wskaźnika PASI w grupie chorych leczonych retinoidami przed włączeniem
leczenia biologicznego wynosiła 17,50 (±6,39), u kobiet 17,18 (±6,23), u mężczyzn 17,63
(±6,63). Średnia wartość wskaźnika PASI w grupie chorych leczonych PUVA-terapią przed
włączeniem leczenia biologicznego wynosiła 17,64 (±8,24), u kobiet 20,00 (±8,94),
u mężczyzn 16,06 (±7,73). Średnia wartość wskaźnika PASI w grupie chorych leczonych
innymi lekami biologicznymi przed włączeniem ustekinumabu wynosiła 15,91 (±6,71),
u kobiet 18,84 (±4,18), u mężczyzn 20,83 (±8,91). W całej 40 osobowej grupie chorych
leczonych ustekinumabem u 31 (77,5%) chorych osiągnięto PASI 75, u 2 (5%) chorych nie
uzyskano dobrej odpowiedzi na leczenie, 2 (5%) pacjentów zostało wycofanych z badania
z powodu nie uzyskania PASI 75, dodatkowo rozwinęła się u nich erytrodermia łuszczycowa.
U 5 (12,5%) uzyskano PASI 75 w 4-tym tygodniu leczenia, u 23 (57,49%) uzyskano PASI 75
w 16-tym tygodniu leczenia, u 3 (7,5%) pacjentów nie uzyskano PASI 75.
Średnia wartość wskaźnika BSA przed rozpoczęciem leczenia w całej grupie chorych
na łuszczycę zwyczajną wyniosła 36,64% (±15,90), u kobiet 36,81% (±16,75), u mężczyzn
32,21% (±15,63). Średnia wartość wskaźnika BSA przed rozpoczęciem leczenia w grupie
chorych leczonych cyklosporyną wyniosła 34,53% (±15,45), u kobiet 40,88 (±15,51),
u mężczyzn 32,90 (±15,22). Średnia wartość wskaźnika BSA przed rozpoczęciem leczenia w
grupie chorych leczonych metotreksatem wyniosła 32,64% (±15,90), u kobiet 34,77%
(±16,75), u mężczyzn 31,20% (±16,63). Średnia wartość wskaźnika BSA przed rozpoczęciem
leczenia w grupie chorych leczonych retinoidami wyniosła 32,43% (±17,90), u kobiet 30,17%
(±17,65), u mężczyzn 32,28% (±17,73). Średnia wartość wskaźnika BSA przed rozpoczęciem
leczenia w grupie chorych leczonych PUVA-terapią wyniosła 30,54% (±17,07), u kobiet
39,27% (±17,45), u mężczyzn 24,29% (±12,63). Średnia wartość wskaźnika BSA przed
rozpoczęciem leczenia w grupie chorych leczonych innymi lekami biologicznymi wyniosła
34,64% (±15,95), u kobiet 41,16% (±16,75), u mężczyzn 31,01% (±14,63).
Średnia wartość wskaźnika DLQI w całej grupie chorych na łuszczycę wyniosła 15,89
(±8,06), u kobiet 23,16 (±5,30), u mężczyzn 12,53 (±6,87). Średnia wartość wskaźnika DLQI
w grupie chorych leczonych cyklosporyną przed włączeniem leczenia biologicznego wyniosła
18,93 (±3,86), u kobiet 22 (±4,89), u mężczyzn 17,81 (±2,92). Średnia wartość wskaźnika
DLQI w grupie chorych leczonych metotreksatem przed włączeniem leczenia biologicznego
wynosiła 19,17 (±6.78), u kobiet 20,57 (±7,43), u mężczyzn 18,20 (±6,67). Średnia wartość
wskaźnika DLQI w grupie chorych leczonych retinoidami przed włączeniem leczenia
biologicznego wynosiła 20,18 (±6,98), u kobiet 21,16 (±7,49), u mężczyzn 19,81 (±5,56).
Średnia wartość wskaźnika DLQI w grupie chorych leczonych PUVA-terapią przed
włączeniem leczenia biologicznego wynosiła 18,61 (±5,83), u kobiet 21,26 (±6,94),
u mężczyzn 16,52 (±3,93). Średnia wartość wskaźnika DLQI w grupie chorych leczonych
innymi lekami biologicznymi przed włączeniem ustekinumabu wynosiła 18,51 (±6,51),
u kobiet 21,84 (±6,18), u mężczyzn 17,16 (±6,21).
W trakcie trwania terapii w latach 2009-2012r. obserwowano działania niepożądane
towarzyszące leczeniu. W całej 40 osobowej grupie objawy niepożądane wystąpiły u 18
pacjentów. Działania niepożądane podzielono na łagodne i ciężkie objawy uboczne.
Do łagodnych działań niepożądanych zaliczono: infekcje górnych dróg oddechowych, wzrost
masy ciała, wysiew skórnych zmian łuszczycowych, zakażenie Herpes Simplex, zakażenie
układu
moczowego.
Do
ciężkich
zdarzeń
niepożądanych
łuszczycową w przebiegu leczenia i rak pęcherza moczowego.
zaliczono:
erytrodermię