Pomoc dla państw UE przy odtwarzaniu siedlisk i populacji żubra

Żubr – gatunek, którym chwalimy się w
Europie
„Żubr to gatunek, który z powodzeniem został odtworzony w Polsce i stał się bez wątpienia
produktem flagowym polskiej ochrony przyrody. Proponowaliśmy działania reintrodukcyjne tego
gatunku w całej Europie, niestety bezskutecznie. To Polacy odtworzyli populację żubra, a dzisiaj się
nas atakuje” – powiedział prof. Jan Szyszko, minister środowiska 3 lutego 2017 r. podczas
konferencji prasowej.
Minister Szyszko podkreślił, że jednym z największych problemów świata, z punktu widzenia
przyrodniczego, jest zanik bioróżnorodności i wyginięcie gatunków.
„Polska to unikat w zakresie bioróżnorodności. Posiadamy pełną gamę
rodzimych gatunków roślin i zwierząt. Twórcą tego niepowtarzalnego stanu
środowiska przyrodniczego są m.in. polskie Lasy Państwowe oraz Polski
Związek Łowiecki” – powiedział prof. Jan Szyszko.
Minister zaznaczył również, że krytyka atakująca Polskę za to, że źle chroni zasoby przyrodnicze,
jest wysoce krzywdząca.
"Żubr to gatunek europejski, który występował na terenie prawie całej Europy, a
który został z części zachodnich został wyeliminowany w zależności od rejonu
300, 200 albo 100 lat temu. Obecnie polskim myśliwym i leśnikom
niesprawiedliwie zarzuca się, że "zabijają" żubra. Niektóre środowiska
zapominają, że to dzięki polskiej myśli ochrony przyrody ten gatunek został
odtworzony. Szczególe zasługi w tym zakresie ma prof. Jan Sztolcman, który w
1929 r. wypuścił pierwsze dwa osobniki do puszczy, aby żyły w stanie wolnym " –
podkreślił minister Szyszko.
„Obecnie mamy ponad 1,5 tys. żubrów, a rocznie rodzi się 150 nowych.
Pojemność siedlisk jest jednak ograniczona. Eliminuje się chore osobniki, ale
trzeba zastanowić się, co zrobić ze wzrostem populacji” – dodał.
Pomoc dla państw UE przy odtwarzaniu siedlisk
i populacji żubra
Minister środowiska zwrócił uwagę, że Polska nadal jest gotowa nie tylko przekazać osobniki żubra
krajom UE, ale również oferuje pomoc finansową.
„Nasza propozycja uruchomienia w państwach UE programu odtwarzania
siedlisk przyrodniczych, dotyczy miejsc, w których żubr wyginął. Eksperyment
wzorowany na polskich rozwiązaniach mógłby znacząco wzbogacić
bioróżnorodność w krajach europejskich, gdzie w wielu miejscach doszło do
degradacji i zaniku rodzimych gatunków zwierząt” – powiedział prof. Jan
Szyszko.
Minister Szyszko w październiku 2016 r. podczas Rady UE ds. Środowiska przekazał propozycję
dotyczącą inicjatywy związanej z odtwarzaniem siedlisk dla gatunków priorytetowych w państwach
Unii Europejskiej oraz reintrodukcję gatunków, które wyginęły w tych państwach, jak np. żubr. Na tę
propozycję odpowiedziało pięć państw członkowskich UE: Bułgaria, Republika Czeska, Holandia,
Republika Federalna Niemiec oraz Rumunia.
Prof. Szyszko poinformował, że Bułgaria zadeklarowała chęć przyjęcia 6 osobników, z kolei
Rumunia wyraziła zainteresowanie przyjęciem żubrów wyłącznie z linii białowiesko-kaukaskiej, nie
wskazując jednak ich liczby. Republika Czeska poinformowała, że obecnie dopiero przygotowuje
projekt dotyczący hodowli żubra, natomiast Holandia wskazała na zbyt mały obszar kraju. Niemcy,
jako barierę we wprowadzeniu żubrów do środowiska naturalnego, wskazały gęste zaludnienie kraju
oraz niewielką liczbę zwartych powierzchni siedlisk odpowiednich dla tego gatunku.
Ochrona żubra
Podczas konferencji wiceminister środowiska Andrzej Konieczny podkreślił, że mając na uwadze
eliminowanie źródeł zakażenia na jak najwcześniejszym etapie, prowadzone są działania
zapobiegające rozprzestrzenianiu się chorób, w tym eliminacja żubra.
„Żubry są wyjątkowo podatne na choroby zakaźne, np. gruźlicę bydlęcą. Bez
podjęcia czynnych metod ochrony stada i bez odpowiedniej profilaktyki,
zwierzęta ranne lub chore narażone są na cierpienie, a także mogą stanowić
źródło zakażenia dla pozostałych żubrów” – powiedział wiceminister Konieczny.
„Eliminacja pewnej liczby chorych osobników żubra, nie jest szkodliwa dla
zachowania we właściwym stanie ochrony dziko występującej populacji tego
gatunku” – dodał.
Wiceminister Konieczny zaznaczył również, że eliminacja osobników pochodzących z hodowli
zagrodowych jest podyktowana faktem, iż w zagrodzie jest ograniczona ilość przestrzeni, wielkość i
struktura utrzymywanego stada musi być odpowiednia. W przeciwnym przypadku dochodzi do walki,
która kończy się uszkodzeniem zwierząt, ich ucieczką poza teren zagrody lub zniszczeniem
infrastruktury. Inną przyczyną eliminacji osobników z hodowli zamkniętych jest podeszły wiek samic i
ich bezpłodność. Są to osobniki, które nie wezmą udziału w rozrodzie i ich pozycja w hierarchii stada
jest niska.
***
Według danych za 2015 r. liczebność żubrów w Polsce wynosiła 1565, w tym w hodowlach
zamkniętych 218, a w stadach wolnych 1347. Żubry możemy spotkać nie tylko w Puszczy
Białowieskiej, ale także w Puszczach Boreckiej i Knyszyńskiej, w Bieszczadach i w województwie
zachodniopomorskim.