chemia
advertisement
ZASADY OCENIANIA WEWNĄTRZSZKOLNEGO dla UCZNIA Z CHEMII_ wymagania szczegółowe W klasie trzeciej oprócz nowych działów ocenianiu podlegają również wiadomości i umiejętności powtarzane do egzaminu gimnazjalnego. Dział 9. Węglowodory Wymagania na ocenę dopuszczającą Uczeń: rozumie pojęcia: chemia nieorganiczna, chemia organiczna; wie, w jakich postaciach występuje węgiel w przyrodzie; pisze wzory sumaryczne, zna nazwy czterech początkowych węglowodorów nasyconych; zna pojęcie: szereg homologiczny; zna ogólny wzór alkanów; wie, jakie niebezpieczeństwo stwarza brak wystarczającej ilości powietrza podczas spalania węglowodorów nasyconych; wskazuje źródło występowania etenu w przyrodzie; pisze wzór sumaryczny etenu; zna zastosowanie etenu; pisze ogólny wzór alkenów i zna zasady ich nazewnictwa; podaje przykłady przedmiotów wykonanych z polietylenu; pisze ogólny wzór alkinów i zna zasady ich nazewnictwa; pisze wzór sumaryczny etynu (acetylenu); dostateczną dobrą bardzo dobrą Uczeń: wymienia odmiany pierwiastkowe węgla; wyjaśnia, które związki chemiczne nazywa się związkami organicznymi; pisze wzory strukturalne i półstrukturalne dziesięciu początkowych węglowodorów nasyconych; wyjaśnia pojęcie: szereg homologiczny; tłumaczy, jakie niebezpieczeństwo stwarza brak wystarczającej ilości powietrza podczas spalania węglowodorów nasyconych; opisuje właściwości fizyczne etenu; podaje przykłady przedmiotów wykonanych z tworzyw sztucznych; bada właściwości chemiczne etenu; opisuje właściwości fizyczne acetylenu; zna pochodzenie ropy naftowej i gazu ziemnego; wyjaśnia zasady obchodzenia się z cieczami łatwo palnymi. Uczeń: wyjaśnia pochodzenie węgli kopalnych; podaje przykład doświadczenia wykazującego obecność węgla w związkach organicznych; pisze równania reakcji spalania węglowodorów nasyconych przy pełnym i ograniczonym dostępie tlenu; buduje model cząsteczki i pisze wzór sumaryczny i strukturalny etenu; pisze równania reakcji spalania alkenów oraz reakcji przyłączania wodoru i bromu; wyjaśnia, na czym polega reakcja polimeryzacji; uzasadnia potrzebę zagospodarowania odpadów tworzyw sztucznych; buduje model cząsteczki oraz pisze wzór sumaryczny i strukturalny etynu; opisuje metodę otrzymywania acetylenu z karbidu; Uczeń: tłumaczy, dlaczego węgiel tworzy dużo związków chemicznych; wyjaśnia, w jaki sposób właściwości fizyczne alkanów zależą od liczby atomów węgla w ich cząsteczkach; bada właściwości chemiczne alkanów; uzasadnia nazwę: węglowodory nasycone; podaje przykład doświadczenia, w którym można w warunkach laboratoryjnych otrzymać etylen; wykazuje różnice we właściwościach węglowodorów nasyconych i nienasyconych; zapisuje przebieg reakcji polimeryzacji na przykładzie tworzenia się polietylenu; omawia znaczenie tworzyw sztucznych dla gospodarki człowieka; bada właściwości chemiczne etynu; wskazuje podobieństwa we właściwościach alkenów i alkinów; wyjaśnia rolę ropy naftowej i gazu ziemnego we współczesnym świecie. zna zastosowanie acetylenu; wskazuje źródła występowania węglowodorów w przyrodzie. pisze równania reakcji spalania alkinów oraz reakcji przyłączania wodoru i bromu; zna właściwości gazu ziemnego i ropy naftowej. Przykłady wymagań nadobowiązkowych Uczeń: wie, co to oznacza, że atom węgla jest tetraedryczny; rozumie i wyjaśnia pojęcie izomerii; zna wzory sumaryczne i nazwy alkanów o liczbie atomów węgla 11–15; • • • wie, co to są cykloalkany i węglowodory aromatyczne; zna inne polimery, np. poli(chlorek winylu) i polipropylen; stosuje zdobyte wiadomości w sytuacjach problemowych. Dział 10. Pochodne węglowodorów Wymagania na ocenę dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą Uczeń: definiuje alkohol i podaje ogólny wzór alkoholi jednowodorotlenowych; wymienia właściwości alkoholu metylowego i alkoholu etylowego; zapisuje wzór grupy karboksylowej; wymienia właściwości kwasów tłuszczowych; wie, że sole kwasów tłuszczowych to mydła; definiuje ester jako produkt reakcji kwasu z alkoholem; zna wzór grupy aminowej; wie, co to są aminy i aminokwasy. Uczeń: pisze wzory sumaryczne i strukturalne alkoholi o krótkich łańcuchach; wyjaśnia pojęcia: grupa karboksylowa i kwas karboksylowy; pisze wzory, omawia właściwości kwasu octowego i kwasu mrówkowego; podaje przykłady nasyconych i nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz pisze ich wzory; prawidłowo nazywa sole kwasów karboksylowych; wie, co to jest twardość wody; wie, jaką grupę funkcyjną mają estry; zna budowę cząsteczki aminy (na przykładzie metyloaminy); opisuje budowę cząsteczki aminokwasu. Uczeń: wyjaśnia pojęcie: grupa funkcyjna; omawia właściwości alkoholu metylowego i alkoholu etylowego; pisze równania reakcji spalania alkoholi; omawia trujące działanie alkoholu metylowego i szkodliwe działanie alkoholu etylowego na organizm człowieka; omawia właściwości kwasu octowego i kwasu mrówkowego; pisze równania reakcji spalania i równania dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) kwasów: mrówkowego i octowego; pisze równania reakcji spalania kwasów tłuszczowych; wyjaśnia, czym różnią się tłuszczowe kwasy nasycone od nienasyconych; pisze równania reakcji kwasu oleinowego z wodorem i z bromem; pisze równanie reakcji otrzymywania stearynianu sodu; omawia zastosowanie soli kwasów karboksylowych; wskazuje występowanie estrów; pisze wzory, równania reakcji otrzymywania i stosuje poprawne nazewnictwo estrów; omawia właściwości fizyczne estrów; wymienia przykłady zastosowania wybranych estrów; zna i opisuje właściwości metylo­aminy; opisuje właściwości glicyny. Uczeń: wyjaśnia proces fermentacji alkoholowej; podaje przykłady alkoholi wielowodorotlenowych – glicerolu (gliceryny, propanotriolu) oraz glikolu etylenowego (etanodiolu); pisze wzory sumaryczne i strukturalne alkoholi wielowodorotlenowych; omawia właściwości fizyczne alkoholi wielowodorotlenowych i podaje przykłady ich zastosowania; bada właściwości rozcieńczonego roztworu kwasu octowego; pisze w formie cząsteczkowej równania reakcji kwasów karboksylowych (mrówkowego i octowego) z metalami, tlenkami metali i z zasadami; wyprowadza ogólny wzór kwasów karboksylowych; bada właściwości kwasów tłuszczowych; omawia warunki reakcji kwasów tłuszczowych z wodorotlenkami i pisze równania tych reakcji; omawia przyczyny i skutki twardości wody; opisuje doświadczenie otrzymywania estrów w warunkach pracowni szkolnej; pisze równania reakcji hydrolizy estrów; doświadczalnie bada właściwości glicyny; wyjaśnia, w jaki sposób obecność grup funkcyjnych wpływa na właściwości związków; wyjaśnia, na czym polega wiązanie peptydowe. Przykłady wymagań nadobowiązkowych Uczeń: zna wzory i nazwy wybranych fluorowcopochodnych; zna izomery alkoholi; zna wzory innych kwasów, np. wzór kwasu szczawiowego; pisze wzory i równania reakcji otrzymywania dowolnych estrów (w tym wosków i tłuszczów); podaje przykłady peptydów występujących w przyrodzie; stosuje zdobyte wiadomości w sytuacjach problemowych. Dział 11. Substancje o znaczeniu biologicznym Wymagania na ocenę dopuszczającą Uczeń: definiuje tłuszcze; podaje przykłady występowania tłuszczów w przyrodzie; wie, że aminokwasy są podstawowymi jednostkami budulcowymi białek; podaje skład pierwiastkowy białek; wie, że białko można wykryć za pomocą reakcji charakterystycznych (rozpoznawczych); zna wzór glukozy; wyjaśnia, z jakich surowców roślinnych otrzymuje się sacharozę; zna wzór sumaryczny skrobi; zna wzór celulozy; wymienia właściwości celulozy; wymienia rośliny będące źródłem pozyskiwania włókien celulozowych; wskazuje zastosowania włókien celulozowych; omawia pochodzenie włókien białkowych i ich zastosowanie. dostateczną dobrą bardzo dobrą Uczeń: omawia pochodzenie tłuszczów i ich właściwości fizyczne; odróżnia tłuszcze roślinne od zwierzęcych oraz stałe od ciekłych; wie, jak odróżnić tłuszcz od oleju mineralnego; omawia rolę białek w budowaniu organizmów; omawia właściwości fizyczne białek; omawia reakcję ksantoproteinową i biuretową jako reakcje charakterystyczne dla białek; pisze równanie reakcji otrzymywania glukozy w procesie fotosyntezy; wyjaśnia pojęcia: cukier i węglowodany; pisze wzór sumaryczny sacharozy; omawia występowanie i rolę skrobi w organizmach roślinnych; pisze wzór sumaryczny skrobi i celulozy; omawia rolę celulozy w organizmach roślinnych; wyjaśnia budowę cząsteczki celulozy; omawia wady i zalety włókien celulozowych; omawia wady i zalety włókien białkowych. Uczeń: pisze wzór cząsteczki tłuszczu i omawia jego budowę; wyjaśnia, na czym polega próba akroleinowa; tłumaczy pojęcie: reakcja charakterystyczna (rozpoznawcza); wyjaśnia rolę tłuszczów w żywieniu; wyjaśnia rolę aminokwasów w budowaniu białka; wyjaśnia pojęcia: koagulacja i denaturacja białka; bada właściwości glukozy; pisze równanie reakcji spalania glukozy i omawia znaczenie tego procesu w życiu organizmów; bada właściwości sacharozy; pisze równanie hydrolizy sacharozy i omawia znaczenie tej reakcji dla organizmów; omawia rolę błonnika w odżywianiu; wymienia zastosowania celulozy; tłumaczy wady i zalety włókien na podstawie ich składu chemicznego. Uczeń: wykazuje doświadczalnie nienasy­cony charakter oleju roślinnego; tłumaczy proces utwardzania tłuszczów; doświadczalnie sprawdza skład pierwiastkowy białek; wyjaśnia przemiany, jakim ulega spożyte białko w organizmach; bada działanie temperatury i różnych substancji na białka; wykrywa białko w produktach spożywczych, stosując reakcje charak­terystyczne (ksantoproteinową i biuretową); wykrywa glukozę w owocach i warzywach, stosując reakcję charakterystyczną (rozpoznawczą) – próbę Trommera; bada właściwości skrobi; przeprowadza reakcję charakterystyczną (rozpoznawczą) skrobi i wykrywa skrobię w produktach spożywczych; proponuje doświadczenie pozwa­lające zbadać właściwości celu­lozy; porównuje właściwości skrobi i celulozy; identyfikuje włókna celulozowe; identyfikuje włókna białkowe; wyjaśnia potrzebę oszczędnego gospodarowania papierem. Przykłady wymagań nadobowiązkowych Uczeń: zna inne reakcje charakterystyczne dla glukozy, np. próbę Tollensa; potrafi wyjaśnić, co to jest struktura pierwszorzędowa, drugorzędowa (trzeciorzędowa) białek; zna przykłady włókien sztucznych, wie, jaką mają budowę; wie, jakie dodatki i w jakim celu są stosowane do żywności; wymienia sposoby konserwowania żywności i podaje przykłady środków konserwujących żywność; analizuje etykiety artykułów spożywczych i wskazuje zawarte w nich barwniki, przeciwutleniacze, środki zapachowe, zagęszczające, konserwujące; podaje podstawowe skutki użycia substancji uzależniających; podaje kilka przykładów substancji uzależniających, wskazując ich miejsce występowania. Cele edukacyjne z chemii: pogłębianie wiedzy o procesach w otaczającym nas świecie, zrozumienie znaczenia chemii w rozwoju cywilizacji, rozbudzenie zainteresowania chemią poprzez interpretację jej osiągnięć, rozwijanie zainteresowań poznawczych i postaw twórczych, umiejętne planowanie i wykonywanie eksperymentów, interpretacja wyników doświadczeń, wykształcenie umiejętności samokształcenia poprzez zdobywanie informacji z różnych źródeł, bezpieczne posługiwanie się substancjami w laboratorium i w życiu codziennym, Cele kształcenia: kształcenie umiejętności myślenia prowadzącego do rozumienia przez ucznia poznawanej wiedzy, jak i nabycia umiejętności posługiwania się nią, ukazanie użyteczności wiedzy chemicznej w życiu codziennym, jej powiązania z innymi naukami oraz kształtowanie podstaw w zakresie ochrony środowiska w tym również własnego zdrowia i bezpieczeństwa. Stosowane formy kontroli i oceny ucznia na lekcjach chemii: - odpowiedź ustna - kartkówka - sprawdzian - test - aktywność (wypowiedzi ustne, udział w doświadczeniach, itp.) - zadanie domowe - praca dodatkowa. W przypadku sprawdzianów przyjmuje się następującą skalę punktową: Powyżej 90% - ocena bardzo dobra Powyżej 75% - ocena dobra Powyżej 50 % - ocena dostateczna Powyżej 30% - ocena dopuszczająca Do 30% - ocena niedostateczna W przypadku kartkówek przyjmuje się następującą skalę punktową: 100% - 95% - ocena bardzo dobra 94% - 80% - ocena dobra 79% - 60% - ocena dostateczna 59% - 50% - ocena dopuszczająca 49% - 0% - ocena niedostateczna Ocenę celującą uczeń uzyskuje w przypadku, gdy osiągnie 100% punktów i rozwiąże zadanie dodatkowe. Ocena semestralna i na koniec roku szkolnego wystawiana jest na podstawie ocen cząstkowych uzyskanych w danym semestrze, przy czym największą wagę mają oceny ze sprawdzianów i testów, następnie z kartkówek i odpowiedzi ustnych. Pozostałe formy oceniania spełniają funkcję wspomagającą. Przy wystawianiu oceny końcowej wpływ ma praca ucznia przez cały rok szkolny. Ocenę klasyfikacyjną roczną można podwyższyć w wyniku egzaminu sprawdzającego. Oceny są jawne dla ucznia i rodziców. Sprawdziany i testy obejmujące partie materiału obszerniejsze niż trzy ostatnie lekcje zapowiadane są z tygodniowym wyprzedzeniem. Uczeń zostaje poinformowany o zakresie obowiązujących go wiadomości oraz umiejętności podlegających sprawdzeniu. Uczeń nieobecny na sprawdzianie lub teście musi napisać go: w terminie ustalonym z nauczycielem do dwóch tygodni (w przypadku usprawiedliwionej nieobecności), na lekcji na której uczeń jest obecny (w wypadku nieusprawiedliwionej nieobecności). Jeśli uczeń nie napisze pracy otrzymuje ocenę niedostateczną. Poprawione sprawdziany, testy przez nauczyciela (w terminie dwóch tygodni), uczniowie dostają do wglądu. Każda ocena niedostateczna ze sprawdzianu lub testu musi zostać poprawiona przez ucznia, w terminie uzgodnionym z nauczycielem. W e-dzienniku poprawiona ocena jest zapisywana obok poprzedniej z tą samą wagą. Oceny z prac pisemnych poprawiamy na zajęciach dodatkowych w terminie dwóch tygodni od czasu jej otrzymania. Ucznia obowiązuje bieżące przygotowywanie się z trzech ostatnich lekcji, które może być sprawdzane w formie odpowiedzi ustnej bądź niezapowiedzianej kartkówki. Wiadomości podstawowe i kluczowe mogą być sprawdzone w każdym momencie. Uczniowie, którzy rozpoczęli pierwszą klasę nie otrzymują ocen niedostatecznych w okresie dwóch pierwszych tygodni roku szkolnego. Na dzień przed egzaminem i dwa dni po nim nie robi się sprawdzianów i nie odpytuje się. W pierwszym dniu po przerwie świątecznej, feriach oraz wycieczkach nie odpytuje się uczniów. Uczeń bez uzasadnienia może zgłosić swoje nieprzygotowanie na początku lekcji raz w semestrze przy jednej godzinie tygodniowo lub dwa razy w semestrze przy dwóch godzinach tygodniowo. Zostaje to odnotowane w e-dzienniku i nie ma wpływu na ocenę semestralną i roczną. W ciągu miesiąca uczeń zostaje oceniony co najmniej raz. Przy wystawianiu ocen klasyfikacyjnych bierze się pod uwagę osiągnięcia w konkursach chemicznych. Uczeń za pracę na lekcji może otrzymać „+” (za aktywną pracę) lub „-” (za brak aktywności podczas wykonywanych zadań na zajęciach). Za uzyskanie trzech plusów uczeń otrzymuje ocenę bardzo dobrą, za uzyskanie trzech minusów uczeń uzyskuje ocenę niedostateczną. Jeżeli uczeń w sposób celowy źle obchodzi się z odczynnikami na lekcji otrzymuje ocenę niedostateczną z pracy na lekcji (nie stosowanie się do przepisów i zasad bhp) Uczeń ma obowiązek na bieżąco odrabiać zadania domowe. Za brak zadania domowego uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną. Prace dodatkowe są nieobowiązkowe. Uczeń ma prawo nie zgodzić się na wpisanie do dziennika oceny uzyskanej z tej pracy. Wagi ocen wliczanych do średnich: Waga 3 – sprawdziany, testy Waga 2 – kartkówki, odpowiedzi ustne Waga 1 – zadania domowe, aktywność, dodatkowe zadania. Kryteria oceniania: Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: - posiada wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania, - formułuje problemy oraz dokonuje analizy i syntezy nowych zjawisk, - proponuje rozwiązana nietypowe, - osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach chemicznych szczebla wyższego niż szkolny; Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: - opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem, - stosuje zdobytą wiedzę do rozwiązywania problemów i zadań w nowych sytuacjach, - wykazuje dużą samodzielność i bez pomocy nauczyciela korzysta z różnych źródeł wiedzy, - planuje i bezpiecznie przeprowadza eksperymenty chemiczne, - biegle pisze i uzgadnia równania reakcji chemicznych oraz samodzielnie rozwiązuje zadania o dużym stopniu trudności; Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: - opanował w dużym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem, - poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do samodzielnego rozwiązywania typowych zadań i problemów, - bezpiecznie wykonuje doświadczenia chemiczne, - pisze i uzgadnia równania reakcji chemicznych, - samodzielnie rozwiązuje zadania o średnim stopniu trudności, - korzysta z układu okresowego pierwiastków, wykresów, tablic i innych źródeł wiedzy chemicznej; Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: - opanował w podstawowym zakresie wiadomości i umiejętności, - korzysta z pomocą nauczyciela ze źródeł wiedzy, - z pomocą nauczyciela poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności przy rozwiązywaniu typowych zadań i problemów, - z pomocą nauczyciela pisze i uzgadnia równania reakcji chemicznych oraz rozwiązuje zadania o niewielkim stopniu trudności; Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: - ma braki w opanowaniu wiadomości i umiejętności określonych programem, ale braki te nie przekreślają możliwości dalszego kształcenia, - z pomocą nauczyciela rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim stopniu trudności, - z pomocą nauczyciela pisze proste wzory chemiczne i równania reakcji chemicznych; Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: - nie opanował wiadomości i umiejętności określonych programem, które są konieczne do dalszego kształcenia, - nie zna symboliki chemicznej, - nawet z pomocą nauczyciela nie pisze prostych wzorów chemicznych i równań chemicznych, - nie potrafi bezpiecznie posługiwać się prosty sprzętem laboratoryjnym i odczynnikami chemicznymi - nie skorzystał z ustalonych dla niego form pomocy w celu uzupełnienia braków.
