Ricardo - WZ UW - Uniwersytet Warszawski

Uniwersytet Warszawski Wydział Zarządzania
Zakład Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych
Międzynarodowe Stosunki
Gospodarcze
Prowadzący: mgr Leila Isainowa
Dyżur: po wcześniejszym umówieniu się
Pok. B 415
E-mail: [email protected]
Polska w gospodarce światowej
Źródło: Rocznik statystyczny Handlu Zagranicznego, GUS, Warszawa 11/2014.
Źródło: Rocznik statystyczny Handlu Zagranicznego, GUS, Warszawa 2014
Źródło: Rocznik
statystyczny
Handlu
Zagranicznego,
GUS, Warszawa
2014, listopad.
Źródło: Rocznik statystyczny Handlu Zagranicznego, GUS,
Warszawa 2014, 2010.
Podstawowe teorie handlu
Nazwa
Twórca
Baza handlu
Model korzyści
absolutnych
A. Smith
Absolutna obfitość
zasobów
Model korzyści
komparatywnych
D. Ricardo
Różnica w wydajności
pracy
Teoria proporcji
Heckscher,
czynników produkcji Ohlin,
Samuelson
Różnice w relatywnym
wyposażeniu krajów w
czynniki produkcji
Handel
wewnątrzgałęziowy
Zróżnicowanie dóbr,
korzyści skali
Grubel, Lloyd
Teoria luki
technologicznej
Posner
Teoria cyklu życia
produktu
Vernon
Nierównomierne
rozłożenie postępu
technologicznego
miedzy krajami (firmami)
Produkcja dóbr
znajdujących się w
różnych fazach cyklu
życia
Model korzyści absolutnych
A.Smith „Badania nad naturą i bogactwem narodów” (1776 r.)
(1723-1790)
liberał propagujący idee tolerancji, własności
prywatnej, wolnego rynku i "bogactwa
narodów";
1.ekonomista, ojciec klasycznej ekonomii
politycznej;
2.rzecznik rodzącego się systemu
kapitalistycznego;
3.moralista i humanista podejmujący
zagadnienia cnoty i występku, a także
współżycia wolnych jednostek w ramach
społeczeństwa obywatelskiego;
5.myśliciel wrażliwy na kwestie
sprawiedliwości społecznej i dobra ogółu;
Przewaga absolutna – zdolność kraju do wyprodukowania większej
ilości produktów z danych zasobów wytwórczych niż w kraju
konkurenta, a więc przewagę w zakresie jednostkowych kosztów
produkcji przy wytworzeniu określonych dóbr.
Wydajność (produkt/1h)
Produkt
jabłka (1 kg)
Cygara (1szt)
Polska
Kuba
6
3
1
6
Polska przewaga absolutna w produkcji jabłek
Kuba przewaga absolutna w produkcji cygar
Wybrane teorie handlu
zagranicznego i ich efektywność
Model Davida Ricardo- Wydajność pracy i
przewaga komparatywna
•Koszt alternatywny
•Przewaga komparatywna
•Przewaga absolutna
Koncepcja przewagi komparatywnej
• Przykład:1996, USA, Republikański kandydat na
prezydenta Patrick Buchanan krytykuje wzrost importu
kwiatów do Stanów.
• Zjawisko zamienności (Trade-off)
• Koszt Alternatywny
Miejsce
wytwarzania
Stany
Zjednoczone
Ameryka
Południowa
Razem
Róże
Komputery
-10 000 000
+100 000
+10 000 000
+30 000
0
+70 000
Koszt alternatywny
• W ekonomii koszt alternatywny danego dobra
to ilość innego dobra, z której trzeba
zrezygnować, aby możliwe stało się wytworzenie
dodatkowej jednostki tego pierwszego.
• koszt alternatywny jest to wartość najlepszej z
możliwych korzyści, utraconej w wyniku
dokonanego wyboru.
• Kosztem alternatywnym (przykład) 10 mln róż
jest 100 tys. komputerów
• Przewaga komparatywna- kraj ma
przewagę komparatywna w produkcji
jakiegoś dobra jeśli koszt alternatywny
jego produkcji w przeliczeniu na inne
dobra jest niższy w tym kraju niż w innych
krajach
• Handel między dwoma krajami może być
dla obu krajów korzystny, jeśli każdy z
nich eksportuje dobro, w produkcji którego
ma przewagę komparatywną
Korzyści ze specjalizacji
Teoria kosztów względnych (kosztów
komparatywnych, porównawczych)
(Torrens, Ricardo)
Ricardo „Zasady ekonomii politycznej i
opodatkowania” (1817r)
Torrens „Traktat na temat handlu zagranicznego
zbożem” (1808r)
(1772-1823)
Kraj powinien specjalizować się w produkcji tych dóbr, w
produkcji których jego przewaga w kosztach względnych jest
największa, albo tych, w stosunku do których jego strata w
kosztach względnych jest najmniejsza - podstawą wyboru
specjalizacji są względne koszty produkcji
ZAŁOŻENIA MODELU D. RICARDO
D. Ricardo, The Principles of Political Economy and Taxation, 1817
(1) doskonała konkurencja (homogeniczne dobra, brak
ograniczeń w dostępie do rynku, doskonała informacja itp.),
(2) analizujemy dla uproszenia dwa kraje (kraj, zagranica)
oraz dwa dobra (ser, wino),
(3) jeden czynnik produkcji (siła robocza)
(4) niezmienna technologia (produktywność różni się
między krajami, ale jest identyczna na obszarze danego
kraju),
(5) brak kosztów transportu,
(6) brak barier handlowych
Teoria kosztów komparatywnych D. Ricardo
• Wymiana pozostaje korzystna dla wszystkich
uczestników, jeśli każdy kraj specjalizuje się w
wytwarzaniu tego, w czym ma komparatywną
(względną) przewagę kosztową.
• Kraj odnosi korzyści wytwarzając te dobra, w
których produkcji jest najbardziej wydajny.
Gospodarka z jednym czynnikiem
produkcji
• Kraj, który produkuje Wino i Ser
• αLW- jednostkowe nakłady pracy dla
produkcji wina (1l wina -2 godz. Pracy)
• αLC- jednostkowe nakłady pracy dla
produkcji sera (1kg sera -1 godz. Pracy)
• L-całkowity zasoby gospodarki, czyli siły
roboczej
Granica możliwości produkcyjnych Kraju
Produkcja wina w Kraju, Qw, w litrach
L/αLW
P
Wartość bezwzględna nachylenia równa
się kosztowi alternatywnemu sera w przeliczeniu
Na wino
F
L/αLC
Produkcja sera w Kraju, Qc, w kg
GRANICA MOŻLIWOŚCI PRODUKCYJNYCH
• Qw – wielkość produkcji wina
• Qc – wielkość produkcji sera
• aLW QW – ilość siły roboczej zatrudnionej przy produkcji wina
• aLC QC – ilość siły roboczej zatrudnionej przy produkcji sera
• Granica możliwości produkcyjnych pokazuje różne kombinacje
produktów, które dana gospodarka może wytworzyć
• Pc – cena sera
• Pw – cena wina
• Stawka płac = to co robotnik może
wytworzyć w ciągu godziny
Pc/aLC
Płace przy produkcji sera będą wyższe,
kiedy Pc/Pw > aLC/aLW
Koszt alternatywny
Względne ceny i podaż
Co będzie produkowane, gdy
Pc/Pw = aLC/aLW ?
Z jaką gospodarką mamy do czynienia?
Autarkia
• Nie ma wymiany handlowej, kraj produkuje
oba dobra na swoje potrzeby
• Przy braku wymiany międzynarodowej
względne ceny dóbr są równe
jednostkowym nakładom pracy
potrzebnym do ich wytworzenia
Handel w świecie z jednym
czynnikiem produkcji
•
•
•
Analogicznie można narysować możliwości produkcyjne zagranicy
(oznaczonej dodatkowo gwiazdką *).
Kraj ma przewagę komparatywną w produkcji sera, gdy stosunek
jednostkowych nakładów pracy przy produkcji sera do nakładów przy
produkcji wina jest niższy w kraju niż za granicą, a więc względna wydajność
kraju w produkcji sera jest większa w kraju niż za granicą.
Założenie:
Gdy tylko aLC<aLC*  przewaga absolutna
przewaga absolutna ≠ przewaga komparatywna!
Przewaga
• Przewaga absolutna - dany kraj ma możliwość
produkowania większej ilości produktów z
danych zasobów niż pozostałe.
• Przewaga komparatywna – oznacza zdolność
kraju do produkowania niektórych dóbr po
kosztach relatywnie niższych niż innych, w
stosunku do pozostałych krajów.
• Przewaga konkurencyjna – w danej dziedzinie
kraj zwiększa swoje udziały rynkowe,
wygrywając konkurencję z partnerami
handlowymi.
Granica możliwości produkcyjnych Zagranicy
Produkcja wina w Zagranicy, Q*w, w litrach
F*
L*/α*LW
P*
L*/α*LC
Produkcja sera w Zagranicy, Q*c, w kg
KRZYWA ŚWIATOWEGO WZGLĘDNEGO POPYTU I PODAŻY
Przewaga komparatywna w
praktyce: prawnik i sekretarka
Pisanie raportów Zdobywanie
klientów
Prawnik
Sekretarka
8 stron na godz. 4 osoby/ godz.
6 stron na godz. 1 osoba/ godz.
Prawnik
Sekretarka
-2
+6
-3
+1
Suma
+4
-2
Straty z powodu braku wymiany międzynarodowej
• Handel zwiększa możliwości konsumpcyjne
Ilość wina, Qw
Ilość wina, Q*w
T
F*
P
F
P*
Ilość sera, Qc
(a) Kraj
T*
Ilość sera, Q*c
(b) Zagranica
Korzyści z wymiany
• 1)Potraktowanie handlu jako pośredniej
metody produkcji
• 2)Zbadanie w jaki sposób handel wpływa
na możliwości konsumpcyjne w obu
krajach.
Błędne przekonania na temat
przewagi komparatywnej
• WYDAJNOŚĆ I KONKURENCJA Wolny handel jest
korzystny tylko wtedy, kiedy nasz kraj jest wystarczająco
silny, by sprostać konkurencji międzynarodowej.
• AGRUMENT WYZYSKU SIŁY ROBOCZEJ Konkurencja
międzynarodowa jest niesprawiedliwa i szkodzi innym
krajóm wtedy, kiedy jest oparta na niskich płacach.
• NIERÓWNOŚĆ WYMIANY-Handel prowadzi do
wyzyskiwania danego karji i zuboża go, kiedy
pracownicy w tym kraju otrzymują niższe lace niż w
innych krajach.
Przewaga komparatywna w modelu z wieloma dobrami
Przykład liczbowy- Nakłady jednostkowe pracy w Kraju i w Zagranicy
Dobro
Jednostkowy
nakład pracy w
Kraju
Jednostkowy
nakład pracy w
Zagranicy
Względna
przewaga Kraju w
wydajności
Jabłka
1
10
10
Banany
5
40
8
Kawior
3
12
4
Daktyle
6
12
2
Enchiladas-
12
9
0,75
meksykańskie placki
kukurydziane
Stawka względnej płacy
10
Jabłka
Banany
Wyznaczanie
względnej pracy
RS
8
Kawior
4
3
2
Daktyle
Enchiladas
0,75
RD
Względna podaż pracy i względny popyt na pracę
• Czy płace odzwierciedlają wydajność?
• Koszty transportu
• Dobra niehandlowe
• Mimo że niektóre z założeń modelu
Ricardo są nierealistyczne, jego
podstawowe wnioski że kraje eksportują te
dobra, w których mają stosunkowo wysoką
wydajność zostały potwierdzone przez
badania empiryczne
Współczesna gospodarka światowa a handel
międzynarodowy - trendy
• Gospodarki wielu krajów upodabniają się
do siebie – efekt procesów integracji
ekonomicznej, umiędzynarodowienia
procesów gospodarczych, ekspansji
koncernów wielonarodowych, inwestycji
zagranicznych.
• Wzrost w wielu krajach PKB per capita –
maleje znaczenie konsumpcji dóbr
podstawowych – zazwyczaj rolniczych.
• Upowszechnia się model konsumpcji
pochodzący z krajów dobrze rozwiniętych.
Współczesna gospodarka światowa a
handel międzynarodowy - trendy
• Znaczna część handlu światowego
dokonuje się pomiędzy krajami
uprzemysłowionymi, nie różniącymi się
znacznie od siebie pod względem
czynników produkcji czy technologii.
• Duża część obrotów dotyczy raczej dóbr
substytucyjnych niż komplementarnych.
• Wymiana na zasadzie surowce za artykuły
przetworzone zmienia się.
Współczesna gospodarka światowa a
handel międzynarodowy - przykłady
• Francuzi sprzedają Niemcom samochody
Renault, kupując w zamian BMW.
• Polacy piją szwedzką wódkę Absolut,
jednocześnie eksportując Wyborową.