Żołnierze polscy na frontach II wojny światowej

Żołnierze polscy na frontach II wojny światowej
A. 1. Cele lekcji
i. a) Wiadomości
Uczeń zna:

operacje wojenne Brygady Strzelców Karpackich gen. Kopańskiego,

szlak bojowy Pierwszej Dywizji Pancernej gen. Maczka,

działania Armii gen. Andersa,

szlak bojowy Pierwszego Korpusu Polskich Sił Zbrojnych gen. Berlinga.
ii. b) Umiejętności
Uczeń potrafi:

wyjaśnić znaczenie najważniejszych starć i operacji, w których uczestniczyli żołnierze
polscy podczas II wojny światowej,

omówić znaczenie udziału Brygady Strzelców Podhalańskich w walkach o Norwegię,
znaczenie udziału pilotów polskich w bitwie o Anglię, znaczenie Samodzielnej
Brygady Spadochronowej gen. Sosabowskiego w operacji Market-Garden,

wskazywać na mapie szlak bojowy polskich wojsk.
B. 2. Metoda i forma pracy
Forma pracy ma charakter przede wszystkim podający. Uczniowie aktywnie uczestniczą w
zajęciach, wskazując na mapie miejsca formowania się i szlaki bojowe polskich oddziałów.
Opcjonalnie można obejrzeć fragment filmu O jeden most za daleko, przedstawiający operację
Market-Garden.
C. 3. Środki dydaktyczne
Mapa (mapy) obejmująca teatr działań wojennych z udziałem żołnierzy polskich
Film w reżyserii Richarda Attenborough O jeden most za daleko
D. 4. Przebieg lekcji
i. a) Faza przygotowawcza
Przedstawienie sytuacji w Polsce na początku II wojny światowej:

klęska kampanii wrześniowej,

rozkaz Naczelnego Wodza do Armii o wycofaniu się na tzw. przyczółek rumuński,

internowanie władz polskich w Rumunii,

powołanie rządu RP na uchodźctwie i rozpoczęcie formowania Wojska Polskiego na
obczyźnie.
ii. b) Faza realizacyjna
1. Przedstawienie działań Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie:

Wojsko Polskie we Francji 1939-1940 – status w ramach armii francuskiej, jednostki,
dowódcy, liczebność.

Udział w walkach w obronie Norwegii (Narwik) Brygady Strzelców Podhalańskich.

Kampania francusko-niemiecka – kapitulacja Francuzów. Straty wśród Polaków i
ewakuacja do Wielkiej Brytanii (lub Palestyny).

Udział polskich pilotów w bitwie o Anglię – dywizjony 302 i 303.

Pierwsza Dywizja Pancerna gen. Maczka – liczebność, uzbrojenie, szlak bojowy.

Samodzielna Brygada Spadochronowa gen. Sosabowskiego w operacji o kryptonimie
Market-Garden.

Brygada Strzelców Karpackich gen. Kopańskiego, obrona Tobruku.
2. Omówienie działań Armii Polskiej w ZSRR:

Polsko-radziecki układ z 30 lipca 1941 roku i podpisywane później umowy wojskowe.

Formowanie Armii Polskiej pod dowództwem gen. Andersa.

1942 – ewakuacja Armii Andersa do Iranu.

Przekształcenie Pierwszego Korpusu Polskich Sił Zbrojnych pod dowództwem gen.
Berlinga w Armię Polską, a następnie w Wojsko Polskie – szlak bojowy, bitwa pod
Lenino, operacja berlińska.
3. Omówienie działań Armii Polskiej na Wschodzie:

Formowanie się wojsk polskich w Iraku, wydzielenie Drugiego Korpusu Polskiego.

Udział Polaków w bitwie pod Monte Cassino.
iii. c) Faza podsumowująca
Zebranie wiadomości z lekcji:

ogólna liczba żołnierzy polskich walczących na wszystkich frontach II wojny
światowej,

najważniejsze bitwy i operacje, w których brały udział jednostki polskie,

trudna sytuacja Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie po zakończeniu wojny.
E. 5. Bibliografia
1. Król W., Polskie dywizjony lotnicze w Wielkiej Brytanii, Wydawnictwo Ministerstwa
Obrony Narodowej, Warszawa 1990.
2. O jeden most za daleko (film), reż. Richard Attenborough, 1977.
3. Sarner H., Generał Anders i żołnierze II Korpusu Polskiego, przekł. Piotr Domaradzki,
Zysk i S-ka, Poznań 2002.
4. Zawilski A., Polskie fronty 1918-1945, T.2, Bellona, Warszawa 1997.
F. 6. Załączniki
i. a) Zadanie domowe
Powtórzenie wiadomości z lekcji. W formie ustnej przygotowanie wypowiedzi na temat
wybranego zgrupowania polskich żołnierzy na obczyźnie i opisanie ze wskazaniem na mapie
jego szlaku bojowego.
G. 7. Czas trwania lekcji
2 x 45 minut
H. 8. Uwagi do scenariusza
Ze względu na obszerność materiału scenariusz jest przewidziany na dwie godziny lekcyjne.
Polscy żołnierze walczący na wszystkich europejskich frontach II wojny światowej zapisali
piękną kartę w historii walk o Ojczyznę. Tragedia klęski wrześniowej i utrata dopiero
odzyskanej niepodległości nie przesłoniła nadziei i wiary w ostateczne zwycięstwo. Samo
zwycięstwo nad faszystowskimi Niemcami dla wielu okazało się gorzkim, wobec popadnięcia
w zależność od ZSRR. Nie ulega jednak wątpliwości, że wysiłek i bohaterstwo Polaków na
frontach II wojny światowej jest godny najwyższej pamięci.
Bogactwo materiału gwarantuje, że zajęcia mogą stanowić zachętę do dalszego, już
indywidualnego zagłębienia się w temat.