Wykład 1 Studia podyplomowe SWPS Master Class ZMIANY POSTAW I ZACHOWAŃ Potrzeba afiliacji • Potrzeba przebywania z innymi ludźmi • Obie skrajności - patologią Efekty facylitacji społecznej • PROCESY, DZIĘKI KTÓRYM OBECNOŚC INNYCH LUDZI WYWIERA INTENSYFIKUJĄCY WPŁYW NA ZACHOWANIE JEDNOSTKI FACYLITACJA • • • • Triplett Wpływ audytorium Wpływ równoczesnego działania Sprzeczność w wynikach badań Labirynt Obecność innych ludzi • Ułatwia wykonywanie zadań prostych i dobrze wyuczonych • Utrudnia wykonywanie zadań nowych i skomplikowanych • DLACZEGO? Propozycja ZAJONCA – poziom pobudzenia jako wyjaśnienie • Koncepcja Hulla & Spence’a: Tendencja do wystąpienia określonej reakcji = siła nawyku x siła zgeneralizowanego popędu • Obecność innych ludzi źródłem ogólnego, niespecyficznego pobudzenia • Im wyższe pobudzenie, tym większa tendencja do emitowania R dominującej • Dlaczego obecność innych ma powodować pobudzenie? ZAJONC: W ewolucyjnej przeszłości obecność innych związana z doniosłością zdarzenia Cottrel: ludzie nauczyli się, że obserwatorzy ich działań nagradzają ich lub karzą • Kluczem lęk przed oceną • Jeśli tak, to efekty facylitacji znikną, gdy obserwatorom zawiążemy oczy BARON: • Inni ludzie jako dystraktor Baumeister • Inni jako obiekt wymagający autoprezentacji PODEJŚCIE POZNAWCZE: Obecność innych jako element zwiększający stan obiektywnej samoświadomości • OBIEKTYWNA SAMOSWIADOMOŚĆ: stan, w którym uwaga skierowana jest na siebie jako obiekt percepcyjnie dostępny innym Gdy podmiot wie, że ludzie go obserwują • Zaczyna koncentrować się na tym, jak inni go widzą i oceniają • Wyrazisty staje się standard „jak powinienem się zachować” • Rozbieżność tego standardu ze stanem aktualnym rodzi napięcie motywacyjne ukierunkowane na usunięcie owej rozbieżności Owocuje to wzrostem wysiłku • W przypadku zadań łatwych – szybki sukces i spadek napięcia • W przypadku zadań trudnych – najpierw niepokój, potem okazuje się, że wzrost wysiłku nie wystarcza, wzrost pobudzenia, intruzywne myśli „co inni o mnie pomyślą”, ruminacje itd. • KLUCZEM: koncentracja uwagi na zadaniu vs. jej zaburzenia Z Z Z E Y D N------------------G + Z O F I N R C Y H D Czy siła Zenona równa się sumie sił Zygfryda i Zdzicha? Wyniki badań Ringelmanna • Zespół 2-osobowy = 93% • Zespół 3 osobowy = 85% • Zespół 8 osobowy = 49% Próżniactwo społeczne • Zmniejszenie przez jednostkę wysiłku wkładanego w pracę grupową (w porównaniu do wysiłku wkładanego podczas wykonywania analogicznego zadania indywidualnie) Interpretacje • • • • Rozproszenie odpowiedzialności Zasada równości Chowanie się w tłumie Wypełnianie społecznego standardu Jak zapobiegać?... • Wysoka samoświadomość + krótka perspektywa czasowa = minimalny tylko efekt Ringelmanna w badaniach wioślarzy i kajakarzy Polaryzacja grupowa • Skłonność grupy do przyjmowania stanowiska bardziej skrajnego od [średniego] stanowiska jednostek • - preferencje ryzyka • - skrajne oceny społeczne (pisanie manifestu) • - wojna gangów vs. pojedynek gangsterów Efekt grupowego myślenia • Inwazja w Zatoce Świń Preferencja informacji podzielanych • Garold Stasser AUTOPREZENTACJA • Kierowanie wrażeniem, jakie wywiera się na innych