Zarząd Powiatu Wyszkowskiego 07 – 200 Wyszków ul. Aleja Róż 2 ZLECENIODAWCA: GEO-CONSULTING-SYSTEM 05 – 825 Grodzisk Mazowiecki ul. Kielecka 16 A WYKONAWCA: PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Projektu „PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU WYSZKOWSKIEGO NA LATA 2013 – 2016 Z PERSPEKTYWĄ DO 2020 ROKU” OPRACOWAŁ: mgr Szymon Forst Wyszków, 2013 r. Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” SPIS TREŚCI: 1. Wprowadzenie ............................................................................................................................. 3 2. Zawartość, główne cele oraz powiązania Programu ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego z innymi dokumentami ....................................................................................... 4 2.1. Zawartość i główne cele projektowanego dokumentu ................................................................. 4 2.2. Powiązania projektowanego dokumentu z innymi dokumentami o charakterze strategicznym . 6 2.3. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu . 13 3. Istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu ....................................................................................................... 14 3.1. Położenie powiatu ...................................................................................................................... 14 3.2. Środowisko przyrodnicze powiatu ............................................................................................. 14 3.3. Środowisko społeczno – gospodarcze powiatu .......................................................................... 16 3.4. Infrastruktura techniczna powiatu .............................................................................................. 18 3.5. Ochrona przyrody ...................................................................................................................... 26 3.6. Ochrona i zrównoważony rozwój lasów .................................................................................... 30 3.7. Racjonalne gospodarowania zasobami wodnymi ...................................................................... 31 3.8. Ochrona powierzchni ziemi ....................................................................................................... 36 3.9. Gospodarowanie zasobami geologicznymi ................................................................................ 36 3.10. Poprawa jakości powietrza..................................................................................................... 37 3.11. Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych .................................................................. 39 3.12. Racjonalna gospodarka odpadami ......................................................................................... 49 3.13. Ochrona przed hałasem i promieniowaniem elektromagnetycznym ..................................... 51 3.14. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska................................................................................... 55 3.15. Potencjalne zmiany środowiska w przypadku braku realizacji programu ............................ 55 1 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” 4. Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu.................................................................................................................................. 59 5. Przewidywane oddziaływania skutków realizacji programu na środowisko ............................ 62 5.1. Oddziaływanie na cele i przedmioty ochrony obszarów natura 2000 ....................................... 79 5.2. Oddziaływanie na inne formy ochrony przyrody ...................................................................... 81 5.3. Oddziaływanie na zwierzęta ...................................................................................................... 81 5.4. Oddziaływanie na rośliny i grzyby ............................................................................................ 84 5.5. Oddziaływanie na różnorodność biologiczną ............................................................................ 85 5.6. Oddziaływanie na wodę ............................................................................................................. 85 5.7. Oddziaływanie na powietrze i klimat......................................................................................... 87 5.8. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi ...................................................................................... 89 5.9. Oddziaływanie na ludzi .............................................................................................................. 91 5.10. Oddziaływanie na zasoby naturalne ....................................................................................... 91 5.11. Oddziaływanie na zabytki i dobra materialne ........................................................................ 92 5.12. Oddziaływanie transgraniczne ............................................................................................... 94 6. Rozwiązania mające na celu zapobieganie oraz ograniczanie prawdopodobnych negatywnych oddziaływań na środowisko ....................................................................................................... 94 7. Opis rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zawartych w projekcie programu .................... 95 8. Metody oceny oddziaływania na środowisko zastosowane przy sporządzaniu prognozy ......... 96 9. Trudności wynikające z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy .................... 97 10. Materiały źródłowe .................................................................................................................... 97 2 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” 1. Wprowadzenie Przedmiotem niniejszego opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 r., zwanego w dalszej części dokumentu Programem. Konieczność sporządzenia przedmiotowej prognozy wynika z zapisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. nr 199, poz. 1227 ze zm.). Głównym celem prognozy jest określenie skutków dla środowiska (zarówno pozytywnych jak i negatywnych), jakie związane mogą być z realizacją ustaleń Programu. Zgodnie z wymogami określonymi w art. 51 cytowanej powyżej ustawy, prognoza powinna zawierać: 1) informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, 2) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, 3) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, 4) informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, 5) opis istniejącego stanu środowiska oraz potencjalnych zmian tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, 6) opis stanu środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, 7) przedstawienie istniejących problemów ochrony środowiska istotnych z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczących obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, 8) informacje na temat celów ochrony środowiska ustanowionych na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotnych z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz opis, w jaki sposób zostały one uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, 9) informacje na temat przewidywanych znaczących oddziaływań, w tym oddziaływań bezpośrednich, pośrednich, wtórnych, skumulowanych, krótkoterminowych, średnioterminowych i długoterminowych, stałych, chwilowych oraz pozytywnych i negatywnych, na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 oraz ich integralność, a także na środowisko, 3 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” 10) opis rozwiązań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, 11) opis rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, 12) opis napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, 13) streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym. Zarówno charakter, jak i zakres niniejszego opracowania odpowiada powyższym wymaganiom. Prognoza oddziaływania na środowisko, powinna również uwzględnić informacje zawarte w prognozach oddziaływania na środowisko sporządzonych dla przyjętych dokumentów powiązanych z projektem dokumentu. Wersja końcowa Prognozy zostanie opracowana po zakończeniu procesu konsultacji społecznych i uzyskaniu opinii stosownych organów. W ramach prowadzenia prac nad opracowaniem projektu Programu wystąpiono do właściwych organów z prośbą o określenie zakresu oraz stopnia szczegółowości informacji wymaganych do ujęcia w Prognozie oddziaływania na środowisko dla projektu ww. Programu. W odpowiedzi: Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Warszawie pismem z dnia 18.03.2013 r. znak WOOŚ-I.411.53.2013.DC określił zakres Prognozy, Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Warszawie pismem z dnia 27.03.2013 r. znak ZNS.9022.1.00026.2013.PK określił zakres Prognozy. 2. Zawartość, główne cele oraz powiązania Programu ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego z innymi dokumentami 2.1. Zawartość i główne cele projektowanego dokumentu Programu ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 r. jest trzecim programem ochrony środowiska, jaki został opracowany dla powiatu wyszkowskiego. Niniejszy dokument podzielono na cztery główne rozdziały: Rozdział I – Wprowadzenie Rozdział II – Stan aktualny 4 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Rozdział III – Strategia działania Rozdział IV – Realizacja założeń programowych Biorąc pod uwagę zapisy dokumentów wyższego szczebla oraz dokumentów lokalnych, nadrzędnym celem polityki ekologicznej powiatu wyszkowskiego jest: Ochrona środowiska przyrodniczego, poprawa jakości środowiska oraz poprawa standardu życia i bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańców powiatu wyszkowskiego Podstawowymi kryteriami, branymi pod uwagę przy definiowaniu priorytetów ekologicznych dla powiatu, poza zapisami przytoczonych w dokumentach wyższego rzędu, były: wymogi wynikające z najważniejszych ustaw z zakresu szeroko pojmowanej ochrony środowiska, dysproporcja pomiędzy stanem wymaganym a aktualnym, ponadlokalny wymiar działania, możliwość uzyskania wielokrotnej korzyści, możliwość uzyskania zewnętrznego wsparcia finansowego. Uwzględniając aktualne uwarunkowania środowiskowe oraz społeczno – gospodarcze powiatu określono następujące priorytety Programu: PRIORYTET I – ograniczenie emisji substancji i energii do środowiska: Cele średniookresowe: I.1. Poprawa jakości powietrza, w tym dążenie do osiągnięcia poziomu celu długoterminowego dla ozonu do 2020 r. I.2. Poprawa jakości wód. I.3. Racjonalna gospodarka odpadami. I.4. Ochrona powierzchni ziemi. I.5. Ochrona przed hałasem i promieniowaniem elektromagnetycznym. PRIORYTET II – racjonalne gospodarowanie zasobami środowiska: Cele średniookresowe: II.1. Racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi. II.2. Zrównoważone wykorzystanie energii. II.3. Racjonalne gospodarowanie zasobami geologicznymi. PRIORYTET III – ochrona przyrody: Cele średniookresowe: 5 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” III.1. Ochrona walorów przyrodniczych. III.2. Zwiększenie lesistości. III.3. Ochrona lasów, ze szczególnym uwzględnieniem różnorodności biologicznej. PRIORYTET IV – poprawa stanu bezpieczeństwa ekologicznego powiatu: Cele średniookresowe: IV.1. Transport substancji niebezpiecznych. IV.2. Przeciwdziałanie poważnym awariom. IV.3. Ochrona przed powodzią i susza. IV.4. Ochrona przed osuwiskami. IV.5. Ochrona przeciwpożarowa. PRIORYTET V – podnoszenie świadomości ekologicznej lokalnego społeczeństwa: Cele średniookresowe: V.1. Wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców powiatu. 2.2. Powiązania projektowanego dokumentu z innymi dokumentami o charakterze strategicznym Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego powiązany jest z następującymi dokumentami strategicznymi, zarówno o charakterze krajowym, regionalnym, jak i powiatowym: Polityka ekologiczna Państwa w latach 2009 - 2012 z perspektywą do roku 2016, Strategia Rozwoju Kraju 2007 – 2015, Krajowa strategia ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej oraz Program działań na lata 2007 – 2013, Krajowy program zwiększenia lesistości, Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych, Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2014, Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009 – 2032, Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020, Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego, Program zwiększenia lesistości dla Województwa Mazowieckiego do roku 2020, Program małej retencji dla Województwa Mazowieckiego, Program możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla Województwa Mazowieckiego, 6 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Program Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2011 – 2014 z uwzględnieniem perspektywy do 2018 r. Aspekty środowiskowe i uwarunkowania wynikające z niżej wymienionych dokumentów, głównie mające swoje odniesienie przy wykonywaniu zadań na poziomie województwa, znalazły odzwierciedlenie przy formułowaniu celów, priorytetów i kierunków działań analizowanego Programu. Poniżej krótko scharakteryzowano (w kontekście powiązań z analizowanym dokumentem) główne dokumenty strategiczne. Polityka ekologiczna Państwa na lata 2009 – 2012 z perspektywą do roku 2016 Polityka ekologiczna Państwa w latach 2009 - 2012 z perspektywą do roku 2016 (PEP) stanowi dokument określający, na podstawie aktualnego stanu środowiska, priorytety ekologiczne oraz wskazujący kierunki działań, których realizacja pozwoli na osiągnięcie niżej wymienionych celów średniookresowych: 1) w zakresie działań systemowych: doprowadzenie do sytuacji, w której projekty dokumentów strategicznych wszystkich sektorów gospodarki będą, zgodnie z obowiązującym w tym zakresie prawem, poddawane procedurze oceny oddziaływania na środowisko i wyniki tej oceny będą uwzględniane w ostatecznych wersjach tych dokumentów, uruchomienie takich mechanizmów prawnych, ekonomicznych i edukacyjnych, które prowadziłyby do rozwoju proekologicznej produkcji towarów oraz do świadomych postaw konsumenckich, zgodnie z zasadą rozwoju zrównoważonego, jak najszersze przystępowanie do systemu EMAS (Wspólnotowy System Ekozarządzania i Audytu), rozpowszechnianie wiedzy wśród społeczeństwa o tym systemie i tworzenie korzyści ekonomicznych dla firm i instytucji będących w systemie, podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa, a także aktywizacja mieszkańców do działań na rzecz ochrony środowiska, zwiększenie roli polskich placówek badawczych we wdrażaniu ekoinnowacji w przemyśle oraz w produkcji wyrobów przyjaznych dla środowiska oraz doprowadzenie do zadowalającego stanu systemu monitoringu środowiska, stworzenie systemu prewencyjnego, mającego na celu zapobieganie szkodom w środowisku i sygnalizującego możliwość wystąpienia szkody, przywrócenie właściwej roli planowania przestrzennego na obszarze całego kraju. 7 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” 2) w zakresie ochrony zasobów naturalnych: zachowanie bogatej różnorodności biologicznej wraz z umożliwieniem zrównoważonego rozwoju gospodarczego kraju, racjonalne użytkowanie zasobów leśnych przez kształtowanie ich właściwej struktury gatunkowej i wiekowej, z zachowaniem bogactwa biologicznego, racjonalizacja gospodarowania zasobami wód powierzchniowych i podziemnych, rozpowszechnianie dobrych praktyk rolnych i leśnych, zgodnych z zasadami rozwoju zrównoważonego, przeciwdziałanie degradacji terenów rolnych, łąkowych i wodno – błotnych przez czynniki antropogenne, rekultywacja gleb zdegradowanych i zdewastowanych, racjonalizacja zaopatrzenia ludności oraz sektorów gospodarczych w kopaliny i wodę z zasobów podziemnych oraz ochrona tych zasobów przed ilościową i jakościową degradacją. 3) w zakresie poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego: dalsza poprawa stanu zdrowotnego mieszkańców w wyniku wspólnych działań sektora ochrony środowiska z sektorem zdrowia oraz skuteczny nadzór nad wszystkimi w kraju instalacjami będącymi potencjalnymi źródłami awarii przemysłowych, obniżenie emisji zanieczyszczeń do powietrza, zgodnie z wymogami UE, utrzymanie lub osiągnięcie dobrego stanu wszystkich wód do 2015 r., racjonalne gospodarowanie odpadami, dokonanie wiarygodnej oceny narażenia społeczeństwa na ponadnormatywny hałas i podjęcie kroków do zmniejszenia tego zagrożenia tam, gdzie jest ono największe, stworzenie efektywnego systemu nadzoru nad substancjami chemicznymi dopuszczonymi na rynek. Ze względu na charakter dokumentu wskazane cele i założenia są uniwersalne dla wszystkich regionów Polski. Dlatego też w programach ochrony środowiska doprecyzowuje się przesłanki i wytyczne PEP, zgodnie z lokalnymi uwarunkowaniami danego regionu. Strategia Rozwoju Kraju 2007 – 2015 Strategia Rozwoju Kraju 2007 – 2015 jest podstawowym dokumentem strategicznym na poziomie krajowym, który określa cele do osiągnięcia w obszarze rozwoju społeczno – 8 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” gospodarczego kraju oraz warunki, które powinny zapewnić ten rozwój. Strategia, jak i inne dokumenty o charakterze strategicznym, programowym, planistycznym, sporządzona została zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju czyli równorzędnego uwzględniania rozwoju gospodarczego, społecznego i ochrony środowiska. Celem strategii, która uwzględnia też cele Unii Europejskiej w zakresie zrównoważonego rozwoju, jest polepszenie jakości życia mieszkańców Polski. Jednym z pięciu priorytetów Strategii jest poprawa infrastruktury technicznej i społecznej. W ramach tego priorytetu wskazuje się na konieczność realizacji inwestycji z zakresu ochrony środowiska służących ochronie zasobów wodnych, poprawie czystości wód i powietrza, zapewniających oszczędność energii i zabezpieczających przed katastrofami naturalnymi. Ujęte w Strategii cele pozwolą na efektywne wykorzystania funduszy krajowych oraz unijnych. Strategia jest źródłem odniesienia dla innych strategii i programów krajowych (w tym do Narodowej Strategii Spójności), regionalnych i lokalnych. Krajowa strategia ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej oraz Program działań na lata 2007 – 2013 Głównym celem strategii jest zachowanie bogactwa różnorodności biologicznej oraz zapewnienie trwałości i możliwości rozwoju wszystkich poziomów jej organizacji, z uwzględnieniem potrzeb rozwoju społeczno – gospodarczego oraz konieczności zapewnienia odpowiednich warunków życia i rozwoju społeczeństwa. Odbywa się to poprzez: realizację polityki regionalnej zgodnej z zasadami rozwoju zrównoważonego, zwiększenie powierzchni i liczby terenów chronionych, zwiększenie różnorodności biologicznej kompleksów leśnych, zwiększenie świadomości ekologicznej społeczeństwa, wzmocnienie merytoryczne i organizacyjne służb ochrony przyrody na poziomie regionalnym i lokalnym. Krajowy program zwiększania lesistości Krajowy program zwiększania lesistości jest instrumentem polityki leśnej w zakresie kształtowania przestrzeni przyrodniczej kraju, którego głównym założeniem jest zwiększenie powierzchni zalesionych, przy założeniu, że szczególną funkcją zalesień będzie odpowiednie kształtowanie struktur przestrzennych zasobów przyrodniczych, zwiększenie ich biologicznej aktywności i bioróżnorodności, a także estetycznych walorów krajobrazu. Ważnym zadaniem programu jest także ochrona i wzmacnianie oraz łączenie we wspólny system najcenniejszych obszarów przyrodniczych. 9 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych Program ten jest podstawowym instrumentem wdrożenia postanowień dyrektywy 91/271/EWG (dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych). Jego celem jest identyfikacja faktycznych potrzeb w zakresie uporządkowania gospodarki ściekowej oraz uszeregowanie ich realizacji w taki sposób, aby Polska mogła wypełnić zobowiązania traktatowe. Dokument zawiera zestawienie aglomeracji o wielkości RLM powyżej 2 000, wraz z jednoczesnym wykazem niezbędnych przedsięwzięć w zakresie budowy, rozbudowy lub modernizacji oczyszczalni ścieków komunalnych oraz budowy i modernizacji zbiorczych systemów kanalizacyjnych, jakie należy zrealizować w tych aglomeracjach w terminie do końca 2015 r. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2014 Program ten został opracowany zgodnie z dyrektywą ramową w sprawie odpadów 2008/98/WE. Dokument obejmuje pełny zakres zadań koniecznych do zapewnienia zintegrowanej gospodarki odpadami w kraju w sposób zapewniający ochronę środowiska, uwzględniając obecne i przyszłe możliwości oraz uwarunkowania ekonomiczne. Celem KPGO 2014 jest dojście do systemu gospodarki odpadami zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju, w którym w pełni realizowane będą zasady gospodarki odpadami, a w szczególności zasada postępowania z odpadami zgodnie z hierarchią sposobów postępowania, czyli na początku zapobieganiu powstawanie odpadów, następnie kolejno przygotowanie do ponownego użycia, recykling, inne metody odzysku (wykorzystanie odpadów), unieszkodliwianie i składowanie. Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009 – 2032 Głównym celem programu jest sukcesywne oczyszczanie kraju z azbestu do roku 2032, poprzez realizację niżej wymienionych założeń: 1) usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest, 2) likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko. Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 Dokumentem nadrzędnym wytyczającym cele i kierunki działań m. in. w zakresie polityki ekologicznej (ochrony środowiska) województwa mazowieckiego jest Strategia rozwoju województwa mazowieckiego do roku 2020. Dążenia i aspiracje władz województwa w urzeczywistnieniu nakreślonej wizji rozwoju regionu oddaje sformułowana misja strategiczna: Mazowsze jako najbardziej rozwinięty gospodarczo region w Polsce podejmuje uczestnictwo w rywalizacji z innymi rozwiniętymi 10 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” regionami, poprzez eliminowanie dysproporcji rozwojowych, rozwój nowoczesnej gospodarki opartej na wiedzy oraz zapewnienie mieszkańcom Mazowsza optymalnych warunków do rozwoju jednostki, rodziny, jak i całej społeczności, przy jednoczesnym zachowaniu spójnego i zrównoważonego rozwoju. Uszczegółowienie jej istoty zawierają poszczególne cele Strategii, wyznaczające strategiczne kierunki działań. Za nadrzędny cel rozwoju Mazowsza przyjmuje się wzrost konkurencyjności gospodarki i równoważenie rozwoju społeczno – gospodarczego w regionie jako podstawę poprawy jakości życia mieszkańców. Realizacja celu nadrzędnego będzie możliwa poprzez następujące trzy cele strategiczne: Budowa społeczeństwa informacyjnego i poprawa jakości życia mieszkańców województwa, Zwiększanie konkurencyjności regionu w układzie międzynarodowym, Poprawa spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej regionu w warunkach zrównoważonego rozwoju. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego jest drugim podstawowym dokumentem wyznaczającym cele i kierunki rozwoju regionu – w układzie przestrzennym. Zgodnie z założeniami PZPWM priorytetowym celem polityki przestrzennej Mazowsza jest stwarzanie warunków do osiągania spójności terytorialnej oraz trwałego i zrównoważonego rozwoju województwa mazowieckiego, jak również do poprawy warunków życia mieszkańców oraz zwiększenia konkurencyjności regionu. Uwarunkowania wynikające z PZPWM dotyczą głównie trzech kierunków wojewódzkiej polityki przestrzennej, do których należy: Poprawa warunków funkcjonowania środowiska przyrodniczego (w odniesieniu do dwóch stref jakości środowiska: ochrony walorów przyrodniczych i poprawy standardów środowiska), Przeciwdziałanie największym zagrożeniom (m.in. zagrożenia powodzią i zapewnienie przepływu wielkich wód, przewożenie materiałów niebezpiecznych), Rozwój ponadlokalnych systemów infrastruktury technicznej (m.in. systemy wodociągowokanalizacyjne, inwestycje w odnawialne źródła energii). Program zwiększania lesistości dla województwa mazowieckiego do roku 2020 Program stanowi cenny materiał wyjściowy do rozpoznania uwarunkowań przyrodniczych i społeczno – gospodarczych, nakreśla docelową wizję systemu obszarów leśnych regionu, a także 11 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” wskazuje konkretną przestrzeń, w obrębie której samorządy gminne mogłyby i powinny rozważać zmiany przeznaczenia gruntów w tym kierunku. Program zwiększania lesistości jest pierwszym opracowaniem w tym zakresie w Województwie Mazowieckim. Opracowanie takiego programu na szczeblu wojewódzkim i jego wdrożenie przyczyni się do osiągnięcia wskaźnika lesistości Mazowsza do ok. 25% w 2020 r. Program małej retencji dla Województwa Mazowieckiego Program przedstawia wielopłaszczyznowe uwarunkowania dla rozwoju małej retencji, zawiera zestawienia danych o istniejących i planowanych obiektach służących retencji wodnej, a także systemach melioracyjnych i mokradłach. Program możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla Województwa Mazowieckiego Program stanowi istotny materiał wyjściowy do sporządzania założeń dla gminnych planów zapotrzebowania w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, do czego zobowiązuje prawo energetyczne. Program Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego ma lata 2011 – 2014 z uwzględnieniem perspektywy do 2018 r. W Programie określono szereg zadań o charakterze priorytetowym do zrealizowania do roku 2018. Na podstawie analizy stanu aktualnego i uwarunkowań wynikających z dokumentów programowych dotyczących ochrony środowiska, w tym raportów z realizacji dotychczasowego programu ochrony środowiska województwa mazowieckiego, wyznaczonych zostało pięć obszarów priorytetowych dla Mazowsza: I. Poprawa jakości środowiska II. Racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych III. Ochrona przyrody IV. Poprawa bezpieczeństwa ekologicznego V. Edukacja ekologiczna społeczeństwa oraz obszar działań dotyczący Zagadnień systemowych. Wymienione obszary wskazują w jakim zakresie należy zintensyfikować działania, aby osiągnąć zakładane cele środowiskowe, a tym samym poprawić jakość życia mieszkańców Mazowsza. 12 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Strategii zrównoważonego rozwoju powiatu wyszkowskiego do roku 2015 Na poziomie powiatu cele dotyczące szeroko pojętej ochrony środowiska zostały sformułowane w Strategii zrównoważonego rozwoju powiatu wyszkowskiego do roku 2015 – aktualizacja (załącznik do Uchwały Nr X/80/2007 Rady Powiatu w Wyszkowie z dnia 27 czerwca 2007 r.) w sposób następujący: Cel nadrzędny: Rozwinięty Powiat Wyszkowski ze swoją kulturą i tradycjami, bogactwem przyrody, ze zgodnym i zasobnym społeczeństwem Cel główny: Zachowanie walorów przyrodniczych i krajobrazowo – kulturowych Cele szczegółowe 1.1. Zachowanie walorów krajobrazowych, szczególnie dolin rzecznych 1.2. Utworzenie obszarów chronionych i nowych użytków ekologicznych 1.3. Likwidacja zagrożeń środowiska 1.4. Powiększanie lesistości i dbałość o stan sanitarny lasów 1.5. Edukacja ekologiczna – Podniesienie świadomości ekologicznej 1.6. Ochrona walorów kulturowo – krajobrazowych W postaci działań powyższe cele zostały w pewnym stopniu skonkretyzowane w Planie Rozwoju Lokalnego Powiatu Wyszkowskiego na lata 2004 – 2006 z uwzględnieniem kolejnego okresu programowania Unii Europejskiej na lata 2007 – 2013 (załącznik do Uchwały Nr XXXI/214/2005 Rady Powiatu Wyszkowskiego z dnia 28 października 2005 r.). 2.3. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu Podstawowym dokumentem określającym cele ochrony środowiska na szczeblu Unii Europejskiej jest VI Wspólnotowy Program Działań w Zakresie Środowiska Naturalnego. Na najbardziej ogólnym poziomie zostały w nim określone następujące priorytetowe pola aktywności: zmiany klimatu, przyroda i różnorodność biologiczna, środowisko i zdrowie, zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi i odpadami. 13 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Na szczeblu krajowym wyżej wymienione aspekty uwzględnione zostały w Polityce ekologicznej Państwa w latach 2009 – 2012 z perspektywą do roku 2016 (PEP), zaś na szczeblu regionalnym w Programie Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego ma lata 2011 – 2014 z uwzględnieniem perspektywy do 2018 r. Ponieważ analizowany Program stanowi uszczegółowienie ww. dokumentów z uwzględnieniem lokalnych uwarunkowań należy uznać, że cele te zostały w nim uwzględnione. Świadczą o tym priorytety i cele średniookresowe, jakie zostały wyznaczone w ramach Programu. 3. Istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu 3.1. Położenie powiatu Powiat wyszkowski położony jest w północno – wschodniej części województwa mazowieckiego, w odległości ok. 60 km od Warszawy. Administracyjnie powiat składa się z sześciu gmin: jednej miejsko – wiejskiej (miasto i gmina Wyszków) oraz pięciu wiejskich (gmina Brańszczyk, Długosiodło, Rząśnik, Somianka, Zabrodzie). W powiecie wyszkowskim jest 241 miejscowości łącznie z miastem, zorganizowanych w 170 sołectw. Siedzibą powiatu jest miasto Wyszków. Powiat wyszkowski rozciąga się między dolinami Bugu i Narwi, granicząc z powiatami: wołomińskim, legionowskim, pułtuskim, makowskim, ostrołęckim, ostrowskim i węgrowskim. 3.2. Środowisko przyrodnicze powiatu Według podziału fizyczno – geograficznego Polski (Kondracki J, 2002 r.) powiat wyszkowski położony jest w obrębie: makroregionu Nizina Północnomazowiecka oraz mezoregionów: Dolina Dolnej Narwi, Międzyrzecze Łomżyńskie, Dolina Dolnego Bugu oraz Równina Wołomińska. Rzeźba terenu w obrębie powiatu jest konsekwencją budowy geologicznej najmłodszych utworów, ukształtowanych w wyniku działalności akumulacyjnej lądolodu zlodowacenia środkowopolskiego oraz działalności fluwioglacjalnej wód polodowcowych. Obecnie istotnym czynnikiem kształtującym rzeźbę terenu powiatu wyszkowskiego jest gospodarcza działalność człowieka. Na podstawie wierceń geologicznych w podłożu stwierdzono występowanie osadów 14 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” związanych genetycznie z ostatnią epoką lodowcową. Reprezentują je: szara glina zwałowa oraz wodno – lodowcowe piaski i żwiry. Występują tu również osady pochodzenia rzecznego, piaski wydmowe, a w dolinie Bugu – namuły bagienne i torfy. Warunki morfologii, geologiczne i wodne w obrębie powiatu wyszkowskiego są niezbyt korzystne dla wytworzenia urodzajnych gleb rolniczych. Ogólny wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej według szacunków własnych Instytutu Upraw, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach wynosi dla powiatu wyszkowskiego 48,9 (dla województwa mazowieckiego – 59,4, dla kraju – 66,6). Gleby dobre i średnie (klasy III i IV) stanowią na terenie powiatu ok. 30% użytków rolnych (w województwie mazowieckim – 55,7%, w kraju – 60,5%). Najwyższej jakości gleby występują na terenie gminy Somianka, najniższej – na terenie gminy Długosiodło. Gleby I i II klasy bonitacyjnej w powiecie nie występują w ogóle. Obszar powiatu wyszkowskiego nie jest obszarem zasobnym w surowce mineralne. Wśród udokumentowanych złóż surowców mineralnych podstawową grupę stanowią kopaliny pospolite, do których należą głównie kruszywa, surowce ilaste i piaski. Zasoby wód powierzchniowych powiatu wyszkowskiego stanowią zasadniczo wody płynące i ich starorzecza (wchodzące w skład zlewiska Wisły). Główne zasoby stanowi rzeka Bug z lewobrzeżnym dopływem rzeką Liwiec. Uzupełnieniem zasobów są rzeka Narew oraz mniejsze cieki powierzchniowe, m.in. Fiszor, Ruda, Prut, Tuchełka, Struga, Wymakracz, Kabat, Kanał Zambski, Kanał A, Kanał B, Rów A, Fiszor (Lewy, Prawy, Środkowy), Kanał Gostkowo. Długość rzeki Bug (III rzędowy lewobrzeżny dopływ Narwi) w obrębie powiatu wyszkowskiego wynosi 68 km po lewej stronie (6 – 74 km) i 52 km po prawej (22 – 74 km). Rzeka Liwiec (gmina Wyszków) charakteryzuje się płytką doliną o zmiennej szerokości od ok. 5 do 50 m. Liwiec uchodzi do rzeki Bug w rejonie wsi Kamieńczyk. Rzeka Narew na przestrzeni ok. 15 km stanowi północno – zachodnią granicę powiatu wyszkowskiego, a szerokość jej doliny w obrębie powiatu waha się od 1,5 km do 3,0 km. Na pograniczu doliny Narwi usytuowane są gminy Długosiodło i Rząśnik. Wody podziemne na terenie powiatu wyszkowskiego związane są przede wszystkim z utworami czwartorzędowymi i trzeciorzędowymi oraz kredowymi i jurajskimi. Ze względów eksploatacyjnych największe znacznie posiada poziom czwartorzędowy, co ma związek z jego łatwością odnawiania i płytkim występowaniem. W obrębie powiatu wyszkowskiego posiadają 15 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” lokalizację dwa główne zbiorniki wód podziemnych: GZWP nr 221 oraz GZWP nr 215A (wg Kleczkowskiego). Pierwszą warstwę wodonośną stanowią wody podskórne na ogół na głębokości do 1 – 5 m, o zwierciadle swobodnym, bardzo narażone na zanieczyszczenia pochodzące z powierzchni terenu, w związku z czym praktycznie nieużytkowane. Drugi poziom wodonośny występuje na głębokości 20 – 45 m p.p.t. i stanowią go wody o zwierciadle napiętym, stabilizujące się na głębokości ok. 1 – 10 m. Trzeci poziom wodonośny występuje na głębokości ok. 50 – 60 m p.p.t. i jest najbardziej zasobny w wodę. Są to wody o zwierciadle napiętym, stabilizujące się na głębokości 1 – 4,5 m. Lasy i tereny leśne stanowią w powiecie wyszkowskim ok. 33% całkowitej jego powierzchni i charakteryzują się urozmaiconym składem gatunkowym oraz licznymi stanowiskami gatunków rzadkich i chronionych (wskaźnik lesistości dla województwa mazowieckiego wynosi 21,9%, dla kraju – 28,5%, dla Europy – 33%). Największy odsetek lasów w strukturze użytkowania terenu charakteryzuje gminę Brańszczyk, najmniejszy – gminę Somianka. W strukturze własnościowej lasów na terenie powiatu dominują lasy państwowe ok. 80%. W strukturze wiekowej drzewostanów w lasach państwowych dominują lasy w II i III klasie wieku (20 – 60 lat). W lasach prywatnych przeważa drzewostan młody w II klasie wieku (do 40 lat). Drzewostany powyżej 80 lat zajmują nie więcej niż 10% powierzchni leśnych. Znaczny odsetek tutejszych lasów stanowi drzewostan nasadzony przez człowieka. Dominującymi typami siedliskowymi są w obrębie powiatu: bór mieszany świeży, las mieszany świeży oraz bór świeży. Funkcje administratora w stosunku do lasów państwowych położonych na terenie powiatu wyszkowskiego pełnią dwa Nadleśnictwa: Wyszków (po prawej stronie Bugu – obejmuje gminy: Brańszczyk, Długosiodło, Rząśnik, Somianka oraz Wyszków) i Drewnica (po lewej stronie Bugu – obejmuje gminy: Zabrodzie i Wyszków). 3.3. Środowisko społeczno – gospodarcze powiatu Powiat wyszkowski jest powiatem typowo rolniczym, na strukturę przestrzenną, którego składają się obszary zurbanizowane miasta Wyszków oraz tereny wiejskie zróżnicowane pod względem zasobów i wyposażenia. Sieć osadnicza ma w głównej mierze układ pasmowo – koncentryczny z wykształconym ośrodkiem regionalnym, jaki stanowi miasto Wyszków oraz ze strefą osadnictwa związanego z osią 16 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” doliny Bugu. Funkcjonuje także pięć lokalnych ośrodków obsługi mieszkańców, tj. miejscowości gminne: Brańszczyk, Długosiodło, Rząśnik, Somianka oraz Zabrodzie. Powiat wyszkowski zajmuje powierzchnię 87.752 ha. Zamieszkuje go 73300 mieszkańców, a gęstość zaludnienia wynosi 83,5 osoby/ km2. Powierzchnię oraz liczbę ludności i gęstość zaludnienia gmin wchodzących w skład powiatu wyszkowskiego przedstawia poniższa tabela nr 1. Brańszczyk Długosiodło Rząśnik Somianka Wyszków Zabrodzie POWIAT Tabela nr 1. Charakterystyka gmin powiatu wyszkowskiego 1. powierzchnia [ha] 16761 16745 16743 11784 16518 9201 87752 2. ludność [osoby] 8282 7937 6946 5577 38771 5787 73300 3. gęstość zaludnienia [osób/ km2] 49,4 21,2 42 47 234,7 62,9 83,5 Lp. Charakterystyka Źródło: dane Urzędów Gmin na dzień 31 grudnia 2012 r. Pod względem użytkowania powierzchni terenu grunty orne zajmują nieco ponad 40% powierzchni powiatu wyszkowskiego, zaś łąki i pastwiska – ok. 18%. Lasy oraz tereny leśne zajmują nieco ok. 33% powierzchni powiatu. Poniższa tabela nr 2 przedstawia użytkowanie terenu gmin wchodzących w skład powiatu wyszkowskiego. Tabela nr 2. Użytkowanie terenu gmin powiatu wyszkowskiego Użytkowanie terenu [%] Lp. Gmina grunty orne łąki i pastwiska lasy i tereny leśne pozostałe grunty 1. Brańszczyk 29,6 15,8 45,8 8,8 2. Długosiodło 33,7 19,6 41,7 5,0 3. Rząśnik 34,1 23,3 38,0 4,6 4. Somianka 60,3 12,8 17,2 9,7 5. Wyszków 41,6 23,5 22,5 12,4 6. Zabrodzie 41,7 11,7 29,3 17,3 Źródło: dane Urzędów Gmin na dzień 31 grudnia 2012 r. 17 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Dominującą gałęzią gospodarki na terenie powiatu wyszkowskiego jest rolnictwo. W produkcji zwierzęcej przeważa hodowla trzody chlewnej i bydła. W strukturze zasiewów dominują zboża oraz ziemniaki, w mniejszym stopniu rośliny przemysłowe, przede wszystkim buraki cukrowe. Sady stanowią ok. 2 % ogólnej powierzchni użytków rolnych. Działalność gospodarczą na terenie powiatu wyszkowskiego prowadzi ponad 6500 podmiotów gospodarczych. W głównej mierze są to podmioty świadczące usługi w zakresie: handlu (1357 podmiotów), budownictwa (1035 podmiotów), transportu (803 podmioty) i pozarolniczej działalności produkcyjnej (387 podmiotów). Na terenie powiatu wyszkowskiego dominują małe i średnie zakłady produkcyjne oraz liczne zakłady usługowe, charakteryzujące się różnym stopniem oddziaływania na środowisko przyrodnicze. Do największych przedsiębiorstw na terenie powiatu zaliczyć należy: CYNKOMET Sp. z o.o., QUAD GRAPHICS Sp. z o.o., CYNKLAK, POMELAC Sp. z o.o., Ardagh Glass S.A., Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Usługowe POMEL Sp. z o.o., "Jeronimo Martins Dystrybucja" S.A. Ze względu na niezaprzeczalne walory przyrodnicze i krajobrazowe na terenie powiatu wyszkowskiego coraz większe znaczenie posiadają usługi okołoturystyczne, związane z rozwijającą się turystyką pobytową, agro- i ekoturystyką oraz turystyką pieszą, konną i wodną. 3.4. Infrastruktura techniczna powiatu Przez teren powiatu wyszkowskiego przebiegają następujące odcinki dróg krajowych: nr 8 prowadząca od przejścia granicznego do Czech w Kudowie – Słonem do przejścia granicznego na Litwę w Budzisku przez Piotrków Trybunalski – Warszawę – Wyszków – Białystok – Suwałki, jest jedną z głównych szlaków komunikacyjnych między południową a wschodnią częścią kraju oraz droga nr 62 Strzelno – Radziejów – Włocławek – Płock – Wyszogród – Nowy Dwór Mazowiecki – Wyszków – Węgrów – Siemiatycze. Sieć dróg publicznych na terenie powiatu uzupełniają dwie drogi wojewódzkie: nr 618 Gołymin – Pułtusk – Wyszków oraz nr 694 Przyjmy – Brok – granica województwa, a także drogi powiatowe i gminne. Niestety nie wszystkie drogi na terenie powiatu posiadają dostosowane parametry techniczne do normatywu szerokości i korony drogi. Zasadniczym problemem wszystkich dróg jest ich niedostateczna nośność oraz zły stan nawierzchni lub podbudowy, wymagający ciągłej modernizacji. Charakterystykę układu komunikacyjnego powiatu oraz gmin wchodzących w skład powiatu wyszkowskiego prezentują tabela nr 3 i nr 4. 18 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Tabela nr 3. Sieć dróg publicznych w gminach powiatu wyszkowskiego [km] Ogółem Drogi asfaltowe Kostka brukowa Drogi żwirowe Drogi nieutwardzone Brańszczyk 75,15 45,65 - 29,5 - 2. Długosiodło 136,43 39,64 - 96,40 - 3. Rząśnik 172,0 101,3 - 37,0 33,7 4. Somianka 354,0 28,4 - 18,3 307,3 5. Wyszków 84,3 31,38 2,63 - 50,29 6. Zabrodzie 306,36 123,67 - 36,19 146,5 1128,24 370,04 2,63 217,39 537,79 Lp. Gmina 1. powiat wyszkowski Źródło: dane Urzędów Gmin na dzień 31 grudnia 2012 r. Tabela nr 4. Sieć dróg powiatowych w gminach powiatu wyszkowskiego [km] 1. Brańszczyk 52,59 Drogi asfaltowe 49,59 2. Długosiodło 59,74 45,39 14,35 3. Rząśnik 53,82 50,74 3,08 4. Somianka 41,92 37,08 4,84 5. Wyszków 51,94 45,37 6,57 6. Zabrodzie 29,17 27,7 1,47 289,18 255,87 33,31 Lp. Gmina powiat wyszkowski Ogółem Drogi żwirowe 3,0 Źródło: dane Starostwa Powiatowego w Wyszkowie na dzień 31 grudnia 2012 r. Ze względu na ochronę środowiska oraz jakość funkcjonowania lokalnych społeczności najistotniejszym elementem infrastruktury technicznej są sieci wodno – kanalizacyjne, których charakterystykę prezentują poniższe tabele nr 5 i 6. 19 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Zabrodzie POWIAT 4. Wyszków 3. Somianka 2. długość czynnej sieci wodociągowej 108,35 [km] liczba przyłączy wodociągowych 2384 [szt.] procent zwodociągowania gminy 91,69 [%] średnie zużycie wody z wodociągów w gospodarstwach domowych 44,0 3 [m /mieszk./rok] Rząśnik 1. Charakterystyka Długosiodło Lp. Brańszczyk Tabela nr 5. Charakterystyka sieci wodociągowej w gminach powiatu wyszkowskiego 46,3 142,92 100,2 217,0 99,26 714,03 659 1568 1320 5933 1316 13180 35,0 98,0 97,0 98,0 83,0 - 104,5 34,8 20,0 34,6 35,2 45,5 Źródło: dane Urzędów Gmin na dzień 31 grudnia 2012 r. POWIAT 5. ilość ścieków odprowadzanych do kanalizacji [tys. m3/ rok] długość sieci kanalizacji sanitarnej [km] Zabrodzie 4. procent skanalizowania gminy [%] Wyszków 3. Somianka 2. długość czynnej sieci kanalizacyjnej [km] liczba przyłączy kanalizacyjnych [szt.] Rząśnik 1. Charakterystyka Długosiodło Lp. Brańszczyk Tabela nr 6. Charakterystyka sieci kanalizacyjnej w gminach powiatu wyszkowskiego 26,3 21,56 37,15 6,2 83,8 25,17 200,18 1015 434 725 160 2463 425 5222 39,08 16,0 42,82 10,0 71,0 29,4 - 140,9 104,0 86,1 10,0 1335,4 74,3 1750,7 - 0,73 - - 43,1 0,8 44,63 Źródło: dane Urzędów Gmin na dzień 31 grudnia 2012 r. Poniższa tabela nr 7 prezentuje krótką charakterystykę gminnych ujęć wody i stacji uzdatniania wody, zaś tabela nr 8 – krótką charakterystykę gminnych oczyszczalni ścieków, funkcjonujących na terenie powiatu wyszkowskiego. 20 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Tabela nr 7. Charakterystyka gminnych stacji uzdatniania wody na terenie powiatu wyszkowskiego Nazwa ujęcia/ lokalizacja Lp. Wydajność [m3/ dobę] Nazwa stacji uzdatniania wody/ lokalizacja Wydajność [m3/ dobę] 1. Udrzyn, gm. Brańszczyk 199,0 Trzcianka, gm. Brańszczyk 481,0 2. Turzyn, gm. Brańszczyk 200,0 Poręba Średnia, gm. Brańszczyk 352,0 3. - - Dalekie Tartak, gm. Brańszczyk 155,5 4. - - Nowe Budy, gm. Brańszczyk 343,2 5. - - Nowa Wieś, gm. Brańszczyk 402,1 6. Długosiodło, gm. Długosiodło 1000,0 Długosiodło, gm. Długosiodło 335,0 7. Chrzczanka gm. Długosiodło 400,0 Chrzczanka gm. Długosiodło 160,0 8. Rząśnik, gm. Rząśnik 265,0 Rząśnik, gm. Rząśnik 265,0 9. Ochudno, gm. Rząśnik 211,0 Ochudno, gm. Rząśnik 211,0 10. Stary Lubiel, gm. Rząśnik 793,0 Stary Lubiel, gm. Rząśnik 793,0 11. Somianka, gm. Somianka 197,0 Somianka, gm. Somianka 197,0 12. Celinowo, gm. Somianka 186,0 Celinowo, gm. Somianka 186,0 13. Stare Wypychy, gm. Somianka 300,0 Stare Wypychy, gm. Somianka 300,0 14. Wyszków, gm. Wyszków 7920,0 Wyszków, gm. Wyszków 7920,0 Niegów, gm. Zabrodzie 1840,0 Włościańska, 15. - - Włościańska, Źródło: dane Urzędów Gmin na dzień 31 grudnia 2012 r. Tabela nr 8. Charakterystyka gminnych oczyszczalni ścieków na terenie powiatu Rok uruchomienia Typ wyszkowskiego Przepustowość maksymalna [m3/ d] 1993 BIOBLOK – BIS 90 310,0 2377 Udrzynek, gm. Brańszczyk 2003 CBR – FOS 120,0 2000 3. Kornaciska, gm. Długosiodło 1998 APIS 500,0 3750 4. Rząśnik, gm. Rząśnik 1996 BIOBLOK – BIS 400 400,0 5830 5. Somianka Parcele, gm. Somianka 2000 SBR 300,0 2580 Lp. Gmina/ Parametry 1. Brańszczyk, ul. gm. Brańszczyk 2. Przyjemna, 21 RLM Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” 6. Rybienko Stare, gm. Wyszków 1984 mechaniczno – biologiczna 6000,0 44250 7. Zabrodzie, ul. Szkolna, gm. Zabrodzie 1996 BIOBLOK – BIS 100 300,0 2170 Źródło: dane Urzędów Gmin na dzień 31 grudnia 2012 r. Powyższe oczyszczalnie pracują ze sprawnością pozwalającą osiągnąć dla odprowadzanych do środowiska ścieków normy jakości wynikające z zapisów Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137, poz. 984 z późn. zm.). Obecnie na terenie powiatu wyszkowskiego nie posiadają lokalizacji czynne składowiska odpadów innych niż niebezpieczne (komunalne). Wszystkie gminy powiatu wyszkowskiego w celu składowania odpadów komunalnych wytwarzanych przez mieszkańców korzystają z usług składowisk zewnętrznych. Poniżej przedstawiono listę podmiotów gospodarczych posiadających zezwolenie na zbieranie i transport odpadów komunalnych na terenie gmin powiatu wyszkowskiego: 1) Gmina Brańszczyk MPK Sp. z o.o., ul. Kołobrzeska 5, 07 – 401 Ostrołęka Usługi Komunalne „KOMGAZ” Mirosław Milczarek, ul. Stefana Okrzei 77A, 07 – 200 Wyszków PPHU „WTÓRPOL” ZPChr. Leszek Wojteczek, ul. Żurawia 1, 26 – 110 Skarżysko Kamienna 2) 3) Gmina Długosiodło: MPK Sp. z o.o., ul. Kołobrzeska 5, 07 – 401 Ostrołęka Błysk – Bis Sp. z o.o., ul. Armii Krajowej 1, 06 – 200 Maków Mazowiecki ZGK Sp. z o.o., ul. Bolesława Prusa 66, 07 – 300 Ostrów Mazowiecka „Czyścioch” Sp. z o.o., ul. Kleeberga 20, 15 – 691 Białystok Sita Polska Sp. z o.o., ul. Zawodzie 5, 02 – 981 Warszawa Gmina Rząśnik: MPK Sp. z o.o., ul. Kołobrzeska 5, 07 – 401 Ostrołęka Błysk – Bis Sp. z o.o., ul. Armii Krajowej 1, 06 – 200 Maków Mazowiecki PPH „Czyścioch” Sp. z o.o., ul. Kleeberga 20, 15 – 691 Białystok Sita Polska Sp. z o.o., ul. Zawodzie 5, 02 – 981 Warszawa 22 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Usługi Komunalne „KOMGAZ” Mirosław Milczarek, ul. Stefana Okrzei 77A, 07 – 200 Wyszków Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych „Czyścioch Bis” Sp. z o.o., ul. Mjr Hubala 18, Suwałki 4) 5) 6) WAB – POL, ul. Nagórze 34, 07 – 200 Wyszków „EKOM” Sp. z o.o., ul. Płytowa 1, Warszawa „Partner” Dariusz Apelski, ul. Płytowa 1, Warszawa Usługi Transportowe Krzysztof Grzybowski, ul. Słowicza 13, 07 – 200 Wyszków Jurant Sp. j., ul. Ossowska 73, Zielonka PPHU „Batory” Sp. z o.o., ul. Batorego 9, Tłuszcz „Veolia” Usługi dla środowiska S.A., ul. Kurpiowska 12, Ostrołęka EKOPARTNER Jacek Suchecki i wspólnicy Sp. J., ul. Kleeberga 20, Białystok PHU „NORD” Krzysztof Kaczorowski, ul. Bernardyńska 16/48, Warszawa Gmina Somianka: MPK Sp. z o.o., ul. Kołobrzeska 5, 07 – 401 Ostrołęka Błysk – Bis Sp. z o.o., ul. Armii Krajowej 1, 06 – 200 Maków Mazowiecki Gmina Wyszków: MPK Sp. z o.o., ul. Kołobrzeska 5, 07 – 401 Ostrołęka Błysk – Bis Sp. z o.o., ul. Armii Krajowej 1, 06 – 200 Maków Mazowiecki WAB – POL, ul. Nagórze 34, 07 – 200 Wyszków REMONDIS KOMUNALNA Sp. z o.o., ul. Tupadzka 7, Drobin Gmina Zabrodzie: Usługi Transportowe Krzysztof Grzybowski, ul. Słowicza 13, 07 – 200 Wyszków JURANT Sp. J. S. Matak, J. Borkowski, ul. Ossowska 73, 05 – 220 Zielonka PPHU „BATORY” Sp. z o.o., ul. Batorego 9, 05 – 240 Tłuszcz EKOPARTNER J. Suchecki i wspólnicy Sp. J., ul. Kleeberga 20, 15 – 691 Białystok W poniższej tabeli nr 9 przedstawiono rodzaje i ilości odpadów zebrane na terenie poszczególnych gminy w roku 2012 r. 23 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Tabela nr 9. Ilości i rodzaje odpadów komunalnych zebranych na terenie powiatu wyszkowskiego w 2012 r. Gmina Nazwa i kod odpadu zebranego na terenie gminy 20 03 01 – niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 13,0 20 03 01 – niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 13,0 20 03 01 – niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 15 01 02 – opakowania z tworzyw sztucznych Brańszczyk Długosiodło Rząśnik Masa Miejsce unieszkodliwiania [Mg/rok] 570,5 17,7 15 01 07 – opakowania ze szkła 9,0 15 01 01 – opakowania z papieru i tektury 6,3 19 12 12 – inne odpady 0,4 ex 20 01 10 – odzież 1,6 20 01 10 – odzież 0,8 20 02 01 – odpady ulegające biodegradacji 0,9 20 03 01 – niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 579,7 20 03 01 – niesegregowane (zmieszane) komunalne 54,4 odpady 15 01 02 – opakowania z tworzyw sztucznych 8,4 15 01 07 – opakowania ze szkła 4,2 15 01 01 – opakowania z papieru i tektury 6,3 20 01 36 – zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne 1,16 20 03 01- niesegregowane zmieszane odpady 474,63 15 01 02 – opakowania tworzyw sztucznych 14,45 15 01 07 – opakowania ze szkła 7,36 20 03 01 – niesegregowane zmieszane odpady 2,89 20 01 02 – szkło 1,02 15 01 01 – opakowania z papieru i tektury 0,15 20 01 01 – papier 0,10 20 01 39 – tworzywa sztuczne 0,07 19 08 05 – ustabilizowane komunalne osady ściekowe 66,0 24 Zakład Usług Komunalnych „Uskom” Sp. z o.o. w Mławie, ul. Płocka 102 Sortownia odpadów Błysk – Bis Sp. z o.o., Maków, ul. Armii Krajowej 1, MPK Sp. z o.o., Ławy, ul. Przemysłowa 45 Sita Radom Sp. z o.o., ul. Witosa 76, Radom Linia sortownicza „VALVAN”, Skarżysko – Kamienna, ul. Żurawia 1 Zakład Usług Komunalnych „Uskom” Sp. z o.o. w Mławie, ul. Płocka 102 MPK Sp. z o.o., Ławy, ul. Przemysłowa 45 Dział zagospodarowania odpadów w Starym Lubiejewie MPK Sp. z o.o., Ławy, ul. Przemysłowa 45 Terra Recykling S.A. Grodzisk Mazowiecki MPK Sp. z o.o., Ławy, ul. Przemysłowa 45 Zakład Usług Komunalnych „Uskom” Sp. z o.o. w Mławie, ul. Płocka 102 Krynicki Recykling Sp. z o. o., Olsztyn, ul. Iwaszkiewicza 48/23 „WAB-POL” Andrzej Wójcik, ul. Nadgórze 34, Wyszków „BIO - MED.” Sp. z o. o ul. Olszewskiego 6, Kielce Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Gmina Nazwa i kod odpadu zebranego na terenie gminy 20 03 01 – niesegregowane (zmieszane) komunalne odpady Masa Miejsce unieszkodliwiania [Mg/rok] 392,3 15 01 02 – opakowania z tworzyw sztucznych 5,0 15 01 07 – opakowania ze szkła 20 03 01 – niesegregowane (zmieszane) komunalne 2,5 20 03 01 – niesegregowane (zmieszane) komunalne odpady odpady 1,2 9,6 Somianka 15 01 07 – opakowania ze szkła 2,7 15 01 02 – opakowania z tworzyw sztucznych 2,2 20 03 01 – niesegregowane (zmieszane) komunalne odpady 20 03 01 – niesegregowane (zmieszane) komunalne odpady 20 03 01 – niesegregowane (zmieszane) komunalne odpady 20 03 01 – niesegregowane (zmieszane) komunalne odpady 20 03 01 – niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 20 01 08 – odpady kuchenne ulegające biodegradacji 20 03 01 – niesegregowane (zmieszane) komunalne Wyszków odpady 25,2 1197,38 1217,09 1683,84 3600,44 12,02 10,42 20 01 01 – papier i tektura 34,22 20 01 39 – tworzywa sztuczne 5,73 15 01 01 – opakowania z papieru i tektury 7,04 20 01 01 – papier i tektura 14,9 20 01 01 – papier i tektura 25,69 20 01 02 – szkło 68,8 20 01 39 – tworzywa sztuczne 4,2 20 10 40 – metale 4,5 20 01 02 – szkło 286,98 20 01 39 – tworzywa sztuczne 14,36 20 10 40 – metale 2,3 25 MPK Sp. z o.o., Ławy, ul. Przemysłowa 45 Remondis Sp. z o. o., ul. Zawodzie 16, Warszawa Sortownia odpadów Błysk – Bis Sp. z o.o., Maków, ul. Armii Krajowej 1, Krynicki Recykling Sp. z o. o., Olsztyn, ul. Iwaszkiewicza 48/23 Disani Trade House Sp. z o.o., ul. Raszyńska 6, Michałowice PHU KAJA-EKOSERWIS Nykola Khomytskyy ul. Wiklinowa 28 lok.2, Warszawa ZUK „Uskom” Sp. z o.o. w Mławie, ul. Płocka 102 REMONDIS KOMUNALNA Sp. z o.o. Tupadzka 7, Drobin Sortownia odpadów Błysk – Bis Sp. z o.o., Maków, ul. Armii Krajowej 1, MPK Sp. z o.o., Ławy, ul. Przemysłowa 45 Zakład Gospodarki Komunalnej, Zakroczym „WAB-POL” Andrzej Wójcik, ul. Nadgórze 34, Wyszków D.H. Surowce Wtórne Jan Wołosz, Szwedowy Most 2, Lelis METAL-ZBYT Zbigniew Bryl, Wyszków Krynicki Recykling Sp. z o. o., Olsztyn, ul. Iwaszkiewicza 48/23 Veolia UdŚ, Gliwice, Szobiszowicka 1 „SKRZAT” Robert Wrzesiński, Wyszków Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Gmina Nazwa i kod odpadu zebranego na terenie gminy 20 02 03 – odpadowa masa roślinna 20 02 01 – odpady ulegające biodegradacji 20 03 37 – odpady wielkogabarytowe 25,6 15 01 01 – opakowania z papieru i tektury 20 01 32 – leki inne niż wymienione w 200131* 20 03 01 – niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 20 03 07 – odpady wielkogabarytowe Zabrodzie Masa Miejsce unieszkodliwiania [Mg/rok] Gospodarstwo rolne 19,83 Zdzisław Mróz, Natalin, ul. Wyszkowska 43 R. Jeż, Budy Pobyłkowskie 5,0 1478,87 0,68 OTBS Sp. z o.o., Ostrołęka ul. Joselewicza 1 Centrum Onkologii ul. Dr I. Romanowskiej 2, Bydgoszcz 598,4 7,5 15 01 01 – opakowania z papieru i tektury 6,1 15 01 02 – opakowania z tworzyw sztucznych 17,6 15 01 07 – opakowania ze szkła 8,8 20 01 36 – zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne 1,8 MPK Sp. z o.o., Ławy, ul. Przemysłowa 45 Źródło: dane Urzędów Gmin na dzień 31 grudnia 2012 r. 3.5. Ochrona przyrody Powiat wyszkowski charakteryzuje wysoki odsetek obszarów cennych przyrodniczo, chronionych na podstawie zapisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 z późn. zm.). Na terenie powiatu wyszkowskiego występują następujące formy ochrony przyrody: pomniki przyrody (tabela nr 10), użytki ekologiczne (tabela nr 11) oraz obszary NATURA 2000 (tabele nr 12 i 13). W granicach administracyjnych powiatu nie występują: parki narodowe, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty przyrody oraz zespoły przyrodniczo – krajobrazowe. 26 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Tabela nr 10. Pomniki przyrody na terenie powiatu wyszkowskiego Lp. Ilość pomników Gmina 1. Brańszczyk 10 2. Długosiodło 1 3. Somianka 4 4. Rząśnik 2 5. Wyszków 15 6. Zabrodzie 6 Powiat wyszkowski Rodzaj pomnika dąb szypułkowy (7), lipa drobnolistna (1), 2 grupy drzew (dąb szypułkowy – 2, modrzew polski – 2) dąb szypułkowy kasztan zwyczajny (2), lipa drobnolistna (1), klon zwyczajny (1) topola czarna (1), grupa drzew (modrzew polski – 2) dąb szypułkowy (10), 4 grupy drzew (dąb szypułkowy – po 2), grab zwyczajny (1) dąb szypułkowy (6) 38 Źródło: załącznik do Rozporządzenia nr 23 Wojewody Mazowieckiego z dnia 31 lipca 2009 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody na terenie powiatu wyszkowskiego (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 124, poz. 3638) Tabela nr 11. Użytki ekologiczne na terenie powiatu wyszkowskiego Lp. Powierzchnia użytków ekologicznych [ha] 62,19 Gmina Liczba użytków ekologicznych 32 1. Brańszczyk 2. Długosiodło 14,48 21 3. Somianka 4,64 7 4. Rząśnik 3,36 12 84,67 72 Powiat wyszkowski Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Rozporządzenia Nr 221 Wojewody Mazowieckiego z dnia 10 lipca 2001 r. w sprawie wprowadzenia użytków ekologicznych na terenie województwa mazowieckiego (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 162, poz. 2403) Tabela nr 12. Obszary specjalnej ochrony ptaków na terenie powiatu wyszkowskiego Obszar NATURA 2000 Brańszczyk Długosiodło Rząśnik Somianka Wyszków Zabrodzie powierzchnia [ha] Dolina Dolnego Bugu (PLB140001) 4.480,9 - - 2.582,9 5.248,0 1.102,3 Dolina Liwca (PLB140002) - - - - 271,5 - Puszcza Biała (PLB140007) Dolina Dolnej Narwi (PLB140014) 9.742,3 10.799,3 9.093,4 834,6 561,5 - - 604,9 1.176,3 - - - Bagno Pulwy (PLB 140015) - 2.928,6 1.183,7 - - - RAZEM: 14.223,2 14.332,8 11.453,4 3.417,5 6.081,0 1.102,3 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. Nr 25, poz. 133 z późn. zm.) 27 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Tabela nr 13. Obszary ochrony siedliskowej na terenie powiatu wyszkowskiego Lp. 1. Obszar Gmina Ostoja Nadbużańska (PLB140011) Brańszczyk Somianka m. Wyszków Wyszków Zabrodzie 2. Ostoja Nadliwiecka (PLH140032) 3. Wydmy Lucynowsko – Mostowieckie (PLB140013) Powierzchnia [ha] Typy występujących siedlisk 7.698,112 nadrzeczne zarośla wierzbowe, starorzecza i inne naturalne zbiorniki wodne, wydmy śródlądowe z murawami szczotlichowymi zalewane muliste brzegi rzek 378,74 lasy łęgowe, głównie łęgi olszowojesionowe Fraxino-Alnetum, liczne starorzecza, nitrofilne niżowe nadrzeczne ziołorośla okrajkowe, łąki rajgrasowe Arrhenatherion elatioris, śródlądowe ciepłolubne murawy napiaskowe z klasy Koelerio glaucae-Corynephoretea canescentis 427,76 suche wrzosowiska oraz wydmy śródlądowe z murawami szczotlichowymi Wyszków Wyszków Zabrodzie Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Warszawie Poniżej przedstawiono mapę (nr 1) obszarów NATURA 2000 na terenie województwa mazowieckiego. 28 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Mapa nr 1. Lokalizacja obszarów NATURA 2000 na terenie województwa mazowieckiego Źródło: Program Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2011 – 2014 z uwzględnieniem perspektywy do 2018 r., Warszawa 2012 r. 29 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” 3.6. Ochrona i zrównoważony rozwój lasów Lasy i tereny leśne stanowiąc w powiecie wyszkowskim ok. 33% całkowitej jego powierzchni i charakteryzują się urozmaiconym składem gatunkowym oraz licznymi stanowiskami gatunków rzadkich i chronionych. Największy odsetek lasów w strukturze użytkowania terenu charakteryzuje gminę Brańszczyk, najmniejszy – gminę Somianka. Powierzchnia lasów i terenów leśnych w poszczególnych gminach kształtuje się następująco: gmina Brańszczyk – 7679,6 ha, gmina Długosiodło – 6434,8 ha, gmina Rząśnik – 6353,3 ha, gmina Wyszków – 4842,0 ha, gmina Zabrodzie – 2076,0 ha oraz gmina Somianka – 1997,6 ha. W strukturze własnościowej lasów na terenie powiatu dominują lasy państwowe. Znaczna powierzchnia leśna nie oznacza wysokiej jakości zasobów leśnych. Przeważają typowe lasy gospodarcze o niezgodnym układzie gatunkowym z siedliskiem i niezbyt wysokich zasobach biomasy (to ze względu na słabe gleby i mniej korzystne warunki klimatyczno – wodne). Szczególnie niskie oceny bonitacyjne dotyczą lasów będących własnością prywatną. W strukturze wiekowej drzewostanów w lasach państwowych dominują lasy w II i III klasie wieku (20 – 60 lat). W lasach prywatnych przeważa drzewostan młody w II klasie wieku (do 40 lat). Drzewostany powyżej 80 lat zajmują ok. 10% powierzchni leśnych. Znaczny % tutejszych lasów stanowi drzewostan nasadzony przez człowieka. Jako relikt dawnych borów w trudno dostępnych rejonach wideł Narwi i Bugu zachował się jeszcze fragment naturalnego drzewostanu. W obrębie lasów powiatu wyszkowskiego występują lasy pełniące funkcje glebochronne i wodochronne oraz lasy na stałych powierzchniach badawczych i doświadczalnych oraz wyłączone drzewostany nasienne. Na obszarze powiatu wyszkowskiego nie posiadają lokalizacji Leśne Kompleksy Promocyjne. Dominującymi typami siedliskowymi są w obrębie powiatu: bór mieszany świeży, las mieszany świeży oraz bór świeży. Cechy klimatu i warunki glebowe sprawiają, że obszar powiatu leży poza zasięgiem buka, jodły i w zasadzie świerka. Najcenniejszymi drzewostanami na terenie powiatu są drzewostany sosnowe. Występuje tu cenny rodzimy ekotyp sosny wywodzący swój rodowód z pierwotnych lasów Puszczy Białej. Gatunkami stanowiącymi istotną domieszkę w lasach sosnowych są dąb szypułkowy, brzoza, akacja i jarzębina. W podszycie leśnym dominuje jałowiec pospolity, kruszyna pospolita i leszczyna. Lokalnie występują kępy modrzewia polskiego. Według Krajowego Programu Zwiększania Lesistości lesistość kraju do roku 2020 ma wzrosnąć do 30%. Na dzień sporządzenia niniejszego dokumentu lesistość powiatu wyszkowskiego przekraczała już 30% jego powierzchni. W przyjętym przez Samorząd Województwa 30 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Mazowieckiego Programie zwiększania lesistości dla Województwa Mazowieckiego do roku 2020 określono skalę zalesień w powiecie wyszkowskim na 4.625 ha. 3.7. Racjonalne gospodarowania zasobami wodnymi Zasoby wód powierzchniowych powiatu wyszkowskiego stanowią zasadniczo wody płynące i ich starorzecza (wchodzące w skład zlewiska Wisły). Główne zasoby stanowi rzeka Bug z lewobrzeżnym dopływem rzeką Liwiec. Uzupełnieniem zasobów są rzeka Narew oraz mniejsze cieki powierzchniowe (charakterystykę przedstawia tabela nr 14), w tym także rowy melioracyjne. Tabela nr 14. Rzeki i kanały zlokalizowane w granicach powiatu wyszkowskiego Odbiornik Długość [km] 14,10 Lp. Nazwa 1. Fiszor Środkowy Bug 2. Fiszor Prawy Fiszor Środkowy 8,30 3. Fiszor Lewy Fiszor Środkowy 5,96 4. Ruda Bug 10,51 5. Kanał Gostkowo Narew 0,97 6. Kanał Zambski Narew 10,24 7. Kanał B Narew 8,00 8. Prut Narew 10,69 9. Tuchełka Bug 7,95 10. Struga Bug 14,28 11. Rów A Bug 6,34 12. Kanał A Narew 18,35 13. Wymakracz Narew 16,50 14. Kabat Narew 15,49 Razem: 148,22 Źródło: Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Warszawie, Inspektorat Wyszków Rzeka Bug (III rzędowy lewobrzeżny dopływ Narwi), stanowiąca największy ciek wodny powiatu wyszkowskiego, w jego obrębie płynie asymetryczną doliną, o płaskim dnie w kierunku południowo – zachodnim, w której występuje kilka rozległych teras zalewowych. Na swym prawym brzegu rzeka zbliża się do krawędzi wysoczyzny, powodując jej podcinanie. Długość Bugu w obrębie powiatu wynosi 68 km po lewej stronie (6 – 74 km) i 52 km po prawej (22 – 74 km). 31 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Bug jest rzeką nieuregulowaną, dziką, stąd też zarówno szerokość jej koryta, jak i głębokość jest bardzo zmienna i na poszczególnych odcinkach wykazuje znaczne zróżnicowanie. Poza nurtem rzeka jest płytka. Istnieje tu dużo płycizn i piaszczystych łach, które często zarastają roślinnością. Powoduje to zmiany biegu rzeki i w konsekwencji odcięcia starego koryta tworzenie starorzeczy. Z czasem ulegają one zarośnięciu i przekształceniu w pokłady torfu (w czasie geologicznym). Bug charakteryzuje duża zmienność przepływów, ściśle uzależniona od warunków pogodowych. Na wiosnę (w okresie tajenia śniegu) i latem (po obfitych deszczach) często zdarzają się powodzie. Główny dopływ Bugu na terenie powiatu wyszkowskiego stanowi rzeka Liwiec (gmina Wyszków), charakteryzująca się płytką, piaszczystą doliną o zmiennej szerokości od ok. 200 m do kilku kilometrów. Szerokość koryta waha się w granicach od ok. 5 do 50 m. Liwiec uchodzi do Bugu w rejonie wsi Kamieńczyk. Rzeka Narew na przestrzeni ok. 15 km stanowi północno – zachodnią granicę powiatu wyszkowskiego, a szerokość jej doliny w obrębie powiatu waha się od 1,5 km do 3,0 km. Na pograniczu doliny Narwi usytuowane są gminy Długosiodło i Rząśnik. Istotny element zasobów wodnych na terenie powiatu wyszkowskiego stanowi także szereg naturalnych zbiorników i oczek wodnych, wypełniających zagłębienia terenu. Najwięcej z nich znajduje się w dolinie Bugu, gdzie mają również charakter starorzeczy. Oczka wodne występują także w obrębie lasów na siedliskach wilgotnych oraz na terenach bagnisk śródleśnych, które w większości zostały objęte ochroną prawną, jako użytki ekologiczne. Zbiorniki te stanowią cenny element krajobrazu powiatu, ale przede wszystkim ważne rezerwuary zasobów wodnych. Wody podziemne na terenie powiatu wyszkowskiego związane są przede wszystkim z utworami czwartorzędowymi i trzeciorzędowymi oraz kredowymi i jurajskimi. Ze względów eksploatacyjnych największe znacznie posiada poziom czwartorzędowy, co ma związek z jego łatwością odnawiania i płytkim występowaniem. W obrębie powiatu posiadają lokalizację dwa główne zbiorniki wód podziemnych: GZWP nr 221 i GZWP nr 215A (wg Kleczkowskiego). 32 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Mapa nr 2. Główne zbiorniki wód podziemnych na terenie województwa mazowieckiego Źródło: Program małej retencji dla województwa mazowieckiego, 2008 r. 33 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” GZWP nr 215A to zbiornik porowy, o warstwie wodonośnej w utworach triasowych i średniej głębokości ujęć ok. 180 m. Ze względu na naturalne zabezpieczenia od wpływów z powierzchni, nie jest on objęty strefą ochrony, a wpływ działalności człowieka na jakość jego zasobów można uznać za znikomy. GZWP nr 221 to również zbiornik porowy, lecz o warstwie wodonośnej w utworach czwartorzędowych, o średniej głębokości ujęć ok. 100 m. Ze względu na słabą odnawialność jego zasobów wodnych przewiduje się ustanowienie dla niego strefy wysokiej ochrony (OWO), jednak nie jest to jeszcze możliwe ze względu na brak pełnej dokumentacji. Jak już wspomniano głównym źródłem wód podziemnych na potrzeby lokalnej ludności są poziomy wodonośne zlokalizowane w obrębie utworów czwartorzędowych, zbudowane z piasków różnych frakcji o zróżnicowanej miąższość warstwy wodonośnej, wahającej się w granicach od kilku do kilkudziesięciu metrów. Pierwszą warstwę wodonośną stanowią wody podskórne na ogół na głębokości do 1 – 5 m, o zwierciadle swobodnym, bardzo narażone na zanieczyszczenia pochodzące z powierzchni terenu, w związku z czym praktycznie nieużytkowane. Drugi poziom wodonośny występuje na głębokości 20 – 45 m p.p.t. i stanowią go wody o zwierciadle napiętym, stabilizujące się na głębokości ok. 1 – 10 m. Wydajność ujęć czerpiących z tego poziomu waha się w granicach 25 – 50 m3/h. Trzeci poziom wodonośny występuje na głębokości ok. 50 – 60 m p.p.t. i jest najbardziej zasobny w wodę. Wydajność studni ujmujących wody z tej warstwy waha się w granicach 45 – 70 m3/h. Są to również wody o zwierciadle napiętym, stabilizujące się na głębokości 1 – 4,5 m. W przypadku wielu ujęć warstwa wodonośna przykryta jest nadkładem utworów nieprzepuszczalnych lub słaboprzepuszczalnych (gliny, iły), a więc izolowana od ujemnych wpływów z powierzchni terenu. Brak jednak pewności co do ciągłości tych utworów. Na obszarze powiatu wyszkowskiego występuje zagrożenie powodziowe, związane z obecnością rzek – dotyczy to głównie rzeki Bug na długości 75 km, rzeki Narew na odcinku 15 km oraz rzeki Liwiec na końcowym odcinku. Występujące na terenie powiatu wezbrania powodziowe zaliczane są do powodzi opadowych oraz roztopowo – zatorowych, przede wszystkim na rzece Bug. Zjawiska powodziowe występują na przełomie okresu zimowego i wiosennego, tj. od marca do połowy kwietnia (zagrożenia roztopowe i zatorowe spowodowane przez szybko topniejące śniegi oraz nasilające się zjawiska lodowe w rzekach) oraz w okresie letnim, na przełomie czerwca i lipca (spowodowane przez ulewne deszcze). Prognozowany obszar zalewowy na terenie powiatu wyszkowskiego wynosi ok. 6300 ha, zaś liczba zagrożonych osób to ok. 1400 osób. Poniżej przedstawiono mapę obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi na terenie województwa mazowieckiego. 34 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Mapa nr 3. Obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi na terenie województwa mazowieckiego Źródło: Program małej retencji dla województwa mazowieckiego, 2008 r. 35 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” 3.8. Ochrona powierzchni ziemi Na obszarze powiatu dominują generalnie gleby słabe, wykształcone na podłożu piaszczystym w obrębie wysoczyzny. Są to głównie gleby brunatne wyługowane, bielicowe i pseudobielicowe, miejscami czarne ziemie i gleby szare. Na fragmentach dna doliny Bugu (głównie w starorzeczach) oraz w obniżeniach dolin bocznych, a także lokalnie w obniżeniach na terasie nadzalewowej wykształciły się gleby organiczne: torfowe, mające często charakter torfowisk niskich oraz mady. Gleby płowe i brunatne tworzą przeważnie kompleksy żytnie dobre lub pszenne dobre, bardzo rzadko bardzo dobre. Gleby bielicowe oraz gleby rdzawe mają bardzo niską przydatność rolniczą – stanowią głównie kompleks żytni słaby lub żytnio – łubinowy. Gleby hydromorficzne tworzą przeważnie kompleksy trwałych użytków zielonych. W powiecie wyszkowskim gleby dobre i średnie (klasy III i IV) stanowią ok. 28% użytków rolnych, a ich udział w przekroju przestrzennym jest zróżnicowany. Najwyższej jakości gleby występują na terenie gminy Somianka, najniższej – na terenie gminy Długosiodło. Gleby I i II klasy bonitacyjnej w powiecie nie występują w ogóle. Na terenie powiatu wyszkowskiego nie są prowadzone badania jakości gleb gruntów ornych w ramach monitoringu chemizmu IUNG. Wśród naturalnych zagrożeń gleb na terenie powiatu wyszkowskiego dominuje: erozja wietrzna, występująca głównie na obszarach gleb lekkich oraz erozja wodna, występująca głównie wzdłuż pradolin rzek: Bug i Narew, a w mniejszym stopniu wzdłuż pozostałych cieków. Na terenie powiatu wyszkowskiego nie udokumentowano osuwisk stanowiących zagrożenie dla środowiska i lokalnej społeczności. 3.9. Gospodarowanie zasobami geologicznymi Obszar powiatu wyszkowskiego nie jest obszarem zasobnym w surowce mineralne. Wynika to z budowy geologicznej terenu i pokrycia utworów trzeciorzędowych grubą warstwą luźnych skał nagromadzonych w czasie zlodowacenia środkowopolskiego. Wśród udokumentowanych złóż surowców mineralnych podstawową grupę stanowią kopaliny pospolite, do których należą głównie kruszywa, surowce ilaste, piaski. Na podmokłych i zabagnionych terenach powiatu występują także pokłady torfu o niewielkiej, maksymalnie kilku metrowej miąższości. 36 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Na terenie powiatu udokumentowane złoża surowców mineralnych o zasobach powyżej 10 tys. ton i 1000 m3 tworzą piaski kwarcowe (złoże w Mostówce, gmina Zabrodzie o zasobach 5,6 mln m3) i piaski szklarskie (złoże także w Mostówce, gmina Zabrodzie o zasobach 8,8 mln m3). Główne zagrożenie dla środowiska stanowi tzw. „dzika eksploatacja”, która powoduje nieodwracalne zmiany w naturalnym krajobrazie. 3.10. Poprawa jakości powietrza Na jakość powietrza atmosferycznego w powiecie wyszkowskim największy wpływ ma emisja zanieczyszczeń ze źródeł lokalnych oraz napływ zanieczyszczeń terenów ościennych. Wśród lokalnych źródeł zanieczyszczeń, największy wpływ mają: emisja punktowa z podmiotów gospodarczych – technologiczna i energetyczna, emisja powierzchniowa z sektora bytowego – głównie lokalne kotłownie i paleniska domowe, emisja liniowa z transportu samochodowy, nielegalne spalanie odpadów (w piecach domowych i innych). Na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 2 sierpnia 2012 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz. U. Nr 0, poz. 914) na terenie kraju wydzielono strefy, w których dokonywane są coroczne badania jakości powietrza. Powiat wyszkowski nie stanowi odrębnej strefy, lecz wchodzi w skład strefy mazowieckiej (PL1404). Klasyfikację strefy mazowieckiej (w skład której wchodzi powiat wyszkowski), według danych zawartych w Rocznej ocenie jakości powietrza w województwie mazowieckim – raport za rok 2011, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie, 2012 r. prezentują poniższe tabele nr 15 oraz nr 16. 37 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Tabela nr 15. Klasyfikacja terenu strefy mazowieckiej z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony zdrowia Substancja dwutlenek siarki dwutlenek azotu tlenek węgla benzen pył PM10 ołów As (PM10), Cd (PM10), Ni (PM10) B/a/P (PM10) ozon (O3) poziom docelowy Symbol klasy dla obszaru strefy nie obejmującego obszarów ochrony uzdrowiskowej dla poszczególnych czasów uśredniania stężeń A A A A C A A C A Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim – raport za rok 2011. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa 2012 r. Tabela nr 16. Klasyfikacja terenu strefy mazowieckiej z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony roślin Symbol klasy dla obszaru strefy Substancja dwutlenek siarki dwutlenek azotu ozon (AOT40)* poziom docelowy A A A Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim – raport za rok 2011. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa 2012 r. Biorąc pod uwagę charakter zagospodarowania powiatu wyszkowskiego, stopień jego uprzemysłowienia, moc i rozmieszczenie źródeł zanieczyszczenia powietrza oraz wysoką lesistość (mimo zakwalifikowania strefy mazowieckiej do klasy C dla B/a/P (PM10) oraz ozonu (O3)) stan sanitarny powietrza atmosferycznego na terenie powiatu określić należy jako dobry. Wśród największych emitorów zanieczyszczeń do powietrza na terenie powiatu wyszkowskiego wymienić należy: 1) ARDAGH GLASS WYSZKÓW S.A., miasto Wyszków, ul. Zakolejowa 23, 2) Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Wyszkowie, ul. Przemysłowa 4. 3) Zakład Prefabrykacji Elementów Betonowych w m. Gaj, gmina Zabrodzie – LINK EUROPA A. Jastrząb, K. Jastrząb, gmina Wesoła, ul. Konopnickiej 2, 4) „ROLSTAL PAWŁOWSKI”, J. Pawłowski, Ostrów Mazowiecka, ul. Różańska 45, Filia w Wyszkowie, miasto Wyszków, ul. Przemysłowa 3, 38 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” 5) CRT Sp. z o.o. ul. Pułtuska 120, miasto Wyszków, 6) MASARNIA – PLEWKI Tadeusza Żebrowskiego, Plewki 23, gmina Długosiodło, 7) Przedsiębiorstwo Budowy i Utrzymania Dróg Spółka z o.o., ul. Brokowska 37, Ostrów Mazowiecka – wytwórnia mas bitumicznych w m. Trzcianka, gmina Brańszczyk, 8) „TADEX” Tadeusz Wiśniewski, Turzyn 108, gmina Brańszczyk – linia uboju bydła, 9) Zakłady Mięsne Somianka, Andrzej Ruciński, Somianka 88, gmina Somianka, 10) Krematorium Wyszków, ul. Pułtuska 177, miasto Wyszków. Na terenie powiatu wyszkowskiego odnawialne źródła energii wykorzystywane są w sposób znikomy – w głównej mierze przez osoby prywatne w postaci kolektorów słonecznych, służących do podgrzewania wody w budynkach mieszkalnych. Na potrzeby c.o. kolektory słoneczne na terenie powiatu zainstalowane zostały w Kościele Parafialnym w Brańszczyku, gmina Brańszczyk. Ponadto w latach programowania niniejszego Programu ochrony środowiska gmina Somianka planuje instalację kolektorów słonecznych z przeznaczeniem do ogrzewania obiektów gminnych, np. szkół, ośrodka zdrowia. Według danych Programu możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla Województwa Mazowieckiego, 2006 r. teren powiatu wyszkowskiego: nie stanowi obszaru preferowanego dla rozwoju biogazowni, nie stanowi obszaru preferowanego dla rozwoju energetyki geotermalnej, nie stanowi obszaru preferowanego dla rozwoju energetyki wiatrowej. Według Programu możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla Województwa Mazowieckiego, 2006 r. teren powiatu wyszkowskiego jest preferowany dla rozwoju energetyki na bazie biomasy stałej. Potencjał energetyczny powiatu kształtuje się następująco: z drewna z lasów – 104.662 GJ/ rok, z sadów – 179 GJ/ rok, z drewna odpadowego z dróg i miejskich terenów zurbanizowanych – 5.894 GJ/ rok. 3.11. Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych Nieracjonalna gospodarka zasobami wodnymi oraz wykorzystywanie cieków wodnych jako odbiorników ścieków powoduje, że wody powierzchniowe są najsilniej przekształconym i zdegradowanym elementem środowiska naturalnego w naszym kraju, także w powiecie wyszkowskim. 39 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Rzeka Bug, według danych Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska, należy do najbardziej zanieczyszczonych rzek na terenie województwa mazowieckiego. Główne źródła zanieczyszczenia wód powierzchniowych na terenie powiatu wyszkowskiego stanowią: ścieki komunalne i przemysłowe, spływy powierzchniowe z terenów rolniczych (zawierające nawozy mineralne i organiczne oraz środki ochrony roślin) oraz terenów komunikacyjnych, nielegalne zrzuty nieoczyszczonych ścieków oraz wody opadowe (wprowadzające do wód zanieczyszczenia przemysłowe z atmosfery oraz spływające z terenów zurbanizowanych), a także naturalne procesy hydrogeochemiczne w dolinach rzek (np. rozkładu materii organicznej, wietrzenia skał podłoża geologicznego). Przy rozpatrywaniu stanu czystości wód rzeki Bug istotne znaczenie ma wpływ transgranicznego transportu zanieczyszczeń, pochodzących z powiatów przez które ta rzeka przepływa. Głównymi źródłami zanieczyszczenia są miasta: Strzyżów, Włodawa, Drohiczyn. Rzekami, które doprowadzają do Bugu znaczne ładunki zanieczyszczeń są: Huczwa, Uherka odprowadzająca ścieki z Chełmna, Toczna oraz Cetynia niosąca ścieki z Sokołowa Podlaskiego. Poniżej Wyszkowa pośrednimi źródłami zanieczyszczenia są rzeki: Liwiec, Rządza i jej dopływ Cienka (odbiornik ścieków komunalno – przemysłowych z miasta Tłuszcz). Ponadto na długim odcinku Bug jest rzeką graniczną i stanowi odbiornik dużych ilości, wysoko obciążonych ścieków z Ukrainy. Bezpośrednio do rzeki Bug bądź do jej dopływów spływają ścieki z okręgu przemysłowego z wieloma kopalniami i zakładami przemysłowymi, co powoduje, że wody Bugu dopływają do granic Polski już znacznie zanieczyszczone. Przebieg rzek Narew i Liwiec na terenie powiatu wyszkowskiego jest krótki, a jakość ich wód związana jest głównie ze zrzutami ścieków z poza terenu powiatu wyszkowskiego – w przypadku Narwi z powiatów ostrołęckiego i pułtuskiego, a w przypadku Liwca z powiatu siedleckiego. Monitoring wód powierzchniowych prowadzony jest obecnie w jednolitych częściach wód powierzchniowych (JCW), z których każda oznacza oddzielny i znaczący element wód powierzchniowych, taki jak: jezioro, sztuczny zbiornik wodny, strumień, rzeka lub ich części. W poniższych tabelach nr 17 i nr 18 przedstawiono wyniki ostatnich dostępnych badań monitoringowych dla jednolitych części wód powierzchniowych, w punktach pomiarowych położonych na terenie powiatu wyszkowskiego oraz w jego najbliższym sąsiedztwie. Ponadto w tabeli nr 19 przedstawiono zestawienie oczyszczalni ścieków eksploatowanych na terenie powiatu wyszkowskiego. 40 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Ocena – elementy fizykochemiczne * Ocena – substancje szczególnie szkodliwe * Ocena – elementy hydromorfologiczne * Stan/ potencjał ekologiczny Stan chemiczny * Stan ogólny wód 191,4/ 163,2 4 3 1 0 słaby 1 zły Barcice 15,2 4 3 1 0 słaby 1 zły Kamieńczyk, Paplin 0,5 3 3 1 0 umiarkowany 1 zły Dyszobaba 119,7 1 3 0 0 umiarkowany 0 zły Nowy Dwór Maz. 3,1 2 3 1 0 umiarkowany 1 zły 0 b.d. słaby 0 zły umiarkowany stan poniżej dobrego zły umiarkowany 0 zły Ocena – elementy biologiczne * Kózki; Frankopol Nazwa punktu pomiarowo – kontrolnego Kod jednolitej części wód Nazwa części wód Tabela nr 17. Zestawienie ocen jednolitych części wód powierzchniowych w latach 2008 – 2009 Km 2008 r. PLRW20002126699 PLRW20002126699 PLRW200019266899 PLRW20002126599 PLRW20002169 Bug od granicy RP w Niemirowie do ujścia Bug od granicy RP w Niemirowie do ujścia Liwiec od dopływu z Zalesia do ujścia Narew od Omulwi do zbiornika Dębe Narew od Zalewu Zegrzyńskiego do ujścia 2009 r. PLRW20002126699 Bug od granicy RP w Niemirowie do ujścia Frankopol 163,2 4 PLRW200019266899 Liwiec od dopływu z Zalesia do ujścia Paplin 0,5 3 PLRW20002126599 Narew od Omulwi do zbiornika Dębe Dyszobaba 119,7 1 Źródło: Monitoring rzek w 2008 r. i Monitoring rzek w 2009 r., www.wios.warszawa.pl 41 stan poniżej dobrego stan poniżej dobrego stan poniżej dobrego dobry 0 b.d. Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Tabela nr 18. Zestawienie ocen jakości wód płynących będących środowiskiem życia w warunkach naturalnych w latach 2008 – 2009 Rzeka Nazwa punktu pomiarowo – kontrolnego Km Gmina Powiat Klasa ogólna Wyniki pomiarów wskaźników i substancji, które zadecydowały o jakości rzek w poszczególnych punktach pomiarowych nazwa wskaźnika stężenie jednostka średnioroczne maksymalne minimalne mg O2/l mg N/l mg NO2/l mg PO4/l mg HOCl/l mg O2/l mg N/l mg NH3/l mg NO2/l mg PO4/l mg HOCl/l mg O2/l mg N/l mg NH3/l mg NO2/l mg PO4/l mg HOCl/l mg Cu/l mg N/l mg NH3/l mg NO2/l mg PO4/l mg HOCl/l mgNH3/l mgNO2/l mgP/l mgHOCl/l 4,25 0,248 0,078 0,646 0,015 4,55 0,751 0,0314 0,048 0,651 0,0196 4,35 0,726 0,0292 0,05 0,628 0,0204 0,0124 0,591 0,0154 0,033 0,375 0,0171 0,0112 0,022 0,128 0,0903 11,0 0,966 0,148 1,226 0,015 9 1,33 0,12 0,076 0,920 0,05 8 1,32 0,11 0,076 0,950 0,045 0,1258 0,92 0,033 0,053 0,950 0,037 0,045 0,039 0,21 0,222 2,0 0,05 0,016 0,30 0,015 2 0,38 0,0013 0,013 0,398 0,011 1,9 0,37 0,0011 0,013 0,368 0,011 0,001 0,39 0,0017 0,013 0,175 0,011 0,0004 0,007 0,08 0,013 2008 r. Bug Kózki 191,4 Sarnaki łosicki non Bug Wyszków 33,0 Wyszków wyszkowski non Bug Barcice 15,2 Somianka wyszkowski non Narew Dyszobaba 119,7 Różan makowski non Narew Pułtusk 63,0 Pułtusk pułtuski non BZT5 azot amonowy azotyny Fosfor ogólny chlor całk. poz. BZT5 azot amonowy niezjon. amoniak azotyny fosfor ogólny chlor całk. pozostały BZT5 azot amonowy niezjon. amoniak azotyny fosfor ogólny chlor całk. pozostały miedź azot amonowy niezjon. amoniak azotyny fosfor ogólny chlor całk. pozostały niezjon. amoniak azotyny fosfor ogólny chlor całk. poz. 42 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Narew Nowy Dwórpowyżej ujścia do Wisły Liwiec Liw 3,1 Nowy Dwór Maz. nowodworski non 52,8 Liw węgrowski non Bug Frankopol 163,2 Repki sokołowski non Liwiec Kamieńczyk 0,5 Wyszków wyszkowski non azot amonowy niezjon. amoniak azotyny fosfor ogólny chlor całk. poz. azotyny fosfor ogólny chlor całk. poz. 2009 r. tlen rozp. BZT5 azotyny fosfor ogólny chlor całk. poz. tlen rozp. BZT5 azotyny fosfor ogólny chlor całk. poz. mgN NH4/l mgNH3/l mgNO2/l mgP/l mgHOCl/l mg NO2/l mg PO4/l mg HOCl/l 0,221 0,0122 0,098 0,172 0,087 0,064 0,367 0,015 0,79 0,094 0,663 0,23 0,182 0,082 0,668 0,015 0,025 0,0004 0,033 0,11 0,015 0,033 0,075 0,015 mg O2/l mg O2/l mg NO2/l mg PO4/l mg HOCl/l mg O2/l mg O2/l mg NO2/l mg PO4/l mg HOCl/l 10,692 5,25 0,055 0,957 0,015 9,927 3,818 0,102 0,934 0,015 17,1 13,0 0,082 4,782 0,015 12,7 10,0 0,492 5,364 0,015 1,86 1,0 0,033 0,307 0,015 5,83 1,0 0,016 0,273 0,015 Źródło: Monitoring rzek w 2008 r. i Monitoring rzek w 2009 r., www.wios.warszawa.pl Wyjaśnienia: 1) Ocena elementów biologicznych: cyfry 1 - 5 odpowiadają klasom z rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r..; b.d. – brak wyników pomiarów wskaźników biologicznych (od listopada 2011 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych – Dz. U. Nr 257, poz. 1545) 2) Ocena elementów fizykochemicznych: cyfry 1 - 2 odpowiadają klasom z rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych – Dz. U. Nr 162, poz. 1008 (uchylony) 3) Ocena substancji szczególnie szkodliwych ujętych w załączniku 5 rozporządzenia Ministra Środowiska z 20 sierpnia 2008 r.; 0 - oznacza brak przekroczeń, 1 - oznacza przekroczenia, b.d. – brak wyników pomiarów 4) Ocena elementów hydromorfologicznych. Ze względu na brak danych elementy hydromorfologiczne zostały pominięte przy ocenie stanu/potencjału ekologicznego. 5) Stan chemiczny: wyniki oceny stanu chemicznego JCW. Ocena substancji priorytetowych ujętych w załączniku 8 rozporządzenia Ministra Środowiska z 20 sierpnia 2008 r.; 0 – oznacza stan dobry, 1 - oznacza nie osiągający stanu dobrego 43 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Tabela nr 19. Wykaz komunalnych i innych oczyszczalni ścieków eksploatowanych na terenie powiatu wyszkowskiego w 2011 r. Lp. 1. Zarządzający Zakład Gospodarki Komunalnej w Brańszczyku 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Zakład Gospodarki Komunalnej w Długosiodle Zakład Gospodarki Komunalnej w Rząśniki Ośrodek Doskonalenia Kadr Służby Więziennej w Popowie Ośrodek Charytatywno – Szkoleniowy CARITAS Diecezji Płockiej w Popowie Letnisko Zakład Gospodarki Komunalnej w Somiance Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Wyszkowie PPHU MLEKS Sp. z o.o. w Wyszkowie Typ i rodzaj oczyszczalni Lokalizacja Odbiornik/ km Maksymalna przepustowość [m3/d] Średnia przepustowość [m3/d] RLM Ilość ścieków w m3/d Ilość ścieków w dam3/rok biologiczna z podwyższony usuwaniem biogenów Brańszczyk, gm. Brańszczyk rów melioracyjny/ Bug/ 47,2 310,0 220,0 2377 298,0 109,0 biologiczna Udrzynek, gm. Brańszczyk Tuchełka/ 2,3/ Bug 261,0 120,0 2000 150,0 55,0 biologiczna z podwyższony usuwaniem biogenów Kornaciska, gm. Długosiodło Wymakracz/ 9,62/ Narew/ 104,1 550,0 500,0 3750 306,0 112,0 biologiczna Rząśnik, gm. Rząśnik rów melioracyjny/ Narew/ 81,0 400,0 350,0 5830 243,8 89,0 biologiczna Popowo, gm. Somianka rów melioracyjny/ Bug/ 12,0 200,0 85,0 1000 39,0 14,0 biologiczna Popowo, gm. Somianka drenaż odcieków 100,0 50,0 300 6,31 2,3 Somianka, gm. Somianka rów melioracyjny/ Bug/ 17,0 300,0 b.d. 2580 71,23 26,0 Wyszków, gm. Wyszków Bug/ 30,0 6000,0 4500,0 44250 3682,0 1344,0 Wyszków, gm. Wyszków Struga/ Bug 100,0 b.d. b.d. 23,0 8,42 biologiczna z podwyższony usuwaniem biogenów biologiczna z podwyższony usuwaniem biogenów biologiczna 44 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Lp. 10. 11. 12. Zarządzający Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci „FISZOR” Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci w Niegowie Gmina Zabrodzie Typ i rodzaj oczyszczalni Lokalizacja biologiczna Gaj, gm. Zabrodzie biologiczna Niegów, gm. Zabrodzie biologiczna z podwyższony usuwaniem biogenów Zabrodzie, gm. Zabrodzie Odbiornik/ km rów melioracyjny/ Fiszor rów melioracyjny/ Fiszor Fiszor/ Bug/ 22,4 Maksymalna przepustowość [m3/d] Średnia przepustowość [m3/d] RLM Ilość ścieków w m3/d Ilość ścieków w dam3/rok 120,0 100,0 150 22,65 8,27 100,0 65,0 b.d. 23,08 8,42 300,0 200,0 2170 202,0 74,0 Źródło: Wykaz oczyszczalni ścieków komunalnych i przemysłowych eksploatowanych na obszarze województwa mazowieckiego (stan na 31.12.2011 r.) www.wios.warszawa.pl 45 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Na terenie powiatu wyszkowskiego źródłem zanieczyszczenia wód gruntowych oraz podziemnych mogą być: depozycja zanieczyszczeń z powietrza na powierzchni terenu oraz naturalne procesy biologiczno – chemiczne, zachodzące w powierzchniowej warstwie profilu glebowego. Ponadto zagrożeniem są przekształcenia powierzchni terenu i niekontrolowana produkcja rolnicza i hodowlana. Należy pamiętać, że jakość wód gruntowych, a przez to pośrednio poziomów podziemnych, może być zagrożona poprzez: nieprawidłową gospodarkę wodno – ściekową, braki w sieci kanalizacyjnej, niezabezpieczone studnie kopane, nieszczelne zbiorniki bezodpływowe, dzikie składowiska odpadów. Powiat wyszkowski zlokalizowany jest w obrębie dwóch jednolitych części wód podziemnych. Są to: JCWPd 54 i JCWPd 55. Poniższe mapy obrazują ich lokalizację. 46 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Mapa nr 4. Lokalizacja jednolitej części wód podziemnych nr 54 Źródło: http://www.psh.gov.pl/publikacje/Jcwpd 47 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Mapa nr 5. Lokalizacja jednolitej części wód podziemnych nr 55 Źródło: http://www.psh.gov.pl/publikacje/Jcwpd 48 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Poniżej, w tabeli nr 20, przedstawiono ostatnie dostępne wyniki badania jakości wód podziemnych wykonane na terenie powiatu wyszkowskiego. Nr otworu Miejscowość 1020 Brańszczyk Stratygrafia Tabela nr 20. Ocena jakości wód podziemnych w roku 2007 i roku 2010 Głębokość do stropu warstwy JCWPd Klasa wód w roku 2007 Q 55,3 54 III Wskaźniki w zakresie stężeń odpowiadających wodzie o niskiej jakości Klasa wód w roku 2010 Wskaźniki w zakresie stężeń odpowiadających wodzie o niskiej jakości Fe III - Źródło: Monitoring jakości wód podziemnych w województwie mazowieckim w 2010 r., www.wios.warszawa.pl Na terenie powiatu wyszkowskiego nie zidentyfikowano obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotem pochodzenia rolniczego (OSN). 3.12. Racjonalna gospodarka odpadami Obecnie jedno z największych zagrożeń dla środowiska naturalnego stanowią odpady, będące wytworem człowieka i stanowiące formę nieprzydatną w miejscu i czasie ich powstania. Większość z nich jest wysoce uciążliwa i toksyczna dla środowiska przyrodniczego. Głównym źródłem powstawania odpadów na terenie powiatu wyszkowskiego są gospodarstwa domowe, obiekty użyteczności publicznej oraz zakłady usługowo – produkcyjne. Największymi wytwórcami odpadów, niebezpiecznych, jak i innych niż niebezpieczne, na terenie powiatu wyszkowskiego są poniższe podmioty: Ardagh Glass S.A., Zakład w Wyszkowie, ul. Zakolejowa 23, miasto Wyszków, CRT Sp. z o.o., ul. Pułtuska 120, miasto Wyszków, „ROLSTAL PAWŁOWSKI”, J. Pawłowski, Ostrów Mazowiecka, ul. Różańska 45, Filia w Wyszkowie, miasto Wyszków, ul. Przemysłowa 3, Horizont Rolos Sp. z o.o., ul. Henryka Sienkiewicza 2, miasto Wyszków, Jeronimo Martins Dystrybucja S.A. ul. Żniwna 5, Kostrzyn, Centrum Dystrybucyjne w Wyszkowie ul. Leśna 33, miasto Wyszków, Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Usługowo – Handlowe „BIAS” Sp. z o.o., ul. Zawodowa 32, Warszawa, stacja paliw płynnych, ul. Warszawska 1, miasto Wyszkowie, „BAJ-PROS EKO” Sp. z o.o. ul. Pułtuska 120, miasto Wyszków, 49 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Krynicki Recykling S.A. ul. Iwaszkiewicza 48/23, Olsztyn – instalacja ul. Zakolejowa 23, miasto Wyszków, BOG – MAR Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe Marek Rakowski, Kręgi Nowe 21A, gmina Wyszków, TTS TRANS Tomasz Stalmach, ul. Graficzna 1, miasto Wyszków, „TWAR” Twardowski Spółka Jawna, Nowe Kozłowo 3, gmina Somianka, Przedsiębiorstwo Transportowo - Handlowe „ROTRANS” Sp. z o.o. Tadeusz Paweł Rojek, ul. Odnowy 2, miasto Wyszków, „POMELAC” Sp. z o.o., ul. Kasztanowa 1, miasto Wyszków, GRAFICO Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, Centrum Poligraficzno-Logistycznego w Wyszkowie, ul. Pułtuska 120, „HAJAN-TRANS” s.c., Piątnica, Jeziorko 43 – warsztat w Wyszkowie, ul. Zakolejowa 11, TB TRUCK & TRAILER SERWIS Sp. z o.o. Al. Katowicka 40, Wolica, Nadarzyn, Oddział Wyszków, ul. Sienkiewicza 26, Polski Transport Międzynarodowy Sp. z o.o. ul. Przemysłowa 5, miasto Wyszków, TI Poland Sp. z o.o., Zakład w Wyszkowie, ul. I AWP 130A, miasto Wyszków. W poniższej tabeli nr 21 przedstawiono najważniejsze podmioty gospodarcze prowadzące na terenie powiatu wyszkowskiego działalność w zakresie odzysku odpadów. Tabela nr 21. Podmioty prowadzące działalność w zakresie odzysku odpadów Lp. Podmiot gospodarczy Odpady poddawane odzyskowi 1. BTB Sp. z o.o., ul. Leśna 10, Wyszków 2. EKO-RECYKLING Andrzej Szulc ul. Bursztynowa 16, Wyszków 3. Krynicki Recykling S.A. ul. Iwaszkiewicza 48/23, Olsztyn 10 01 02 – popioły lotne z węgla 10 01 17 – popioły lotne ze współspalania inne niż wymienione w 10 01 16 16 01 22 – inne niewymienione elementy 16 01 99 – inne niewymienione odpady 16 02 16 – elementy usunięte z zużytych urządzeń inne niż wymienione w 16 02 15 17 02 03 – tworzywa sztuczne 17 04 01 – miedź, brąz, mosiądz 17 04 02 – aluminium 17 04 11 – kable inne niż wymienione w 17 04 10 19 01 99 – inne niewymienione odpady 19 12 04 – tworzywa sztuczne i guma 10 11 10 – odpady z przygotowania mas wsadowych inne niż wymienione w 10 11 09 10 11 12 – szkło odpadowe inne niż wymienione w 10 11 11 15 01 07 – opakowania ze szkła 16 01 20 – szkło 17 02 02 – szkło 19 12 05 – szkło 20 01 02 – szkło 50 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Lp. 4. 5. 6. Podmiot gospodarczy „TRANS-ROL” Usługi Transportowe i Rolnicze Agnieszka Powierża, Choszczowe 14, gmina Zabrodzie GEOTRADE Sp. z o.o. ul. Trzebnicka 88/1 A, Wrocław, instalacja w Wyszkowie, ul. Przemysłowa 4 Zakład Produkcyjno-HandlowoBudowlany, Eugeniusz Kurpiewski, Wyszków, ul. Leśna 1 7. Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Handlowo – Usługowe POL-SET Kazimierz Tadeusz Trętowski ul. Leśna 3, Wyszków 8. „MADEK” Marek Spodek ul. 11 Listopada 43/35, Wyszków Odpady poddawane odzyskowi 17 01 01 – odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów, 17 01 02 – gruz ceglany 17 01 07 – zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w 17 01 06 17 01 81 – odpady z remontów i przebudowy dróg 17 03 02 – asfalt inny niż wymieniony w 17 03 01 17 05 03* – gleba i ziemia, w tym kamienie, zawierające substancje niebezpieczne 17 05 05* – urobek z pogłębiania zawierający lub zanieczyszczony substancjami niebezpiecznymi 10 01 02 – popioły lotne z węgla 10 01 17 – popioły lotne ze współspalania inne niż wymienione w 10 01 16 02 01 04 - odpady tworzyw sztucznych (z wyłączeniem opakowań), 04 02 09 - odpady materiałów złożonych (np. tkaniny impregnowane, elastomery, plastomery) 07 02 13 - odpady tworzyw sztucznych 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych 15 01 05 - opakowania wielomateriałowe 15 01 06 - zmieszane odpady opakowaniowe 15 01 09 - opakowania z tekstyliów 16 01 19 - tworzywa sztuczne 17 02 03 - tworzywa sztuczne 19 12 04 - tworzywa sztuczne i guma 20 01 39 - tworzywa sztuczne 10 01 02 – popioły lotne z węgla 10 01 17 – popioły lotne ze współspalania inne niż wymienione w 10 01 16 Źródło: dane Starostwa Powiatowego w Wyszkowie Ponadto na terenie powiatu wyszkowskiego funkcjonują trzy stacje demontażu pojazdów (Jolanta Glinka „STAL-MET”, ul. I Armii Wojska Polskiego140A, Wyszków; Tadeusz Ruszczak „TADEX”, ul. Stolarska 6, Wyszków; Tomasz Stefaniuk, Beata Maria Stefaniuk AUTO-KASACJA „DAST” s.c. Skuszew, ul. Łochowska 34, Wyszków) oraz jeden zakład zagospodarowania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (Tadeusz Ruszczak „TADEX”, ul. Stolarska 6, Wyszków). 3.13. Ochrona przed hałasem i promieniowaniem elektromagnetycznym Hałas, rozumiany jako każdy uciążliwy, przeszkadzający i szkodliwy dźwięk jest jednym z bardziej istotnych czynników determinujących jakość środowiska. Powszechność występowania hałasu powoduje wiele negatywnych skutków, szczególnie dla jakości życia i zdrowia człowieka. Na terenie powiatu wyszkowskiego, hałas występujący w środowisku można podzielić na dwie główne kategorie: hałas przemysłowy (pochodzący od urządzeń i instalacji przemysłowych) oraz hałas komunikacyjny (drogowy i kolejowy). 51 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Hałas komunikacyjny (drogowy) na terenie powiatu, może stanowić poważny problem dla obszarów zurbanizowanych, a w szczególności dla zabudowy mieszkaniowej. Warunkiem zachowania właściwego standardu akustycznego w budynkach zlokalizowanych w strefach oddziaływania tras komunikacyjnych jest wprowadzenie zabezpieczeń akustycznych. Kolejne podstawowe źródło hałasu związane jest z działalnością produkcyjną człowieka. Hałas wytwarzany przez środki produkcji występuje zarówno w obiektach przemysłowych, jak też i na zewnątrz, przenikając do otoczenia z niedostatecznie izolowanych hal przemysłowych lub nie izolowanych i nie wyciszonych maszyn. Na obszarach o korzystnej sytuacji akustycznej należy podejmować przede wszystkim działania prewencyjne celem niedopuszczenia do pogorszenia parametrów hałasu. Należy przy tym stosować metody planistyczne poprzez wprowadzanie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zapisów dotyczących ochrony przed hałasem, a także poprzez wyznaczanie stref ograniczonego użytkowania wokół zakładów przemysłowych, szlaków komunikacyjnych i innych obiektów, gdzie przekraczane są progowe wartości poziomu hałasu. Ograniczanie istniejącego hałasu polega w głównej mierze na wyciszeniu jego źródeł, a więc np. na modernizacji technologii w przemyśle celem zmniejszenia hałaśliwości wytwarzanych wyrobów. Dopiero w przypadkach trudności technicznych w wyciszaniu źródła hałasu podejmować należy prace ograniczające jego rozprzestrzenianie się w środowisku. Wykonuje się wówczas osłony, ekrany (w tym z wykorzystaniem zieleni wysokiej i niskiej) lub dokonuje zmian konstrukcyjnych w budowie obiektów pozostających w strefie oddziaływania źródeł hałasu. Na terenie powiatu wyszkowskiego brak jest stałego punktu monitoringu emisji hałasu do środowiska, w związku z czym ocena zagrożenia środowiska w tym zakresie nie jest możliwa. W 2011 r. w Wyszkowie przy ul. Pułtuskiej 66 równoważny poziom dźwięku dla pory dnia i nocy dla hałasu drogowego wynosił LAeqD = 68,1 dB i LAeqN = 63,9 dB. W obydwu przypadkach zostały przekroczone wartości dopuszczalne (odpowiednio 60 dB i 50 dB). Na dzień sporządzenia niniejszego dokumentu brak informacji o podjęciu przez zarządcę drogi działań zmierzających do zmiany tego stanu. Obecnie żaden z zakładów przemysłowych zlokalizowanych na terenie powiatu wyszkowskiego nie posiada decyzji stwierdzające przekroczenie emisyjnych norm hałasu. Decyzję określającą dopuszczalny poziom hałasu (dnia 12.10.2011 r.) Starosta Powiatu Wyszkowskiego wydał dla trójstanowiskowej, samoobsługowej, bezdotykowej myjni pojazdów, usytuowanej na działce nr ew. 3538 w Wyszkowie, przy ul. 11 Listopada 28, należącej do firmy EuroCarWash.pl s.c. Paweł Turek, Konrad Turek, Adam Podgórny, z siedzibą w Wyszkowie ul. Geodetów 58/13. 52 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Promieniowanie niejonizujące uważa się obecnie za jedno z poważniejszych zanieczyszczeń środowiska. Powstaje ono w wyniku działania zespołów sieci i urządzeń elektrycznych będących w powszechnym użyciu (kuchenki mikrofalowe, telefony komórkowe, komputery, telewizory, lodówki itp.), urządzeń elektromedycznych do badań diagnostycznych i zabiegów fizykochemicznych, jak również stacji nadawczych, urządzeń energetycznych, telekomunikacyjnych, radiolokacyjnych i radionawigacyjnych. Do najważniejszych czynników mających wpływ na oddziaływanie promieniowania elektromagnetycznego na zdrowie człowieka (tzw. parametrów pola) należą: odległość od źródła promieniowania, natężenie pola elektromagnetycznego i czas przebywania w tym polu (tzw. czas ekspozycji). Pola elektromagnetyczne w przeciwieństwie do wielu fizycznych czynników środowiska, jak np. hałas, nie są z reguły rejestrowane przez zmysły człowieka, co pomniejsza świadomość występującego w związku z nimi zagrożenia. Ponadto, brak jest stałego monitoringu w zakresie elektromagnetycznego promieniowania niejonizującego, co uniemożliwia ocenę stopnia zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego wokół obiektów i urządzeń będących jego źródłem. Na terenie powiatu wyszkowskiego nie są prowadzone badania emisji pól elektromagnetycznych do środowiska, w związku z czym ocena ich wpływu na stan środowiska oraz jakość życia lokalnej społeczności nie jest możliwa. W tabeli nr 22 przedstawiono lokalizację na terenie powiatu wyszkowskiego ważniejszych źródeł emisji promieniowania elektromagnetycznego. Tabela nr 22. Ważniejsze źródła emisji pól elektromagnetycznych na terenie powiatu wyszkowskiego Lp. Nazwa urządzenia nadawczego Lokalizacja obiektu Gmina Brańszczyk 1. Stacja bazowa telefonii komórkowej Białebłoto – Kurza 2. Stacja bazowa telefonii komórkowej Nowa Wieś 3. Stacja bazowa telefonii komórkowej Dalekie Tartak, ul. Puszczy Białej 4. Stacja bazowa telefonii komórkowej Poręba Kocęby 5. Stacja bazowa telefonii komórkowej x 2 Knurowiec Gmina Długosiodło 6. Wieża kratowa Długosiodło 7. Stacja bazowa telefonii komórkowej x 2 Długosiodło 8. Stacja bazowa telefonii komórkowej Kornaciska 9. Stacja bazowa telefonii komórkowej Chrzczanka Włościańska Gmina Somianka 10. Somianka – Parcele Stacja bazowa telefonii komórkowej 53 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Lp. Nazwa urządzenia nadawczego Lokalizacja obiektu Gmina Somianka 11. Stacja bazowa telefonii komórkowej Somianka 12. Stacja bazowa telefonii komórkowej Popowo Parcele Gmina Rząśnik 13. Stacja bazowa telefonii komórkowej Wielątki Folwark 14. Stacja bazowa telefonii komórkowej Cygany 15. Stacja bazowa telefonii komórkowej Lubiel Nowy 16. Wieża telefonii komórkowej Rząśnik Miasto i Gmina Wyszków 17. Wieża telekomunikacyjna telefonii cyfrowej Wyszków, ul. Leśna 50 18. Radiowa stacja bazowa PGE Wyszków 19. Wyszków, ul. Leśna 33 24. Zespół instalacji radiokomunikacyjnych, radionawigacyjnych i radiolokacyjnych Zespół instalacji radiokomunikacyjnych, radionawigacyjnych i radiolokacyjnych Zespół instalacji radiokomunikacyjnych, radionawigacyjnych i radiolokacyjnych Zespół instalacji radiokomunikacyjnych, radionawigacyjnych i radiolokacyjnych Zespół instalacji radiokomunikacyjnych Stacja bazowa telefonii komórkowej 25. Stacja bazowa telefonii komórkowej Wyszków, ul. Zakolejowa 23 26. Stacja bazowa telefonii komórkowej Wyszków, ul. Sikorskiego 40 27. Stacja bazowa telefonii komórkowej x 4 Wyszków, ul. Przemysłowa 4 28. Stacja UKF Wyszków, ul. Przemysłowa 29. Stacja bazowa telefonii komórkowej Wyszków, ul. Sowińskiego 80 30. Stacja bazowa telefonii komórkowej Wyszków, ul. Białostocka 28 31. Stacja bazowa telefonii komórkowej Wyszków, ul. Strażacka 32. Stacja bazowa telefonii komórkowej Wyszków, ul. Daszyńskiego 33. Stacja bazowa telefonii komórkowej Stare Rybienko 34. Stacja bazowa telefonii komórkowej Skuszew 35. Stacja bazowa telefonii komórkowej x 2 Kamieńczyk 20. 21. 22. 23. Wyszków, ul. Pułtuska 120 Wyszków, ul. Zakolejowa 23 Kamieńczyk Kamieńczyk Wyszków, ul. 1 Maja 23A Gmina Zabrodzie 36. Stacja bazowa telefonii komórkowej Głuchy 37. Stacja bazowa telefonii komórkowej Niegów Źródło: dane Starostwa Powiatowego w Wyszkowie 54 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” 3.14. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska Nadzwyczajne zagrożenia środowiska, spowodowane poważną awarią mogą wywoływać znaczne zniszczenia w środowisku lub pogorszenie jego stanu, a także stwarzać bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzi. W ustawie – Prawo ochrony środowiska określono instrumenty prawne służące zapobieganiu wystąpienia awarii, sposób postępowania i obowiązki poszczególnych organów administracji w przypadku wystąpienia awarii oraz wymagania wobec zakładów stwarzających zagrożenie awarią. Poważne awarie podlegają zgłoszeniu do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Na terenie powiatu wyszkowskiego występuje ryzyko zaistnienia nadzwyczajnych zagrożeń środowiska, które mogą być wynikiem różnego typu awarii infrastruktury technicznej. Obecnie na terenie powiatu zakładem wykorzystującym TSP (toksyczne środki przemysłowe) w procesie technologicznym jest Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Wyszkowie, posiadające w swych zbiornikach 2 tony kwasu siarkowego. Istotnym zagrożeniem na terenie powiatu wyszkowskiego jest także transport substancji niebezpiecznych, tj. amoniak, paliwa płynne, propan butan, materiały wybuchowe, chlor, kwas siarkowy, kwas solny, kwas azotowy, ług sodowy (substancje, dla których najczęściej rejestrowane były przejazdy przez teren powiatu). Szczególnie newralgicznym punktem przejazdu powyższych substancji są przeprawy mostowe na rzece Bug. 3.15. Potencjalne zmiany środowiska w przypadku braku realizacji Programu Podstawowym założeniem Programu ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 r. jest uzyskanie stałej i zauważalnej poprawy jakości wszystkich komponentów środowiska przyrodniczego. Proponuje on spójny, w układzie powiatowym oraz gminnym i wojewódzkim, system działań proekologicznych wzajemnie się uzupełniających. Co prawda analizowany Program jest dokumentem o dużym stopniu ogólności, doprecyzowującym warunki, cele i priorytety, które wynikają z dokumentów nadrzędnych (głównie PEP), więc brak jego realizacji nie zmienia ogólnych zasad ochrony i kształtowania środowiska. Jednakże brak jego realizacji znacznie utrudni wprowadzenie określonych zasad w życie, a tym samym znacznie utrudni realizację zrównoważonego rozwoju na terenie powiatu wyszkowskiego. Istnieje również prawdopodobieństwo, że nastąpi pogorszenie się stanu środowiska w regionie. 55 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Poniżej przedstawiono potencjalne zmiany, jakie mogłyby nastąpić w przypadku braku realizacji, w poszczególnych dziedzinach/zagadnieniach ochrony środowiska. 1) Ograniczenie emisji substancji i energii Powiat wyszkowski posiada stosunkowo niewysoki poziom emisji zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Jednak w dalszym ciągu należy utrzymać pozytywną tendencję stopniowej poprawy stanu jego czystości. Brak realizacji działań przedstawionych w Programie spowoduje zahamowanie tych korzystnych trendów, a nawet w najgorszym przypadku, pogorszenie się jakości powietrza. Utrzymanie starych, przestarzałych technologii ulegających dekapitalizacji, wzrost energochłonności produkcji, oraz brak nowoczesnych, wysokosprawnych urządzeń redukujących ilość wytwarzanych zanieczyszczeń spowoduje wzrost emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Emisja transportowa zwiększy się w wyniku wzrostu liczby pojazdów samochodowych przy jednoczesnym ich złym stanie technicznym i nieograniczonym ruchu samochodowym. Wykorzystywanie węgla niskiej jakości jako głównego źródła energii, brak inwestycji proekologicznych w dziedzinie ciepłownictwa oraz stosowanie alternatywnych źródeł energii na małą skalę może również przyczynić się do tego, że miasto utraci swoją korzystną pozycję wśród innych i pozostanie w grupie regionów o podwyższonej emisji zanieczyszczeń. Brak realizacji systemowych rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami zawartych w Programie doprowadzi do dalszego zwiększania się ilości deponowanych na składowiskach odpadów. Może również przyczynić się do zwiększania się liczby „dziki wysypisk” oraz ograniczy ilość odpadów poddawanych odzyskowi. Bardzo ważne jest podjęcie działań dotyczących badań hałasu wg znormalizowanych metod, w potencjalnych obszarach jego występowania. Badania te, określą obszary gdzie przekroczenia norm są największe co pozwoli na zastosowanie doraźnych rozwiązań, a także na stworzenie bazy danych dla dalszych opracowań planistycznych. Inwestycje komunikacyjne realizowane w najbliższych latach, zmierzające do wyprowadzenia ruchu z obszarów silnie zurbanizowanych wykonywane będą z zachowaniem norm dotyczących hałasu. Do czasu realizacji ww. inwestycji należałoby stosować działania doraźne (usprawnienie organizacji ruchu, budowa ekranów, stosowanie materiałów dźwiękoszczelnych w budynkach), zmierzające do zmniejszenia uciążliwości. Zaniechanie tych działań spowoduje rozszerzanie się obszarów już obecnie zagrożonych hałasem o następne tereny położone przy zabudowanych 56 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” odcinkach dróg z udziałem całodobowego ruchu tranzytowego, w znacznej części realizowanego transportem ciężarowym. Bardzo istotnym działaniem jest wprowadzenie w opracowywanych (zgodnie z nową ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym) planach miejscowych zapisów wprowadzających strefy ograniczonego użytkowania od tras komunikacyjnych i uciążliwych obiektów przemysłowych. Brak tych działań może skutkować zabudową tych terenów i pogorszeniem się warunków zamieszkiwania. Stosowanie ograniczeń lokalizacyjnych dla obiektów podatnych na pola elektromagnetyczne w strefach zagrożeń istniejących urządzeń emitujących promieniowanie oraz zachowanie pełnych rygorów przy lokalizowaniu nowych urządzeń pozwoli na zmniejszenie obszarów potencjalnego zagrożenia. Istotnym dla unormowania tych działań jest prowadzenie aktualizowanego rejestru zawierającego informacje o terenach, na których stwierdzono przekroczenie poziomu pól elektromagnetycznych. Rejestr ten pozwoli na bieżącą kontrolę wprowadzanych zapisów dotyczącej tej problematyki w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Brak realizacji powyższych działań uniemożliwi ograniczenie ujemnych wpływów pól elektromagnetycznych. 2) Racjonalne gospodarowanie środowiskiem Priorytety ekologiczne dotyczące ochrony i racjonalnego gospodarowania zasobami wodnymi zostały sformułowane w Programie pod kątem m.in. realizacji postanowień Traktatu Akcesyjnego i związane są przede wszystkim z wdrażaniem Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych. W przypadku zaniechania realizacji przedsięwzięć priorytetowych zawartych w Programie, mogą wystąpić następujące niekorzystne zmiany: pogorszenie się jakości wód, zahamowanie wzrostu retencji zbiornikowej, pogorszenie się bezpieczeństwa powodziowego. Jednym z głównych ustaleń Programu jest zapewnienie harmonijnego i kompleksowego rozwoju sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Brak wyposażenia w kanalizację i sprawnego systemu oczyszczania ścieków, może bowiem oddziaływać zniechęcająco na potencjalnych inwestorów i w efekcie zahamować aktywizację obszarów. Wpłynie też na pogarszanie się czystości wód powierzchniowych i może zagrozić wodom wgłębnym. Gospodarka wodna, w myśl ustanowionych w Programie priorytetów powinna być prowadzona zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Działania przypadkowe i fragmentaryczne tylko wybiórczo rozwiążą problem kanalizacji. Nie będą miały natomiast istotnego znaczenia dla poprawy jakości wody w mieście, a co za tym idzie w całym regionie. 57 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Najsilniej zagrożone degradacją środowiska wodnego mogą być tereny, położone na obszarach cennych przyrodniczo. Konsekwencją pogorszenia się jakości wód byłaby bowiem degradacja obszarów cennych przyrodniczo i utrata szansy aktywizacji turystycznej. Kierowanie (tak jak dotychczas) wszystkich środków na realizację systemu oczyszczania ścieków (bez równoległego rozwiązywania problemu spływu zanieczyszczeń powierzchniowych zarówno z terenów rolniczych, jak i miejskich oraz terenów przemysłowych), spowoduje tylko niewielką poprawę jakości wód powierzchniowych (niewspółmiernie niską do poniesionych nakładów). Do najważniejszych problemów gospodarki wodnej zalicza się także, nieprzestrzeganie w praktyce planistycznej i realizacyjnej zakazów zabudowy obszarów zagrożonych powodzią. Zakazy te, powinny być wyraźnie ustanowione w miejscowym planie ogólnym zagospodarowania przestrzennego i studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz w pełni respektowane w toku realizacji. Nieprzestrzeganie tych ustaleń, będzie doprowadzać do powiększenia obszarów zagrożonych klęską powodzi. 3) Ochrona środowiska przyrodniczego Brak ochrony najcenniejszych przyrodniczo ekosystemów spowoduje niewątpliwie zubożenie zasobów biologicznych regionu, a tym samym całego kraju. Postępująca degradacja ekosystemów wywoła szereg nieodwracalnych zmian w ich strukturze (przede wszystkim ich uproszczenie). Zmiany takie skutkują zaburzeniami równowagi ekologicznej i zakłóceniami przepływu energii i materii w ekosystemie. Podobne zmiany spowoduje również odizolowanie przestrzenne obszarów cennych przyrodniczo i fragmentaryzacja korytarzy ekologicznych umożliwiających swobodny przepływ gatunków pomiędzy węzłami ekologicznymi. 4) Bezpieczeństwo ekologiczne powiatu Brak realizacji rozwiązań systemowych w zakresie m.in. transportu materiałów niebezpiecznych przyczynić się może do wystąpienia poważnego zagrożenia ekologicznego dla środowiska i społeczności powiatu wyszkowskiego. Równie istotne jest ograniczanie ryzyka występowania poważnych awarii na terenie funkcjonujących w powiecie wyszkowskim zakładów będących potencjalnymi sprawcami poważnych awarii przemysłowych. W szczególności istotne jest respektowanie zakazu lokalizacji powyższych obiektów w bezpośrednim sąsiedztwie istniejącej bądź projektowanej zabudowy mieszkaniowej. 58 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Brak ewidencji tego rodzaju zakładów oraz niewypełnienie przez nie obowiązków wynikających z ustawy – Prawo ochrony środowiska będzie w sposób bezpośredni rzutować na szybkość i skuteczność ewentualnej akcji ratowniczej. 5) Zwiększenie aktywności obywatelskiej i podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa W przypadku nie podjęcia działań edukacyjnych, można spodziewać się kontynuacji konsumpcyjnego modelu życia, polegającego na stałym dążeniu do podnoszenia efektywności procesów gospodarczych bez uwzględniania skutków społecznych i przyrodniczych. Takiemu „rozwojowi” towarzyszyć będzie postępująca degradacja środowiska przyrodniczego, prowadząca do trwałych i (w wielu przypadkach) nieodwracalnych zmian. Nasilona konsumpcja, która wiąże się ze zwiększonym zapotrzebowaniem na surowce i energię oraz nadmierną produkcją odpadów przyczyni się do marnotrawstwa zasobów przyrody, ludzkiej pracy i wzrostu kosztów produkcji. Będzie też następować stały wzrost zanieczyszczenia środowiska, co z kolei wpłynie na pogorszenie się warunków zdrowotnych społeczeństwa. Jeżeli proces ten byłby kontynuowany, może dojść do zagrożenia katastrofą ekologiczną. Zachodzi więc pilna konieczność inwestowania w świadomość społeczną, zwłaszcza młodego pokolenia. Niezbędne jest ukształtowanie ekologicznej wrażliwości, kreującej nowe wzorce zachowań społecznych, nowe hierarchie i pragnienia, zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju. 4. Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu Poniżej przedstawiono główne problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu: W zakresie ochrony przyrody: rosnąca presja przekształcania gruntów rolnych i leśnych na grunty budowlane zwłaszcza na obszarach o wysokich walorach przyrodniczych i krajobrazowych, brak akceptacji społecznej dla tworzenia nowych form ochrony przyrody, co powoduje trudności z powiększaniem i utworzeniem parków krajobrazowych, brak uchwalonych wieloletnich planów ochrony - podstawowych dokumentów określających zasady ochrony walorów oraz dopuszczalne formy zagospodarowania przestrzennego dla obszarów Natura 2000, parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody, 59 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” brak mechanizmów prawnych tworzenia korytarzy ekologicznych oraz określenia zasad ich funkcjonowania, brak pełnej waloryzacji przyrodniczej w aspekcie gatunków chronionych i zagrożonych wyginięciem oraz gatunków i siedlisk obszarów Natura 2000. W zakresie ochrony lasów: rozdrobnienie lasów prywatnych, monokultury sosnowe, szczególnie na terenach lasów prywatnych, duże zagrożenie lasów przez pożary, zaśmiecanie lasów. W zakresie ochrony wód oraz gospodarki wodno – ściekowej: nadmierna eksploatacja zasobów wód powierzchniowych i podziemnych, nieprzestrzeganie przez użytkowników warunków ustalonych w pozwoleniach wodnoprawnych bądź brak posiadania stosownych pozwoleń, niedostateczna kontrola użytkowników korzystających z zasobów wodnych, niski stopień retencjonowania wód, zły stan istniejącej infrastruktury przeciwpowodziowej, brak aktualnych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego uwzględniających strefy zagrożenia powodzią, zagrożenie suszą hydrologiczną, odprowadzanie nieoczyszczonych i niedostatecznie oczyszczonych ścieków z sektora komunalnego i przemysłowego do wód i do ziemi, niewystarczające skanalizowanie miejskich terenów zurbanizowanych, braki w infrastrukturze odprowadzającej i oczyszczającej wody opadowe, niedostateczna sanitacja obszarów wiejskich, dysproporcje pomiędzy stopniem zwodociągowania i skanalizowania obszarów wiejskich, złe funkcjonowanie przydomowych oczyszczalni ścieków i systemu indywidualnego przetrzymywania i odbioru ścieków, spływy powierzchniowe pochodzące ze źródeł rolniczych, obciążone związkami biogennymi oraz toksycznymi pozostałościami po środkach ochrony roślin. 60 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” W zakresie ochrony powierzchni ziemi: nielegalne miejsca składowania odpadów przyczyniają się do zanieczyszczenia powierzchni ziemi. W zakresie ochrony jakości powietrza atmosferycznego: brak szczegółowych badań jakości powietrza na poziomie powiatu, emisja powierzchniowa (emisja niska), szczególnie z palenisk domowych i lokalnych kotłowni, stanowiąca główną przyczynę niedotrzymania standardów imisyjnych dla pyłu PM10, emisja komunikacyjna pochodząca z niesprawnych środków transportu, niewielkie wykorzystanie potencjalnych możliwości w zakresie odnawialnych źródeł energii, brak rozbudowanej infrastruktury elektroenergetycznej co ogranicza podłączanie instalacji do sieci, a w konsekwencji blokuje inwestycje OZE, ograniczone możliwości dotacji dla osób fizycznych, chcących zainwestować w instalacje OZE (kolektory słoneczne, pompy ciepła), protesty społeczności lokalnych związane z planowanymi inwestycjami OZE, szczególnie elektrowniami biogazowymi, wodnymi i wiatrowymi. W zakresie gospodarowania odpadami: brak objęcia wszystkich mieszkańców powiatu zorganizowanym systemem zbierania odpadów komunalnych, zbyt niski postęp w selektywnym zbieraniu odpadów komunalnych, w tym odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu zmieszanych odpadów komunalnych, niewystarczająca liczba oraz moc przerobowa instalacji do zagospodarowania odpadów, w tym do termicznego przekształcania oraz mechaniczno-biologicznego przetwarzania, zmieszanych odpadów komunalnych, niewdrożenie selektywnego systemu zbierania odpadów ulegających biodegradacji, brak wystarczająco rozwiniętego systemu zbierania olejów odpadowych z małych i średnich przedsiębiorstw oraz gospodarstw domowych oraz brak odpowiedniego selektywnego zbierania omawianych odpadów w miejscu wytwarzania, co uniemożliwia w wielu przypadkach kierowanie ich do regeneracji, niewystarczający poziom selektywnego zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych, 61 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” niepełne informacje o ilości usuniętych wyrobów zawierających azbest oraz ilości pozostających jeszcze na terenie powiatu wyrobów azbestowych, niskie poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych z gospodarstw domowych, niekompletny system zagospodarowania osadów ściekowych. W zakresie zanieczyszczenia środowiska hałasem i polami elektromagnetycznymi: wzrost zagrożenia hałasem komunikacyjnym w miastach, niekorzystne zapisy w planach zagospodarowania przestrzennego pozwalające na rozwój zabudowy mieszkaniowej w pobliżu głównych ciągów komunikacyjnych, wzrost liczby obiektów stwarzających wysoką lokalną uciążliwość akustyczną dla mieszkańców, wzrost liczby miejsc generowania promieniowania elektromagnetycznego poprzez rozwój telefonii komórkowej. W zakresie możliwości wystąpienia poważnych awarii: brak parkingów, na które usuwane są pojazdy przewożące towary niebezpieczne. W zakresie udziału społeczeństwa w ochronie środowiska: brak zainteresowania i zaangażowania ze strony potencjalnych uczestników konsultacji, zbyt niskie zainteresowanie edukacją ekologiczną ludności regionu, zbyt małe zaangażowanie dorosłych grup społecznych w sprawy edukacji ekologicznej, konsumpcyjny tryb życia. 5. Przewidywane oddziaływania skutków realizacji Programu na środowisko Przedstawione poniżej analizy oddziaływania ustaleń Programu na środowisko oparto na podstawie dostępnych danych literaturowych, badań jakości środowiska (dostępnych w szczególności na poziomie powiatu) oraz wiedzy naukowej, traktującej o oddziaływaniu na środowisko przedsięwzięć inwestycyjnych. Ponadto pod uwagę wzięto zapisy Prognozy oddziaływania na środowisko Programu Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2011 – 2014 z uwzględnieniem perspektywy do 2018 r., co wiąże się z faktem, iż zawarte w Programie ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 r. działania zostały przeniesione w sposób literalny z Programu Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2011 – 2014 z uwzględnieniem perspektywy do 2018 r. 62 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Poniższą prognozę oddziaływania na środowisko charakteryzuje duży poziom ogólności, co wiąże się ze strategicznym charakterem analizowanego dokumentu. Ponadto w ramach prognozy strategicznej analizie w głównej mierze podlegają założenia programu oraz korzyści i zagrożenia związane z jego realizacją. Z założenia, program ochrony środowiska, powinien wywierać pozytywny wpływ na środowisko (gdyż zawiera zbiór zadań pro-środowiskowych i wypełnia założenia zawarte w Polityce Ekologicznej Państwa). Jednakże ze względu na kompleksowy charakter projektowanych działań może wystąpić sytuacja, że niektóre działania, które pozytywnie oddziałują na poszczególne komponenty środowiska, oddziaływają równocześnie negatywnie na inne komponenty z nimi powiązane. Czasami obserwowane jest także równoczesne oddziaływanie negatywne i pozytywne na ten sam element środowiska (tylko w innym zakresie, czasie lub miejscu). Zaznaczyć jednak należy, że ze względu na ogólny charakter Programu analiza oddziaływania jego realizacji na środowisko ma wysoce teoretyczny charakter, a zdefiniowane oddziaływania mają charakter prawdopodobny (ich rodzaj i skala będzie uzależniona od uwarunkowań środowiskowych, społecznych i lokalizacyjnych, w jakich realizowane będą poszczególne przedsięwzięcia). W poniższej prognozie nie przeprowadzono wartościowania wielkości poszczególnych potencjalnych oddziaływań, nie wzięto również pod uwagę, czy mogą one zostać zminimalizowane. Dlatego też stwierdzenie możliwości wystąpienia oddziaływania negatywnego w odniesieniu do danego działania (opisywanego w Programie) nie oznacza automatycznie, że konkretne przedsięwzięcie realizowane w ramach takiego działania będzie także oddziaływać negatywnie. Taką ocenę należy rozumieć raczej jako dość prawdopodobną możliwość wystąpienia oddziaływań negatywnych. Jednak, określenie czy takie efekty w rzeczywistości mogą wystąpić, możliwe będzie dopiero przy analizowaniu oddziaływania konkretnego przedsięwzięcia, szczególnie w kontekście możliwych do zastosowania działań minimalizujących negatywne oddziaływanie. Działania w odniesieniu, do których stwierdzono możliwość wystąpienia oddziaływań zarówno pozytywnych jak i negatywnych, rozumieć należy podobnie. Przyznanie takiej oceny nie oznacza automatycznie, że oddziaływania takie zawsze wystąpią oraz co jest bardzo ważne, że oddziaływania pozytywne będą miały podobną wielkość jak oddziaływania negatywne. Ze względu na ogólny charakter zidentyfikowanych oddziaływań należy stwierdzić, że poszczególnych ocen dla konkretnych działań nie można sumować w celu oceny ich kompleksowego oddziaływania na środowisko jako całość. Ma to w szczególności związek z faktem, iż nie jest znana skala ani intensywność danego oddziaływania, a w przedstawionych analizach nie ma możliwości uwzględnienia działań służących minimalizacji oddziaływań negatywnych. 63 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” W poniższej analizie rozpatrywano występowanie w odniesieniu do poszczególnych komponentów środowiska następujących oddziaływań: bezpośrednich, pośrednich, wtórnych, skumulowanych, stałych, krótko-, średnio- i długoterminowych. W poniższej tabeli nr 23 przedstawiono legendę ułatwiającą odczytywanie matrycy oddziaływań środowiskowych, zaprezentowanej w tabeli nr 24. Tabela nr 23. Charakter i rodzaj prawdopodobnych oddziaływań związanych z realizacją poszczególnych działań określonych w Programie Negatywne oddziaływanie 0 Brak oddziaływania Pozytywne oddziaływanie Oddziaływanie o charakterze zarówno pozytywnym jak i negatywnym B Oddziaływanie bezpośrednie P Oddziaływanie pośrednie W Oddziaływanie wtórne Sk Oddziaływanie skumulowane Kr Oddziaływanie krótkoterminowe (w tym chwilowe) Śr Oddziaływanie średnioterminowe Dł Oddziaływanie długoterminowe (w tym stałe) Ocena ogólnego oddziaływania Pozytywna – 4 Neutralna – 3 Umiarkowanie negatywna – 2 Negatywna – 1 64 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Ocena ogólna oddziaływania Obszary NATURA 2000 Zabytki i dobra materiale Zasoby naturalne Krajobraz Powierzchnia ziemi Powietrze i klimat Woda Rośliny i grzyby Zwierzęta Działania Ludzie Lp. Różnorodność biologiczna Tabela nr 24. Charakter i rodzaj prawdopodobnych oddziaływań związanych z realizacją poszczególnych działań określonych w Programie PRIORYTET I – Ograniczenie emisji substancji i energii do środowiska I.1. I.1.1. Cel średniookresowy - Poprawa jakości powietrza, w tym dążenie do osiągnięcia poziomu celu długoterminowego dla ozonu do 2020 r. Kierunek działań - Zmniejszenie przekroczeń dopuszczalnych poziomów stężeń monitorowanych substancji Przygotowywanie, wdrażanie i monitorowanie P,W, P,W, P,W, P,W, P,W, P,W, P,W, 0 programów ochrony powietrza Śr Śr Śr Śr Śr Śr Śr I.1.2. Rozbudowa centralnych systemów zaopatrywania w energię cieplną I.1.3. Zmiana paliwa na inne, o mniejszej zawartości popiołu lub zastosowanie energii elektrycznej oraz indywidualnych źródeł energii odnawialnej I.1.4. Termomodernizacja budynków I.1.5 I.1.6. Tworzenie i wdrażanie programów ograniczania niskiej emisji Wprowadzanie przepisów lokalnych dotyczących sposobu ogrzewania mieszkań Kierunek działań - Ograniczenie emisji powierzchniowej P,W, P,W, B,P, P,W, P,B, 0 Śr, Śr, Dł Kr,Dł Śr,Dł Dł Dł 0 B.Kr. Śr P.W. Śr 0 P,W, Śr P,W, Śr 0 4 P.W. Śr.Dł P.W. Śr.Dł P.Dł P.Śr 0 4 P.W. Dł 4 P.W. Dł P.W. Dł P.W. Dł P.W. Dł B.P. Dł P.W. Dł P.W. Dł P.Dł P.W. Dł B.Dł B.Kr. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.Dł P.Dł P.Dł P.Dł B.Dł P.Dł 0 4 P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr B.P. Dł P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr 4 0 4 P.W. Dł P.W. Dł P.W. Dł P.W. Dł P.B. Dł 0 4 P. Dł B.Kr. Dł B.Kr. Dł P.Kr B.P. Kr.Dł B.P. Kr.Dł P.W. Śr P.W. Śr Kierunek działań - Ograniczenie emisji liniowej I.1.7. Zintegrowane planowanie rozwoju systemu transportu na terenie miast, uwzględniające również system kierowania ruchem ulicznym 0 P.W. Dł P.Śr P.Dł P.W. Dł I.1.8. Modernizacja infrastruktury drogowej w miastach, kierowanie ruchu tranzytowego z ominięciem miast lub ich części centralnych, budowa: obwodnic drogowych miast, autostrad, dróg szybkiego ruchu B.P. W.Kr. Śr.Dł B.P. Śr. Dł B.P. W.Kr. Śr.Dł B.P. W.Kr. Śr.Dł B.P. W.Kr. Śr.Dł 65 2 3 I.1.11. 1.1.12. 1.1.13. I.1.14. Zakup przez lokalne władze pojazdów bardziej przyjaznych dla środowiska Budowa ścieżek rowerowych I.1.16. Wprowadzenie ograniczeń prędkości na drogach o pylącej nawierzchni Intensyfikacja okresowego czyszczenia ulic I.1.17. Szkolenia kierowców - ekojazda I.1.15. I.1.18. I.1.19. Ograniczenie wielkości emisji substancji zanieczyszczających powietrze poprzez m.in.: optymalne sterowanie procesem spalania i podnoszenie sprawności procesu produkcji energii, zmianę technologii lub profilu produkcji, zmianę paliwa, a także likwidację źródeł emisji Stosowanie efektywnych technik odpylania gazów odlotowych P.Śr. Dł 0 P.Śr. Dł 0 P.Śr. Dł P.Śr. Dł 4 B.P. Dł P.Dł B.P. Dł B.P. Dł B.P. Dł P.Dł P.Dł B.P. Dł B.P. Dł P.Dł B.P. Kr.Dł 3 P.Śr P.Dł P.Dł P.Dł P.Dł P.Dł P.Dł P.Dł P.Dł P.Dł 0 4 P.Śr P.Śr P.Śr P.Śr P.Śr P.Śr 0 P.Śr P.Śr P.Śr 0 4 P.Śr P.Śr P.Śr P.Śr P.Śr P.Śr 0 P.Śr P.Śr P.Śr 0 4 B.P. Śr P.Śr B.P. Śr B.P. Śr P.Dł P.Śr B.Dł. Śr P.Śr P.Śr P.Śr 0 3 4 P.Śr P.Śr P.Śr P.Śr P.Śr P.Śr P.Śr P.Śr 0 P.Śr P.Śr 4 0 B.Kr 0 P.Kr. P.Kr Śr P.W. P.W. P.W. P.W. P.W. P.W. Śr Śr Śr Śr Śr Śr Kierunek działań - Ograniczenie emisji punktowej 0 P.Kr 0 P.Kr Ocena ogólna oddziaływania P.Śr. Dł Obszary NATURA 2000 P.Śr. Dł Zabytki i dobra materiale P.Śr. Dł Zasoby naturalne P.Śr. Dł Krajobraz P.Śr. Dł Powierzchnia ziemi Powietrze i klimat I.1.10. Woda Stosowanie przy modernizacji dróg i parkingów materiałów i technologii gwarantujących ograniczenie emisji pyłu podczas eksploatacji Modernizacja transportu miejskiego, usprawnienie miejskiej komunikacji, rozwijanie infrastruktury kolejowej, wymiana taboru Polityka cenowa opłat za przejazdy i zsynchronizowanie rozkładów jazdy transportu zbiorowego zachęcające do korzystania z systemu transportu zbiorowego Wprowadzanie niskoemisyjnych paliw i technologii w systemie transportu publicznego i służb miejskich Rośliny i grzyby I.1.9. Zwierzęta Działania Różnorodność biologiczna Lp. Ludzie Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” P.Kr 0 4 P.W. Śr B.Kr. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr 4 P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr 4 P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr P.W. Śr 4 66 I.1.20. I.1.21. I.2. I.2.1. I.2.2. I.2.3. I.2.4. I.2.5. I.2.6. I.2.7. I.2.8. I.2.9. Zmniejszenie strat przesyłu energii P.W. Śr P.W. Śr P.W. P.W. P.W. P.W. P.W. P.W. P.W. P.W. P.W. Śr Śr Śr Śr Śr Śr Śr Śr Śr Wdrażanie nowoczesnych technologii przyjaznych P.W. P.W. P.W. P.W. P.W. P.W. P.W. P.W. P.W. środowisku (BAT) Śr Śr Śr Śr Śr Śr Śr Śr Śr Cel średniookresowy - Poprawa jakości wód Kierunek działań - Rozwój i modernizacja infrastruktury ochrony środowiska, szczególnie w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków B.P. B.P. B.P. P.Śr. B.P. P.Śr. B.Kr. B.P. P.Śr. P.Śr. Realizacja KPOŚK Kr.Śr. Kr.Śr. Kr.Śr. Dł Śr. Dł Dł Śr.Dł Śr.Dł Dł Dł Dł Dł Dł Budowa sieci kanalizacyjnych i oczyszczalni P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. B.P. B.Kr. P..Śr. P..Śr. ścieków na terenach wiejskich Dł Dł Dł Dł Dł Dł Dł Dł Dł Budowa, rozbudowa lub modernizacja B.P. B.P. B.P. P.Śr. P.Śr. P.Śr. B.P. B.Kr. P.Śr. P.Śr. przemysłowych oczyszczalni ścieków Kr.Śr. Kr.Śr. Kr.Śr. Dł Dł Dł Śr.Dł Śr.Dł Dł Dł Dł Dł Dł Realizacja Programu wyposażenia aglomeracji P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. B.P. B.Kr. P.Śr. P.Śr. poniżej 2000 RLM w oczyszczalnie ścieków i systemy Dł Dł Dł Dł Dł Dł Dł Dł Dł Dł kanalizacji zbiorczej Zagospodarowanie ścieków w zabudowie P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. B.P. B.P. P.Śr. rozproszonej - budowa zbiorników bezodpływowych 0 0 Dł Dł Dł Dł Dł Śr.Dł Śr.Dł Dł oraz przydomowych oczyszczalni Budowa i modernizacja urządzeń odprowadzających oraz oczyszczających ścieki opadowe oraz P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. B.P. B.Kr. P.Śr. P.Śr. roztopowe przy zastosowaniu rozwiązań 0 Dł Dł Dł Dł Dł Dł Dł Dł Dł technicznych zapobiegających bezpośredniemu odprowadzaniu wód opadowych do cieków wodnych Podłączanie budynków do istniejących sieci P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. B.P. B.P. P.Śr. P.Śr. 0 kanalizacyjnych Dł Dł Dł Dł Dł Śr.Dł Śr.Dł Dł Dł Budowa i modernizacja systemów poboru, przesyłu i B.P. B.Kr. B.P. B.Kr. B.P. P.Śr. 0 0 0 B.Kr uzdatniania wody Śr.Dł Śr. Śr.Dł Śr.Dł Dł Dł Kierunek działań - Redukcja zanieczyszczeń wód spowodowanych działalnością rolniczą Właściwe stosowanie i przechowywanie nawozów P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. B.Śr. P.Śr. naturalnych 0 0 0 0 Dł Dł Dł Dł Dł Dł (m.in. wyposażenie jak największej liczby 67 Ocena ogólna oddziaływania Obszary NATURA 2000 Zabytki i dobra materiale Zasoby naturalne Krajobraz Powierzchnia ziemi Powietrze i klimat Woda Rośliny i grzyby Zwierzęta Działania Ludzie Lp. Różnorodność biologiczna Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” P.W. Śr P.W. Śr B.P. Kr.Śr. Dł P.Śr. Dł 0 4 4 3 4 3 4 4 P.Śr. Dł P.Śr. Dł 4 4 P.Śr. Dł 4 P.Śr. Dł 4 0 4 0 4 Ocena ogólna oddziaływania Obszary NATURA 2000 Zabytki i dobra materiale Zasoby naturalne Krajobraz Powierzchnia ziemi Powietrze i klimat Woda Rośliny i grzyby Zwierzęta Działania Ludzie Lp. Różnorodność biologiczna Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” gospodarstw rolnych w zbiorniki na gnojowicę i płyty obornikowe) Kierunek działań - Realizacja przedsięwzięć mających wpływ na poprawę stanu jakości wód I.2.10. Wprowadzanie technologii produkcji B.Śr. P.Śr. ograniczających ilość zanieczyszczeń P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. B.Śr. 0 0 0 0 4 wprowadzanych do wód (m.in. zamknięte obiegi Dł Dł Dł Dł Dł Dł Dł wód technologicznych) B.P. B.P. B.P. B.P. B.P. B.P. B.P. P. Śr. B.P. I.2.11. Renaturyzacja zbiorników wodnych 0 0 4 Śr. Dł Śr. Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr. Dł Śr. Dł Dł Śr. Dł Śr. Dł I.3. Cel średniookresowy - Racjonalna gospodarka odpadami Kierunek działań - Zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na składowiska odpadów, w tym zmniejszenie masy składowanych odpadów do max. 60% wytworzonych odpadów Objęcie zorganizowanym systemem odbierania P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. B. P. B. P. P.Śr. P.Śr. P.Śr. I.3.1. 0 4 odpadów komunalnych wszystkich mieszkańców. Dł Dł Dł Dł Dł Śr. Dł Śr. Dł Dł Dł Dł Objęcie wszystkich mieszkańców systemem P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. B. P. B. P. P.Śr. P.Śr. P.Śr. I.3.2. 0 4 selektywnego zbierania odpadów komunalnych Dł Dł Dł Dł Dł Śr. Dł Śr. Dł Dł Dł Dł Zorganizowanie systemu zbierania, sortowania i P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. B. P. B. P. P.Śr. P.Śr. P.Śr. I.3.3. odzysku odpadów komunalnych ulegających 0 4 Dł Dł Dł Dł Dł Śr. Dł Śr. Dł Dł Dł Dł biodegradacji Wdrożenie nowych technologii w zakresie odzysku, P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. P. Śr. P. Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. I.3.4. 0 4 recyklingu i zmniejszenia ilości odpadów Dł Dł Dł Dł Dł Dł Dł Dł Dł Dł Zwiększenie udziału odzysku odpadów, w szczególności recyklingu w odniesieniu do szkła, P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. P.Śr. B. P. B. P. B. P. P.Śr. P.Śr. I.3.5. metali, tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, 0 4 Dł Dł Dł Dł Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr.Dł Dł Dł jak również odzysku energii z odpadów zgodnego z wymogami ochrony środowiska Kierunek działań - Usunięcie i unieszkodliwienie do 2032 r. wszystkich wyrobów zawierających azbest Gromadzenie informacji o ilości, rodzaju i miejscach P.W. W. P. W. P. P.W. I.3.6. 0 0 0 0 0 0 0 4 występowania wyrobów zawierających azbest Śr.Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł I.3.7. Przygotowanie i aktualizacja programów usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest P.Kr. Śr. Dł P.Śr. Dł P.Kr. Śr. Dł 68 0 0 P.Śr. Dł P.Śr. Dł P. Śr. Dł 0 P.Śr. Dł 3 0 4 I.3.8. I.3.9. I.3.10. I.3.11. I.4. I.4.1. I.4.2. I.4.3. I.4.4. I.5. B.P. B.P. B,P. B.P. B.P. B.P. B.P. Kr. Kr. 0 0 0 Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr. Dł Śr. Dł Kierunek działań - Właściwe zagospodarowanie komunalnych osadów ściekowych Minimalizacja oddziaływania na środowisko osadów B.P. B.P. B.P. B.P. P. P. B. B. P. ściekowych poprzez prawidłowe ich 0 Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł zagospodarowanie Kierunek działań - Eliminacja praktyk nielegalnego składowania odpadów Likwidacja nielegalnych miejsc składowania P. P. P. P. P. B.P. B.P. P. P. 0 odpadów komunalnych Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Realizacja programu Czyste Lasy na Mazowszu P. P. P. P. P. B.P. B.P. P. P. 0 Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Cel średniookresowy - Ochrona powierzchni ziemi Kierunek działań - Ochrona gleb użytkowanych rolniczo Ochrona przed erozją wietrzną m.in. poprzez P. P. P. P. P. B. B. B. P. prowadzenie odpowiednich zabiegów 0 agrotechnicznych i wprowadzenie zalesień na Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł glebach o najniższych klasach bonitacji Kierunek działań - Zwiększenie skali rekultywacji terenów zdegradowanych i zdewastowanych Rekultywacja gleb zdewastowanych i P. P. P. P. P. P. B. B. P. zdegradowanych, przywracająca im funkcje 0 Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł przyrodnicze, rekreacyjne lub rolne Kierunek działań - Edukacja ekologiczna rolników Realizacja Planu Działań Samorządu Województwa Mazowieckiego na Rzecz Rozwoju Rolnictwa i P. P. P. P. P. B. B. P. Poprawy Jakości Artykułów Żywnościowych na 0 0 Mazowszu w zakresie jakości i bezpieczeństwa Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł żywności, technologii, produkcji, wytwarzania produktów tradycyjnych i rolnictwa ekologicznego Upowszechnianie dobrych praktyk rolniczych P. P. P. P. P. P. P. P. P. 0 Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Cel średniookresowy - Ochrona przed hałasem i promieniowaniem elektromagnetycznym Usuwanie wyrobów zawierających azbest 69 0 Ocena ogólna oddziaływania Obszary NATURA 2000 Zabytki i dobra materiale Zasoby naturalne Krajobraz Powierzchnia ziemi Powietrze i klimat Woda Rośliny i grzyby Zwierzęta Działania Ludzie Lp. Różnorodność biologiczna Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” 3 4 P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł 4 4 4 P. Śr.Dł 4 P. Śr.Dł 4 P. Śr.Dł 4 P. Śr.Dł 4 B. Śr.Dł 0 0 Ocena ogólna oddziaływania B. Kr.Dł Obszary NATURA 2000 P. Kr. Zabytki i dobra materiale Zasoby naturalne B. Kr. Dł Powierzchnia ziemi Krajobraz Powietrze i klimat Woda Rośliny i grzyby Zwierzęta Działania Ludzie Lp. Różnorodność biologiczna Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Kierunek działań - Ograniczenie emisji hałasu do środowiska I.5.1. I.5.2. I.5.3. I.5.4. I.5.5. I.5.6. I.5.7. I.5.8. I.5.9. Budowa obwodnic, modernizacja, przebudowa dróg wraz z budową zabezpieczeń akustycznych, przebudowa dróg Budowa zabezpieczeń akustycznych nie wynikająca z modernizacji, przebudowy, budowy dróg Wdrażanie rozwiązań ograniczających hałas w zakładach Tworzenie odpowiednich zapisów w dokumentach planistycznych oddzielających potencjalne źródła hałasu od terenów zamieszkałych Poprawa stanu technicznego tras kolejowych i tramwajowych wraz z zabezpieczeniami akustycznymi Wyznaczanie obszarów „cichych" B.P. W.Kr. Śr. Dł 0 0 B.P. Śr. Dł B. Śr.Dł B. Śr.Dł B.P. W.Kr. Śr. Dł B.P. W.Kr. Śr. Dł B.P. Kr. Śr. Dł P. Dł B. Śr.Dł 0 0 0 0 0 0 B.Kr. Dł B.P. Kr. Śr. Dł B.P. Kr. Śr. Dł 0 B. Śr.Dł 0 4 0 0 0 0 4 2 3 0 B. Śr.Dł 0 0 0 0 0 P. Śr.Dł 0 P. Śr.Dł 0 4 0 B.P. Śr.Dł 0 0 0 0 0 P. Śr.Dł 0 0 0 4 0 0 0 P. Śr.Dł 0 4 0 0 0 0 0 4 0 0 0 0 0 4 0 P. Śr. Dł 0 P. Śr. 0 4 B.P. 0 0 0 0 Śr.Dł Kierunek działań - Ocena stanu akustycznego środowiska P. Opracowywanie przeglądów ekologicznych i analiz 0 0 0 0 0 porealizacyjnych Śr. Kierunek działań - Ochrona przed polami elektromagnetycznymi Kontynuacja monitoringu pól elektromagnetycznych, a także tworzenie baz danych oraz rejestru zawierającego informacje o terenach na których 0 P. Śr. 0 0 0 0 stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych poziomów pól w środowisku Uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego zasad ograniczenia w użytkowaniu terenów położonych w zasięgu ewentualnego 0 P. Śr. 0 0 0 0 ponadnormatywnego promieniowania elektromagnetycznego 0 70 II.1.2. II.1.3. II.1.4. II.1.5. II.2. II.2.1. II.2.2. II.2.3. II.2.4. 0 0 PRIORYTET II – racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych Cel średniookresowy - Racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi Kierunek działań - Zmniejszenie deficytu wód powierzchniowych i podziemnych Monitorowanie i ochrona ekosystemów zależnych od P. Śr. P. Śr. P. Śr. P. Śr. P. Śr. P. Śr. P. Śr. wód Racjonalne wykorzystanie wód podziemnych na cele P. Śr. P. Śr. B. Śr. P. Śr. 0 0 0 komunalne i przemysłowe Dł Dł Dł Dł Realizacja i monitoring Programu małej retencji B.P. B.P. B.P. dla Województwa Mazowieckiego P. B.P. P. B.P. W.Kr. W.Kr. W.Kr. Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Kierunek działań - Działania organizacyjno – prawne w zakresie gospodarowania woda Działania kontrolne związane z ochroną wód przed P.Kr. P.Kr. P.Kr. P.Kr. P.Kr. 0 0 zanieczyszczeniami Śr. Śr. Śr. Śr. Śr. Weryfikacja pozwoleń wodnoprawnych na pobór W.P. W.P. W.P. W.P. P. 0 0 wód Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Cel średniookresowy - Zrównoważone wykorzystanie energii Kierunek działań - Poprawa efektywności energetycznej W.P. W.P. W.P. W.P. W.P. W.P. W.P. Realizacja obowiązku oszczędności energii przez jednostki sektora publicznego Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Wprowadzanie nowoczesnych i energooszczędnych W.P. W.P. W.P. W.P. W.P. W.P. W.P. technologii oraz systemu zarządzania energią i Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł systemu audytów Opracowanie i przyjęcie dokumentacji dot. W.P. W.P. W.P. W.P. W.P. W.P. W.P. zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł gazowe (założenia do planów i plany) Kierunek działań - Zwiększenie wykorzystana odnawialnych źródeł energii W.P. W.P. W.P. W.P. W.P. P. P. Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii do produkcji energii elektrycznej i ciepła Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł 71 0 0 0 0 4 P. Śr. P. Śr. P. Śr. P. Śr. 4 P. Śr. Dł B. Śr. Dł 0 0 4 B.P. Śr. Dł P. Śr. Dł P. Śr. Dł P.W. Śr.Dł W.P. Śr.Dł P.Kr. Śr. P. Śr.Dł P. Śr. W.P. Śr.Dł W.P. Śr.Dł W.P. Śr.Dł W.P. Śr.Dł 4 W.P. Śr.Dł W.P. Śr.Dł W.P. Śr.Dł W.P. Śr.Dł 4 W.P. Śr.Dł W.P. Śr.Dł W.P. Śr.Dł W.P. Śr.Dł 4 P. Śr.Dł W.P. Śr.Dł W.P. Śr.Dł W.P. Śr.Dł 3 4 0 P. W.Kr. Śr. Dł P.Kr. Śr. W.P. Śr.Dł Ocena ogólna oddziaływania 0 Obszary NATURA 2000 Powietrze i klimat 0 Zabytki i dobra materiale Woda 0 Powierzchnia ziemi Rośliny i grzyby P. Śr. Zasoby naturalne II.1.1. 0 Krajobraz II.1. Prowadzenie przez organy ochrony środowiska ewidencji źródeł wytwarzających pola elektromagnetyczne (zgłoszenia instalacji) Zwierzęta I.5.10. Działania Ludzie Lp. Różnorodność biologiczna Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” 3 4 4 4 II.2.6. Wdrożenie rozwiązań wykorzystujących kogenerację W.P. Śr.Dł W.P. Śr.Dł W.P. Śr.Dł W.P. Śr.Dł W.P. Śr.Dł Ocena ogólna oddziaływania W.P. Śr.Dł Obszary NATURA 2000 W.P. Śr.Dł Zabytki i dobra materiale W.P. Śr.Dł Zasoby naturalne W.P. Śr.Dł Krajobraz Powietrze i klimat W.P. Śr.Dł Powierzchnia ziemi Woda W.P. Śr.Dł Rośliny i grzyby Wykorzystanie biomasy do produkcji cieplnej i energii elektrycznej Zwierzęta II.2.5. Działania Ludzie Lp. Różnorodność biologiczna Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” 3 4 W.P. W.P. W.P. W.P. W.P. W.P. W.P. W.P. W.P. W.P. W.P. 4 Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł II.3. Cel średniookresowy - Racjonalne gospodarowanie zasobami geologicznymi Kierunek działań - Monitoring i kontrola kopalin II.3.1. Ograniczenie nielegalnej eksploatacji kopalin starosta zadanie ciągłe zadanie własne jednostki PRIORYTET III – ochrona przyrody III.2. Cel średniookresowy - Ochrona walorów przyrodniczych Kierunek działań - Ochrona, rozwój i uporządkowanie systemu obszarów chronionych III.1.1. Budowanie i aktualizacja baz danych z zakresu W.P. W.P. W.P. W.P. W.P. W.P. W.P. W.P. W.P. 0 0 4 ochrony przyrody Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Kontynuacja tworzenia sieci obszarów chronionych uwzględniająca utworzenie nowych parków P.B. P.B. P.B. P.B. P. P.B. P.B. P.B. P. P.B. krajobrazowych, obszarów chronionego krajobrazu, III.1.2. 0 4 rezerwatów przyrody oraz form mniejszych tj.: Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł zespoły przyrodniczo - krajobrazowe, użytki ekologiczne, stanowiska dokumentacyjne III.1.3. Odtwarzanie naturalnych terenów zalewowych P.B. P. P.B. P.B. P.B. P. P.B. P.B. P.B. P.B. P. 4 Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Kierunek działań - Ochrona gatunkowa Czynna ochrona wybranych gatunków chronionych P. P. P. P. P. P.W. P.W. P. III.1.4. ze szczególnym uwzględnieniem gatunków 0 0 0 4 Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł zagrożonych III.1.5. Przywracanie właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i ostoi gatunków na obszarach P. P. P. P. P. P.W. P.W P. chronionych z zachowaniem zagrożonych 0 0 0 4 Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł wyginięciem gatunków oraz różnorodności genetycznej Kierunek działań - Udrażnianie, kształtowanie, odtwarzanie korytarzy ekologicznych (leśnych, rzecznych) umożliwiających przemieszczenie się zwierząt i funkcjonowanie populacji 72 III.1.6. III.1.7. III.1.8. III.1.9. III.1.10. III.1.11. III.2. III.2.1. III.2.2. III.2.3. III.2.4. III.3. III.3.1. Tworzenie przejść umożliwiających migrację zwierząt przy drogach przecinających korytarze ekologiczne Budowa urządzeń udrażniających rzeki i potoki P.B. B. B. P.B. Kr. Kr. 0 0 Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł P.B. P.B. P.B. P.B. B. B. P.B. Kr. 0 0 Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Kierunek działań - Ochrona i rozwój zieleni na terenach zurbanizowanych Uregulowanie stanu własności terenów zieleni P.W. P.W. P.W. P.W. P.W. P.W. 0 0 0 Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Budowa, modernizacja i pielęgnacja parków i P.B. P.B. P.B. P.B. P.W. B.W. B.W. P. skwerów W. W. W. W. 0 Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Utrzymanie terenów zieleni przy drogach gminnych, P.B. P.B. P.B. P.B. P.B. P.B. B. B. powiatowych, wojewódzkich, krajowych i 0 Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł osiedlowych Systematyczna pielęgnacja pomników przyrody P.B. P.B. P.B. P.B. P.B. P.B. 0 0 0 Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Cel średniookresowy - Zwiększenie lesistości Kierunek działań - Realizacja założeń Programu zwiększenia lesistości dla Województwa Mazowieckiego do 2020 roku Zalesianie terenów z uwzględnieniem warunków P.B. P. P.B. P.B. P.B. P.B. B. B. P.B. przyrodniczo-krajobrazowych i potrzeb Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł różnorodności biologicznej Odbudowa powierzchni zniszczonej przez huragany i P.B. P. P.B. P.B. P.B. P.B. B. B. P.B. pożary Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Uporządkowanie ewidencji gruntów zalesionych P.W. P.W. P.W. P.W. P.W. P.W. P.W. P.W. P.W. Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Przeznaczanie nowych terenów pod zalesienia i P.B. P. P.B. P.B. P.B. P.B. B. B. P.B. ograniczanie wylesień poprzez odpowiednie zapisy Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł w planach zagospodarowania przestrzennego Cel średniookresowy - Ochrona lasów, ze szczególnym uwzględnieniem różnorodności biologicznej Kierunek działań - Rozwój różnorodności biologicznej w lasach na różnych poziomach jej funkcjonowania Ochrona i utrzymanie cennych, naturalnych siedlisk P.B. 0 P.B. P.B. P.B. P.B. B. B. P. P.B. Śr.Dł 0 P.B. Śr.Dł 73 Ocena ogólna oddziaływania Obszary NATURA 2000 Zabytki i dobra materiale Zasoby naturalne Krajobraz Powierzchnia ziemi Powietrze i klimat Woda Rośliny i grzyby Zwierzęta Działania Ludzie Lp. Różnorodność biologiczna Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” P.B. Śr.Dł P.B. Śr.Dł 4 P.B. Śr.Dł P.B. Śr.Dł 4 0 4 0 4 P.B. Śr.Dł 0 4 P.B. Śr.Dł 0 4 P.W. Śr.Dł P.B. Śr.Dł 4 P.W. Śr.Dł P.W. Śr.Dł P.B. Śr.Dł P.W. Śr.Dł P.W. Śr.Dł P.B. Śr.Dł 4 P.W. P.B. 4 P.W. Śr.Dł P.B. W. Śr.Dł 4 4 III.3.2. III.3.3. IV.1. bagiennych i podmokłych Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Zwiększenie różnorodności genetycznej i P.B. P.B. P.B. P.B. P.B. B. B. P. gatunkowej biocenoz leśnych (selekcja, 0 szkółkarstwo, odnowienia naturalne, przebudowa Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł drzewostanów i in.) Kierunek działań - Ochrona lasów przed nadmierną presją turystów na terenach cennych przyrodniczo Budowa lub modernizacja malej infrastruktury P.B. P.B. P.B. P.B. P.B. B. B. P. służącej zabezpieczeniu obszarów cennych 0 Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł przyrodniczo przed nadmierną presja turystów PRIORYTET IV – poprawa stanu bezpieczeństwa ekologicznego powiatu Cel średniookresowy - Transport substancji niebezpiecznych Kierunek działań - Ograniczenie ryzyka wystąpienia zagrożeń związanych z transportem materiałów niebezpiecznych Ocena ogólna oddziaływania Obszary NATURA 2000 Zabytki i dobra materiale Zasoby naturalne Krajobraz Powierzchnia ziemi Powietrze i klimat Woda Rośliny i grzyby Zwierzęta Działania Ludzie Lp. Różnorodność biologiczna Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Śr.Dł Śr.Dł P.W. Śr.Dł P.B. Śr.Dł 4 P.W. Śr.Dł P.B. Śr.Dł 4 IV.1.1. Wyznaczenie i budowa przy głównych drogach w pobliżu dużych miast parkingów dla pojazdów przewożących materiały niebezpieczne P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P.W. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł 4 IV.1.2. Kontrole pojazdów przewożących materiały niebezpieczne P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P.W. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł 4 IV.1.3. Aktualizacja wykazu tras drogowych i kolejowych po których przewożone są towary niebezpieczne P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P.W. Śr.Dł P.W. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł 4 0 P. Śr.Dł 0 0 0 0 0 P. Śr.Dł 0 P. Śr.Dł 0 4 P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P.W. Śr.Dł P.W. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł 4 P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P.W. Śr.Dł P.W. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł 4 IV.1.4. IV.1.5. IV.1.6. IV.2. Ograniczenie budownictwa obiektów użyteczności publicznej i zbiorowego zamieszkania wzdłuż szlaków, którymi prowadzony jest transport materiałów niebezpiecznych poprzez odpowiednie zapisy w mpzp Sukcesywna modernizacja środków transportu przewożących materiały niebezpieczne Ewidencjonowanie ilości przewożonych materiałów niebezpiecznych Cel średniookresowy - Przeciwdziałanie poważnym awariom Kierunek działań - Wzmocnienie instytucjonalne służb inspekcji ochrony środowiska, inspekcji sanitarnej i straży pożarnej 74 IV.2.1. IV.2.2. IV.2.3. IV.2.4. IV.2.5. IV.2.6. IV.2.7. Poprawa technicznego wyposażenia służb inspekcji P. P. P. P. P. P. P. P.W. P.W. P. ochrony środowiska, inspekcji sanitarnej Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Doposażenie straży pożarnej w sprzęt ratownictwa P. P. P. P. P. P. P. P.W. P.W. P. chemiczno-ekologicznego Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Wzmocnienie etatowe służb inspekcji ochrony P. P. P. P. P. P. P. P.W. P.W. P. środowiska Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Kierunek działań - Prowadzenie baz danych dotyczących zakładów, które mogą być potencjalnymi sprawcami poważnych awarii Aktualizacja i udostępnianie bazy danych o P. P. P. P. P. P. P. P.W. P.W. P. zakładach przemysłowych mogących potencjalnie Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł powodować istotne zagrożenie dla środowiska Aktualizacja i udostępnianie danych o grupach ZZR lub ZDR, których lokalizacja w niedużej odległości P. P. P. P. P. P. P. P.W. P.W. P. od siebie może zwiększyć prawdopodobieństwo Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł wystąpienia awarii przemysłowych lub pogłębić ich skutki Kierunek działań - Ograniczenie ryzyka wystąpienia zagrożeń przez zakłady, które mogą być potencjalnymi sprawcami poważnych awarii Zintensyfikowanie monitoringu i kontroli P. P. P. P. P. P. P. P.W. P.W. P. potencjalnych sprawców poważnych awarii pod kątem spełniania przez nich wymogów Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł bezpieczeństwa i prewencji Modernizacja zakładów w celu eliminacji P. P. P. P. P. P. P. P.W. P.W. P. potencjalnych zagrożeń wystąpienia awarii Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł Ocena ogólna oddziaływania Obszary NATURA 2000 Zabytki i dobra materiale Zasoby naturalne Krajobraz Powierzchnia ziemi Powietrze i klimat Woda Rośliny i grzyby Zwierzęta Działania Ludzie Lp. Różnorodność biologiczna Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” 4 4 4 P. Śr.Dł 4 P. Śr.Dł 4 P. Śr.Dł 4 P. Śr.Dł 4 IV.2.8. Zakaz lokalizacji zakładów stwarzających zagrożenie życia lub zdrowia ludzi w granicach miast i w obrębie zwartej zabudowy wsi poprzez odpowiednie zapisy w mpzp 0 P. Śr.Dł 0 0 0 0 0 0 0 P. Śr.Dł 0 4 IV.2.9. Zakaz lokalizacji inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko na terenach szczególnie narażonych na niebezpieczeństwo powodzi poprzez odpowiednie zapisy w mpzp P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł 0 0 P.W. Śr.Dł P.W. Śr.Dł P. Śr.Dł P.W. Śr.Dł 4 IV.3. Cel średniookresowy - Ochrona przed powodzią i suszą 75 IV.3.1. IV.3.2. IV.3.3. IV.3.4. IV.3.6. IV.3.7. IV.3.8. IV.3.9. IV.3.10. IV.3.11. Kierunek działań - Przygotowywanie oraz aktualizacja dokumentów planistycznych i map w zakresie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego Przygotowanie wstępnej oceny ryzyka P.W. P.W. P.W. P.B. P.B. P.B. P.B. P.W. P.B. powodziowego Kr. Kr. Kr. 0 Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Przygotowanie mapy zagrożenia powodziowego P. P. P. P. P. 0 0 0 0 0 Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Przygotowanie mapy ryzyka powodziowego P. P. P. P. P. 0 0 0 0 0 Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Przygotowanie planu zarządzania ryzykiem P. P. P. P. P. 0 0 0 0 0 powodziowym Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Wyznaczania i wprowadzania do planów zagospodarowania przestrzennego, decyzji o P. P. P. P. P. warunkach zabudowy i innych dokumentów 0 0 0 0 0 planistycznych granic obszarów zagrożenia Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł powodzią oraz ustaleń planów zarządzania ryzykiem powodziowym Doskonalenie procedur kierowania akcją na wypadek P. P. P. P. P.W. P. 0 0 0 0 wystąpienia powodzi Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Kierunek działań - Przygotowanie i modernizacja technicznego zaplecza w zakresie ochrony przed powodzią i suszą Poprawa stanu istniejącej infrastruktury P.W. P.W. P.W. P.B. P.B. P.B. P.B. P.B. P.W. przeciwpowodziowej Kr. Kr. Kr. 0 Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Realizacja nowych inwestycji w zakresie P.W. P.W. P.W. P.B. P.B. P.B. P.B. P.B. infrastruktury przeciwpowodziowej w tym P.W. Kr. Kr. Kr. 0 utworzenie polderów na terenie województwa Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł mazowieckiego P.W. P.W. P.W. Budowa i modernizacja infrastruktury pozwalającej P.B. P.B. P.B. P.B. P.B. P.W. Kr. Kr. Kr. na zwiększenie retencji wody w sposób techniczny i 0 Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł nietechniczny Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Doskonalenie systemu wczesnego ostrzegania przed P.B. P.B. P.B. P.B. P.W. zjawiskami hydrologicznymi oraz 0 0 0 0 0 Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł meteorologicznymi 76 Ocena ogólna oddziaływania Obszary NATURA 2000 Zabytki i dobra materiale Zasoby naturalne Krajobraz Powierzchnia ziemi Powietrze i klimat Woda Rośliny i grzyby Zwierzęta Działania Ludzie Lp. Różnorodność biologiczna Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” P.W. Kr. Śr. Dł 3 0 4 0 4 0 4 0 4 0 4 P.W. Kr. Śr. Dł 3 P.W. Kr. Śr. Dł 3 P.W. Kr. Śr. Dł 3 0 4 4 4 4 4 IV.4. IV.4.1. IV.4.2. IV.5. IV.5.1. IV.5.2. IV.5.3. IV.5.4. V.1. V.1.1. V.1.2. V.1.3. Kontynuacja systemu monitorowania terenów osuwiskowych Wprowadzanie w planach zagospodarowania przestrzennego w zapisach dotyczących rejonów osuwiskowych warunków wynikających z badań geologiczno-inżynierskich Cel średniookresowy - Ochrona przed osuwiskami Kierunek działań - Ochrona przed osuwiskami P. 0 0 0 0 0 Śr. Dł 0 P.Kr. Śr. Dł 0 0 0 0 Ocena ogólna oddziaływania Obszary NATURA 2000 P. Śr. Dł P. Śr. Dł P. Śr. Dł P. Śr. Dł 0 4 P.Kr. Śr. Dł P.Kr. Śr. Dł P. Śr. Dł P.Kr. Śr. Dł 0 4 P. Śr. Dł P. Śr. Dł P. Śr. Dł P. Śr. Dł P. Śr.Dł P. Śr.Dł 4 P. Śr. Dł P. Śr. Dł 4 P. Śr. Dł P. Śr. Dł 4 P. Śr. Dł P. Śr. Dł 4 P. Śr. Dł P. Śr. Dł 4 Cel średniookresowy - Ochrona przeciwpożarowa Kierunek działań - Kierunek działań - Ochrona przed pożarami Monitoring terenów szczególnie zagrożonych P. P. P. P. P.W. P. P. P. P. pożarami, w tym zakup sprzętu Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Propagowanie zasad przeciwdziałania zagrożeniom P. P. P. P. P.W. P. P. P. P. pożarowym w lasach Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Budowa i modernizacja dróg przeciwpożarowych P.B. P.B. P.B. P. P.W. P.B. P.B. P. P. Kr. Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Śr.Dł Modernizacja i wyposażenie jednostek straży P. P. P. P. P.W. P. P. P. P. pożarnych Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł PRIORYTET IV – podnoszenie świadomości ekologicznej lokalnego społeczeństwa Cel średniookresowy - Wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców powiatu Kierunek działań - Kształtowanie i promocja postaw pro środowiskowych Organizowanie kampanii informacyjnoP. P. P. P. P. P. P. P. P. edukacyjnych oraz akcji lokalnych służących Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł ochronie środowiska Prowadzenie działań związanych z edukacją P. P. P. P. P. P. P. P. P. przyrodniczo-leśną ze szczególnym uwzględnieniem zwiększenia świadomości społeczeństwa w zakresie Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł potrzeb i właściwych metod ochrony przyrody P. P. P. P. P. P. P. P. Organizowanie kampanii i akcji edukacyjno0 informacyjnych, dla wszystkich grup społecznych, Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł 77 Zabytki i dobra materiale Zasoby naturalne Krajobraz Powierzchnia ziemi Powietrze i klimat Woda Rośliny i grzyby Zwierzęta Działania Ludzie Lp. Różnorodność biologiczna Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” 4 4 Powierzchnia ziemi P. Śr. Dł P. P. P. P. P. P. Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Śr. Dł Kierunek działań - Edukacja ekologiczna rolników P. Śr. Dł P. Śr. Dł P. Śr. Dł P. Śr. Dł P. Śr. Dł 4 P. Śr. Dł P. Śr. Dł P. Śr. Dł P. Śr. Dł P. Śr. Dł P. Śr. Dł 4 P. Śr. Dł P. Śr. Dł Realizacja Planu Działań Samorządu Województwa Mazowieckiego na Rzecz RozwojuRolnictwa i Poprawy Jakości Artykułów Żywnościowych na Mazowszu w zakresie jakości i bezpieczeństwa żywności, technologii, produkcji, wytwarzania produktów tradycyjnych i rolnictwa ekologicznego P. Śr. Dł P. Śr. Dł P. Śr. Dł P. Śr. Dł P. Śr. Dł Źródło: Program Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2011 – 2014 z uwzględnienie perspektywy do 2018 r. 78 Ocena ogólna oddziaływania 4 V.1.4. dotyczącej zasad i podstaw prawidłowego funkcjonowania gospodarki odpadami. Kształtowanie właściwych zachowań społecznych poprzez propagowanie konieczności oszczędzania wody, energii cieplnej i elektrycznej oraz uświadamianie o szkodliwości spalania paliw niskiej jakości; Promocja rozwoju odnawialnych źródeł energii oraz technologii ograniczających zużycie energii Krajobraz P. Śr. Dł Ludzie P. Śr. Dł Różnorodność biologiczna Obszary NATURA 2000 Powietrze i klimat P. Śr. Dł Zabytki i dobra materiale Woda P. Śr. Dł Zasoby naturalne Rośliny i grzyby P. Śr. Dł P. Śr. Dł Działania V.1.6 P. Śr. Dł P. Śr. Dł Lp. V.1.5. Zwierzęta Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” Wyniki powyższej analizy wskazują, że realizacja założeń Programu wpłynie pozytywnie na jakość poszczególnych komponentów środowiska, jak i na środowisko traktowane jako całość. W przypadku działań zapisanych w analizowanym Programie występowanie negatywnego oddziaływania w szczególności wiąże się z realizacją działań inwestycyjnych, tj. budowa dróg, oczyszczalni ścieków, realizacja zabezpieczeń przeciwpowodziowych, termomodernizacja budynków, inwestycje w zakresie odnawialnych źródeł energii i w zdecydowanej większości dotyczy oddziaływań bezpośrednich, związanych z fazą realizacji danego przedsięwzięcia. Poniższe analizy potwierdzają, że prognozowane oddziaływania nie będą miały charakteru znaczącego w skali uniemożliwiającej przyjęcie i realizację Programu ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 r. 5.1. Oddziaływanie na cele i przedmioty ochrony obszarów NATURA 2000 Przeprowadzone wstępne analizy wykazały, że oddziaływania związane z realizacją poszczególnych działań określonych w Programie w odniesieniu do obszarów Natura 2000, są w zdecydowanej większości pozytywne. W większości są to oddziaływania o charakterze pośrednim (oraz niejednokrotnie wtórnym), średnio i długoterminowym wynikające między innymi z: poprawy stanu środowiska na terenie powiatu (w zakresie powietrza, wód, gospodarki odpadami, powierzchni ziemi), racjonalnego gospodarowania zasobami wodnymi, zrównoważonego wykorzystania energii, racjonalnego gospodarowania zasobami geologicznymi, ochrony walorów przyrodniczych, zwiększenia lesistości i bioróżnorodności w lasach, poprawy warunków transportu materiałów niebezpiecznych, zapewnienia odpowiedniej ochrony przeciwpożarowej, wzrostu świadomości ekologicznej mieszkańców powiatu, udziału społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska, zapobiegania i naprawy szkód w środowisku. Natomiast możliwość wystąpienia oddziaływań o charakterze zarówno pozytywnym, jak i negatywnym (w efekcie m.in. realizacji inwestycji infrastrukturalnych na terenach wiejskich, charakteryzujących się często wysoką różnorodnością i cennymi walorami przyrodniczymi) stwierdzono w odniesieniu do następujących działań: 79 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” realizacja Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych, budowa sieci kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków na terenach wiejskich, realizacja Programu wyposażenia aglomeracji poniżej 2000 RLM w oczyszczalnie ścieków i systemy kanalizacji zbiorczej, budowa elektrowni wiatrowych, wykorzystanie biomasy do produkcji cieplnej i energii elektrycznej (negatywne – wprowadzanie monokultur roślinnych), zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii do produkcji energii elektrycznej i ciepła, poprawa stanu istniejącej infrastruktury przeciwpowodziowej. Ww. działania obok ewidentnych pośrednich oddziaływań pozytywnych, tj.: poprawa jakości powietrza, uporządkowanie gospodarki wodno – ściekowej (zmniejszenie zanieczyszczeń ze źródeł rozproszonych do wód powierzchniowych i podziemnych), uporządkowanie zagadnień związanych z ochroną przeciwpowodziową (zmniejszenie ryzyka zniszczeń w środowisku przyrodniczym na skutek powodzi) charakteryzują się także możliwością wystąpienia oddziaływań negatywnych (z reguły o ch3arakterze bezpośrednim związanym z koniecznością realizacji danych inwestycji w terenie). Ponieważ analizowany Program nie określa lokalizacji poszczególnych inwestycji, istnieje ryzyko, że inwestycje realizowane w ramach ww. działań będą zlokalizowane na tyle blisko obszarów Natura 2000 (lub na ich terenie), że mogą wystąpić negatywne oddziaływania, przy czym zaznaczyć należy, że w większości przypadków będą one związane z fazą budowy poszczególnych inwestycji. Możliwe jest również wystąpienie oddziaływań negatywnych o charakterze pośrednim związanych z przekształceniem środowiska wokół zrealizowanych inwestycji. Zaznaczyć jednak należy, że realizacja przedsięwzięć nie związanych z ochroną obszarów NATURA 2000 wymaga przeprowadzenia procedury oceny oddziaływania, na etapie której w sposób szczegółowy zostanie przeanalizowany zakres oddziaływania poszczególnych przedsięwzięć na obszary NATURA 2000. Przeprowadzone w ramach opracowywania niniejszej Prognozy analizy wykazują, że realizacja przedmiotowego Programu nie będzie wpływała negatywnie na przedmioty ochrony obszarów Natura 2000, które zlokalizowane są na terenie i w sąsiedztwie województwa mazowieckiego, także na integralność tych obszarów, jak również na spójność i integralność całej sieci Natura 2000. 80 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” 5.2. Oddziaływanie na inne formy ochrony przyrody Biorąc pod uwagę fakt, iż zlokalizowane na terenie powiatu wyszkowskiego użytki ekologiczne położone są w granicach obszarów NATURA 2000 proces oceny oddziaływania poszczególnych przedsięwzięć na nie będzie przebiegał w sposób opisany powyżej. W przypadku pomników przyrody ich punktowy charakter w znacznym stopniu ułatwia ich ochronę przed ewentualnymi, negatywnymi oddziaływaniami powstającymi w efekcie realizacji działań inwestycyjnych. Ponieważ: analizowany Program ma ogólny charakter i brak jest w nim danych dotyczących lokalizacji i zakresu planowanych inwestycji wynikających z poszczególnych działań, brak jest danych przestrzennych przedstawiających lokalizację pomników przyrody, nie jest możliwe przeprowadzenie szczegółowej oceny oddziaływania. Ocenę taką można będzie dopiero przeprowadzić na etapie przeprowadzenia oceny oddziaływania dla konkretnych przedsięwzięć przewidzianych do realizacji, w ramach uzyskiwania niezbędnych decyzji administracyjnych. Przeprowadzając analizy ogólne można ocenić, że realizacja analizowanego Programu (tak jak w przypadku obszarów NATURA 2000) w zdecydowanej większości będzie pozytywnie oddziaływać na tę formę ochrony przyrody (głównie poprzez oddziaływanie pośrednie). 5.3. Oddziaływanie na zwierzęta Oddziaływanie skutków realizacji postanowień analizowanego dokumentu w odniesieniu do możliwych oddziaływań na zwierzęta w większości przypadków prowadzi do podobnych wniosków jak przedstawionych w poprzednich rozdziałach. Ponadto w przypadku obszarów Natura 2000 występuje nawet odwrotna zależność – oddziaływania na zwierzęta (będące przedmiotem ochrony) warunkują w dużej mierze oddziaływanie na sam obszar. Biorąc pod uwagę, że znaczna część zwierząt dziko żyjących wykorzystuje właśnie te tereny jako miejsce bytowania – wszelkie oddziaływania na poszczególne formy ochrony przenoszą się w jakiś sposób na zamieszkujące je zwierzęta. W zdecydowanej większości realizacja założeń Programu będzie pozytywnie oddziaływać na zwierzęta (głównie poprzez oddziaływanie pośrednie – choć znaczny udział mają oddziaływania bezpośrednie). Związane są one z realizacją następujących celów średniookresowych: poprawa jakości powietrza, 81 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” poprawa jakości wód, racjonalna gospodarka odpadami, ochrona powierzchni ziemi, racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi, zrównoważone wykorzystanie energii, racjonalne gospodarowanie zasobami geologicznymi, ochrona walorów przyrodniczych, zwiększenie lesistości, ochrona lasów, ze szczególnym uwzględnieniem różnorodności biologicznej, ograniczenie ryzyka wystąpienia zagrożeń związanych z transportem materiałów niebezpiecznych, ochrona przeciwpożarowa, wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców powiatu, udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska. W zdecydowanej większości przypadków wdrażanie ww. działań powoduje szeroko rozumianą poprawę warunków życia zwierząt, jak również zmniejszenie zagrożeń mogących na nie negatywnie oddziaływać (pożarów, poważnych awarii, bezmyślnego niszczenia siedlisk i zabijania zwierząt oraz ograniczania możliwości przemieszczania się poszczególnych osobników). Część działań przewidywanych do realizacji w ramach Programu może na zwierzęta wywierać wpływ zarówno pozytywny, jak i negatywny. Dotyczy to w szczególności: modernizacja transportu miejskiego, usprawnienie miejskiej komunikacji, rozwijanie infrastruktury kolejowej, wymiana taboru, organizacji systemu bezpiecznych parkingów na obrzeżach miast łącznie z systemem taniego transportu zbiorowego do centrum miasta, budowy ścieżek rowerowych, wprowadzania zapisów dotyczących lokalizacji zakładów przemysłowych, wprowadzających substancje do powietrza, na terenach oddalonych od zabudowy mieszkaniowej oraz terenów cennych przyrodniczo i kulturowo, realizacji Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych, budowy sieci kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków na terenach wiejskich, realizacji Programu wyposażenia aglomeracji poniżej 2000 RLM w oczyszczalnie ścieków i systemy kanalizacji zbiorczej, zwiększenia wykorzystania odnawialnych źródeł energii do produkcji energii elektrycznej i ciepła, 82 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” budowy elektrowni wiatrowych, wykorzystania biomasy do produkcji energii cieplnej i energii elektrycznej, budowy, modernizacji i pielęgnacji parków i skwerów, poprawy stanu istniejącej infrastruktury przeciwpowodziowej, budowy i modernizacji dróg przeciwpożarowych w lasach, Ww. działania z reguły powodują dwoiste oddziaływanie. Z uwagi na konieczność podjęcia pewnych działań inwestycyjnych następuje przekształcenie środowiska, a przez to negatywne oddziaływanie na zwierzęta. Dodatkowo niekorzystnie na zwierzęta wpływa faza budowy (hałas, penetracja ludzka, zmiany stosunków wodnych, zabijanie zwierząt poprzez pracę sprzętu budowlanego lub w powstałych na placu budowy pułapkach antropogenicznych). Są to głównie oddziaływania bezpośrednie, krótkotrwałe i średnioterminowe, które można skutecznie minimalizować. Inną grupą oddziaływań jest świadome podejmowanie działań w kierunku poprawy warunków środowiskowych lub ochrony cennych gatunków. Ponieważ środowisko nie znosi próżni – wprowadzenie takich działań także negatywnie oddziałuje na inne (z reguły mniej cenne organizmy). Z kolei oddziaływania pozytywne (poza pewnymi wyjątkami, jak np. wdrażanie programów aktywnej ochrony, modernizacji istniejących dróg) mają charakter pozytywny i wiążą się z poprawą warunków życia zwierząt lub ograniczania wystąpienia zagrożeń dla środowiska. Możliwość negatywnego oddziaływania w odniesieniu do gatunków (często rzadkich i chronionych), które dostosowały się do życia w warunkach miejskich i wykorzystują istniejącą budynki jako miejsca rozrodu bądź odpoczynku wynika z realizacji przedsięwzięć związanych m.in. z termomodernizacją budynków. Dotyczy to w szczególności ptaków, które zakładają gniazda w obrębie budynków (jaskółki, jerzyki, rudziki, szpaki), jak i nietoperzy. Realizacja prac remontowych w nieodpowiednich okresach i bez poszanowania obowiązujących w tym zakresie przepisów, powodować może niszczenie lęgów (w ramach prowadzenia prac) lub też osobników młodocianych, które nie potrafią jeszcze latać, lub też prowadzić do porzucenia lęgów przez osobniki rodzicielskie, a przez to śmierć osobników młodocianych. Takie oddziaływanie negatywne łatwo jest zminimalizować, najczęściej wybierając odpowiedni okres prowadzenia prac oraz przez stosowanie rozwiązań sprzyjających zakładaniu gniazd (np. budki lęgowe w odniesieniu do jerzyków). W pewnym stopniu pozytywnie wpływać będzie na to również fakt, że z reguły właściciele/ zarządcy obiektów, posiadają informacje na temat wykorzystywania określonych budynków jako miejsc gniazdowania lub też odpoczynku 83 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” przez chronione gatunki ptaków lub też nietoperze, dzięki czemu można z wyprzedzeniem zastosować odpowiednie tryby postępowania. Biorąc to wszystko pod uwagę należy stwierdzić, że realizacja analizowanego dokumentu nie spowoduje negatywnego oddziaływania na zwierzęta. 5.4. Oddziaływanie na rośliny i grzyby Oddziaływanie na rośliny i grzyby jest bardzo podobne do omówionego powyżej oddziaływania na zwierzęta i ma charakter wybitnie pozytywny. Występują jedynie niewielkie różnice wynikające z faktu, że: na terenach zurbanizowanych także występują cenne zasoby zieleni (np. zieleń miejska, pomniki przyrody) co powoduje, że realizacja wszelkich inwestycji infrastrukturalnych w obrębie miasta (np. budowa sieci wodociągowych i kanalizacyjnych, budowa centralnych systemów ogrzewania) może negatywnie na nie oddziaływać (co nie uwidaczniało się w przypadku oddziaływania na zwierzęta), występuje bardzo ograniczone oddziaływanie na zieleń w związku z termomodernizacją budynków i usuwaniem azbestu, przyjęto założenie, że odnawialne źródła energii nie oddziałują na rośliny (brak jest takiego powiązania jak pomiędzy budową elektrowni wiatrowych a oddziaływaniem na ptaki, itp.), realizacja niektórych działań korzystnych dla zwierząt (np.: budowa przejść nad drogami, udrażnianie cieków dla migracji zwierząt, odtwarzanie naturalnych terenów zalewowych) z uwagi na przekształcenie terenu i konieczność zniszczenia występującej tam wcześniej roślinności (zbiorowisk roślinnych) w przypadku roślin i grzybów ma charakter negatywny lub zarówno pozytywny jak i negatywny. Podobnie jak w przypadku zwierząt negatywnie (lub zarówno pozytywnie jak i negatywnie) oddziałują na rośliny i grzyby wszelkie inwestycji infrastrukturalne. Oddziaływanie to ma zarówno charakter bezpośredni (niszczenie siedlisk, prowadzenie prac w strefie korzeniowej drzew, niszczenie poszczególnych osobników roślin i grzybów, prowadzenie wycinki roślinności – głównie w fazie budowy), jak i pośredni z reguły średnio i długoterminowy (występujące np. poprzez: zmiany stosunków wodnych, przekształcenie struktury fizycznej i chemicznej gleby, zmiana warunków świetlnych (np. zacienienie przy ekranach akustycznych), pogorszenie jakości powietrza). Działania te szczególnie uwidaczniają się przy prowadzeniu prac na terenach 84 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” zurbanizowanych, gdzie roślinność z reguły jest i tak osłabiona poprzez niekorzystne warunki środowiska, przekształcenie gleby oraz działania podejmowane przez człowieka (chociażby zabiegi „pielęgnacyjne” lub chroniące inną infrastrukturę (np. sieci elektroenergetyczne, czy też zimowe zwalczanie śliskości jezdni za pomocą substancji chemicznych). Biorąc jednak pod uwagę, szereg oddziaływań pozytywnych związanych z realizacją przedmiotowego dokumentu powodujących przede wszystkim poprawę warunków wegetacji roślin i grzybów, cały Program należy ocenić pozytywnie w kontekście oddziaływania na roślinność. 5.5. Oddziaływanie na różnorodność biologiczną Szczególne znaczenie dla różnorodności biologicznej powiatu wyszkowskiego mają dwa typy ekosystemów. Są to ekosystemy leśne i obszary wodno – błotne. W znacznym stopniu ekosystemy te objęte są na terenie powiatu ochroną przyrody w postaci obszarów NATURA 2000. Oddziaływanie na bioróżnorodność w odniesieniu do analizowanego Programu stanowi sumę opisywanych we wcześniejszych rozdziałach oddziaływań na zwierzęta i rośliny jak również na formy ochrony przyrody Biorąc pod uwagę, że przeprowadzone wcześniej analizy wykazały, że realizacja przedmiotowego dokumentu będzie generalnie wpływała pozytywnie na zwierzęta i rośliny jak i formy ochrony przyrody stwierdzić należy, że pozytywnie oddziaływała będzie na bioróżnorodność. 5.6. Oddziaływanie na wodę Analizując oddziaływanie na wody uwzględniano (łącznie) zarówno wody podziemne, jak i powierzchniowe, w odniesieniu do dwóch głównych aspektów: wpływu na ich jakość jak i na zasoby. Przeprowadzone analizy wykazały, że działania przewidziane do realizacji w ramach Programu mają zdecydowanie pozytywne oddziaływanie na ten komponent środowiska. Sformułowane zostały oddzielne cele średniookresowe odnoszące się bezpośrednio do ochrony wód, tj.: poprawa jakości wód oraz racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi. Dodatkowo pośrednio pozytywnie na wody oddziaływać będzie: poprawa jakości powietrza, 85 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” racjonalna gospodarka odpadami, ochrona powierzchni ziemi, zrównoważone wykorzystanie energii, racjonalne gospodarowanie zasobami geologicznymi, ochrona walorów przyrodniczych, zwiększenie lesistości, ograniczenie ryzyka wystąpienia zagrożeń związanych z transportem materiałów niebezpiecznych, ochrona przed powodzią i suszą, ochrona przeciwpożarowa, wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców powiatu, udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska, zapobieganie i naprawa szkód w środowisku. Przeprowadzona analiza wykazała natomiast brak oddziaływań jedynie o charakterze negatywnym, występują natomiast stosunkowo nielicznie działania, które będą powodowały oddziaływania zarówno o charakterze pozytywnym, jak i negatywnym. Do działań takich należą: modernizacja infrastruktury drogowej, budowa ścieżek rowerowych, realizacja Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych, budowa sieci kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków na terenach wiejskich, budowa, rozbudowa lub modernizacja przemysłowych oczyszczalni ścieków, realizacja Programu wyposażenia aglomeracji poniżej 2000 RLM (równoważna liczba mieszkańców) w oczyszczalnie ścieków i systemy kanalizacji zbiorczej, zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii do produkcji energii elektrycznej i ciepła, wykorzystanie biomasy do produkcji energii cieplnej i elektrycznej. Na uwagę zasługuje fakt, że znaczna część zadań mających na celu poprawę jakości wód także posiada negatywne oddziaływania w tym zakresie. Wynika to z faktu, że wdrożenie centralnych systemów oczyszczania z jednej strony ogranicza znacznie rozproszone zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych, ale z drugiej strony następuje skoncentrowany zrzut zanieczyszczeń w jednym miejscu do danego odbiornika. Może to powodować znaczne, lokalne pogorszenie jakości wody w odbiorniku, jak również w 86 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” ekstremalnych przypadkach znaczne zmiany w przepływach wody w odbiorniku (w sytuacji gdy dostawa ścieków jest duża a przepływy w odbiorniku małe np. na skutek suszy). Drugą grupę oddziaływań o charakterze negatywnym stanowi działalność inwestycyjna, powodująca zwiększenie powierzchni terenów nieprzepuszczalnych. Powoduje to w efekcie przyśpieszenie przepływu wód w zlewni (ogranicza możliwości retencyjne), jak również powierzchnie te stanowią dodatkowe źródło ścieków. Podkreślić należy jednak, że oddziaływania takie bardzo prosto można minimalizować (np. poprzez zwiększenie retencji w systemach odwodnienia, stosowanie urządzeń podczyszczających wody opadowe). Podsumowując należy stwierdzić, że analizując zagadnienie całościowo realizacja postanowień omawianego dokumentu ma pozytywny wpływ na wody podziemne i powierzchniowe (zarówno w odniesieniu do kwestii jakościowej, jak i ilościowej ochrony zasobów). 5.7. Oddziaływanie na powietrze i klimat Analiza oddziaływań skutków realizacji postanowień przedmiotowego dokumentu w odniesieniu do jakości powietrza i klimatu generalnie wykazuje na zdecydowane pozytywne oddziaływania. W szczególności pozytywnie na jakość powietrza wpływają: racjonalna gospodarka odpadami, zrównoważone wykorzystanie energii, ochrona walorów przyrodniczych, zwiększenie lesistości, ograniczenie ryzyka wystąpienia zagrożeń związanych z transportem materiałów niebezpiecznych, ochrona przeciwpożarowa, wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców powiatu, udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska, Wszelkie oddziaływania na klimat mają charakter pośredni i związane są ściśle oddziaływaniem na jakość powietrza. Ponieważ realizacja poszczególnych działań ujętych w Programie powinna powodować poprawę jakości powietrza (szczególnie w odniesieniu do zanieczyszczeń pochodzących ze spalania kopalnych paliw energetycznych): między innymi dwutlenku węgla i innych gazów, które uznawane są za cieplarniane, np. tlenki azotu (emisja z 87 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” transportu) – pośrednio pozytywnie będą wpływać na klimat. Dodatkowo działania powodujące poprawę kondycji terenów leśnych oraz lesistość mają wpływ na pochłanianie, tychże produkowanych w nadmiarze gazów cieplarnianych. Część działań ujętych w analizowanym dokumencie będzie charakteryzowała się zarówno oddziaływaniami pozytywnymi, jak i negatywnymi w odniesieniu do jakości powietrza jak i wpływu na zmiany klimatu. Do działań tych zaliczyć należy: modernizację infrastruktury drogowej, budowę biogazowi, wdrażanie efektywnych ekonomicznie i ekologicznych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym technologii pozwalających na recykling oraz odzysk energii zawartej w odpadach w procesach termicznego i biochemicznego ich przekształcania. Wśród działań przewidzianych do realizacji w ramach Programu zdefiniowano również i takie, które będą na powietrze i klimat oddziaływały negatywnie. Dotyczy to w szczególności działań związanych z: realizacją Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych, budową sieci kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków na terenach wiejskich, budową, rozbudową lub modernizacją przemysłowych oczyszczalni ścieków, realizacją Programu wyposażenia aglomeracji poniżej 2000 RLM w oczyszczalnie ścieków i systemy kanalizacji zbiorczej. Negatywne oddziaływania związane z realizacją tych działań wynikają z konieczności zagospodarowania osadów ściekowych, która w efekcie skutkuje emisją gazów cieplarnianych. Należy jednak zwrócić uwagę, że istnieją różne sposoby zagospodarowywania/utylizacji osadów ściekowych, charakteryzujące się różną efektywnością w zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza. Analizując opisywany powyżej szereg oddziaływań pozytywnych, jak i możliwe nieliczne negatywne oddziaływania, można stwierdzić, że realizacja przedmiotowego Programu będzie pozytywnie wpływała na stan powietrza oraz nie będzie powodowała zmian klimatu. 88 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” 5.8. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi Analizowane w niniejszej Prognozie działania w zdecydowanej większości wywierają pozytywny wpływ na zachowanie powierzchni ziemi w odpowiednim stanie. W większości są to działania o charakterze pośrednim. Nie brakuje jednak oddziaływań bezpośrednich. Dotyczy to w szczególności zapisów tj.: ochrona powierzchni ziemi, poprawa jakości powietrza, racjonalna gospodarka odpadami, racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi, zrównoważone wykorzystanie energii, racjonalne gospodarowanie zasobami geologicznymi, ochrona walorów przyrodniczych, zwiększenie lesistości, ochrona lasów, ze szczególnym uwzględnieniem różnorodności biologicznej, ograniczenie ryzyka wystąpienia zagrożeń związanych z transportem materiałów niebezpiecznych, ochrona przed powodzią i suszą, ochrona przeciwpożarowa, wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców powiatu, udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska, zapobieganie i naprawa szkód w środowisku. Analizy wykazały również, że niektóre działania w odniesieniu do powierzchni ziemi mogą wywierać wpływ zarówno pozytywny, jak i negatywny. Do grupy tej należą działania: budowa biogazowi, wykorzystanie biomasy do produkcji energii cieplnej i elektrycznej, wdrażanie efektywnych ekonomicznie i ekologicznych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym technologii pozwalających na recykling oraz odzysk energii zawartej w odpadach w procesach termicznego i biochemicznego ich przekształcania, czynna ochrona wybranych gatunków chronionych, przywracanie właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i ostoi gatunków na obszarach chronionych z zachowaniem zagrożonych wyginięciem gatunków oraz różnorodności genetycznej, 89 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” budowa i modernizacja dróg przeciwpożarowych. Z reguły taki charakter oddziaływań związany jest z faktem, że dane działanie wymaga podjęcia działań inwestycyjnych, których realizacja spowoduje przekształcenie w miejscu ich lokalizacji powierzchni ziemi (oddziaływania bezpośrednie z reguły długookresowe (stałe), jednak z drugiej strony jego wdrożenie przyniesie pośrednio (lub wtórnie) pozytywne efekty (np. ograniczenia zanieczyszczenia powierzchni ziemi poprzez poprawę jakości powietrza, uporządkowanie gospodarki odpadami, zmniejszenia ryzyka wystąpienia pożaru, który niszczy wierzchnią warstwę gleby). Drugą grupą takich działań są prace polegające na przekształcaniu powierzchni ziemi w celu uzyskania korzyści przyrodniczych (np. ochrony gatunków chronionych, przywracania właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych). Prace o takim charakterze z reguły powodują pewne zmiany w użytkowaniu ziemi (niszczone są obecnie istniejące struktury, ale powstają nowe). Realizacja Programu może powodować także negatywne oddziaływania na powierzchnię ziemi. Sytuacja taka występować może w odniesieniu do: modernizacji infrastruktury drogowej, organizacji systemu bezpiecznych parkingów na obrzeżach miast łącznie z systemem taniego transportu zbiorowego do centrum miasta, budowy ścieżek rowerowych, realizacji Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych, budowy sieci kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków na terenach wiejskich, budowy, rozbudowy lub modernizacji przemysłowych oczyszczalni ścieków, realizacji Programu wyposażenia aglomeracji poniżej 2000 RLM w oczyszczalnie ścieków i systemy kanalizacji zbiorczej, budowy i modernizacji systemów poboru, przesyłu i uzdatniania wody, budowy i modernizacji urządzeń odprowadzających oraz oczyszczających ścieki opadowe oraz roztopowe. Wszystkie ww. działania zakładają realizację zamierzeń inwestycyjnych, które powodować będą bezpośrednie przekształcenia w powierzchni ziemi i jej wierzchnich warstwach. Oddziaływania te będą miały zarówno charakter krótkotrwały (przekształcenia związane z fazą budowy), jak i długotrwały (stały) – przekształcenie powierzchni ziemi. W związku z obowiązującymi przepisami i koniecznością wykonywania ocen oddziaływania na środowisko, w skład której wchodzi także ocena oddziaływania na powierzchnię 90 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” ziemi zakładać można, że zakres niezbędnych przekształceń zostanie ograniczony do minimum i do zakresu nieznaczącego. Podsumowując należy stwierdzić, że analizując zagadnienie całościowo realizacja postanowień omawianego dokumentu będzie mieć pozytywny wpływ na powierzchnię ziemi. 5.9. Oddziaływanie na ludzi Realizacja ocenianego Programu wywierać będzie bardzo pozytywny wpływ na zdrowie i życie ludzi. W zasadzie wszystkie cele średniookresowe i kierunki działań, które przewidziane są do realizacji, pozytywnie oddziałują na człowieka. Jedynie w nielicznych przypadkach, oceniono że konkretne działania mogą mieć wpływ zarówno pozytywny, jak i negatywny lub też są obojętne dla zdrowia i życia ludzi. Oddziaływania pozytywne z reguły mają charakter pośredni (niejednokrotnie nawet wtórny) i związane są poprawą warunków życia na skutek poprawy warunków środowiska, w którym żyje człowiek. Wszystkie te działania, które w efekcie powodują, że powietrze, woda, gleby posiadają wysoką jakość pozytywnie wpływają także na człowieka. Podobne zależności występują w odniesieniu do hałasu. Nawet poprawa jakości krajobrazu pozytywnie wpływać może na stan zdrowotny społeczeństwa. Wśród działań, które wywierają wpływ zarówno pozytywny jak i negatywny na człowieka wyróżniono: modernizacja infrastruktury drogowej, wdrażanie efektywnych ekonomicznie i ekologicznych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym technologii pozwalających na recykling oraz odzysk energii zawartej w odpadach w procesach termicznego i biochemicznego ich przekształcania, usuwanie wyrobów zawierających azbest, budowa elektrowni wiatrowych. Podsumowując należy stwierdzić, że analizując zagadnienie całościowo realizacja postanowień omawianego dokumentu będzie mieć pozytywny wpływ na ludzi. 5.10. Oddziaływanie na zasoby naturalne Realizacja postanowień analizowanego dokumentu będzie miała pozytywny wpływ na ochronę zasobów naturalnych. Do działań wywołujących oddziaływania pozytywne na zasoby naturalne należy: 91 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” racjonalne gospodarowanie zasobami geologicznymi, poprawa jakości powietrza, poprawa jakości wód, racjonalna gospodarka odpadami, ochrona powierzchni ziemi, racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi, zrównoważone wykorzystanie energii, ochrona walorów przyrodniczych, zwiększenie lesistości, ochrona lasów, ze szczególnym uwzględnieniem różnorodności biologicznej, ochrona przeciwpożarowa, wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców powiatu, udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska, zapobieganie i naprawa szkód w środowisku. W odniesieniu do zasobów geologicznych w Programie wskazane są zarówno działania bezpośrednie (związane z kontrolą koncesji i eliminacją nielegalnego wydobywania surowców kopalnych), jak również szereg działań (szczególnie w odniesieniu do ochrony jakości powietrza) powodujących wystąpienie oddziaływań pośrednich (i wtórnych), które w efekcie doprowadzić mogą do ograniczenia zapotrzebowania na standardowe energetyczne surowce kopalne. Negatywnie w odniesieniu do surowców oceniono natomiast działania, które wiązać się będą z realizacją dużych, liniowych inwestycji infrastrukturalnych (budowy autostrad, dróg szybkiego ruchu, obwodnic), z uwagi na fakt, dużego wykorzystania surowców mineralnych (głównie kruszyw). Podsumowanie pozwala jednak wnioskować, że realizacja postanowień Programu będzie mieć pozytywny wpływ na powierzchnię ziemi. 5.11. Oddziaływanie na zabytki i dobra materialne Z uwagi na fakt, że nie jest znana lokalizacja i zakres wszystkich inwestycji związanych z realizacją Programu, jak również brak jest przestrzennych danych o lokalizacji poszczególnych zabytków (brak danych umożliwiających analizy przestrzenne), jak również w odniesieniu do zabytków archeologicznych występują znaczne braki w wiedzy, nie jest możliwe wykonanie dokładnej analizy oddziaływania. Analiza taka musi być wykonana na etapie uzyskiwania 92 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” stosownych decyzji administracyjnych określających warunki realizacji danego przedsięwzięcia lub też zezwalających na jego realizację. W celu wykonania strategicznej oceny oddziaływania przyjęto następujące założenia: negatywne oddziaływanie na dany zabytek następować może na skutek bezpośredniej kolizji z realizacją konkretnej inwestycji (wynikającej z Programu), lub też oddziaływań pośrednich związanych z jej realizacją (np. wpływu transportu na obiekty zabytkowe), zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza będzie w sposób pośredni pozytywnie oddziaływać na architektoniczne zabytki nieruchome (ograniczenie chemicznego niszczenia zabytków), obowiązujące przepisy w zakresie ochrony zabytków i dóbr kultury w sposób skuteczny chronią zabytki przed zniszczeniem na skutek realizacji inwestycji. Analiza zapisów Programu przy uwzględnieniu ww. założeń wykazała, że realizacja jego założeń będzie miała generalnie pozytywny wpływ na zabytki. W szczególności wpływ ten związany jest z oddziaływaniami pośrednimi wynikającymi z zakładanej poprawy jakości powietrza (na skutek realizacji Programu). Dotyczyć on będzie głównie zabytków architektonicznych. Ponieważ nie jest znana lokalizacja poszczególnych zamierzeń, nie można również wykluczyć wystąpienia oddziaływań zarówno o charakterze pozytywnym jak i negatywnym. Dotyczy to w szczególności następujących działań: rozbudowy centralnych systemów zaopatrywania w energię cieplną, modernizacja infrastruktury drogowej. Zaznaczyć również należy, że realizacja przedsięwzięć w sąsiedztwie obiektów podlegających ochronie na podstawie przepisów ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wymaga przeprowadzenia procedury oceny oddziaływania, na etapie której w sposób szczegółowy zostanie przeanalizowany zakres oddziaływania poszczególnych przedsięwzięć na zabytki. Biorąc powyższe pod uwagę należy ocenić, że generalnie oddziaływanie Programu na zabytki będzie miało charakter pozytywny. Podobnie sytuacja ma się w przypadku dóbr materialnych. 93 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” 5.12. Oddziaływanie transgraniczne Biorąc pod uwagę lokalizację powiatu wyszkowskiego oraz lokalny charakter przedsięwzięć wynikających z realizacji założeń Programu nie przewiduje się wystąpienia oddziaływań transgranicznych. 6. Rozwiązania mające na celu zapobieganie oraz ograniczanie prawdopodobnych negatywnych oddziaływań na środowisko Podstawowym sposobem i narzędziem minimalizacji ewentualnych negatywnych oddziaływań związanych z realizacją Programu, jest przestrzeganie przy wdrażaniu poszczególnych działań (realizacji poszczególnych zamierzeń) obowiązujących przepisów. Do przedsięwzięć realizowanych w ramach Programu, które mogą negatywnie oddziaływać na środowisko należą przede wszystkim inwestycje w zakresie infrastruktury komunalnej (wodociągi, kanalizacja, oczyszczalnie ścieków), ciągi komunikacyjne, zbiorniki retencyjne, elektrownie wiatrowe, biogazownie, urządzenia hydrotechniczne i przeciwpowodziowe. Inwestycje te w zdecydowanej większości, z uwagi na swój charakter podlegać będą procedurze oddziaływania na środowisko, w której szczegółowo analizowane będzie oddziaływanie na poszczególne komponenty środowiska. W ramach procedury uwzględniane będą również analizy dotyczące minimalizacji bądź kompensacji możliwych oddziaływań. W efekcie ocenie zostanie poddany poziom znaczności poszczególnych oddziaływań. Poniżej wymieniono główne zasady (działania), które pozwolą ewentualne negatywne oddziaływania ograniczyć do racjonalnego poziomu. Do działań takich zaliczyć można: odpowiednio dobrze przemyślany wybór lokalizacji inwestycji (a w przypadku inwestycji liniowych ich przebiegu) uwzględniający lokalne uwarunkowania, walory przyrodnicze i występowanie zabytków, odpowiednio starannie przygotowany projekt, uwzględniający potrzeby ochrony środowiska zarówno na etapie budowy jak i w fazie eksploatacji inwestycji, odpowiednie zabezpieczenie techniczne sprzętu i placu budowy, w szczególności w sąsiedztwie obszarów szczególnie wrażliwych na negatywne oddziaływanie, obiektów zabytkowych oraz siedzib ludzkich, stosowanie odpowiednich technologii, materiałów, rozwiązań konstrukcyjnych i organizacji pracy ograniczających wpływ na środowisko w fazie budowy, oraz eksploatacji, 94 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” dostosowanie terminów prac do terminów rozrodu, wegetacji, okresów lęgowych, okresów odpoczynku itp., maskowanie (wkomponowywanie w otoczenie) elementów dysharmonijnych dla krajobrazu, w przypadku inwestycji liniowych obok ww. działań stosować można również: budowę zabezpieczeń akustycznych (ekrany, wały ziemne, „ciche” nawierzchnie), budowę przejść dla zwierząt, budowę zbiorników retencyjnych opóźniających odpływ wody ze zlewni, budowę urządzeń oczyszczających ścieki pochodzące z wód opadowych z powierzchni drogi, realizację zabezpieczeń w przypadku wystąpienia poważnej awarii (zastawki w systemie odwodnienia), zastosowanie nasadzeń roślinności wzdłuż dróg zarówno w celu wkomponowania drogi w krajobraz, jak również w celu tworzenia stref zieleni ekotonowej lub osłonowej, zastosowanie ogrodzeń ochronnych i naprowadzających na przejścia dla zwierząt. Biorąc pod uwagę wyniki analizy w zakresie oddziaływania na środowisko zakładać można, że realizacja Programu nie będzie wymagała wykonania działań kompensacyjnych. Z pewnym prawdopodobieństwem zakładać również można (aczkolwiek musi być to zweryfikowane na etapie poszczególnych inwestycji), że realizacja poszczególnych inwestycji wynikających z poszczególnych działań nie będzie wymagać wykonania: „naturowej” kompensacji przyrodniczej wynikającej z art. 34 ustawy o ochronie przyrody. Na tym etapie nie można jednak przesądzić, czy nie będzie konieczne wykonywania kompensacji w rozumieniu ogólnym zgodnie z art. 75 ustawy - Prawo ochrony środowiska w odniesieniu do poszczególnych inwestycji. 7. Opis rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zawartych w projekcie Programu Większość działań proponowanych do realizacji w ramach Programu ma pozytywny wpływ na środowisko i proponowanie rozwiązań alternatywnych nie ma uzasadnienia. Ponadto dokument jest na wysokim stopniu ogólności i w związku z tym brak jest możliwości precyzyjnego określenia działań alternatywnych dla wskazanych działań. Skutki środowiskowe podejmowanych działań silnie zależą od lokalnej chłonności środowiska lub od występowania w rejonie realizacji przedsięwzięcia tzw. obszarów wrażliwych, dlatego przy budowie nowych dróg, oczyszczalni ścieków, stacji uzdatniania wody, urządzeń 95 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” wykorzystujących odnawialne źródła energii, itp. należy rozważać warianty alternatywne tak aby wybrać ten, który w najmniejszym stopniu będzie negatywnie oddziaływać na środowisko. Jako warianty alternatywne przedsięwzięcia można rozważać: warianty lokalizacji, warianty konstrukcyjne i technologiczne, warianty organizacyjne czy wariant niezrealizowania inwestycji tzw. wariant „0”. Wariant „0” nie oznacza, że nic się nie zmieni, ponieważ brak realizacji inwestycji może także powodować konsekwencje środowiskowe. Przeprowadzona w ramach Prognozy analiza celów Programu, a w szczególności jego spójności z innymi dokumentami strategicznymi (w tym nadrzędnym dokumentem, jakim jest Polityka Ekologiczna Państwa) wskazuje, że są one w pełni zgodne z postanowieniami tych dokumentów, a także wynikają wprost z postanowień wynikających z tych dokumentów oraz obowiązującego w Polsce prawa. W świetle powyższego faktu przedstawianie alternatyw w tym kontekście jest nieuzasadnione. Jako dodatkowy argument potwierdzający brak potrzeby przedstawiania rozwiązań alternatywnych w ramach niniejszej Prognozy są wyniki przeprowadzonych analiz, które pozwalają stwierdzić, że realizacja zamieszczonych w Programie rozwiązań ma zdecydowanie pozytywny wpływ na środowisko, oraz że realizacja jego postanowień nie powoduje występowania znaczących negatywnych oddziaływań na środowisko (w tym na obszary Natura 2000). 8. Metody oceny oddziaływania na środowisko zastosowane przy sporządzaniu Prognozy Ocenę oddziaływania na środowisko dla projektu Programu ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego przeprowadzono według następującego schematu: określono zagadnienia wchodzące w skład oceny oddziaływania na środowisko, dokonano identyfikacji stanu elementów środowiska, potencjalnie wrażliwych na zmiany w wyniku realizacji założeń Programu, dokonano identyfikacji kierunków działań, które mogą wpłynąć na stan środowiska, sporządzenie matrycy przedstawiającej w skondensowanej postaci obszary oddziaływania, w szczególności negatywnego, w rozbiciu na poszczególne jego komponenty, dokonano analizy rozwiązań alternatywnych. 96 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” 9. Trudności wynikające z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy Główną trudnością napotkaną przy sporządzaniu niniejszej prognozy był wysoki stopień ogólności zapisów analizowanego Programu. Nie znając zakresu i lokalizacji koniecznych do wykonania w ramach konkretnych działań inwestycji, nie można dokonać konkretnej i szczegółowej oceny oddziaływania. W związku z powyższym wszelkie analizy oddziaływań mają charakter bardzo ogólny i opierają się w dużej mierze na teoretycznej możliwości wystąpienia negatywnych lub pozytywnych oddziaływań. Dlatego też należy zakładać, że wszelkie sformułowane wnioski odnośnie możliwości wystąpienia możliwego negatywnego oddziaływania, powinny być zweryfikowane na etapie wykonywania szczegółowych analiz np. na etapie przygotowywania dokumentacji niezbędnej do uzyskania decyzji środowiskowych. 10. Materiały źródłowe 1) Krajowa strategia ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej wraz z Programem Działań na lata 2007 – 2013, Ministerstwo Środowiska, Warszawa, 2003 r. 2) Krajowego program zwiększania lesistości, aktualizacja, Ministerstwo Środowiska, Warszawa, 2003 r. 3) Krajowy plan gospodarki odpadami 2014, Rada Ministrów (Uchwała Nr 217 z dnia 24 grudnia 2010 r., M.P. Nr 101, poz. 1183) 4) Monitoring Chemizmu Gleb Ornych Polski w latach 2005 – 2007, IOŚ, Warszawa, 2008 r. 5) Plan Zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego i ocena planu zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego, Samorząd Województwa Mazowieckiego, Warszawa, 2006 r. 6) Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009 – 2012 z perspektywą do 2016 roku, Minister Środowiska, Warszawa, 2008 r. 7) Program małej retencji dla Województwa Mazowieckiego, Sejmik Województwa Mazowieckiego (Uchwała Nr 75/08 z dnia 21 kwietnia 2008 r.) 8) Program Możliwości Wykorzystania Odnawialnych Źródeł Energii dla Województwa Mazowieckiego, Sejmik Województwa Mazowieckiego (Uchwała Nr 208/06 z dnia 9 października 2006 r.) 9) Program Ochrony Powietrza dla Stref w Województwie Mazowieckim, w których został przekroczony poziom docelowy benzo(α)pirenu jako wskaźnika wielopierścieniowych 97 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Program ochrony środowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 roku” węglowodorów aromatycznych w powietrzu, Sejmik Województwa Mazowieckiego (Uchwała Nr 223/09 z dnia 21 grudnia 2009 r.) 10) Program Ochrony Powietrza dla Strefy Mazowieckiej, w której został przekroczony poziom docelowy ozonu w powietrzu, Sejmik Województwa Mazowieckiego (Uchwała Nr 222/09 z dnia 21 grudnia 2009 r.) 11) Program ochrony środowiska przed hałasem dla terenów poza aglomeracjami położonych wzdłuż drogi krajowej nr 8 na terenie województwa mazowieckiego, Sejmik Województwa Mazowieckiego (Uchwała Nr 140/09 z dnia 7 września 2009 r.) 12) Program ochrony środowiska województwa mazowieckiego na lata 2011 – 2014 z uwzględnieniem perspektywy do 2018 r. 13) Program Możliwości Wykorzystania Odnawialnych Źródeł Energii dla Województwa Mazowieckiego, Samorząd Województwa Mazowieckiego, 2006 14) Program zwiększania lesistości dla Województwa Mazowieckiego do roku 2020, Samorząd Województwa Mazowieckiego, Warszawa, 2007 (Uchwała Nr 18/07 z dnia 19 lutego 2007 r.) 15) Raport o występowaniu poważnych awarii w 2009 roku. Główny Inspektor Ochrony Środowiska, Warszawa, 2010 r. 16) Roczna ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim – raport za rok 2011, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie, 2012 r. 17) Monitoring rzek w 2008 r., Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie 18) Monitoring rzek w 2009 r., Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie 19) Monitoring jakości wód podziemnych w województwie mazowieckim w 2010 r., Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie 20) Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 (aktualizacja), Samorząd Województwa Mazowieckiego, Warszawa, 2006 r. 21) Strategia Rozwoju Kraju 2007 – 2015, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, 2006 r. 22) Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami dla Mazowsza na lata 2007 - 2011 z uwzględnieniem lat 2012 – 2015 (WPGO 2007 – 2015), Sejmik Województwa Mazowieckiego (Uchwała Nr 164/07 z dnia 15 października 2007 r.) 23) Wytyczne sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym. Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2002 r. 98