Program Ochrony Środowiska dla Gminy Puławy

Program Ochrony Środowiska
dla Gminy Puławy
na lata 2013-2016,
z perspektywą do roku 2020
GMINA PUŁAWY
POWIAT PUŁAWSKI
WOJEWÓDZTWO LUBELSKIE
Z AMAWIAJĄCY
GMINA PUŁAWY
W YKONAWCA
OPRACOWANIA
W ESTMOR CONSULTING
AGATA D RZEWIECKA
PUŁAWY 2013
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Spis treści
1. WPROWADZENIE..................................................................................................... 5
2. PODSTAWA WYKONANIA PRACY ............................................................................... 5
3. METODYKA OPRACOWANIA PROGRAMU ................................................................... 5
4. CHARAKTERYSTYKA GMINY ..................................................................................... 8
4.1. INFORMACJE OGÓLNE .......................................................................................... 8
4.2. POŁOŻENIA ADMINISTRACYJNE I GEOGRAFICZNE .................................................. 10
4.3. UKSZTAŁTOWANIE POWIERZCHNI, GEOMORFOLOGIA ............................................. 12
4.4. BUDOWA GEOLOGICZNA ..................................................................................... 13
4.5. W ARUNKI KLIMATYCZNE ..................................................................................... 13
4.6. ZABYTKI KULTURY MATERIALNEJ ......................................................................... 13
4.7. ANALIZA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY ..................................... 15
4.7.1. STRUKTURA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY ......................... 15
4.7.2. FORMY UŻYTKOWANIA TERENU..................................................................... 15
4.8. DEMOGRAFIA .................................................................................................... 16
4.9. SYTUACJA GOSPODARCZA ................................................................................. 19
4.10. INFRASTRUKTURA TECHNICZNO-INŻYNIERYJNA GMINY ........................................ 22
4.11. GOSPODARKA ODPADAMI ................................................................................. 27
5. ZAŁOŻENIA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY ...................... 32
5.1. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE REALIZACJI PROGRAMU ................................... 32
5.1.1.
UWARUNKOWANIA
WNIKAJĄCE
Z
DOKUMENTÓW
STRATEGICZNYCH
UNII
EUROPEJSKIEJ ....................................................................................... 32
5.1.2. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI EKOLOGICZNEJ PAŃSTWA............. 33
5.1.3. UWARUNKOWANIA
WYNIKAJĄCE Z
POLITYKI EKOLOGICZNEJ WOJEWÓDZTWA
LUBELSKIEGO ........................................................................................ 34
5.1.4.
UWARUNKOWANIA
WYNIKAJĄCE
Z
POLITYKI
EKOLOGICZNEJ
POWIATU
PUŁAWSKIEGO ....................................................................................... 50
5.2. UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE REALIZACJI PROGRAMU .................................. 56
6. ZAŁOŻENIA OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY DO 2020 ROKU ................. 59
6.1. NADRZĘDNY CEL PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY ........ 59
6.2. PRIORYTETY EKOLOGICZNE ............................................................................. 59
7. POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO ................... 60
7.1.JAKOŚĆ WÓD I STOSUNKI WODNE ........................................................................ 60
W ESTMOR CONSULTING
2
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
7.1.1.STAN AKTUALNY .......................................................................................... 60
7.1.2.PROGRAM POPRAWY DLA POLA: JAKOŚĆ WÓD I STOSUNKI WODNE ................... 67
7.2. POWIETRZE ...................................................................................................... 69
7.2.1.STAN AKTUALNY .......................................................................................... 69
7.2.2.PROGRAM POPRAWY DLA POLA: POWIETRZE ATMOSFERYCZNE ........................ 80
7.3.HAŁAS .............................................................................................................. 81
7.3.1. STAN AKTUALNY ......................................................................................... 81
7.3.2. PROGRAM POPRAWY DLA POLA: HAŁAS I WIBRACJE ........................................ 86
7.4.PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE ........................................................... 87
7.4.1. STAN AKTUALNY ......................................................................................... 87
7.4.2. PROGRAM POPRAWY DLA POLA: PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE ..... 89
7.5. POWAŻNE AWARIE I ZAGROŻENIA NATURALNE ...................................................... 90
7.5.1. STAN AKTUALNY ......................................................................................... 90
7.5.2. PROGRAM POPRAWY DLA POLA: POWAŻNE AWARIE I ZAGROŻENIA NATURALNE . 97
8. OCHRONA
DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO I RACJONALNE UŻYTKOWANIE ZASOBÓW
PRZYRODY
........................................................................................................... 99
8.1. OCHRONA PRZYRODY I KRAJOBRAZU ................................................................ 99
8.1.1. STAN AKTUALNY ......................................................................................... 99
8.1.2.
PROGRAM OPERACYJNY DLA POLA: OCHRONA PRZYRODY I KRAJOBRAZU ... 109
8.2. GLEBY ........................................................................................................... 110
8.2.1. STAN AKTUALNY ....................................................................................... 110
8.2.2. PRZEOBRAŻENIA GLEB I PRZEKSZTAŁCENIA POWIERZCHNI ZIEMI .................... 113
8.2.3. PROGRAM POPRAWY DLA POLA: GLEBY ...................................................... 114
8.3. SUROWCE MINERALNE ..................................................................................... 115
8.3.1. STAN AKTUALNY ....................................................................................... 115
8.3.2. PROGRAM POPRAWY W POLU: OCHRONA ZASOBÓW KOPALIN ........................ 117
9. ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE SUROWCÓW, MATERIAŁÓW, WODY
9.1. RACJONALIZACJA
UŻYTKOWANIA
WODY
DO
CELÓW
I ENERGII
.... 118
PRODUKCYJNYCH
KONSUMPCYJNYCH .......................................................................................
I
118
9.2. ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE ENERGII ................................................... 120
9.3. WYKORZYSTANIE ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH ..................................... 122
9.4. ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE MATERIAŁÓW ............................................ 128
10. WŁĄCZANIE ASPEKTÓW EKOLOGICZNYCH DO POLITYK SEKTOROWYCH ................... 129
W ESTMOR CONSULTING
3
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
10.1. ROLNICTWO ................................................................................................. 129
10.2. PRZEMYSŁ ................................................................................................... 131
10.3. TRANSPORT ................................................................................................. 132
10.4. GOSPODARKA KOMUNALNA I BUDOWNICTWO ................................................... 133
10.5. TURYSTYKA I REKREACJA .............................................................................. 133
10.6. AKTYWIZACJA RYNKU DO DZIAŁAŃ NA RZECZ ŚRODOWISKA ............................... 135
11. EDUKACJA EKOLOGICZNA ................................................................................... 135
11.1. DOTYCHCZASOWA EDUKACJA EKOLOGICZNA ................................................... 136
11.2. EDUKACJA EKOLOGICZNA FORMALNA (SZKOLNA) ............................................. 136
11.3. EDUKACJA EKOLOGICZNA POZASZKOLNA ........................................................ 136
11.4. CELE W ZAKRESIE EDUKACJI EKOLOGICZNEJ ................................................... 137
12. ASPEKTY FINANSOWE REALIZACJI PROGRAMU ...................................................... 138
13. ANALIZA
MOŻLIWOŚCI REALIZACJI PLANOWANYCH ZADAŃ
W OPARCIU O OCENĘ
INFRASTRUKTURY GMINY, ORGANIZACJĘ WEWNĘTRZNĄ I ZARZĄDZANIE OCHRONĄ
ŚRODOWISKA W GMINIE ORAZ SYTUACJĘ FINANSOWĄ WRAZ Z LISTĄ PODMIOTÓW DO
KTÓRYCH KIEROWANE SĄ OBOWIĄZKI USTALONE W PROGRAMIE .............................
145
14. ZARZĄDZANIE W PROGRAMIE OCHRONY ŚRODOWISKA ......................................... 148
14.1. STRUKTURA ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKIEM ..................................................... 148
14.2. STRUKTURA ZARZĄDZANIA PROGRAMEM ........................................................ 149
15. MONITORING PROGRAMU I ŚRODOWISKA .............................................................. 150
16. SPIS TABEL ........................................................................................................ 153
17. SPIS RYSUNKÓW................................................................................................. 153
18. SPIS WYKRESÓW ................................................................................................ 154
W ESTMOR CONSULTING
4
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
1. Wprowadzenie
Celem niniejszego opracowania jest opracowanie Programu Ochrony Środowiska dla Gminy
Puławy na lata 2013-2016, z perspektywą do roku 2020, który porusza szeroko rozumianą
problematykę ochrony środowiska na terenie Gminy.
Nadrzędnym
celem
programu
ochrony
środowiska
jest
osiągniecie
trwałego
i zrównoważonego rozwoju gminy oraz poprawa jej atrakcyjności poprzez działania
społeczne i inwestycyjne w zakresie ochrony środowiska.
Program ochrony środowiska definiuje cele i zadania dla najbliższych czterech lat
(2013-2016) tzw. cele średniookresowe oraz cele i zadania długookresowe (na lata
2017-2020), monitoring realizacji programu oraz nakłady finansowe potrzebne na wdrożenie
założeń
programu.
Program
Ochrony
Środowiska
spełnia
wymagania
zawarte
w opracowanym przez Ministerstwo Środowiska dokumencie „Wytyczne do sporządzania
programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym”.
Niniejszy dokument jest zgodny z dokumentami powiatowymi i wojewódzkimi oraz
z „Polityką ekologiczną państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016”, a także
z dokumentami na szczeblu międzynarodowym i wspólnotowym.
2. Podstawa wykonania pracy
Niniejszy dokument wykonany został na podstawie umowy Nr
96/2013 z dnia
19 sierpnia 2013 r., której przedmiotem było opracowanie „Programu Ochrony Środowiska
dla Gminy Puławy”, zawartej pomiędzy Gminą Puławy z siedzibą przy ul. Dęblińskiej 4
w Puławach, a firmą WESTMOR CONSULTING z siedzibą we Włocławku przy
ul. Królewieckiej 27.
3. Metodyka opracowania Programu
Gminny Program Ochrony Środowiska jest dokumentem strategicznym, opracowywanym
na szczeblu gminnym, odnoszącym się do aspektów środowiskowych. Zachowując spójność
ze Strategią Rozwoju Gminy, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego Gminy oraz innymi dokumentami strategicznymi obowiązującymi na
szczeblu gminnym. Dokument ten ma określać i systematyzować działania środowiskowe,
niezbędne do poprawy jakości życia i stanu środowiska na terenie Gminy oraz przyczyniać
się do zapewniania zrównoważonego rozwoju Gminy.
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Puławy został opracowany na zlecenie Wójta
Gminy Puławy, zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 27.04.2001 r. Prawo ochrony
W ESTMOR CONSULTING
5
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
środowiska (tekst jednolity: Dz. U. 2008 Nr 25, poz. 150 z późn. zm.), uwzględniając
wymagania,
o których mowa w art. 14. przedmiotowej ustawy, tj.:
1) cele ekologiczne;
2) priorytety ekologiczne;
2a) poziomy celów długoterminowych;
3) rodzaj i harmonogram działań proekologicznych;
4) środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne
i środki finansowe.
Projekt Programu Ochrony Środowiska zgodnie z art. 17 ust. 2 podlega zaopiniowaniu przez
organ wykonawczy powiatu, czyli Zarząd Powiatu Puławskiego. Jednocześnie należy
podkreślić, że Wójt Gminy Puławy, zgodnie z art. 17 ust. 4, zapewnia możliwość konsultacji
społecznych, na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia 3 października 2008 r.
o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, w postępowaniu, którego
przedmiotem jest sporządzenie programu ochrony środowiska.
Po przeprowadzeniu postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko oraz
po zaopiniowaniu, program ten, zgodnie z art. 18 ust. 1 w/w ustawy, uchwala Rada Gminy
Puławy. Ustawa ta wprowadza również obowiązek sporządzania co 2 lata raportu
z wykonania programu i przedstawienia go Radzie Gminy Puławy.
W sporządzonym opracowaniu uwzględniono wymagania obowiązujących przepisów
prawnych dotyczących zagadnień ochrony środowiska. Podstawę prawną aktualizacji
Programu stanowią następujące akty prawne:

ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594),

ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25,
poz. 150 ze zm.),

ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania
na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 ze zm.),

ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627),

ustawa z dnia 25 stycznia 2013 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku
w gminach (Dz. U. 2013 r. nr 0 poz. 228),

ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21),

ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych
(Dz. U. z 2001 r. Nr 63, poz. 638 ze zm.),
W ESTMOR CONSULTING
6
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie
gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 90,
poz. 607 ze zm.),

ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest
(Dz. U. z 2004 r. Nr 3, poz. 20 ze zm.),

ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. prawo wodne (Dz. U. z 2012 r. poz. 145, 951, 1513,
z 2013 r. poz. 21, 165 ),

ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. z 2007 r. Nr 147,
poz. 1033 z późn. zm)

ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2004
Nr 121, poz. 1266 ze zm.)

ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
(t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 647 z późn. zm)

ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2011 r. Nr 12, poz. 59 z późn. zm.)

ustawa
z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym
odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 ze zm.)

ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2011 r., Nr 163,
poz. 981 z późn. zm.).
W trakcie prac nad Programem:

konsultowano się
z pracownikami Urzędu Gminy Puławy w zakresie pozyskania
informacji niezbędnych do opracowania Programu;

dokonano
oceny
relacji
pomiędzy
zapisami
środowiskowych
dokumentów
strategicznych szczebla centralnego, wojewódzkiego i powiatowego, w celu ustalenia
uwarunkowań zewnętrznych dla opracowywanego programu;

dokonano analizy aktualnych dokumentów strategicznych dla Gminy Puławy w celu
zachowania spójności priorytetów oraz zapewnienia skoordynowanej realizacji
planowanych działań ujętych we wszystkich dokumentach strategicznych;

określono potrzeby w zakresie ochrony środowiska na terenie Gminy Puławy i na ich
podstawie sprecyzowano cele i niezbędne działania ekologiczne pozostające
w zgodności z celami ujętymi w dokumentach strategicznych wyższego szczebla oraz
obowiązującymi dokumentami strategicznymi dla Gminy;

opracowano harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji poszczególnych działań
ekologicznych, mając na uwadze pilność zaspokojenia potrzeb w zakresie ochrony
środowiska, możliwości finansowe Gminy oraz dostępne źródła finansowania;

uzgodniono sposoby wdrażania i zasady monitorowania Programu;
W ESTMOR CONSULTING
7
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

sporządzono prognozę oddziaływania Programu na środowisko.
W Programie Ochrony Środowiska dla Gminy Puławy uwzględniono następujące,
zasadnicze części:

charakterystykę Gminy, uwzględniającą dane demograficzne, gospodarcze oraz
o stanie infrastruktury i środowiska;

uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne realizacji Programu Ochrony Środowiska
na szczeblu gminnym;

cele i priorytety ekologiczne dla Gminy Puławy;

analizę jakości środowiska na terenie Gminy wraz z planowanymi działaniami
ekologicznymi;

harmonogram realizacji działań ekologicznych na terenie Gminy Puławy;

propozycję systemu wdrażania i monitorowania Programu.
Przygotowanie Programu Ochrony Środowiska jest konsekwencją realizacji polityki
ekologicznej państwa przedstawionej w „II Polityce Ekologicznej Państwa” oraz „Programie
Wykonawczym do II Polityki Ekologicznej Państwa”. Gminny Program odnosi się do
dokumentów wyższego szczebla, a więc Programu Ochrony Środowiska Województwa
Lubelskiego oraz Programu Ochrony Środowiska Powiatu Puławskiego. Programy
te są wykonywane w określonej kolejności – od programu wojewódzkiego, poprzez programy
powiatowe do gminnych. Bez wątpienia wdrożenie Programu przyczyni się do poprawy
środowiska przyrodniczego oraz wzrostu atrakcyjności Gminy zarówno dla mieszkańców, jak
i potencjalnych inwestorów.
4. Charakterystyka gminy
4.1. Informacje ogólne
Gmina Puławy to gmina wiejska usytuowana w północno - zachodniej części województwa
lubelskiego, w zachodniej części powiatu puławskiego. Gmina Puławy zajmuje obszar
o powierzchni 161,13 km². Centrum władz samorządowych oraz usług administracyjno –
oświatowo – gospodarczych Gminy zlokalizowane jest w obrębie administracyjnym Miasta
Puławy.
Sołectwa Gminy: Anielin, Borowa, Bronowice, Dobrosławów, Gołąb (sołectwa: Gołąb I
i Gołąb II), Góra Puławska (sołectwa: Góra Puławska i Góra Puławska-Osiedle), JanówSosnów, Jaroszyn, Kajetanów, Klikawa, Kochanów, Kolonia Góra Puławska, Kowala,
Leokadiów, Łęka, Matygi, Niebrzegów, Nieciecz, Opatkowice, Pachnowola, Piskorów,
Polesie, Skoki, Smogorzów, Tomaszów, Wólka Gołębska, Zarzecze.
W ESTMOR CONSULTING
8
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Miejscowości bez statusu sołectwa: Borowina, Sadłowice.
Rysunek 1. Gmina Puławy
Źródło: https://maps.google.pl/
Gmina posiada dwa silne i porównywalne ośrodki gminne: prawobrzeżny - wieś Gołąb
i lewobrzeżny - wieś Góra Puławska, które ze względu na swe położenie w pobliżu miasta
Puławy częściowo straciły i tracą swój charakter rolny stając się zapleczem Puław. Gmina
Puławy przylegając bezpośrednio do miasta Puławy stanowi jego obszar podmiejski od
strony północnej i zachodniej. Prawobrzeżna część Gminy Puławy położona pomiędzy Wisłą
a ujściowym odcinkiem Wieprza stanowi również obszar podmiejski zespołu Dęblin - Ryki.
Obszar Gminy jako jedyny w województwie położony jest po obu stronach Wisły. Łączność
komunikacyjną pomiędzy częścią lewo a prawobrzeżną Gminy zapewnia most usytuowany
w miejscowości Góra Puławska - Puławy oraz nowo wybudowany most na obwodnicy Puław
w miejscowości Jaroszyn – Puławy.
Gmina Puławy posiada atrakcyjną lokalizację komunikacyjną, gdyż położona jest przy
traktach komunikacyjnych o znaczeniu międzynarodowym, które obejmują:

linię kolejową relacji Warszawa - Lublin - granica Państwa (Ukraina), stanowiącą jedno
z głównych powiązań komunikacyjnych Wschodniej Polski;
W ESTMOR CONSULTING
9
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

drogę krajową nr 12 (Radom - Puławy - Kurów), stanowiącą ważne tranzytowe
powiązanie transportowe oraz komunikacyjne Polski Wschodniej z częścią centralną
i zachodnią kraju; trasa łączy się z drogą ekspresową S 17 Warszawa - Kurów - Lublin –
Zamość - Hrebenne (granica Państwa).
Przez Gminę przebiegają również drogi wojewódzkie nr 738 i 801 o znaczeniu regionalnym,
stanowiące połączenie obszarów Województwa Lubelskiego i Mazowieckiego - z Warszawą.
Gmina Puławy należy do stosunkowo zasobnych w obiekty zabytkowe. Stan ten określają
zarówno materialne zasoby krajobrazu kulturowego oraz bogate wartości historyczne.
Pod względem walorów naturalnych Gmina Puławy należy do obszaru o wysokich
wartościach przyrodniczych i krajobrazowych - skrajnie południowa i północna część Gminy
objęta jest prawną ochroną krajobrazową. Główną sieć hydrologiczną Gminy tworzy rzeka
Wisła i Wieprz. Spośród zbiorowisk roślinnych największą powierzchnię zajmują lasy.
Usytuowanie Gminy w sąsiedztwie miasta Puławy oraz nasycenie obszaru Gminy w bogate
walory przyrodnicze, predysponują ją do rozwijania bazy obsługi wypoczynku i turystyki.
4.2. Położenia administracyjne i geograficzne
POŁOŻENIE ADMINISTRACYJNE GMINY
Gmina wiejska Puławy zlokalizowana jest w północno-zachodniej części województwa
lubelskiego, w zachodniej części powiatu puławskiego.
Rysunek 2. Usytuowanie Gminy Puławy w powiecie puławskim i województwie lubelskim
Źródło: www.gminypolskie.pl
W ESTMOR CONSULTING
10
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Gmina Puławy sąsiaduje z następującymi jednostkami administracyjnymi:

od północy - z gminą Ryki i miastem Dęblin,

od wschodu – z gminą Żyrzyn, gminą Końskowola oraz miastem Puławy,

od południa - z gminą Janowiec i Przyłęk,

od zachodu – z gminą Gniewoszów, Sieciechów i gminą Policzna.
Północną granicę Gminy stanowi rzeka Wieprz.
Zgodnie z Nomenklaturą Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NTS), Gmina
wiejska Puławy znajduje się w obrębie 3 poziomu NTS – podregionu puławskiego.
POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE GMINY
Pod względem fizycznogeograficznym Gmina Puławy położona jest na styku dwóch
wyraźnie odmiennych od siebie jednostek fizjograficznych:

część północna należy do Doliny Środkowej Wisły (subregion Niziny ŚrodkowoMazowieckiej),

część południowa jest zaliczana do Równiny Radomskiej (subregion Wzniesień
Południowo-Mazowieckich).
Wyraźną granicą pomiędzy obiema jednostkami jest krawędź Równiny Radomskiej
opadająca ku dolinie Wisły.
Powyższy podział na mezoregiony przedstawia rysunek 3.
Rysunek 3. Położenie geograficzne Gminy Puławy
Źródło: Państwowy Instytut Geologiczny, Centralna Baza Danych Geologicznych,
http://web3.pgi.gov.pl/
W ESTMOR CONSULTING
11
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
4.3. Ukształtowanie powierzchni, geomorfologia
1) DOLINY ŚRODKOWEJ WISŁY - jest to mezoregion fizycznogeograficzny położony
w środkowo-wschodniej Polsce, leżący na pograniczu województw mazowieckiego
i lubelskiego. Zgodnie z podziałem fizyczno – geograficznym Kondrackiego należy do:

Prowincji: Niż Środkowoeuropejski,

Podprowincji: Nizina Środkowopolska,

Makroregionu: Nizina Środkowomazowiecka.
Region graniczy:

od północy - z Równiną Wołomińską i Kotliną Warszawską,

od zachodu - z Równiną Warszawską i Równiną Kozienicką,

od wschodu - z Równiną Garwolińską i Wysoczyzną Żelechowską,

od południa - z Pradoliną Wieprza, Wysoczyzną Lubartowską i Małopolskim
Przełomem Wisły, stanowiącym naturalne przedłużenie regionu ku południu.
Charakterystyka terenu:

wydłużony południkowy kształt o szerokości ok. 10 km, obejmujący dolinę Wisły na
odcinku Puławy-Warszawa;

wyróżnia się tu dwa tarasy geologiczne: łąkowy zalewowy (niższy) i wydmowy
piaszczysty (wyższy);

po prawej stronie Wisły rozpościerają się obszerne kompleksy leśne, m.in. objęte
ochroną Lasy Garwolińskie, Lasy Osieckie, Lasy Celestynowskie i Lasy Otwockie,
wchodzące w skład Mazowieckiego Parku Krajobrazowego.
2) RÓWNINA RADOMSKA - jest to mezoregion fizycznogeograficzny położony w środkowowschodniej Polsce, który zgodnie z podziałem fizyczno – geograficznym Kondrackiego
należy do:

Prowincji: Niż Środkowoeuropejski,

Podprowincji: Niziny Środkowopolskie,

Makroregionu: Wzniesienia Południowomazowieckie.
Równina Radomska rozpościera się na południe od Doliny Białobrzeskiej, między
Przedgórzem Iłżeckim, Równina Kozienicką i Małopolskim Przełomem Wisły obejmując
powierzchnię ok. 3 640 km². Jest to równina denudacyjna o zdegradowanej pokrywie
utworów czwartorzędowych (w wyniku procesów peryglacjalnych), pod którą występują
warstwy jurajskie i kredowe, zapadające się ku północno-wschodowi.
W ESTMOR CONSULTING
12
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Obszar zbudowany jest z piasków i glin lodowcowych. Płaską, monotonną równinę rozcinają
płytkie doliny Iłżanki, Radomki i Drzewiczki. Region ma charakter rolniczy, w jego centrum
leży Radom.
4.4. Budowa geologiczna
Na budowę geologiczną Gminy Puławy składają się 3 główne obszary:

Niecka Lubelska - wypełniona zalegającymi prawie poziomo osadami kredowymi,
przykrytymi osadami trzeciorzędowymi i czwartorzędowymi. Osady kredowe
występują na powierzchni lub blisko powierzchni w strefie krawędzi doliny Wisły,

Równina Radomska - zbudowana jest z utworów zlodowacenia środkowopolskiego
(głównie z gliny zwałowej i piasków akumulacji lodowcowej z głazami).

Dolina Wisły - wyodrębniają się w niej: rozległa terasa nadzalewowa zbudowana
z piasków rzecznych, w części północnej przylegająca do doliny Wieprza i miejscami
zwydmiona
oraz
terasa
zalewowa,
odcięta
od
użytków
rolnych
wałem
przeciwpowodziowym, zbudowana z mad i piachów rzecznych.
4.5. Warunki klimatyczne
W regionalizacji klimatycznej województwa lubelskiego W. i A. Zinkiewiczów Gmina Puławy
znalazła się w opolsko - puławskiej dziedzinie klimatycznej, zaliczanej do najbardziej
uprzywilejowanych spośród wszystkich wyodrębnionych w tym regionie.
Klimat na terenie Gminy Puławy charakteryzuje się:

wysokimi średnimi rocznymi wartościami temperatury powietrza (ponad 7-8 0C),

największa liczbą dni okresu optymalnych dla człowieka temperatur powietrza (ponad
42 dni),

najmniejszymi w regionie lubelskim rocznymi amplitudami temperatury powietrza
(poniżej 23,8 0C),

najdłuższym okresem lata (ok. 100 dni).
4.6. Zabytki kultury materialnej
Na terenie Gminy Puławy znajdują się następujące obiekty wpisane do rejestru zabytków
nieruchomych:
1) Bronowice:

park, nr rej.: A/726 z 27.06.1977
a. pomnik z 1917 r.
b. krzyż z 1850 r.
W ESTMOR CONSULTING
13
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
2) Gołąb:

zespół kościoła parafialnego pw. św. Floriana i św. Katarzyny, nr rej.: A/120 z 26.05.1956
i z 13.12.1966:
o kościół, 1628-36,
o kaplica - Domek Loretański, 1636-38,
o cmentarz kościelny,
o ogrodzenie, XVII i XIX,
3) Góra Puławska:

zespół kościoła parafialnego, 1781, 1945-48, nr rej.: A/483 z 17.04.1970 i z 15.12.1983:
o kościół pw. św. Wojciecha,
o dzwonnica,
o cmentarz kościelny,
o ogrodzenie z bramkami,
o otoczenie kościoła - część wsi,
4) Leokadiów:

cmentarz protestancki kolonistów niemieckich, nr rej.: A/1014 z 19.09.1990,
5) Borowa:

Fort IV Twierdzy Dęblin, 1878, nr rej.: A/895.
Ponadto na terenie Gminy Puławy znajdują się inne obiekty o dużym znaczeniu kulturowym.
Należą do nich:

kapliczki - Najstarszymi przykładami są: figura św. Jana Nepomucena w Gołębiu
(późnobarokowe z XVIII w), kapliczka w Pachnowoli z 1854 r.; metalowy, zabytkowy
krzyż z 1850 r., oraz pomnik – obelisk : pamiątka setnej rocznicy śmierci Tadeusza
Kościuszki z 1917 r.;

cmentarze i miejsca pamięci narodowej- cmentarz żołnierzy niemieckich w Polesiu
1996-2000, cmentarz wojenny z czasów I Wojny Światowej – las w Górze Puławskiej,
cmentarz parafialny w Górze Puławskiej, pomnik ku czci ofiar zbrodni hitlerowskiej
w Górze Puławskiej, obelisk ku czci partyzantów Batalionów Chłopskich z 1983 r.
w Gołębiu;

zespoły dworsko-parkowe - na terenie Gminy istniały liczne majątki, dzielące się na
klucze, hrabstwa lub dobra. Do chwili obecnej zachowały się jedynie 3 zespoły
dworskie, których zachowane fragmenty należy zrewaloryzować i objąć należytą
ochroną konserwatorską: Borowina, Bronowice, Góra Puławska;
W ESTMOR CONSULTING
14
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

budynki - budynek dworca kolejowego w Gołębiu wybudowany w 1878 roku
w związku z wyznaczeniem w pobliżu miejscowości jednego z przystanków „Kolei
Nadwiślańskiej”.
4.7. Analiza zagospodarowania przestrzennego gminy
4.7.1. Struktura zagospodarowania przestrzennego gminy
Układ przestrzenny Gminy Puławy odzwierciedla historyczne procesy kształtowania
krajobrazu kulturowego, który ulega stopniowemu przekształceniu z krajobrazu wiejskiego
w kierunku urbanizacji podmiejskiej. Na zasięg tego zjawiska determinująco wpływają:

naturalne warunki krajobrazu, szczególnie doliny rzeczne i tereny leśne,
ograniczające rozprzestrzenianie się osadnictwa;

podmiejskie położenie gminy, które wywołuje dynamiczne tendencje rozwoju
funkcji mieszkaniowych, przedsiębiorczości, a zwłaszcza rozwój infrastruktury
technicznej na terenach usytuowanych w najbliższym otoczeniu miasta Puławy.
Osadnictwo na terenie gminy koncentruje się w dwóch głównych ośrodkach po obu stronach
rzeki Wisły, tj. Góra Puławska i Gołąb położonych na rozwidleniu głównych dróg.
Wymienione miejscowości wyróżniają się zwartością zabudowy i koncentracją usług
publicznych, komercyjnych oraz zabudowy jednorodzinnej. Grupują one także obiekty
przemysłu, usług rzemiosła, bazy i obsługę rolnictwa. Znaczne obszary, głównie
w lewobrzeżnej części gminy, wyróżniają się rozproszeniem zabudowy, zgrupowanej
w koloniach i przysiółkach, poza głównymi jednostkami osadniczymi i niejednokrotnie
w oddaleniu od dróg publicznych.
W ostatnich latach, coraz większą rolę na terenie gminy spełnia nowy czynnik –
komunikacyjny, tj. położenie przy głównym trakcie transportowym regionu środkowowschodniego i głównych drogach, stanowiących powiązania zewnętrzne gminy. Wywołuje to
w większości tendencje do rozpraszania zabudowy.
(Źródło: Zmiana Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
Gminy Puławy – tekst jednolity z 11.10.2012 r.)
4.7.2. Formy użytkowania terenu
Według danych z roku 2011, Gmina Puławy zajmuje powierzchnię 161,13 km2, w tym:

grunty będące własnością Gminy Puławy (97,134053 km2):
o użytki rolne zabudowane – 1,709151 km2,
o inne grunty – 0,622483 km2,
o lasy – 13,52844 km2,
W ESTMOR CONSULTING
15
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
o grunty zadrzewione i zalesione – 0,696319 km2,
o łąki i pastwiska – 11,568974 km2,
o nieużytki – 0,688264 km2,
o grunty orne – 66,590928 km2,
o sady – 1,511501 km2,
o rowy – 0,204791 km2,
o grunty pod stawami – 0,0132 km2,

Grunty będące własnością Lasów Państwowych – 42,817306 km2,

Pozostałe grunty będące własnością osób prawnych i Skarbu Państwa –
21,178641 km2.
Gmina stanowi 17,24% powierzchni powiatu.
4.8. Demografia
Teren Gminy Puławy w roku 2012, według danych GUS, zamieszkiwało 11 820 osób, w tym
50,7% stanowiły kobiety. W latach 2007-2012 liczba ludności zamieszkująca dany teren
nieznacznie wzrosła o ponad 4%. Wzrost ten był spowodowany m.in. dodatnim saldem
migracji wewnętrznych. Dzięki temu, wskaźnik gęstości zaludnienia w latach 2007-2012
utrzymywał się na stałym poziomie średnio wynosił 71 os/km2.
Szczegółowe dane przedstawiające strukturę demograficzną Gminy Puławy w latach
2007-2012 obrazuje tabela 1.
Tabela 1. Struktura demograficzna Gminy Puławy w latach 2007-2012
Wyszczególnienie
2007
2008
2009
2010
2011
2012*
Ludność wg płci
ogółem
11 325
11 327
11 386
11 623
11 703
11 820
mężczyźni
5 549
5 552
5 581
5 709
5 753
5 827
kobiety
5 776
5 775
5 805
5 914
5 950
5 993
Wskaźnik obciążenia demograficznego
ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100
osób w wieku produkcyjnym
64,7
63,6
61,8
60,6
60,2
bd.
ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób
w wieku przedprodukcyjnym
83,8
86,6
89,3
91,0
93,6
bd.
ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób
w wieku produkcyjnym
29,5
29,5
29,2
28,9
29,1
bd.
Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem
w wieku przedprodukcyjnym
21,4
20,8
20,2
19,8
19,4
bd.
w wieku produkcyjnym
60,7
61,1
61,8
62,3
62,4
bd.
W ESTMOR CONSULTING
16
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
w wieku poprodukcyjnym
17,9
18,0
18,0
18,0
18,2
bd.
Wskaźniki modułu gminnego
ludność na 1 km2 (gęstość zaludnienia)
70
70
71
72
73
73
kobiety na 100 mężczyzn
104
104
104
104
103
103
przyrost naturalny na 1000 ludności
-0,1
-3,0
-2,7
0,2
0,7
-1,1
-1
-34
-31
2
8
-13
2
-26
-22
-8
7
bd.
-3
-8
-9
10
1
bd.
69
67
93
72
77
Przyrost naturalny
ogółem
mężczyźni
kobiety
Saldo migracji
ogółem
174
*Dane Urzędu Gminy Puławy
Źródło: Dane GUS
Wykres 1. Liczba ludności na terenie Gminy Puławy w latach 2007-2012
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS
Opracowana przez GUS prognoza rozwoju ludności ukazuje regularny spadek ludności
na terenie powiatu puławskiego do roku 2035. Należy zatem założyć, że w najbliższych
latach tendencja spadkowa liczby mieszkańców również dotknie teren Gminy Puławy.
W ESTMOR CONSULTING
17
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Wykres 2. Prognoza liczby ludności do 2035 r. na terenie powiatu puławskiego
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS
Saldo migracji wewnętrznych dla Gminy Puławy w ostatnich pięciu latach analizy było
dodatnie, a dominującym kierunkiem migracji okazały się obszary miejskie. Na koniec
2012 roku na terenie Gminy zameldowało się 208 osób, a wymeldowało się 131 osób.
Na terenie Gminy dostrzec można spadek udziału ludności w wieku przedprodukcyjnym,
przy jednoczesnym wzroście udziału ludności w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym.
Ta niekorzystna sytuacja demograficzna związana jest z procesem starzenia się
społeczeństwa.
W ciągu ostatnich kilku lat przeobrażeniu uległa również struktura bezrobocia w Gminie
Puławy, co zostało zaprezentowane w tabeli 2. Liczba osób bezrobotnych zwiększyła się
w 2012 r. o 33% w stosunku do roku 2007. Zmiana ta była na jednakowym poziomie
w przypadku kobiet i mężczyzn. Liczba bezrobotnych kobiet na koniec 2012 roku wynosiła
306 osób i była zaledwie o 5% wyższa niż mężczyzn.
Tabela 2. Struktura bezrobocia w Gminie Puławy w latach 2007-2012
Wyszczególnienie
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Bezrobotni zarejestrowani wg płci
ogółem
448
348
455
533
563
596
mężczyźni
211
170
249
270
274
290
kobiety
237
178
206
263
289
306
Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym wg płci
ogółem
6,5
5,0
6,5
7,4
7,7
8,1
mężczyźni
5,8
4,6
6,7
7,0
7,0
7,3
kobiety
7,3
5,5
6,2
7,8
8,5
8,9
Źródło: Dane GUS
W ESTMOR CONSULTING
18
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w Gminie
Puławy w 2012 roku wynosił 8,1% i kształtował się na tym samym poziomie co w przypadku
powiatu puławskiego (8,2%) i na poziomie zbliżonym jak w przypadku województwa
lubelskiego (9,6%).
Wykres 3. Struktura bezrobocia na terenie Gminy Puławy w latach 2007- 2012
Źródło: Dane GUS
4.9. Sytuacja gospodarcza
Sfera gospodarcza, szczególnie w rozwoju przedsiębiorczości oddaje podmiejski charakter
gminy. Ma to wyraz zarówno w strukturze podmiotów gospodarczych, jak i w rodzajach
prowadzonej działalności.
Na terenie Gminy Puławy na koniec 2012 roku działało 606 podmiotów gospodarczych,
z czego 2,5% w sektorze publicznym a 97,5% w sektorze prywatnym.
Liczba podmiotów gospodarczych od 2005 roku zmniejszyła się o 26 (4,1%), głównie
ze względu na spadek liczby podmiotów gospodarczych w sektorze prywatnym.
Największy udział w sektorze prywatnym stanowi działalność gospodarcza osób fizycznych.
Strukturę działalności gospodarczej prowadzonej na terenie Gminy Puławy, zarówno
w sektorze publicznym jak i prywatnym, prezentuje tabela 3.
Tabela 3. Struktura działalności gospodarczej według sektorów w Gminie Puławy
w latach 2007-2012
Wyszczególnienie
2007
podmioty gospodarki narodowej ogółem
2008
2009
2010
2011
2012*
632
644
668
716
692
606
sektor publiczny - ogółem
15
15
15
15
15
15
sektor publiczny - państwowe i samorządowe
jednostki prawa budżetowego
13
13
13
13
13
13
W ESTMOR CONSULTING
19
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
sektor prywatny - ogółem
617
629
653
701
677
593
sektor prywatny - osoby fizyczne prowadzące
działalność gospodarczą
531
542
566
606
583
bd.
17
16
16
17
16
bd.
sektor prywatny - spółki handlowe z udziałem
kapitału zagranicznego
2
2
2
2
2
bd.
sektor prywatny - spółdzielnie
5
4
4
4
4
bd.
15
18
20
21
22
bd.
sektor prywatny - spółki handlowe
sektor prywatny - stowarzyszenia i organizacje
społeczne
*Dane Urzędu Gminy Puławy
Źródło: Dane GUS
Prywatna działalność gospodarcza prowadzona na terenie Gminy Puławy koncentruje się na
handlu, budownictwie, przetwórstwie przemysłowym oraz na transporcie. Strukturę
działalności gospodarczej prowadzonej w sektorze prywatnym prezentuje tabela 4.
Tabela 4. Struktura działalności gospodarczej według sektorów w Gminie Puławy
w latach 2007-2009 (wg PKD 2004)
Wyszczególnienie
2007
2008
2009
ogółem
ogółem
632
644
668
sektor publiczny
15
15
15
sektor prywatny
617
629
653
ogółem
19
19
21
sektor prywatny
19
19
21
ogółem
1
1
1
sektor prywatny
1
1
1
ogółem
77
70
72
sektor prywatny
77
70
72
w sekcji A - Rolnictwo
w sekcji C - Górnictwo
w sekcji D - Przetwórstwo przemysłowe
w sekcji E - Dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją
ogółem
1
1
1
sektor publiczny
1
1
1
ogółem
89
97
104
sektor prywatny
89
97
104
w sekcji F - Budownictwo
w sekcji G - Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów
W ESTMOR CONSULTING
20
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
ogółem
225
224
229
sektor prywatny
225
224
229
ogółem
23
24
20
sektor prywatny
23
24
20
ogółem
59
59
63
sektor prywatny
59
59
63
ogółem
18
20
14
sektor prywatny
18
20
14
w sekcji H - Hotele i restauracje
w sekcji I - Transport, gospodarka magazynowa, łączność
w sekcji J - Pośrednictwo finansowe
w sekcji K - Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej
ogółem
39
41
51
sektor prywatny
39
41
51
ogółem
10
10
10
sektor prywatny
10
10
10
ogółem
15
15
14
sektor publiczny
12
12
12
sektor prywatny
3
3
2
ogółem
19
21
25
sektor prywatny
19
21
25
37
42
43
sektor publiczny
2
2
2
sektor prywatny
35
40
41
w sekcji L - Ubezpieczenia
w sekcji M - Edukacja
w sekcji N - Ochrona zdrowia
w sekcji O - Działalność usługowa komunalna, społeczna, pozostała
ogółem
Źródło: Dane GUS
Zmiany wskaźników dotyczących aktywności gospodarczej mieszkańców Gminy Puławy
w latach 2011-2012, na tle danych dla kraju, województwa i powiatu prezentuje tabela 5.
W ESTMOR CONSULTING
21
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Tabela 5. Podmioty gospodarcze – wskaźniki
Wyszczególnienie
J.m.
Gmina
Puławy
Powiat
Puławski
Województwo
Lubelskie
2011
2012
2011
2012
2011
2012
Polska
2011 2012
Podmioty wpisane do rejestru
REGON na 10 tys. ludności
jed.
gosp.
591
599
819
835
746
767
1004
1032
Jednostki nowo zarejestrowane
w rejestrze REGON na 10 tys.
ludności
jed.
gosp.
59
47
66
65
67
72
90
93
Jednostki wykreślone z rejestru
REGON na 10 tys. ludności
jed.
gosp.
85
44
87
53
74
51
100
65
Źródło: Dane GUS
Do największych firm działających na terenie Gminy Puławy należą:

Zakłady Mięsne „Dobrosławów” - sprzedaż detaliczna mięsa i wyrobów z mięsa,

Piekarnia Abramowicz-Zych S.j. Klikawa ul. Puławska 31, produkcja pieczywa,

Real S.A. w Klikawie – chłodnia jednego z największych producentów mrożonych
owoców i warzyw nie tylko w Polsce ale i w Europie,

INTERBUD Sp. z o.o. – hurtownia budowlana,

Zakład Produkcyjno Handlowy Stanisław Krzaczek, Klikawa, ul. Leśna 5, 24-100 Puławy.
4.10. Infrastruktura techniczno-inżynieryjna gminy
INFRASTRUKTURA SIECIOWA: WODOCIĄGI, KANALIZACJA
Aktualnie w Gminie Puławy prawie 100% miejscowości jest w pełni zwodociągowana.
Na terenie Gminy znajdują się dwa ujęcia wody (w układzie wodociągów grupowych):

Wodociąg Góra Puławska - pracujący przy dwustopniowym układzie pompowym
zaopatruje lewobrzeżną część Gminy, korzystając z ujęcia o zasobach zatwierdzonych
w Kat. ”B” – Q = 120 m3/h przy depresji s = 1,0 m w zespole dwu odwiertów
studziennych.

Wodociąg Gołąb – zaopatruje mieszkańców prawobrzeżnej części Gminy (wyłączając
miejscowości Nieciecz i Niebrzegów - zaopatrywanych z wodociągu Bobrowniki gmina
Ryki) korzystając z ujęcia o zatwierdzonych zasobach Q = 86 m3/h przy depresji s = 3,6
m w zespole dwu odwiertów studziennych.
W ESTMOR CONSULTING
22
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Stan infrastruktury wodociągowej na dzień 1 stycznia 2013 r.:

długość sieci - 158,8 km,

liczba urządzeń - 2 stacje uzdatniania wody,

liczba użytkowników – 3 759 przyłączy,

ludność korzystająca z sieci wodociągowej – 11 277 osób,

stan techniczny – dobry.
Zgodnie z danymi GUS zaprezentowanymi w tabeli 6, w latach 2007-2012 sytuacja Gminy
pod względem infrastruktury wodociągowej uległa niewielkiej poprawie. W tym okresie
długość sieci wodociągowej zwiększyła się zaledwie o 1,9 km. Ponadto, w analizowanym
okresie zmianie uległy:

liczba połączeń prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania
– wzrost o 325 przyłączy (tj. 9,5%),

liczba osób korzystających z sieci wodociągowej – wzrost o 2 085 odbiorców
(tj. o 22,7%),

ilość wody dostarczanej gospodarstwom domowym – wzrost o 41,8 dam3 (tj. o 16%).
Tabela 6. Wyposażenie Gminy Puławy w infrastrukturę techniczną w latach 2007-2012
Jednostka
miary
Wyszczególnienie
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Wodociągi
długość czynnej sieci rozdzielczej
km
156,9
156,5
157,4
157,4
158,2
158,8
połączenia prowadzące do budynków
mieszkalnych i zbiorowego
zamieszkania
szt.
3 434
3 467
3 578
3 339
3 591
3 759
woda dostarczona gosp.domowym
dam3
255,2
250,0
271,6
302,4
294,6
297,0
ludność korzystająca z sieci
wodociągowej
osoba
9 192
9 213
9 323
9 517
9 719
11 277
Kanalizacja
długość czynnej sieci kanalizacyjnej
km
67,7
67,2
68,2
68,2
73,9
74,6
połączenia prowadzące do budynków
mieszkalnych i zbiorowego
zamieszkania
szt.
1 360
1 364
1 384
1 384
1 460
1 496
ścieki odprowadzone
dam3
108,3
119,0
125,8
171
138
160
ludność korzystająca z sieci
kanalizacyjnej
osoba
3 616
3 625
3 685
3 762
3 941
4 488
Korzystający z instalacji w % ogółu ludności
wodociąg
%
81,2
81,3
81,9
81,9
83,0
95,4
kanalizacja
%
31,9
32,0
32,4
32,4
33,7
38
Źródło: Dane GUS
W ESTMOR CONSULTING
23
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Problemem na terenie Gminy jest niski stopień skanalizowania obszarów wynikający ze
słabo rozbudowanego systemu kanalizacji sanitarnej. W sieć kanalizacyjną wyposażone są
miejscowości: Góra Puławska, Wolka Gołębska, Gołąb, Borowina, częściowo Klikawa
i Jaroszyn, z czego tylko miejscowości Góra Puławska i Wólka Gołębska są całkowicie
skanalizowane.
Gmina Puławy nie posiada własnej oczyszczalni ścieków, która obsługiwałaby wszystkich
mieszkańców Gminy. Należy jednak podkreślić, że w miejscowości Borowina znajduje się
oczyszczalnia o przepustowości 19,0 m3/d obsługująca mieszkańców Borowiny. Natomiast
ścieki z rejonu Gołębia i rejonu Góry Puławskiej (pod dnem rzeki Wisły) są odprowadzane
rurociągami tłoczonymi do miejskiej oczyszczalni ścieków w Puławach.
W miejscowościach, w których budowa sieci kanalizacji sanitarnej jest ekonomicznie
nieuzasadniona, planuje się sukcesywną budowę przydomowych oczyszczalni ścieków.
Bezodpływowe zbiorniki ścieków posiadają obecnie wszystkie budynki użyteczności
publicznej.
Stan infrastruktury kanalizacyjnej na dzień 1 stycznia 2013 r.:
 długość sieci - 74,63 km,
 liczba urządzeń - 63 przepompownie ścieków,
 liczba użytkowników – 1 496 przyłączy,
 ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej – 4 488 osób,
 stan dobry.
Zgodnie z danymi GUS zaprezentowanymi w tabeli 6, w latach 2007-2012 sytuacja Gminy
Puławy pod względem infrastruktury kanalizacyjnej ulega systematycznej poprawie. W tym
okresie długość sieci kanalizacyjnej zwiększyła się o 6,9 km. Ponadto, w analizowanym
okresie zmianie uległy:

liczba połączeń prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania
– wzrost o 136 przyłączy (tj. 10%),

liczba osób korzystających z sieci kanalizacyjnej – wzrost o 872odbiorców (tj. o 24,1%),

ilość ścieków odprowadzonych od gospodarstw domowych – wzrost o 141,7 dam3
(tj. o 48%).
ZAOPATRZENIE W PALIWA GAZOWE
Gmina Puławy znajduje się poza magistralnym układem gazowniczym regionu. System
zaopatrzenia w gaz ziemny funkcjonuje tylko w prawobrzeżnym obszarze Gminy z gazociągu
wysokiego ciśnienia Ø 700 przebiegającego do Zakładów Azotowych. Dzięki temu
W ESTMOR CONSULTING
24
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
zgazyfikowane są wsie: Gołąb, Wólka Gołębska, Matygi, Borowa i Skoki (układ umożliwia
pełną gazyfikację odbiorców tych wsi).
Tabela 7. Wyposażenie Gminy Puławy w sieć gazową w latach 2007-2011
Wyszczególnienie
Jednostka miary
2007
2008
2009
2010
2011
długość czynnej sieci ogółem
m
40 330 40 330
40 397 40 410 40 410
długość czynnej sieci przesyłowej
m
11 572 11 572
11 572 11 572 11 572
długość czynnej sieci rozdzielczej
m
28 758 28 758
28 825 28 838 28 838
czynne przyłącza do budynków
mieszkalnych i niemieszkalnych
odbiorcy gazu
szt.
636
644
657
666
676
gosp. dom.
502
509
580
583
550
zużycie gazu w tys. m3
tys.m3
348,1
350,5
400,3
392,1
363,2
ludność korzystająca z sieci
gazowej
osoba
1 499
1 484
1 740
1 770
1 770
%
13,2
13,1
15,3
15,2
15,1
korzystający z instalacji w % ogółu
ludności
Źródło: Dane GUS
Zgodnie z danymi GUS zaprezentowanymi w tabeli 7, w latach 2007-2011 długość sieci
gazowej na terenie Gminy Puławy zwiększyła się zaledwie o 80 m (w zakresie sieci
rozdzielczej). Dzięki temu zmianie uległy:

liczba połączeń prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania
– wzrost o 40 przyłączy (tj. 6%),

liczba osób korzystających z sieci gazowej – wzrost o 271 odbiorców (tj. o 18%),

zużycie gazu – wzrost o 15,1 dam3 (tj. o 4%).
ZAOPATRZENIE W CIEPŁO
Na terenie Gminy Puławy brak jest centralnego systemu zaopatrzenia w ciepło. Gospodarka
cieplna oparta jest na indywidualnych bądź lokalnych kotłowniach. Tradycyjnie budynki
jednorodzinne
ogrzewane
są
paliwami
stałymi
–
węglem
kamiennym,
koksem
i drewnem. Tylko sporadycznie stosuje się ekologiczne nośniki energii (olej opałowy, gaz).
ZAOPATRZENIE W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ
Gmina Puławy jest w 100% zelektryfikowana. Na obszarze Gminy znajduje się tylko jeden
GPZ 110/15 kV w miejscowości Bronowice, znajdujący się w systemie zaopatrzenia
zachodniej części województwa wraz z miastem Puławy. Włączony on jest do linii
energetycznej 110 kV relacji Puławy – Zwoleń.
Przez teren Gminy przebiegają magistralne linie:

wysokich napięć 400 kV Kozienice – Lublin,
W ESTMOR CONSULTING
25
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

wysokich napięć 220 kV Azoty – Lublin (Abramowice), Azoty – Kozienice, Azoty – Rożki

rozdzielcze 110/30/15 Bronowice - Zwoleń, Bronowice – Kępa, Puławy Rudy – Dęblin.
GPZ Bronowice 110/15 kV zasila tereny Gminy położone po lewej stronie Wisły poprzez
system linii napowietrznych i kablowych 15 kV. Ponadto istnieje możliwość zasilania
rezerwowego od GPZ 110/15 kV Puławy – Kępa, GPZ Puławy – Rudy, a w skrajnych
przypadkach od GPZ Zwoleń.
Natomiast tereny po prawej stronie Wisły zasilane są liniami napowietrznymi 15 kV
prowadzącymi od linii trzonowej relacji GPZ Dęblin – GPZ Puławy – Kępa i GPZ Puławy –
Rudy.
INFRASTRUKTURA DROGOWA I TRANSPORT
Przez teren Gminy Puławy przebiegają drogi:

krajowe,

wojewódzkie,

powiatowe,

gminne.
a) Drogi krajowe
Przez teren Gminy przebiega droga krajowa nr 12 relacji: gr. państwa - Łęknica - Żary –
Żagań - Szprotawa - Przemków - Radwanice - Drożów - Głogów - Szlichtyngowa - Wschowa
- Leszno - Gostyń - Jarocin - Pleszew - Kalisz - Błaszanki - Sieradz – Łask – Piotrków
Trybunalski - Sulejów - Opoczno - Przysucha - Radom - Zwoleń – Puławy - Kurów - Lublin Piaski - Chełm - Dorohusk - gr. państwa, przez gminę przebiega na odcinku 12,356 km.
b) Drogi wojewódzkie
Przez teren Gminy Puławy przebiegają następujące drogi wojewódzkie o znaczeniu
regionalnym:

droga wojewódzka nr 738 (Góra Puławska - Kozienice) - na terenie Gminy 8,2 km,

droga wojewódzka nr 801 (Puławy - Wólka Gołębska- Gołąb - Dęblin) - na terenie
Gminy 11,9 km.
Ponadto, na terenie Gminy zlokalizowane są inne drogi wojewódzkie:

741 Droga 738 - Bronowice Łęka - rz. Wisła - Wólka Gołębska - droga 801,

743 Góra Puławska - Karczunki - Sadłowice - Nasilków - rz. Wisła - Bochotnica droga 824,

823 Droga 48 - Wola Wojcieszowska - rz. Wisła - Borowa (droga 801),

840 Stacja kolejowa Zarzeka - droga 801,
W ESTMOR CONSULTING
26
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

845 Droga 801 - Gołąb Piaski - stacja kolejowa Gołąb.
c) Drogi powiatowe
Zasadniczą rolę w obsłudze komunikacyjnej Gminy spełniają drogi powiatowe 10 relacji
o łącznej długości 32,6 km. Niespełna 60 % długości tych dróg ma nawierzchnię utwardzoną.
d) Drogi gminne
Układ komunikacyjny lokalny tworzą 53 drogi gminne - zgodnie ze stanem prawnym
o długości 85,2 km (53 km na 100 km2). Ponad 50% dróg gminnych posiada nawierzchnię
utwardzoną.
Przez Gminę Puławy przebiega linia kolejowa pasażersko – towarowa relacji Warszawa –
Lublin – granica państwa – Ukraina z połączeniem m. Puławy – Dęblin. W prawobrzeżnej
części Gminy funkcjonują tylko dwa przystanki kolejowe w Gołębiu i Borowej. Z uwagi na
małą częstotliwość i niską dostępność wspomniana linia kolejowa nie ma pierwszorzędnego
znaczenia w wewnętrznej obsłudze kolejowej.
Szansą na dalszy rozwój Gminy Puławy jest budowa kolejnego mostu na Wiśle oraz
istniejąca obwodnica prowadząca od nowego mostu do połączenia z drogą krajową nr 12
w Leokadiowie.
4.11. Gospodarka odpadami
Kwestię gospodarki odpadami na terenie Gminy Puławy dokładanie scharakteryzowano
w „Planie gospodarki odpadami dla województwa lubelskiego 2017”. W związku z wejściem
w życie znowelizowanej ustawy z dnia 1 stycznia 2012 r. o utrzymaniu czystości i porządku
w gminach, wprowadzone zostaną radykalne zmiany w gospodarce odpadami komunalnymi.
Zmiany te wprowadzane będą jednak stopniowo.
Od 1 stycznia 2012 r. w miejsce zezwoleń wydawanych przez Wójta Gminy Puławy,
prowadzony jest rejestr działalności regulowanej polegającej na świadczeniu usług
w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, znajdujących się
na terenie Gminy. Oznacza to, że przedsiębiorcy, którzy będą chcieli rozpocząć prowadzenie
działalności w zakresie odbioru odpadów komunalnych, będą zobowiązani złożyć w Urzędzie
Gminy Puławy wniosek o wpis do rejestru działalności regulowanej. Nie dotyczy to
przedsiębiorców, którzy uzyskali zezwolenia na odbiór odpadów komunalnych przed dniem
wejścia w życie znowelizowanej ustawy. Zezwolenia te zachowują ważność do końca 2012
roku.
W ESTMOR CONSULTING
27
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Zgodnie ze stanem na dzień 23 lipca 2013 r., w Rejestrze działalności regulowanej
prowadzonym przez Gminę Puławy znajduje się 10 przedsiębiorstw:
1) Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Rykach Sp. z o. o.,
2) KOM-EKO S.A., ul. Wojenna 3, 20-424 Lublin,
3) Przedsiębiorstwo Wywozu Nieczystości Stałych "Almax" Sp. z o. o., ul. Wrocławska 3,
26-600 Radom,
4) Miejski Zakład Gospodarki Komunalnej Sp. z o. o., ul. 15 Pułku Piechoty "Wilków" 3,
08-530 Dęblin,
5) MPO SITA Lublin Sp. z o. o., ul. Ciepłownicza 3, 20-479 Lublin,
6) Zakład Usług Komunalnych Sp. z o. o., ul. Dęblińska 2, 24-100 Puławy,
7) Ekolider Jarosław Wyglądała, Lucin 4, 08-400 Garwolin,
8) TED BAGS Usługi Komunalne Jarosław Wieczorek, ul. Składowa 78-80, 08-530
Dęblin,
9) EKO-KRAS Sp. z o. o., ul. Graniczna 3, 23-210 Kraśnik,
10) P.P.H.U. MAG-TRANS Michał Łyszcz, Oblasy 64, 24-123 Janowiec.
W myśl zapisów nowej ustawy Gmina ma obowiązek objąć wszystkich właścicieli
nieruchomości na swoim terenie systemem gospodarowania odpadami komunalnymi. Nowe
przepisy określają, iż wójt, burmistrz lub prezydent miasta musi zorganizować przetarg
na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości albo przetarg
na odbieranie i zagospodarowanie tych odpadów. Dodatkowo Gmina będzie gospodarowała
środkami pochodzącymi z opłat pobieranych od właścicieli nieruchomości, a od firm
egzekwowała będzie odpowiednią jakość usług.
Znowelizowana ustawa wskazuje również, iż do zadań Gminy należy ustanowienie
selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Ma ono obejmować co najmniej takie frakcje
z odpadów jak: papier, metal, tworzywa sztuczne, szkło i opakowania wielomateriałowe oraz
odpady ulegające biodegradacji, a także tworzenie punktów selektywnego zbierania
odpadów komunalnych oraz wskazywanie mieszkańcom, gdzie prowadzone będą punkty
zbierania zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych.
Nowelizacja ustawy wprowadza również obowiązek przedstawiania sprawozdań z realizacji
powierzonych zadań zarówno przez marszałków województw, gminy jak i przedsiębiorców
odbierających odpady komunalne.
Podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości jest zobowiązany
do przedstawienia kwartalnych sprawozdań zawierających informacje dotyczące masy
poszczególnych
rodzajów
zagospodarowania,
masy
odebranych
odpadów
odpadów
komunalnych
W ESTMOR CONSULTING
komunalnych
ulegających
oraz
sposobie
biodegradacji,
ich
liczby
28
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
właścicieli nieruchomości, od których zostały odebrane odpady komunalne oraz właścicieli
nieruchomości, którzy zbierają odpady komunalne w sposób niezgodny z regulaminem.
Wójt sporządza roczne sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu gospodarowania
odpadami komunalnymi. Zawiera ono informacje przekazane przez podmioty odbierające
odpady komunalne oraz informacje o osiągniętych poziomach odzysku i recyklingu oraz
ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do
składowania, jak również informacje o ilości i rodzaju nieczystości ciekłych odebranych
z obszaru danej gminy.
Marszałek województwa jest obowiązany do sporządzenia rocznego sprawozdania
z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi, zawierającego
zsumowane informacje pochodzące ze sprawozdań sporządzanych przez wójtów,
burmistrzów i prezydentów miast z terenu danego województwa.
Nie realizowanie postanowień ustawy wiąże się z karami pieniężnymi nakładanymi przez
organy administracyjne drogą decyzji administracyjnej.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska może nałożyć na gminę karę w przypadku
niezapewnienia osiągnięcia określonych poziomów odzysku i recyklingu oraz redukcji
odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania, jak również
w przypadku niedopełnienia obowiązków sprawozdawczych.
Wójt może nałożyć karę na przedsiębiorcę odbierającego odpady komunalne od właścicieli
nieruchomości, gdy przedsiębiorca nie zapewni osiągnięcia określonych poziomów odzysku
i recyklingu oraz redukcji odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do
składowania, miesza selektywnie zebrane odpady komunalne ze zmieszanymi odpadami
komunalnymi, transportuje odpady do instalacji niewskazanej w uchwale w sprawie realizacji
wojewódzkiego planu gospodarki odpadami, przekazuje nierzetelne sprawozdania lub
przekazuje sprawozdania z opóźnieniem.
Wprowadzenie nowego systemu ma na celu uszczelnienie systemu gospodarowania
odpadami, upowszechnienie prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów komunalnych,
zmniejszenie ilości odpadów komunalnych (w szczególności odpadów ulegających
procesowi biodegradacji) kierowanych na składowiska odpadów, zwiększenie liczby instalacji
do odzysku, wyeliminowanie nielegalnych składowisk odpadów, skrócenie odległości,
na jakie transportowane są odpady komunalne oraz skuteczne monitorowanie postępowania
z odpadami komunalnymi.
W ESTMOR CONSULTING
29
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
ODPADY KOMUNALNE
W odniesieniu do prowadzenia gospodarki odpadami komunalnymi, to zgodnie z „Planem
gospodarki odpadami dla województwa lubelskiego 2017”, Gmina Puławy została zaliczona
do Regionu Puławy.
Charakterystyka Regionu Puławy:

Istniejący RIPOK – Zakład Usług Komunalnych, ul. Dęblińska 2, 24-100 Puławy:
o
o

Część mechaniczna:

Nominalne moce obecnie: 22 000,0 Mg/rok,

Nominalne moce po rozbudowie: 45 000,0 Mg/rok,
Część biologiczna: 21 116,0 Mg/rok.
Istniejąca instalacja zastępcza (odpady zielone i bio) – sortownia odpadów komunalnych
zmieszanych i z selektywnej zbiórki połączona rurociągiem z instalacją do przetwarzania
odpadów ulegających biodegradacji znajdującą się w RIPOK:
o Kompostowania pryzmowa, ul. Dęblińska 2, 24-100 Puławy,
o Kompostowania pryzmowa odpadów zielonych ul. Tysiąclecia PP 13, 24-100 Puławy;

Istniejące zastępcze składowiska odpadów komunalnych spełniające wymagania:
o Składowisko odpadów komunalnych PUŁAWY w Puławach,
o Składowisko odpadów komunalnych BARANÓW w Baranowie,
o Składowisko odpadów komunalnych DĄBRÓWKA w Kazimierzu Dolnym,
o Składowisko odpadów komunalnych SZUMÓW w Kurowie,
o Składowisko odpadów komunalnych RYKI w Rykach,
o Składowisko odpadów komunalnych ROGÓW w Wilkowie,
o Składowisko odpadów komunalnych BRZEŹCE w Stężycy,
o Składowisko odpadów komunalnych MARKUSZÓW w Markuszowie.

Sortowania odpadów z selektywnej zbiórki ul. Zakład Usług Komunalnych w Kurowie,
ul. Głowackieg1o 43, 24-170 Kurów;

RIPOK (w budowie): Sortownia odpadów zmieszanych i z selektywnej zbiórki oraz
kompostowania – planowane do uruchomienia w 2014 r. – Zakład Usług Komunalnych,
ul. Dęblińska 2, 24-100 Puławy;

Składowisko odpadów (w trakcie budowy): – planowane do uruchomienia w 2014 r. Zakład Usług Komunalnych, ul. Dęblińska 2, 24-100 Puławy;

Kompostownia (instalacja planowana) - Zakład Usług Komunalnych, ul. Dęblińska 2,
24-100 Puławy.
W ESTMOR CONSULTING
30
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
INNE ODPADY PROBLEMOWE I NIEBEZPIECZNE
Na terenie Gminy Puławy znajduje się Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów (PSZOK)
zlokalizowany przy ul. Dęblińskiej 2 w Puławach. Składowane są tam wszystkie inne odpady
niż komunalne pochodzące z gospodarstw domowych. Przyjęcie odpadów do PSZOK jest
bezpłatne.

Baterie i akumulatory - punkty zbierania zużytych baterii rozmieszczone są w szkołach,
instytucjach, niektórych sklepach.

Farby
i
lakiery
-
substancje
które
wykorzystywane
są
przede
wszystkim
w gospodarstwach domowych, między innymi do malowania powłok zewnętrznych
i wewnętrznych, do konserwacji powierzchni i zabezpieczania jej przed korozją.

Lekarstwa – zawierają substancje, które mogą wydzielać trujące związki; odpady
te pochodzą głównie z przychodni, aptek, gospodarstw domowych.

Odpady zawierające azbest – na terenie Gminy azbest znajduje się w: pokryciach
dachowych budynków mieszkalnych, elewacjach budynków, garażach, budynkach
gospodarczych. Istnieje możliwość udzielania osobom fizycznym pomocy finansowej
w likwidacji wyrobów zawierających azbest. Zgodnie z „Programem Oczyszczania Kraju
z Azbestu na lata 2009-2032” do głównych celów Programu należy: usunięcie oraz
unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest, zminimalizowanie negatywnych
skutków zdrowotnych, które wynikają z obecności azbestu na terenie Polski oraz
likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko.
W dniu 23 stycznia 2013 roku weszła w życie ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach
(Dz. U. z 2013 r., poz. 21). Ustawa ta zastąpiła obowiązującą dotychczas ustawę z dnia
27 kwietnia 2001 r. o odpadach (t.j. Dz. U. z 2010 r., Nr 185, poz. 1243 z późn. zm.). Nowa
ustawa o odpadach zgodnie z art. 1 określa środki służące ochronie środowiska, życia
i zdrowia ludzi zapobiegające i zmniejszające negatywny wpływ na środowisko oraz zdrowie
ludzi wynikające z wytwarzania odpadów i gospodarowania nimi oraz ograniczające ogólne
skutki użytkowania zasobów i poprawiające efektywność takiego użytkowania. Nowa ustawa
określa również:

zasady gospodarki odpadami,

plany gospodarki odpadami,

uprawnienia, jakie wymagane są do gospodarowania odpadami,

zasady prowadzenia rejestrów podmiotów wprowadzających produkty,

zasady prowadzenia ewidencji odpadów.
Zgodnie z nową ustawą zostanie utworzona Baza danych o produktach i opakowaniach oraz
gospodarce odpadami (BDO). BDO zastąpi obecną bazę o nazwie Zintegrowany System
W ESTMOR CONSULTING
31
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Odpadowy. W ustawie zostały określone także szczegółowe zasady prowadzenia procesów
wytwarzania odpadów. Zostały wprowadzone również następujące definicje: dealer –
sprzedawca odpadów, broker – pośrednik w obrocie odpadami, zapobieganie powstawaniu
odpadów oraz zmodyfikowano niektóre pojęcia, np. recykling.
5. Założenia Programu ochrony środowiska dla Gminy
Puławy
5.1. Uwarunkowania zewnętrzne realizacji Programu
5.1.1.
Uwarunkowania
wnikające
z
dokumentów
strategicznych
Unii
Europejskiej
STRATEGIA UE
Dokument ten został przyjęty przez Radę Europejską dnia 17 czerwca 2010 r. Dokument
wskazuje trzy priorytety, których realizacja odbywa się na szczeblu unijnym oraz krajowym:
1. Wzrost inteligentny (wiedza, innowacja, edukacja, społeczeństwo cyfrowe),
2. Wzrost zrównoważony (efektywne wykorzystywanie zasobów w produkcji przy
jednoczesnym zwiększeniu konkurencyjności).
3. Wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu (zwiększenie aktywności zawodowej,
podnoszenie kwalifikacji).
W dokumencie zostały określone projekty przewodnie tzw. inicjatywy flagowe oraz zostało
wskazanych 10 Zintegrowanych Wytycznych dla polityki gospodarczej i zatrudnienia państw
członkowskich. W związku z powyższym cele krajowe w znacznym stopniu wpisują się
we wskazane w Strategii „Europa 2020” cele zawarte w projektach.
EUROPEJSKA STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU
Dokument ma na celu zrównoważony wzrost gospodarczy i wysoki poziom życia z ochroną
środowiska naturalnego. Dokument ten został przyjęty przez Radę Europejską z dnia
26 czerwca 2006 r. Strategia ta koncentruje się przede wszystkim na zagadnieniach
związanych z zarządzaniem zasobami naturalnymi oraz wskazuje sposoby produkcji
i konsumpcji mające na celu ochronę ograniczonych zasobów Ziemi. Głównymi założeniami
dokumentu jest wzrost dobrobytu poprzez podejmowanie działań w ochronie środowiska
naturalnego, sprawiedliwość i spójność społeczną, wzrost dobrobytu gospodarczego, jak
również wypełniania obowiązków na arenie międzynarodowej, wspólnotowej. W związku
z powyższym, Polska jako kraj będący członkiem Unii Europejskiej, zobowiązany jest do
realizacji niniejszych założeń na szczeblu krajowym.
W ESTMOR CONSULTING
32
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
PAKIET ENERGETYCZNO - KLIMATYCZNY
Pakiet ten został przyjęty 17 grudnia 2008 roku i ma na celu ograniczenie emisji gazów
cieplarnianych na terenie Unii Europejskiej. Dokument zawiera szereg rozwiązań
legislacyjnych. Głównym celem jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych do 2020 r.
o 20% w stosunku do roku 1990 oraz wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii,
a także wzrost efektywności energetycznej do 2020 r.
Należy podkreślić, że dokumenty na szczeblu krajowym oraz wojewódzkim uwzględniają
szereg zobowiązań międzynarodowych związanych z wdrażaniem Dyrektyw UE, a także
są spójne ze wspólnotowymi dokumentami programowymi. W związku z czym dokumenty
szczebla lokalnego, takie jak programy ochrony środowiska dla gmin są zgodne
z poniższymi dokumentami wyższego rzędu.
5.1.2. Uwarunkowania wynikające z Polityki Ekologicznej Państwa
POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA W LATACH 2009-2012 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2016
Główne cele wynikające z polityki ekologicznej państwa dotyczące Gminy Puławy:
1) W zakresie poprawy jakości środowiska:

osiągnięcie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych poprzez
uporządkowanie gospodarki ściekami komunalnymi oraz zmniejszenie ładunku
zanieczyszczeń pochodzących ze źródeł rozproszonych, trafiających do wód
wraz ze spływami powierzchniowymi,

spełnienie wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza,

minimalizacja zagrożenia mieszkańców gminy ponadnormatywnym hałasem,

wprowadzenie
kompleksowego
systemu
gospodarowania
odpadami
komunalnymi.
2) W zakresie ochrony przyrody:

zachowanie różnorodności biologicznej i ochrona krajobrazu,

ochrona i zrównoważony rozwój lasów.
3) W zakresie zrównoważonego wykorzystania materiałów, wody i energii:

wprowadzanie nowoczesnych technologii w przemyśle i energetyce w celu
zmniejszenia
wodochłonności,
materiałochłonności,
energochłonności
i odpadowości produkcji oraz redukcji emisji zanieczyszczeń do środowiska,

wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych.
4) W zakresie zadań systemowych:
W ESTMOR CONSULTING
33
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

zapewnienie włączenia celów ochrony środowiska do ustaleń zawartych
we wszystkich dokumentach strategicznych i przeprowadzenia oceny skutków
ekologicznych ich realizacji przed ich zatwierdzeniem,

upowszechnienie Systemów Zarządzania Środowiskowego,

zagwarantowanie szerokiego dostępu do informacji o środowisku i jego
ochronie,

współpraca z sąsiednimi gminami.
5.1.3. Uwarunkowania wynikające z Polityki Ekologicznej Województwa
Lubelskiego
Podstawowe uwarunkowania zewnętrzne dla Gminy Puławy w zakresie ochrony środowiska,
wynikają z następujących dokumentów strategicznych województwa Lubelskiego:

Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 (z perspektywą do
2030 r.);

Programu Ochrony Środowiska Województwa Lubelskiego na lata 2012-2015,
z perspektywą do roku 2019;

Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego 2017;

Wojewódzkiego Programu Rozwoju Alternatywnych Źródeł Energii dla Województwa
Lubelskiego;

Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego.
Wszelkie cele i działania w zakresie ochrony środowiska na terenie Gminy muszą być
bowiem zbieżne z celami i działaniami ujętymi w dokumentach strategicznych Województwa
Lubelskiego, a także przyczyniać się do ich realizacji. W związku z tym, etap formułowania
priorytetów i celów ekologicznych dla Gminy Puławy, musi zostać poprzedzony analizą
zewnętrznych uwarunkowań, podyktowanych polityką ekologiczną województwa.
STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO NA LATA 2014-2020 (Z PERSPEKTYWĄ DO
2030 R.)
W horyzoncie 2020 r. (z perspektywą do 2030 roku) strategiczne cele rozwoju regionu
lubelskiego, których realizacji będą służyły działania samorządu województwa, są określone
następująco:
1. Wzmacnianie urbanizacji regionu.
2. Restrukturyzacja rolnictwa oraz rozwój obszarów wiejskich.
3. Selektywne
zwiększanie
potencjału
wiedzy,
kwalifikacji,
zaawansowania
technologicznego, przedsiębiorczości i innowacyjności regionu.
W ESTMOR CONSULTING
34
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
4. Funkcjonalna, przestrzenna, społeczna i kulturowa integracja regionu.
Najistotniejsze, z punktu widzenia ochrony środowiska na analizowanym obszarze,
są następujące cele i kierunki działań sprecyzowane w Strategii:
 Cel strategiczny 2: „Restrukturyzacja rolnictwa oraz rozwój obszarów wiejskich”,

Cel operacyjny 2.5.: Wyposażanie obszarów wiejskich w infrastrukturę transportową,
komunalną i energetyczną w sposób skoordynowany z innymi przedsięwzięciami
i spójny wewnętrznie,

kierunki działań:
o Wspieranie działań na rzecz uzupełnienia sieci dróg lokalnych o brakujące
ogniwa lub ich modernizowanie.
o Wspieranie działań na rzecz modernizacji i rozwoju lokalnych
o sieci energetycznych.
o Rozbudowa i modernizacja systemu energetyki rozproszonej.
 Cel strategiczny 4: „Funkcjonalna, przestrzenna, społeczna i kulturowa integracja
regionu”

Cel operacyjny 4.1.: Poprawa wewnętrznego skomunikowania regionu dzięki
powiązaniu jego najważniejszych miast sprawną siecią drogową, budowaną
w pierwszej kolejności tam, gdzie jej niedoskonałość jest barierą rozwoju.

kierunki działań:
o Rozwijanie
infrastruktury
drogowej
i
modernizacja
kluczowych
dróg
wojewódzkich mających na celu wzmacnianie powiązań wewnętrznych
i rozwijanie funkcji gospodarczych zwłaszcza związanych z wykorzystaniem
endogenicznych potencjałów rozwojowych województwa.
o Wspieranie działań na rzecz poprawy wybranych powiązań komunikacyjnych
ośrodków mających funkcje ponadlokalne z ośrodkami subregionalnymi.
o Wspieranie działań mających na celu poprawę powiązań komunikacyjnych
między ośrodkami subregionalnymi oraz ich powiązań z Lublinem.

Cel operacyjny 4.5.: Racjonalne i efektywne wykorzystywanie zasobów przyrody dla
potrzeb gospodarczych i rekreacyjnych, przy zachowaniu i ochronie walorów
środowiska przyrodniczego.

kierunki działań:
o Wprowadzanie sposobów upraw i hodowli zmniejszających presję na
środowisko przyrodnicze i umożliwiających adaptację go zmian klimatu.
W ESTMOR CONSULTING
35
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
o Poprawa jakości i efektywności korzystania z zasobów wodnych wraz
z rozwojem funkcji towarzyszących (np. przeciwpowodziowa, gospodarcza,
rekreacyjna, przyrodnicza).
o Wspieranie ekologicznie/ekonomicznie uzasadnionych działań na rzecz
produkcji energii z odnawialnych źródeł.
o Wspieranie inicjatyw i działań na rzecz racjonalnego wykorzystania energii
i zwiększenie efektywności energetycznej w różnych sektorach gospodarki np.
w energetyce, budownictwie i przemyśle.
o Wspieranie
działań
na
rzecz
podejmowania
i
rozwijania
racjonalnej
eksploatacji zasobów kopalin mogących mieć szczególny wpływ na rozwój
i zmianę struktury gospodarczej województwa (np. gaz, węgiel).
o Wspieranie inicjatyw na rzecz racjonalnej gospodarki odpadami.
PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO NA LATA 2012-2015,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2019
Celem strategicznym polityki ekologicznej województwa lubelskiego, podobnie jak polityki
ekologicznej państwa, jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego województwa
(mieszkańców, zasobów przyrodniczych i infrastruktury społecznej) oraz harmonizacja
rozwoju gospodarczego i społecznego z ochroną walorów środowiskowych.
Cel ten będzie realizowany poprzez cele realizacyjne, którymi są:

zmniejszenie zanieczyszczeń środowiska z uwzględnieniem poprawy jakości
powietrza atmosferycznego, wód i gleby oraz działań w gospodarce odpadami,

zrównoważone
wykorzystanie
zasobów
naturalnych
w
tym
racjonalne
gospodarowanie wodą, zmniejszenie energochłonności gospodarki, ekologiczne
formy działalności w rolnictwie

poprawa stanu bezpieczeństwa ekologicznego oraz podnoszenie poziomu wiedzy
ekologicznej,

utworzenie spójnego systemu obszarów chronionych,

współpraca przygraniczna w zakresie ochrony środowiska,

udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska (edukacja
ekologiczna).
Realizacji ww. celu sprzyjać będą następujące priorytety ekologiczne:
1. Zmniejszenie zanieczyszczeń środowiska z uwzględnieniem poprawy jakości
powietrza atmosferycznego, wód i gleby oraz działań w gospodarce odpadami:
a) Jakość powietrza atmosferycznego:
W ESTMOR CONSULTING
36
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

wdrażanie programów ochrony powietrza,

redukcja emisji zanieczyszczeń do powietrza, w tym emisji gazów cieplarnianych ze
wszystkich sektorów gospodarki, a zwłaszcza z zakładów energetycznego spalania paliw
(poprzez modernizacje istniejących technologii i wprowadzanie nowych, nowoczesnych
urządzeń), a także z indywidualnego ogrzewania mieszkań (poprzez korzystanie
z ekologicznych nośników energii i podłączanie obiektów do scentralizowanych źródeł
ciepła),

ograniczanie
emisji
ze
środków
transportu
poprzez
modernizacje
taboru,
wykorzystywanie paliwa gazowego w miejsce oleju napędowego i benzyny oraz
zwiększanie płynności ruchu samochodowego.
b) Jakość wód:

dalsze porządkowanie gospodarki ściekowej w aglomeracjach ujętych w Krajowym
Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK),

uporządkowanie gospodarki ściekowej w utworzonych na terenie województwa
aglomeracjach powyżej 2000 RLM (nie uwzględnionych w KPOŚK), - budowa
przydomowych oczyszczalni ścieków na terenach, gdzie uwarunkowania techniczne
lub ekonomiczne wskazują na nieefektywność rozwiązań w zakresie zbiorowego
odprowadzania ścieków,

uporządkowanie gospodarki ściekami opadowymi poprzez budowę, rozbudowę
i modernizację kanalizacji deszczowej oraz urządzeń podczyszczających,

aktywizacja gmin, które nie wykazują zaangażowania w rozwiązywanie problemów
gospodarki wodno-ściekowej na swoim terenie,

ochrona wód powierzchniowych i podziemnych - ochrona zarówno ilościowa jak
i jakościowa z uwzględnieniem m.in. elementów biologicznych (Rozporządzenie
Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie klasyfikacji stanu
ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód
powierzchniowych18).
c) Gospodarka odpadami:

rozwój systemów zorganizowanego odbierania i zbierania odpadów komunalnych,
w tym segregacji odpadów, (budowa i rozbudowa Regionalnych Instalacji
Przetwarzania Odpadów Komunalnych)

edukacja ekologiczna mieszkańców,

tworzenie Regionów Gospodarki Odpadami Komunalnymi,

zamykanie i rekultywacja składowisk odpadów.
d) Oddziaływanie hałasu:
W ESTMOR CONSULTING
37
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

zmniejszenie negatywnego oddziaływania hałasu na zdrowie człowieka i środowisko,
zwłaszcza w pobliżu tras komunikacyjnych.
e) Oddziaływanie pól elektromagnetycznych:
f)

monitoring pól elektromagnetycznych,

edukacja ekologiczna nt. rzeczywistej skali zagrożenia emisją pól.
Poważne awarie:

działania zapobiegające powstawaniu poważnych awarii w zakładach oraz w trakcie
przewozu materiałów niebezpiecznych,

szybkie usuwanie skutków poważnych awarii.
2. Zrównoważone
wykorzystanie
zasobów
naturalnych
w
tym
racjonalne
gospodarowanie wodą, zmniejszenie energochłonności gospodarki, ekologiczne
formy działalności w rolnictwie:

zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii (dalsze wdrażanie „Programu
Rozwoju Alternatywnych Źródeł Energii dla Województwa Lubelskiego”),

prowadzenie
działań
energooszczędnych
w
mieszkalnictwie
i
budownictwie,
np. poprzez wykonywanie termomodernizacji, szczególnie w obiektach użyteczności
publicznej,

wdrażanie programów efektywnego wykorzystania wody w przemyśle, w tym
zamkniętych obiegów wody,

ochrona przed powodzią i suszą (budowa, rozbudowa i modernizacja zbiorników
retencyjnych ujętych w „Programie gospodarki wodnej województwa lubelskiego”
i w „Programie małej retencji dla województwa lubelskiego” oraz odbudowa melioracji
podstawowych i szczegółowych),

racjonalne korzystanie z zasobów kopalin.
3. Utworzenie spójnego systemu obszarów chronionych:

ochrona istniejących obszarów i obiektów prawnie chronionych, - wzmocnienie
systemu obszarów chronionych województwa lubelskiego poprzez tworzenie nowych
obszarów oraz opracowanie dla wszystkich obszarów wymaganych prawem planów
ochrony,

ochrona zasobów i walorów przyrodniczych i krajobrazowych poza obszarami
prawnie chronionymi,

ochrona obszarów wodno-błotnych (torfowiska, mokradła, bagna),

odtworzenie zniszczonych ekosystemów i siedlisk, odbudowa zagrożonych gatunków
roślin i zwierząt, zwiększenie lesistości województwa,

zwiększenie powierzchni lasów ochronnych w obrębie lasów prywatnych, ochrona
gleb o najlepszej przydatności rolniczej,
W ESTMOR CONSULTING
38
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

rekultywacja gruntów zdegradowanych.
4. Współpraca przygraniczna w zakresie ochrony środowiska:

dalsza współpraca z Białorusią i Ukrainą w działaniach na rzecz poprawy stanu wód
i gospodarki wodnej w zlewni Bugu granicznego.
5. Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska (edukacja
ekologiczna):

prowadzenie edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju, dotyczącej wszystkich
elementów
środowiska
oraz
promocja
przyjaznych
środowisku
postaw
konsumenckich.
Powyższe priorytety ekologiczne są wyznacznikiem zarówno dla strategii ochrony
środowiska, jak i konkretnych przedsięwzięć zmierzających do dalszej poprawy jakości
środowiska i zachowania cennych zasobów przyrody.
Zgodnie z przyjętą strukturą Programu zdefiniowano cele ekologiczne do 2019 roku oraz
kierunki działań w zakresie:
1) Kierunki działań systemowych, w tym:
a) udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska:

cel do 2019 r.: Edukacja mieszkańców województwa lubelskiego w zakresie ochrony
środowiska, kształtowanie i promocja postaw proekologicznych, zagwarantowanie
dostępu do informacji o środowisku oraz zrównoważona polityka konsumpcyjna,

Kierunki działań do 2015 roku:
o
Informowanie mieszkańców województwa o stanie środowiska i działaniach na
rzecz jego ochrony.
o
Współdziałanie władz województwa z mediami w zakresie prezentacji stanu
środowiska i działań na rzecz jego ochrony.
o
Prowadzenie działań z zakresu edukacji ekologicznej na terenach cennych
przyrodniczo.
o
Wspieranie merytoryczne i finansowe działań z zakresu edukacji ekologicznej
prowadzonej w szkołach, parkach krajobrazowych i narodowych oraz promowanie
aktywnych form edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży.
o
Promowanie materiałów/wydawnictw w zakresie edukacji ekologicznej.
o
Współpraca
władz
naukowego,
zakładami
lokalnych
pracy
ze
i
szkołami,
przedstawicielami
pozarządowymi
środowiska
organizacjami
w
celu
wykorzystania różnorodnych form edukacji ekologicznej.
o
Promowanie postaw opartych na idei zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialnej
konsumpcji.
W ESTMOR CONSULTING
39
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
b) uwzględnienie zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowych:

cel do 2019 r.: Zapewnienie włączenia celów ochrony środowiska do wszystkich
sektorowych dokumentów strategicznych i przeprowadzenia strategicznej oceny
oddziaływania ich realizacji na środowisko;
c) aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym:

cel do 2019 r.:
województwa,
Kształtowanie harmonijnej struktury funkcjonalno-przestrzennej
sprzyjającej
równoważeniu
wykorzystania
walorów
przestrzeni
z rozwojem gospodarczym, poprawą jakości życia i trwałym zachowaniem wartości
środowiska,

Kierunki działań do 2015 roku:
o
Uwzględnianie
w
planach
zagospodarowania
przestrzennego
wymagań
przepisów ochrony środowiska i gospodarki wodnej, wyników monitoringu
środowiska (w szczególności w zakresie powietrza, hałasu i wód), identyfikacja
konfliktów środowiskowych i przestrzennych oraz sposobów zarządzania nimi.
o
Wdrożenie przepisów umożliwiających przeprowadzenie strategicznej oceny
oddziaływania na środowisko już na etapie studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego, które jest opracowaniem planistycznym
obejmującym teren każdej gminy
o
Uwzględnianie
progów
tzw.
„chłonności”
środowiskowej
i
„pojemności”
przestrzennej wraz z systemem monitorowania zmian.
o
Zachowanie korzystnych warunków w zakresie stanu środowiska na istniejących
terenach o wysokich walorach przyrodniczych.
o
Wdrożenie koncepcji korytarzy ekologicznych.
o
Uwzględnienie obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi.
d) zarządzanie środowiskowe,
e) odpowiedzialność za szkody w środowisku.

cel do 2019 r.: Wdrożenie systemu prewencyjnego, mającego na celu zapobieganie
szkodom w środowisku i sygnalizującego możliwość wystąpienia szkody
2) Ochrona zasobów naturalnych, w tym:
a) ochrona przyrody:

cel do 2019 r.: Zachowanie i wzmocnienie różnorodności biologicznej i krajobrazowej
województwa,

Kierunki działań do 2015 roku:
o
Kontynuacja inwentaryzacji przyrodniczych gmin.
o
Opracowanie planów ochrony obszarów chronionych.
o
Kontynuacja wdrażania i zarządzania sieci Natura 2000.
W ESTMOR CONSULTING
40
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
o
Utrzymanie różnorodności siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków.
o
Utrzymanie różnorodności gatunków, w tym opracowanie i wdrażanie planów
ochrony dla gatunków zagrożonych.
o
Wzmocnienie znaczenia ochrony różnorodności biologicznej i krajobrazowej
w planowaniu przestrzennym.
o
Intensyfikacja wdrażania i promocji programów rolnośrodowiskowych.
o
Renaturalizacja i poprawa stanu zniszczonych ekosystemów, zwłaszcza wodnobłotnych, rzecznych i leśnych.
o
Ochrona obszarów wodno-błotnych.
o
Prowadzenie szkoleń i edukacji (formalnej i nieformalnej) w zakresie ochrony
przyrody i różnorodności biologicznej.
b) ochrona i zrównoważony rozwój lasów:

cel do 2019 r.: Rozwój trwale zrównoważonej, wielofunkcyjnej gospodarki leśnej,

Kierunki działań do 2015 roku:
o
Realizacja gospodarki leśnej w oparciu o plany urządzenia lasów i uproszczone
plany urządzenia lasów, w tym ich aktualizacja.
o
Ujmowanie
w
przestrzennego
opracowywanych
gruntów
do
miejscowych
zalesień,
z
planach
zagospodarowania
uwzględnieniem
uwarunkowań
przyrodniczo-krajobrazowych.
o
Zalesianie nowych terenów z uwzględnieniem uwarunkowań przyrodniczokrajobrazowych
o
Zwiększenie powierzchni lasów ochronnych na terenach lasów prywatnych.
o
Tworzenie spójnych kompleksów leśnych, szczególnie w obszarze korytarzy
ekologicznych i wododziałów.
o
Systematyczna zmiana struktury wiekowej i składu gatunkowego drzewostanów,
w celu dostosowania ich do charakteru siedliska i zwiększenia różnorodności
genetycznej i biologicznej biocenoz leśnych.
o
Restytucja i rehabilitacja ekosystemów leśnych, uszkodzonych w wyniku działania
czynników abiotycznych i biotycznych.
o
Kontynuowanie przebudowy drzewostanów zniekształconych lub uszkodzonych
w wyniku działalności człowieka.
o
Kontynuacja i rozwój monitoringu środowiska leśnego w celu rozpoznania stanu
lasu, przeciwdziałania pożarom, rozwojowi szkodników i chorób.
o
Prowadzenie edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju przez nadleśnictwa
(tworzenie izb przyrodniczych, leśnych ścieżek dydaktycznych).
W ESTMOR CONSULTING
41
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
o
Realizacja zadań z zakresu gospodarki wodnej na terenach leśnych (np. budowa
zbiorników retencyjnych).
o
Ochrona różnorodności biologicznej w lasach prywatnych.
o
Minimalizowanie przeznaczania gruntów leśnych na cele nieleśne, w tym głównie
lasów ekologicznie ważnych.
c) racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi:

cel do 2019 r.: Zapewnienie skutecznej ochrony przed powodzią i suszą,

Kierunki działań do 2015 roku:
o
Realizacja „Programu wodno-środowiskowego kraju”, „Planu gospodarowania
wodami na obszarze dorzecza Wisły’ i ochrona przed powodzią i suszą.
o
Realizacja „Programu małej retencji dla nowego województwa lubelskiego”
i „Programu gospodarki wodnej województwa lubelskiego”.
o
Rozbudowa i modernizacja wałów przeciwpowodziowych.
o
Rozbudowa i modernizacja urządzeń melioracji wodnych.
o
Realizowanie
polityki
ograniczania
zabudowy
na
terenach
potencjalnie
narażonych na zagrożenie powodzią.
d) ochrona powierzchni ziemi:

cel do 2019 r.:
Ochrona gleb na terenach rolnych i leśnych, ograniczenie
negatywnego oddziaływania procesów gospodarczych na środowisko glebowe oraz
zwiększenie skali rekultywacji terenów zdegradowanych,

Kierunki działań do 2015 roku:
o
Przestrzeganie zasad dobrej praktyki rolniczej (KDPR) w zakresie ochrony gleb
użytkowanych rolniczo.
o
Wdrażanie
programów
rolnośrodowiskowych
uwzględniających
działania
prewencyjne w zakresie ochrony gleb, w tym erozji gleb.
o
Kontynuacja programu zabezpieczenia wąwozów lessowych przed erozją.
o
Wspieranie i rozwijanie rolnictwa ekologicznego i rynku zdrowej żywności.
o
Minimalizacja negatywnego wpływu działalności gospodarczej na stan środowiska
glebowego poprzez modernizację technologii.
o
Kontynuacja monitoringu środowiska glebowego w województwie.
o
Rekultywacja terenów, na których występuje zanieczyszczenie gleb lub
niekorzystne przekształcenie terenu (w tym wyłączonych z eksploatacji
składowisk).
e) gospodarowanie zasobami geologicznymi:
W ESTMOR CONSULTING
42
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

cel do 2019 r.:
Optymalizacja wykorzystania zasobów kopalin oraz ograniczenie
presji na środowisko w trakcie prowadzenia geologicznych prac poszukiwawczych
i rozpoznawczych oraz w trakcie eksploatacji złóż kopalin,

Kierunki działań do 2015 roku:
o
Prowadzenie prac poszukiwawczych i rozpoznawczych konwencjonalnych
i niekonwencjonalnych złóż surowców energetycznych.
o
Kontynuowanie prac w zakresie poszukiwania, rozpoznania i dokumentowania
złóż kopalin pospolitych.
o
Ochrona udokumentowanych oraz perspektywicznych zasobów złóż kopalin
poprzez
stosowanie
odpowiednich
zapisów
w
miejscowych
planach
zagospodarowania przestrzennego.
o
Optymalne
wykorzystanie
kopalin
głównych
i
kopalin
towarzyszących
z eksploatowanych złóż.
o
Sukcesywna rekultywacja i zagospodarowanie terenów po eksploatacji kopalin.
o
Przeciwdziałanie nielegalnej eksploatacji kopalin.
3) Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego, w tym:
a) jakość powietrza atmosferycznego:

cel do 2019 r.: Poprawa jakości powietrza do osiągnięcia poziomów wymaganych
przepisami prawa, spełnianie standardów emisyjnych z instalacji oraz promocja
wykorzystania odnawialnych źródeł energii,

Kierunki działań do 2015 roku:
o
Wdrażanie programów ochrony powietrza oraz opracowanie i wdrażanie takich
programów dla obszarów przekraczania norm jakości powietrza, nie ujętych
w obowiązujących POP.
o
Monitoring poziomu pyłu PM2,5 oraz podejmowanie działań wpływających na
zmniejszenie emisji tego zanieczyszczenia celem dotrzymywania standardu
jakości powietrza w związku ze zmniejszającym się corocznie marginesem
tolerancji (klasa B).
o
Wspieranie działań inwestycyjnych w zakresie ochrony powietrza podejmowanych
przez podmioty gospodarcze.
o
Ograniczenie niskiej emisji ze źródeł komunalnych, w tym eliminowanie węgla
jako paliwa w lokalnych kotłowniach i gospodarstwach domowych i zastępowanie
go innymi, bardziej ekologicznymi nośnikami ciepła, w tym odnawialnych źródeł
energii (np. wody termalne, energia słoneczna, energia wiatrowa, energia
biomasy z lokalnych źródeł).
o
Likwidacja lokalnych kotłowni i podłączanie obiektów do sieci ciepłowniczych.
W ESTMOR CONSULTING
43
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
o
Poprawa wykorzystania energii cieplnej z ciepłowni (poprzez modernizację sieci
przesyłowych) a tym samym ograniczanie strat ciepła.
o
Termomodernizacja
i
termorenowacja
budynków
użyteczności
publicznej
i budynków mieszkalnych.
o
Modernizacja układów technologicznych ciepłowni i elektrociepłowni, w tym
wprowadzanie nowoczesnych technik spalania.
o
Rozwój sieci gazowej, szczególnie na terenach miejskich.
o
Instalowanie urządzeń do redukcji zanieczyszczeń powstałych w procesie
spalania, a także poprawa sprawności obecnie funkcjonujących urządzeń
redukujących zanieczyszczenia.
o
Promocja i wspieranie technologii zwiększających efektywne wykorzystanie
energii i zmniejszających materiałochłonność gospodarki.
o
Rozwój infrastruktury drogowej z uwzględnieniem wymagań ochrony środowiska
(obwodnice, poprawa stanu technicznego dróg, itp.).
o
Ograniczanie emisji komunikacyjnej poprzez odpowiednie utrzymanie czystości
nawierzchni ulic.
o
Promocja i wspieranie rozwiązań w transporcie pozwalających na unikanie lub
zmniejszanie wielkości emisji (m.in. wprowadzanie autobusów spełniających
normy Euro 5, zmiany organizacji ruchu na terenach miejskich, promocja
transportu
zbiorowego,
kolejowego,
transportu
wodnego,
trolejbusowego
i rowerowego).
o
Edukacja ekologiczna społeczeństwa w zakresie potrzeb i możliwości ochrony
powietrza, w tym oszczędności energii, stosowania odnawialnych źródeł energii,
stosowania bardziej ekologicznych źródeł energii, wyeliminowania procederu
spalania odpadów w kotłowniach domowych, a także korzystania z transportu
publicznego.
o
Realizacja systemu handlu emisją dwutlenkiem węgla.
o
Promocja wykorzystania odnawialnych źródeł energii.
b) ochrona wód:

cel do 2019 r.:
Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód powierzchniowych
i podziemnych województwa,

Kierunki działań do 2015 roku:
o
Budowa, rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków komunalnych.
o
Budowa nowych i rozbudowa istniejących sieci zbiorczej kanalizacji sanitarnej.
W ESTMOR CONSULTING
44
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
o
Budowa indywidualnych systemów oczyszczania ścieków, w miejscach gdzie
uwarunkowania techniczne lub ekonomiczne wskazują na nieefektywność
rozwiązań w zakresie zbiorowego odprowadzania ścieków.
o
Budowa nowych i rozbudowa istniejących sieci zbiorczej kanalizacji deszczowej.
o
Budowa i modernizacja oczyszczalni ścieków przemysłowych.
o
Rozbudowa zbiorczych sieci wodociągowych, modernizacja ujęć i budowa
nowych oraz modernizacja stacji uzdatniania wody.
o
Ograniczanie ilości substancji szczególnie szkodliwych odprowadzanych do
środowiska wodnego.
o
Kontrola spełnienia wymagań prawnych w zakresie korzystania z wód przez
podmioty gospodarcze.
o
Wdrażanie Kodeksu Dobrych Praktyk Rolniczych.
o
Ograniczenie ilości wód opadowych odprowadzanych do wód powierzchniowych
z możliwością zagospodarowania w miejscu ich powstawania.
c) gospodarka odpadami:

cel do 2020 r.: Racjonalne gospodarowanie odpadami, zwiększenie udziału odzysku
oraz wyeliminowanie praktyk nielegalnego składowania odpadów,
d) oddziaływanie hałasu:

cel
do
2019
r.:
Zmniejszenie
zagrożenia
mieszkańców
województwa
ponadnormatywnym hałasem, zwłaszcza emitowanym przez środki transportu
drogowego,

Kierunki działań do 2015 roku:
o
Rozszerzanie monitoringu hałasu w środowisku, szczególnie na terenach
będących pod wpływem oddziaływania określonej kategorii dróg, linii kolejowych
oraz terenów wskazanych w powiatowych programach ochrony środowiska.
o
Analiza przebiegu tras komunikacyjnych pod kątem ich uciążliwości dla
środowiska i człowieka ze względu na emisję hałasu.
o
Realizacja inwestycji zmniejszających narażenie na hałas komunikacyjny
(budowa obwodnic, modernizacja szlaków komunikacyjnych, budowa ekranów
akustycznych, rewitalizacja odcinków linii kolejowych i wymiana taboru na mniej
hałaśliwy, itp.).
o
Dalsze ograniczanie emisji hałasu pochodzącego z sektora gospodarczego, m.in.
poprzez kontrole przestrzegania dopuszczalnej emisji hałasu, wprowadzanie
urządzeń ograniczających emisję hałasu).
W ESTMOR CONSULTING
45
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
o
Przestrzeganie wartości dopuszczalnych poziomów hałasu w odniesieniu do
nowo zagospodarowywanych terenów: stosowanie w planowaniu przestrzennym
zasady strefowania.
o
Opracowywanie programów ochrony środowiska przed hałasem także dla
terenów uzdrowiskowych i turystyczno-rekreacyjnych.
e) oddziaływanie pól elektromagnetycznych:

cel do 2019 r.: Stała kontrola potencjalnych źródeł pól elektromagnetycznych,

Kierunki działań do 2015 roku:
o
Kontynuacja
badań,
które
pozwolą
na
ocenę
skali
zagrożenia
polami
elektromagnetycznymi
o
oraz poszerzenie wiedzy na temat stopnia ich oddziaływania.
o
Wprowadzenie
do
planów
zagospodarowania
przestrzennego
zapisów
poświęconych ochronie przed polami elektromagnetycznymi.
o
Preferowanie niskokonfliktowych lokalizacji źródeł pól elektromagnetycznych.
o
Edukacja
ekologiczna
nt.
rzeczywistej
skali
zagrożenia
emisją
pól
elektromagnetycznych.
f) poważne awarie przemysłowe:

cel do 2019 r.: Ograniczanie skutków poważnych awarii przemysłowych dla ludzi
i środowiska,

Kierunki działań do 2015 roku:
o
Wykreowanie właściwych zachowań społeczeństwa w sytuacji wystąpienia
zagrożeń środowiska z tytułu awarii przemysłowych, w tym transportu materiałów
niebezpiecznych.
o
Wyznaczenie miejsc bezpiecznego parkowania samochodów przewożących
materiały niebezpieczne.
o
Doposażenie jednostek straży pożarnej w sprzęt do ratownictwa technicznochemicznoekologicznego, a wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska
w urządzenia i sprzęt do szybkiej oceny ryzyka.
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO 2017
Prace nad aktualizacją Planu gospodarki odpadami dla województwa lubelskiego są
konsekwencją realizacji przepisów ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r.,
Nr 152, poz. 897), która wprowadziła obowiązek przygotowywania planów gospodarki
odpadami, podlegających aktualizacji nie rzadziej niż co 6 lat.
W ESTMOR CONSULTING
46
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Niniejszy dokument jest zgodny z Polityką ekologiczną państwa w latach 2009-2012
z perspektywą do roku 2016 (przyjęta uchwałą Sejmu RP z 2009 r. MP. Nr 34, poz. 501)
z Krajowym planem gospodarki odpadami 2014 (KPGO 2014) uchwalonym przez Radę
Ministrów Uchwałą Nr 217 z dnia 24 grudnia 2010 r. (M.P. Nr 101, poz. 1183) oraz
z obowiązującymi aktami prawnymi z zakresu gospodarki odpadami.
Plan gospodarki odpadami dla województwa lubelskiego (zwany dalej WPGO), zgodnie
z przepisami ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości
i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (art. 14) dotyczy odpadów wytworzonych
na obszarze województwa oraz przywożonych na jego obszar, w tym odpadów
komunalnych, odpadów ulegających biodegradacji, odpadów opakowaniowych i odpadów
niebezpiecznych.
Cele główne Programu:
1. Zwiększenie udziału odzysku, w szczególności recyklingu w odniesieniu do szkła, metali,
tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, jak również odzysku energii z odpadów
zgodnego z wymogami ochrony środowiska.
2. Zmniejszenie ilości odpadów ulegających biodegradacji unieszkodliwianych przez
składowanie.
3. Zwiększenie ilości zbieranych selektywnie odpadów niebezpiecznych występujących
w strumieniu odpadów komunalnych.
4. Wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów.
Cele szczegółowe Programu:
1. Objęcie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych wszystkich
mieszkańców najpóźniej do 1 lipca 2013 roku.
2. Objęcie wszystkich mieszkańców systemem selektywnego zbierania odpadów najpóźniej
do 2015 roku.
3. Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji unieszkodliwianych
przez składowanie. W stosunku do ilości tych odpadów wytwarzanych w województwie
lubelskim w roku 1995, dopuszcza się do składowania następujące ilości odpadów
ulegających biodegradacji:

do dnia 16 lipca 2013 r. nie więcej niż 50%,

do dnia 16 lipca 2020 r. nie więcej niż 35%.
4. Przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych,
przynajmniej takich jak papier, metal, tworzywa sztuczne i szkło z gospodarstw
domowych i w miarę możliwości odpadów innego pochodzenia podobnych do odpadów
z gospodarstw domowych na poziomie minimum 50% ich masy do końca 2020 roku.
W ESTMOR CONSULTING
47
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
5. Wydzielenie odpadów wielkogabarytowych ze strumienia odpadów komunalnych
i poddanie procesom odzysku i unieszkodliwiania. Zakłada się następujący rozwój
systemu
selektywnego
gromadzenia
odpadów
wielkogabarytowych
i
uzyskanie
następujących poziomów odzysku:

Rok 2017: 80%

Rok 2020: 95%
6. Wydzielenie odpadów budowlano-remontowych ze strumienia odpadów komunalnych
i poddanie ich procesom odzysku i unieszkodliwiania. Przewiduje się następujące
poziomy odzysku odpadów budowlano-remontowych:

Rok 2017: 55%

Rok 2020: 70%
7. Wydzielenie odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych i poddanie
ich procesom unieszkodliwiania. Przewiduje się osiąganie następujących poziomów
selektywnego gromadzenia odpadów niebezpiecznych na terenie gmin celem ich
przekazania do centralnych obiektów unieszkodliwiania:

Rok 2017: 60%

Rok 2020: 95%
8. Zmniejszenie masy składowanych odpadów do max. 60% wytworzonych odpadów do
końca roku 2014.
WOJEWÓDZKI PROGRAM ROZWOJU ALTERNATYWNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII DLA WOJEWÓDZTWA
LUBELSKIEGO
Wojewódzki Program Rozwoju Alternatywnych Źródeł Energii dla Województwa Lubelskiego,
realizując zapisane w Strategii Rozwoju Województwa i Planie Zagospodarowania
Przestrzennego Województwa cele i priorytety rozwoju energetyki, określił dwuszczeblowy
układ celów, podporządkowanych realizacji Strategii i Planu. Wybór celów Programu z jednej
stron odzwierciedla aspiracje rozwojowe województwa w dziedzinie energetyki rozwijanej na
bazie odnawialnych źródeł, z drugiej zaś – wynika z zewnętrznych i wewnętrznych
uwarunkowań rozwoju tej dziedziny energetyki na obszarze Lubelszczyzny. Cele Programu
tworzą uporządkowaną i spójną strukturę hierarchiczną, na którą składają się:

Cele strategiczne – prowadzące do osiągnięcia celów rozwoju województwa
w sferze energetyki, przyjętych w dokumentach Strategii i Planu Województwa.

Cele operacyjne – zdefiniowane dla każdego z celów strategicznych i precyzujące,
w jaki sposób poszczególne cele strategiczne będą osiągane za pomocą określonych
działań lub grup działań.
W ESTMOR CONSULTING
48
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
W niniejszym Programie (…) przewidziano realizację następujących celów strategicznych
i operacyjnych rozwoju energetyki ze źródeł odnawialnych:
 Cel strategiczny 1 – Realizacja polityki energetycznej państwa.

Osiągnięcie poziomu zużycia OZE do 7,5% w roku 2010 oraz do 14% w roku 2020.

Realizacja zrównoważonego rozwoju.
 Cel strategiczny 2 – Zwiększenie poziomu bezpieczeństwa energetycznego
regionu.

Dywersyfikacja źródeł energii.

Zmniejszenie zużycia paliw kopalnych.

Optymalizacja
wykorzystania
surowców
energetycznych,
zwłaszcza
zasobów
biomasy i wód geotermalnych, których potencjał – na co wskazuje diagnoza stanu –
rokuje największe nadzieje na wykorzystanie w energetyce (w przypadku wód
geotermalnych – przede wszystkim w balneologii).

Tworzenie nowych stanowisk pracy.

Ożywienie gospodarcze obszarów wiejskich.

Rozwój gospodarki regionu.
 Cel strategiczny 3 – Ochrona środowiska i redukcja emisji zanieczyszczeń.

Ochrona środowiska przed negatywnymi skutkami procesów energetycznych.

Realizacja zapisów Protokołu z Kioto.

Racjonalne wykorzystanie OZE.

Zagospodarowanie nieużytków rolnych.

Utworzenie regionu „proekologicznego”.
Realizacji wymienionych celów będą służyły następujące działania:

Propagowanie na szeroką skalę wśród samorządów lokalnych i ludności miejscowej idei
szerszego zastosowania OZE.

Zainteresowanie regionem inwestorów z sektora odnawialnych źródeł energii.

Propagowanie nowoczesnych technologii i urządzeń przetwarzających energię ze źródeł
odnawialnych na nośniki użyteczne we wszystkich sferach: produkcji, usług i konsumpcji.

Popularyzacja i wdrożenie najlepszych praktyk w dziedzinie wykorzystania energii ze
źródeł
odnawialnych
w
sferze
rozwiązań
technologicznych,
administracyjnych
i finansowych.

Szeroka informacja na temat występowania OZE w regionie i możliwości jej pozyskania.
W ESTMOR CONSULTING
49
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

Informacja na temat możliwości pozyskania środków finansowych na inwestycje
związane z wykorzystywaniem OZE.

Propagowanie szerszego wykorzystania odpadów rolnych poprodukcyjnych do produkcji
biomasy.
PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO
Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego jest zapisem celów,
kierunków i zasad zagospodarowania przestrzennego województwa i stanowi wykładnię
polityki przestrzennej Samorządu Województwa Lubelskiego.
Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego wyraża politykę
przestrzenną samorządu województwa, której wyzwaniem jest idea zrównoważonego
rozwoju.
Generalny cel Planu (…) można sformułować następująco:
„Osiąganie trwałego rozwoju społecznego i gospodarczego poprzez wykorzystanie
geograficznego położenia regionu jako platformy współpracy krajów Europy Wschodniej
i Zachodniej.”
Cel ten będzie realizowany m.in. przez następujące cele główne i operacyjne w zakresie
środowiska przyrodniczego:

Cel główny: kształtowanie struktur przestrzennych powstrzymujących dewaloryzację
środowiska i umożliwiających aktywną ochronę jego wartości w warunkach
gospodarczego wykorzystania.

Cele operacyjne:
o dostosowanie zagospodarowania przestrzennego do cech naturalnych,
predyspozycji, walorów i odporności środowiska na antropopresję –
harmonizacja zagospodarowania przestrzennego z układem przyrodniczym;
o ochrona i zrównoważone gospodarowanie zasobami naturalnymi;
o zachowanie
i
pomnażanie
dziedzictwa
przyrodniczego
i
walorów
krajobrazowych;
o poprawa jakości środowiska;
o wzrost bezpieczeństwa ekologicznego województwa.
5.1.4. Uwarunkowania wynikające z Polityki Ekologicznej Powiatu Puławskiego
STRATEGIA ROZWOJU POWIATU PUŁAWSKIEGO NA LATA 2008-2015
W dokumencie tym sformułowano wizję rozwoju Powiatu, która brzmi:
W ESTMOR CONSULTING
50
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
„Powiat Puławski dba o swoje walory naturalne i pielęgnuje dziedzictwo historyczne,
a jednocześnie sprawnie zarządza i rozbudowuje zaplecze infrastruktury powiatowej,
tworząc dogodne warunki do rozwoju turystyki i konkurencyjnej gospodarki.”
Tak sformułowana wizja będzie realizowana przez 3 cele strategiczne:
I.
Zdynamizować rozwój infrastruktury.
II.
Stymulować rozwój zasobów ludzkich.
III.
Animować współpracę ponadlokalną.
Kwestie z zakresu ochrony środowiska zostały przewidziane w następujących celach
operacyjnych wpisanych w cel strategiczny I. Zdynamizować rozwój infrastruktury:
Cel operacyjny 1.1. Podnosić jakość dróg powiatowych – cel ten zakłada poprawę
i utrzymanie stanu dróg.
Cel operacyjny 1.3. Rozwijać gospodarkę wodną na terenie powiatu – w ramach celu
wspierany będzie rozwój sieci wodociągowych i kanalizacyjnych, odbudowa i modernizacja
systemu melioracji na terenie powiatu, modernizacja wałów przeciwpowodziowych,
wykorzystanie wód termalnych m.in. jako odnawialne źródło energii a także utrzymanie dna
cieków wodnych dla ochrony przed zagrożeniem powodziowym.
Cel operacyjny 1.6. Poprawić jakość środowiska – w ramach niniejszego celu będą
realizowane następujące zadania:

Wspierać ochronę zasobów przyrodniczych.

Prowadzić edukację ekologiczną.

Wprowadzić system gospodarki odpadami niebezpiecznymi, medycznymi.

Popularyzować racjonalną gospodarkę wodną i wodno-ściekową.

Prowadzić akcję zalesiania.

Wspierać ekologiczny transport.

Dążyć do zwiększenia liczby odbiorców ekologicznej energii.

Likwidować nielegalne wysypiska odpadów.

Wprowadzić ścieżki dydaktyczne i oznaczyć tereny cenne przyrodniczo.
PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA POWIATU PUŁAWSKIEGO
Zadania przedstawione w Programie Ochrony Środowiska Powiatu Puławskiego służące
poprawie stanu środowiska Powiatu, zostały pogrupowane wg 9 dziedzin. W ramach każdej
z tych dziedzin wyznaczono cel strategiczny i priorytety główne, które mają służyć poprawie
stanu środowiska na terenie Powiatu. W związku z tym, że działania gminne w zakresie
ochrony środowiska muszą być ściśle skorelowane z działaniami na szczeblu powiatu, to
należy zaznaczyć, że cele strategiczne określone w niniejszym Programie Ochrony
W ESTMOR CONSULTING
51
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Środowiska dla Gminy Puławy wpisują się w każdy z ww. wymienionych celów i priorytetów
Programu Ochrony Środowiska Powiatu Puławskiego. Do działań, za których realizację
odpowiadać będą lub mogą odpowiadać gminy Powiatu, należą:
1. Edukacja ekologiczna.

Organizacja systemu doradztwa, konsultacji szkoleń i pomocy administracyjno-biurowej
dla organizacji pozarządowych w obszarze ochrony środowiska, w tym:
o Upowszechnianie informacji w zakresie możliwości oszczędzania wody na
terenie powiatu.

Organizacja
Powiatowego
Konkursu
Ekologicznego
bazującego
na
wcześniej
prowadzonych konkursach gminnych.

Przygotowanie programu szkolnego z zakresu ochrony środowiska bazującego na
dobrych
przykładach
z
powiatu
puławskiego,
w
tym
organizacja
warsztatów
ekologicznych w szkołach.

Prowadzenie działań informacyjno-promocyjnych w zakresie rolnictwa ekologicznego
i zdrowej żywności.

Organizowanie i wspieranie akcji wydawnictw promujących walory przyrodniczokrajobrazowe powiatu.

Opracowanie projektów terenowych ścieżek dydaktycznych.

Inicjowanie
projektów
związanych
z
edukacją
ekologiczną
w
szkołach
ponadgimnazjalnych.

Edukacja ekologiczna i rolnicza dorosłych.

Opracowanie założeń systemu zarządzania środowiskowego w powiecie.
2. Ochrona przyrody i poprawa ładu przestrzennego.

Ochrona obszarów i obiektów cennych przyrodniczo, w tym:
o Inwentaryzacja zagrożeń wód stojących, płynących i terenów podmokłych,
o Realizacja zadań wynikających z dokumentacji przyrodniczych i planów
przyrody,
o Promowanie projektów z zakresu ochrony i renaturyzacji ekosystemów.

Opracowanie i rozpropagowanie wśród gmin kompleksowego wykazu terenów i obiektów
przyrodniczych, które należy chronić na terenie powiatu.

Analiza obowiązujących na terenie powiatu planów zagospodarowania przestrzennego
i studiów uwarunkowań pod kątem wyznaczonych obszarów ochrony przyrody oraz
określenia terenów, które mogą być bazą dla rozwoju turystyki i stworzenia oferty dla
potencjalnych inwestorów.

Restytucja innych gatunków roślin i zwierząt cennych ze względów przyrodniczych.
W ESTMOR CONSULTING
52
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

Wpieranie inicjatyw dot. porządkowania (utrzymania czystości) terenów leśnych
i rekreacyjnych.
3. Racjonalna gospodarka wodna i gospodarka wodno-ściekowa

Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej powiatu.

Budowa
kanalizacji
ściekowej
z
uwzględnieniem
możliwości
transportu
hydraulicznego ścieków do istniejących już oczyszczalni ścieków.

Budowa grupowych oczyszczalni ścieków z unieszkodliwianiem osadów oraz
modernizacja istniejących oczyszczalni.

Zagospodarowanie powstałych w procesie oczyszczalnia ścieków osadów i innych
odpadów (np. biogaz).

Wyznaczenie i zagospodarowanie stref ochrony sanitarnej ujęć wód.

Stała kontrola ochrony zasobów wód.

Współpraca z gminami w zakresie budowy/modernizacji systemów zaopatrzenia
w wodę.

Regulacja potoków i rzek.

Budowa zbiorników małej retencji z zachowaniem życia biologicznego.

Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków w gminach.

Budowa/odbudowa systemu rowów odwadniających drogi powiatowe w tym
rozwiązanie problemu płazów wędrujących okresowo przez drogi powiatowe do
zbiorników wodnych.

Instalacja urządzeń podczyszczających w systemie odwodnienia dróg powiatowych.
4. Ochrona powierzchni ziemi.

Racjonalne korzystanie ze złóż kopalin w sposób nie dopuszczający do naruszenia
równowagi w ekosystemie.

Ograniczenie procesów erozyjnych gleby, w tym:
o Zalesienie gruntów silnie urzeźbionych,
o Zmiana sposobu użytkowania gruntów ornych na użytki zielone,
o Przeciwerozyjne zagospodarowanie czynnych erozyjnie wąwozów.

Opracowanie wieloletniego programu zalesiania nieużytków.

Zalesianie gruntów porolnych na podstawie ustawy o lasach.

Rekultywacja terenów na podstawie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych.

Rekultywacja terenów na podstawie prawa ochrony środowiska.

Inwentaryzacja terenów zdegradowanych, na których przekroczone zostały standardy
jakości gleby lub ziemi.

Urządzenie zieleni na terenie użytkowanym przez Starostwo i jego jednostki.
W ESTMOR CONSULTING
53
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

Urządzenie zieleni przy drogach powiatowych.
5. Gospodarka odpadami.

Stworzenie systemu gospodarki odpadami.

Wspieranie
działań
w
kierunku
wdrożenia
selektywnej
zbiórki
odpadów,
zagospodarowanie wyselekcjonowanych odpadów.

Organizacja systemu zbiórki zwłok zwierzęcych.

Likwidacja dzikich wysypisk śmieci oraz utrzymywanie czystości na szlakach
turystycznych na terenie powiatu.

Organizacja systemu punktów selektywnej zbiórki, magazynowania i przerobu gruzu
budowlanego.

Utylizacja przeterminowanych środków chemicznych znajdujących się w laboratoriach
szkół ponadgimnazjalnych w powiecie.

Objęcie wszystkich podmiotów wytwarzających odpady medyczne systemem zbiórki tych
odpadów.

Doskonalenie systemu ewidencji odpadów niebezpiecznych powstających na terenie
powiatu.

Organizacja akcji szkoleniowych i promocja postaw ekologicznych w gospodarce
odpadami.

Propagowanie
zagospodarowania
odpadów
organicznych
(biodegradowalnych)
powstających na terenie gminy.

Propagowanie systemu zagospodarowania opakowaniowych powstających na terenie
gminy.

Opracowanie powiatowego programu usuwania azbestu.

Realizacja powiatowego programu usuwania azbestu.
6. Ochrona powietrza, ekologiczne środki transportu i odnawialne źródła energii.

Polepszenie stanu i rozbudowa infrastruktury drogowej.

Zaproponowanie ujednoliconych w skali powiatu przedsięwzięć zmierzających do
ograniczenia niskiej emisji.

Zwiększenie ilości odbiorców gazu oraz energii odnawialnej.

Przeprowadzenie analizy i proponowanych możliwych do wykorzystania na terenie
powiatu odnawialnych źródeł energii (woda, wody termalne, biomasa, wiatr, biogaz).

Wspieranie w skali powiatu systemu zachęt dla przedsięwzięć wykorzystujących
odnawialne źródła energii i produkcji biopaliw.

Promocja kotłowni wykorzystujących pompy ciepła.

Termomodernizacja obiektów.
W ESTMOR CONSULTING
54
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

Wprowadzanie systemów pomiarowych zużycia ciepła.

Remont kotłowni w szkołach ponadgimnazjalnych.

Opracowanie projektów tras rowerowych.

Opublikowanie informacji o trasach rowerowych.
7. Ochrona przed hałasem.

Stworzenie mapy akustycznej powiatu.

Badania
hałasu
w
przypadku
wyraźnej
potrzeby
(miejsca
uciążliwe,
protesty
planowe
remonty
mieszkańców).

Minimalizacja
emisji
hałasu
komunikacyjnego
poprzez
i modernizację dróg.

Tworzenie stref buforowych pomiędzy nowoprojektowanymi centrami przemysłu
i usług a terenami zabudowy mieszkaniowej.
8. Monitoring środowiska i ochrona przed nadzwyczajnymi zagrożeniami.

Dążenie do spełnienia norm czystości (powietrze, wody, gleby, etc.) ustanawianych
przepisami ochrony środowiska.

Wdrożenie systemu stałego monitoringu czystości wód w rzekach i powietrza
z wykorzystaniem ruchomej jednostki pomiarowej.

Edukacja społeczeństwa na rzecz kreowania zachowań w sytuacji wystąpienia
nadzwyczajnych zagrożeń środowiska.

Poprawa bezpieczeństwa przeciwpowodziowego w tym:
o Modernizacja wałów przeciwpowodziowych rzeki Wisły,
o Budowa przepompowni na ciekach odprowadzających wody opadowe
i z przesiąków do rzeki Wisły i Wieprz.

Ćwiczenia w zakresie bezpieczeństwa ekologiczno-chemicznego.

Modernizacja systemu wykrywania i alarmowania oraz systemu wczesnego ostrzegania
o zagrożeniach.

Doposażenie jednostek KSRG, innych służb i inspekcji w sprzęt i urządzenia do realizacji
zadań w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń.
9. Turystyka i rozwój agroturystyki.

Opracowanie projektu lokalizacji i zagospodarowania miejsc wypoczynku sobotnioniedzielnego w rejonach o walorach przyrodniczo-krajobrazowych na terenie powiatu
puławskiego.

Ustalenie maksymalnej chłonności turystycznej w strefach chronionych powiatu.

Wzbogacenie istniejących banków informacji turystycznej w powiecie puławskim
o informację o walorach przyrodniczych.
W ESTMOR CONSULTING
55
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

Dążenie do organizacji imprez masowych w miejscach wyznaczonych, z poszanowaniem
środowiska naturalnego.

Organizowanie szkoleń z zakresu agroturystyki i przekwalifikowania gospodarstw
rolnych.

Promowanie
walorów
turystyczno-przyrodniczych
powiatu
w tym
przygotowanie
informatora o usługach agroturystycznych w Powiecie Puławskim.
5.2.
Uwarunkowania wewnętrzne realizacji Programu
STRATEGIA ROZWOJU LOKALNEGO GMINY PUŁAWY NA LATA 2007-2015
„Strategia Rozwoju Lokalnego Gminy Puławy na lata 2007-2015” jest podstawowym
narzędziem prowadzonej polityki lokalnej przez samorząd terytorialny. Jest dokumentem
strategicznym o charakterze długofalowym, wyznaczającym cele i kierunki rozwoju gminy do
2015 roku.
Władze gminy Puławy przy formułowaniu strategicznych celów rozwoju, a następnie zadań
realizacyjnych, kierowały się zasadą zrównoważonego rozwoju, którą uznano za
podstawową zasadę warunkującą rozwój gospodarczy i społeczny oraz zagospodarowanie
przestrzenne.
W dokumencie określono wizję rozwoju Gminy, która brzmi:
„Gmina Puławy – miejsce „przyjazne” dla mieszkańców i inwestorów, wykorzystujące
potencjał rozwojowy dla przyszłych pokoleń.”
Tak zdefiniowana wizja rozwoju będzie realizowana przez 3 cele strategiczne:
 Cel Nr 1: Poprawa warunków życia mieszkańców poprzez inwestycje w infrastrukturę
techniczną i społeczną.
 Cel Nr 2: Wspieranie rozwoju turystyki i agroturystyki oraz kształtowanie aktywności
i postaw przedsiębiorczych wśród mieszkańców gminy.
 Cel Nr 3: Kreowanie tożsamości lokalnej i rozwój dziedzictwa kulturowego.
Kwestię ochrony środowiska regulują następujące cele strategiczne i operacyjne:

Cel Nr 1: Poprawa warunków życia mieszkańców poprzez inwestycje w infrastrukturę
techniczną i społeczną.

1.1 Dokończenie rozbudowy sieci kanalizacyjnej.

1.2 Budowa i modernizacja dróg gminnych.

1.3 Współfinansowanie modernizacji dróg powiatowych i wojewódzkich.

1.5 Zorganizowanie systemu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych.

1.6 Dofinansowanie oczyszczalni przyzagrodowych.

1.7 Zagospodarowanie terenu po wysypisku śmieci w Gołębiu.
W ESTMOR CONSULTING
56
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”


1.9 Modernizacja bazy lokalowej i doposażenie w sprzęt jednostek OSP.
Cel Nr 2: Wspieranie rozwoju turystyki i agroturystyki oraz kształtowanie aktywności
i postaw przedsiębiorczych wśród mieszkańców gminy.

2.3 Wytyczenie i oznaczenie ścieżek rowerowych.

2.6 Promowanie edukacji ekologicznej.
PROGRAM USUWANIA AZBESTU I WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST Z TERENU GMINY PUŁAWY
LATA 2009 – 2032
Zasadniczym
celem
długoterminowym
niniejszego
programu
jest
wyeliminowanie
negatywnych skutków zdrowotnych u mieszkańców gminy Puławy powodowanych
wdychaniem włókien azbestowych emitowanych do powietrza oraz likwidacja negatywnego
oddziaływania azbestu na środowisko.
Ze względu na niedostateczną znajomość zagadnień związanych ze szkodliwością azbestu
wśród mieszkańców Gminy Puławy, w niniejszym Programie zakłada się przeprowadzenie
działań informacyjno – edukacyjnych mających na celu zapobieżenie usuwaniu wyrobów
zawierających azbest przez właścicieli obiektów we własnym zakresie, bez stosowania
odpowiednich zabezpieczeń i pozbywania się powstałych odpadów w sposób niezgodny
z przepisami prawa (np. dzikie wysypiska). Z uwagi na wysoki koszt usuwania
i unieszkodliwiania odpadów azbestowych istotne jest także zachęcenie do prawidłowego
usuwania
wyrobów
zawierających
azbest
poprzez
dofinansowanie
przedsięwzięć
związanych z ich usuwaniem ze środków publicznych oraz zewnętrznych środków
pomocowych.
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY
PUŁAWY (ZAŁĄCZNIK NR 1 DO UCHWAŁY NR XVIII/88/2012 RADY GMINY PUŁAWY Z DNIA
11 PAŹDZIERNIKA 2012 R.)
Zagadnienia ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego w gminie uznaje się za
wiodące dla przesadzenia o kierunkach rozwoju przestrzennego. W proponowanym
zagospodarowaniu uwzględnienia się wszystkie uwarunkowania jakie stwarzają zasoby
i walorów przyrodniczo-krajobrazowych oraz ich ochrona. Głównym zadaniem studium w tym
zakresie jest ustalenie przepisów, zasięgu i zakresu rygorów ochronnych. Polityka
przestrzenna opiera się na przyjęciu naczelnego kryterium - kształtowania rozwoju
zrównoważonego
ekologicznie.
Oznacza
on
zgodność
zagospodarowania
gminy
z naturalnymi warunkami przyrodniczymi.
W niniejszym studium wyznaczone zostały kierunki rozwoju Gminy w różnych obszarach.
Kwestie ochrony środowiska zostały uwzględnione w następujących kierunkach:
W ESTMOR CONSULTING
57
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
1) Rozbudowa infrastruktury wiejskiej i poprawa obsługi wsi i rolnictwa
Procesy związane z przebudową rolnictwa będą wymagały zwiększenia nakładów
związanych z budową i uzupełnianiem infrastruktury w zakresie:

zaopatrzenia wsi i rolnictwa w wodę,

melioracji regulujących stosunki wodne,

kanalizacji wsi,

telefonizacji i gazyfikacji,

budowy i modernizacji dróg dla potrzeb rolnictwa.
2) Zasady rozwoju infrastruktury:
a) Komunikacja
 Rozwój sieci komunikacyjnej gminy wymuszają potrzeby w zakresie poprawy
bezpieczeństwa i wygody ruchu oraz sprawności i szybkości przejazdu. Ponadto istotną
sprawą jest eliminacja uciążliwości ruchu drogowego dla mieszkańców i środowiska
przyrodniczego oraz tworzenie warunków do rozwoju turystyki. Bezpieczeństwo i wygoda
ruchu realizowane są poprzez następujące działania:

budowę nawierzchni na drogach gruntowych,

trasowanie
nowych
przebiegów
dróg
oraz
dostosowanie
do
odpowiednich
parametrów pasów drogowych istniejących dróg,

zmiana geometrii skrzyżowań,

budowa nowych pasów ruchu (np. powolnego), utwardzonych poboczy itp.,

budowa obiektów inżynierskich (mostów),

modernizacja zniszczonych nawierzchni drogowych,

zmiany w organizacji ruchu drogowego.
 W celu ograniczenia uciążliwości stwarzanych przez ruch drogowy należy przewidywać
następujące działania:

uspokojenie ruchu (ograniczenie prędkości jazdy) na odcinkach dróg przechodzących
przez miejscowości,

trasowanie nowych przebiegów z uwzględnieniem ochrony przyrody,

budowa obwodnic obszarów zabudowanych dla ruchu tranzytowego, budowa
przepustów ułatwiających powiązania ekologiczne i regulację stosunków wodnych.
 Rozwój turystyki zapewni wyznaczenie i organizacja ścieżek rowerowych, tras
turystycznych i parkingów w celu umożliwienia dojazdu i zaparkowania pojazdów
w miejscach atrakcji turystyki i rekreacji.
b) Uzbrojenie sanitarne
W ESTMOR CONSULTING
58
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
 Dla zapewnienia odpowiedniego standardu życia mieszkańców wsi, możliwości
korzystania z wodociągu, kanalizacji, gazu, energii elektrycznej i cieplnej, konieczne jest
wyposażenie zabudowy w infrastrukturę techniczną. Gospodarkę wodno-ściekową
rozwiązano w oparciu o komunalne urządzenia źródłowe i sieci przy założeniu
modernizacji i wdrażania najnowszych rozwiązań technicznych, z racjonalizacją zużycia
wody. Wraz z realizacją wodociągów wiejskich powinno postępować równoległe
rozwiązanie problemu kanalizacji wsi, oczyszczalni ścieków oraz zachowania warunków
ochrony wód podziemnych, powierzchniowych i gleby. Dla kolonijnej zabudowy wsi
zakłada się budowę małych przydomowych oczyszczalni ścieków dla indywidualnych
bądź grupowych gospodarstw.
 Gospodarka
odpadami
winna
być
rozwiązana
z
wykorzystaniem
punktów
przeładunkowych tzw. wiejskich punktów gromadzenia odpadów (bezpieczne ich
składowanie). Proponuje się wdrożenie systemu segregacji odpadów, recykling
i likwidację dzikich wysypisk.
 Źródło zaopatrzenia w ciepło powinno stanowić wyłącznie paliwo niskoemisyjne.
6. Założenia ochrony środowiska dla Gminy Puławy do
2020 roku
6.1. Nadrzędny cel programu ochrony środowiska dla Gminy
Puławy
OSIĄGNIECIE TRWAŁEGO I ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU GMINY PUŁAWY POPRZEZ
POPRAWĘ STANU I WŁAŚCIWE WYKORZYSTANIE ŚRODOWISKA NATURALNEGO
6.2. Priorytety ekologiczne
Priorytety ekologiczne dla Gminy Puławy sprecyzowano na podstawie diagnozy stanu oraz
zagrożeń środowiska, a także założeń polityki ekologicznej Polski, województwa lubelskiego
oraz powiatu puławskiego.
PRIORYTETY EKOLOGICZNE DLA GMINY PUŁAWY:
 OPTYMALIZACJA GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ;
 OCHRONA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO;
 OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI;
 OCHRONA PRZED HAŁASEM I PROMIENIOWANIEM ELEKTROMAGNETYCZNYM;
W ESTMOR CONSULTING
59
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
 OCHRONA RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ I KRAJOBRAZU;
 EDUKACJA EKOLOGICZNA;
 ROZWÓJ ENERGETYKI ODNAWIALNEJ.
Oprócz konieczności zapewnienia spójności z dokumentami strategicznymi, wyznaczając
priorytety ekologiczne, a następnie cele i zadania w zakresie polityki ekologicznej Gminy,
kierowano się także następującymi zasadami:

„eliminacji największych problemów”;

zapobiegania spodziewanym problemom;

oszczędnego korzystania z zasobów naturalnych;

„zanieczyszczający płaci”;

odpowiedzialności za prowadzone działania;

skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej.
7. Poprawa
jakości
ekologicznego
środowiska
i
bezpieczeństwa
7.1.Jakość wód i stosunki wodne
7.1.1.Stan aktualny
WODY POWIERZCHNIOWE
A. Rzeki
Zasadniczym elementem hydrograficznym Gminy Puławy jest rzeka Wisła, która prowadzi
wody w granicach Gminy na długości 26,5 km. rozgraniczając obszar Gminy na część
wschodnią i zachodnią.
Dolina Wisły stanowi szczególną wartość dla Gminy pod względem hydrogeologicznym
i ekologicznym.
Oprócz Wisły znaczącą rzeką jest Wieprz będąca północną granicą Gminy na odcinku
11,5 km. Północna część Gminy położona w widłach Wisły i Wieprza odwadniana jest przez
ciek Nur (9,5 km), lewobrzeżna odwadniana jest przez rzekę Klikawkę o długości 14,9 km.
Rzeka Klikawka wraz z dopływami, zasilana przez wody spływu powierzchniowego,
charakteryzuje się okresowym brakiem wody.
Część Gminy granicząca z województwem mazowieckim odwadniana jest w kierunku
południowym przez ciek Czerniawkę, dopływ Plewki a w kierunku północnym przez
Zwolankę.
W ESTMOR CONSULTING
60
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
B. Jeziora
Na terenie Gminy Puławy występują również naturalne jeziora:

Jezioro Nur o pow.4 ha i pojemności 40 tys.m3 - osobliwością tego zbiornika jest
bardzo ciekawa roślinność. Można zobaczyć tu ciekawą paproć – salwinię pływającą.
Oprócz niej występują tu: grążel żółty, żabiściek pływający, osoka aloesowata oraz
rzęsy: drobna i trójrowkowa. W pasie przybrzeżnych trzcin i zarośli gnieździ się remiz
– ptak budujący charakterystyczne wiszące gniazda.

Jeziorko Kapuśniak o pow. ok. 1 ha i pojemności 10 tys.m3.
C. Stawy
Na rzece Nur zlokalizowane są niewielkie stawy hodowlane, dzierżawione przez PZW
w Lublinie:

staw Borowa – pow. 0,4 ha poj. 5 tys. m3,

staw Borowina – pow. 0,19 ha poj. 2 tys. m3,

staw Matygi – pow. 10,0 ha poj. 100 tys. m3,

staw Borowiec – pow. 2,0 ha poj. 20 tys. m3.
Wody stojące zajmują w Gminie Puławy 38 ha, natomiast łączna powierzchnia wód
powierzchniowych wynosi 831 ha.
STAN WÓD POWIERZCHNIOWYCH
Ogólnie zanieczyszczenie wód powierzchniowych jest wynikiem oddziaływania różnych
czynników antropogenicznych takich jak: urbanizacja, rolnictwo, uprzemysłowienie.
Do głównych przyczyn zagrożenia zasobów i jakości wód na terenie Gminy Puławy należy
zaliczyć:

niski stopień skanalizowania gminy;

znaczący pobór wód na cele bytowe i gospodarcze;

odprowadzanie ścieków nieoczyszczonych lub niedostatecznie oczyszczonych do gleby
i wód powierzchniowych;

niekontrolowane odprowadzanie wód opadowych do kanalizacji sanitarnej;

niewłaściwy sposób postępowania z wodami opadowymi i roztopowymi;

spływ powierzchniowy biogenów z pól i niewłaściwe składowanie nawozów naturalnych.
Istotnym źródłem presji na środowisko wodne jest niedostateczna sanitacja obszarów
wiejskich. Rozproszenie zabudowy mieszkaniowej na niektórych obszarach wiejskich Gminy
sprawia, że budowa kanalizacji sanitarnej jest tam ekonomicznie nieuzasadniona. Z tego
względu
z kanalizacji
sanitarnej
korzystają obecnie
W ESTMOR CONSULTING
nieliczni
mieszkańcy Gminy,
61
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
a mieszkańcy nie posiadający dostępu do kanalizacji korzystają z przydomowych
oczyszczalni lub zbiorników bezodpływowych, opróżnianych przez wyspecjalizowane firmy.
Jednym z głównych problemów występujących na terenie Gminy Puławy, w których bardzo
ważną funkcję stanowi rolnictwo, są spływy powierzchniowe zanieczyszczeń, obciążone
głównie związkami biogennymi (azotem i fosforem) właśnie pochodzenia rolniczego.
Ponadto, duże zagrożenie stanowi niewłaściwe przechowywanie i stosowanie nawozów
sztucznych
i
organicznych,
stosowanie
chemicznych
środków
ochrony
roślin
oraz niewłaściwe wykonywanie zabiegów agrotechnicznych.
Melioracje wodne szczegółowe polegają na regulacji stosunków wodnych w celu polepszenia
zdolności produkcyjnej gleby, ułatwienia jej uprawy oraz na ochronie użytków rolnych przed
powodziami. Zagrożenie dla zasobów wód stanowi niewłaściwe użytkowanie melioracji
wodnych,
odprowadzanie
nieoczyszczonych
wód
opadowych
z
powierzchni
zanieczyszczonych bezpośrednio do odbiorników oraz niewłaściwie prowadzona gospodarka
odpadami, jak np. dzikie wysypiska śmieci.
Reasumując, jakość wód powierzchniowych na terenie Gminy nie jest zadawalająca,
jednakże obserwuje się znaczną poprawę w stosunku do lat poprzednich.
Badania monitoringowe rzek
Jakość wód płynących badana jest w ramach krajowego i regionalnego podstawowego
monitoringu wód powierzchniowych. Monitoringiem jakości wód powierzchniowych na terenie
Gminy Puławy zajmuje się Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie.
Badanie jakości rzeki Wisły na terenie Gminy Puławy zostało przeprowadzone w punkcie
pomiarowo-kontrolnym Kurówka-Puławy (nazwa jcw: Kurówka od Białki do ujścia).
Poniżej zamieszczono tabelę przedstawiającą oceny stanu/potencjału ekologicznego z oraz
ocenę stopnia eutrofizacji spowodowanej zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł
komunalnych w 2010 r.
Tabela 8. Ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych badanych
w latach 2010 - 2012
W ESTMOR CONSULTING
62
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Objaśnienia:
Źródło: „Raport o stanie środowiska Województwa Lubelskiego w 2012 r.” (WIOŚ w Lublinie)
Zgodnie z przeprowadzonym monitoringiem, stan wód rzeki Wisły na terenie Gminy Puławy
został oceniony jako zły.
Wskaźnikami wpływającymi na zły stan rzek jest obecność związków fosforu i azotu
azotynowego, chlorofilu „a” i zawiesiny ogólnej. Wisła na odcinku Gminy prowadzi wody
pozaklasowe a zanieczyszczenia mają charakter tranzytowy i przejmowane są przez rzekę
w jej wcześniejszym biegu. Podobnie rzeka Wieprz, również prowadzi wody pozaklasowe, co
wiąże się z przejmowaniem wód z dopływów we wcześniejszym biegu, zanieczyszczonych
ściekami aglomeracji miejskich.
Badania monitoringowe jezior
W 2011 r. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie realizując zadania ujęte
w „Programie Państwowego Monitoringu Środowiska województwa lubelskiego na lata
2010-2012” przeprowadził badania siedmiu jezior. Niestety, wśród badanych jezior nie
uwzględniono jezior zlokalizowanych na terenie Gminy Puławy.
W ESTMOR CONSULTING
63
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Należy jednak zakładać, że stan wód powierzchniowych stojących jest niewystarczający dla
zapewnienia odpowiedniej jakości użytkowej wód (zaopatrzenie ludności w wodę do picia,
cele rekreacyjne). Przyczyną takiego stanu są nie tyle zanieczyszczenia punktowe, ale
przede wszystkim zanieczyszczenia przestrzenne, tj. spływy powierzchniowe z pól
pochodzenia rolniczego (z mineralnego nawożenia gleb i stosowania pestycydów) oraz
zanieczyszczone opady atmosferyczne. Znaczący udział na jakość wód na terenie Gminy
mają również zanieczyszczenia liniowe, które powstają w wyniku eksploatacji pojazdów
samochodowych. Nadal jednak głównym źródłem zanieczyszczenia wód są ścieki
komunalne.
WODY PODZIEMNE
Wody podziemne występujące na terenie Gminy Puławy związane są z utworami
czwartorzędu, trzeciorzędu oraz kredy oraz występują na różnych głębokościach.
„W dolinie Wisły występują w kontakcie hydraulicznym z wodami rzeki a zwierciadło
kształtuje się na głębokości od 0 do 5m. Wzdłuż lewego biegu Wisły (Opatkowice,
Bronowice, Góra Puławska) oraz w zawydmionych obszarach międzyrzecza Wisły i Wieprza,
woda podziemna występuje na głębokości od 5 do 10m.
Na Wysoczyźnie Radomskiej z utworami słaboprzepuszczalnymi i nieprzepuszczalnymi
(gliny) głębokość pierwszego poziomu wodonośnego przekracza głębokość 20 m. Utwory
czwartorzędowe w rejonie wysoczyzny dochodzące do 40m bezpośrednio kontaktują
z utworami kredowymi co powoduje łączność hydrauliczną wód tego rejonu. Na pozostałym
obszarze wody kontaktują się zarówno z utworami trzeciorzędowymi, czwartorzędowymi
oraz kredą.
Spośród poziomów wodonośnych znaczenie użytkowe posiadają poziomy kredowy
i czwartorzędowy. Ich jakość jest na ogół dobra, z wyjątkiem rejonu Puław, gdzie wskutek
emisji zanieczyszczeń gazowych z Zakładów Azotowych, w wodach podziemnych rejestruje
się ponadnormatywne zawartości amoniaku, azotynów i azotanów.
Celem zachowania poziomów wodonośnych do wykorzystania w przyszłości oraz ze
względu na zagrożenia zanieczyszczenia wód z uwagi na istniejącą strukturę geologiczną obszar części gminy został objęty statusem ochrony wód podziemnych”.
Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Puławy
Obszar Gminy Puławy położony jest w granicach dwóch głównych zbiorników wód
podziemnych (GZWP) oznaczonych numerami:

nr 406 Główny Zbiornik Wód Podziemnych Niecka Lubelska,

nr 405 Główny Zbiornik Wód Podziemnych Niecka Radomska.
W ESTMOR CONSULTING
64
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Rysunek 4. GZWP na terenie Gminy Puławy
Źródło: http://epsh.pgi.gov.pl/epsh/
Tabela 9. Charakterystyka GZWP na terenie Gminy Puławy
Nazwa GZWP
Stratygrafia
Szacunkowe zasoby
(tys. m3/d)
Średnia głębokość
ujęć [m]
405
Niecka Radomska
czwartorzęd
820
30-70
406
Niecka Lubelska
czwartorzęd
1330
85
Kod
GZWP
Źródło: www.gios.gov.pl
Badania monitoringowe wód podziemnych
Ocenę jakości wód podziemnych za 2011 r. przeprowadzono w oparciu o rozporządzenie
Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód
podziemnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 143, poz. 896), które przewiduje pięć klas czystości wód:

klasa I (wody o bardzo dobrej jakości)

klasa II (wody dobrej jakości)

klasa III (wody zadowalającej jakości)

klasa IV (wody niezadowalającej jakości)

klasa V (wody złej jakości)
W ocenie wód podziemnych uwzględniono rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia
29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi
(Dz. U. Nr 61, poz. 417). Ponadto wody podziemne podlegają ocenie ze względu na poziom
W ESTMOR CONSULTING
65
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
azotanów wg rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie
kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł
rolniczych (Dz.U. Nr 241, poz. 2093).
Program Państwowego Monitoringu Środowiska realizowany na terenie woj. lubelskiego
w 2011 r. w ramach monitoringu regionalnego obejmował 13 źródeł. Przeprowadzone
badania wykazały, że dominowały wody bardzo dobrej jakości – I klasy i dobrej jakości II klasy. W badanych źródłach nie stwierdzono wysokich stężeń azotanów, ich zawartość
mieściła się w I i II klasie jakości.
Na terenie województwa lubelskiego wyznaczono kilka jednolitych części wód podziemnych
(JCWPd), w tym na terenie Gminy Puławy znajdują się:
 nr 102 – znajduje się w Regionie Środkowej Wisły w pasie wyżyn, powierzchnia
2 224 km2;
 nr 106 - znajduje się w Regionie Środkowej Wisły, powierzchnia 2 179,7 km2.
Rysunek 5. Lokalizacja JCWPd nr 102 i 106
W ESTMOR CONSULTING
66
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Źródło: www.psh.gov.pl
Użytkowe poziomy wodonośne kredowy i czwartorzędowy gromadzą wody określane jako
dobre
z wyjątkiem
rejonu
Puław,
gdzie
w
wodach
podziemnych
rejestruje się
ponadnormatywne zawartości amoniaku, azotynów i azotanów. Lokalizacja Gminy w obrębie
rozległego zbiornika wód czwartorzędowych doliny Wisły i związanego z tym zagrożenia wód
podziemnych ze względu na istniejącą strukturę geologiczną pradoliny Wisły sprawia, że
część obszaru Gminy objęta została statusem obszaru ochrony wód podziemnych.
Generalnie zasadniczym zagrożeniem są ścieki przemysłowe oraz ścieki komunalne.
Infiltracja zanieczyszczeń do wód podziemnych z powodu braku kanalizacji w większej
części Gminy jest prawdopodobna z uwagi na łączność hydrauliczną użytkowych poziomów
wodonośnych.
7.1.2.Program poprawy dla pola: Jakość wód i stosunki wodne
Cel strategiczny
Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód
powierzchniowych i podziemnych oraz zapewnienie
wszystkim mieszkańcom Gminy wody pitnej odpowiedniej
jakości
Poprawa jakości wód powierzchniowych i płytkich podziemnych (gruntowych) na terenie
Gminy Puławy wymaga realizacji przedsięwzięć m.in. wykluczających odprowadzanie
W ESTMOR CONSULTING
67
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
ścieków nieoczyszczonych do ziemi. W związku z tym, konieczne jest przeprowadzenie
szeregu przedsięwzięć inwestycyjnych i pozainwestycyjnych.
Cele krótkookresowe do roku 2016:
 Ograniczenie zrzutu nieoczyszczonych ścieków komunalnych do gruntu, wód
powierzchniowych i podziemnych.
 Racjonalna gospodarka wodna.
 Zwiększenie zasięgu oraz modernizacja infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej.
Cele długookresowe do roku 2020:
 Poprawa jakości wód powierzchniowych,
 Ochrona wód powierzchniowych przed zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł
komunalnych, przemysłowych i rolniczych,
 Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej na terenie gminy poprzez budowę
i modernizację sieci wodociągowych, kanalizacyjnych, ujęć wody, stacji uzdatniania
wody,
 Docelowe objęcie systemem kanalizacji całego obszaru Gminy,
 Współpraca ponadlokalna w celu ochrony wód powierzchniowych i podziemnych.
ZADANIA PRZEWIDZIANE DO REALIZACJI NA TERENIE GMINY PUŁAWY
L.P.
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
1
Budowa kanalizacji sanitarnej
na terenie Gminy z
uwzględnieniem możliwości
transportu hydraulicznego
ścieków do już istniejących
oczyszczalni
Gmina
Puławy
2013 2020
bd
Gmina Puławy
2
Modernizacja ujęć wody, sieci
wodociągowych i
kanalizacyjnych
Gmina
Puławy
2013 2020
bd
Gmina Puławy,
Przedsiębiorstwo
Komunalne
3
Budowa przydomowych
oczyszczalni ścieków na
terenie gminy
Gmina
Puławy
2013 2020
bd
Mieszkańcy
4
Budowa i konserwacja
urządzeń melioracyjnych
odwadniających drogi gminne
Gmina
Puławy
2013 2020
bd
Wojewódzki
Zarząd Melioracji
i Urządzeń
Wodnych
5
Budowa płyt obornikowych
Gmina
Puławy
2013 2020
bd
Mieszkańcy rolnicy
W ESTMOR CONSULTING
68
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
7.2. Powietrze
7.2.1.Stan aktualny
Powietrze atmosferyczne należy do najważniejszych chronionych komponentów środowiska
przyrodniczego. Obowiązujące regulacje prawne odnoszą się przede wszystkim do jego
jakości oraz kontroli emisji w postaci pozwoleń na emisję gazów i pyłów. Ze względu na
porozumienia międzynarodowe, ochrona powietrza atmosferycznego obejmuje również
warstwę ozonową i klimat.
W polskim prawie środowiskowym zakres i sposoby ochrony powietrza atmosferycznego są
określane głównie w ustawie Prawo ochrony środowiska. Przepisy te dotyczą ochrony
zasobów środowiska przyrodniczego, przeciwdziałania zanieczyszczeniom, wydawania
pozwoleń, opłat i kar administracyjnych za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza.
W efekcie ramy prawne ochrony powietrza atmosferycznego w Polsce wyznaczają
następujące akty:
A. Z zakresu prawa krajowego:
1) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowisku i towarzyszące jej
rozporządzenia,
2) Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 roku o substancjach zubożających warstwę ozonową.
B. Z zakresu prawa wspólnotowego:
1) Dyrektywa 96/62/WE z 1996 roku w sprawie oceny i zarządzania jakością otaczającego
powietrza wraz z dyrektywami córkami,
2) Dyrektywa 2001/81/WE z 2001 roku w sprawie krajowych poziomów emisji dla
niektórych rodzajów zanieczyszczeń powietrza.
3) Dyrektywa 1999/13/WE z 1999 roku w sprawie kontroli emisji lotnych związków
organicznych ze stosowania rozpuszczalników organicznych.
4) Dyrektywa 94/63/WE z 1994 roku w sprawie kontroli emisji lotnych związków
organicznych ze składowania paliwa i jego dystrybucji z terminali do stacji paliw,
5) Dyrektywa 2001/80/WE z 2001 roku w sprawie ograniczenia emisji niektórych
zanieczyszczeń do powietrza z dużych obiektów energetycznego spalania,
6) Dyrektywa 2003/87/WE z 2003 roku ustanawiająca system handlu przydziałami emisji
gazów cieplarnianych we Wspólnocie,
7) Dyrektywy dotyczące zawartości określonych substancji w paliwach,
8) Dyrektywa IPPC (96/61/WE),
9) Rozporządzenie
wspólnotowe 2037/2000 z 2000 roku w sprawie substancji
zubożających warstwę ozonową.
C. Z zakresu prawa międzynarodowego:
W ESTMOR CONSULTING
69
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
1) Konwencja w sprawie transgranicznego zanieczyszczenia powietrza na dalekie
odległości z 1979 roku,
2) Protokół do Konwencji w sprawie transgranicznego zanieczyszczenia powietrza
na dalekie odległości, dotyczący długofalowego finansowania wspólnego programu
monitoringu i oceny przenoszenia zanieczyszczeń powietrza na dalekie odległości
w Europie (EMEP) z 1984 roku,
3) Ramowa
Konwencja
Narodów
Zjednoczonych
w
sprawie
zmian
klimatu
z 1992 roku,
4) Protokół z Kioto z 1997 roku,
5) Konwencja wiedeńska o ochronie warstwy ozonowej z 1985 roku,
6) Protokół
montrealski
w
sprawie
substancji
zubożających
warstwę
ozonową
z 1987 roku.
Potrzeba prawnej ochrony powietrza jest skutkiem jego zanieczyszczenia, które w ustawie –
Prawo ochrony środowiska zostało zdefiniowane jako emisja, która może być szkodliwa
dla zdrowia ludzi lub stanu środowiska, może powodować szkodę w dobrach
materialnych, może pogarszać walory estetyczne środowiska lub może kolidować
z innymi uzasadnionymi sposobami korzystania ze środowiska (art. 3 pkt 49 u.p.o.ś.).
Postępująca urbanizacja przyczynia się do wzrostu liczby źródeł emisji zanieczyszczeń.
Badania jakości powietrza potwierdzają, iż emisja antropogeniczna jest głównym źródłem
zanieczyszczeń powietrza w województwie lubelskim.
Najczęściej stosowaną klasyfikacją źródeł emisji jest następujący podział:

źródła
punktowe
związane
z
energetycznym
spalaniem
paliw
i
procesami
technologicznymi w zakładach przemysłowych;

źródła liniowe związane z komunikacją;

źródła powierzchniowe niskiej emisji rozproszonej komunalno-bytowej i technologicznej.
W Gminie Puławy głównym źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza jest tzw. emisja
antropogeniczna,
wynikająca
z
działalności
człowieka
oraz
emisja
z
podmiotów
gospodarczych i zakładów, emisja niska z gospodarki komunalnej (kotłownie, indywidualne
paleniska domowe i jednostki gospodarcze) oraz emisja komunikacyjna, a także emisja
z zakładów przemysłowych w sąsiadujących gminach (zwłaszcza Mieście Puławy).
EMISJA PUNKTOWA
Punktowe źródła mają istotny wpływ na wielkość i zasięg stężeń zanieczyszczeń w powietrzu
atmosferycznym. Emisja punktowa pochodzi głównie z dużych zakładów przemysłowych
emitujących pyły, dwutlenek siarki, tlenek azotu, tlenek węgla oraz metale ciężkie.
W ESTMOR CONSULTING
70
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
W 2011 r., według danych GUS, emisja zanieczyszczeń do powietrza z zakładów
szczególnie uciążliwych zlokalizowanych na terenie województwa lubelskiego wyniosła
5 581,2 tys. Mg, w tym emisja pyłów 2,4 tys. Mg i emisja gazów (z uwzględnieniem CO 2)
5 578,8 tys. Mg. W stosunku do roku 2010 nastąpił spadek około 14% zanieczyszczeń
pyłowych i wzrost około 7,4% zanieczyszczeń gazowych.
Na terenie Gminy Puławy nie występują większe zakłady przemysłowe, które emitowałyby
znaczne ilości szkodliwych pyłów do atmosfery. Największy jednak wpływ na jakość
powietrza na terenie Gminy mają zakłady przemysłowe zlokalizowane w pobliskich
Puławach. Największą ilość zanieczyszczeń do powietrza w 2011 r. wprowadziły Zakłady
Azotowe „PUŁAWY” S.A. w Puławach – 1 931 759,5 Mg (35,6%). Emisja zanieczyszczeń
gazowych i pyłowych jest związana z produkcją mocznika, saletry amonowej i kaprolaktamu.
Związki azotu są przenoszone z wiatrem przede wszystkim w kierunku północno-wschodnim
i wschodnim od Zakładów. Na najbardziej narażonych obszarach obserwuje się intensywną
erozję glebową i trwałe przekształcenia szaty roślinnej.
Zgodnie z
ustawą z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów
cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. z 2009 r. Nr 130, poz. 1070, z późn. zm.) podmioty
gospodarcze zobowiązane są do sporządzania rocznych raportów o wielkościach emisji
gazów cieplarnianych i innych substancji, wprowadzanych do powietrza. Ustawowy
obowiązek raportowania danych o emisji gazów cieplarnianych do powietrza dotyczy
wszystkich korzystających ze środowiska.
EMISJA LINIOWA
W ostatnich latach istotnie wzrosła dostępność pojazdów, praktycznie dla każdej grupy
społecznej. Wynika to nie tylko z poprawy stopy życiowej w Polsce, ale także możliwości
zakupu tanich, używanych pojazdów z zagranicy, których stan techniczny niejednokrotnie
pozostawia wiele do życzenia. W związku z tym, praktycznie każda rodzina posiada już co
najmniej jeden samochód. Jednocześnie w ostatnich latach spadł wskaźnik osób
podróżujących jednym samochodem, co wiąże się nie tylko ze wzrostem kosztów podróży,
ale i wyższą emisją zanieczyszczeń ze źródeł komunikacyjnych. Do zmiany tej niekorzystnej
sytuacji, zwłaszcza z punktu widzenia środowiska naturalnego, mogą przyczynić się
wzrastające ceny paliw, które najprawdopodobniej zmuszą część społeczeństwa do zmiany
nawyków na bardziej ekonomiczne. Nie bez znaczenia są też kampanie społeczne
o tematyce ekologicznej, zachęcające do korzystania z komunikacji publicznej.
Na terenie Gminy Puławy dostęp do komunikacji publicznej możliwy jest dzięki autobusom
MZK Puławy, PKS oraz połączeniom PKP. Rozproszona zabudowa w niektórych wsiach
gminnych sprawia, że korzystanie z samochodu jest nieuniknione. Mimo wszystko, działania
W ESTMOR CONSULTING
71
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
proekologiczne, w tym zakresie, prowadzone na terenie Gminy mogą skupiać się na
propagowaniu ekonomicznego podróżowania samochodem (zorganizowanie dojazdów przy
maksymalnym wykorzystaniu liczby miejsc w pojeździe, co zmniejsza koszty podróży
i jednocześnie ogranicza emisję zanieczyszczeń na skutek mniejszej ilości spalonego
paliwa) lub jeśli to tylko możliwe, zastąpienie go rowerem, co wpływa nie tylko na
środowisko, ale i stan zdrowia mieszkańców. Połączenia lokalne z wykorzystaniem
transportu
zbiorowego
(tj.
MZK,
PKS)
przyczyniają
się
zatem
do
zmniejszenia
zanieczyszczeń.
Poziom zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego jest zależny od natężenia ruchu
na poszczególnych trasach komunikacyjnych. Wielkość emisji ze źródeł komunikacyjnych
zależna jest od ilości i rodzaju samochodów oraz rodzaju stosowanego paliwa jak również od
procesów związanych ze zużyciem opon, hamulców a także ścierania nawierzchni dróg.
Emisję związaną z ww. procesami zalicza się do tzw. emisji pozaspalinowej. Dodatkowy
wpływ na wielkość emisji pyłu PM10 ma tzw. emisja wtórna (z unoszenia) pyłu PM10
z nawierzchni dróg. System komunikacyjny ma istotny wpływ na stan jakości powietrza
głównie z tytułu transportu drogowego, w tym przede wszystkim ruchu tranzytowego
pojazdów ciężkich.
Największy wpływ transportu na jakość powietrza w Gminie Puławy występuje w rejonie tras
komunikacyjnych o dużym natężeniu ruchu (droga krajowa nr 12 oraz drogi wojewódzkie –
zwłaszcza te o znaczeniu regionalnym: droga nr 738 i 801).
Pomimo, iż sieć dróg na terenie Gminy jest stale modernizowana i przebudowywana,
to jednak ciągły wzrost ruchu samochodowego pociąga za sobą degradację stanu
technicznego dróg, a co za tym idzie zwiększenie hałasu komunikacyjnego i wzrost ilości
zanieczyszczeń w powietrzu. Dodatkowo, na większe zanieczyszczenia powietrza na terenie
Gminy wpływa lokalizacja obwodnicy Puław biegnącej przez teren Gminy. Dzięki obwodnicy
ruch pojazdów samochodowych został wyprowadzony z miasta na teren wsi.
W celu redukcji emisji zanieczyszczeń ze źródeł liniowych warto kontynuować działania
polegające na poprawie stanu technicznego dróg już istniejących (w tym również likwidacja
nieutwardzonych poboczy) oraz na zmniejszeniu natężenia ruchu na głównych szlakach
komunikacyjnych.
EMISJA POWIERZCHNIOWA
Źródłem emisji powierzchniowej, pochodzącej z sektora bytowego, są lokalne kotłownie
i paleniska domowe. W Gminie Puławy produkcja energii cieplnej na potrzeby grzewcze
odbywa się w:
W ESTMOR CONSULTING
72
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

kotłowniach własnych małych obiektów użyteczności publicznej (szkoły, przedszkola,
przychodnia, apteka, remizy strażackie i budynki administracyjne),

kotłowniach małych obiektów działalności gospodarczej (głownie sklepy) i zakładów,

w
indywidualnych
kotłowniach
budynków
mieszkalnych
oraz
indywidualnych
paleniskach domowych.
W związku z tym, że na terenie Gminy Puławy większość mieszkańców nie ma dostępu do
sieci gazowej mającej najmniejszy negatywny wpływ na stan powietrza, to produkcja ciepła
odbywa się głównie poprzez spalanie głównie węgla kamiennego oraz w niewielkim stopniu
oleju opałowego, w wyniku czego do atmosfery przedostają się szkodliwe substancje, które
działają niekorzystnie na środowisko naturalne.
Na terenach wiejskich mieszkańcy ogrzewają swoje domy głównie węglem, co przyczynia się
do wysokiej emisji dwutlenku siarki, tlenku azotu, pyłów, sadzy oraz tlenku węgla
i węglowodorów aromatycznych. Coraz wyższe ceny paliw opałowych przyczyniają się
z kolei do poszukiwania różnego rodzaju oszczędności. Z tego powodu część mieszkańców
spala w swoich piecach różnego rodzaju odpady, emitujące znaczne ilości zanieczyszczeń.
Praktyka ta jest w dalszym ciągu powszechna dla obszarów wiejskich. Innym sposobem
poszukiwania oszczędności jest wykorzystanie na cele ogrzewania i przygotowania ciepłej
wody użytkowej, odnawialnych źródeł energii. Montaż tego typu urządzeń wiąże się z dość
wysokimi nakładami na etapie inwestycyjnym, natomiast w fazie eksploatacji wymaga
ponoszenia znacznie niższych kosztów, niż w przypadku powszechnie stosowanych źródeł
ciepła opalanych węglem, olejem czy gazem. Ze względu na coraz atrakcyjniejsze ceny
urządzeń grzewczych bazujących na odnawialnych źródłach energii oraz dodatkowo
możliwość współfinansowania takiej inwestycji np. z WFOŚiGW oraz funduszy Unii
Europejskiej, Gmina będzie podejmowała działania mające na celu zachęcenie mieszkańców
do wyposażenia budynków mieszkalnych w urządzenia bazujące na odnawialnych źródłach
energii.
Sposobem ograniczania niskiej emisji na terenie Gminy jest także termomodernizacja
budynków mieszkalnych oraz budynków użyteczności publicznej, których przegrody
zewnętrzne nie spełniają warunków technicznych w zakresie wartości współczynnika
przenikania ciepła. Docieplenie ścian zewnętrznych, stropów lub stropodachów, wymiana
stolarki okiennej i drzwiowej oraz usprawnienia w zakresie instalacji c.o. i c.w.u. wiążą się
z istotnym ograniczeniem zapotrzebowania budynku na ciepło, co znajduje bezpośrednie
odzwierciedlenie w ilości spalanego paliwa, a w rezultacie emisji zanieczyszczeń.
Występująca na danym terenie struktura paliwowa wśród korzystających z indywidualnych
źródeł ciepła jest bardzo istotna ze względu na jakość powietrza. Praktyka stosowana w całej
W ESTMOR CONSULTING
73
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Polsce wskazuje, iż w domowych kotłowniach nie tylko spalane są ww. paliwa ale również
odpady, takie jak.: plastik, guma itp. Zjawisko to powoduje zwiększone zanieczyszczenie
powietrza szczególnie w okresie grzewczym, a toksyczne związki uwalniane do atmosfery
podczas spalania paliw jak i odpadów mają fatalny wpływ na zdrowie społeczeństwa.
Eksploatacja domowych pieców grzewczych odbywa się w ramach tzw. powszechnego
korzystania ze środowiska i w rozumieniu przepisów ustawy - Prawo ochrony środowiska nie
wymaga uzyskania pozwoleń na wprowadzenie gazów i pyłów do powietrza. W przypadku
sektora bytowo-komunalnego nie ma opracowanych skutecznych i ekonomicznie zasadnych
metod redukcji zanieczyszczeń poprzez urządzenia ochronne. Brak podstaw prawnych
do zarządzenia wymiany starych, niskosprawnych i nieekologicznych kotłów i pieców
węglowych przez osoby fizyczne jest poważną barierą do podjęcia działań zmierzających do
ograniczenia ich oddziaływania na jakość powietrza. Dlatego też podejmowane działania
powinny być w pierwszej kolejności skierowane na większe uświadomienie społeczeństwa
i propagowanie szerszego wykorzystania paliw niskoemisyjnych, bardziej przyjaznych
środowisku, których wykorzystanie przyczyni się do zmniejszenia tzw. niskiej emisji, jak
również wyeliminuje spalanie odpadów.
Na terenie Gminy Puławy ze względu na jej typowy charakter rolniczy, nie stwierdzono
występowania większych emitorów zanieczyszczeń powietrza.
W wyniku spalania paliw naturalnych, oprócz ciepła, powstają również gazy spalinowe oraz –
w przypadku paliw stałych – popioły i żużle. Skład spalin jest różny w zależności od rodzaju
paliwa
oraz
samego
procesu
spalania,
który
wbrew
pozorom
jest
procesem
skomplikowanym, zależnym od temperatury, stosunku do ilości paliwa, rodzaju palnika lub
paleniska i wielu innych czynników.
Głównym składnikiem spalin powstających przy spalaniu paliw stałych jest ditlenek węgla
(CO2), w mniejszych ilościach ditlenek siarki (SO2), tlenek węgla (CO), tlenki azotu (NOx),
para wodna (H2O), sadza i pył. W przypadku paliw ciekłych i gazowych udział pary wodnej
w spalinach jest większy i porównywalny z ilością CO2, natomiast nie ma w nich pyłu,
a w przypadku gazu ziemnego – SO2. Niektóre gatunki ropy naftowej także nie posiadają
związków siarki.
W spalinach pochodzących z paliw ciekłych i gazowych również występują, choć
w mniejszych ilościach, tlenki azotu i sadza, gdyż ich obecność jest związana raczej
z samym procesem spalania niż z rodzajem paliwa.
W ESTMOR CONSULTING
74
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

Tlenki węgla
Z punku widzenia ochrony środowiska rozróżnia się dwa rodzaje dwutlenków węgla:
przyjazny dla środowiska - o krótkim (trwającym od 1 roku do kilkudziesięciu lat) obiegu
w przyrodzie, który powstaje w procesach utleniania biomasy (drewna, słomy, biopaliw
i biomasy) i nieprzyjazny, który jest produktem spalania paliw nieodnawialnych (węgla,
ropy, gazu), a cykl jego obiegu określa się w milionach lat.

Tlenki siarki
Głównym źródłem emisji SO2 jest energetyka – 90%, natomiast za pozostałe 10% emisji
odpowiada przemysł i komunikacja. Dwutlenek siarki, jako taki nie szkodzi środowisku,
jednak w obecności ozonu – O3, który powstaje podczas wyładowań atmosferycznych,
przekształca się w bardzo niebezpieczny dla środowiska SO3, który łączy się
w chmurach z parą wodną i spada na ziemię w postaci kwaśnego deszczu.

Związki organiczne
Związki organiczne w spalinach to głownie węglowodory alifatyczne (parafiny), które są
praktycznie obojętne dla środowiska, oraz policykliczne węglowodory aromatyczne
(wielopierścieniowe), które alergizują, podrażniają błony śluzowe, a nawet mogą
wywoływać nowotwory. Najbardziej znany z tych związków to benzo[a]piren (BaP), który
jest związkiem silnie rakotwórczym.
Przyczyną powstawania tych węglowodorów jest niepełne spalanie paliw przy zbyt
małej ilości powietrza, termiczny rozkład paliwa (piroliza) również wobec braku tlenu,
a także gwałtowne schładzanie płomienia na skutek nierównomiernego spalania,
rozruchu urządzenia lub spalania paliw w nieodpowiednich kotłach, palnikach lub
silnikach.

Sadza
Głównym składnikiem sadzy, która tworzy ze spalinami lub powietrzem aerozol
nazywany dymem, jest węgiel bezpostaciowy. Sadza zawiera także węglowodory.
Ponieważ z węglowodorów aromatycznych sadza powstaje łatwiej niż z alifatycznych,
więc to one są drugim składnikiem sadzy. Należy zatem przypuszczać, że sadza może
mieć, podobnie jak i węglowodory aromatyczne, działanie rakotwórcze.

Pyły
Pyły i popioły to stałe składniki mineralne, które pozostają po spaleniu paliw. Popiół
i sadza stanowią główne składniki dymu,
którego cząsteczki o rozmiarach
nieprzekraczających 0,1 μm mają bardzo dobrze rozwiniętą powierzchnię, dzięki której
W ESTMOR CONSULTING
75
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
adsorbują lotne toksyczne składniki spalin i dlatego są bardzo niebezpieczne dla
zdrowia ludzi i zwierząt, a także dla roślin.
Najważniejsze negatywne skutki oddziaływania produktów spalania paliw nieodnawialnych,
głównie węgla kamiennego i brunatnego, to pogłębienie się efektu cieplarnianego
oraz powiększanie się stref występowania smogu. Kwaśny smog, zwany londyńskim,
na skutek inwersji aerozolu, składającego się z tlenków siarki i pyłu ze spalonego węgla oraz
mgły, zamiast unosić się jako cieplejszy od powietrza, opada na miasto i zatruwa jego
mieszkańców. Wraz z rozwojem motoryzacji i komunikacji miejskiej, oprócz smogu
londyńskiego, pojawił się nowy rodzaj smogu, zwany fotochemicznym, który atakuje
w upalne lata. Smog ten zawiera, oprócz tlenków siarki i pyłów, także: tlenki azotu, związki
organiczne, np. aldehydy, ketony, azotany i nadtlenki organiczne oraz ozon. W efekcie
zamkniętego cyklu ponad 200 reakcji chemicznych, efekt smogu fotochemicznego pogłębia
się, a jego produkty nie są obojętne dla środowiska. Wolne rodniki działają rakotwórczo,
a ozon, który w stratosferze chroni nas przed promieniowaniem ultrafioletowym, w dolnych
warstwach atmosfery jest równie niebezpieczny dla organizmów żywych jak związki
rakotwórcze.
Negatywne oddziaływanie energetyki konwencjonalnej na środowisko obejmuje ponadto:

zakwaszenie atmosfery tlenkami siarki i azotu wskutek czego giną lasy, zamiera życie
w rzekach i jeziorach;

brak tlenu w środowisku morskim, co jest następstwem emisji tlenków azotu, zaburza
równowagę pokarmową w morzu ze szkodą dla żyjących w nim organizmów roślinnych
i zwierzęcych;

zanieczyszczenie wód zaskórnych metalami ciężkimi wymywanymi z nieprawidłowo
składowanych popiołów i żużli, a także produktami ubocznymi powstającymi podczas
oczyszczania spalin metodami mokrymi i suchymi.
Skażenie wody, ziemi i powietrza, wpływa na tempo wzrostu zachorowań i zaburzeń
genetycznych wśród ludności zamieszkującej regiony o silnie rozwiniętym przemyśle.
Obserwowana jest także wzmożona korozja konstrukcji żelbetonowych oraz coraz szybciej
postępujące niszczenie dorobku kultury materialnej. W rejonach silnie uprzemysłowionych
zamierają również lasy, zwłaszcza iglaste.
(Źródło: „Proekologiczne odnawialne źródła energii” W. M. Lewandowski, Warszawa 2007)
Zagrożenia wynikające z zanieczyszczeń powietrza są groźniejsze od zanieczyszczeń wód
czy gleb, ze względu na niedająca się kontrolować łatwość rozprzestrzeniania.
W ESTMOR CONSULTING
76
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
STAN POWIETRZA
Zgodnie z art. 89 ustawy Prawo ochrony środowiska Wojewódzki Inspektor Ochrony
Środowiska co roku dokonuje oceny poziomów substancji w powietrzu w poszczególnych
strefach. W rozumieniu założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy – prawo ochrony
środowiska, przygotowywanych w związku z transpozycją do prawa polskiego Dyrektywy
2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości
i czystszego powietrza dla Europy przyjmuje się, że od stycznia 2010 r. dla wszystkich
zanieczyszczeń uwzględnionych w ocenie strefę stanowi:

aglomeracja o liczbie mieszkańców powyżej 250 tysięcy,

miasto nie będące aglomeracją o liczbie mieszkańców powyżej 100 tysięcy,

pozostały obszar województwa, nie wchodzący w skład aglomeracji i miast powyżej
100 tys. mieszkańców.
Na jakość powietrza na terenie Gminy Puławy najsilniej oddziaływają. Zakłady Azotowe
„Puławy” S.A.. Zagrożenie, jakie powodują, stało się podstawą do uznania tej części
województwa lubelskiego za tzw. Puławski Obszar Zagrożenia Ekologicznego. Gmina
Puławy w całości znajduje się w jego granicach. Na jej warunki aerosanitarne oddziałuje
również Elektrownia Kozienice. Najbardziej widocznym świadectwem skażenia środowiska
są zdewastowane drzewostany w bliższym i dalszym otoczeniu Zakładów.
W powiecie puławskim monitorowany jest stan powietrza atmosferycznego w trzech
punktach zlokalizowanych w Puławach, Nałęczowie i Końskowola. Wojewódzki Inspektorat
Ochrony Środowiska w Lublinie nie prowadził zatem na terenie Gminy Puławy pomiarów
poziomów zanieczyszczeń w powietrzu. Jednakże każdego roku przeprowadzana jest ocena
jakości powietrza województwa lubelskiego. W związku z powyższym w 2013 r. wykonana
została kolejna roczną ocenę jakości powietrza. Ocena ta została opracowana na podstawie
wyników badań imisji zanieczyszczeń powietrza przeprowadzonych w 2012 r. Celem
opracowania rocznej oceny jakości powietrza jest uzyskanie informacji o stężeniach
zanieczyszczeń na obszarze poszczególnych stref województwa lubelskiego.
W województwie lubelskim Ocenę powietrza w województwie lubelskim za 2012 r. wykonano
w 2 strefach: Aglomeracja Lubelska oraz strefa lubelska, do której zaliczono m.in. Gminę
Puławy.
Celem sporządzenia oceny jest uzyskanie informacji o poziomach stężeń substancji
zanieczyszczających
powietrze
na
obszarze
poszczególnych
stref
w
zakresie
umożliwiającym:

dokonanie klasyfikacji stref w oparciu o obowiązujące kryteria,
W ESTMOR CONSULTING
77
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

uzyskanie informacji o przestrzennych rozkładach stężeń zanieczyszczeń na obszarze
strefy,
w
zakresie
umożliwiającym
wskazanie
obszarów
przekroczeń
wartości
kryterialnych,

wskazanie prawdopodobnych przyczyn występowania ponadnormatywnych stężeń
zanieczyszczeń w określonych rejonach,

wskazanie potrzeb dotyczących wzmocnienia istniejącego systemu monitoringu i oceny.
Ocena za 2012 r. została wykonana w oparciu o kryteria określone rozporządzeniem Ministra
Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji
w powietrzu. Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska oraz
zapisami aktów wykonawczych ocenie podlegają następujące substancje:

benzen, dwutlenek azotu, dwutlenek siarki, ołów, tlenek węgla, ozon, pył zawieszony
PM10 i PM2,5, arsen, kadm, nikiel, benzo/α/piren dla kryteriów określonych ze względu
na ochronę zdrowia,

dwutlenek siarki, tlenki azotu, ozon dla kryteriów określonych ze względu na ochronę
roślin.
Podstawą klasyfikacji stref w rocznej ocenie jakości powietrza są wartości poziomów:
dopuszczalnego,
dopuszczalnego
powiększonego
o
margines
tolerancji
(PM2.5),
docelowego i celu długoterminowego określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska
z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 47,
poz. 281) oraz w dyrektywie 2008/50/WE-CAFE.
W wyniku klasyfikacji, w zależności od analizy stężeń w danej strefie można wydzielić
następujące klasy stref:

klasa A – stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy nie przekraczają poziomów
dopuszczalnych i poziomów docelowych.

klasa B – stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy
dopuszczalne lecz nie przekraczają poziomów dopuszczalnych powiększonych
o margines tolerancji,

klasa C – stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy
dopuszczalne powiększone o margines tolerancji, w przypadku gdy margines tolerancji
nie jest określony – poziomy dopuszczalne i poziomy docelowe,
oraz dla ozonu

klasa D1 – stężenia ozonu nie przekraczają poziomu celu długoterminowego,

klasa D2 – stężenia ozonu przekraczają poziom celu długoterminowego.
Ocena jakości powietrza na obszarze województwa lubelskiego według kryteriów
określonych pod kątem ochrony roślin wykazała brak przekroczeń stężeń dopuszczalnych
W ESTMOR CONSULTING
78
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
określonych dla dwutlenku siarki i tlenków azotu, natomiast dokonując oceny stężeń ozonu
stwierdzono przekroczenie wartości poziomu celu długoterminowego.
Tabela 10. Ocena jakości powietrza pod kątem ochrony roślin
Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla
obszaru całej strefy
Nazwa powiatu
SO2
NOx
O3
A
A
A
strefa lubelska
Źródło: „Ocena powietrza w województwie lubelskim za 2012 r.”
Tabela 11. Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszczeń, uzyskane w ocenie
rocznej dokonanej z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia wg
jednolitych kryteriów w skali kraju, zgodnych z kryteriami UE
Nazwa
strefy
Strefa
lubelska
Kod
strefy
PL0602
Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych substancji dla obszaru
całej strefy
SO2
NO2
PM10
Pb
C6H6
CO
O3
As
Cd
Ni
BaP
PM2,5
A
A
C
A
A
A
A
C
A
A
A
A
Źródło: „Ocena powietrza w województwie lubelskim za 2012 r.”
Z danych zestawionych w tabeli 12 wynika, iż jedynie poziomy stężeń pyłu PM10 w strefie
lubelskiej kształtowały się powyżej poziomu dopuszczalnego, co zadecydowało o klasyfikacji
wynikowej C dla tego zanieczyszczenia. Najwyższe stężenia BaP zanotowano na terenach,
gdzie emisja niska z indywidualnego ogrzewania budynków jest dominująca.
Natomiast stężenia pozostałych zanieczyszczeń tj. SO2, NO2, C6H6, CO, O3, PM2,5 oraz
metali: Pb, Cd, Ni, As, BaP nie przekraczały wartości dopuszczalnych, dlatego tez klasą
wynikową dla wymienionych zanieczyszczeń jest klasa A.
Przeprowadzona analiza poziomu stężeń zanieczyszczeń za 2012 r. wykazała zatem dobrą
jakość powietrza na terenie Gminy Puławy.
ODORY
Odorami nazywa się lotne związki chemiczne organiczne i nieorganiczne wyczuwane przez
receptory węchowe przy bardzo niskich stężeniach i rejestrowane przez mózg jako
nieprzyjemne (wg doc. dr hab. Zbigniewa Maklesa oraz dr inż. Magdaleny GalwasZakrzewskiej).
Do źródeł wytwarzających gazy złowonne (odory) na terenie Gminy można zaliczyć:

odory towarzyszące hodowli (składowanie bądź nawożenie obornikiem, gnojówką,
gnojowicą),
W ESTMOR CONSULTING
79
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

odory towarzyszące chemizacji w rolnictwie (wykonywanie oprysków),

zbiorniki bezodpływowe (szamba),

niezorganizowane źródła emisji z indywidualnych palenisk domowych, (np. spalanie
odpadów z tworzyw sztucznych, gumy w paleniskach domowych),

W
oczyszczalnie ścieków.
celu
zapewnienia
wysokiej
jakości
życia
na
terenie
Gminy
wynikającej
m.in. z nieuciążliwej emisji złowonnej, konieczne jest konsekwentne postępowanie zarówno
mieszkańców (poprzez wyeliminowanie spalania odpadów, rozszczelniania szamb),
jak i władz Gminy m. in. poprzez: edukację ekologiczną mieszkańców, poszerzanie pasów
zieleni izolacyjnych wokół obiektów uciążliwych zapachowo oraz przemyślane decyzje
w zakresie wydawania pozwoleń na budowę dla obiektów będących źródłem emisji
złowonnej.
7.2.2.Program poprawy dla pola: Powietrze atmosferyczne
Cel strategiczny
Zapewnienie dobrej jakości powietrza atmosferycznego
na terenie Gminy Puławy
Osiągnięcie dobrej, a więc co najmniej normatywnej jakości powietrza na obszarze Gminy,
będzie możliwe dzięki realizacji celów krótko- i długoterminowych. Na cele te składają się
konkretne zadania wskazane w tabeli.
Cele krótkookresowe (do roku 2016) i długookresowe (do roku 2020):
 Ograniczenie niskiej emisji;
 Zmniejszenie emisji spalin i hałasu komunikacyjnego na terenie Gminy;
 Wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii.
ZADANIA PRZEWIDZIANE DO REALIZACJI NA TERENIE GMINY PUŁAWY
L.P.
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
CEL: OGRANICZENIE NISKIEJ EMISJI
1
Termomodernizacja
budynków na terenie Gminy
Gmina
Puławy
2013-2020
bd
Wójt Gminy
Puławy,
mieszkańcy,
podmioty
gospodarcze
2
Sukcesywna likwidacja lub
modernizacja źródeł ciepła
opalanych węglem
Gmina
Puławy
2013-2020
bd
właściciele
budynków
W ESTMOR CONSULTING
80
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
kamiennym
3
Racjonalizacja
wykorzystania
i modernizacja istniejących
systemów grzewczych w
budynkach użyteczności
publicznej
Gmina
Puławy
2013-2020
bd
Wójt Gminy
Puławy
4
Zapobieganie pożarom w
lasach
Gmina
Puławy
2013-2020
bd
właściciele
lasów,
Nadleśnictwo
CEL: ZMNIEJSZENIE EMISJI SPALIN I HAŁASU KOMUNIKACYJNEGO NA TERENIE GMINY
1
Poprawa gminnej
infrastruktury drogowej
Gmina
Puławy
2013-2020
Wójt Gminy
Puławy
bd
CEL: WZROST WYKORZYSTANIA ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII
1
Promocja wykorzystania
paliw alternatywnych w
środkach transportu
drogowego, obsługi
rolnictwa, budownictwie i
przemyśle
Gmina
Puławy
2013 2020
-
Wójt Gminy
Puławy
2
Montaż instalacji bazujących
na odnawialnych źródłach
energii w budynkach
użyteczności publicznej
Gmina
Puławy
2013 2020
bd
Wójt Gminy
Puławy
7.3.Hałas
7.3.1. Stan aktualny
Hałas w środowisku to wszelkiego rodzaju niepożądane, nieprzyjemne i uciążliwe dźwięki
w
danym
miejscu
i
czasie.
Jest
zanieczyszczeniem
środowiska
przyrodniczego
charakteryzującym się różnorodnością źródeł i powszechnością występowania.
Skutki oddziaływania hałasu i wibracji na człowieka i środowisko naturalne są bardzo
dotkliwe.
 Społeczne i zdrowotne skutki oddziaływania hałasu i wibracji wyrażają się:
a) szkodliwym działaniem na zdrowie ludności;
b) obniżeniem sprawności i chęci działania oraz wydajności pracy;
c) negatywnym wpływem na możliwość komunikowania się;
d) utrudnianiem odbioru sygnałów optycznych;
e) obniżeniem sprawności nauczania;
f) powodowaniem lokalnych napięć i kłótni między ludźmi;
g) zwiększeniem negatywnych uwarunkowań w pracy i komunikacji, powodujących
wypadki;
h) rosnącymi liczbami zachorowań na głuchotę zawodową i chorobę wibracyjną.
W ESTMOR CONSULTING
81
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
 Hałas
i
wibracje
powodują
pogorszenie
jakości
środowiska
przyrodniczego,
a w konsekwencji:
a) utratę przez środowisko naturalne istotnej wartości, jaką jest cisza;
b) zmniejszenie (lub utratę) wartości terenów rekreacyjnych lub leczniczych;
c) zmianę zachowań ptaków i innych zwierząt (stany lękowe, zmiana siedlisk,
zmniejszenie liczby składanych jaj, spadek mleczności zwierząt i inne).
 Hałas i wibracje powodują również ujemne skutki gospodarcze, takie jak:
a) szybsze zużywanie się środków produkcji i transportu;
b) pogorszenie jakości i przydatności terenów zagrożonych nadmiernym hałasem oraz
zmniejszenie przydatności obiektów położonych na tych terenach;
c) absencję chorobową spowodowaną hałasem i wibracjami, z czym są związane koszty
leczenia, przechodzenia na renty inwalidzkie, utrata pracowników;
d) pogorszenie jakości wyrobów (niezawodności, trwałości);
e) utrudnienia w eksporcie wyrobów nie spełniających światowych wymagań ochrony
przed hałasem i wibracjami.
Hałas pochodzenia antropogenicznego, dzieli się w zależności od sposobu powstawania, na
hałas komunikacyjny i przemysłowy.

Hałas przemysłowy jest to hałas stworzony przez źródła zlokalizowane wewnątrz i na
zewnątrz obiektów budowlanych różnego typu. Bywa on najczęstszą przyczyną skarg
ludności. Wynika to między innymi z faktu, że hałasy tego typu mają najczęściej
charakter ciągły, często o bardzo dokuczliwym brzmieniu. Największymi źródłami są
zakłady przemysłowe, wytwórcze i rzemieślnicze.

Hałas komunikacyjny pochodzi od środków transportu lotniczego, kolejowego
i drogowego. Szczególnie narażone są tereny znajdujące się w pobliżu większych tras
komunikacyjnych. Wynika to z dużej dynamiki wzrostu ilości środków transportu,
zwłaszcza
pojazdów
wzmożonego
ruchu
samochodowych
tranzytowego
notowanego
(towarowego
i
w
ostatnich
osobowego)
w
latach
oraz
komunikacji
międzynarodowej.
Podsystem monitoringu hałasu obejmuje zarówno emisję hałasu, jak i ocenę klimatu
akustycznego. Ze względu na charakter zjawiska hałasu, pomiary w sieci krajowej i sieciach
regionalnych międzywojewódzkich nie są realizowane. Sieci regionalne wojewódzkie
obejmują badania wykonywane w zależności od potrzeb w miejscach o szczególnym
zagrożeniu i obejmują pomiary hałasu emitowanego z dróg krajowych i wojewódzkich. Sieci
lokalne obejmują pomiarami źródła przemysłowe i komunikacyjne.
W ESTMOR CONSULTING
82
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Podstawowym źródłem uciążliwości akustycznych dla środowiska na terenie Gminy Puławy
są hałasy komunikacyjne. Sieć komunikacyjną Gminy tworzą: droga krajowa, drogi
wojewódzkie, powiatowe oraz gminne.
Hałas przemysłowy
Dominującymi źródłami hałasu przemysłowego są: instalacje wentylacji ogólnej, odpylania
i odwiórowania, sprężarki, chłodnie, maszyny tartaczne, maszyny stolarskie, maszyny do
plastycznej
obróbki
specjalistyczne
linie
metalu,
maszyny
technologiczne,
budowlane,
transport
węzły
betoniarskie,
wewnątrzzakładowy
sieczkarnie,
oraz urządzenia
nagłaśniające.
W związku z tym, że na terenie Gminy Puławy nie funkcjonują żadne większe zakłady
przemysłowe to należy założyć, że hałas przemysłowy nie występuje na tym terenie.
Hałas komunikacyjny
Ze względu na szybki wzrost liczby pojazdów samochodowych i niedostateczną ilość dróg
szybkiego ruchu,
hałas
wytwarzany przez transport
samochodowy jest
głównym
obciążeniem środowiska. O poziomie hałasu komunikacyjnego decyduje wiele czynników,
tj.: natężenie ruchu pojazdów, prędkość strumienia pojazdów, rodzaj nawierzchni, płynność
ruchu pojazdów, ukształtowanie terenu, przez który przebiega trasa komunikacyjna oraz
rodzaj i szerokość drogi.
W ramach monitoringu hałasu w 2012 r. WIOŚ w Lublinie wykonał badania hałasu
komunikacyjnego w 10 punktach pomiarowych w większych miastach województwa.
Niestety, badania takie nie zostały przeprowadzone na terenie Gminy Puławy. Najbliższe
punkty pomiarowe znajdują się w Puławach.
Można jednak przypuszczać, że na terenie Gminy największe potencjalne zagrożenie
hałasem i emisją spalin występuje wzdłuż drogi krajowej nr 12, na drogach wojewódzkich,
a także w mniejszym stopniu na drogach powiatowych.
Dopuszczalny poziom hałasu dla wskaźników długookresowych i krótkookresowych określa
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 roku w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2012 r., poz. 1109).
Inspekcja Ochrony Środowiska nie ma możliwości wydania decyzji o administracyjnej karze
pieniężnej w przypadku przekroczenia standardów jakości klimatu akustycznego. Zgodnie
z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 r. Nr 120, poz. 826 ze zm.),
ochronie przed hałasem podlegają tereny, w związku z czym dopuszczalne poziomy hałasu
muszą być dotrzymane na granicy terenu podlegającego ochronie akustycznej, a zatem
W ESTMOR CONSULTING
83
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
ustalenie nieprzekraczalnej linii zabudowy nie zapewni dotrzymania standardów jakości
środowiska w tym zakresie. Tereny wymagające ochrony akustycznej należy sytuować
w takiej odległości od źródeł hałasu, która gwarantuje zachowanie na tych terenach
dopuszczalnych poziomów hałasu lub w odległości mniejszej przy zastosowaniach
skutecznych
środków
ograniczających
emisję
hałasu
co
najmniej
do
poziomów
dopuszczalnych.
W związku z powyższym zarządzający drogami zobowiązani są do podjęcia działań
ograniczających uciążliwości akustyczne, ale jeśli hałas powstaje w związku z eksploatacją
drogi, nie przewiduje się wydania decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu w środowisku.
Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Lublinie podejmuje działania w zakresie
badania i oceny stanu akustycznego środowiska w ramach PMŚ w sposób zróżnicowany,
w zależności od tego, czy obszar działania podlega procesowi realizacji map akustycznych,
czy też znajduje się poza zakresem ich realizacji. W odniesieniu do kategorii obszarów, na
których WIOŚ jest prawnie zobligowany do oceny warunków akustycznych środowiska
(obszary nie objęte mapami akustycznymi), pozyskuje informacje na temat stanu
akustycznego środowiska we własnym zakresie poprzez terenowe pomiary hałasu oraz
pozyskuje i przechowuje w swych zasobach wyniki pomiarów wykonane na terenie
województwa przez inne podmioty.
W przypadku hałasu kolejowego na terenie Gminy Puławy WIOŚ w Lublinie nie dysponuje
wynikami badań.
Hałas kolejowy składa się z szeregu czynników, z których do najważniejszych zaliczyć
można:

ukształtowanie terenu,

odległość obiektów narażonych na hałas kolejowy,

stan techniczny torów, rozjazdów, taboru kolejowego,

występowanie roślinności, w tym pasów zieleni;

częstotliwość przejazdów.
Do metod ograniczenia hałasu kolejowego zaliczyć można działania związane z:

pojazdem (np.: konstrukcja pojazdu, stan taboru kolejowego),

linią kolejową (np. konstrukcja torowiska, stan techniczny torowiska, rozwiązanie
sytuacyjne i wysokościowe względem obiektów i obszarów chronionych),

organizacją ruchu (np. sterowanie ruchem, ograniczenia czasowe, koncentracja
ruchu na określonych połączeniach, ograniczenie prędkości pociągów, ograniczenie
sygnałów dźwiękowych),
W ESTMOR CONSULTING
84
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

ekranami akustycznymi,

wałami ziemnymi,

kombinacjami wzdłuż wału ziemnego i ekranu akustycznego,

pasami zieleni,

zmianą funkcji budynków,

stosowaniem specjalnej izolacji akustycznej ścian budynków,

ekranami akustycznymi na elewacji;

projektowaniem
budynków
z
pomieszczeniami
o
mniejszych
wymaganiach
co do komfortu akustycznego od strony źródła hałasu,

kształtowaniem krajobrazu przez plan zagospodarowania przestrzennego.
(Źródło: Tomaszewski F., Wojciechowska E. Transport kolejowy a ochrona środowiska,
Biblioteka cyfrowa Politechniki Krakowskiej)
W dokumencie pn. „Ograniczenie hałasu kolejowego”, który został opracowany przez
Dyrekcję Generalną ds. Polityk wewnętrznych Unii, Departament Polityczny B: Polityka
strukturalna i polityka spójności, Transport i Turystyka na zlecenie parlamentarnej Komisji
Transportu zostały wskazane zalecenia mające na celu ograniczenie hałasu kolejowego.
Wytyczne dotyczą m.in.:

wyposażenia istniejącego taboru wagonów towarowych w układy hamulcowe o niskim
poziomie hałasu;

tworzenia systemów finansowania na rzecz pokrycia kosztów modernizacji
i dodatkowych kosztów operacyjnych związanych z nowymi technologiami redukcji
hałasu;

wprowadzenia systemów pobierania opłat za dostęp do torów, w ramach których
różnicuje się opłaty dla pociągów w zależności od kategorii emisji hałasu przez
pociąg;

ustaleniu limitów hałasu na podstawie TSI „Hałas” 2011;

monitorowaniu i utrzymaniu poziomu hałasu wynikającego ze ścierania się materiału.
Inspekcja Ochrony Środowiska nie ma możliwości wydania decyzji o administracyjnej karze
pieniężnej w przypadku przekroczenia standardów jakości klimatu akustycznego. Zgodnie
z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 r. Nr 120, poz. 826 ze zm.),
ochronie przed hałasem podlegają tereny, w związku z czym dopuszczalne poziomy hałasu
muszą być dotrzymane na granicy terenu podlegającego ochronie akustycznej, a zatem
ustalenie nieprzekraczalnej linii zabudowy nie zapewni dotrzymania standardów jakości
środowiska w tym zakresie. Tereny wymagające ochrony akustycznej należy sytuować
W ESTMOR CONSULTING
85
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
w takiej odległości od źródeł hałasu, która gwarantuje zachowanie na tych terenach
dopuszczalnych poziomów hałasu lub w odległości mniejszej przy zastosowaniach
skutecznych
środków
ograniczających
emisję
hałasu
co
najmniej
do
poziomów
dopuszczalnych.
W związku z powyższym zarządzający drogami zobowiązani są do podjęcia działań
ograniczających uciążliwości akustyczne, ale jeśli hałas powstaje w związku z eksploatacją
drogi, nie przewiduje się wydania decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu w środowisku.
7.3.2. Program poprawy dla pola: hałas i wibracje
Cel strategiczny
Zmniejszenie uciążliwości hałasu na terenie Gminy
do poziomu obowiązujących standardów
Cele krótkookresowe do roku 2016:
 Ograniczenie emisji hałasu do środowiska.
Cele długookresowe do roku 2020:
 Utrzymanie aktualnego poziomu hałasu w obszarach, w których sytuacja akustyczna
jest korzystna.
 Ograniczenie poziomu hałasu emitowanego przez środki transportu w obszarach
wzdłuż głównych dróg.
 Wyeliminowanie z użytkowania środków transportu, maszyn i urządzeń, których
hałaśliwość nie odpowiada obowiązującym normom.
ZADANIA PRZEWIDZIANE DO REALIZACJI NA TERENIE GMINY PUŁAWY
L.P.
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
1
Wprowadzenie inwentaryzacji
źródeł uciążliwości
akustycznej
Gmina
Puławy
2013 - 2020
bd
Wójt Gminy Puławy
2
Modernizacja i budowa
nawierzchni dróg gminnych
z infrastrukturą
Gmina
Puławy
2013 - 2020
bd
Wójt Gminy Puławy
3
Rozbudowa i modernizacja
lokalnego układu
komunikacyjnego (parkingi,
zatoki postojowe, chodniki,
itp.)
Gmina
Puławy
2013 - 2020
bd
Wójt Gminy Puławy
W ESTMOR CONSULTING
86
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
7.4.Promieniowanie elektromagnetyczne
7.4.1. Stan aktualny
W aktualnym stanie prawnym można wyróżnić promieniowanie:

jonizujące,
występujące
w
wyniku
użytkowania
substancji
promieniotwórczych
w energetyce jądrowej, ochronie zdrowia, przemyśle, badaniach naukowych, przed
którym ochrona unormowana jest w ustawie z 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe,

niejonizujące promieniowanie elektromagnetyczne, związane ze zmianami pola
elektromagnetycznego
wytwarzanego
przez
źródła
energetyczne
i radiokomunikacyjne, przed którym ochronę reguluje ustawa Prawo ochrony
środowiska, w dziale VI pod nazwą „Ochrona przed polami elektromagnetycznymi”.
Niejonizujące promieniowanie elektromagnetyczne w postaci pól elektromagnetycznych
(PEM) zawsze występowało w środowisku naturalnym. Pochodzi ono od naturalnych źródeł,
jakimi są np.: Słońce, Ziemia, zjawiska atmosferyczne. Natomiast sztuczne pola
elektromagnetyczne zaczęły pojawiać się w środowisku ponad sto lat temu i były związane
z techniczną działalnością człowieka. Promieniowanie elektromagnetyczne występuje
wszędzie. Do najważniejszych źródeł promieniowania należą:

stacje i linie energetyczne,

nadajniki radiowe i telewizyjne oraz CB-radio i radiostacje amatorskie,

stacje bazowe telefonii komórkowej,

wojskowe i cywilne urządzenia radionawigacji i radiolokacji,

urządzenia powszechnego użytku: kuchenki mikrofalowe, monitory, aparaty komórkowe
itp.
Zgodnie z art. 3 pkt 18 u.p.o.ś przez pola elektromagnetyczne rozumie się pole elektryczne,
magnetyczne oraz elektromagnetyczne o częstotliwościach od 0 Hz do 300 GHz.
Zgodnie z Ustawą, celem regulacji dotyczących pól elektromagnetycznych jest: utrzymanie
poziomów pól elektromagnetycznych poniżej lub na poziomie dopuszczalnych wartości,
a w przypadku gdy normy są przekroczone, zmniejszenie emisji pól do poziomu
dopuszczalnego. Wartości dopuszczalne natężenia pól elektromagnetycznych określa
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. (Dz. U. 2003 r. nr 192,
poz. 1883), podając je osobno dla terenów przeznaczonych pod zabudowę oraz dla miejsc
dostępnych dla ludzi, zgodnie z art. 122 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska. Owe
dopuszczalne wartości są zgodne z rekomendacjami Rady Europy oraz zaleceniami
międzynarodowych organizacji zajmujących się kwestiami ochrony przed promieniowaniem.
W ESTMOR CONSULTING
87
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
W zakresie promieniowania elektromagnetycznego dla człowieka istotne są mikrofale,
radiofale i fale o bardzo niskiej częstotliwości (VLF), a także fale o ekstremalnie niskiej
częstotliwości (FW). Ważna cechą pól elektromagnetycznych jest to, że ich natężenie spada
wraz z rosnąca odległością od źródła, które je wytwarza.
Promieniowanie niejonizujące uważa się obecnie za jedno z poważniejszych zanieczyszczeń
środowiska. Pole elektromagnetyczne wytwarzane przez silne źródło niekorzystnie zmienia
warunki bytowania człowieka, wpływa na przebieg procesów życiowych. Może powodować
wystąpienie zaburzeń funkcji ośrodkowego układu nerwowego, układów: rozrodczego,
hormonalnego, krwionośnego oraz narządów słuchu i wzroku. Obecnie prowadzone są także
badania nad wpływem promieniowania elektromagnetycznego na powstawanie nowotworów
u człowieka.
Monitoring pól elektromagnetycznych polega na wykonywaniu w cyklu trzyletnim pomiarów
natężenia składowej elektrycznej pola w 135 (po 45 razy na rok) punktach pomiarowych
rozmieszczonych równomiernie na obszarze województwa, w miejscach dostępnych dla
ludności usytuowanych w:
a) centralnych dzielnicach lub osiedlach miast o liczbie mieszkańców przekraczającej
50 tysięcy,
b) pozostałych miastach,
c) terenach wiejskich.
Dla każdej z powyższych grup terenów wybiera się po 15 punktów, dla każdego roku
kalendarzowego. Pomiary wykonuje się w odległości nie mniejszej niż 100 m od źródeł
emitujących pola elektromagnetyczne, dla zakresu częstotliwości od 3 MHz do 300 GHz.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie nie prowadził w ostatnich latach
pomiarów poziomów pól elektromagnetycznych na terenie Gminy Puławy dotyczących
oddziaływania pól elektromagnetycznych stacji bazowej telefonii komórkowej operatorów
GSM oraz innych potencjalnych źródeł promieniowania. Jednak należy nadmienić, że na
obszarze Gminy i województwa znajdują się potencjalne źródła pól elektromagnetycznych
(linie i stacje elektroenergetyczne, nadajniki radiowe i telewizyjne, stacje telefonii
komórkowej, stacje łączności radiowej).
 SIECI I URZĄDZENIA WYSOKIEGO, ŚREDNIEGO I NISKIEGO NAPIĘCIA
Przez teren Gminy Puławy przebiegają magistralne linie:

wysokich napięć 400 kV Kozienice – Lublin,

wysokich napięć 220 kV Azoty – Lublin (Abramowice), Azoty – Kozienice, Azoty – Rożki

rozdzielcze 110/30/15 Bronowice - Zwoleń, Bronowice – Kępa, Puławy Rudy – Dęblin.
W ESTMOR CONSULTING
88
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
GPZ Bronowice 110/15 kV zasila tereny Gminy położone po lewej stronie Wisły poprzez
system linii napowietrznych i kablowych 15 kV. Ponadto istnieje możliwość zasilania
rezerwowego od GPZ 110/15 kV Puławy – Kępa, GPZ Puławy – Rudy, a w skrajnych
przypadkach od GPZ Zwoleń.
Natomiast tereny po prawej stronie Wisły zasilane są liniami napowietrznymi 15 kV
prowadzącymi od linii trzonowej relacji GPZ Dęblin – GPZ Puławy – Kępa i GPZ Puławy –
Rudy.
 INSTALACJE RADIOKOMUNIKACYJNE
Na terenie Gminy Puławy znajdują się stacje telefonii komórkowej.
7.4.2. Program poprawy dla pola: Promieniowanie elektromagnetyczne
Ochrona przed negatywnym oddziaływaniem pól
elektromagnetycznych
Cel strategiczny
Dynamiczny postęp technologiczny obliguje do wyznaczenia celów i zadań także w obszarze
promieniowania elekromagnetycznego. Pomimo braku dotychczasowych zidentyfikowanych
przekroczeń dopuszczalnych norm w tym zakresie na terenie Gminy, nie jest wykluczone, że
do 2020 r. zjawisko to wystąpi. W związku z tym, cele krótko- i średnioterminowe
w
analizowanym
obszarze
skoncentrowano
na
utrzymaniu
promieniowania
elektromagnetycznego na bezpiecznym poziomie. Osiągnięcie tak postawionych celów jest
uwarunkowane realizacją kontentych zadań, ujętych w tabeli.
Cele krótkookresowe do roku 2016 i długookresowe do roku 2020:
 Zachowanie poziomów pól elektromagnetycznych poniżej dopuszczalnych norm;
 Zmniejszenie
promieniowania
elektromagnetycznego
do
poziomu
co
najmniej
dopuszczalnego na obszarach, gdzie normy zostały przekroczone.
ZADANIA PRZEWIDZIANE DO REALIZACJI NA TERENIE GMINY PUŁAWY
L.P.
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
CEL: ZACHOWANIE POZIOMÓW PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH PONIŻEJ DOPUSZCZALNYCH NORM
1
Inwentaryzacja źródeł emisji
pól elektromagnetycznych i
obszarów objętych
oddziaływaniem pól
Gmina
Puławy
2013-2020
W ESTMOR CONSULTING
-
Wójt Gminy
Puławy we
współpracy ze
Starostą
Powiatowym
oraz WIOŚ
w Lublinie
89
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Badania pól
elektromagnetycznych,
zgodnie z Rozporządzeniem
Ministra Środowiska w
sprawie dopuszczalnych
poziomów pól
elektromagnetycznych w
środowisku oraz sposobu
sprawdzenia dotrzymywania
tych poziomów
2
Gmina
Puławy
2013-2020
-
WIOŚ
w Lublinie
CEL: ZMNIEJSZENIE PROMIENIOWANIA ELEKTROMAGNETYCZNEGO DO POZIOMU CO NAJMNIEJ
DOPUSZCZALNEGO NA OBSZARACH, GDZIE NORMY ZOSTAŁY PRZEKROCZONE
1
Zapobieganie powstawaniu
nowych źródeł
promieniowania
niejonizującego na terenach
mieszkalnych
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
2
Preferowanie
małokonfliktowych lokalizacji
źródeł promieniowania
elektromagnetycznego
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
7.5. Poważne awarie i zagrożenia naturalne
7.5.1. Stan aktualny
ZAGROŻENIA NATURALNE
Zagrożenia naturalne występujące na obszarze Gminy Puławy związane są ze zjawiskami
meteorologicznymi i hydrologicznymi. Zjawiska meteorologiczne to głównie susza glebowa
i wynikające stąd duże zagrożenie pożarowe terenów leśnych. Natomiast występujące
lokalnie deszcze mogą być przyczyną zagrożeń powodziowych, jednak są one ściśle
związane z cechami fizycznymi systemu hydrologicznego.

ZAGROŻENIE POWODZIOWE
W obszarze Gminy Puławy obserwuje się duże zagrożenie powodziowe terenów na terasie
zalewowej.
Zagrożenie powodzią dla wymienionych obrębów geodezyjnych kształtuje się następująco:

Sadłowice-50%,

Łęka-20%, Jaroszyn-15%,

Gołąb-10%, Borowa-5%,

Bronowice-5%, Góra Puławska-5%,

Niebrzegów-55%,

Opatkowice-5%,

Kowala-3%,
W ESTMOR CONSULTING
90
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

Nieciecz-3%,

Wólka Gołębska-2%,

Skoki-1% .
Na terenie Gminy Puławy istnieje zabezpieczenie wałami przeciwpowodziowymi w 80 %. Dla
eliminacji problemu zagrożenia powodziowego na etapie ukończenia jest 2 etap modernizacji
odcinka wału w Gołębiu.
Zgodnie z zapisami Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania Gminy Puławy,
wyznacza się obszar bezpośredniego zagrożenia powodzią. Wyznaczony obszar terasy
powodziowej położony poza obszarem bezpośredniego zagrożenia powodzią uznaje się za
obszar potencjalnego zagrożenia powodzią. W studium wskazuje się na konieczność
budowy wału poprzecznego na rzece Klikawka (w dole Wisły) o długości 875 m oraz
pompownię ze zbiornikiem wyrównawczym. Ponadto, użytkowanie międzywala Wisły
w sposób uwzględniający zagrożenie powodzią a także je minimalizujący, wymaga zakazu
wznoszenia wszelkich obiektów kubaturowych (z wyjątkiem przenośnych konstrukcji
służących rekreacji), oraz nakazu stałej konserwacji grobli i opasek brzegowych chroniących
brzegi i skarpy obwałowań przed erozją i utrzymujących wody Wisły w korycie. Zakres
wycinki drzew i krzewów utrudniających swobodny przepływ kry lodowej i wezbrań powinien
być
każdorazowo
uzgadniany
pomiędzy
Okręgową
Dyrekcją
Gospodarki
Wodnej
a Wojewódzkim Konserwatorem Przyrody. Wg opinii Wojewódzkiego Zarządu Mielioracji
i Urządzeń Wodnych, w programie modernizacji urządzeń ochrony przeciwpowodziowej
przyjęto średnią szerokość pasa ziemi zajmowanego pod rozbudowę obwałowania na
30-40 m. Modernizacja prowadzona jest po trasie wałów istniejących. W zagospodarowaniu
terenów w miejscowym planie gminy należy uwzględniać:

lokalizację rezerw ziemnych na modernizację wałów;

drogi dojazdowe do wałów dla celów p/powodziowych co 4-5 km

dróg eksploatacyjnych wzdłuż wałów;

obszarów wycinki drzew z korpusu wałów istniejących, pasa na ich rozbudowę (z obu
stron wału ok. 4 m);

możliwość remontu budowli regulacyjnych w korycie Wisły i opasek brzegowych;

budowę pompowni ze zbiornikiem wyrównawczym i kanałem odpływowym w rejonie
rzeki Klikawki.
(Źródło: Zmiana Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
Gminy Puławy)
W ESTMOR CONSULTING
91
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Rysunek 6. Obszar Gminy Puławy narażony na niebezpieczeństwo powodzi
Źródło: www.kzgw.gov.pl (Wstępna ocena ryzyka powodziowego)
Oprócz powodzi opadowych występują tzw. powodzie roztopowe oraz powodzie zatorowe.
Kolejną przyczyną zwiększonego zagrożenia powodziowego na obszarze Gminy Puławy jest
niewłaściwe zagospodarowanie dolin rzecznych – zasiedlenie, zalesianie, bądź rolnicze
użytkowanie międzywali i polderów. Poważnym problemem jest również zamulanie ujść
rzecznych i obszarów położonych w dolnym biegu rzeki, prawdopodobnie z powodu erozji
w działach wodnych.

SUSZE
W przypadku analizowanego obszaru zjawisko suszy występuje sporadycznie i z reguły nie
stanowi nadmiernego zagrożenia dla zdrowia i życia, jednak w szczególnych przypadkach
może być przyczyną strat materialnych, głównie na obszarach rolnych, związanych
z działalnością człowieka.
 POŻARY
Zagrożeniem dla środowiska mogą być skutki pożarów powstałych na terenie obszarów
leśnych, w tym pożarów spowodowanych wypalaniem traw. Do najbardziej zagrożonych
pożarami zaliczają się tereny leśne położone wzdłuż szlaków drogowych i dróg kołowych
oraz lite młodniki sosnowe, przylegające do łąk i pastwisk.
W ESTMOR CONSULTING
92
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
W Gminie Puławy lasy i grunty leśne zajmują powierzchnię 5 677 ha co stanowi 35%
powierzchni Gminy. W związku z tym ryzyko wystąpienia pożaru należy uznać za niewielkie.
Oprócz suszy przyczynami pożarów lasów mogą być: uderzenia piorunów, podpalenia,
sabotaż, zaprószenie ognia.
Na terenie powiatu puławskiego zidentyfikowano ponadto zakład przemysłowy, który stwarza
potencjalne zagrożenie w zakresie pożarowo-wybuchowym. Są to Zakłady Azotowe
w Puławach.

OSUWISKA
Zgodnie z „Instrukcją opracowania Mapy osuwisk i terenów zagrożonych ruchami masowymi
w skali 1:10 000” opracowaną przez Państwowy Instytut Geologiczny w 2008 roku na
zlecenie Ministra Środowiska na terenie województwa lubelskiego występują obszary
predysponowane do występowania ruchów masowych. Wśród tych obszarów znalazł się
również powiat puławski, na którym zidentyfikowano liczne osuwiska – zwłaszcza
w południowej części powiatu.
Na terenie powiatu puławskiego przewiduje się opracowanie Mapy osuwisk i terenów
zagrożonych ruchami masowymi (MOTZ). Planowany termin wykonania opracowania
przewidziany jest na lata 2023-2025. (źródło: www.geoportal.pgi.gov.pl)
Rysunek 7. Osuwiska i obszary predysponowane do występowania ruchów masowych
w województwie lubelskim, powiat puławski
Źródło: http://geoportal.pgi.gov.pl/css/sopo/mapy/woj_lubelskie.jpg

HURAGANY, GRADOBICIA I OBLODZENIA
Prawdopodobieństwo powstania na terenie powiatu puławskiego, a więc i Gminy Puławy,
huraganów czy przejścia trąb powietrznych jest niewielkie. Nie można ich jednak wykluczyć.
W ESTMOR CONSULTING
93
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Bardziej prawdopodobne są silne wichury, których prędkość dochodzi do ponad 100 km/h.
Trudno jest określić obszary zagrożeń związanych z silnymi wiatrami, dlatego ważne jest
możliwie wczesne podjęcie działań profilaktycznych oraz poinformowanie społeczeństwa
o istniejącym zagrożeniu.
Z kolei intensywne, trwające do kilku dni, opady deszczu wiążą się z zagrożeniem
powodziowym oraz katastrofalnymi zatopieniami. Deszcze przechodzące w deszcz
ze śniegiem powodują niebezpieczną gołoledź, a osiadając na drzewach i infrastrukturze
technicznej nadmiernie je obciążają i niejednokrotnie niszczą, powodując m.in. utrudnienia
w komunikacji oraz awarie linii energetycznych, co paraliżuje pracę zakładów przemysłowych
oraz znacznie utrudnia codzienne życie mieszkańców.
Gradobicia, czyli intensywne opady gradu, występujące najczęściej z burzami, są zjawiskiem
coraz częstszym w okresie letnim, powodując dotkliwe zniszczenia polonów i mienia.

TRZĘSIENIA ZIEMI
Na obszarze Gminy Puławy trzęsienia ziemi nie występują.
POWAŻNE AWARIE
Zagadnienia związane z poważnymi awariami zostały uregulowane przede wszystkim
w Ustawie Prawo ochrony środowiska (tytuł IV „Poważne awarie”). Definicja ustawowa
określa poważną awarię jako „zdarzenie, w szczególności emisję, pożar lub eksplozję,
powstałą w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których
występuje jedna lub więcej niebezpiecznych sytuacji, prowadząca do natychmiastowego
powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstania takiego
zagrożenia z opóźnieniem” (art. 3, ust. 23). Definicja ta jest zbieżna z Dyrektywą Seveso
II (96/82/WE) oraz Konwencją z 1992 r. w sprawie transgranicznych skutków awarii
przemysłowych.

AWARIE ELEKTROWNI JĄDROWYCH, GWAŁTOWNE POŻARY OBIEKTÓW PRZEMYSŁOWYCH,
ATAKI TERRORYSTYCZNE
Na terenie Gminy Puławy nie funkcjonuje elektrownia jądrowa, jednak awaria elektrowni na
Ukrainie, Słowacji i Węgrzech, opierających się na technologiach zbliżonych do tych, które
były stosowane w Czarnobylu, potencjalnie może być przyczyną skażenia także obszaru
Gminy Puławy. Podobne ryzyko dotyczy ataków terrorystycznych, które mogą skutkować
skażeniem środowiska na znacznych obszarach.
Zakładem stwarzającym zagrożenie awarią przemysłową jest każdy zakład, na którego
terenie znajdują się substancje niebezpieczne, mogące spowodować zagrożenie życia lub
W ESTMOR CONSULTING
94
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
zdrowia ludzi lub środowiska. Ze względu na rodzaj i ilość substancji niebezpiecznych
zakłady dzielimy, zgodnie z art. 248, ust. 1 u.p.o.ś., na:

zakłady o zwiększonym ryzyku – zakłady na których terenie znajdują się mniej
niebezpieczne substancje lub ich ilość jest mniejsza;

zakłady o dużym ryzyku.
Ryzyko awarii przemysłowej na terenie powiatu puławskiego jest duże, z uwagi na
lokalizację Zakładów Azotowych w Puławach, które stwarzają potencjalne zagrożenie.

TRANSPORT SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNYCH
Istotnym źródłem zagrożenia poważnymi awariami jest transport niebezpiecznych ładunków,
bowiem przez obszar województwa lubelskiego przebiegają ważne szlaki komunikacji
drogowej i kolejowej, którymi przewożone są materiały niebezpieczne.
Zgodnie z informacjami zawartymi w „Programie ochrony środowiska województwa
lubelskiego na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019”, w 2008 roku organy Inspekcji
Ochrony Środowiska zarejestrowały informacje o wystąpieniu na terenie województwa
5 zdarzeń, mających znamiona poważnych awarii, a w 2009 roku – 8 zdarzeń. Nadal
społeczeństwo wykazuje niski stopień wiedzy nt. zachowań w sytuacji wystąpienia poważnej
awarii.
Usytuowanie na terenie Gminy Puławy ważnych szlaków komunikacyjnych (zwłaszcza drogi
krajowej nr 12), stanowi nie tylko potencjał rozwojowy Gminy, ale także zwiększa potencjalne
możliwości wystąpienia zagrożeń związanych z transportem substancji niebezpiecznych.
Przewozy towarów niebezpiecznych koleją należy wykonywać zgodnie z następującymi
aktami normatywnymi:

ustawą z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym,

ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych,

regulaminem dla międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych
(RID),

Umową o międzynarodowej kolejowej komunikacji towarowej (SMGS) – Załącznik 2.
Przepisy o przewozie towarów niebezpiecznych,

Konwencją o przewozie towarów kolejami (COTIF) – Załącznik B. Umowa
międzynarodowego
przewozu
towarów
kolejami
–
przewozy
krajowe
i międzynarodowe.
Do zadań Urzędu Transportu Kolejowego w zakresie przewożenia koleją towarów
niebezpiecznych jest kontrola wywiązania się przez przewoźników kolejowych, zarządców
W ESTMOR CONSULTING
95
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
infrastruktury, użytkowników bocznic kolejowych z obowiązków dotyczących bezpieczeństwa
przewozu koleją towarów niebezpiecznych.
PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. posiadają opracowaną „Instrukcję o postepowaniu przy
przewozie koleją towarów niebezpiecznych Ir-16”, która stanowi załącznik do zarządzenia
Nr
27/2009
Zarządu
PKP
Polskie
Linie
Kolejowe
S.A.
z
dnia
3
listopada
2009 r. W „Instrukcji…” zostały zawarte wskazówki dotyczące m.in. postępowania przy
przyjęciu do przewozu towarów niebezpiecznych, postępowania przy przewozie towarów
niebezpiecznych oraz postępowania w przypadku awarii lub zdarzenia, które składa się z:

wewnętrznych planów awaryjnych dla stacji rozrządowych;

alarmowanie i powiadamianie o zdarzeniu;

prowadzenie działań ratowniczych;

badanie okoliczności i przyczyn zdarzenia;

kryteria sporządzania raportu ze zdarzenia.
Do najistotniejszych bezpośrednich przyczyn wykolejenia zalicza się:

tory kolejowe, w tym:
o uszkodzenie geometrii torów:

poprzeczne
lub
pionowe
wykrzywienie
linii
kolejowej
lub
zdeformowanie podsypu;

degradacja podsypu w wyniku przesunięcia podkładu kolejowego;

nieregularności w przekroju poprzecznym toru;

niewłaściwego przechylenia toru;

uszkodzenie mocowań wpływające na rozstęp torów;

uszkodzenie podkładów kolejowych w wyniku reakcji chemicznych;
o uszkodzenie szyny:

defekty wewnętrzne;

zużycie szyny;

uszkodzenie zwrotnicy;

pęknięcie szyny;
o obcy przedmiot na szynach:

obsunięcia terenu;

skały, głazy ( zdarzenia naturalne/wandalizm);

wrak wagonu z sąsiedniego torowiska;

wykolejony wagon z sąsiedniego toru;

drzewa lub szczątki naniesione przez huragany;

śnieg;
W ESTMOR CONSULTING
96
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

zgubiony ładunek pociągu towarowego;
o konserwacja torów:



prace na torze zamkniętym dla ruchu;

prace na torze otwartym dla ruchu;
tabor, w tym:

wytarty wałek lub tarcie łożyska lub hamulca;

uszkodzenie koła i wózka zwrotnego;

uszkodzenie komponentu wózka;
przeprowadzane operacje, w tym:

nadmierna prędkość;

zmiana kierunku jazdy (zwrotnica);

błędy podczas przetaczania wagonów na bocznicy.
(Źródło: Borysiewicz M., Kacprzyk W. Ocena ryzyka w transporcie kolejowym
materiałów niebezpiecznych, cz. I – metodyka, Warszawa, 2011)
Wśród innych zagrożeń, które mogą wystąpić na terenie powiatu puławskiego, a więc także
Gminy Puławy, możemy wyróżnić: zagrożenia radiacyjne (skażenia promieniotwórcze),
chemiczne (zagrożenie toksycznymi środkami przemysłowymi i innymi substancjami
chemicznymi), biologiczne: epidemie, epizootie (plagi zwierzęce), epifitozy (choroby
populacji roślinnej), awarie urządzeń infrastruktury technicznej (gazowe, energetyczne,
wodociągowe), terrorystyczne (z wykorzystaniem broni, bomb, materiałów wybuchowych,
środków chemicznych oraz biologicznych).
7.5.2. Program poprawy dla pola: Poważne awarie i zagrożenia naturalne
Cel strategiczny
Ograniczanie ryzyka wystąpienia poważnych awarii oraz
minimalizacja ich skutków
Cele krótkookresowe do roku 2016:
 Zapobieganie poważnym awariom;
 Dysponowanie
sprawnym
systemem
zapobiegawczo-interwencyjno-ratunkowym
na wypadek wystąpienia poważnej awarii lub klęski żywiołowej;
 Wzrost świadomości społecznej w zakresie zapobiegania awariom i klęskom
naturalnym i postępowania w przypadku ich wystąpienia.
Cele długookresowe do roku 2020:
 Minimalizacja ryzyka wystąpienia poważnej awarii;
 Ochrona ludności przed skutkami poważnej awarii lub klęski żywiołowej.
W ESTMOR CONSULTING
97
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
ZADANIA PRZEWIDZIANE DO REALIZACJI NA TERENIE GMINY PUŁAWY
L.P.
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
-
Wójt Gminy
Puławy
-
Wójt Gminy
Puławy,
WZMIUW oraz
RZGW w
Lublinie
CEL: ZAPOBIEGANIE POWAŻNYM AWARIOM
1
2
Opracowanie listy instalacji
stanowiących potencjalne
zagrożenia środowiska i życia
ludzi na terenie Gminy
Gmina
Puławy
Gmina
Puławy
Ochrona przed powodzią
2013-2020
2013-2020
CEL: DYSPONOWANIE SPRAWNYM SYSTEMEM ZAPOBIEGAWCZO-INTERWENCYJNO-RATUNKOWYM
NA WYPADEK WYSTĄPIENIA POWAŻNEJ AWARII LUB KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ
1
Współdziałanie i współpraca
z jednostkami ratowniczymi,
specjalistami i ekspertami
w zakresie wystąpienia
na terenie Gminy poważnych
awarii przemysłowych i klęsk
żywiołowych
2
Utrzymywanie w gotowości
sprawnego systemu
zapobiegawczointerwencyjno-ratunkowym na
wypadek wystąpienia
poważnej awarii
lub klęski żywiołowej
Gmina
Puławy
Gmina
Puławy
2013-2020
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy, OSP,
Policja
-
Wójt Gminy
Puławy, Starosta
Powiatu
Puławskiego,
OSP
CEL: WZROST ŚWIADOMOŚCI SPOŁECZNEJ W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA AWARIOM I KLĘSKOM NATURALNYM
I POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU ICH WYSTĄPIENIA
1
Prowadzenie działań
edukacyjno-informacyjnych
dla mieszkańców Gminy
o możliwościach
zapobiegania i zasadach
postępowania w przypadku
wystąpienia poważnej awarii
lub klęski żywiołowej
Gmina
Puławy
2013-2020
W ESTMOR CONSULTING
-
Wójt Gminy
Puławy, OSP,
Policja
98
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
8. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego
użytkowanie zasobów przyrody
i
racjonalne
8.1. Ochrona przyrody i krajobrazu
8.1.1. Stan aktualny
LASY
Województwo lubelskie jest województwem o jednej z najniższych poziomów lesistości
w kraju – w 2011 r. 23,1% powierzchni województwa stanowiły lasy.
Rysunek 8. Lesistość Polski wg województw
Źródło: Raport o stanie lasów w Polsce w 2011 r.
Według danych GUS, na terenie Gminy Puławy lasy i grunty leśne zajmują powierzchnię
5 677 ha, czyli ok. 35% całej powierzchni. Największe kompleksy leśne występują
w północnej i zachodniej części Gminy, gdzie większą część zajmują siedliska borowe.
„Przeważają siedliska borowe, zajęte przez drzewostany sosnowe. Na siedliskach
żyźniejszych (lessowych) gatunkami współpanującymi są dąb i grab. Na obszarach
podmokłych spotkać można dobrze zachowane olsy z wysokiej jakości olszą czarną jako
gatunkiem lasotwórczym. Bardzo duże znaczenie przyrodnicze mają pozostałości lasów
W ESTMOR CONSULTING
99
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
łęgowych zachowane w dolinie Wisły i Wieprza. Zajmowana przez te zbiorowiska
powierzchnia, w porównaniu z okresem gdy doliny miały charakter naturalny, jest niewielka.
Tym większej wymagają ochrony i stanowią większą atrakcję. Strukturę przestrzenna lasów
jest zróżnicowana. Drzewostany w prawobrzeżnej części gminy tworzą duże zwarte
kompleksy ciągnące się od Puław aż po dolinę Wieprza. W części lewobrzeżnej kompleksy
leśne są mniejsze i tworzą z innymi formami użytkowania gruntów charakterystyczną
szachownicę. Obie te formy przestrzenne zespołów leśnych mają znaczne, choć odmienne,
walory turystyczne i rekreacyjne. Ciągnące się wzdłuż prawego brzegu Wisły bory sosnowe
są tradycyjnym miejscem grzybobrania dla mieszkańców Puław. Po wybudowaniu Zakładów
Azotowych lasy te straciły niestety swoje walory fitoklimatyczne, charakterystyczne dla
drzewostanów sosnowych.
Obniżająca się z roku na rok emisja zanieczyszczeń z Zakładów Azotowych daje nadzieję,
że w przyszłości ta bardzo ważna, pozaprodukcyjna funkcja lasu zostanie przywrócona.
Drzewostany na lewej stronie Wisły są znacznie bardziej urozmaicone pod względem
gatunkowym. Zwraca uwagę duży udział dębów, występujących niekiedy w postaci litych
dąbrów. W drzewostanach mieszanych poza sosną i dębem spotkać można graba, brzozę,
olszę, lipę i modrzewia”.
(Źródło: Zmiana Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
Gminy Puławy)
Lasy znajdujące się na terenie Gminy Puławy należą do strefy dużego zagrożenia
pożarowego. Rekreacyjne wykorzystanie lasów dodatkowo zwiększa zagrożenie pożarowe.
Biorąc pod uwagę, że intensywna penetracja lasu przez turystów i grzybiarzy trwa w skali
roku niezbyt długo, szkody powodowane przez zbieraczy są stosunkowo szybko
regenerowane. Lite sośniny w okresach suszy są szczególnie narażone na pożary (w rejonie
Gołębia zdarzają się one dość często).
Kwestie dotyczące ochrony przeciwpożarowej lasów regulują przepisy na szczeblu unijnym
oraz
krajowym.
Wśród
najważniejszych
aktów
prawnych
poruszających
tematykę
przeciwpożarową lasów wyróżnić można:
 Rozporządzenie Rady nr 2158/92 z dnia 23 lipca 1992 r. o ochronie lasów Wspólnoty
przed pożarami:
o obowiązek klasyfikacji terytoriów wg stopnia ryzyka pożaru lasu,
o klasyfikacja obszaru musi odpowiadać podziałowi administracyjnemu;
o dofinansowanie działań państw członkowskich w zależności od stopnia ryzyka
pożarowego;
o zobowiązanie państw członkowskich do stworzenia Krajowego Systemu Informacji
o Pożarach Lasu;
W ESTMOR CONSULTING
100
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
 Rozporządzenie nr 2152/2003 Parlamentu Europejskiego i rady z dnia 17 listopada
2003 r. dotyczące monitorowania wzajemnego oddziaływania lasów i środowiska
naturalnego we Wspólnocie,
o zapewnienie ciągłości uregulowań i osiągnięć w zakresie ochrony przeciwpożarowej
lasów należących do Wspólnoty;
o obowiązek gromadzenia i przekazywania do UE danych dotyczących pożarów lasu;
o rozwój systemu informacji o pożarach lasu i niezagospodarowanych terenach;
 Rozporządzenie rady nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia
rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju
Obszarów Wiejskich:
o kategoryzacja zagrożenia pożarowego lasów wszystkich form własności dla
wyodrębnionych podregionów;
o pomoc dotycząca wzmocnienia systemu ochrony przeciwpożarowej.
Wśród aktów prawnych obowiązujących na szczeblu krajowym zaliczyć można:

ustawę o lasach z dnia 28 września 1991 r. (art. 9, 13, 18, 26, 30),

ustawę o ochronie przeciwpożarowej z dnia 24 sierpnia 1991 r. (art. 3, 4),

ustawa o transporcie kolejowym z dnia 28 marca 2003 r. (art. 55),

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 marca 2006 r. w sprawie szczegółowych
zasad bezpieczeństwa przeciwpożarowego lasów określające:
o kategorie oraz stopnie zagrożenia pożarowego lasów;
o sposób zaliczania lasów do kategorii zagrożenia pożarowego lasów wraz
z metodą oznaczania stopnia zagrożenia pożarowego;
o sposoby prowadzenia obserwacji lasów;
o wyposażenie punktów obserwacyjnych;
o parametry dróg leśnych – dojazdy pożarowe;
o rodzaje i sposoby wykonywania pasów przeciwpożarowych;
o wyposażenie baz sprzętu do gaszenia pożarów lasów

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r.
w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych
i terenów:
o Rozdział 9 – Zabezpieczenie przeciwpożarowe lasów, § 34, 35, 40
W ESTMOR CONSULTING
101
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 7 sierpnia 2008 r. w sprawie wymagań
w zakresie odległości i warunków dopuszczających usytuowanie drzew i krzewów,
elementów ochrony akustycznej i wykonywania robót ziemnych w sąsiedztwie linii
kolejowej, a także sposobu urządzania i utrzymania zasłoń odśnieżnych oraz pasów
przeciwpożarowych.
Wśród przepisów wewnętrznych można wyróżnić:

Statut Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe,

Instrukcję ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych,

Zarządzenia i decyzje Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych.
OBIEKTY I OBSZARY CHRONIONE
W
Polsce
stosuje
się
następujące
formy
ochrony
przyrody:
parki
narodowe
i krajobrazowe, rezerwaty przyrody, obszary chronionego krajobrazu, obszary specjalnej
ochrony ptaków i specjalne obszary ochrony siedlisk NATURA 2000, ochronę gatunkową
roślin, zwierząt i grzybów, pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne
oraz zespoły przyrodniczo-dokumentacyjne. Cztery pierwsze formy ochrony, tzn.: parki
narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu
stanowiły krajową sieć obszarów chronionych, uzupełnionych przez obszary NATURA 2000
oraz formy uznaniowe (w świetle obecnych przepisów prawnych mogą być powołane
uchwałą
Rad
Gminnych),
obejmujące
użytki
ekologiczne,
zespoły
przyrodniczo-
krajobrazowe, stanowiska dokumentacyjne i pomniki przyrody.
Na obszarze Gminy Puławy występują różne formy ochrony przyrody o znaczeniu krajowym
jak i międzynarodowym. Z wymienionych w art.6 Ustawy o ochronie przyrody form ochrony
występują tu: rezerwat przyrody, park krajobrazowy, obszar chronionego krajobrazu,
obszar Natura 2000, użytek ekologiczny, pomnik przyrody oraz ochrona gatunkowa.
 REZERWAT FAUNISTYCZNY „CZAPLINIEC”
Rezerwat o charakterze faunistycznym „Czapliniec koło Gołębia” powołano Zarządzeniem
Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych z dnia 18 lutego 1987 r. w sprawie
uznania za rezerwat przyrody. Obejmuje on obszar lasu o powierzchni 19,04 ha - oddział 8 c,
d i f w Leśnictwie Gołąb, Nadleśnictwo Puławy. Pod względem fitosocjologicznym teren
rezerwatu został zaliczony do siedlisk borowych. Przedmiotem ochrony jest zachowanie
miejsca lęgowego czapli siwej. Jak podaje Program ochrony środowiska Nadleśnictwa
Puławy obecnie nie stwierdza się występowania czapli w tym rejonie.
 PARK KRAJOBRAZOWY „KAZIMIERSKI PARK KRAJOBRAZOWY”
W ESTMOR CONSULTING
102
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Kazimierski Park Krajobrazowy został utworzony w 1979 r. jako ósmy z kolei w Polsce
i pierwszy w województwie lubelskim. Powierzchnia KPK wynosi 11 862 ha, a otaczającej go
strefy ochronnej 28 772ha. Park i jego otulina objęły w całości lub w części 10 gmin
województwa
lubelskiego.
W
obrębie
KPK
znalazły
się
fragmenty
Płaskowyżu
Nałęczowskiego, Równiny Bełżyckiej, Kotliny Chodelskiej, Małopolskiego Przełomu Wisły
i Równiny Radomskiej. Subregiony te różnią się między sobą charakterystycznymi cechami
krajobrazu.
Na terenie Parku położonych jest ok. 20 ha Gminy Puławy. Park posiada również
wyznaczoną otulinę (o powierzchni 24 189 ha) położoną w obrębie gmin: Janowiec,
Końskowola, Kurów, Wąwolnica, miasto i gmina Kazimierz Dolny, miasto i gmina Nałęczów,
miasto i gmina Puławy, Karczmiska, Wilków oraz Wojciechów.
Celem ochrony Parku jest zachowanie niepowtarzalnych walorów przyrodniczych,
krajobrazowych, kulturowych, historycznych i turystycznych środowiska ze szczególnym
uwzględnieniem interesujących biocenoz zboczy doliny Wisły, wąwozów i skarp lessowych
z licznie występującymi gatunkami rzadkich roślin.
 OBSZAR CHRONIONEGO KRAJOBRAZU „PRADOLINA WIEPRZA”
Obszar
Chronionego
fizycznogeograficzny
Krajobrazu
we
wschodniej
„Pradolina
Polsce,
Wieprza”
to
mały
stanowiący południową
mezoregion
część
Niziny
Południowopodlaskiej. Jest to region o równoleżnikowym kształcie, graniczący od zachodu
z Doliną Środkowej Wisły, od północy z Wysoczyzną Żelechowską i Równiną Łukowską, od
wschodu z Zaklęsłością Łomaską i Równiną Parczewską a od południa z Wysoczyzną
Lubartowską. Region leży w całości w obrębie woj. lubelskiego. Pradolina Wieprza stanowi
poszerzone (do kilku kilometrów) obniżenie doliny dolnego Wieprza i jego dopływu
Tyśmienicy.
Obszar zlokalizowany jest w północnej części Gminy Puławy i zajmuje on ok. 13%
powierzchni Gminy (2 095 ha), co stanowi 6,3% powierzchni całkowitej OChK (33 159 ha).
Poza Gminą Puławy obszar znajduje się na terenie gminy Jeziorzany, Michów, Firlej, miasta
i gminy Kock, Żyrzyn, Baranów, Ryki, Ułęż i miasta Dęblin.
Obszar
obejmuje
tereny
chronione
ze
względu
na
wyróżniający
się
krajobraz
o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania
potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem, a także pełnioną funkcją korytarzy
ekologicznych.
W granicach OChK obowiązują zasady zagospodarowania określone Rozporządzeniem
Wojewody Lubelskiego Nr 38 z dnia 16 lutego 2006r. w sprawie Obszaru Chronionego
Krajobrazu „Pradolina Wieprza.”
W ESTMOR CONSULTING
103
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
 OBSZARY NATURA 2000

Obszar Specjalnej Ochrony (OSO) „Dolina Środkowej Wisły” (kod obszaru:
PLB140004), pow. obszaru: 30 777,9 ha
Opis obszaru:
Długi, zachowujący naturalny charakter rzeki roztokowej, odcinek Wisły pomiędzy Dęblinem
a Płockiem, z licznymi wyspami (od łach piaszczystych po dobrze uformowane wyspy
porośnięte roślinnością zielną). Największe z wysp są pokryte zaroślami wierzbowymi
i topolowymi. Brzegi rzeki wraz z terasą zalewową zajmują intensywnie eksploatowane
zarośla wikliny, łąki i pastwiska, na których wypasane są duże stada bydła. Pozostały tu
również fragmenty dawnych lasów łęgowych.
Wartości przyrodnicze i znaczenie:
Obszar stanowi ostoję ptasią o randze europejskiej (E 46). Występują tu co najmniej
22 gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 9 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi
(PCK). Gniazduje tu 40-50 gatunków ptaków wodno-błotnych. Jest to bardzo ważny obszar
dla ptaków zimujących i migrujących (ptaki wodno-błotne występują zimą w koncentracjach
powyżej 20 000 osobników). W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji
krajowej
następujących
czarnogłowa,
mewa
gatunków
pospolita,
ptaków:
ostrygojad
brodziec
(PCK),
piskliwy,
płaskonos,
krwawodziób,
mewa
podgorzałka
(PCK),
podróżniczek (PCK), rybitwa białoczelna (PCK), rybitwa rzeczna, sieweczka obrożna (PCK),
sieweczka rzeczna (PCK), śmieszka, zimorodek; w stosunkowo wysokim zagęszczeniu
występuje bocian czarny, czajka i rycyk.
W okresie wędrówek w stosunkowo wysokim zagęszczeniu występuje bocian czarny,
występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego czapli siwej i krzyżówki;
w stosunkowo wysokim zagęszczeniu zimuje gągoł i bielczek.
Zagrożenia:
Negatywnie na obszar może wpłynąć planowana regulacja koryta rzeki oraz długoterminowe
plany jej kaskadyzacji. Poza wymienionym negatywnie oddziaływuje zanieczyszczenie wód,
niszczenie lasów nadrzecznych oraz płoszenie ptaków w okresie lęgowym. Zagrożenia
lokalne to kłusownictwo rybackie, palenie ognisk i pożary łąk, penetracja (raczej rzadka)
przez wędkarzy wysp w okresie lęgowym ptaków, wycinanie przez miejscową ludność drzew
(głównie w międzywalu).
Obszar podlega działaniom z zakresu ochrony przeciwpowodziowej, zapewniające
swobodny spływ wód oraz lodu. Przy wykonywaniu powyższych zadań zachowana zostanie
W ESTMOR CONSULTING
104
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
dbałość o utrzymanie dobrego stanu ekologicznego doliny. Wykonywanie tych prac obejmuje
różne fragmenty doliny rzecznej i nie ma istotnego wpływu na całość obszaru Natura 2000.

Obszar Spełniający Kryteria Obszarów o Znaczeniu Wspólnotowym (OZW) „Dolny
Wieprz” (kod obszaru: PLH060051), pow. obszaru: 8 182,3 ha
Opis obszaru:
Rozległa, płaska dolina rzeczna z bogatym mikroreliefem (piaszczyste wzniesienie i muliste
obniżenia). Koryto rzeki zachowało naturalny, silnie meandrujący charakter. Towarzyszą mu
liczne starorzecza i zastoiska. Do doliny głównej uchodzi kilka małych dolin rzecznych (m.in.
Mininy i Świnki). W dolinie Wieprza położonych jest kilka kompleksów stawów. W dnie doliny
dominują rozległe, ekstensywnie użytkowane łąki o zmiennym uwilgotnieniu. Lokalnie
występują płaty łęgów i zakrzaczeń wierzbowych oraz płaty muraw napiaskowych.
W południowo-zachodniej części ostoi znajduje się kompleks leśny (bory świeże, olsy)
z zespołem wydm i położonym między nimi, wybitnie cennym przyrodniczo, zbiornikiem
wodnym - Jezioro Piskory, do którego reintrodukowano marsylię czterolistną.
Wartości przyrodnicze i znaczenie:
Naturalna dolina Wieprza, z licznymi meandrami i starorzeczami; najlepszy przyklad
„półnaturalnego krajobrazu dużej doliny rzecznej” w tej części Polski. Dolina pełniąca funkcję
korytarza ekologicznego o randze krajowej. Jest ważną ostoją siedlisk podmokłych
i okresowo zalewanych łąk z załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Stwierdzono
występowanie 7 rodzajów siedlisk przyrodniczych z tego załącznika, zajmujących łącznie
37% obszaru. W ostoi znajduje się jedyne istniejące w Polsce, stanowisko zastępcze marsylii
czterolistnej Marsilea quadrifolia. Roślina została tu wprowadzona w latach 1995-2000.
Ponadto występuje tu 7 gatunków zwierząt z załącznika II Dyrektywy. Jest to też ważna
ostoja ptaków wodno - błotnych. Rozległy, otwarty teren ma bardzo duże walory
krajobrazowe.
Zagrożenia:
Główne zagrożenie dla ostoi stanowi zanieczyszczenie wody i planowana regulacja koryta
rzeki Wieprz.

Obszar Spełniający Kryteria Obszarów o Znaczeniu Wspólnotowym (OZW)
„Przełom Wisły w Małopolsce” (kod obszaru: PLH060045), pow. obszaru: 15 116,4 ha
Opis obszaru:
W ESTMOR CONSULTING
105
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Obszar obejmuje przełomowy odcinek doliny Wisły, od ujścia Sanny powyżej Annopola do
miasta Puławy. Wiśle towarzyszą liczne starorzecza, łachy i zastoiska, piaszczyste wyspy,
namuliska, rozległe płaty zarośli wierzbowych oraz - lokalnie – płaty łęgów nadrzecznych.
Część koryta rzeki jest obwałowana, a obszar międzywala zajęty jest przez ekstensywnie
użytkowane łąki i zarośla wierzbowe. W górnym biegu rzeki, na stromych, wapiennych
i lessowych skarpach wznoszących się nad doliną (osiągających miejscami nawet do 90 m
wysokości względnej) występują cenne płaty muraw kserotermicznych. Do Wisły uchodzą
liczne mniejsze cieki wodne i w tych rejonach spotyka się interesujące siedliska ekotonowe.
Wartości przyrodnicze i znaczenie:
Dolina Wisły jest jedną z niewielu w Europie dużych rzek, zachowanych w stanie względnie
naturalnym. Dolina na tym odcinku ma charakter przełomu i posiada unikalne walory
krajobrazowe. Stwierdzono tu 10 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady
92/43/EWG (24% powierzchni) oraz 21 gatunków z Załącznika II tej Dyrektywy.
Obszar obejmuje fragment ostoi ptaków wodno - błotnych o randze europejskiej (IBA E 63),
ważnej zarówno dla gatunków lęgowych jak i migrujących.
W „Paneuropejskiej strategii ochrony różnorodności biologicznej i krajobrazowej” Dolina
Wisły została zaliczona do 10 systemów rzek Europy, którym nadano priorytet ochrony
naturalnych walorów. Uważana jest za korytarz ekologiczny rangi europejskiej.
Zagrożenia:
Zagrożenie stanowi przede wszystkim zanieczyszczenie wód Wisły, zarastanie muraw
kserotermicznych przez drzewa i krzewy, projekt regulacji rzeki Wisły, presja na
zabudowanie zboczy doliny w rejonie Kazimierz Dolny - Janowiec.

Obszar Spełniający Kryteria Obszarów o Znaczeniu Wspólnotowym (OZW)
„Puławy” (kod obszaru: PLH060055), pow. obszaru: 1 157,0 ha
Opis obszaru:
Kolonia nocków dużych zajmuje strych budynku, w którym znajduje się Dom Dziecka.
Obszar obejmuje również żerowisko nietoperzy.
Wartości przyrodnicze i znaczenie:
Zgodnie z Kryteriami wyboru schronień nietoperzy do ochrony w ramach polskiej części sieci
Natura 2000, obiekt uzyskał 17 punktów, co daje podstawy do włączenia go do sieci Natura
2000. Na terenie obszaru znajduje się kolonia rozrodcza gatunku nietoperzy z załącznika II
Dyrektywy Siedliskowej. Najwieksza kolonia nocka w woj. lubelskim.
Zagrożenia:
W ESTMOR CONSULTING
106
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Brak szczelin i zakamarków umożliwiających ukrycie się nietoperzom, remont dachu
przeprowadzony w niewłaściwym terminie, likwidacja kolonii nietoperzy, uszczelnienie
strychu.
W ESTMOR CONSULTING
107
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Rysunek 9. Obszary Natura 2000 na terenie Gminy Puławy
Źródło: http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/
 UŻYTKI EKOLOGICZNE
Na terenie Gminy Puławy znajduje się 5 użytków ekologicznych – 4 leśne oraz jeden
obejmujący zespół starorzeczy. Są to:

śródleśna łąka o powierzchni 0,30 ha położona w kompleksie Skoki w oddziale
21 a leśnictwo Gołąb,

śródleśna łąka o powierzchni 0,15 ha położona w kompleksie Skoki w oddziałach 94 d
i 102 a leśnictwo Skoki,

śródleśna łąka o powierzchni 0,13 ha położona w kompleksie Skoki w oddziale 102 f
leśnictwo Skoki,

śródleśne bagno, będące pozostałością naturalnego ekosystemu o powierzchni 0,68 ha
położona w kompleksie Żabianka w oddziale 247k leśnictwo Góra Puławska.
W ESTMOR CONSULTING
108
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

zespół starorzeczy "Jezioro Nury i Borowiec" o łącznej powierzchni 7,84 ha, utworzony
w 1999 r.
 POMNIKI PRZYRODY
Zgodnie z wykazem pomników przyrody na terenie województwa lubelskiego prowadzonym
przez RDOŚ na terenie Gminy Puławy znajdują się 3 pomniki przyrody:

dąb szypułkowy (o obw. pnia 413 cm) rosnący w parku na terenie szkoły podstawowej
w Górze Puławskiej – nr 1175/14/48,

lipa drobnolistna (o obw. pnia 490 cm) rosnący w parku na terenie szkoły podstawowej
w Górze Puławskiej – nr 1176/14/49,

klon zwyczajny (o obw. Pnia 380 cm) rosnący w parku na terenie szkoły podstawowej
w Górze Puławskiej – nr 1177/14/50.
Wszystkie pomniki powołano Rozporządzeniem Wojewody Lubelskiego Nr 12 z dnia
11 czerwca 1992r. w sprawie uznania za pomniki przyrody (Dz. Urz. Woj. Lub. nr 6, poz. 60).
8.1.2. Program operacyjny dla pola: Ochrona przyrody i krajobrazu
Cel strategiczny
Ochrona, odtwarzanie i zrównoważone różnorodności
biologicznej
Cele krótkookresowe do roku 2016:
 Zrównoważona gospodarka leśna.
 Zachowanie bioróżnorodności zwłaszcza na terenach chronionych.
Cele długookresowe do roku 2020:
 Utrzymanie i ochrona obszarów o wysokich warunkach przyrodniczych.
 Utrzymanie bioróżnorodności poprzez ochronę gatunkową roślin i zwierząt.
 Powiązanie polityki środowiskowej z planowaniem przestrzennym.
ZADANIA PRZEWIDZIANE DO REALIZACJI NA TERENIE GMINY PUŁAWY
L.P.
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
1
Inwentaryzacja i waloryzacja
obszarów cennych przyrodniczo
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
2
Prowadzenie gospodarki leśnej
uwzględniającej wymogi
ochrony prawnej konkretnych
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Nadleśnictwo,
właściciele
lasów
W ESTMOR CONSULTING
109
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
obszarów przyrodniczych
prywatnych
3
Ochrona lasów na terenie
Gminy oraz tworzenie nowych
obszarów leśnych poprzez
zalesianie gruntów rolnych o
niskiej bonitacji
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
właściciele
lasów
prywatnych,
Nadleśnictwo,
WFOŚiGW,
Starosta
Powiatu
Puławskiego
4
Racjonalne gospodarowanie
cennymi zasobami
przyrodniczymi Gminy
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
5
Utrzymywanie istniejących form
ochrony przyrody
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Regionalny
Konserwator
Przyrody
6
Tworzenie nowych obszarów
chronionych
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
7
Promocja walorów
przyrodniczych Gminy
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
8.2. Gleby
8.2.1. Stan aktualny
Jakość gleb na terenie Gminy w istotny sposób wpływa na jej potencjał. Gleby dobrej jakości
oznaczają nie tylko zdrowe i wysokie plony, ale także warunkują prawidłowy rozwój
człowieka, gdyż wraz z pożywieniem roślinnym i zwierzęcym dostarczają odpowiedniej ilości
wysokokalorycznych składników odżywczych, witamin, substancji mineralnych, niezbędnych
do budowy i właściwego funkcjonowania organizmu. Razem z pożywieniem człowiek pobiera
składniki korzystne, jak i niekorzystne dla swego rozwoju.
Jakość gleb ma wpływ na rozmieszenie upraw rolniczych, ale zależy ona również
od odpowiedniej wilgotności, nawożenia mineralno – organicznego, warunków termicznych
oraz opadów atmosferycznych.
„Gmina Puławy ma przeciętne warunki do produkcji rolniczej. Wartość ogólnego wskaźnika
jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej (wyrażona wg punktacji IUNG) wynosi 72,2 pkt
i jest nieco niższa niż średnia wielkość dla województwa wynosząca 77,9 pkt. Na terenie
gminy Puławy lepsze od przeciętnych w województwie są tylko warunkami klimatyczne.
Grunty klas chronionych stanowią w gminie ponad. 1/3 ogólnej powierzchni gruntów ornych.
Gleby klasy II mają udział 7,3 %, klas III a i III b zajmują 29 % pow. Wyraźną przewagę mają
gleby w klasie IV - ok. 41 %. Grunty najsłabsze (V,VI klasa) stanowią 23 % gruntów ornych.
Zbliżoną wartością użytkową odznaczają się użytki zielone. Największy udział mają gleby
W ESTMOR CONSULTING
110
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
łąkowe w kl. V - 29, % i IV - 28,3 %. Udział klas II i III - wynosi 23,2 % (w klasie VI ok. 19 %).
Rolnicza przestrzeń produkcyjna jest przestrzennie zróżnicowana. Generalnie można
powiedzieć, że im bliżej Wisły tym lepsze warunki glebowe. W części lewobrzeżnej najgorsze
warunki glebowe występują w obrębach geodezyjnych południowych tj. Tomaszów,
Kochanów, kol. Góra Puławska, Piskorów, Leokadiów, Polesie Duże. W
części
prawobrzeżnej najsłabsze gleby występują w obrębach Niebrzegów, Nieciecz, Skoki, Wólka
Gołębska i wschodnia część obr. Gołąb”.
(Źródło: Zmiana Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
Gminy Puławy)
Rysunek 10. Gleby w Polsce
Źródło: http://www.geomatura.pl/
Na stan gleb na terenie Gminy Puławy wpływają głównie czynniki pochodzenia
antropogenicznego:
o Wydobywanie kopalin ze złóż. Eksploatacja kopalin powoduje nieodwracalne zmiany
w naturalnym krajobrazie i dlatego wymaga przywrócenia tych terenów do
użytkowania rolniczego lub leśnego – poprzez zalesianie gruntów zdegradowanych.
W ESTMOR CONSULTING
111
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
o Nadmierne nawożenie, które może prowadzić do zatrucia metalami ciężkimi
i
substancjami
toksycznymi
obecnymi
w
nawozach.
Działalność
zakładów
produkcyjno-usługowych, w wyniku której do gleb mogą przedostawać się szkodliwe
substancje.
o Erozja spowodowana niewłaściwym użytkowaniem gruntów.
o Komunikacja i transport samochodowy, przyczyniający się do zanieczyszczenia gleb
położonych w bezpośrednim sąsiedztwie intensywnie użytkowanych szlaków
komunikacyjnych.
o Ponadto ogromne szkody w glebie wyrządzają: składowanie odpadów w miejscach
do tego nie przeznaczonych, wypalanie traw, palenie odpadów na powierzchni ziemi,
odprowadzanie nieoczyszczonych ścieków do środowiska, nieszczelne szamba.
Badania chemizmu gleb
W świetle zapisów art. 26 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska
(Dz. U. z 2008 r. Nr 25 Poz. 150) ocena jakości gleb i ziemi dokonywana jest w ramach
Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ), jednak obowiązek prowadzenia okresowego
monitoringu gleb i ziemi, zgodnie z art. 109 ust. 2 ww. ustawy, należy do zadań własnych
starosty.
W 2009 r. WIOŚ w Lublinie prowadził badania gleb ujętych w „Programie Państwowego
Monitoringu Środowiska w województwie lubelskim na lata 2007-2009” oraz aneksie do tego
programu. Do badań wybrano 17 stanowisk na obszarach bezpośrednio narażonych na
zanieczyszczenia komunikacyjne. Wśród nich nie było stanowisk zlokalizowanych na terenie
Gminy Puławy.
Monitorowanie chemizmu gleb ornych prowadzone jest w systemie monitoringu krajowego
przez Instytut Uprawy Nawożenia u Gleboznawstwa w Puławach. Badania prowadzone są
cyklicznie, w okresach pięcioletnich.
Na obszarze Gminy Puławy nie zlokalizowano punktów badawczych. W powiecie puławskim
badania chemizmu gleb zostały przeprowadzone w miejscowości Końskowola (gmina
Końskowola) – zlokalizowanej ok. 6 km od Gminy Puławy.
W ESTMOR CONSULTING
112
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Rysunek 11. Rozmieszczenie punktów pomiarowo-kontrolnych, w których
przeprowadzono badanie chemizmu gleb w województwie lubelskim
Źródło: „Monitoring chemizmu gleb ornych w Polsce w latach 2010-2012”, Instytut Uprawy Nawożenia
i Gleboznawstwa w Puławach
8.2.2. Przeobrażenia gleb i przekształcenia powierzchni ziemi
Nasilające
się
stałe
wpływy
różnorodnych
form
działalności
rolniczej,
usługowej
i urbanizacyjnej przyczyniają się do znacznych zmian w naturalnych warunkach glebowych.
Zmiany te przejawiają się w postaci szeregu form degradacji pokrywy glebowej i prowadzą
do wytworzenia gleb o zmienionym profilu i właściwościach fizykochemicznych. Procesy
degradacji gleb związane są przede wszystkim z:

rejonami intensywnej produkcji rolnej i hodowlanej,

intensywnej melioracji gleb,

rejonami budowy nowych osiedli mieszkaniowych,

trasami komunikacyjnymi,
W ESTMOR CONSULTING
113
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

terenami eksploatacji kopalin lub wyrobisk poeksploatacyjnych.
Przekształcenia mechaniczne gleb powodowane są przez zabudowę terenu, utwardzanie
i ubicie podłoża, zdjęcie pokrywy glebowej lub jej wymieszanie z elementami obcymi
(np. gruzem budowlanym) oraz w wyniku formowania wykopów i wyrównań. Ważną rolę
odgrywa
emisja
zanieczyszczeń
powietrza
i
opad
zanieczyszczeń
oraz
procesy
chemicznego degradowania gleb przez niewłaściwie prowadzoną gospodarkę ściekową
i odpadową. W obszarach dolinnych źródłem zanieczyszczeń gleb są wylewy rzek,
zwłaszcza tych, które prowadzą wody zanieczyszczone.
8.2.3. Program poprawy dla pola: Gleby
Cel strategiczny
Ochrona powierzchni ziemi i gleb przed degradacją
Cele krótkookresowe do roku 2016:
 Racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych.
 Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych i zdegradowanych.
 Ograniczenie degradacji chemicznej i fizycznej gleb i gruntów.
 Ochrona gleb przed niewłaściwą agrotechniką i nadmierną intensyfikacją produkcji
rolnej oraz nadmiernym stosowaniem środków ochrony roślin i nawozów.
Cele długookresowe do roku 2020:
 Zagospodarowanie gleb w sposób adekwatny do ich klasy bonitacyjnej oraz poziomu
zanieczyszczenia.
 Ograniczenie degradacji gleb spowodowanej ich rolniczym wykorzystaniem bądź
wydobywaniem kopalin.
 Uaktualnienie informacji o jakości oraz zanieczyszczeniu gleb i gruntów na obszarze
Gminy.
 Inwentaryzacja terenów zanieczyszczonych i zdegradowanych.
ZADANIA PRZEWIDZIANE DO REALIZACJI NA TERENIE GMINY PUŁAWY
L.P.
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
1
Upowszechnianie i
praktyczne wdrażanie zasad
Gmina
2013-2020
W ESTMOR CONSULTING
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
Wójt Gminy
Puławy; Starosta
114
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
„Kodeksu dobrej praktyki
rolniczej”
Puławy
2
Wspieranie i promowanie
rolnictwa ekologicznego
Gmina
Puławy
2013-2020
3
Inwentaryzacja terenów
zdegradowanych
Gmina
Puławy
2013-2020
Powiatu
Puławskiego,
Lubelski Ośrodek
Doradztwa
Rolniczego
-
-
Wójt Gminy
Puławy
-
Wójt Gminy
Puławy
8.3. Surowce mineralne
8.3.1. Stan aktualny
W obszarze Gminy Puławy występują udokumentowane złoża kopalin pospolitych
w
postaci
kruszywa
naturalnego
(piaski).
Ponadto,
występuje
tu
11
obszarów
prognostycznych. Spośród złóż o zasobach perspektywicznych największym jest obszar
„Gołąb - Wólka Gołębska". Zasoby szacunkowe określono na 15 000 m3. Na terenie Gminy
znajduje się również szereg obszarów, na których występują kruszywa o dobrych
własnościach technologiczno-jakościowych, jednak występujące na nich dobrej jakości gleby
lub lasy są powodem zakazania eksploatacji.
Tabela 12. Złoża kopalin na terenie Gminy Puławy
Lp.
ID
Nazwa złoża
Opis położenia
1
1444
Gołąb
Gołąb
2
2655
Gołąb
Gołąb
3
4241
Gołąb
Gołąb
4
5273
Gołąb 1
Gołąb
5
14718
Gołąb 1
Gołąb
6
11943
Gołąb I
Gołąb
7
4242
Górki
Górki
8
10404
Kajetanów
Kajetanów
9
7712
Kajetanów 1
Kajetanów
10
10955
Opatkowice I
Opatkowice
11
11899
Opatkowice II
Opatkowice
12
15576
Opatkowice III
Opatkowice, dz. 1453/1
13
15995
Opatkowice V
Opatkowice, dz. 1443, 1444/1-2, 1452/1,1452/3
14
14421
Puławy III
Gołąb, dz. 7080
Źródło: Państwowy Instytut Geologiczny, MIDAS
http://geoportal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/MIDASGIS/
W ESTMOR CONSULTING
115
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Działki położone w obrębie geodezyjnym Opatkowice o numerach ewidencyjnych: 1070,
1071, 1072, 1073, 1074, 1075, 1076, 1077, 1078/2, 1079, 1080, 1081, 1082, 1083, 1084,
1085, 1086, 1087/1, 1087/2, 1088, 1089 położone są na terenie po eksploatacji złoża
kruszywa naturalnego „Opatkowice".
Ponadto na działce położonej w obrębie geodezyjnym Gołąb o numerze ewidencyjnym 7080
udokumentowano nowe złoże kruszywa naturalnego „Puławy III" o powierzchni 44 962 m2.
Dokumentacja geologiczna złoża została przyjęta bez zastrzeżeń przez Marszałka
Województwa
Lubelskiego
zawiadomieniem
z
dnia
7
czerwca
2010
r.
znak:
RS.IV.JP.7514/22/10.
Charakterystykę istniejących złóż opublikowaną w Systemie Gospodarki i Ochrony Bogactw
Mineralnych MIDAS, prezentuje tabela 13.
Tabela 13. Charakterystyka złoża wg systemu MIDAS
Id
Nazwa
złoża
1444
Gołąb
2655
Forma
złoża
pokładow
a
Gołąb
Grup
a
złoża
Kopaliny
II
bd
pokładow
a
4241
5273
Gołąb
pokładow
a
Gołąb 1
bd
bd
wydma
14718
11943
Gołąb 1
pokładow
a
Gołąb I
II
I
pokładow
a
4242
Górki
bd
10404
Kajetanó
w
pokładow
a
II
Kopaliny wg
Nkz
Stan
zagospodarowani
a
Sposób
Powierzchni
eksploatacj
a złoża [ha]
i
Kruszyw
a
naturalne
Złoża piasków
budowlanych
eksploatacja złoża
zaniechana
odkrywkowy
78,32
Piaski
kwarcow
e d/p
betonów
komórko
wych
Złoża piasków
pozostałych
eksploatacja złoża
zaniechana
odkrywkowy
30,00
Kruszyw
a
naturalne
brak danych
złoże o zasobach
prognostycznych
brak danych
bd
Piaski
kwarcow
e d/p
betonów
komórko
wych
-
eksploatacja złoża
zaniechana
odkrywkowy
2,36
Kruszyw
a
naturalne
Złoża piasków
budowlanych
złoże
zagospodarowane
odkrywkowy
9,12
Kruszyw
a
naturalne
Złoża
mieszanek
żwirowopiaskowych
złoże
zagospodarowane
odkrywkowy
8,41
Kruszyw
a
naturalne
-
złoże o zasobach
prognostycznych
bd
bd
Kruszyw
a
naturalne
Złoża piasków
poza piaskami
szklarskimi
złoże skreślone z
bilansu zasobów
odkrywkowy
1,98
W ESTMOR CONSULTING
116
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
7712
10955
11899
15576
15995
14421
Kajetanó
w1
Opatkow
ice I
Opatkow
ice II
Opatkow
ice III
Opatkow
ice V
Puławy
III
I
pokładow
a
pokładow
a
I
pokładow
a
bd
pokładow
a
I
pokładow
a
bd
I
wydma
Kruszyw
a
naturalne
Złoża kruszyw
naturalnych i
materiałów
pokrewnych
złoże skreślone z
bilansu zasobów
odkrywkowy
3,33
Kruszyw
a
naturalne
Złoża piasków
budowlanych
złoże
eksploatowane
okresowo
odkrywkowy
9,07
Kruszyw
a
naturalne
Złoża piasków
budowlanych
złoże
zagospodarowane
odkrywkowy
0,98
Kruszyw
a
naturalne
Złoża piasków
budowlanych
złoże rozpoznane
szczegółowo
odkrywkowy
0,64
Kruszyw
a
naturalne
Złoża piasków
poza piaskami
szklarskimi
złoże
zagospodarowane
odkrywkowy
1,15
Kruszyw
a
naturalne
Złoża piasków
budowlanych
złoże rozpoznane
szczegółowo
odkrywkowy
4,50
Źródło: Państwowy Instytut Geologiczny, MIDAS
http://geoportal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/MIDASGIS/
Awarie mogące się wydarzyć podczas eksploatacji złóż należą do zdarzeń losowych, przez
co nie można przewidzieć zasięgu ich oddziaływania oraz zagrożeń będących ich
następstwem. W celu zapobiegania i przeciwdziałania awariom oraz ich potencjalnym
skutkom istotne jest stosowanie rozwiązań technicznych ograniczających ryzyko ich
wystąpienia. Należy podkreślić, że zapobieganie awariom oraz likwidacja skutków odbywa
się w oparciu o obowiązujące przepisy prawa geologicznego i górniczego.
8.3.2. Program poprawy w polu: Ochrona zasobów kopalin
Zrównoważona gospodarka zasobami naturalnymi
Cel strategiczny
Cele krótkookresowe do roku 2016:
 Maksymalne wykorzystanie zasobów kopalin w granicach udokumentowania.
 Ochrona
złóż
nieeksploatowanych
poprzez
uwzględnienie
ich
w
planach
zagospodarowania przestrzennego.
Cele długookresowe do roku 2020:
 Minimalizacja negatywnego wpływu na środowisko przy eksploatacji złóż.
ZADANIA PRZEWIDZIANE DO REALIZACJI NA TERENIE GMINY PUŁAWY
L.P.
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
W ESTMOR CONSULTING
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
117
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
1
2
Ochrona zasobów złóż
nieeksploatowanych
Rekultywacja terenów
zdegradowanych przez
eksploatację kopalin
Gmina
Puławy
Gmina
Puławy
2013-2020
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy,
przedsiębiorstwa
będące
właścicielem
terenów
-
Wójt Gminy
Puławy,
przedsiębiorstwa
będące
właścicielem
terenów
9. Zrównoważone wykorzystanie surowców, materiałów,
wody
i energii
9.1. Racjonalizacja użytkowania wody do celów produkcyjnych
i konsumpcyjnych
Racjonalizacja gospodarowania zasobami wód
powierzchniowych i podziemnych na cele przemysłowe
i konsumpcyjne
Cel długookresowy
Osiągnięcie założonego celu, wynikającego bezpośrednio z Polityki Ekologicznej Państwa,
będzie możliwe w przypadku podjęcia działań przez podmioty gospodarcze funkcjonujące na
terenie Gminy, zużywające na cele produkcyjne znaczne zasoby wody, a także przez
jednostki komunalne, gospodarujące gminną infrastrukturą techniczną.
W
celu zmniejszenia
wodochłonności
w strefie gospodarki,
zakłady korzystające
ze środowiska – pobierające wodę, surowce i energię powinny stosować najlepsze dostępne
techniki (BAT). Istotne jest wdrażanie systemów zarządzania środowiskowego w zakładach
(normy ISO 14000), wprowadzanie zasad Czystej Produkcji oraz przystępowanie do
programów sektorowych z dziedziny ochrony środowiska.
Oszczędne gospodarowanie wodą ma istotne znacznie dla środowiska naturalnego, a skala
oszczędności zależy w głównej mierze od świadomości ekologicznej i determinacji
mieszkańców
w
budynkach
Gminy.
Proekologiczne
użyteczności
publicznej
rozwiązania
powinny
usytuowanych
na
być
terenie
także
stosowane
Gminy
Puławy.
Dotychczasowe doświadczenia (zebrane przez Witolda M. Lewandowskiego w opracowaniu
pt. „Proekologiczne odnawialne źródła energii”), wskazują że najważniejsze oszczędności
wody uzyskuje się dzięki:
W ESTMOR CONSULTING
118
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

„zainstalowaniu indywidualnych liczników wody w gospodarstwach domowych;

zastąpieniu tradycyjnych spłuczek o dużej pojemności rozwiązaniami o innej
konstrukcji, umożliwiającymi 2-3 krotne zmniejszenie zużycia wody;

zastąpieniu zaworów dławicowych zaworami np. kulowymi, które mają mniejsze
opory przepływu i nie wymagają wymiany uszczelek;

stosowaniu w bateriach umywalkowych, prysznicowych i kuchennych mieszaczy,
które napowietrzają wodę, zwiększają jej efektywną objętość i tym samym
zmniejszają jej pobór;

zastąpieniu wanien kabinami prysznicowymi, w których pobór wody jest 3-4 razy
mniejszy;

zmianie systemu mycia w umywalkach i zlewozmywakach – nie pod bieżącą wodą;

instalowaniu pralek i zmywarek o małym poborze wody”.
Cele krótkookresowe i kierunki działań:
1. Zmniejszenie zapotrzebowania na wodę w przemyśle i rolnictwie.
2. Wprowadzanie zamkniętych obiegów wody i wodooszczędnych technologii produkcji
w przemyśle.
3. Kontynuacja modernizacji sieci wodociągowych w celu zmniejszenia strat wody
w systemach przesyłowych.
4. Wspieranie działań mających na celu zmniejszenie zużycia wody w gospodarstwach
domowych (modernizacja urządzeń, instalacja liczników wody).
5. Prowadzenie działań edukacyjno-informacyjnych, zarówno dla mieszkańców Gminy,
jak i podmiotów gospodarczych w zakresie konieczności i możliwości oszczędzania
wody.
Efekty wynikające z racjonalizacji zużycia wody:
 zwiększenie regionalnych zasobów wodnych
 przywrócenie równowagi w środowisku wodnym
 ograniczenie deficytów wody
 zmniejszenie ilości wytwarzanych ścieków, a tym samym poprawa jakości wód
 ograniczanie marnotrawstwa wody
 ograniczenie nieuzasadnionego wykorzystywania wód podziemnych.
ZADANIA PRZEWIDZIANE DO REALIZACJI NA TERENIE GMINY PUŁAWY
L.P.
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
1
Wdrażanie technologii
wodooszczędnych
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Przedsiębiorcy
W ESTMOR CONSULTING
119
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
w przedsiębiorstwach
2
Analiza zużycia wody
podziemnej przez
mieszkańców, rolnictwo i
działalność gospodarczą
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
3
Modernizacja sieci
wodociągowej w celu
ograniczenia strat wody na
etapie przesyłu
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
4
Propagowanie zachowań
sprzyjających oszczędzaniu
wody przez działania
edukacyjno-promocyjne
(akcje, kampanie skierowane
do wszystkich grup
społecznych)
-
Wójt Gminy
Puławy,
Placówki
oświatowe,
Regionalne
Centrum
Edukacji
Ekologicznej
Gmina
Puławy
2013-2020
9.2. Zrównoważone wykorzystanie energii
Zmniejszenie zużycia energii na cele produkcyjne
i komunalno-bytowe
Cel długookresowy
Do realizacji założonego celu, ze względu na wzrastające ceny energii, będą dążyć zarówno
przedsiębiorcy, jak i władze oraz mieszkańcy Gminy Puławy. Zmniejszenie zużycia energii
jest bowiem jedynym sposobem ograniczenia wydatków związanych z pozyskaniem energii
elektrycznej, jak i cieplnej. Jednym z warunków rozwoju współczesnego świata jest dążenie
do zmniejszenia zużycia energii w różnych procesach. Dotyczy to także procesów, które
służą do utrzymania komfortu klimatycznego i komfortu użytkowania w budynkach:
ogrzewania, wentylacji, klimatyzacji, podgrzewania wody wodociągowej.
Niżej wymienione fakty, mówiące, że:

zasoby paliw są ograniczone,

dostępność do paliw jest coraz trudniejsza,

z uwagi na powyższe, ceny paliw będą miały tendencję wzrostową,

należy ograniczać zanieczyszczenie środowiska produktami procesów spalania,
świadczą o znacznej roli działań zmierzających do oszczędzania energii i jej efektywnego
wykorzystania.
W Polsce w wyniku przyjętej polityki społeczno-gospodarczej energia nie była szanowana,
a w społeczeństwie zanikał nawyk oszczędnego jej użytkowania. Po roku 1990,
wraz z wprowadzeniem gospodarki rynkowej, nastąpiło urealnienie cen nośników energii,
co zmusiło jej odbiorców do szukania rozwiązań dających oszczędności w tym zakresie.
W ESTMOR CONSULTING
120
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Ochrona środowiska poprzez zmniejszenie zużycia energii nie musi wcale odbywać się
kosztem obniżenia poziomu życia ani wiązać się z pogorszeniem warunków pracy,
rezygnacją z ogrzewania mieszkań, oświetlania ich i korzystania z coraz nowocześniejszych
urządzeń gospodarstwa domowego oraz zaprzestaniem z korzystania ze środków
transportu. Energię można bowiem zaoszczędzić następującymi metodami:

modyfikując istniejące systemy energetyczne zarówno w samym procesie jej
wytwarzania, jak i transportu;

wprowadzając nowe energooszczędne technologie w przemyśle, budownictwie,
rolnictwie i gospodarstwach domowych;

promując oszczędzanie energii akcjami propagandowymi oraz wprowadzaniem
zachęcających do oszczędzania bodźców ekonomicznych.
Działania mające na celu racjonalizację zużycia energii będą w głównej mierze prowadzone
przez podmioty gospodarcze, m.in. poprzez stosowanie energooszczędnych technologii
produkcji, władze samorządowe pragnące minimalizować rachunki związane z dostawami
paliw i energii elektrycznej na potrzeby infrastruktury publicznej. Zadaniem władz
samorządowych będzie ponadto organizacja działań edukacyjnych i informacyjnych
z zakresu upowszechniania metod racjonalizacji zużycia energii.
Zrównoważone
wykorzystanie
energii
dotyczy
nie
tylko
przemysłu,
energetyki
i budownictwa, ponieważ także indywidualne gospodarstwa domowe mają ogromne
możliwości ochrony środowiska poprzez energooszczędne budownictwo, energooszczędne
systemy ogrzewania oraz oszczędzanie energii elektrycznej oraz oświetlenia.
Przykładowe rozwiązania generujące oszczędności związane z oświetleniem obejmują:

korzystanie z optymalnej liczby punktów świetlnych, rozmieszczonych na właściwej
wysokości i odległości od miejsca pracy lub wypoczynku;

odpowiedni dobór rodzaju oświetlenia w danych warunkach pracy;

utrzymanie powierzchni żarówek i osłon odblaskowych we właściwej czystości;

stosowanie samoczynnych wyłączników czasowych i włączników reagujących
na ruch lub dźwięk do sterowania oświetleniem pomieszczeń mieszkalnych, klatek
schodowych ulic, a nawet wystaw sklepowych.
Cele krótkookresowe i kierunki działań:
1. Wprowadzanie energooszczędnych technologii i urządzeń w przemyśle, energetyce
i gospodarce komunalnej.
W ESTMOR CONSULTING
121
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
2. Zmniejszenie strat energii, zwłaszcza cieplnej, w systemach przesyłowych oraz
obiektach mieszkalnych, usługowych i przemysłowych.
3. Poprawa parametrów energetycznych budynków, szczególnie nowobudowanych.
4. Racjonalizacja zużycia i oszczędzania energii przez społeczeństwo Gminy.
5. Stymulowanie i wspieranie przedsięwzięć w zakresie zmniejszania zużycia energii.
Efekty wynikające ze zmniejszenia energochłonności gospodarki obejmują:
 zmniejszenie eksploatacji zasobów naturalnych;
 spadek zużycia paliw;
 zmniejszenie emisji zanieczyszczeń powietrza;
 ograniczenie kosztów ochrony atmosfery przed zanieczyszczeniami;
 zmniejszenie negatywnych oddziaływań zanieczyszczeń powietrza na środowisko;
 zmniejszenie kosztów produkcji energii.
ZADANIA PRZEWIDZIANE DO REALIZACJI NA TERENIE GMINY PUŁAWY
L.P.
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
1
Wdrażanie technologii
energooszczędnych
w przedsiębiorstwach
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Przedsiębiorcy
2
Zastąpienie tradycyjnych
lamp ulicznych lampami
energooszczędnymi
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
3
Termomodernizacja
budynków na terenie Gminy
Gmina
Puławy
-
Wójt Gminy
Puławy,
Mieszkańcy,
Przedsiębiorcy
9.3.
2013-2020
Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych
Cel długookresowy
Wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w finalnym
zużyciu energii, co najmniej do poziomu 15% w 2020 r.
Powyższy cel sformułowano w oparciu o zapisy „Polityki Energetycznej Polski do 2030 r.”
(przyjętej przez Radę Ministrów w dniu 10 listopada 2009 r. uchwałą nr 202/2009) w zakresie
rozwoju wykorzystania OZE.
Do korzyści wynikających ze stosowania odnawialnych źródeł energii można zaliczyć
zmniejszenie negatywnego wpływu energetyki na środowisko naturalne. Dotyczy to przede
wszystkim likwidacji tzw. niskiej emisji, która jest niezwykle uciążliwa dla środowiska
naturalnego. Poza tym nie można zapomnieć, że mniejsza emisja przyczynia się
do znaczącej poprawy jakości życia mieszkańców danego regionu.
W ESTMOR CONSULTING
122
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
 Energia wiatru:
Na terenie Gminy Puławy występują korzystne warunki do zlokalizowania elektrowni
wiatrowych, gdyż leży ona na obszarze o największych zasobach energetycznych wiatru
w województwie lubelskim.
Rysunek 12. Uwarunkowania i kierunki rozwoju energetyki wiatrowej na terenie powiatu
puławskiego
Źródło: Wojewódzki Program Rozwoju Alternatywnych Źródeł Energii dla Województwa Lubelskiego
Polska położona jest w strefie o przeciętnych warunkach wietrzności, z prędkościami wiatru
na poziomie 3,5 – 4,5 m/s. Dla obszaru Polski maksymalne sezonowe zasoby energii wiatru
dość dobrze pokrywają się z maksymalnym zapotrzebowaniem na energię cieplną, czyli
okresem występowania najniższych temperatur, trzeba zatem stwierdzić, że korzystanie
z tego źródła energii jest jak najbardziej uzasadnione.
Energia wiatru należy do odnawialnych źródeł energii, nie jest jednak dla środowiska
neutralna. W praktyce bowiem elektrownie wiatrowe mogą wywierać negatywny wpływ na
W ESTMOR CONSULTING
123
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
otoczenie – ludzi, ptaki oraz krajobraz. Problemem jest np. wytwarzany przez turbiny
wiatrowe monotonny, stały hałas o niskim natężeniu, który niekorzystnie oddziałuje
na psychikę człowieka. Innym ujemnym aspektem jest wpływ elektrowni na ptaki. Nie można
też zapomnieć o ujemnym wpływie farm na krajobraz, zajmują one bowiem duże
powierzchnie i zlokalizowane są często w rejonach turystycznych lub nadmorskich,
co zniechęca część osób do odwiedzenia takich miejsc. Instalacje wiatrowe utrudniają także
rozchodzenie się fal radiowych.
Zaletami siłowni wiatrowych są:

bezpłatność energii wiatru;

brak zanieczyszczenia środowiska naturalnego;

możliwość budowy na nieużytkach.
Z kolei jako wady wymienić należy:

wysokie koszty inwestycyjne i eksploatacyjne;

zagrożenie dla ptaków;

zniekształcenie krajobrazu;

negatywny wpływ na psychikę człowieka.
Korzyścią ekologiczną wyprodukowania 1 kWh energii elektrycznej z elektrowni wiatrowej,
w stosunku do tradycyjnie wyprodukowanej w elektrowni węglowej, jest uniknięcie emisji
do atmosfery następujących zanieczyszczeń: 5,5 g SO2, 4,2 g NOx, 700 g CO2, 49 g pyłów
i żużlu.
 Energia słoneczna (kolektory słoneczne, ogniwa fotowoltaiczne):
Przyjmuje się, że energia słoneczna powinna stanowić jedno z głównych alternatywnych
źródeł energii. Szczególnie latem może być wykorzystywana do podgrzewania wody
użytkowej, suszenia płodów rolnych, w tym np. biomasy wykorzystywanej do spalania.
Preferowanym kierunkiem rozwoju energetyki słonecznej jest instalowanie indywidualnych
kolektorów na domach mieszkalnych i budynkach użyteczności publicznej należących
do Gminy Puławy. Możliwe jest także wykorzystywanie ogniw fotowoltaicznych do zasilania
znaków ostrzegawczych ustawionych na drogach przebiegających przez omawiany obszar,
co
dodatkowo
poprawi
bezpieczeństwo
osób
poruszających
się
tymi
szlakami
komunikacyjnymi. Coraz korzystniejsze ceny kolektorów i większa świadomości społeczna
w zakresie wykorzystania energii słonecznej może przyczynić się do dynamicznego wzrostu
energii pozyskiwanej z tego źródła. Obecnie planowana jest farma fotowoltaiczna w Gołębiu.
W ESTMOR CONSULTING
124
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
W przypadku Gminy Puławy, istnieją możliwości pozyskania z kolektorów słonecznych
z 1 m2 powierzchni od 415 do 589 kWh energii cieplnej rocznie. Natomiast w przypadku
ogniw fotowoltaicznych nie stwierdzono pozyskiwania energii elektrycznej z tych urządzeń.
 Energia wodna:
Obecnie na terenie Gminy Puławy nie jest zlokalizowana żadna elektrownia wodna. Ze
względu na charakterystyczne położenie Gminy możliwe jest jednak wykorzystywanie
potencjału rzeki Wisła do produkcji energii.
Rysunek 13. Uwarunkowania i kierunki rozwoju hydroenergetyki na terenie powiatu
puławskiego
Źródło: Wojewódzki Program Rozwoju Alternatywnych Źródeł Energii dla Województwa Lubelskiego
 Energia geotermalna:
Najbardziej korzystne warunki do rozpoczęcia prac zmierzających do systematycznego
wykorzystania energii geotermalnej w województwie lubelskim zgodnie z Wojewódzkim
Programem Rozwoju Alternatywnych Źródeł Energii dla Województwa Lubelskiego, znajdują
się w północnej części rowu lubelskiego, na terenie którego leży m.in. Gmina Puławy.
Największe tempo przyrostu zasobów wód geotermalnych wraz z głębokością ich
występowania obserwuje się w następujących gminach:
 w zakresie głębokości 500–1000 m p.p.t.: Biłgoraj, Zamość, Puławy, Bełżyce,
Jarczów, Lublin;
W ESTMOR CONSULTING
125
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
 w zakresie głębokości 1000–3000 m p.p.t.: Susiec, Lublin, Krasnobród, Biłgoraj,
Radecznica, Dzwola, Adamów (pow. zamojski), Stężyca, Zamość, Puławy.
W ESTMOR CONSULTING
126
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Rysunek 14. Uwarunkowania i kierunki rozwoju energii geotermalnej na terenie powiatu
puławskiego
Źródło: Wojewódzki Program Rozwoju Alternatywnych Źródeł Energii dla Województwa Lubelskiego
Z uwagi jednak na konieczność poniesienia dużych nakładów finansowych na wykonanie
ekspertyz określających potencjał wykorzystania tego nośnika energii, na terenie Gminy nie
jest obecnie wykorzystywana energia ze źródeł geotermalnych.
Cele krótkookresowe oraz kierunki działań:
1. Sukcesywne zwiększenie udziału źródeł odnawialnych w produkcji energii.
2. Zwiększenie wykorzystania energii z regionalnych źródeł odnawialnych.
3. Pozyskanie pozabudżetowych środków finansowych na finansowanie inwestycji
w zakresie odnawialnych źródeł energii.
W ESTMOR CONSULTING
127
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
4. Działalność edukacyjno-informacyjna w zakresie wykorzystania energii ze źródeł
odnawialnych.
ZADANIA PRZEWIDZIANE DO REALIZACJI NA TERENIE GMINY PUŁAWY
L.P.
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
-
Wójt Gminy
Puławy,
Starostwo
Powiatowe
w Puławach,
Organizacje
pozarządowe
1
Motywowanie rolników
do zakładania plantacji roślin
energetycznych
2
Promowanie korzyści
z produkcji roślin
energetycznych dla rolników
i środowiska
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy,
Starostwo
Powiatowe
w Puławach
3
Montaż kolektorów
słonecznych na budynkach
użyteczności publicznej
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
4
Promowanie wykorzystania
odnawialnych źródeł energii
w gospodarstwach domowych
na terenie Gminy
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy,
Organizacje
pozarządowe
5
Budowa elektrowni
wiatrowych
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Przedsiębiorcy
9.4.
2013-2020
Zrównoważone wykorzystanie materiałów
Zmniejszenie materiałochłonności i odpadowości produkcji
Cel strategiczny
Priorytetowym
„zredukowanie
celem
w
zakresie
negatywnego
wykorzystywaniem
rozdzieleniem
Gmina
Puławy
zasobów
(decoupling).
zrównoważonego
oddziaływania
na
wykorzystania
środowisko
zasobów
jest
spowodowanego
w
sytuacji
wzrostu
gospodarczego-koncepcja
W
praktyce
oznacza
to
zredukowanie
zwana
oddziaływania
na środowisko będącego skutkiem wykorzystywania zasobów, przy jednoczesnej poprawie
ogólnej wydajności zasobów w obszarze gospodarki”.
(Źródło: „Strategia tematyczna w sprawie zrównoważonego wykorzystywania zasobów naturalnych”)
Realizacja założonego celu jest uwarunkowana podjęciem proekologicznych działań przez
zakłady produkcyjne funkcjonujące na terenie Gminy Puławy. Motywację do podjęcia działań
w tym zakresie stanowią coraz wyższe koszty zakupu materiałów oraz utylizacji odpadów
W ESTMOR CONSULTING
128
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
poprodukcyjnych, w związku z czym działania ograniczające materiałochłonność oraz
odpadowość produkcji przełożą się na konkretne oszczędności przedsiębiorstw.
Zadaniem władz samorządowych oraz organów publicznych będzie natomiast informowanie,
wspieranie i monitorowanie działań podejmowanych przez zakłady produkcyjne w zakresie
ograniczania materiałochłonności i odpadowości produkcji oraz kontrola zgodności tych
działań z obowiązującymi przepisami prawa.
Cele krótkookresowy oraz kierunki działań:
1. Poprawa
efektywności
produkcji
na
skutek
zastosowania
nowoczesnych
i oszczędnych technologii produkcji.
2. Zwiększenie recyklingu i odzysku materiałowego i energetycznego w zakładach
produkcyjnych.
3. Minimalizacja oddziaływania działalności produkcyjnej na środowisko naturalne
(ograniczanie masy odpadów i zużycia wody oraz emisji zanieczyszczeń i hałasu).
ZADANIA PRZEWIDZIANE DO REALIZACJI NA TERENIE GMINY PUŁAWY
L.P.
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
1
Wdrażanie technologii
małoodpadowych w
przedsiębiorstwach
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Podmioty
gospodarcze
2
Ograniczenie
materiałochłonności produkcji
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Podmioty
gospodarcze
10. Włączanie
sektorowych
aspektów
ekologicznych
do
polityk
10.1. Rolnictwo
Na terenie Gminy Puławy rolnictwo jest jedną z podstawowych form działalności
gospodarczej i źródłem utrzymania większości mieszkańców obszarów wiejskich. Obecność
Polski w strukturach UE stwarza ogromne możliwości, bowiem jedną z fundamentalnych
zasad Wspólnoty jest swoboda przepływu towarów (w tym m.in. płodów rolnych, przetworów
itp.), z drugiej zaś strony wymusza zmiany mające na celu podniesienie konkurencyjności
rodzimej produkcji. W przypadku zaś zmian niezbędne jest, aby uwzględniały one aspekty
ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Należy zauważyć, że walory przyrodnicze obszarów wiejskich tworzą doskonałe warunki dla
rozwoju rolnictwa ekologicznego w związku z coraz większym zainteresowaniem
W ESTMOR CONSULTING
129
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
i zapotrzebowaniem na żywność ekologiczną. Rolnictwo ekologiczne jest ważnym
czynnikiem zwiększającym zatrudnienie na wsi, dostarcza nowych miejsc pracy oraz daje
rolnikom dodatkowe źródło dochodu.
Do pożądanych, planowanych do osiągnięcia cech zrównoważenia sektora rolnictwa należą:
 optymalne wykorzystanie potencjału biologicznego gleb, poprzez dostosowanie
rodzaju
produkcji
do
jakości
rolniczej
przestrzeni
produkcyjnej,
zalesienie
nieprzydatnych dla rolnictwa oraz zminimalizowanie powierzchni gruntów rolnych
przekazywanych na inne cele, zwłaszcza gruntów wysokich klas bonitacyjnych,
 podniesienie dochodowości gospodarstw rolnych dzięki poprawie jakości produkcji
rolniczej,
 powszechne wdrożenie dobrych praktyk rolniczych, zwłaszcza w zakresie stosowania
nawozów
i
mineralnych
gospodarowania
i
chemicznych
obornikiem
i
środków
gnojowicą,
ochrony
regulacji
roślin,
stosunków
nawożenia
wodnych,
mechanizacji prac polowych,
 wprowadzenie na szeroką skalę rolnictwa ekologicznego i rozwój agroturystyki,
 rozwój
infrastruktury
technicznej
na
obszarach
wiejskich
w
szczególności
infrastruktury związanej z ochroną środowiska.
Poniższa tabela prezentuje liczbę gospodarstw na terenie Gminy Puławy.
Tabela 14. Wielkość gospodarstw na terenie Gminy Puławy
Lp.
Wielkość
gospodarstwa
Ilość gospodarstw
Powierzchnia
gospodarstw [ha]
1.
do 1 ha
1113
642,98
2.
1-5 ha
1035
2993,85
3.
5-10 ha
209
2106,09
4.
10-15 ha
32
442,32
5.
powyżej 15 ha
25
943,38
Źródło: Powszechny Spis Rolny 2010 r.
Na terenie Gminy głównymi kierunkami rolnictwa są: uprawa zboża, a także hodowla trzody
chlewnej, bydła oraz drobiu, co prezentują szczegółowo tabele 15 i 16.
W ESTMOR CONSULTING
130
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Tabela 15. Wykaz upraw na terenie Gminy z podziałem na liczbę gospodarstw rolnych
oraz ich powierzchnię
Liczba gospodarstw rolnych
Powierzchnia
gospodarstw ogółem
(ha)
ogółem
1329
3206,65
zboża razem
1132
2489,20
zboża podstawowe z mieszankami
1114
2419,07
ziemniaki
615
139,77
uprawy przemysłowe
21
106,95
buraki cukrowe
7
1,61
rzepak i rzepik razem
14
105,34
strączkowe jadalne na ziarno razem
6
9,64
warzywa gruntowe
48
25,67
Uprawy
Źródło: Powszechny Spis Rolny 2010 r.
Tabela 16. Wykaz pogłowia zwierząt gospodarskich z podziałem na liczbę gospodarstw
na terenie Gminy
Liczba gospodarstw
Liczba zwierząt
gospodarskich (szt.)
bydło razem
178
526
bydło krowy
145
233
trzoda chlewna razem
324
3780
trzoda chlewna lochy
168
401
konie
108
224
drób ogółem razem
675
17429
drób kurzy
667
14172
Zwierzęta gospodarskie
Źródło: Powszechny Spis Rolny 2010 r.
Poza tradycyjną gospodarką rolną, w Gminie Puławy powinna rozwijać się agroturystyka,
która wykorzystywałaby sprzyjające warunki przyrodnicze.
10.2. Przemysł
Na terenie Gminy Puławy działalność gospodarczą prowadzą przede wszystkim małe
i średnie przedsiębiorstwa. Prywatna działalność gospodarcza prowadzona na terenie Gminy
Puławy koncentruje się na handlu, budownictwie, przetwórstwie przemysłowym oraz na
transporcie. Szczegółowy wykaz największych przedsiębiorstw znajduje się w rozdziale 4.9.
„Sytuacja gospodarcza”.
W ESTMOR CONSULTING
131
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Obecnie zanieczyszczenie powietrza jest niewielkie. Na jakość powietrza na terenie Gminy
Puławy najsilniej oddziaływają. Zakłady Azotowe „Puławy” S.A. zlokalizowane w pobliskich
Puławach. Należy jednak podkreślić, iż emisja zanieczyszczeń do powietrza i wód,
degradacja powierzchni ziemi i krajobrazu, emisja hałasu, możliwość wystąpienia awarii
może
negatywnie
wpłynąć
na
stan
środowiska
naturalnego.
Zgodnie
z
zasadą
„zanieczyszczający płaci”, przedsiębiorcy powinni ponosić całkowitą odpowiedzialność za
podejmowane działania mogące pogorszyć stan środowiska przyrodniczego. Istotne jest, aby
sprawcy zanieczyszczeń i przekształceń nie ograniczali się do naprawy zaistniałych szkód
i spełnienia wymogów określonych w pozwoleniach na korzystanie ze środowiska, ale
zmierzali do zapobiegania i minimalizacji negatywnych oddziaływań.
Na terenach przewidzianych do zagospodarowania w ramach produkcji przemysłowej, usług
i handlu proponuje się wprowadzenie następujących zasad zrównoważonego rozwoju:
1. zasada zapobiegania powstawaniu zanieczyszczeń,
2. zasada utrzymania i ochrony istniejących zasobów środowiska przyrodniczego,
3. zasada racjonalnego zagospodarowania powierzchni ziemi przy zachowaniu
wysokiego udziału terenów zielonych,
4. zasada stosowania najlepszej dostępnej techniki (BAT), w tym technologii
energooszczędnych z maksymalnym wykorzystaniem energii odpadowej oraz energii
odnawialnej,
5. zasada ograniczania ryzyka wystąpienia poważnej awarii oraz jej skutków dla ludzi
i środowiska.
10.3. Transport
Jednym z atutów Gminy powinien być dobry układ komunikacyjny wraz z rozwiniętym
systemem lokalnego transportu zbiorowego. Z uwagi na zwiększający się ruch pojazdów
proponuje się następujące cele dla zrównoważenia sektora transportu dla Gminy Puławy:
 Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego poprzez:

uzyskanie przez wszystkie eksploatowane
środki transportu parametrów
w zakresie walorów użytkowych oraz w zakresie oddziaływania na środowisko,
jakie będą w tym czasie obowiązywały w Unii Europejskiej,

doprowadzenie
ogólnej
przepustowości
szlaków
i
węzłów
infrastruktury
transportowej, a także jej rozmieszczenia przestrzennego, do stanu w pełni
odpowiadającego
rzeczywistym
potrzebom
zarówno
transportowe,
jak
„zatory”
i
zbyt
przewozowym,
eliminującego
mały stopień
wykorzystania
stworzonego potencjału oraz ewentualne, związane z takim zjawiskiem straty.
W ESTMOR CONSULTING
132
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

poprawę stanu istniejących dróg i ulic (w zależności od konieczności - poprzez ich
przebudowę, utwardzenie, modernizację, poszerzenie).
 Usprawnienie i wzmocnienie połączeń komunikacyjnych Gminy.
 Zwiększenie wykorzystania transporty kolejowego.
 Rozwój komunikacji zbiorowej oraz poprawa warunków podróżowania.
10.4. Gospodarka komunalna i budownictwo
Zamierzenia w zakresie uzyskania docelowych cech zrównoważenia gospodarki komunalnej
i budownictwa obejmują:
1. Spełnienie wszystkich wymagań wynikających z przepisów prawa krajowego i regulacji
Unii Europejskiej, a także określonych regułami racjonalności i dobrej praktyki
gospodarowania, dotyczących stanu infrastruktury technicznej gospodarki komunalnej
w zakresie: uzdatniania wody do picia, oczyszczania i odprowadzania ścieków,
zagospodarowania odpadów, ograniczania emisji ze spalania w lokalnych kotłowniach,
opomiarowanie zużycia wody i ciepła, zmniejszenie strat przesyłowych wody i ciepła.
2. Tworzenie bądź utrzymanie ładu przestrzennego w Gminie, obejmującego zachowanie
właściwych relacji pomiędzy terenami zabudowanymi i terenami otwartymi, zaplanowany,
zharmonizowany z krajobrazem kształt architektoniczno – urbanistyczny pojedynczych
budynków i ich zespołów, dbałość o czystość i porządek.
3. Całkowite wyeliminowanie samowoli budowlanej.
4. Szerokie wdrażanie tzw. dobrych praktyk w zakresie realizacji prac budowlanych
(organizacja zaplecza i placu budowy, stosowane technologie, jakość, a zwłaszcza
uciążliwość dla środowiska, maszyn i urządzeń oraz środków transportu, porządkowanie
i rekultywacja zajętego terenu po zakończeniu inwestycji, itp.), skuteczne wspierane
nadzorem inwestorskim i administracyjnym w pełni wykorzystującym zalecenia zawarte
w wykonanych ocenach oddziaływania projektowanych inwestycji na środowisko.
10.5. Turystyka i rekreacja
Gmina Puławy jest obszarem o wysokich walorach przyrodniczych i krajobrazowych z dużą
ilością różnorodnych obiektów podlegających ochronie.
„Według wszystkich dostępnych graficznie klasyfikacji - Gmina Puławy nie należy, w skali
kraju do obszarów o szczególnym znaczeniu turystycznym. Jednak wg dokonywanej
waloryzacji rekreacyjnej zasobów wypoczynkowych - część obszaru Gminy Puławy pod
względem walorów wypoczynkowych została zaliczona do III kategorii atrakcyjności (są to
głównie tereny położone na Wisłą i Wieprzem - 10 km) oraz do kategorii IV (70 km). Strefa
W ESTMOR CONSULTING
133
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
doliny Wisły Środkowej obejmująca również część Gminy Puławy, charakteryzuje się
walorami umożliwiającymi rozwój agroturystyki.
Z ocen dokonywanych ze skali kraju wynika wprawdzie, że Gmina Puławy nie została
zaliczona do obszarów szczególnie przydatnych rekreacyjnie to jednak położona jest
w sąsiedztwie obszarów i miejscowości turystycznych o randze ponadlokalnej. Stąd też,
w skali regionalnej, obszar Gminy może okazać się atrakcyjny dla niektórych form turystyki
i rekreacji. Przede wszystkim same Puławy pełnią w stosunku do przylegającej Gminy
podwójną rolę. Z jednej strony są głównym emitorem ruchu turystycznego mającego
charakter wypoczynku codziennego i cotygodniowego. Z drugiej strony same będąc atrakcją
turystyczną, ze względu na swe walory historyczne i kulturowe, przyciągają turystów
z odleglejszych miejscowości. Część z nich musi przejechać przez teren Gminy, poznając
przy okazji jej walory. Stają się dzięki temu potencjalnymi użytkownikami infrastruktury
turystycznej, która jest lub zostanie stworzona w Gminie. Jeszcze silniejszym magnesem
przyciągającym turystów jest pobliski Kazimierz oraz cały Kazimierski Park Krajobrazowy
(z wciąż modnym Nałęczowem i szybko rozwijającym funkcję turystyczną Janowcem). Ze
względu na obowiązujące w parku rygory niektóre formy turystyki, a zwłaszcza rekreacji,
muszą być lokalizowane poza obszarem chronionym. Stwarza to nowe szanse dla
miejscowości
sąsiadujących
z
parkiem
i
mających
z
nim
dogodne
połączenia
komunikacyjne.”
(Źródło: Zmiana Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
Gminy Puławy)
Podstawowe uwarunkowania przyrodnicze i krajobrazowe rozwoju turystyki i rekreacji
w Gminie Puławy:

położenie Gminy Puławy jest szczególne - jako jedyna w województwie lubelskim
położona jest ona na obu brzegach Wisły. Powoduje to duże zróżnicowanie
przyrodnicze i krajobrazowe;

Gmina posiada dość wysoki stopień lesistości;

o randze przyrodniczych, a także krajobrazowych walorów Gminy, świadczy ilość
i różnorodność obiektów proponowanych do ochrony;

pod względem walorów krajobrazowych (podobnie jak przyrodniczych) na szczególną
uwagę zasługuje dolina Wisły;

w dolinie Wieprza, charakterystycznym elementem krajobrazu są kameralne wnętrza
krajobrazowe związane z zakolami meandrującej rzeki.
Ruch turystyczny na analizowanym obszarze, zwłaszcza w okresie letnim, może wpływać
w znacznym stopniu na środowisko naturalne, dlatego należy podejmować działania mające
na celu ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko.
W ESTMOR CONSULTING
134
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Planowane do uzyskania, docelowe cechy zrównoważenia sektora rekreacji i turystyki
obejmują:

Optymalne
wykorzystanie
walorów
przyrodniczych
Gminy
do
celów
rekreacji
i turystyki.

Rozwój infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej na terenie Gminy.

Wspieranie towarzystw i fundacji zajmujących się turystyką, rekreacją i sportem.

Wspieranie rozbudowy szlaków pieszych, konnych i rowerowych.

Kontynuacja
i
wdrażanie
programów
wspierających
rozwój
rekreacji
i
sportu
mieszkańców, organizacja turniejów i zawodów sportowych.

Wspieranie towarzystw i fundacji zajmujących się turystyką, rekreacja i sportem.

Rozszerzanie edukacji ekologicznej o przyrodę Gminy.

Ochrona dziedzictwa kulturowo-historycznego (program ochrony zabytków).
10.6. Aktywizacja rynku do działań na rzecz środowiska
Cele krótkoterminowe i kierunki działań:
 Uwzględnianie w przetargach organizowanym przez administrację samorządową
wymogów ekologicznych, o ile jest to ekonomicznie uzasadnione.
 Kształtowanie równoprawnych warunków konkurencji przez pełne stosowanie zasady
„zanieczyszczający płaci”, wraz z uwzględnieniem kosztów zewnętrznych.
 Wspieranie
powstawania
i
zachowania
tzw.
„zielonych”
miejsc
pracy,
w szczególności w: ochronie przyrody, odnawialnych źródłach energii, działaniach
na rzecz oszczędzania zasobów (zwłaszcza energii i wody).
 Integracja aspektów ekologicznych z planowaniem przestrzennym.
11. Edukacja ekologiczna
Zgodnie z przepisem art. 77 z ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo Ochrony
Środowiska problematykę ochrony środowiska uwzględnia się w podstawach programowych
kształcenia ogólnego dla wszystkich typów szkół. Obowiązkiem tym ustawodawca objął
również organizatorów kursów prowadzących do uzyskania kwalifikacji zawodowych.
Konstytucyjnych podstaw dla realizacji edukacji ekologicznej należy upatrywać w zasadzie
zrównoważonego rozwoju (art. 5 Konstytucji Rzeczpospolitej Polski z dnia 2 kwietnia 1997 r.)
oraz w generalnym obowiązku każdego obywatela do dbałości o stan środowiska oraz
odpowiedzialności za spowodowane przez siebie jego pogorszenie określonym w art. 86
Konstytucji RP.
W ESTMOR CONSULTING
135
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
11.1. Dotychczasowa edukacja ekologiczna
Obecnie edukacja ekologiczna na terenie Gminy Puławy prowadzona jest przede wszystkim
w formalnym systemie kształcenia. Ponadto prowadzone są akcje plakatowe na rzecz
zmniejszenia się ilości odpadów, akcje sprzątanie świata, odbywają się festyny
ekoedukacyjne dla dzieci i dorosłych, które przyczyniają się do zwiększania wrażliwości
ekologicznej mieszkańców.
11.2.
Edukacja ekologiczna formalna (szkolna)
Edukacja ekologiczna obecna jest w formalnym systemie kształcenia. Rozporządzenie
Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dn. 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy
programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych
typach szkół, wprowadza edukację ekologiczną w postaci oddzielnej ścieżki edukacyjnej
o
charakterze
począwszy
wychowawczo-dydaktycznym
od
II
etapu
edukacyjnego
(klasy IV-VI).
Dzieci i młodzież są najbardziej podatną grupą, szybko przyswajającą nowe, pożądane
wzorce zachowań. Z kolei na kształcenie postaw ekologicznych tej grupy ma wpływ wiele
czynników takich jak: rodzina, proces nauczania i wychowania, zajęcia pozaszkolne, środki
masowego przekazu, grupa rówieśnicza. Od poziomu wiedzy społeczeństwa natomiast
uzależniona jest właściwa i skuteczna ochrona środowiska naturalnego. Dlatego właśnie tak
ważna jest obecność edukacji ekologicznej w programie nauczania placówek oświatowych.
Na
terenie Gminy Puławy prowadzone
są
działania
mające
na
celu
edukację
i promowanie działań proekologicznych głównie podczas zajęć szkolnych. Są to działania
skierowane w głównej mierze do dzieci i młodzieży, a poprzez nie do osób dorosłych.
Przykłady działań edukacyjnych prowadzonych na terenie Gminy:

Zajęcia edukacyjno-terenowe dla dzieci,

Konkursy ekologiczne,

Zbiórka makulatury w placówkach oświatowych,

Coroczne sprzątanie świata,

Show teatralno – ekologiczne,

Ekologiczne wycieczki,

Zajęcia edukacji ekologicznej w szkołach.
11.3. Edukacja ekologiczna pozaszkolna
W ostatnich latach obserwuje się rosnące zainteresowanie niektórych grup osób dorosłych
zdobywaniem wiedzy na temat otaczającego ich środowiska, a także możliwości
W ESTMOR CONSULTING
136
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
uczestniczenia
w
działaniach
na
rzecz jego
ochrony.
Zachowania
obserwowane
w społeczeństwie wskazują jednak, że poziom akceptacji dla działań z zakresu ochrony
środowiska maleje, a zachowania prokonsumpcyjne dominują nad proekologicznymi.
Dlatego rola edukacji ekologicznej i wprowadzanie jej nowych form są nadal bardzo istotne.
Najlepszym i najefektywniejszym sposobem podniesienia świadomości ekologicznej
dorosłych jest zaangażowanie mieszkańców w procesy decyzyjne. Wymaga to szerokiego
informowania społeczeństwa o stanie środowiska, możliwościach prawnych uczestniczenia
w podejmowaniu decyzji mających wpływ na obecny i przyszły stan.
Proponowane działania w ramach edukacji dla mieszkańców Gminy Puławy obejmują także:

organizację szkoleń, wykładów i seminariów dla zainteresowanych osób.

opracowanie i wdrożenie programów doradczych z zakresu ochrony środowiska
i gospodarki odpadami, w tym także możliwości wdrażania technik odzysku odpadów.

współpracę z klubami ekologicznymi oraz ośrodkami doradczymi.

działania promocyjne.

doradztwo indywidualne.
11.4. Cele w zakresie edukacji ekologicznej
Cel strategiczny
Propagowanie właściwych zachowań i postaw dotyczących
środowiska naturalnego
Cele krótkookresowy do roku 2016:
 Prowadzenie aktywnych form edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży.
 Kształtowanie prawidłowych wzorców zachowań poszczególnych grup społeczeństwa
gminy w zakresie zużycia i zanieczyszczeń wody, gospodarki odpadami oraz
ochrony przyrody.
Cele długookresowy do roku 2020:
 Kontynuacja i rozszerzanie działań edukacyjnych w szkołach z zakresu ochrony
środowiska przyrodniczego.
 Stworzenie warunków do rozwoju bazy edukacji ekologicznej.
W ESTMOR CONSULTING
137
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
ZADANIA PRZEWIDZIANE DO REALIZACJI NA TERENIE GMINY PUŁAWY
L.P.
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
1
Promocja walorów
przyrodniczych Gminy, w tym
publikacje na gminnej stronie
internetowej
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
2
Organizowanie prelekcji
i warsztatów z zakresu
edukacji ekologicznej dzieci
i młodzieży szkolnej, m.in.
w zakresie prawidłowej
gospodarki odpadami, ochrony
powietrza, ochrony przyrody,
itp.
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy ,
Dyrektorzy
Szkół
3
Organizowanie konkursów
międzyszkolnych o tematyce
ekologicznej
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Dyrektorzy
Szkół
4
Informowanie mieszkańców
o stanie środowiska
i podejmowanych działaniach
na rzecz jego ochrony
(informacje umieszczane na
stronie internetowej gminy)
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
5
Udział społeczeństwa
w rozpoznaniu cennych
zasobów przyrodniczo –
środowiskowych (konkursy
fotograficzne itp.)
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
12. Aspekty finansowe realizacji programu
Harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji zadań przedstawia się następująco:
Cel strategiczny
Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód
powierzchniowych i podziemnych oraz zapewnienie
wszystkim mieszkańcom Gminy wody pitnej odpowiedniej
jakości
L.P.
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
1
Budowa kanalizacji sanitarnej
na terenie Gminy z
uwzględnieniem możliwości
transportu hydraulicznego
ścieków do już istniejących
oczyszczalni
Gmina
Puławy
2
Modernizacja ujęć wody, sieci
wodociągowych i
kanalizacyjnych
Gmina
Puławy
W ESTMOR CONSULTING
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
2013 2020
bd
Wójt Gminy
Puławy, GUEWIK
jest w Górze
Puławskiej
2013 2020
bd
Wójt Gminy
Puławy, GUEWIK
jest w Górze
138
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Puławskiej
3
Budowa przydomowych
oczyszczalni ścieków na
terenie gminy
Gmina
Puławy
2013 2020
4
Budowa i konserwacja
urządzeń melioracyjnych
odwadniających drogi gminne
Gmina
Puławy
5
Budowa płyt obornikowych
Gmina
Puławy
Mieszkańcy
2013 2020
bd
Wojewódzki
Zarząd Melioracji
i Urządzeń
Wodnych
2013 2020
bd
Mieszkańcy rolnicy
Zapewnienie dobrej jakości powietrza atmosferycznego
na terenie Gminy Puławy
Cel strategiczny
L.P.
bd
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
CEL: OGRANICZENIE NISKIEJ EMISJI
1
Termomodernizacja
budynków na terenie
Gminy
Gmina
Puławy
2013-2020
bd
Wójt Gminy
Puławy,
mieszkańcy,
podmioty
gospodarcze
2
Sukcesywna likwidacja lub
modernizacja źródeł ciepła
opalanych węglem
kamiennym
Gmina
Puławy
2013-2020
bd
właściciele
budynków
3
Racjonalizacja
wykorzystania
i modernizacja istniejących
systemów grzewczych w
budynkach użyteczności
publicznej
Gmina
Puławy
2013-2020
bd
Wójt Gminy
Puławy
4
Zapobieganie pożarom w
lasach
Gmina
Puławy
2013-2020
bd
właściciele
lasów,
Nadleśnictwo
CEL: ZMNIEJSZENIE EMISJI SPALIN I HAŁASU KOMUNIKACYJNEGO NA TERENIE GMINY
1
Poprawa gminnej
infrastruktury drogowej
Gmina
Puławy
2013-2020
bd
Wójt Gminy
Puławy
CEL: WZROST WYKORZYSTANIA ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII
1
Promocja wykorzystania
paliw alternatywnych w
środkach transportu
drogowego, obsługi
rolnictwa, budownictwie i
przemyśle
Gmina
Puławy
2013 2020
-
Wójt Gminy
Puławy
2
Montaż instalacji
bazujących na
odnawialnych źródłach
energii w budynkach
Gmina
Puławy
2013 2020
bd
Wójt Gminy
Puławy
W ESTMOR CONSULTING
139
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
użyteczności publicznej
Cel strategiczny
L.P.
Zmniejszenie uciążliwości hałasu na terenie Gminy
do poziomu obowiązujących standardów
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
Wprowadzenie
inwentaryzacji źródeł
uciążliwości akustycznej
1
Gmina
Puławy
LATA
REALIZACJI
2013 - 2020
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
bd
Wójt Gminy Puławy
we współpracy ze
Starostą
Powiatowym
w Puławach
i WIOŚ
w Lublinie
2
Modernizacja i budowa
nawierzchni dróg gminnych
z infrastrukturą
Gmina
Puławy
2013 - 2020
bd
Wójt Gminy Puławy,
Zarząd Dróg
Powiatowych,
Zarząd Dróg
Wojewódzkich
GDDKiA
3
Rozbudowa i modernizacja
lokalnego układu
komunikacyjnego (parkingi,
zatoki postojowe, chodniki,
itp.)
Gmina
Puławy
2013 - 2020
bd
Wójt Gminy Puławy
Ochrona przed negatywnym oddziaływaniem pól
elektromagnetycznych
Cel strategiczny
L.P.
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
CEL: ZACHOWANIE POZIOMÓW PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH PONIŻEJ DOPUSZCZALNYCH NORM
1
Inwentaryzacja źródeł emisji
pól elektromagnetycznych i
obszarów objętych
oddziaływaniem pól
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy we
współpracy ze
Starostą
Powiatowym
oraz WIOŚ
w Lublinie
2
Badania pól
elektromagnetycznych,
zgodnie z Rozporządzeniem
Ministra Środowiska w
sprawie dopuszczalnych
poziomów pól
elektromagnetycznych w
środowisku oraz sposobu
sprawdzenia dotrzymywania
tych poziomów
Gmina
Puławy
2013-2020
-
WIOŚ
w Lublinie
CEL: ZMNIEJSZENIE PROMIENIOWANIA ELEKTROMAGNETYCZNEGO DO POZIOMU CO NAJMNIEJ
DOPUSZCZALNEGO NA OBSZARACH, GDZIE NORMY ZOSTAŁY PRZEKROCZONE
1
Zapobieganie powstawaniu
nowych źródeł
promieniowania
niejonizującego na terenach
Gmina
Puławy
2013-2020
W ESTMOR CONSULTING
-
Wójt Gminy
Puławy
140
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
mieszkalnych
Preferowanie
małokonfliktowych lokalizacji
źródeł promieniowania
elektromagnetycznego
2
2013-2020
Wójt Gminy
Puławy
-
Ograniczanie ryzyka wystąpienia poważnych awarii oraz
minimalizacja ich skutków
Cel strategiczny
L.P.
Gmina
Puławy
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
-
Wójt Gminy
Puławy
-
Wójt Gminy
Puławy,
WZMIUW oraz
RZGW w Lublinie
CEL: ZAPOBIEGANIE POWAŻNYM AWARIOM
1
2
Opracowanie listy instalacji
stanowiących potencjalne
zagrożenia środowiska i
życia ludzi na terenie Gminy
Gmina
Puławy
Ochrona przed powodzią
Gmina
Puławy
2013-2020
2013-2020
CEL: DYSPONOWANIE SPRAWNYM SYSTEMEM ZAPOBIEGAWCZO-INTERWENCYJNO-RATUNKOWYM
NA WYPADEK WYSTĄPIENIA POWAŻNEJ AWARII LUB KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ
1
Współdziałanie i współpraca
z jednostkami ratowniczymi,
specjalistami i ekspertami
w zakresie wystąpienia
na terenie Gminy
poważnych awarii
przemysłowych i klęsk
żywiołowych
2
Utrzymywanie w gotowości
sprawnego systemu
zapobiegawczointerwencyjno-ratunkowym
na wypadek wystąpienia
poważnej awarii
lub klęski żywiołowej
Gmina
Puławy
Gmina
Puławy
2013-2020
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy, OSP,
Policja
-
Wójt Gminy
Puławy, Starosta
Powiatu
Puławskiego,
OSP
CEL: WZROST ŚWIADOMOŚCI SPOŁECZNEJ W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA AWARIOM I KLĘSKOM NATURALNYM
I POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU ICH WYSTĄPIENIA
Prowadzenie działań
edukacyjno-informacyjnych
dla mieszkańców Gminy
o możliwościach
zapobiegania i zasadach
postępowania w przypadku
wystąpienia poważnej awarii
lub klęski żywiołowej
1
Cel strategiczny
L.P.
NAZWA ZADANIA
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy, OSP,
Policja
Ochrona, odtwarzanie i zrównoważone różnorodności
biologicznej
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
W ESTMOR CONSULTING
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
141
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
1
Inwentaryzacja i waloryzacja
obszarów cennych
przyrodniczo
Gmina
Puławy
2
Prowadzenie gospodarki leśnej
uwzględniającej wymogi
ochrony prawnej konkretnych
obszarów przyrodniczych
Gmina
Puławy
2013-2020
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
-
Nadleśnictwo,
właściciele
lasów
prywatnych
3
Ochrona lasów na terenie
Gminy oraz tworzenie nowych
obszarów leśnych poprzez
zalesianie gruntów rolnych o
niskiej bonitacji
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
właściciele
lasów
prywatnych,
Nadleśnictwo,
WFOŚiGW,
Starosta
Powiatu
Puławskiego
4
Racjonalne gospodarowanie
cennymi zasobami
przyrodniczymi Gminy
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
5
Utrzymywanie istniejących form
ochrony przyrody
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Regionalny
Konserwator
Przyrody
6
Tworzenie nowych obszarów
chronionych
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
7
Promocja walorów
przyrodniczych Gminy
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
Cel strategiczny
L.P.
Ochrona powierzchni ziemi i gleb przed degradacją
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
1
Upowszechnianie i
praktyczne wdrażanie zasad
„Kodeksu dobrej praktyki
rolniczej”
Gmina
Puławy
2013-2020
2
Wspieranie i promowanie
rolnictwa ekologicznego
Gmina
Puławy
2013-2020
3
Inwentaryzacja terenów
zdegradowanych
Gmina
Puławy
2013-2020
Cel strategiczny
L.P.
1
NAZWA ZADANIA
Ochrona zasobów złóż
nieeksploatowanych
KOSZT
-
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
Wójt Gminy
Puławy; Starosta
Powiatu
Puławskiego,
Lubelski Ośrodek
Doradztwa
Rolniczego
-
Wójt Gminy
Puławy
-
Wójt Gminy
Puławy
Zrównoważona gospodarka zasobami naturalnymi
LOKALIZACJA
Gmina
Puławy
LATA
REALIZACJI
2013-2020
W ESTMOR CONSULTING
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
-
Wójt Gminy
Puławy,
przedsiębiorstwa
będące
142
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
właścicielem
terenów
2
Rekultywacja terenów
zdegradowanych przez
eksploatację kopalin
Cel długookresowy
Gmina
Puławy
2013-2020
Wójt Gminy
Puławy,
przedsiębiorstwa
będące
właścicielem
terenów
-
Racjonalizacja gospodarowania zasobami wód
powierzchniowych i podziemnych na cele przemysłowe
i konsumpcyjne
L.P.
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
1
Wdrażanie technologii
wodooszczędnych
w przedsiębiorstwach
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Przedsiębiorcy
2
Analiza zużycia wody
podziemnej przez
mieszkańców, rolnictwo i
działalność gospodarczą
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
3
Modernizacja sieci
wodociągowej w celu
ograniczenia strat wody na
etapie przesyłu
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
4
Propagowanie zachowań
sprzyjających oszczędzaniu
wody przez działania
edukacyjno-promocyjne
(akcje, kampanie skierowane
do wszystkich grup
społecznych)
-
Wójt Gminy
Puławy,
Placówki
oświatowe,
Regionalne
Centrum
Edukacji
Ekologicznej
Gmina
Puławy
2013-2020
Zmniejszenie zużycia energii na cele produkcyjne
i komunalno-bytowe
Cel długookresowy
L.P.
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
1
Wdrażanie technologii
energooszczędnych
w przedsiębiorstwach
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Przedsiębiorcy
2
Zastąpienie tradycyjnych
lamp ulicznych lampami
energooszczędnymi
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
3
Termomodernizacja
budynków na terenie Gminy
Gmina
Puławy
-
Wójt Gminy
Puławy,
Mieszkańcy,
Przedsiębiorcy
Cel długookresowy
2013-2020
Wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w finalnym
zużyciu energii, co najmniej do poziomu 15% w 2020 r.
W ESTMOR CONSULTING
143
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
L.P.
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
-
Wójt Gminy
Puławy,
Starostwo
Powiatowe
w Puławach,
Organizacje
pozarządowe
1
Motywowanie rolników
do zakładania plantacji roślin
energetycznych
2
Promowanie korzyści
z produkcji roślin
energetycznych dla rolników
i środowiska
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy,
Starostwo
Powiatowe
w Puławach
3
Montaż kolektorów
słonecznych na budynkach
użyteczności publicznej
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
4
Promowanie wykorzystania
odnawialnych źródeł energii
w gospodarstwach
domowych na terenie Gminy
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy,
Organizacje
pozarządowe
5
Budowa elektrowni
wiatrowych
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Przedsiębiorcy
Cel strategiczny
Gmina
Puławy
2013-2020
Zmniejszenie materiałochłonności i odpadowości produkcji
L.P.
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
1
Wdrażanie technologii
małoodpadowych w
przedsiębiorstwach
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Podmioty
gospodarcze
2
Ograniczenie
materiałochłonności produkcji
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Podmioty
gospodarcze
Cel strategiczny
Propagowanie właściwych zachowań i postaw dotyczących
środowiska naturalnego
W ESTMOR CONSULTING
144
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
L.P.
NAZWA ZADANIA
LOKALIZACJA
LATA
REALIZACJI
KOSZT
JEDNOSTKA
REALIZUJĄCA
1
Promocja walorów
przyrodniczych Gminy, w tym
publikacje na gminnej stronie
internetowej
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
2
Organizowanie prelekcji
i warsztatów z zakresu
edukacji ekologicznej dzieci
i młodzieży szkolnej, m.in.
w zakresie prawidłowej
gospodarki odpadami, ochrony
powietrza, ochrony przyrody,
itp.
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy ,
Dyrektorzy
Szkół
3
Organizowanie konkursów
międzyszkolnych o tematyce
ekologicznej
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Dyrektorzy
Szkół
4
Informowanie mieszkańców
o stanie środowiska
i podejmowanych działaniach
na rzecz jego ochrony
(informacje umieszczane na
stronie internetowej gminy)
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
5
Udział społeczeństwa
w rozpoznaniu cennych
zasobów przyrodniczo –
środowiskowych (konkursy
fotograficzne itp.)
Gmina
Puławy
2013-2020
-
Wójt Gminy
Puławy
13. Analiza możliwości realizacji planowanych zadań
w oparciu o ocenę infrastruktury gminy, organizację
wewnętrzną i zarządzanie ochroną środowiska w gminie
oraz sytuację finansową wraz z listą podmiotów do
których kierowane są obowiązki ustalone w programie
Sprawna i skuteczna realizacja planowanych zadań w zakresie ochrony środowiska na
terenie Gminy Puławy umożliwi osiągnięcie założonych celów, określonych w ramach kilku
istotnych priorytetów. Aby to osiągnąć, Gmina musi jednocześnie dysponować zasobami:
finansowymi, organizacyjnymi oraz infrastrukturalnymi.

ZASOBY FINANSOWE
Realizacja zadań „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska” wymaga zabezpieczenia
i uzyskania środków budżetowych jak i pozabudżetowych. Wdrażanie Programu powinno
być możliwe między innymi dzięki stworzeniu sprawnego systemu finansowania ochrony
W ESTMOR CONSULTING
145
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
środowiska, w którym podstawowymi źródłami finansowania są fundusze ekologiczne,
programy pomocowe, środki własne inwestorów oraz budżet Gminy.
Realizacja inwestycji w zakresie ochrony środowiska może być wspierana za pomocą
funduszy zewnętrznych pozyskiwanych w formie dotacji bezzwrotnej lub preferencyjnej
pożyczki. Źródłem finansowania inwestycji z zakresu infrastruktury przyczyniającej się do
ochrony środowiska, mogą być fundusze Unii Europejskiej, WFOŚiGW, NFOŚiGW, Bank
Ochrony Środowiska S.A, EkoFundusz oraz Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych.

ZASOBY ORGANIZACYJNE
Realizacja planowanych inwestycji, oprócz zabezpieczenia odpowiedniego finansowania,
wymaga również właściwej organizacji wewnętrznej. Ponadto problem ochrony środowiska
na analizowanym obszarze odgrywa kluczową rolę na etapie opracowywania dokumentów
planistycznych. Cele i zadania w zakresie szeroko pojętej ochrony środowiska zostały ujęte
w opracowanych planach i strategiach, obowiązujących na terenie Gminy, tj. w Studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Puławy.
Cele zawarte w tych dokumentach są sukcesywnie realizowane przez poszczególne
Referaty Urzędu Gminy Puławy oraz przedsiębiorców i inne jednostki, w szczególności
w zakresie edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży oraz rozbudowy i modernizacji
infrastruktury technicznej Gminy. Gmina Puławy dysponuje odpowiednio przygotowanym
zasobem organizacyjnym, umożliwiającym skuteczną i sprawną realizację zaplanowanych
zadań.

ZASOBY INFRASTRUKTURALNE
Zadania planowane do realizacji w ramach poszczególnych priorytetów i celów, zostały
określone z uwzględnieniem obecnych zasobów infrastrukturalnych Gminy oraz realnych
możliwości ich potencjalnej rozbudowy. W związku z czym, można przyjąć iż z punktu
widzenia zasobów infrastrukturalnych, realizacja planowanych zadań jest możliwa.
Analizując możliwość zastosowania przedstawionych rozwiązań na podstawie uwarunkowań
dotyczących istniejącej infrastruktury, organizacji i zarządzania ochroną środowiska oraz
sytuacji finansowej Gminy, stwierdzono, że wszystkie zaproponowane przedsięwzięcia są
możliwe do zrealizowania uwzględniając następujących warunki:
 etapowość wdrażania przewidzianych do realizacji zadań,
 powołanie zespołu konsultacyjnego, którego zadaniem byłby nadzór w zakresie
wdrażania, realizacji oraz monitoringu funkcjonowania programu,
 pozyskanie dodatkowych środków finansowych na realizację przewidzianych w planie
zadań inwestycyjnych i pozainwestycyjnych.
W ESTMOR CONSULTING
146
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Pomimo, iż analizowana jednostka samorządu terytorialnego posiada niezbędne zasoby,
sprawną i skuteczną realizację planowanych zadań mogą uniemożliwić następujące czynniki:
 zmiana uwarunkowań prawnych, mających wpływ na zmianę zakresu obowiązków
dla władz gminy oraz mających wpływ na jego sytuację finansową,
 niewłaściwe zarządzanie wdrażaniem Programu, monitorowanie efektów, brak korekt
i uprzedzania ewentualnych zagrożeń,
 nieumiejętność pozyskania funduszy na realizację zamierzonych działań,
 brak koordynacji pomiędzy gminami, a także brak współpracy ponadregionalnej
w zakresie niektórych działań,
 wystąpienie nagłych, nieprzewidzianych awarii lub klęsk, które spowodują konieczność
innego rozdysponowania środków finansowych.
PODMIOTY, DO KTÓRYCH KIEROWANE SĄ OBOWIĄZKI USTALONE W PROGRAMIE
Opracowane w „Programie ochrony środowiska dla Gminy Puławy” cele i wytyczone
działania w zakresie ochrony środowiska na terenie gminy wymagają określenia podmiotów
do których adresowane są obowiązki wynikające z realizacji tych celów i działań. Są to grupy
podmiotów, których zadaniem jest:

organizacja i zarządzanie programem,

realizacja celów i zadań określonych w programie,

nadzór i monitoring realizacji programu.
Ponadto określono również obowiązki dla podmiotów korzystających ze środowiska w celu
ograniczenia ich negatywnego oddziaływania na poszczególne elementy środowiska. Bardzo
istotną rolę w realizacji programu odgrywają mieszkańcy Gminy. W związku z tym, do tej
grupy społeczeństwa kierowane są zadania.
Realizacja zadań i celów określonych w programie kierowana jest także do administracji
samorządowej i rządowej, jednostek pozarządowych i przedsiębiorstw produkcyjnych
i usługowych, prowadzących działalność na terenie Gminy, a w szczególności:

Urzędu Gminy Puławy,

Starostwa Powiatowego w Puławach,

Wojewody Lubelskiego,

Nadleśnictw,

Właścicieli lasów prywatnych,

Wojewódzkiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych,

Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej,

Regionalnego Centrum Edukacji Ekologicznej,
W ESTMOR CONSULTING
147
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

przedsiębiorstwa komunalnego,

przedsiębiorstw budowlanych,

przedsiębiorstw energetyki cieplnej,

przedsiębiorstw transportowych.
14. Zarządzanie w Programie Ochrony Środowiska
14.1. Struktura zarządzania środowiskiem
Polityka ekologiczna realizowana jest na mocy wielu ustaw, wśród których najważniejsze to:
Prawo ochrony środowiska, Prawo wodne, o zagospodarowaniu przestrzennym, o ochronie
przyrody, o odpadach, Prawo geologiczne i górnicze, Prawo budowlane. Instrumenty
realizacji programu ochrony środowiska wynikające z zapisów ustawowych można podzielić
na: prawne, finansowe, społeczne, polityczne i strukturalne.

Instrumenty polityczne
Do najważniejszych instrumentów politycznych należy: „Polityka ekologiczna Państwa
w latach 2009-2012 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2016”, „Program Ochrony
Środowiska Województwa Lubelskiego” oraz „Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego”.

Instrumenty prawne
Wśród instrumentów prawnych wyróżnić można:
o
pozwolenie wodnoprawne,
o
decyzję o emisji do powietrza,
o
decyzję dotyczącą hałasu,
o
decyzję o wykonaniu oceny oddziaływania na środowisko istniejącego obiektu,
o
decyzję dotyczącą gospodarowania odpadami.

Instrumenty finansowe
Do instrumentów finansowych należą przede wszystkim: opłata za gospodarcze korzystanie
ze środowiska, administracyjna kara pieniężna oraz fundusze celowe.

Instrumenty społeczne
Można je podzielić na dwie zasadnicze grupy:
o
wewnętrzne, czyli dotyczące działań
samorządów i realizowane poprzez działania
edukacyjne,
W ESTMOR CONSULTING
148
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
o
zewnętrzne – polegające na budowaniu komunikacji społecznej (konsultacje, debaty
publiczne, kampanie edukacyjne).

Instrumenty strukturalne
Są to przede wszystkim strategie i programy wdrożeniowe oraz systemy zarządzania
środowiskowego.
14.2. Struktura zarządzania Programem
Zarządzanie Programem ochrony środowiska powinno odbywać się w strukturze zadaniowoinstrumentalnej, obejmując wszystkie jednostki organizacyjne świadomie uczestniczące
w jego realizacji.
Do podmiotów uczestniczących w organizacji i zarządzaniu Programem ochrony środowiska
należą:

Wójt Gminy Puławy,

Rada Gminy Puławy.
Do grupy podmiotów monitorujących przebieg realizacji i efekty programu należą:

WIOŚ, PSSE, IMGW, RZGW, RDLP,

Wojewódzki Konserwator Przyrody,

Podmioty gospodarcze (w określonym zakresie),

Jednostki naukowo – badawcze (na zlecenia w określonym zakresie),

Podmioty finansujące realizację zadań.
Do grupy podmiotów kształtujących społeczną obudowę Programu ochrony środowiska
należą:

lokalne media,

szkoły (system edukacji ekologicznej),

organizacje pozarządowe funkcjonujące na obszarze gminy.
Do grupy podmiotów bezpośrednio realizujących Program ochrony środowiska należą:

podmioty gospodarcze realizujące zadania własne,

samorząd gminny realizujący zadania publiczne w zakresie ochrony środowiska na
swoim terenie.
Odbiorcami Programu ochrony środowiska jest społeczeństwo gminy, które dokonuje jego
oceny: akceptacji lub krytyki zaplanowanych działań oraz uczestniczy w negocjacjach
rozwiązujących konflikty na tle lokalizacji inwestycji lub przeznaczenia określonych terenów.
W ESTMOR CONSULTING
149
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
15. Monitoring programu i środowiska
Realizatorem Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Puławy jest Wójt. Proponuje się
wyznaczenie przez Wójta osoby odpowiedzialnej za wdrażanie Programu Ochrony
Środowiska (Kierownika Programu). Osoba ta pełniłaby rolę koordynatora pomiędzy
samorządem lokalnym, organizacjami pozarządowymi, przedsiębiorstwami i instytucjami
monitorującymi stan środowiska. Byłaby także odpowiedzialna za monitorowanie efektów
Programu Ochrony Środowiska i uruchamianie procedur korygujących.
Za realizację poszczególnych zadań odpowiadać będą osoby lub jednostki organizacyjne,
które po zakończeniu prac nad zadaniami zobowiązane będą do sporządzenia sprawozdania
z wykonania zadania, obejmujące m.in. przedmiot i poniesione nakłady.
Podstawą zarządzania Programem Ochrony Środowiska będzie stałe monitorowanie
uzyskiwanych efektów stwierdzanych jako poprawa jakości środowiska, zmniejszenie emisji
zanieczyszczeń oraz skutki podejmowanych działań. W celu monitorowania stanu
środowiska proponuje się zastosowanie wskaźników stanu środowiska, oddziaływania na
środowisko oraz wskaźników reakcji na złą jakość środowiska albo na nadmierne
oddziaływania. Przydatne jest pokazywanie tendencji zmian poszczególnych wskaźników
w latach.
Zgodnie z Prawem ochrony środowiska, co dwa lata będzie sporządzany przez Kierownika
Programu raport szczegółowy z wykonania Programu Ochrony Środowiska, a dotyczący
szczególnie działań, które są związane z likwidacją przekroczenia przepisów prawa,
wynikami
monitorowania
jakości
środowiska,
konieczności
wprowadzenia
korekt
do Programu itp. Raporty szczegółowe winny być przedstawiane na posiedzeniach Rady
Gminy Puławy. Wskazane jest by korekty Programu Ochrony Środowiska były wprowadzane
w drodze uchwały Rady Gminy.
W związku z powyższym, podstawowe działania mające na celu kontrolę wdrażania
programu obejmują:
 sporządzenie raportu co dwa lata, oceniającego postęp wdrażania programu ochrony
środowiska,
 aktualizację celów krótkoterminowych na następne dwa lata,
 aktualizację polityki długoterminowej co cztery lata.
Nadzór i kontrola przebiegu realizacji i efektów wdrażania programu prowadzona będzie
przez:

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie,

Wojewódzką i Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną,
W ESTMOR CONSULTING
150
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”

Starostwo Powiatowe w Puławach,

Urząd Gminy Puławy.
W tabeli 17 przedstawiono propozycje wskaźników monitorowania celów Programu Ochrony
Środowiska.
Tabela 17. Propozycje wskaźników monitorowania celów
Wskaźniki
Cele
Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu
wód powierzchniowych i podziemnych
oraz zapewnienie wszystkim
mieszkańcom Gminy wody pitnej
odpowiedniej jakości
Ochrona powierzchni ziemi i gleb przed
degradacją oraz rekultywacja terenów
zdegradowanych
Zapewnienie dobrej jakości powietrza
atmosferycznego
na terenie Gminy Puławy
Skanalizowanie Gminy (%)
Długość sieci kanalizacyjnej (km)
Liczba przyłączy (szt.)
Ludność obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków ( %)
Udział gruntów wymagających rekultywacji (%)
Wielkość emisji zanieczyszczeń pyłowych, gazowych do
powietrza GUS (Mg/rok)
Drogi o utwardzonej nawierzchni - asfaltowej (km)
Liczba pomników przyrody (szt.)
Ochrona, odtwarzanie i zrównoważone
różnorodności biologicznej
Liczba pomników przyrody (poj. drzewa) poddanych
zabiegom pielęgnacyjnym (szt.)
Liczba użytków ekologicznych (szt.)
Liczba gospodarstw agroturystycznych (szt.)
Wskaźnik lesistości Gminy (%)
Liczba przeprowadzonych akcji edukacyjnych (szt./rok)
Propagowanie właściwych zachowań i
postaw dotyczących środowiska
naturalnego
Liczba dzieci i młodzieży uczestniczącej w realizacji
Programu Ekologicznego „Czysta i Zielona Gmina”(ilość
osób/rok)
Długość ścieżek przyrodniczych (km)
Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony
środowiska wg oceny jakościowej
Zmniejszenie uciążliwości hałasu na
terenie Gminy do poziomu
obowiązujących standardów
Ochrona przed negatywnym
oddziaływaniem pól
elektromagnetycznych
Zrównoważona gospodarka zasobami
naturalnymi
Liczba wymienionych okien w budynkach narażonych
na ponadnormatywny hałas
Liczba źródeł uciążliwości akustycznej
Liczba źródeł emisji pól elektromagnetycznych i
obszarów objętych oddziaływaniem pól
Poziom pól elektromagnetycznych w wybranych
obszarach na terenie Gminy
Liczba instalacji stanowiących potencjalne zagrożenia
środowiska i życia ludzi
Długość rowów poddanych melioracji (km)
W ESTMOR CONSULTING
151
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
Liczba działań edukacyjno-informacyjnych dla
mieszkańców Gminy o możliwościach zapobiegania i
zasadach postępowania w przypadku wystąpienia
poważnej awarii lub klęski żywiołowej w ciągu roku
Liczba wdrożonych technologii wodooszczędnych w
przedsiębiorstwach w ciągu roku
Racjonalizacja gospodarowania
zasobami wód powierzchniowych i
podziemnych na cele przemysłowe
i konsumpcyjne
Wielkość zużycia wody przez mieszkańców w ciągu roku
(m3/ osoba)
Długość zmodernizowanej sieci wodociągowej w ciągu
roku (km)
Liczba działań edukacyjnych propagujących zachowania
sprzyjające oszczędzaniu wody
Zmniejszenie zużycia energii na cele
produkcyjne i komunalno-bytowe
Liczba budynków poddanych termomodernizacji w ciągu
roku
Liczba lamp energooszczędnych na terenie Gminy
Powierzchnia plantacji roślin energetycznych (ha)
Wzrost udziału odnawialnych źródeł
energii w finalnym zużyciu energii, co
najmniej do poziomu 15% w 2020 r.
Liczba działań edukacyjno – promocyjnych o tematyce
związanej z odnawialnymi źródłami energii
Liczba kolektorów słonecznych na budynkach
użyteczności publicznej
Liczba wydanych pozwoleń na budowę elektrowni
wiatrowych
Zmniejszenie materiałochłonności i
odpadowości produkcji
Liczba przedsiębiorstw wdrażających technologie
małoodpadowe
Źródło: Opracowanie własne
W ESTMOR CONSULTING
152
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
16. Spis tabel
TABELA 1. STRUKTURA DEMOGRAFICZNA GMINY PUŁAWY W LATACH 2007-2012 .......................16
TABELA 2. STRUKTURA BEZROBOCIA W GMINIE PUŁAWY W LATACH 2007-2012 .........................18
TABELA 3. STRUKTURA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ WEDŁUG SEKTORÓW W GMINIE PUŁAWY W
LATACH 2007-2012 ................................................................................................19
TABELA 4. STRUKTURA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ WEDŁUG SEKTORÓW W GMINIE PUŁAWY W
LATACH 2007-2009 (WG PKD 2004) .......................................................................20
TABELA 5. PODMIOTY GOSPODARCZE – WSKAŹNIKI ..................................................................22
TABELA 6. W YPOSAŻENIE GMINY PUŁAWY W INFRASTRUKTURĘ TECHNICZNĄ W LATACH 2007-2012
.............................................................................................................................23
TABELA 7. W YPOSAŻENIE GMINY PUŁAWY W SIEĆ GAZOWĄ W LATACH 2007-2011 .....................25
TABELA 8. OCENA STANU JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH BADANYCH W LATACH
2010 - 2012 ..........................................................................................................62
TABELA 9. CHARAKTERYSTYKA GZWP NA TERENIE GMINY PUŁAWY .........................................65
TABELA 10. OCENA JAKOŚCI POWIETRZA POD KĄTEM OCHRONY ROŚLIN ....................................79
TABELA 11. W YNIKOWE KLASY STREF DLA POSZCZEGÓLNYCH ZANIECZYSZCZEŃ, UZYSKANE W
OCENIE ROCZNEJ DOKONANEJ Z UWZGLĘDNIENIEM KRYTERIÓW USTANOWIONYCH W
CELU OCHRONY ZDROWIA WG JEDNOLITYCH KRYTERIÓW W SKALI KRAJU, ZGODNYCH Z
KRYTERIAMI UE......................................................................................................79
TABELA 12. ZŁOŻA KOPALIN NA TERENIE GMINY PUŁAWY........................................................115
TABELA 13. CHARAKTERYSTYKA ZŁOŻA WG SYSTEMU MIDAS .................................................116
TABELA 14. W IELKOŚĆ GOSPODARSTW NA TERENIE GMINY PUŁAWY .......................................130
TABELA 15. W YKAZ UPRAW NA TERENIE GMINY Z PODZIAŁEM NA LICZBĘ GOSPODARSTW ROLNYCH
ORAZ ICH POWIERZCHNIĘ ......................................................................................131
TABELA 16. W YKAZ POGŁOWIA ZWIERZĄT GOSPODARSKICH Z PODZIAŁEM NA LICZBĘ
GOSPODARSTW NA TERENIE GMINY ......................................................................131
TABELA 17. PROPOZYCJE WSKAŹNIKÓW MONITOROWANIA CELÓW...........................................151
17. Spis rysunków
RYSUNEK 1. GMINA PUŁAWY.................................................................................................... 9
RYSUNEK 2. USYTUOWANIE GMINY PUŁAWY W POWIECIE PUŁAWSKIM I WOJEWÓDZTWIE
LUBELSKIM ..........................................................................................................10
RYSUNEK 3. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE GMINY PUŁAWY .........................................................11
RYSUNEK 4. GZWP NA TERENIE GMINY PUŁAWY .....................................................................65
RYSUNEK 5. LOKALIZACJA JCWPD NR 102 I 106 .....................................................................66
RYSUNEK 6. OBSZAR GMINY PUŁAWY NARAŻONY NA NIEBEZPIECZEŃSTWO POWODZI .................92
RYSUNEK 7. OSUWISKA I OBSZARY PREDYSPONOWANE DO WYSTĘPOWANIA RUCHÓW MASOWYCH
W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM, POWIAT PUŁAWSKI .................................................93
RYSUNEK 8. LESISTOŚĆ POLSKI WG WOJEWÓDZTW .................................................................99
RYSUNEK 9. OBSZARY NATURA 2000 NA TERENIE GMINY PUŁAWY..........................................108
RYSUNEK 10. GLEBY W POLSCE...........................................................................................111
RYSUNEK 11. ROZMIESZCZENIE PUNKTÓW POMIAROWO-KONTROLNYCH, W KTÓRYCH
PRZEPROWADZONO BADANIE CHEMIZMU GLEB W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM ........113
W ESTMOR CONSULTING
153
„PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY PUŁAWY NA LATA 2013-2016,
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020”
RYSUNEK 12. UWARUNKOWANIA I KIERUNKI ROZWOJU ENERGETYKI WIATROWEJ NA TERENIE
POWIATU PUŁAWSKIEGO .....................................................................................123
RYSUNEK 13. UWARUNKOWANIA I KIERUNKI ROZWOJU HYDROENERGETYKI NA TERENIE POWIATU
PUŁAWSKIEGO ...................................................................................................125
RYSUNEK 14. UWARUNKOWANIA I KIERUNKI ROZWOJU ENERGII GEOTERMALNEJ NA TERENIE
POWIATU PUŁAWSKIEGO .....................................................................................127
18. Spis wykresów
W YKRES 1. LICZBA LUDNOŚCI NA TERENIE GMINY PUŁAWY W LATACH 2007-2012 .....................17
W YKRES 2. PROGNOZA LICZBY LUDNOŚCI DO 2035 R. NA TERENIE POWIATU PUŁAWSKIEGO........18
W YKRES 3. STRUKTURA BEZROBOCIA NA TERENIE GMINY PUŁAWY W LATACH 2007- 2012 .........19
W ESTMOR CONSULTING
154