ASF

AFRYKAŃSKI POMÓR ŚWIŃ
REALNE ZAGROŻENIE
Michał Popiołek
Biuro Zdrowia i Ochrony Zwierząt
Główny Inspektorat Weterynarii
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Opis jednostki chorobowej
Gatunki wrażliwe (Polska)
ASF stanowi zagrożenie dla
populacji świń...
170-190 nm
... oraz dzików.
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Opis jednostki chorobowej
Znaczenie
Afrykański pomór świń należy do chorób podlegających
ustawowemu obowiązkowi zgłaszania i zwalczania. Jest to wyjątkowo
groźna, nieuleczalna, wysoce zakaźna i zaraźliwa, wirusowa choroba
świń domowych wszystkich ras oraz dzików. Zasadnicze straty
związane z wystąpieniem ASF w krajach eksportujących świnie lub
wieprzowinę związane są z całkowitym zablokowaniem importu świń
oraz mięsa wieprzowego z krajów dotkniętych ASF przez kraje wolne
od tej choroby.
Z uwagi na brak szczepionki przeciw ASF, zwalczanie choroby odbywa
się wyłącznie metodami administracyjnymi poprzez wybijanie
zwierząt chorych.
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Opis jednostki chorobowej
Gatunki wrażliwe (Afryka)
świnie rzeczne
świnie leśne
fakoszery
guźce
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Występowanie ASF
Sytuacja na kontynencie afrykańskim (2005-2012)
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Źródło: OIE
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Występowanie ASF
Przeniesienie ASF z Afryki na Zakaukazie
Choroby nie znają granic
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Występowanie ASF
Sytuacja w Federacji Rosyjskiej
Liczba ognisk w roku:
2007 – 1
Przypadki ASF w roku 2007
Źródło: OIE
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Występowanie ASF
Sytuacja w Federacji Rosyjskiej
Liczba ognisk w roku:
2008 – 59
(w sumie 60)
Przypadki ASF w latach 2007-2008
(kumulatywnie)
Źródło: OIE
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Występowanie ASF
Sytuacja w Federacji Rosyjskiej
Liczba ognisk w roku:
2009 – 65
(w sumie 125)
Przypadki ASF w latach 2007-2009
(kumulatywnie)
Źródło: OIE
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Występowanie ASF
Sytuacja w Federacji Rosyjskiej
Liczba ognisk w roku:
2010 – 110
(w sumie 235)
Przypadki ASF w latach 2007-2010
(kumulatywnie)
Źródło: OIE
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Występowanie ASF
Sytuacja w Federacji Rosyjskiej
Liczba ognisk w roku:
2011 – 55
(w sumie 290)
Przypadki ASF w latach 2007-2011
(kumulatywnie)
Źródło: OIE
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Występowanie ASF
Sytuacja w Federacji Rosyjskiej
Liczba ognisk w roku:
2012 – 35
(w sumie 325)
Przypadki ASF w latach 2007-2012
(kumulatywnie)
Źródło: OIE
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Występowanie ASF
Sytuacja w Federacji Rosyjskiej
Liczba ognisk w roku:
2013 – 10
(w sumie 335)
Przypadki ASF w latach 2007-2013
(kumulatywnie)
Źródło: OIE
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Występowanie ASF
Sytuacja w Federacji Rosyjskiej
Głównymi czynnikami stwarzającymi ryzyko wyprowadzenia wirusa
ASF poza obszar Rosji są:
• obecność ASFV w populacji dzików;
• bardzo duża skala nielegalnego obrotu świniami oraz wieprzowiną i
brak skutecznego nadzoru nad obrotem trzoda chlewną;
• powszechne żywienie świń odpadkami;
• brak dobrej infrastruktury (również w kontekście bioasekuracji) w
obszarze chowu i hodowli świń;
• ograniczone środki finansowe przeznaczane na zwalczanie ASF.
ASF występuje w Rosji endemicznie
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Analiza ryzyka
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Analiza ryzyka
Źródła zagrożenia dla Polski
Zawleczenie ASF do Polski jest możliwe w drodze:
1. Przemieszczeń zwierząt dzikich – zagrożenie głównie dotyczy woj.
wschodnich (małe stada);
2. Przewożenia przez osoby opuszczające czasowo terytorium UE
(turyści) żywności – a następnie skarmiania świń resztkami (małe
stada);
3. Przemytu żywności;
4. Przemieszczeń środków transportu do FR i z powrotem – kontrola
na granicy obowiązku dezynfekcji pojazdów powracających na
teren UE, a przewożących do FR i/lub Białorusi i/lub Ukrainy świnie
(duże stada).
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Analiza ryzyka
Zagrożenia dla państw UE
Opinia naukowa EFSA nt. ASF z dnia 19 kwietnia 2010 r.
Ryzyko wystąpienia endemii choroby na terytorium FR - średnie
Ryzyko rozprzestrzeniania się choroby na terytorium FR - wysokie
Ryzyko przeniesienia choroby na terytorium UE – średnie (najbardziej
zagrożone w UE są gospodarstwa wolnowybiegowe i o niskim
poziomie bioasekuracji)
Ryzyko rozprzestrzenienia się choroby - po przedostaniu się jej na
terytorium UE - średnie do wysokiego
Ryzyko, iż choroba stanie się endemiczna na terytorium UE - niskie
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Analiza ryzyka
Sytuacja w Federacji Rosyjskiej
Fakt, iż kilka ognisk ASF stwierdzono w obwodach oddalonych od
siebie o kilka tysięcy kilometrów wskazuje, że ASFV w każdej chwili
może pojawić się w różnych regionach Rosji.
Służby weterynaryjne Federacji Rosyjskiej szacują, iż ASF może
rozprzestrzeniać się w kierunku północnym i północno-zachodnim
Rosji i w końcu może objąć swym zasięgiem całą europejską część
tego kraju.
Należy przyjąć, że ryzyko zawleczenia ASF z Rosji do UE, w tym do
Polski, jest aktualnie średnie .
Polska, jako kraj sąsiadujący z Rosją powinna być solidnie
przygotowana do ewentualnego zawleczenia ASFV na obszar
terytorium naszego kraju.
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Analiza ryzyka
Sytuacja w Federacji Rosyjskiej
Źródło: Rossielchoznadzor
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Znaczenie ASF
ASF należy do chorób podlegających ustawowemu obowiązkowi
zgłaszania i zwalczania.
Z uwagi na brak szczepionki przeciw ASF, zwalczanie choroby odbywa
się wyłącznie metodami administracyjnymi poprzez wybijanie
zwierząt, oczyszczanie i dezynfekcję pomieszczeń, nałożenie
restrykcji w przemieszczaniu zwierząt.
Pośrednie straty mogą być znacznie bardziej dotkliwe.
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Znaczenie ASF
Zasadnicze straty związane z wystąpieniem ASF w krajach
eksportujących świnie lub wieprzowinę związane są z całkowitym
zablokowaniem wywozu świń oraz mięsa wieprzowego z krajów
dotkniętych ASF do krajów wolnych od tej choroby.
Restrykcje będą trwać od kilku miesięcy do kliku lat.
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Znaczenie ASF
Ograniczenia w handlu wg. OIE
Według Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (OIE), państwo, w
którym wystąpił ASF może odzyskać wolność po:
1. Przeprowadzeniu akcji zwalczania ASF, oraz
2. Odczekaniu 40 dni (wymóg polskiego i unijnego prawodawstwa)
przed repopulacją stada i wygaszeniem ogniska, oraz
3. Odczekaniem 3 (wymóg OIE) miesięcy przed ogłoszeniem
wolności.
Nie jest to jednoznaczne z odzyskaniem wszystkich rynków i
wznowieniem handlu.
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Znaczenie ASF
Straty związane z wystąpieniem ASF
Eksport wieprzowiny i produktów wieprzowych z Polski
2011 r. - 2 436 mln zł (310 tys. ton/ok. 580 mln EUR)
2012 r. - 3 116 mln zł (363 tys. ton/ok. 760 mln EUR)
2013 r. - 685,5 mln zł (96,7 tys. ton/ok. 164,5 mln EUR)
Z w/w ilości produktów niemal połowa trafia na rynki państw trzecich
(główni odbiorcy to Białoruś, Ukraina, Japonia, Korea Południowa,
Hongkong, Rosja), a pozostała część do państw członkowskich UE.
Eksport wieprzowiny stanowi ok. 5 proc. całego eksportu rolnospożywczego.
Eksport żywca wieprzowego
W 2012 r. - 100 mln zł (ok. 24,4 miliony EUR)
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Znaczenie ASF
Straty związane z wystąpieniem ASF
Wystąpienie epizootii afrykańskiego pomoru świń na
terytorium Polski spowodowałoby straty w gospodarce
kraju w wysokości ok. 0,2 – 1% Produktu Krajowego Brutto
(PKB), tj. od 600 mln zł do 3 mld zł.
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Znaczenie ASF
Zapobieganie ASF
Szybkie rozpoznanie jest podstawą szybkiej i skutecznej eradykacji
choroby.
Średni czas od zawleczenia np. wirusa pomoru klasycznego świń
(CSFV) do stada do momentu jego wykrycia wynosił w UE 63 dni,
podczas gdy wstępne badania laboratoryjne w kierunku
potwierdzenia obecności ww. wirusa trwają w laboratorium zaledwie
4-6 godzin
Tak długi czas konieczny do potwierdzenia wystąpienia wirusa CSF w
stadzie wynika przede wszystkim ze spóźnionego postawienia
podejrzenia zakażenia stada przez opiekującego się nim lekarza
weterynarii.
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Znaczenie ASF
Afrykański pomór świń jest realnym zagrożeniem dla Polski.
Polska musi być dobrze przygotowana na ewentualność zawleczenia
ASFV na obszar terytorium naszego kraju.
Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.
Dziękuję za uwagę