1 Wskaźniki marketingowe MSM Z 2014-2015 Grzegorz Karasiewicz Katedra Marketingu Wydział Zarządzania Uniwersytet Warszawski 2 Prowadzący wykład Prof. dr hab. Grzegorz Karasiewicz Dyżur: poniedziałek, godz. 10.00-11.00 B436 3 Agenda 1. 2. 3. 4. 5. 6. Marketingowa marża brutto Wolumen popytu Udziału w rynku Jednostkowa marża brutto Wydatki marketingowe Wartość życiowa klientów 4 Warunki zaliczenia • Test – dwie części: ▫ Pierwsza – pytania zamknięte (jedna odpowiedź prawidłowa) ▫ Druga – zadania (będzie można korzystać ze wzorów) • Praca zaliczeniowa ▫ Analiza pozycji konkurencyjnej dostawców na wybranym rynku produktowym 5 Literatura Podstawowa • Kozielski, R. (red.) (2006) Wskaźniki marketingowe, Kraków: Oficyna Ekonomiczna. Uzupełniająca: • Beliczyński J. (1999). Planowanie mediów w zarządzaniu reklamą. Kraków: Antykwa, • Best, R. (2004). Market-Based Management. Strategies for Growing Customer Value and Profitability, Upper Saddle River: Prentice Hall. 6 Gozdawa Gozdawą posługiwało się około 150 rodzin, wśród nich: Apanowicz, Bal, Bączalski, Biedrzyński, Birecki, Boczkowski, Bohdanowicz, Bohuszko, Borowski, Bronicki, Brzozowski, Chlebowski, Chłusowicz, Chmielewski, Chrapowicki, Ciałowicz, Czekoński, Dedyński, Dobrzymęski, Drwęski, Dudziński, Dydyński, Dydziński, Dyszlewicz, Dziersznicki, Dzierzanowski,Fabiański, Fabiankowski, Gdeszyński, Gierawski, Giżycki, Godaczewski, Godlewski, Gołębiewski, Gołębiowski, Gostkowski, Gozdowski, Grabczyński Grot, Grajewski, Hański, Humięcki, Humnicki, Humińscy, Iwaszkiewicz, Jackiewicz, Jackowski, Janicki, Jarząbkowski, Jasieński, Jawornicki, Jaworowski, Juchniewicz,Karwecki, Kawecki, Kicki, Kilarowicz, Korff, Kormanicki, Kraśniewski, Krupa, Lewanowicz, Lipiński, Lucieński, Luciński, Małowieski, Mikulicz, Moczulski, Mucharski, Niemir, Niemira, Olearski, Osuchowski, Pac, Pacewicz, Pampowski, Pankowski, Pańkowski, Pawłowski, Pepłowski, Piasecki, Piotrowski, Podbereski, Popowski, Potuszyński, Przedborski, Reklewski , Reutt , Rossowicz, Rusieński, Rymsza, Secimski, Siewruk, Sokół, Sokołowski, Sołowski, Staniewicz, Stano, Stanowski, Stawiski, Stępski, Strzemeski, Strzeszkowski, Skrzyżowski, Sudrawski, Sulimowski, Sułocki, Suzin, Swirtun, Teleżyński, Tryzna, Trzciński, Trzemeski, Turkowiecki, Tyszkowski, Wituski, Witulski, Wołczyński, Wołk-Lewanowicz, Zatorski, Zembrowski, Zdziarski. 7 Zakazane na wykładzie • • • • • • • • Konsumpcja pierwszego i drugiego śniadania Konsumpcja napojów alkoholowych Palenie papierosów Czytanie prasy Granie w karty i inne gry towarzyskie Prowadzenie rozmów Korzystanie z laptopów, tabletów Korzystanie z telefonów komórkowych, smartfonów 8 9 Sukces w marketingu • Jak mierzyć „sukces” w marketingu? 10 Marketingowa marża brutto • Podstawowym wskaźnikiem przedstawiającym sytuację marketingową przedsiębiorstwa jest: • ”Net Marketing Contribution” • „Marketingowa marża brutto” Definicja rynku Marketingowa marża brutto (wymiar produktowy) NP [MD u x SOMu x (P DMU CGSU)] ME OE NMC [MD u x SOMu x (P DMU CGSU)] ME • • • • • • • • • NP – zysk przed opodatkowaniem (Net Profit - before taxes) NMC – marketingowa marża brutto (Net Marketing Contribution) MDu – wolumen popytu SOMu – udział w rynku ilościowy P – cena dla finalnych nabywców DMU – marża pośredników handlowych (jednostkowa) CGSU – jednostkowy koszt wytworzenia produktu ME - wydatki marketingowe OE – wydatki operacyjne Źródło: Best, R. (2004). Market-Based Management. Strategies for Growing Customer Value and Profitability, Upper Saddle River: Prentice Hall, s. 35-40 11 12 Marketingowa marża brutto (wymiar segmenty rynku) NP [NC x MPC x (ARC MD ACGSC) ME OE NMC [NC x MPC x (ARC MD ACGSC)] ME • • • • • • • • • NP - zysk przed opodatkowaniem (Net Profit - before taxes) NMC – marketingowa marża brutto (Net Marketing Contribution) NC – liczba klientów na rynku MPC – stopień penetracji rynku przez firmę ARC – przeciętne przychody uzyskiwane od jednego klienta MD – marża pośrednika handlowego (całkowita) ACGSC– przeciętny koszt wytworzenia produktu do jednego klienta ME - wydatki marketingowe OP – wydatki operacyjne Źródło: Best, R. (2004). Market-Based Management. Strategies for Growing Customer Value and Profitability, Upper Saddle River: Prentice Hall, s. 35-40 13 Rentowność i produktywność marketingowa Gdzie: NMC ROM 100% Sv NMC MP 100% ME • ROM – rentowność marketingowa (Return on Marketing) • MP – produktywność marketingowa (Marketing Productivity) • NMC – marketingowa marża brutto • Sv – sprzedaż przedsiębiorstwa wartościowa • ME - wydatki marketingowe Źródło: Best, R. (2004). Market-Based Management. Strategies for Growing Customer Value and Profitability, Upper Saddle River: Prentice Hall, s. 45-46. 14 Dlaczego? • Dlaczego NMC jest podstawowym wskaźnikiem przedstawiającym sytuację marketingowa przedsiębiorstwa? ▫ Wpływ efektów operacyjnych na NMC: Popyt rynkowy Wielkość udziału w rynku Jednostkowa marża brutto Wydatki marketingowe ▫ Udział NMC w efektach strategicznych: Wartość życiowa klientów Źródło: Opracowanie własne. 15 Przykład – firma działająca na rynku napojów chłodzących -1 Firma działająca na rynku napojów niealkoholowych (beverages drinks)) ma w swojej ofercie: Wodę mineralna niegazowaną (P1) Wodę mineralna gazowana (P2) Źródło: Opracowanie własne. 16 Przykład – firma działająca na rynku napojów chłodzących -2 Wolumen popytu (w mln litrów) Udział w rynku (w %) Sprzedaż (w mln litrów) Cena (w zł) Marże pośredników handlowych (w %) Marże pośredników handlowych (w zł ) Jednostkowy koszt wytworzenia produktu (w zł) Jednostkowa marża brutto (w zł) Marża brutto (w milionach zł) Wydatki marketingowe (w milionach zł) Przychód ze sprzedaży (w mln zł) Marketingowa marża brutto (w milionach zł) Rentowność marketingu (w %) Produktywność marketingu (w %) Wydatki operacyjne (w milionach zł) Zysk przed opodatkowaniem (w milionach zł) Źródło: Opracowanie własne. P1 120,00 15,00 18,00 2,00 50,00 1,00 0,50 0,50 9,00 5,00 18,00 4,00 22,22 80,00 P2 100,00 10,00 10,00 2,00 50,00 1,00 0,60 0,40 3,20 4,00 10,00 -0,80 -8,00 -20,00 Firma 12,20 9,00 28,00 3,20 11,43 35,56 2,00 1,20 17 Przykład – firma działająca na rynku napojów chłodzących – 4 Firma oferuje swoje produkty w pięciu segmentach rynku Segment kosumentów (S1) Segment Horeca (S2) Źródło: Opracowanie własne. 18 Przykład – firma działająca na rynku napojów chłodzących - 5 Wolumen popytu (mln klientów) Stopień penetracji rynku (w %) Sprzedaż (mln klientów) Przychód od jednego klienta (w zł) Marże pośredników handlowych (w %) Marże pośredników handlowych (w zł ) Koszt wytworzenia produktu do jednego klienta (w zł) Marża brutto od jednego klienta (w zł) Marża brutto (w milionach zł) Wydatki marketingowe (w milionach zł) Przychód ze sprzedaży (w milionach zł) Marketingowa marża brutto (w milionach zł) Rentowność marketingu (w %) Produktywność marketingu (w %) Wydatki operacyjne (w milionach zł) Zysk przed opodatkowaniem (w milionach zł) Źródło: Opracowanie własne. S1 40,00 5,00 2 16,00 50,00 8,00 4,00 S2 Firma 0,10 10,00 0,01 2400,00 50,00 1200,00 780,00 4,00 8,00 3,00 16,00 5,00 31,25 166,67 420,00 4,20 6,00 12,00 -1,80 -15,00 -30,00 12,20 9,00 28,00 3,20 11,43 35,56 2,00 1,20 19 20 Popyt rynkowy (ilościowy) MD u NC APA MD u TNC RMD APA • • • • • MDu – wolumen popytu (Market Demand - units) NC – liczba klientów TNC – rynek potencjalny RMD – stopień rozwoju rynku APA – przeciętny poziom zakupów Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Best, R. (2004). Market-Based Management. Strategies for Growing Customer Value and Profitability, Upper Saddle River: Prentice Hall, s. 68-69 21 Popyt rynkowy (wartościowy) MD v NC APA AMP MD v TNC RMD APA AMP • • • • • • MDv – wartość popytu (Market Demand - value) NC – liczba klientów TNC – rynek potencjalny RMD – stopień rozwoju rynku APA – przeciętny poziom zakupów AMP – przeciętna cena rynkowa Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Best, R. (2004). Market-Based Management. Strategies for Growing Customer Value and Profitability, Upper Saddle River: Prentice Hall, s. 68-69 22 Stopień rozwoju rynku RMD NC TNC100% • RMD – stopień rozwoju rynku (Rate of Market Development) • NC – liczba klientów (Numbers of Customers) • TNC – rynek potencjalny (Market Potential – Maximum Number of Customers) Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Best, R. (2004). Market-Based Management. Strategies for Growing Customer Value and Profitability, Upper Saddle River: Prentice Hall, s. 68-69 23 RMD w Polsce RMD w Polsce (gospodarstwa domowe) 2005 2008 Telewizor kolorowy 98,2 98,5 Odtwarzacz DVD 22,9 47,7 6,2 8,9 Komputer osobisty 38,6 50,1 Komputer osobisty z dostępem do Internetu 22,5 45,7 Drukarka 25,8 37,1 Pralka automatyczna 79,8 86,7 Lodówka 97,3 98,4 Odkurzacz 93,0 95,1 Kuchenka mikrofalowa 33,3 46,1 Zmywarka 4,9 9,6 Samochód 47,4 54,7 Video camera Źródło: Mały Rocznik Statystyczny Polska 2009 (2009), GUS, Warszawa, s. 194-195 23 24 RMD – krzywa RMD (%) Czas Źródło: Opracowanie własne. 25 Mocne alkohole Polska - 1 450 400 360.1 mln litrów 2005 262,4 2006 269,8 2007 284,5 2008 309,7 2009 334,6 2010F 360,1 2011F 383,5 2012F 406,9 Roczne tempo wzrostu 2,8 5,4 8,9 8,0 7,6 6,5 6,1 Źródło: Datamonitor. Spirits in Poland, 2010. 406.9 334.6 350 300 383.5 309.7 262.4 269.8 284.5 250 mln litrów 200 Linear (mln litrów ) 150 100 50 0 26 Mocne alkohole Polska - 2 7000 mln $ 2005 3748,8 2006 3909,9 2007 4091,4 2008 4117,2 2009 4510,0 2010F 4936,8 2011F 5342,8 2012F 5732,1 Roczne tempo wzrostu 5342.8 4936.8 5000 4000 4,3 4,6 0,6 9,5 9,5 8,2 7,3 5732.1 6000 4510.0 3748.8 3909.9 mln $ 3000 Linear (mln $) 2000 1000 0 2005 Źródło: Datamonitor. Spirits in Poland, 2010. 4091.4 4117.2 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 27 Mocne alkohole Polska - 3 20000 Roczne tempo mln zł wzrostu 2005 11711,1 2006 12214,6 4,3 2007 12781,4 4,6 2008 12862,2 0,6 2009 14089,1 9,5 2010F 14422,6 2,4 2011F 16690,9 15,7 2012F 17906,9 7,3 18000 16690.9 16000 14000 12000 11711.1 12214.6 12781.4 12862.2 17906.9 14089.1 14422.6 mln zł 10000 Linear (mln zł ) 8000 6000 4000 2000 Źródło: Datamonitor. Spirits in Poland, 2010. 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 28 Mocne alkohole Polska - 4 2.50% 0.60% 2.00% 2.90% wódka whisky brandy Specjalne napoje likery inne 86,20% 5,80% 2,90% 5.80% wódka whisky brandy 2,50% 0,60% 2,00% 100,00% specialne napoje likery inne 86.20% Źródło: Datamonitor. Spirits in Poland, 2010. 29 30 Udział w rynku ilościowy wartościowy Udział w rynku rynek produktowy rynek docelowy Źródło: Opracowanie własne. absolutny Największy konkurent relatywny Trzech największych konkurentów Udział w rynku: ilościowy i wartościowy (rynek produktowy) SU SOM u 100% MD U SOM V • • • • • • SV 100% MDV SOMu – udział w rynku ilościowy (Share of Market – units) SOMv – udział w rynku wartościowy (Share of Market – value) Su – sprzedaż przedsiębiorstwa ilościowa Sv – sprzedaż przedsiębiorstwa wartościowa MD u – wolumen popytu MDv – wartość popytu Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Kozielski R. (red.) (2006). Wskaźniki marketingowe, Kraków: Oficyna Ekonomiczna, s. 37. 31 Udział w rynku: ilościowy i wartościowy (rynek docelowy) SOM uTM SU 100% MD UTM SOM vTM Sv 100% MDvTM • SOMuTM – udział w rynku ilościowy w rynku docelowym (Share of Target Market– units) • SOMvTM – udział w rynku wartościowy w rynku docelowym(Share of Target Market – value) • Su – sprzedaż przedsiębiorstwa ilościowa • Sv – sprzedaż przedsiębiorstwa wartościowa • MD uTM – wolumen popytu w rynku docelowym • MDvTM – wartość popytu w rynku docelowym Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Kozielski R. (red.) (2006). Wskaźniki marketingowe, Kraków: Oficyna Ekonomiczna, s. 37. 32 Udział w rynku: ilościowy i wartościowy (relatywny) RSOM u • • • • • • SU SCU RSOM V SV SCV RSOMu – relatywny udział w rynku ilościowy (Relative Share of Market– units) RSOMv – udział w rynku wartościowy (Relative Share of Market – value) Su – sprzedaż przedsiębiorstwa ilościowa Sv – sprzedaż przedsiębiorstwa wartościowa Scu – sprzedaż największego konkurenta ilościowa Scv – sprzedaż największego konkurenta wartościowa Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Kozielski R. (red.) (2006). Wskaźniki marketingowe, Kraków: Oficyna Ekonomiczna, s. 37. 33 34 Przykład – SOM • Napoje energetyczne • Polska 2007, 2008, 2009 35 SOM – ilościowy 100% 15.2 16.2 33.5 5.0 3.9 3.6 2.8 3.3 4.0 1.0 4.1 0.7 11.9 90% Tiger Marki własne Red Bull R20 Burn Bullit Inne marki 2006 31,8 19,3 9,6 0,7 4,1 1,0 33,5 100,0 2007 29,2 31,2 11,9 3,6 3,9 5,0 15,2 100,0 2008 30,9 33,2 9,6 4,0 3,3 2,8 16,2 100,0 80% 70% 60% 19.3 Burn 31.2 33.2 Marki własne Tiger 31.8 29.2 30.9 10% 0% 2006 Źródło: Nielsen R20 Red Bull 30% 20% Inne marki Bullit 9.6 50% 40% 9.6 2007 2008 36 SOM – wartościowy 100% Tiger Marki własne Red Bull R20 Burn Bullit Inne marki 2006 22,3 12,4 38,2 0,5 7,3 0,8 18,5 100,0 2007 29,3 15,3 28,3 2,1 7,0 4,9 13,1 100,0 2008 33,0 17,2 24,3 2,2 6,6 3,0 13,7 100,0 90% 80% 18.5 0.8 7.3 0.5 13.1 13.7 4.9 3.0 6.6 2.2 7.0 2.1 70% Inne marki 28.3 60% 24.3 Burn 38.2 R20 50% 17.2 40% 30% 15.3 22.3 Tiger 29.3 33.0 0% 2006 Źródło: Nielsen Red Bull Marki własne 12.4 20% 10% Bullit 2007 2008 37 Udział w rynku – wymiary analityczne 38 Drzewo udziału w rynku 1 Udział w rynku Świadomość marki Promocja TOM Spontaniczna / wspomagana znajomość marki Preferencja marki Produkt Relatywna jakość produktu Wizerunek marki Intencja zakupu marki Cena Intencja zakupu Dostępność marki Dystrybucja Wskaźniki dystrybucyjne Wskaźniki sprzedażowe Źródło; Opracowanie własne na podstawie: Best, R. (2004). Market-Based Management. Strategies for Growing Customer Value and Profitability, Third Ed., Upper Saddle: River Prentice Hall, s.73-74 39 Świadomość marki R TOM R UBA R ABA TOM 100% UBA 100% ABA 100% R R R • • • • TOM– pierwsza wymienia marka (Top of Mind) UBA – spontaniczna świadomość marki (Unaided Brand Awareness) ABA – wspomagana świadomość marki (Aided Brand Awareness) RTOP - liczba osób (klientów), które spontanicznie wymieniły daną markę jako pierwszą • RUBA - liczba osób (klientów), które spontanicznie wymieniły daną markę • RABA - liczba osób (klientów), które wskazały na liście marek z danej kategorii markę X • R- liczba wszystkich badanych Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Kozielski R. (red.) (2006). Wskaźniki marketingowe, Kraków: Oficyna Ekonomiczna, s. 287, 291, 296. 40 Świadomość marki 100% top of mind znajomość spontaniczna 89% 90% znajomość wspomagana 85% 81% 80% 76% 74% 72% 70% 69% 70% 65% 64% 58% 60% 50% 40% 38% 36% 36% 30% 22% 18% 20% 10% 23% 22% 18% 15% 7% 1,2% 0,5% 2,3% 4% 2,7% 1,2% 1% 0% Era Idea Źródło: TNS OBOP Orange Plus TAK TAK POP SimPlus Heyah Sami Swoi P4* 41 Preferencja / wizerunek marki RQ Q 100% AQ RQ CC • • • • • Q 100% Q CC Wizerunek marki Badania jakościowe Badania ilościowe RQ – relatywna jakość produktu – do przeciętnej rynkowej RQcc – relatywna jakość produktu do najbliższego konkurenta Q– ocena jakości produktu (marki) AQ – przeciętna jakość produktów na rynku QCC – ocena jakości najbliższego konkurenta Źródło: Opracowanie własne. 42 Wizerunek marki – przykład 1 KOLOR POMARAŃCZOWY / SŁOŃCE BRAK KONKRETÓW / NIJAKOŚĆ BAŁAGAN RODZINA DOSTĘPNOŚĆ CODZIENNOŚĆ / ZWYCZAJNOŚĆ SPOKÓJ Źródło: A. Wyszkowska, M. Zielenkiewicz, Diagnoza rynku pre-paid w Polsce, Raport wstępny z badania jakościowego przygotowany przez MillwardBrown SMG/KRC dla PTK Centertel, Czerwiec 2008 43 Wizerunek marki – przykład 2 WAKACJE, RELAKS, ODPOCZYNEK, BEZTROSKA BŁĘKIT / NIEBO RADOŚĆ, ZABAWA, BLISKOŚĆ SPOKÓJ EKSKLUZYWNOŚĆ, DYSTANS NUDA, MONOTONIA Źródło: A. Wyszkowska, M. Zielenkiewicz, Diagnoza rynku pre-paid w Polsce, Raport wstępny z badania jakościowego przygotowany przez MillwardBrown SMG/KRC dla PTK Centertel, Czerwiec 2008 44 Wizerunek marki – przykład 3 BLISKOŚĆ / WIĘZI MIĘDZYLUDZKIE ZIELEŃ CIEKAWY/ COŚ SIĘ DZIEJE RADOŚĆ/ ZABAWA RÓŻNORODNOŚĆ / OTWARTOŚĆ / RELAKS / ODPOCZYNEK SPOKÓJ Źródło: A. Wyszkowska, M. Zielenkiewicz, Diagnoza rynku pre-paid w Polsce, Raport wstępny z badania jakościowego przygotowany przez MillwardBrown SMG/KRC dla PTK Centertel, Czerwiec 2008 45 Wizerunek marki – przykład 4 BOGACTWO KOLORÓW NOWOCZESNOŚĆ SZTUCZNOŚĆ SWOBODA / LUZ ZAKRĘCENIE INTENSYWNOŚĆ SZALEŃSTWO TAJEMNICZOŚĆ ZABAWA / ROZRYWKA NAMIĘTNOŚĆ SPONTANICZNOŚĆ Źródło: A. Wyszkowska, M. Zielenkiewicz, Diagnoza rynku pre-paid w Polsce, Raport wstępny z badania jakościowego przygotowany przez MillwardBrown SMG/KRC dla PTK Centertel, Czerwiec 2008 46 Intencja zakupu marki R PI PI 100% R • PI – intencja (zamiar) zakupu (purchase intention) • RPI - liczba osób (klientów), które zadeklarowany chęć zakupu marki (produktu) • R- liczba wszystkich badanych Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Kozielski R. (red.) (2006). Wskaźniki marketingowe, Kraków: Oficyna Ekonomiczna, s. 232. 47 Dostępność produktu Wskaźniki dystrybucyjne • Dystrybucja numeryczna • Dystrybucja ważona Źródło: Opracowanie własne. Wskaźniki sprzedażowe • Liczba sprzedawców • Produktywność sprzedawców 48 Dystrybucja numeryczna SM DN x100% S KP • DN – dystrybucja numeryczna • SM – liczba sklepów, które prowadzą sprzedaż marki X • SKP – liczba sklepów prowadzących sprzedaż kategorii produktowej, do której należy marka X • Prowadzenie numeryczne ▫ Odsetek sklepów prowadzących sprzedaż danej marki wśród sklepów prowadzących sprzedaż produktów całej kategorii (sklep mógł handlować daną marką, ale nie sprzedał ani jednej sztuki w badanym okresie) • Numeryczna dystrybucja sprzedaży ▫ Odsetek sklepów prowadzących sprzedaż danej marki, które zanotowały przynajmniej jedną transakcję sprzedaży w badanym okresie • Numeryczna dystrybucja netto ▫ Różnica między wskaźnikiem prowadzenia numerycznego a wskaźnikiem braków w ujęciu numerycznym 49 Dystrybucja ważona SWM DW x100% SWKP • DW – dystrybucja ważona • SWM – sprzedaż produktów danej kategorii w sklepach prowadzących sprzedaż marki X • SWKP – całkowita sprzedaż produktów danej kategorii produktowej • Prowadzenie ważone ▫ Odsetek sprzedaży zrealizowanej w sklepach prowadzących sprzedaż danej marki w całości sprzedaży kategorii produktowej (sklep mógł handlować daną marką, ale nie sprzedał ani jednej sztuki w badanym okresie) • Ważona dystrybucja sprzedaży ▫ Odsetek obrotu kategorii produktowej, za który odpowiadają sklepy, które zanotowały przynajmniej jedną transakcję sprzedaży w badanym okresie • Ważona dystrybucja netto ▫ Różnica między wskaźnikiem prowadzenia ważonego a wskaźnikiem braków w ujęciu wagowym 50 Przykład Sklepy Sklepy prowadzące sprzedaż naszej marki A tak 40 B tak 50 C tak 60 D tak 120 E tak 250 Dystrybucja ważona F tak 280 G nie 50 Sprzedaż kategorii produktowej w sklepach prowadzących naszą markę H tak 40 I nie 10 J tak 100 Sprzedaż kategorii produktowej Dystrybucja numeryczna 80% Sklepy prowadzące sprzedaż naszej marki 8 Sklepy prowadzące sprzedaż kategorii produktowej 10 Sprzedaż kategorii produktowej 94% 940 1000 51 Liczba sprzedawców SR RSR 100% ASR • • • • • RSR cc SR 100% SR cc RSR– relatywna liczba sprzedawców – do przeciętnej rynkowej RSRCC – relatywna liczba sprzedawców do najbliższego konkurenta SR – liczba sprzedawców oferujący dany produkt (markę) ASR – przeciętna liczba sprzedawców w firma działających na danym rynku SRCC – liczba sprzedawców zatrudnionych w firmie najbliższego konkurenta Źródło: Opracowanie własne. 52 Produktywność sprzedawców RPSR • • • • • • • • (SV SR) 100% (MD V TSR) RPSRCC (SV SR) 100% (SVCC SR CC ) RPSR– relatywna produktywność sprzedawców – do przeciętnej rynkowej RPSRCC – relatywna produktywność sprzedawców do najbliższego konkurenta SR – liczba sprzedawców oferujący dany produkt (markę) TSR – całkowita liczba sprzedawców w firma działających na danym rynku SRCC – liczba sprzedawców zatrudnionych w firmie najbliższego konkurenta MDv – wartość popytu Sv – sprzedaż przedsiębiorstwa wartościowa Svcc – sprzedaż najbliższego konkurenta wartościowa Źródło: Opracowanie własne. 53 Wartości produktu dla klienta WARTOŚĆ DLA KLIENTA SOM Korzyści produktowe Korzyści usługowe Korzyści wizerunkowe Badania jakościowe Badania ilościowe Koszt zakupu Koszty transakcyjne Koszty użytkowania Źródło: R. Best (2004). Market-Based Management, 3d ed., Prentice Hall, Upper Saddle River, s. 95-99. 53 54 Przykład wyznaczenie wartości produktu dla klienta Źródło: R. Best (2004). Market-Based Management, 3d ed., Prentice Hall, Upper Saddle River, s. 95-99 54 55 Korzyści produktowe Korzyści produktowe Waga Marka A Marka B Marka C Marka D Relatywna przewaga Szybkość uruchomienia 40 8 7 5 6 +27 Szybkość kopiowania 30 9 8 5 5 +20 Trwałość 20 7 7 7 6 0 Łatwość użytkowania 10 4 6 7 6 -10 100 Relatywna przewaga (korzyści produktowe) =100+37= 137 SU 0 40 40 80 27 3 3 T 000 0 3 SK 0 30 30 60 20 3 3 ŁU 10 10 10 30 10 3 3 Źródło: R. Best (2004). Market-Based Management, 3d ed., Prentice Hall, Upper Saddle River, s. 95-96 55 56 Korzyści usługowe Korzyści usługowe Waga Marka A Marka B Marka C Marka D Relatywna przewaga Czas naprawy 60 5 7 6 5 -20 Szybkość reakcji 30 5 5 6 2 +10 Komunikatywność 10 7 7 6 8 0 100 CN 60 0 0 60 20 3 3 SR Relatywna przewaga (korzyści usługowe) =100-10= 90 T 000 0 3 0 0 30 30 10 3 3 Źródło: R. Best (2004). Market-Based Management, 3d ed., Prentice Hall, Upper Saddle River, s. 96. 56 57 Korzyści wizerunkowe Korzyści wizerunkowe Waga Marka A Marka B Marka C Marka D Relatywna przewaga Przywiązanie nabywców 60 8 7 6 4 40 Reputacja 40 9 8 9 8 0 100 CN Relatywna przewaga (korzyści wizerunkowe) =100+40= 140 0 60 60 120 40 3 3 SR 000 0 0 3 3 Źródło: R. Best (2004). Market-Based Management, 3d ed., Prentice Hall, Upper Saddle River, s. 97 57 58 Korzyści – łącznie Korzyści Waga Relatywna przewaga Ważona przewaga Produktowe 0,60 137 82 Usługowe 0,30 90 27 Wizerunkowe 0,10 140 14 Łącznie 1,00 Korzyści =123 R. Best (2004). Market-Based Management, 3d ed., Prentice Hall, Upper Saddle River, s. 97. 58 59 Koszty Waga Pozycja kosztowa Mnożnik Ocena pozycji kosztowej Cena zakupu 40 +15% 1,15 46 Koszty serwisu 30 +10% 1,10 33 Toner 20 0% 1,00 20 Papier 10 -20% 0,80 8 100 Koszty = 107 Źródło: R. Best (2004). Market-Based Management, 3d ed., Prentice Hall, Upper Saddle River, s. 98. 59 60 Wartość dla klienta – kopiarka Korzyści 123 WARTOŚĆ DLA KLIENTA 16 Koszty 107 Korzyści produktowe 82 Cena zakupu 46 Koszty serwisu 33 Korzyści usługowe 27 Toner 20 Korzyści wizerunkowe 14 Papier 8 Źródło: R. Best (2004). Market-Based Management, 3d ed., Prentice Hall, Upper Saddle River, s. 98-99. 60 61 Łańcuch udziału w rynku Udział w rynku Stopień penetracji rynku przez firmę Wskaźnik struktury zakupów Relatywna wielkość zakupów Relatywna cena 62 Stopień penetracji rynku przez firmę MPC NCC 100% NC • MPC – stopień penetracji rynku przez firmę • NCC – liczba klientów kupujących daną markę (przynajmniej raz w danym okresie) • NC – liczba klientów na rynku Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Kozielski R. (red.) (2006). Wskaźniki marketingowe, Kraków: Oficyna Ekonomiczna, s. 252. 63 Wskaźnik struktury zakupów SP CP 100% TP • SP – wskaźnik struktury zakupów klientów • CP – zakupy naszej marki przez klientów • TP – całkowite zakupy danej kategorii produktowej przez klientów naszej firmy Źródło: Opracowanie własne. 64 Relatywna wielkość zakupu RPV PV 100% MPV • RPV – relatywna wielkość zakupów (transakcji) – do przeciętnej rynkowej • PV – przeciętna wielkość zakupów klientów kupujących daną markę • MPV – przeciętna wielkość zakupów na rynku Źródło: Opracowanie własne. 65 Relatywna cena RP P 100% AMP • RP – relatywna cena – do przeciętnej rynkowej • P – cena produktu (marki) • AMP – przeciętna cena rynkowa Źródło: Opracowanie własne. 66 Przykład – łańcuch udziału w rynku MPC Klienci Poziom zakupów Przeciętna Cena cena naszej zakupu marki Zakupy danej marki SP A 100 50 10 12 B 200 100 10 12 C 100 0 10 12 D 100 0 10 12 RPV 150 100% 50% 300 300 2 150 100% 100% 120% 500 4 125 RP SOM =36% 2 100% 50% 4 12 100% 120% 10 67 Zakupy klientów Próbny zakup Powtórny zakup Udział w rynku Źródło: Opracowanie własne. 68 Próbny zakup RT T 100% R • T – próbny zakup (trial) • RIP - liczba osób (klientów), które zakupiły daną markę po raz pierwszy • R- liczba wszystkich badanych Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Kozielski R. (red.) (2006). Wskaźniki marketingowe, Kraków: Oficyna Ekonomiczna, s. 237. 69 Powtórny zakup RP R RP 100% R • RP – powtórny zakup (repurchase) • RIP - liczba osób (klientów), które zakupiły daną markę po raz kolejny • R- liczba wszystkich badanych Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Kozielski R. (red.) (2006). Wskaźniki marketingowe, Kraków: Oficyna Ekonomiczna, s. 242 70 Zadowolenie i lojalność klientów Zadowolenie klientów Lojalność klientów Udział w rynku Źródło: Opracowanie własne. 71 Zadowolenie i lojalność Zadowolenie Emocjonalna reakcja nabywcy będąca rezultatem porównania osiągniętych korzyści z wcześniejszymi oczekiwaniami Lojalność Wierne przywiązanie nabywcy do dostawcy (marki) czego wyrazem są powtarzalne zakupy Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Kotler P. (1994). Marketing. Analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola. Warszawa: Gebethner & Ska., s. 35; Oliver R.L. (1999). Whence Consumer Loyalty? Journal of Marketing, Vol. 63, Special Issue, s. 41; Trojanowski M. (2000). W kierunku budowania więzi z klientem – nowe wyzwanie dla marketingu” [w:] Marketing – przełom wieków. Paradygmaty i zastosowania, Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. O. Langego we Wrocławiu, s. 31 72 Zadowolenie klientów Badania jakościowe Badania ilościowe Kalkulacja Źródło: Opracowanie własne. Identyfikacja kategorii Wyznaczenie wagi kategoriom Ocena pozycji poszczególnych kategorii Pytania metryczkowe Wskaźnik zadowolenia klientów (Customer Satisfaction Index – CSI) 73 Zadowolenie – badania jakościowe 1 Kategorie oceny zadowolenia • Oferta handlowa • Obsługa klientów • Logistyka • Wsparcie marketingowe Przykład – firma oferująca napoje chłodzące Źródło: Opracowanie własne. Segment klientów gastronomicznych 74 Zadowolenie – badania jakościowe 2 Kategorie Oferta handlowa Elementy Szerokość asortymentu oferowanych napojów Dostosowanie opakowań napojów do specyfiki gastronomii Inwestycja w punkt gastronomiczny Poziom cen podstawowych Polityka rabatowa Terminy płatności Forma płatności Obsługa klientów Limit kredytowy Doradztwo handlowe (sprzedażowe, merchandisingowe) – częstotliwość wizyt, uprzejmość, profesjonalizm, komunikatywność, wiarygodność Serwis techniczny – szybkość działania, uprzejmość, profesjonalizm, komunikatywność, wiarygodność Szkolenia personelu sprzedażowego Procedury reklamacyjne Źródło: Opracowanie własne. 75 Zadowolenie – badania jakościowe 3 Kategorie Logistyka Elementy Personel logistyczny: uprzejmość, profesjonalizm, komunikatywność, wiarygodność Częstotliwość dostaw Czas realizacji dostaw Terminowość dostaw Wparcie marketingowe Zgodność dostaw ze specyfikacją Jakość sprzętu (lodówki) Jakość wyposażenia (szklanki, itd.) Materiały wpierające sprzedaż Programy promocyjne adresowane do właścicieli punktów gastronomicznych Programy promocyjne adresowane do pracowników punktów gastronomicznych Działania reklamowe (ATL) Źródło: Opracowanie własne. 76 Zadowolenie – badania ilościowe 1 • Badanie kwestionariuszowe Trzy grupy pytań • Wywiad osobisty lub ankieta internetowa • Próba badawcza Gastronomia, handel tradycyjny – losowanie warstwowe Handel nowoczesny – badania pełne • Badania cykliczne Źródło: Opracowanie własne. 77 Zadowolenie – badania ilościowe 2 Elementy Szerokość asortymentu napojów Dostosowanie opakowań Inwestycja Poziom cen Polityka rabatowa Terminy płatności Formy płatności Limit kredytowy Suma Oferta handlowa Serwis handlowy Serwis techniczny Szkolenia pracowników Procedury reklamacyjne Suma Obsługa klientów Źródło: Opracowanie własne. Ocena znaczenia w % Ocena znaczenia ważona w % 10 5,00 12 6,00 40 20,00 10 5,00 10 5,00 5 2,50 5 2,50 8 4,00 100 50,00 50 40 6,00 40 6,00 10 1,50 10 1,50 100 15,00 15 Zadowolenie – badania ilościowe 3 Elementy Personel logistyczny Częstotliwość dostaw Czas realizacji dostaw Terminowość dostaw Zgodność dostaw Suma Logistyka Jakość sprzętu Jakość wyposażenia Materiały wspierające sprzedaż Programy promocyjne - właściciele Programy promocyjne - pracownicy Reklama masowa Suma Wsparcie marketingowe Źródło: Opracowanie własne. Ocena znaczenia w % 10 25 25 20 20 100 20 25 25 20 15 5 10 100 15 Ocena znaczenia ważona w% 2,00 5,00 5,00 4,00 4,00 20,00 3,75 3,75 3,00 2,25 0,75 1,50 15,00 78 79 Zadowolenie – badania ilościowe 4 Elementy Szerokość asortymentu napojów Dostosowanie opakowań Inwestycja Poziom cen Polityka rabatowa Terminy płatności Formy płatności Limit kredytowy Oferta handlowa - suma Serwis handlowy Serwis techniczny Szkolenia pracowników Procedury reklamacyjne Obsługa klientów - suma Źródło: Opracowanie własne. Ocena Ocena firmy w Ocena znaczenia skali 1-7 ważona ważona w % firmy 5,00 6 0,3000 6,00 5 0,3000 20,00 4 0,8000 5,00 3 0,1500 5,00 4 0,2000 2,50 4 0,1000 2,50 3 0,0750 4,00 2 0,0800 50,00 2,0050 6,00 6 0,3600 6,00 4 0,2400 1,50 5 0,0750 1,50 2 0,0300 15,00 0,7050 80 Zadowolenie – badania ilościowe 5 Elementy Personel logistyczny Częstotliwość dostaw Czas realizacji dostaw Terminowość dostaw Zgodność dostaw Logistyka – suma Jakość sprzętu Jakość wyposażenia Materiały wspierające sprzedaż Programy promocyjne - właściciele Programy promocyjne - pracownicy Reklama masowa Wsparcie marketingowe – suma Ocena Ocena firmy znaczenia w skali 1-7 ważona w % 2,00 5,00 5,00 4,00 4,00 20,00 3,75 3,75 3,00 2,25 0,75 1,50 15,00 4 5 4 3 4 5 5 4 4 2 5 Ocena ważona firmy 0,0800 0,2500 0,2000 0,1200 0,1600 0,8100 0,1875 0,1875 0,1200 0,0900 0,0150 0,0750 0,6750 Zadowolenie (w skali 1-7) 4,1950 Źródło: Opracowanie własne. 81 Zadowolenie – kalkulacja 1 • Procent klientów będących w fazie bardzo zadowoleni (ocena od 6 do 7) mnożymy przez 100 • Procent klientów znajdujących się w fazie zadowolenia (ocena od 5 do 6) mnożymy przez 80 • Procent klientów deklarujących częściowe zadowolenie (ocena od 4 do 5) mnożymy przez 60 • Procent klientów określających się jako częściowo niezadowoleni (ocena od 3 do 4) mnożymy przez 40 • Procent klientów przedstawiających się jako niezadowoleni (ocena od 2 do 3) mnożymy przez 20 • Procent klientów deklarujących się jako bardzo niezadowoleni (ocena od 1 do 2) mnożymy przez 0 82 Zadowolenie – kalkulacja 2 Procent klientów w % Waga Ocena ważona Bardzo zadowoleni 12 100 12,0 Zadowoleni 38 80 30,4 Częściowo zadowoleni 29 60 17,4 Częściowo niezadowoleni 12 40 4,8 Niezadowoleni 7 20 1,4 Bardzo niezadowoleni 2 0 0,0 Łącznie 100 66,0 Wskaźnik zadowolenia klientów (CSI - 66) 40 30 38 Procent klientów 20 10 29 12 12 0 Bardzo zadow oleni Źródło: Opracowanie własne. Zadow oleni Częściow o zadow oleni Częściow o niezadow oleni 7 Niezadow oleni 2 Bardzo niezadow oleni 83 Lojalność – pomiar Badania deklaratywne (ilościowe) Wskaźnik utrzymania klientów Indeksowy wskaźnik lojalności zadowolenie powtórny zakup rekomendacje Źródło: Opracowanie własne. 84 Pomiar lojalność – badanie deklaratywne N1 N 2 CLI 100% N CLI – deklaratywny wskaźnik lojalności klientów N1 – liczba klientów deklarujących bezwarunkową chęć zakupu (klienci skłonni są trwać przy swoim wyborze mimo pewnych niedogodności) N2 – liczba klientów deklarujących warunkową chęć zakupów (klienci są skłonni wybrać daną markę, jeśli oferta konkurentów jest porównywalna, a zakup nie łączy się z niedogodnościami) N – liczba badanych klientów Źródło: Kozielski, R. (red.) (2006) Wskaźniki marketingowe, Kraków: Oficyna Ekonomiczna, s. 68 85 Pomiar lojalności - wskaźnik utrzymania klientów Gdzie: CR CR x100% C0 • CR – wskaźnik utrzymania klientów • CR – liczba klientów powtarzających zakup w danym okresie • C0 – liczba klientów dokonujących zakupów w poprzednim okresie Źródło: Kozielski, R. (red.) (2006) Wskaźniki marketingowe, Kraków: Oficyna Ekonomiczna, s. 62. 86 Pomiar lojalność - indeksowy wskaźnik lojalności - 1 CLI CS CR WOM 3 Źródło: Opracowanie własne. • CLI – indeksowy wskaźnik lojalności • CS – zadowolenie klientów • CR – ważony wskaźnik utrzymania klientów • WOM – ważony wskaźnik rekomendacji klientów 87 Pomiar lojalność - indeksowy wskaźnik lojalności - 2 Procent klientów Bardzo zadowoleni Zadowoleni Częściowo zadowoleni Częściowo niezadowoleni Niezadowoleni Bardzo niezadowoleni Waga 12 100 12,0 Ważony Wskaźnik Ważony Wskaźnik wskaźnik rekomendacji wskaźnik lojalności utrzymania klientów rekomendacji klientów klientów klientów 98 11,8 85 10,2 94,3 38 29 80 60 30,4 17,4 94 88 35,7 25,5 71 63 27,0 18,3 81,7 70,3 12 40 4,8 85 10,2 30 3,6 51,7 7 2 20 0 1,4 0,0 75 60 5,3 1,2 10 0 0,7 0,0 35,0 20,0 59,8 71,8 100 Źródło: Opracowanie własne. Ocena ważona 66,0 Wskaźnik utrzymania klientów 89,7 88 89 Jednostkowa marża brutto AMU P DMU CGSU • • • • AMU – jednostkowa marża brutto (Average Margin per Unit) P – cena dla finalnych nabywców DMU – marża pośredników handlowych (jednostkowa) CGSU – jednostkowy koszt wytworzenia produktu Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Best, R. (2004). Market-Based Management. Strategies for Growing Customer Value and Profitability, Upper Saddle River: Prentice Hall, s. 35-40 90 Poziom przewagi konkurencyjnej AMU C 0 AMU C2008 AMU C2009 AMU C2010 RAMU AMU C 100% AMU M • AMU C– jednostkowa marża brutto przedsiębiorstwa • AMU C2008– jednostkowa marża brutto przedsiębiorstwa w 20098roku • AMU C2009– jednostkowa marża brutto przedsiębiorstwa w 2009 roku • AMU C2010– jednostkowa marża brutto przedsiębiorstwa w 2010roku • AMU M– jednostkowa marża brutto w branży Źródło: Opracowanie własne. Jednostkowa marża brutto: •Dodatnia •Rosnąca •Wyższa od przeciętnej rynkowej Osiągnięcie pożądanego SOM NMC 91 Przewaga jakościowa RP P 100% AMP Relatywna cena – przewaga konkurencyjna • RP – relatywna cena – do przeciętnej rynkowej • P – cena produktu (marki) • AMP – przeciętna cena rynkowa •Większy od 1 •Rosnąca Osiągnięcie pożądanego SOM NMC Źródło: Opracowanie własne. 92 Przewaga kosztowa RCGSU CGSU 100% ACGSU • RCGSU– relatywna jednostkowy koszt wytworzenia – do przeciętnej rynkowej • CGSU – jednostkowy koszt wytworzenia produktu • ACGSU – przeciętny (branżowy) jednostkowy koszt wytworzenia produktu Źródło: Opracowanie własne. Relatywny jednostkowy koszt wytworzenia produktu – przewaga konkurencyjna •Mniejszy od 1 •Mający Osiągnięcie pożądanego SOM NMC 93 Dystrybucja – pozycja przetargowa i struktura kanałów DMU RDMU 100% ADMU • RDMU– relatywna jednostkowa marża pośredników handlowych – do przeciętnej rynkowej • DMU – marża pośredników handlowych (jednostkowa) • ACGSU – przeciętna (branżowa) jednostkowa marża pośredników handlowych Źródło: Opracowanie własne. Relatywna jednostkowa marża pośredników handlowych – lepsza pozycja przetargowa / tańsza struktura kanałów dystrybucji •Mniejsza od 1 •Mający Osiągnięcie pożądanego SOM NMC Wartości oferty dla klienta 94 95 Wydatki marketingowe Zmiany w strukturze kosztów Jakie koszty tworzą wydatki marketingowe Poziom wsparcia marketingowego Wskaźniki mediowe Źródło: opracowanie własne. 96 Zmiany w strukturze kosztów • • • • Koszty produkcyjne - spadek Koszty administracyjne - spadek Koszty badawczo-rozwojowe – wzrost Koszty marketingowe - wzrost Źródło: Sheth, J.N., R.S. Sisodia, R.S. (1995).Feeling the Heat: Marketing is Under Fire to Account for What it Spend, Marketing Management, Issue 4, s. 8-23. 97 Koszty produkcyjne - spadek • • • • Elastyczne systemy produkcji Komputerowo zintegrowane systemy produkcji Just-in-time system Zarządzanie łańcuchem dostaw Źródło: Sheth, J.N., R.S. Sisodia, R.S. (1995).Feeling the Heat: Marketing is Under Fire to Account for What it Spend, Marketing Management, Issue 4, s. 8-23. 98 Koszty administracyjne - spadek • • • • • Downsizing Outsoursing Reengineering Zarządzanie procesami Zastosowanie technologii informatycznych Źródło: Sheth, J.N., R.S. Sisodia, R.S. (1995).Feeling the Heat: Marketing is Under Fire to Account for What it Spend, Marketing Management, Issue 4, s. 8-23. 99 Koszty marketingowe / badawczorozwojowe – wzrost Wzrost intensywności konkurowania Globalizacja gospodarki Rozwój technologii Deregulacja Prywatyzacja Źródło: opracowanie własne na podstawie: Kotler, P. (2006). Kotler o marketingu. Jak kreować i opanowywać rynki, Gliwice: One Press, s. 20-23. 100 Wydatki marketingowe i badawczo-rozwojowe Analiza porównawcza - 1 W branży farmaceutycznej wydatki marketingowe są wyższym poziomie niż na badania i rozwój – tak Statystyki Średnia N Odchylenie standardowe 0,232 83 0,085 0,009 0,167 83 0,254 0,028 Wskaźnik wydatków marketingowych Wskaźnik wydatków badawczorozwojowych Różnica średnich Wskaźniki wydatków marketingowych i wydatków badawczo rozwojowych Błąd standardowy średniej Test t par skojarzonych Średnia Odchylenie standardowe t df (stopnie swobody) Istotność dwustronna 0,0650 0,2999 1,9739 82 0,05 Źródło: Karasiewicz, G. , Trojanowski, M. (2011). Wydatki marketingowe i wydatki na badania i rozwój - analiza porównawcza w branży farmaceutycznej [w] Finansowanie uwarunkowań rozwoju organizacji gospodarczych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarzadzania UW, s. 278-299. Próba badawcza: 83 obserwacje, 18 firm – dane 2010-2006. 101 Wydatki marketingowe i badawczo-rozwojowe Analiza porównawcza - 2 W firmach innowacyjnych wydatki marketingowe są na wyższym poziomie niż wydatki na badania i rozwój - nie Wskaźnik wydatków marketingowych w firmach innowacyjnych Wskaźnik wydatków badawczo-rozwojowych w firmach innowacyjnych Błąd standardowy średniej Średnia N 0,237 54 0,097 0,013 0,230 54 0,294 0,040 Różnica średnich Odchylenie standardowe Średnia Wskaźniki wydatków marketingowych i wydatków badawczo rozwojowych w firmach innowacyjnych Statystyki Odchylenie standardowe 0,0078 0,3540 t Test t par skojarzonych df (stopnie Istotność swobody) dwustronna 0,1609 53 0,87 Źródło: Karasiewicz, G. , Trojanowski, M. (2011). Wydatki marketingowe i wydatki na badania i rozwój - analiza porównawcza w branży farmaceutycznej [w] Finansowanie uwarunkowań rozwoju organizacji gospodarczych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarzadzania UW, s. 278-299. Próba badawcza: 83 obserwacje, 18 firm – dane 2010-2006. 102 Wydatki marketingowe i badawczo-rozwojowe Analiza porównawcza - 3 W firmach oferujących leki generyczne wydatki marketingowe są na wyższym poziomie niż wydatki na badania i rozwój – tak Wskaźnik wydatków marketingowych w firmach odtwórczych Wskaźnik wydatków badawczorozwojowych w firmach odtwórczych Błąd standardowy średniej Średnia N 0,221 29 0,053 0,010 0,050 29 0,054 0,010 Różnica średnich Odchylenie standardowe Średnia Wskaźniki wydatków marketingowych i wydatków badawczo rozwojowych w firmach odtwórczych Statystyki Odchylenie standardowe 0,1715 0,0898 t Test t par skojarzonych df (stopnie Istotność swobody) dwustronna 10,2831 28 0,00 Źródło: Karasiewicz, G. , Trojanowski, M. (2011). Wydatki marketingowe i wydatki na badania i rozwój - analiza porównawcza w branży farmaceutycznej [w] Finansowanie uwarunkowań rozwoju organizacji gospodarczych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarzadzania UW, s. 278-299. Próba badawcza: 83 obserwacje, 18 firm – dane 2010-2006. 103 Wydatki marketingowe i badawczo-rozwojowe Analiza porównawcza - 4 Wydatki na marketing są wyższe firmach innowacyjnych niż oferujących leki generyczne – nie Statystyki Wskaźnik wydatków marketingowych w firmach innowacyjnych Wskaźnik wydatków marketingowych w firmach odtwórczych Średnia N Odchylnie standardowe Błąd standardowy średniej 0,237 54 0,097 0,013 0,221 29 0,053 0,010 Różnica średnich Błąd standardowy Średnia Wskaźniki wydatków marketingowych w firmach innowacyjnych i odtwórczych 0,0159 0,0195 Test t dla prób niezależnych df (stopnie Istotność swobody) dwustronna t 0,8176 81 0,42 Źródło: Karasiewicz, G. , Trojanowski, M. (2011). Wydatki marketingowe i wydatki na badania i rozwój - analiza porównawcza w branży farmaceutycznej [w] Finansowanie uwarunkowań rozwoju organizacji gospodarczych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarzadzania UW, s. 278-299. Próba badawcza: 83 obserwacje, 18 firm – dane 2010-2006. 104 Wydatki marketingowe i badawczo-rozwojowe Analiza porównawcza - 5 Wydatki na badania i rozwój są wyższe firmach innowacyjnych niż oferujących leki generyczne – tak Statystyki Wskaźnik wydatków badawczorozwojowych w firmach innowacyjnych Wskaźnik wydatków badawczorozwojowych w firmach odtwórczych Średnia N Odchylenie standardowe Błąd standardowy średniej 0,230 54 0,294 0,040 0,050 29 0,054 0,010 Różnica średnich Wskaźniki wydatków badawczorozwojowych w firmach innowacyjnych i odtwórczych Średnia Błąd standardowy 0,1797 0,0553 Test t dla prób niezależnych t df (stopnie swobody) Istotność dwustronna 3,2490 81 0,00 Źródło: Karasiewicz, G. , Trojanowski, M. (2011). Wydatki marketingowe i wydatki na badania i rozwój - analiza porównawcza w branży farmaceutycznej [w] Finansowanie uwarunkowań rozwoju organizacji gospodarczych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarzadzania UW, s. 278-299. Próba badawcza: 83 obserwacje, 18 firm – dane 2010-2006. 105 Jakie koszty tworzą wydatki marketingowe? - 1 • ABC – koszty działań Koszty rodzajowe Koszty działań Zużycie materiałów i energii Wynagrodzenia Ubezpieczenia społeczne i świadczenia na rzecz pracowników Usługi obce Amortyzacja Podatki i opłaty Pozostałe koszty Promocyjne Zbierania i analizowania informacji rynkowej Sprzedażowe Logistyczne Dystrybucyjne Usług wzbogacających produkt Współpracy Zarządzania Nośniki kosztów działań Nośniki kosztów działań Koszty jednostek Źródło: opracowanie własne na podstawie: Karmańska A. (2003). Rachunkowość zarządcza ubezpieczyciela. Modelowanie na podstawie rachunków kosztów działań, PWN, Warszawa, s. 107-147. 106 Jakie koszty tworzą wydatki marketingowe? - 2 Prowadzenia działalności promocyjnej Reklama Promocja sprzedaży – konsumencka Promocja sprzedaży – handlowa Marketing bezpośredni Public Relations Sponsoring Targi handlowe Promocja spektakularnych wydarzeń Promocja internetowa Programy lojalnościowe Product placement Materiały promocyjne Źródło: opracowanie własne. Zbierania i analizowania informacji rynkowej Zbieranie danych wtórnych Pozyskiwania danych syndykatowych Przeprowadzenia badań jakościowych Przeprowadzenia badań ilościowych Analizowania danych rynkowych Prowadzenia baz danych 107 Jakie koszty tworzą wydatki marketingowe? - 3 Sprzedażowe Pozyskiwanie nowych klientów Utrzymanie dotychczasowych klientów Źródło: opracowanie własne. Logistyczne Transport Magazynowanie Przyjmowania zamówień Wystawiania faktur 108 Jakie koszty tworzą wydatki marketingowe? - 4 Dystrybucyjne Marże pośredników handlowych Dyskonta cenowe – rabaty Prowadzenia własnych punktów sprzedaży Źródło: opracowanie własne. Usług wzbogacających produkt Gwarancji Reklamacji Usług serwisowych Testowania produktów Doradztwa technicznego Instalacji produktu / usługi Szkolenia obsługi / klientów Kredytowania zakupu 109 Jakie koszty tworzą wydatki marketingowe? - 5 Zarządzania Współpracy Działalnością marketingową Planowania działalności marketingowej Współpracy z podmiotami zewnętrznymi Współpracy z pracownikami innych pionów Personelem marketingowym i sprzedażowym Selekcji i rekrutacji Szkoleń Określenia zadań Organizowania pracy Motywowania Oceniania Źródło: opracowanie własne. 110 Jakie koszty tworzą wydatki marketingowe – modele Kompleksowe Organizacyjne Promocyjne Zbierania i analizowania informacji rynkowej Zarządzania Źródło: opracowanie własne. Kosztowe Promocyjne Zbierania i analizowania informacji rynkowej Sprzedaży Logistyczne Zarządzania Promocyjne Zbierania i analizowania informacji rynkowej Sprzedaży Logistyczne Usług wzbogacających produkt Współpracy Zarządzania 111 Poziom wsparcia marketingowego • Do przeciętnej rynkowej Relatywny wskaźnik (branżowej) wydatków • Do najbliższego konkurenta marketingowych Relatywny wskaźnik • Do przeciętnej rynkowej udziału wydatków (branżowej) marketingowych w • Do najbliższego konkurenta sprzedaży wartościowej Źródło: Opracowanie własne. 112 Relatywny wskaźnik wydatków marketingowych ME RME 100% AME RME CC ME 100% ME CC • RME– relatywny wskaźnik wydatków marketingowych – do przeciętnej rynkowej • RMEcc– relatywny wskaźnik wydatków marketingowych – do najbliższego konkurenta • ME – wydatki marketingowe przedsiębiorstwa • AME – przeciętne (branżowe) wydatki marketingowe • MEcc – wydatki marketingowe najbliższego konkurenta Relatywny wskaźnik wydatków marketingowych: •Mniejszy od 1 •Mający Osiągnięcie pożądanego SOM NMC Bariera wejścia Źródło: Opracowanie własne. 113 Relatywny wskaźnik udziału wydatków marketingowych w sprzedaży wartościowej Relatywny wskaźnik udziału RSME SME 100% ASME RSME CC SME 100% SME CC • RSME– relatywny wskaźnik udziału wydatków marketingowych w sprzedaży wartościowej – do przeciętnej rynkowej • RSMEcc– relatywny wskaźnik udziału wydatków marketingowych w sprzedaży wartościowej – do najbliższego konkurenta • SME – udział wydatków marketingowych przedsiębiorstwa w sprzedaży wartościowej • ASME – przeciętny (branżowy) udział wydatków marketingowych w sprzedaży wartościowej • SMEcc – udział wydatków marketingowych w sprzedaży wartościowej najbliższego konkurenta wydatków marketingowych w sprzedaży wartościowej: •Mniejszy od 1 •Mający Osiągnięcie pożądanego SOM NMC Bariera wejścia Źródło: Opracowanie własne. 114 Wskaźniki mediowe Zasięg Częstotliwość GRP SOS / SOV Źródło: opracowanie własne. CPP / CPT Wskaźniki mediowe Rating 115 Wskaźniki mediowe: SOS / SOV SOS AE C 100% AE M SOV AC 100% AM • SOS – udział w wydatkach reklamowych (Share of Spending) • AEC – wydatki reklamowe przedsiębiorstwa • AEM – wydatki reklamowe branży • SOV – udział w reklamie (Share of Voice) • AC – reklama przedsiębiorstwa (czas emisji, powierzchnia reklamowa, itd.) • AM –reklama branży (czas emisji, powierzchnia reklamowa, itd.) SOS tv SOS radio SOS prasa SOS outdoor SOS internet Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Beliczyński J. (1999). Planowanie mediów w zarządzaniu reklamą. Kraków: Antykwa, s. 135-136. 116 Wskaźniki mediowe: GRP GRP R F • GRP – wskaźnik intensywności kampanii reklamowej • R – zasięg • F – częstotliwość Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Kozielski R. (red.) (2006). Wskaźniki marketingowe, Kraków: Oficyna Ekonomiczna, s. 340. 117 Wskaźniki mediowe: GRP • Liczenie wskaźnika: GRP Osoba A B C D E F G H I J 1 emisja x 140 30 2 emisja x x x 3 emisja x 4 emisja x x x x x x x x x 40 50 20 • % TG który widziała reklamę co najmniej raz ... % • co najmniej 2 razy ...% • co najmniej 3 razy ...% • co najmniej 4 razy ...% 50 50 30 10 Źródło: opracowanie własne. 118 Wskaźniki mediowe: zasięg R CC 100% NCTM ER CCF 100% NCTM • R – zasięg • ER – efektywny zasięg • CC – liczba nabywców (osób) z rynku docelowego, które w określonym czasie miały kontakt z komunikatem reklamowym • CCF - liczba nabywców (osób) z rynku docelowego, które w określonym czasie miały kontakt z komunikatem reklamowym z założona częstotliwością efektywną • NCTM – liczba nabywców w rynku docelowym Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Kozielski R. (red.) (2006). Wskaźniki marketingowe, Kraków: Oficyna Ekonomiczna, s. 311, 319. 119 Wskaźniki mediowe: częstotliwość F GRP R EF GRP ER • F – częstotliwość (średnia liczba kontaktów z reklamą przeciętnego odbiorcy w danym czasie) • EF – efektywna częstotliwość (minimalna liczba kontaktów z reklamą przeciętnego odbiorcy w danym czasie) • GRP – wskaźnik intensywności kampanii reklamowej • R – zasięg • ER – efektywny zasięg Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Kozielski R. (red.) (2006). Wskaźniki marketingowe, Kraków: Oficyna Ekonomiczna, s. 311, 319. 120 Wskaźniki mediowe: CPP / CPT ACE CPP GRP ACE CPT NCTM • CPP – wskaźnik kosztu dotarcia do audytorium reklamy (cost per point) • CPT – wskaźnik kosztu dotarcia do tysiąca odbiorców (cost per thousand) • ACE – koszt kampanii reklamowej • GRP – wskaźnik intensywności kampanii reklamowej • NCTM – liczba nabywców w rynku docelowym Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Kozielski R. (red.) (2006). Wskaźniki marketingowe, Kraków: Oficyna Ekonomiczna, s. 351, 357. 121 Analiza kampanii Dla kampanii: Termin kampanii: TG: Długość spotu: KBC TFI początek 2010 r. wszyscy w wieku 30-59 lat, wykształcenie średnie+, dochód 1400+, miasta 50 tys.+ 30’’, 15’’ 122 GRP GRP – wskaźnik intensywności kampanii. Tabela 1 pokazuje w jakich stacjach została wyemitowana kampania i gdzie GRP osiągnięte Stacja wygenerowano najwięcej GRP. Tabela 2 Liczba % TVP 341,3 32,7% TVP3 57,2 5,5% POLSAT 138,0 13,2% TVN 437,8 42,0% W całej kampanii wygenerowano 1043,4 TVN7 18,7 1,8% GRP. Najwięcej, bo 42% wszystkich GRP TV4 23,0 2,2% osiągnięto w TVN, kolejne miejsce (32%) DAP 5,6 0,5% pod względem osiągniętych GRP zajmuje At Media 21,75 2,08% TVP. Suma Tabela 1 1043,4 100% wskazuje natomiast pory dnia i podział osiągniętych GRP ze względu na czas emisji spotów. Najwięcej GRP (67%) osiągnięto w godzinach 18:45 – 22:29. Najmniej – w godzinach 22:30 – 00:59. Sama wartość GRP nie mówi o sukcesie czy porażce reklamy, ważne jest czy przekaz dotarł do odpowiedniej liczby odbiorców z odpowiednią częstotliwością. Tabela 2 123 Zasięg i częstotliwość Zasięg (reach) – mówi o tym jaki odsetek osób z Zasięg (% TG) Zasięg @ 1+ Zasięg @ 3+ Częstotliwość Planowany 90,4% 77,8% 12,5 Osiągnięty 88,7% 82,1% 11,8 grupy docelowej miał szansę zobaczyć kampanię określoną ilość razy. W przypadku naszej kampanii 88,7% osób z grupy docelowej widziało reklamę przynajmniej raz, a 82,1% osób z grupy docelowej widziało reklamę przynajmniej 3 razy. Częstotliwość (frequency) – oznacza ile razy Zasięg osiągnięty w osobach* Zasięg @ 1+ 3 047 772 Zasięg @ 3+ 2 822 342 * Liczebność grupy celowej 3 436 432 (średnio) osoba objęta zasięgiem reklamy miała w określonym czasie kontakt z przekazem reklamowym. W przypadku naszej kampanii osiągnięto częstotliwość 11,8, co oznacza, że jedna osoba spośród osób które miały kontakt z reklamą, widziała nasz spot średnio 11,8 razy. To dosyć wysoka wartość wskaźnika, ale należy zauważyć że w przypadku tej kampanii w jednym bloku reklamowym były 2 spoty KBC TFI, co oznacza zdecydowane zwiększenie częstotliwości. 124 CPP CPP – wskaźnik służący do oszacowania CPP TVP 1866,28 POLSAT 1465,13 TVN 1349,98 DAP efektywności kampanii, tj. relacji poniesionych kosztów do osiągniętych rezultatów. CPP dla kampanii wynosi 1.470,51 zł 988,64 TVN7 Jedynie TVP ma CPP wyższy od średniej, ale dzięki 733,71 At Media tej stacji osiągnięto 32% GRP. 562,84 TV4 528,70 TVP3 525,59 0 500 Wykresy pokazują, że największy koszt dotarcia jest w stacjach, dzięki którym osiągnięto największą 1000 1500 2000 ilość GRP. Najniższy koszt za 1 GRP osiągnięto w TVP3, ale koszt CPP 1.470,51 GRP stacja ta pozwoliła na wygenerowanie jedynie 57,21 GRP, co stanowi 5,5% wszystkich GRP w kampanii. Mimo niskich kosztów dotarcia, zwiększanie liczby emisji w tej stacji mogłoby nie spowodować zwiększenia zasięgu kampanii ze względu na niszowy charakter tej stacji. 125 SOS 7.240.588 SOS 100% 11,34% 63.851.783 Share of Spendings dla KBC TFI w 2007 r. wyniosło 11,34%. Jednocześnie wydatki KBC TFI zajęły 2 miejsce wśród wydatków reklamowych w kategorii fundusze inwestycyjne w 2007 roku. 126 127 Wartość życiowa klienta –1 CR CLTV NMCc 1 R CR Gdzie: • NMCc – marketingowa marża brutto klienta • CR – wskaźnik utrzymania klientów • R – stopa procentowa (koszt pozyskania kapitału) Źródło: Gupta, S., Lehmann, D.R. (2005). Managing Customers as Investment. The Strategic Value of Customers in the Long Run. Upper Saddle River: Pearson Education., s. 25. 128 Wartość życiowa klienta –2 Mnożnik NMC Stopa procentowa Wskaźnik utrzymania klientów 10% 12% 14% 16% 60% 1,20 1,15 1,11 1,07 70% 1,75 1,67 1,59 1,52 80% 2,67 2,50 2,35 2,22 90% 4,50 4,09 3,75 3,46 Źródło: Gupta, S., Lehmann, D.R. (2005). Managing Customers as Investment. The Strategic Value of Customers in the Long Run. Upper Saddle River: Pearson Education., s. 26. 129 Wartość życiowa klienta –3 Założenia upraszczające: ▫ NMC jest stała przez cały czas współpracy klienta z przedsiębiorstwem ▫ Wskaźnik utrzymania klientów jest niezmienny w czasie ▫ Stopa procentowa (koszt pozyskania kapitału) jest niezmienna w czasie ▫ Czas współpracy z klientem jest nieokreślony (nieskończony) Źródło: Gupta, S., Lehmann, D.R. (2005). Managing Customers as Investment. The Strategic Value of Customers in the Long Run. Upper Saddle River: Pearson Education., s. 24. 130 Wartość życiowa klienta – przykład NMC w zł CR R Mnożnik CLTV w zł Klient A 100 60% 10% 1,20 120 Klient B 200 70% 10% 1,75 350 Klient C 300 80% 10% 2,67 801 Klient D 400 90% 10% 4,50 1800 Źródło: opracowanie własne. 131 Pytania (uwagi): [email protected] Dziękuję za uwagę