Polski pakiet programów geologicznych „GeoStar” i „GeoPlan” Grażyna Jachna – Filipczuk Ryszard Kozula ** Jan Szymański *** ZASTOSOWANIE PAKIETU PROGRAMÓW GEOSTAR I GEOPLAN DO OBSŁUGI GEOLOGICZNEJ ZŁÓŻ WĘGLA BRUNATNEGO EKSPLOATOWANYCH PRZEZ KWB „ADAMÓW” SA Bardzo duża ilość informacji geologicznych i górniczych uzyskana w trakcie rozpoznania, a następnie eksploatacji złóż węgla brunatnego, zmusza kopalnię do prowadzenia komputerowej ewidencji danych oraz przetwarzania ich w celu uzyskania szybkiego dostępu do informacji i tworzenia różnego rodzaju dokumentacji. W KWB „Adamów” w 1999 roku zaczęto stosować pakiet programów geologicznych „GeoStar” i „GeoPlan”. Rozpoczęto od tworzenia bazy danych geologicznych dla poszczególnych eksploatowanych złóż – program „GeoStar”. Baza danych zawiera wszelkie informacje z wierceń badawczych, ruchowych, piezometrów obserwacyjnych, studni badawczych i odwodnieniowych oraz pomiarów w obrębie odkrywek. Po utworzeniu bazy dla pierwszego eksploatowanego złoża, od razu rozpoczęto wykorzystywać dane do tworzenia podstawowych dokumentów geologicznych – karty otworów, przekroje, tabele wyliczeniowe podstawowych i średnich parametrów złożowo – jakościowych pokładu. Równocześnie dla wizualizacji danych w formie map izoliniowych i przetwarzania danych do obliczeń zasobów na mapach, wprowadzono program do obsługi graficzno – obliczeniowej bazy danych – „GeoPlan”. Zastosowanie tych programów umożliwia już skomputeryzowane prowadzenie obsługi geologicznej eksploatowanych złóż. 1. WSTĘP Kopalnia Węgla Brunatnego „ADAMÓW” SA na przełomie lat 1998-1999 zdecydowała się na wprowadzenie w Dziale Geologicznym systemu komputerowego, który docelowo ma służyć do prowadzenia pełnej obsługi geologicznej eksploatowanych złóż. Do tego celu wybrano, spośród różnych pakietów geologiczno – górniczych, polskie oprogramowanie stworzone we Wrocławiu przy współudziale firm „SOFTPROJEKT” i „PROXIMA” S.A. Programy utworzono tak, aby w swoim ** *** Kopalnia Węgla Brunatnego „ADAMÓW” S.A., Turek ul. Uniejowska 9 Przedsiębiorstwo Geologiczne „PROXIMA” S.A., Wrocław ul. Wierzbowa 15 Usługi komputerowo – projektowe „SOFT-PROJEKT”, Wrocław ul. Parkowa 25 zakresie działania były ściśle dopasowane do wymogów i specyfiki określonych typów złóż. Wersja dla złóż węgli brunatnych została na początku przetestowana przy rozpoznawaniu i dokumentowaniu złóż perspektywicznych w rejonie Turka i Konina [1]. Po sprawdzeniu przydatności tych programów geologicznych do prawidłowego tworzenia baz danych i wykonywania różnego rodzaju dokumentów geologicznych, zostały wdrażane w Dziale Geologicznym kopalni. Duże znaczenie miało nadrzędne założenie programów, aby były proste w obsłudze, z pełnym polskim menu i interakcyjnymi oknami dostępnymi w każdej fazie opracowywania, przetwarzania i edycji danych. Wdrożenie tego oprogramowania pozwala praktycznie od razu wykorzystywać jego możliwości, bez konieczności długotrwałego szkolenia. Aby można było prowadzić obsługę geologiczna eksploatowanych złóż, trzeba poprzedzić ją dwoma etapami prac przygotowawczych: Etap 1 – tworzenie bazy danych dla złoża za pomocą programu „GeoStar” [2]. Etap 2 – utworzenie modeli złoża, dla poszczególnych parametrów geologicznych i jakościowych węgla oraz map zasobowych w tle zaktualizowanego na określony stan, podkładu mapy robót górniczych w formie rastrowej lub wektorowej. Do tego celu wykorzystuje się program „GeoPlan” [3]. Dopiero po wykonaniu tych dwóch etapów prac można rozpocząć w pełni bieżącą obsługę geologiczna odkrywek. 2. TWORZENIE BAZY DANYCH DLA ZŁOŻA Jest to pierwszy, podstawowy i najbardziej pracochłonny etap prac, tak na etapie przygotowywania danych, ich wprowadzania do bazy jak i ich weryfikacji. Stworzenie bazy danych dla złoża kopalni wymaga wypełnienie dwóch podbaz, jednej dla otworów, pikiet i profili z odkrywki, a drugiej dla danych hydrogeologicznych z piezometrów, studni badawczych i odwodnieniowych. Baza danych programu pracuje w systemie Dbase, w formie tablic powiązanych ze sobą za pomocą unikalnej nazwy otworu lub punktu danych. Baza otworów złożowych wymaga wypełnienia szeregu tabel zawierających określony, kompletny rodzaj danych: dane ogólne o otworach, typie otworów, klasyfikacji i lokalizacji wg współrzędnych geodezyjnych – 19 pól tabel dane o wykonawstwie, położeniu administracyjnym i w polach złoża oraz o wykonanych badaniach – 14 pól tabel dane o profilu litologicznym, stratygrafii, sposobie i technologii wiercenia, klasyfikacji typów pokładów w złożu – 22 pola tabeli dla jednej warstwy w profilu, przy głębokości 60 metrów, około 25 warstw dane o wynikach badań laboratoryjnych warstw pokładu – maksymalnie do 48 pół tabeli dla jednej badanej warstwy dane do wyliczeń parametrów średnich zdefiniowanego pokładu w profilu otworu lub ściany – 8 pól tabeli dane do wyliczeń średnich parametrów jakościowych zdefiniowanych pokładów w profilach – od 2 do 15 pól tabeli dane do klasyfikacji typu pokładu w otworach i punktach danych, deklaracji położenia w polu zasobowym złoża – 18 pól dla całej bazy dane odnośnie technicznej zabudowy piezometrów i studni – 15 pól tabeli dla jednej zabudowanej warstwy dane odnośnie pomiarów zwierciadła wody – od 10 do 30 pól tabeli Pola w bazie wypełnia się wg przygotowanych list kodowych, a opis warstw słownie przy wykorzystaniu gotowego słownika składników głównych litologii warstw. Rys.1. Wprowadzanie informacji do bazy danych polega na wypełnianiu arkuszy Fig. 1. Entering the data into the database consists in filling in the sheets Łącznie dla wypełnienia całej bazy danych złożowych i hydrogeologicznych konieczne jest wprowadzenia ogromnej liczby danych. Weryfikacja i sprawdzenie poprawności wprowadzenia danych jest ułatwiona, gdyż program ma wbudowane procedury blokujące wprowadzenie danych o zakresie innym niż przewidziano dla danego pola tabeli. Przy tworzeniu i wpisywaniu danych do bazy bardzo istotne było odpowiednie klasyfikowanie warstw węgla do pokładu, który będzie eksploatowany. Klasyfikacji dokonano wg kryteriów bilansowości oraz położenia otworu w obrębie zasobów przemysłowych lub nieprzemysłowych. Deklaracja ta ma bardzo ważne znaczenie, gdyż jest to podstawą wyszukiwania odpowiednich danych z bazy. Po wprowadzeniu wszystkich otworów i zdefiniowaniu interwału złoża w profilu pokładu, program wylicza automatycznie, dla każdego zdefiniowanego w bazie pokładu, podstawowe parametry złożowe i jakościowe: głębokość i rzędną stropu i spągu pokładu miąższość pokładu i nadkładu wartość współczynnika N:W średnią zawartość popiołu, średnią wartość opalową i średnią zawartość siarki całkowitej Dane te po wyliczeniu niezbędne są do tworzenia map, przekrojów i wszelkich wyliczeń związanych z określaniem średnich parametrów złożowo – jakościowych w poszczególnych częściach złoża – blokach eksploatacyjnych, polach typów zasobów i wariantowych podziałach złoża przy planowaniu eksploatacji. Baza danych jest sukcesywnie uzupełniana o dane z nowych otworów ruchowych, pomiarów pikiet i profili pokładu. Po utworzeniu bazy danych, zawarte w niej informacje są podstawą do wykonywania wszelkich map i dokumentów geologiczno – górniczych, dlatego bardzo ważne jest wypełnienie prawidłowo pól bazy danych i ich sprawdzenie. Bazę danych zakłada się raz, dlatego istotne jest właściwe ułożenie sposobu klasyfikacji i kodowania pokładu. 3. TWORZENIE MAP W OPARCIU O MODELE ZŁOŻA Wyliczone w bazie danych parametry pokładu we wszystkich otworach i punktach danych są podstawa do generowania modeli złoża, które z kolei są podstawą do tworzenia map geologiczno – górniczych. Modele i mapy zostały wykonane w programie „GeoPlan”[4], powiązanym odpowiednią aplikacja z programem bazy danych„GeoStar”. Modele a następnie mapy zostały utworzone dla następujących parametrów pokładu: miąższość pokładu miąższość nadkładu rzędnej stropu i spągu pokładu zawartości popiołu zawartości siarki całkowitej wartości opałowej Każdy model tworzony był oddzielnie, a rozpoczęto od mapy miąższości, gdyż jest ona podstawą do definiowania granic złoża i zasięgu występowania zasobów bilansowych i pozabilansowych, których granice wnosi się na pozostałe mapy. Tworzenie modelu wymagało przeanalizowania gęstości siatki rozpoznania, ilości punktów danych na jednostkę powierzchni, wyliczenia zmienności parametrów oraz gęstości punktów konturujących granicę złoża dla właściwego dobrania parametrów generowania przez program modelu. Rys.2. Mapa miąższości nadkładu utworzona przez komputer na podstawie odpowiedniego modelu. Fig. 2. Map of depth of cover created by computer basing on a proper model Dla każdego modelu należało wykonać kilka wariantów dla wybrania najlepiej obrazującego rozkład parametru w przestrzeni złoża. W każdym przypadku należało dobrać następujące parametry: rozstaw siatki interpolacyjnej (gridowej), dostosowanej do gęstości punktów danych promień wyszukiwania dla węzłów siatki minimalną liczbę punktów danych w sektorze wyszukiwania maksymalną liczbę punktów bez danych w sektorze Dobierając wartości parametrów w różnych wariantach, zostały utworzone modele, na których wygenerowane zostały izolinie odzwierciedlające rozkład wartości w poszczególnych punktach danych (otworach) i punktach siatki interpolacyjnej. Przebieg izolinii trzeba było zweryfikować w brzeżnych partiach złoża, gdzie wartości granicznych parametrów należało zdefiniować dla właściwego okonturowania zasięgu interpolacji w obrębie granic złoża. Ponadto izolinie wygładzono aby ich przebieg był płynny, bez ostrych zagięć. Po wykonaniu modeli, na mapie miąższości skorygowano ukształtowanie brzeżnych izolinii: 0 m, 1 m i 3 m, tak aby ich przebieg był zgodny z interpretacją przedstawioną na mapach w dokumentacji geologicznej i na przekrojach. Miało to na celu zachowanie tej samej powierzchni złoża i zasięgu występowania zasobów bilansowych i pozabilansowych. Po tych korektach, z mapy tej, przeniesiono przez kopiowanie na pozostałe mapy, przebieg granicy zerowej złoża, jeden metr miąższości jako granicę zasobów pozabilansowych i trzy metry miąższości jako granicę zasobów bilansowych. Mając utworzone i zweryfikowane modele parametrów złoża w jego granicach geologicznych, można było przystąpić do właściwego tworzenia map. Do tego celu, z Działu Mierniczego kopalni zaimportowano mapę numeryczną robót górniczych w skali 1: 5000 z aktualnym stanem frontów eksploatacji. Na mapie tej naniesiono z Projektu Zagospodarowania Złoża, projektowany zasięg eksploatacji, zasięg skarp nadkładowych oraz zasięgi bloków eksploatacyjnych. Mapę tę wczytano poprzez import pliku DXF do programu „GeoPlan”. W programie tym rozpoczęto tworzenie map od mapy miąższości na utworzonym już modelu. Uaktywniono wczytany podkład mapy robot górniczych i zdygitalizowano wszystkie istotne granice i punkty danych: granice zasobów przemysłowych i nieprzemysłowych położenie frontów eksploatacji i frontów zdejmowania nadkładu granice projektowanych bloków eksploatacyjnych położenie i wartości pikiet na stropie odsłoniętego pokładu położenie punktów pomiaru i wartości miąższości pokładu na froncie eksploatacji Wszystkie te granice i punkty po ich zakotwiczeniu (wczytaniu współrzędnych geodezyjnych), nadaniu nazw i atrybutów graficznych, zostały wczytane na odpowiednie warstwy mapy. Elementy wczytane z podkładu mapy robót górniczych potrzebne są w różnym stopniu dla różnych map. Wszystkie zostały wczytane ma mapę miąższości, z której w efekcie otrzymano mapę obliczenia zasobów i rozliczenia zasobów. Łącznie na mapach utworzonych modeli, po wczytaniu wszystkich obszarów i wniesieniu siatki współrzędnych geodezyjnych utworzono następujące mapy: mapę miąższości pokładu mapę obliczenia zasobów węgla mapę miąższości nadkładu i tym samym mapę obliczenia jego kubatury mapę stropu pokładu mapę spągu pokładu mapę zawartości popiołu mapę zawartości siarki całkowitej mapę rozkładu wartości opalowej węgla Rys. 3. Mapa granic bloków obliczeniowych z zaznaczonymi skarpami odkrywki Fig. 3. Map of calculating blocks borders with notification of pit slopes Utworzone mapy stanowią podstawę do prowadzenia, za pomocą programów „GeoStar” i „GeoPlan”, obsługi geologicznej eksploatowanego złoża. Na mapach przedstawiane są wszystkie dane zawarte w bazie danych, a program ma wbudowaną opcję bezpośredniego połączenia z bazą, dzięki czemu wszystkie dane na poziomie otwartej mapy można edytować bez konieczności każdorazowego otwierania bazy, co ma również znaczenie dla bezpieczeństwa danych. 4. DOKUMENTY GEOLOGICZNE TWORZONE W OPARCIU O BAZĘ DANYCH W ramach obsługi geologicznej złoża konieczne jest wykonywanie szeregu dokumentów i obliczeń. Program pozwala wykonywać je w szybki i prosty sposób. W oparciu o dane zawarte w bazie generowane są następujące dokumenty: Karta otworu wiertniczego (złożowego, piezometru, studni, profilu ściany) zawierająca skalowana grafikę szrafur oraz pełny zestaw informacji przedstawianych na kartach zgodnie z wymogami formalnymi dla węgla brunatnego. Przedstawiany jest również sposób i technologia wiercenia, zabudowa piezometrów i studni. Przekrój geologiczny, tworzony po liniach punktów danych (otwory, pikiety) lub też poprzez rzutowanie na linie prowadzone w różnych kierunkach wzdłuż frontów eksploatacji i granic bloków obliczeniowych. Program generuje profile i opisy oraz skale i format przekroju, a wykonujący go, prowadzi łączenie warstw i wprowadza opisy. Zbiór narzędzi graficznych pozwala wykonać przekrój spełniający wszelkie wymogi formalne. Tabele zbiorcze i obliczeniowe parametrów złożowo – jakościowych. Dzięki odpowiednim kodom wpisywanym przy wprowadzaniu danych do bazy możliwe jest automatyczne generowanie gotowych tabel z informacjami z bazy. Dzielą się one na dwie grupy. Pierwsza obejmuje zbiorcze zestawienia informacji dotyczących każdego punktu danych w określonej części złoża lub w całym jego obszarze, np. tabela parametrów pokładu w otworach (strop, spąg, ich rzędne, wartość N:W, miąższość) czy tabela podstawowych parametrów jakościowych pokładu (zawartość popiołu, siarki, wartość opałowa, wilgoć złożowa). Drugą grupę stanowią tabele obliczające średnie wartości parametrów złożowych i jakościowych pokładu w wybranych częściach złoża. Wybór otworów i punktów danych dokonuje się z listy bazy lub też z poziomu mapy poprzez zaznaczenie określonego istniejącego obszaru lub zdefiniowanie nowego. Karty otworów służą do opracowywania nowych wierceń ruchowych, wykonanych studni odwodnieniowych i piezometrow obserwacyjnych. Przekroje geologiczne wykonywane są dla frontów eksploatacyjnych i w obszarach wykonania nowych wierceń dla zaktualizowania wykonanych map stropu, spągu i miąższości. Obliczenia średnich parametrów złożowych i jakościowych pokładu węgla wykonuje się dla różnych wariantów granic bloków eksploatacyjnych, przy planowaniu eksploatacji dla określenia parametrów pokładu w alternatywnie zmienianych blokach. Rys. 4. Przykład tworzenia raportu (średnie parametry w wydzielonych polach) Fig.4. Example of creating report (average parameters in defined fields). 5. WYKORZYSTYWANIE MAP ZŁOŻOWO – ZASOBOWYCH Utworzone mapy złożowe są aktualizowane o nowe dane z wierceń i pomiarów, a w tym podstawowa mapa - miąższości pokładu, która stanowi również podkład na mapach obliczenia i rozliczenia zasobów. Poprzez nałożenie na mapę obliczenia zasobów, z aktualnymi granicami bloków eksploatacyjnych, mapy zawartości popiołu, siarki, czy wartości opalowej, otrzymuje się rozkład zawartości tego parametru w danym polu. Pozwala to w całym obszarze złoża śledzić trendy zmian jakości pokładu i ewentualnie weryfikować granice bloków w dostosowaniu do zmian jakości lub określać w czasowym harmonogramie wydobycia jak będzie się zmieniała jakość węgla, przy wybieraniu poszczególnych partii złoża. Dla tych części złoża wykonuje się również wyliczenia średnich parametrów pokładu w tabelach co pozwala oprócz obrazu na mapie mieć odzwierciedlenie w wartościach średnich z obszarów. Rys. 5. Przykład tworzenia dokumentów wprost z mapy. Po prawe stronie widoczne menu. Fig. 5. Example of creating documents directly from the map. At right - menu Mapa obliczenia zasobów pozwala prowadzić bieżącą ewidencję zasobów oraz ich rozliczanie. Na mapie tej oprócz obszarów stanowiących granice typów zasobów i bloków obliczeniowych, wnoszone są różne granice nowych bloków, w różnych wariantach obliczenia zasobów. Program „GeoPlan” ma wbudowany moduł liczenia zasobów w zdefiniowanych obszarach – dowolnych kształtów bloki (nieregularne, wieloboki, trójkąty, itp.). Korzystając z mapy aktualnego PZZ – tu, bloki obliczeniowe są zdefiniowane i w ich obszarach liczone są zasoby. Wyliczenie zasobów złoża wykonane jest w tabeli zbiorczej. Wczytanie jako podkład mapy robót górniczych z aktualnym przebiegiem frontu eksploatacji pozwala wnieść go na plan istniejących bloków obliczeniowych. Postęp frontu dzieli te bloki na część wyeksploatowaną i pozostałą do wydobycia. Podział bloków, gdzie front eksploatacji zmienił istniejącą granicę obliczenia zasobów, dokonuje się za pomocą narzędzi edycyjnych programu. Pozostały obszar zasobów stanowi jeden blok, obszar wyeksploatowany drugi blok. Za pomocą tabeli obliczenia zasobów wbudowanej w program dokonuje się odjęcia ilości zasobów jakie były w bloku od ilości pozostałej i otrzymuje się ilość zasobów wydobytych. Dzielenie bloków dokonuje się na mapie, a gotowe tabele wyliczają nowe zasoby praktycznie automatycznie. Tworzony w ten sposób zespół tabel stanowi podstawę do prowadzenia ewidencji zasobów oraz do okresowego rozliczania zasobów. W podobny sposób wyliczane są straty eksploatacji. Pozostawione zasoby pokładu w złożu zapisywane są w oddzielnej tabeli i stanowią rejestr strat eksploatacji. Ustalanie zmian w zasobach pokładu węgla w złożu stanowi główny element prac z wykonanymi mapami. Drugi stanowi planowanie wydobycia, strat i prognozowanie jakości węgla w poszczególnych częściach złoża w kolejnych okresach czasowych. 6. PODSUMOWANIE Eksploatacja węgla brunatnego prowadzona jest w kopalni w trzech odkrywkach. Olbrzymia ilość informacji geologicznych, hydrogeologicznych i górniczych związanych z prowadzona eksploatacja stwarzała duże trudności przy chęci szybkiego dotarcia do konkretnych informacji i dokonania ich bieżącej analizy. Z tego względu konieczne było wprowadzenie systemu ewidencji danych w formie bazy danych oraz narzędzi programowych do przetwarzania, edycji danych i obliczeń. Dlatego rozpoczęto wdrażanie pakietu programów geologicznych „GeoStar” i „GeoPlan”. Prostota ich obsługi oraz polskie menu spowodowała możliwość natychmiastowego ich wykorzystywania do tworzenia różnego rodzaju dokumentów i wyliczeń związanych z bieżącą obsługą eksploatacji pierwszego złoża, dla którego już została utworzona baza danych oraz zespół map złożowych, tj. złoża „Władysławów”. Dzięki możliwości aktywnej wymiany danych z mapą numeryczną robót górniczych, bieżąco aktualizowaną w Dziale Mierniczym, poprzez sieć wczytywana jest ta mapa jako podkład do utworzonych map zasobowych. Pozwala to mieć bieżący stan frontów eksploatacyjnych i prowadzić ciągłą analizę stanu zasobów w blokach oraz prognozować zmiany w parametrach jakościowych pokładu. Wprowadzenie kompletu danych z piezometrów i studni pozwala na bieżące śledzenie zmian w zachowaniu poziomów wodonośnych w poszczególnych punktach pomiaru jak i na mapach. Połączenie komputerów w sieci umożliwia przesyłanie map geologicznych do innych działów gdzie mogą być poddawane różnym analizom związanym z projektowaniem wydobycia -–Dział Technologii Górniczej. W świetle doświadczeń z wdrożeniem systemu na pierwszym eksploatowanym złożu należ stwierdzić, że oprogramowanie się sprawdza. W trakcie pracy z danymi w bazie i na mapach rodzą się pomysły na rozbudowanie możliwości poszczególnych opcji. Twórcy programu, na bieżąco aktualizują programy w dostosowaniu do konkretnych potrzeb ułatwiających pracę, co prowadzi do zwiększenia ich funkcjonalności. W przyszłości pakiet będzie rozbudowany o opcje dotyczące obsługi kopalin towarzyszących, występujących w nadkładzie złoża oraz do analizowania warunków geologiczno – inżynierskich warstw profilu pionowego złoża co pozwoli również te elementy z prac Działu Geologicznego objąć systemem komputerowej ewidencji i przetwarzania. LITERATURA [1] Kozula R., Szymański J., Dokumentowanie złóż kopalin przy użyciu pakietu „GeoStar”. Metodyka rozpoznawania i dokumentowania złóż kopalin oraz geologicznej obsługi kopalń, VI Seminarium, Krynica 30 – 31. 05. 1998 [2] Kozula R., Szymański J., GeoStar – pakiet programów, uniwersalne narzędzie pracy geologa złożowego, II Warsztaty Naukowe, Programy komputerowe w geologii, Sosnowiec, 14 – 15, 10, 1998 {3] Kozula R., Szymański J., Szacowanie i ewidencja zasobów złóż kopalin wraz z planowaniem eksploatacji przy wykorzystaniu programu GeoPlan, Metodyka rozpoznawania i dokumentowania złóż kopalin oraz geologicznej obsługi kopalń, VII Seminarium, Osiaczyny k. Wadowic, 31, 05, 3, 06, 2000 [4] Kozula R., Szymański J., Modele 2D złóż kopalin do szacowania i ewidencji zasobów przy wykorzystaniu pakietu programów GeoStar i GeoPlan, Wykorzystanie zasobów złóż kopalin użytecznych, VII Konferencja, Bukowina Tatrzańska 19 21, 06, 2000. THE APPLICATION OF GEOSTAR AND GEOPLAN SOFTWARE PACK FOR GEOLOGICAL SERVICING OF LIGNITE DEPOSITS EXPLOITED BY KWB ADAMOW S.A. A great amount of geological and mining information gathered during the reconnaissance and exploitation of lignite deposits forces the mine to collect the data in a digital form and process them in order to have a fast access to the information and to prepare various specifications. In 1999 KWB Adamow S.A. started using geological software Geostar and Geoplan. At first a geological database was created for particular exploited deposits - Geostar software. The database contains all the information from exploratory or jump drilling, observatory piezometers, exploratory and dehydrating wells and measurements within the pits. After creating the database for the first exploited deposit, the data were immediately used for the elaboration of basic geological documents - borehole charts, intersections, calculating charts with basic and average quantitative and qualitative parameters of the deposit. At the same time graphical-calculating Geoplan software was introduced for the visualization of the data in the form of isoline maps and for the data processing to calculate the resources on the maps. The application of the software enables computer controlled servicing of the exploited deposits.